ࡱ > " Y $ bjbjWW (| = = ] v( v( v( v( v( , ( v( - . . . . . b j3 4 B B B B ; GB E KI $ r f ~ oI MO 5 . . 5 5 oI `> . . - `> `> `> 5 Z . . B 5 B `> `> B B . , d BAmv( v( : H B K R D Y G Y U L A E T E L K I R L Y K I N C S E R E G N Y E K S Z E R K E S Z T E T T E S A S Z V E G E T G O N D O Z T A B A R T A A N D R S T A R T A L O M T O C \ o " 1 - 2 " \ n \ p " " \ h \ z V a l a k i t e l v i s z a z r d g B o l d o g u l t r f i k o r o m b a n E t e l k i r l y k i n c s e E L S P F E J E Z E T A m e l y b e n n h n y l b f j s r i e m b e r n e k az elindulst trgyaljuk MSODIK FEJEZETAsszonyi varzslat hasznl a lbfjs ellen HARMADIK FEJEZETCigny nlkl kr utazni Magyarorszgon NEGYEDIK FEJEZETMirt lmodnak Miskolcon tbbet, mint mshol? TDIK FEJEZETMirt szoktak sikerlni a pincebeli uzsonnk? HATODIK FEJEZET A z e l s Q k o m o l y s z E t e l k i r l y k i n c s r Ql H E T E D I K F E J E Z E T S z e m e r e M i k l s j e l e n t k e z i k a k i n c s k e r e s Qk m e g s e g t s r e N Y O L C A D I K F E J E Z E T P i r o s m e z Qb e n z l d m a c s k a A h u n o k z s z l a j a K I L E N C E D I K F E J E Z E T A z i g a z i n Q m i n d i g g y s z e r e t , m i n t h a e l Qs z r s z e r e t n e T I Z E D I K F E J E Z E T H n y b r n y f a r k o t s t n e k m e g v a g y r n t a n a k k i a h u n o k t i s z t e l e t r e ? T I Z E N E G Y E D I K F E J E Z E T M i a k l n b s g a z a l f l d i s a f e l v i d k i c i g n y o k k z t t ? T I Z E N K E T T E D I K F E J E Z E T A v e z r m e g k s r t s e T I Z E N H A R M A D I K F E J E Z E T A b u d a i n Q i s m e g j e l e n i k a k i n c s h r re TIZENNEGYEDIK FEJEZETNem j hegyre menni TIZENTDIK FEJEZETKt hrhedt korhely megjelense TIZENHATODIK FEJEZETAz asszony, aki krtybl l TIZENHETEDIK FEJEZETMi trtnt, mikor a llekharang megszlalt? TIZENNYOLCADIK FEJEZETAz budai kincss trtnete TIZENKILENCEDIK FEJEZET A k i n c s s e l t qn s e P u r g a t r i u m E L S P F E J E Z E T A z e s t k M S O D I K F E J E Z E T A p o k r c H A R M A D I K F E J E Z E T A h a l l v g y N E G Y E D I K F E J E Z E T T a l n t i t o k b a n Qr l t ? T D I K F E J E Z E T A v e r e s m e g j e l e n s e H A T O D I K F E J E Z E T K l n s b e t e g p o l k H E T E D I K F E J E Z E T A s z e r e l e m e l j n a s z r n y e t e g e k k z i s N Y O L C A D I K F E J E Z E T F i s c h e r i n , d u K l e i n e . . . K I L E N C E D I K F E J E Z E T A v e r e s n e k n e m t e t s z e n e k a d o l g o k T I Z E D I K F E J E Z E T A h z v t e l r Ql l t a l b a n T I Z E N E G Y E D I K F E J E Z E T E g y f u r c s a s z e r e l e m k e l e t k e z s e T I Z E N K E T T E D I K F E J E Z E T A l e v g s r a t l t l b t r t n e t e T I Z E N H A R M A D I K F E J E Z E T J n o s n n i m e g j e l e n s e i T I Z E N N E G Y E D I K F E J E Z E T R e t y e z t i T I Z E N T D I K F E J E Z E T A m a c s k a m e r n y l e t e T I Z E N H A T O D I K F E J E Z E T A k u t y k m e r n y l e t e T I Z E N H E T E D I K F E J E Z E T A m e g c s a l t e m b e r m e r n y l e t e T I Z E N N Y O L C A D I K F E J E Z E T A l o v a s r e n d Qr sg mernylete TIZENKILENCEDIK FEJEZETApr trgyak mernylete HUSZADIK FEJEZETGondolatok egy megvltsrl HUSZONEGYEDIK FEJEZETEgy nem sikerlt hitvita, de a vge nem rossz HUSZONKETTEDIK FEJEZETZldn s a szentek HUSZONHARMADIK FEJEZETMg egyszer az rdg karmai kztt HUSZONNEGYEDIK FEJEZET A g y g y u l s e l s Q n a p j a H U S Z O N T D I K F E J E Z E T K a l a n d a v r s s z e m q e m b e r r e l H U S Z O N H A T O D I K F E J E Z E T E g y k a c s i n t s e r e d m n y e V a l a k i t e l v i s z a z r d g 1 N e m o n d j t o k , h o g y n e m i g a z : t a n k v a n n a k r , s z a v a h i h e t Q, n a d r g s z j a s , t e k i n t l y e s , c s a c s i h a s t a n s g o k - i g a z , h o g y n a g y r s z t m r a M o r g - t e m e t Qb e n ( d e o l y i g a z a t m o n d a n a k , m i n t a k r a v a d g a l a m b o k , a m e l y e k n a g y o n s z e r e t i k e z t a z e l h a g y o t t t e m e t Qt ) , m s r s z t m g b i z o n y o s a n o t t l s z o k o t t s a r o k a s z t a l n l D i l l e n b e r g e r , a z r s - a z r s o k n a k v a l a h a m i n d n m e t e s e n h a n g z n e v k v o l t M a g y a r o r s z g o n - , a k i K o m r o m v d e l m b e n e g y p u s k a p o r o s h o r d n p i p z o t t , a h o r d D i l l e n b e r g e r r e l a l e v e g Qb e r p l t , d e D i l l e n b e r g e r r e l e g y b b a j n e m t r t n t , m i n t a z , h o g y c s a k n e m e l v e s z t e t t e a s z e m e v i l g t , m e r t n y i t v a t a r t o t t a a z t , h o g y m e g l s s a a z o s t r o m l e l l e n s g h a d l l s a i t . . . M g i s , a r o s s z s z e m v e l i s r s m e s t e r s g e t qz t t n y o l c v a n e s z t e n d Qs k o r i g , s h o n v d s a p k t h o r d o t t . H o l l t D i l l e n b e r g e r ? A R i g k o c s m b a n , a m e l y p p e n a z o n a h e l y e n l l o t t , a h o v h o l d v i l g o s j s z a k k o n , j f l k o r , a k l v i n i s t a t o r o n y k a k a s n a k a z r n y k a e s e t t . I t t k e r e s t e s z n t e l e n l r e s z k e t Q k e z v e l a b o r o s p o h a r a t , d e a s z j t v i l g t a l a n u l s e m t v e s z t e t t e e l . A p o h a r a k e l s Q t u c a t j n l o l y a n s z o m o r v o l t , m i n t e z r e g e m b e r h e z i l l i k . M i n t a z e c e t f a , m i n t a v n s z o m o r f qz f a , m i n t a k Qr i s f a . ( P e d i g a f e j f j t m a j d e g y s z e r m g i s c s a k a z e g y k e d v q a k c b l f a r a g j k . ) C s a k a k k o r k e z d e t t b e l e e l e g y e d n i a R i g - b e l i r k s b e s z l g e t s b e , a m i k o r m r s e m m i f l e b e s z d e t n e m t a r t o t t h a s z o n t a l a n s g n a k - a p o h a r a k m s o d i k f l t u c a t j n l . A R i g - b a n i s a n n y i c s a c s k a s g o t m o n d o g a t t a k a b o r o s a s z t a l n l , m i n t m i n d e n t t a z e g s z v i l g o n , a m e r r e a z t a k o c s m a f e l v i s z . H Qs t e t t e k r Ql s n Qk r Ql , s z e r e n c s k r Ql s b a l s o r s o k r l , f e l b o r u l t k o c s i k r l s e l t r t t g a l a m b t o j s o k r l f o l y t a s z b e s z d . A k d b e b o r u l t , k h g Qs , k r k o g s A n g y a l z u g b l e s t e f e l m i n d e n k i h o z o t t v a l a m e l y k r d s t v a g y f e l e l e t e t m a g v a l a R i g - b a . K r d s t - n h a a z l e t , a s o r s n a g y k r d s t , a m e l y r e s e h o l s e k a p h a t o t t v l a s z t : m e g p r b l j a a k o c s m b a n . . . F e l e l e t e t l e t r Ql s t e t t e i r Ql , a m e l y f e l e l e t e t s e n k i s e m h a l l g a t o t t m e g - t n a k o c s m b a n a k a d v a l a k i , a k i k i h a l l g a t j a a s z a v a k a t , a m e l y e k t o r k t k s z r l i k : l e t t a p a s z t a l a t a i t , a m e l y e k l e l k t l e f e l v o n j k , m i n t a z r a k l n c k . A R i g - b a n i s , m i n t m i n d e n i l y e n f l e h e l y e n , t e m r d e k l e t t r t n e t h a n g z o t t e l , a m g a z a b l a k o k r a a k d l e s z l l o t t , s a z a j t s a r o k g y n y i k o r g o t t , m i n t h a r g i a d s o k b t o r k o d n n a k b e f e l . A h z t e t Qr Ql a j g c s a p o k g y n y j t z k o d t a k l e , m i n t r g i , h o l t v e n d g e k l b s z r a i ; a z o k a vendgek, akik mr csak innen hallgattk az rdekes elbeszlseket. s ezek az elbeszlsek hosszak voltak, mint az a bizonyos kolbsz, amely krlri az egsz vilgot. De azrt trelmesen hallgattk a dolgokat a vendgek: tudtk, hogy mindenkire sor ker l , m i n t a h o g y m i n d e n h o r d b a e l Qb b - u t b b c s a p o t v e r n e k . E g y s z e r e g y f u r c s a r e g e m b e r v e t Qd t t a z r s o k s e g y b p o l g r o k m i n d e n n a p i t r s a s g b a . O l y a n n y j a s a n j t t b e a z a j t n , m i n t a s z n l a p o s z t . B o z o n t o s , n a g y , s z r k e h a j a v o l t , d e n e m i g e n h i n y z o t t abbl egy szl, pedig a becsletes ember ebben a korban rendszerint megkopaszodik, csak a korhelyek s ms mihaszna frterek tartjk meg a hajzatukat letk vgig. A bajusza is szrke volt, s az volt a nevezetessge, hogy gy ltszott, hogy a helyre van ragasztva. Egyik szra felfel llott, s hegyesre volt pdrve, mintha mg mindig legnykedni akarna a konyhk asszonyai krl, s nem flt a v n e m b e r n e k k i j r f Qz Qk a n l t s t Ql . A b a j u s z m s i k s z r a a z o n b a n m r f r a d t v o l t , a m i n t e l n e h e z e d n e k c s o n t j a i a z i d e j t m l t f r f i n a k . C s a p z o t t a n s m i n d i g n e d v e s e n e m l k e z e t t r g i , e l f o g y a s z t o t t b o r o k r a e z a b a j u s z - v a l a m i n t p i p a s z r a k r a , a m e l y e k e t a l j a d u g d o s t a k . H o g y c s k o k r a i s e m l k e z e t t v o l n a - e r r e n e m l t s z o t t s e m m i b i z o n y t k . A k e r e s z t b e n l l b a j u s z h o z k i s t e r m e t q f r f i t a r t o z o t t , a k i v a l a m i k o r b i z o n y o s a n n a g y o b b v o l t , a m g a z j s z a k a i k n z k h g s e k t Ql m e g n e m g r n y e d t v l l a . A z a k u t y a k h g s ! A z v o l n a a z e m b e r i s g j l t e v Qj e , a k i a k h g s e l l e n s z e r t k i t a l l n . A k h g Q e m b e r t Ql e l v i h e t i k a h z a t , k i s h a t j k a z l s k a m r t , s e p r Q n y e r g b e n m e n y e c s k v v l h a t i k a v n a s s z o n y - n e m v e s z i s z r e . A k h g Q e m b e r f l a z g y t l , a n g y f a l t l , m e r t l y u k v a n a p a d l s o n , a h o n n a n m i n d i g f e l k l t i k , a m i k o r e l a l u d n a . E z r t c s a k m e n j e n a k o c s m b a , a k i k h g . O t t n e m r i u t o l a g o n o s z s z e l l e m - a h z s r t o s l e t t r s . . . D e m i n d e n e g y b n e v e z e t e s s g e m e l l e t t m g i s c s a k a c s i z m j a v o l t a l e g f e l t qn Qb b a z i n t r i k u s i m o s o l l y a l r k e z Q j v e v n y n e k . E z e k a c s i z m k n y i l v n v a l a h a a s z n p a d o t s z o l g l t k , a m i n t h o g y m e g i s m e r n i m s e g y b f o g l a l k o z s c s i z m k a t r e g s g k b e n i s : g y p l d u l a s e k r e s t y s , h a r a n g o z s v n d o r l e g n y c s i z m j t s o h a s e m l e h e t s s z e t v e s z t e n i s e n kivel. Ez a mostani csizma valaha srga lehetett, s Bnk bn lbn dongott, vagy kirohant, mint Zrnyi Szigetvrbl. Fekete llapotban tn Grgey, a vilgosi rul szerept jtsz a vidki sznpadon... Most pedig Magyarorszg minden sara rajta volt. Feltallhat volt b Qr n a d u n n t l i a g y a g , a f e k e t e , T i s z a - v i d k i s r , a n y r s g i o r s z g u t a k l a t y a k j a - a m e r r e e g y v n d o r s z n s z j r k l l e t b e n . A c s i z m a o r r a f e l g r b l t , m i n t h a r k k d i s z n t o r o k u t n s z a g l s z n a , a h o l p o t y r a m e g k e n h e t i m a g t j f l e z s r o k k a l . S z r a k i t gult, mintha minden egeret magba varzsolt volna, amely egerek valaha menyecskk szoknyarncait nyugtalantottk. A sarka - amely tn mr nem is volt saroknak mondhat: az orszg leggrbbb tjain ferdlt ki. Elmaradt ez a sarok vidki vroskk piacain, fa l v a k k o c s m a s z n e i a l a t t , f u t a m o d s s a l b e j r t o r s z g u t a k o n . . . e l i d Qz t t r a v a s z s g b a n , f u r f a n g b a n , a m i n d e n n a p i j l l a k s r t v a l g e r i l l a h a r c o k b a n . D e h o g y i s c s r g t t r a j t a s a r k a n t y : i n k b b a l z a t o s s g s s z e r n y s g j e l l e m z i , a m i n t a R i g k o c s m b a b e f e l s o m f o r d l t , h o g y i t t d a r a b i d Qr e m e g v e s s e h e l y t . A c s i z m a t u l a j d o n o s t , m i n t e z k s Qb b k i d e r l t : T i n d i n a k h v t k . A z e f f l e c s i z m k g a z d i s z e r e t n e k a t r t n e l e m b Ql f e l v e n n i l n e v e k e t . 2 R g i s z a l o n k a b t j a o l y a n v o l t , m i n t e g y g y s z j e l e n t s . D e n y a k k e n d Qj e mg tarka msli volt, s a szeme, huncutks, kucsberes, csalogat szeme rmosolygott a Rig vendgeire, tisztelettel fordult a kk ktnyes kocsmros fel, aki ppen jonnan vett bort dicsrgette vendgeinek. Szerencss j estt kvnt mindenkinek, t p e r c a l a t t i s m e r Qs l e t t a j e l e n l e v Qk k e l , m i k z b e n k i d e r l t , h o g y Q a p o l g r i k a s z i n j o n n a n v l a s z t o t t k n y v t r o s a . - M a j d h o z a t u n k a K r b Ql m i n d e n f l e r e g n y e k e t - m o n d t k a p o l g r o k b a r t s g u k j e l l . - H i s z e n g y i s k l c s n b e a d j k . D e a z j o n n a n r k e z e t t n e m s o k i g h a g y t a Qk e t m e g m a r a d n i a n a g y l e l k qs g i h a n g u l a t b a n . F i r t a t n i k e z d t e a p o l g r o k c s a l d i v i s z o n y a i t . . . . D i l l e n b e r g e r r Ql , a z r s r l c s a k h a m a r k i d e r l t , h o g y o t t h o n b a n , a z A n g y a l z u g m s o d i k h z i k j b a n , e g y r g i , s o k s z o r m e g d r t o z o t t l b a s v rja, hogy estre felmelegtsk benne a dli telmaradkot. Az gy alatt, a frfias csizmahz mellett szttaposott, ronggy lett, remnytelen, reg papucsok vrjk, hogy egy asszonylb nha beljk lpjen, s dohogva, nygve bejrja velk konyhjt. A prnk az gyban derkfjsrl, lbszrfjdalmakrl, shajtozva tlttt, lmatlan jszakkrl beszlnek, mg a vilgos tli j holt-hallgatagsggal nzeget be az ablakon. - Az embernek ilyenkor mg ahhoz sincs kedve, hogy megforduljon a takar alatt - vleked e t t a z j o n n a n v l a s z t o t t k n y v t r o s . - A z g y m e l l e t t a f a l g y i s t e l e v a n r v a l u t r i s z m o k k a l , a m e l y e k s o h a s e m j t t e k k i T e m e s v r o t t . M s p o l g r o k s e m t u d t a k s o k k a l r d e m l e g e s e b b f e l e l e t e k e t a d n i o t t h o n i l e t k r Ql . K i t qn t , h o g y a z o t t h o n v a l a m e l y s z r n y e t e g r a b s g , a h o n n a n , a m g a l b a b r j a a z e m b e r t , a k o c s m b a s z o k s e l m e n e k e d n i , k s Qb b e n p e d i g a t e m e t Qb e . - M i r t , m i r t ? - k r d e z t e g y n t a t a t y a k o m o l y s g v a l a z j k n y v t r o s . M e r t m r n e m k a r c o l n a k s z v e k e t a m e s z e l t f a l r a s e a p i p a s z u r k l v a l , s e a h a j t qv e l . . . A p i r o s p o z s g s , f s t l t k o l b s z r t s r n t o t t b a b r t , v a l a m i n t h a r s n y , f a l u s i a s k a c a g s o k r t r a j o n g t e l e k k n y v v e z e t Q c s a k h a m a r e l p a n a s z o l t a , h o g y a z Q f e l e s g e g y m e g k e m n y e d e t t , m i n t a z a v s z o n d a r a b , a m e l y e t a z a p c k a f e j k n v i s e l n e k . T i n d i r s z v t t e l j e s e n b l o n g a t o t t , m g s z e m v e l a l a t t o m o s a n h u n y o r t o t t , m i n t h a t u d n a z a s s z o n y s z v m e g k e m n y e d s n e k a t i t k t , s a n n a k o r v o s s g t i s m a g v a l h o r d a n . D e m g e g y e l Qr e n e m s z l t e b b e n a j m b o r t r s a s g b a n . . . M i r t b r n d t a n k i j i s m e r Qs e i t a m a t a n o k b l , a m e l y e k e t a k a l e n d r i u m o k b l s a z r e g e k s z j b l t a n u l t a k a c s a l d i l e t r Ql , a z a s s z o n y i h qs g r Ql , a m e g m s t h a t a t l a n e s k v s e k r Ql ? - M i k o r i s t a r t o t t k a l a k o d a l m u k a t ? - k r d e z t e o d a v e t Ql e g a t e l e k k n y v v e z e t Qt , a k i e g y b k n t k l s Ql e g d z s e n t r i k p q, o l d a l s z a k l l a s , a g r l b r i e m b e r v o l t , s a z t r e b e s g e t t k r l a , h o g y v l t h a m i s t s b l l . A t e l e k k n y v v e z e t Q n e m a k a r t a a b k e s s g e t m e g b o n t a n i , u g y a n e z r t f e l e l t T i n d i k r d s r e , b r n e m n a g y e l r a g a d t a t s s a l . ( A f e l e l e t h e z e l Qb b b e l e n z e t t a z u j j r l l e v o n t k a r i k a g y qr q b e l s e j b e , m a g b a n s z m o l g a t o t t . ) - J a n u r v g e l e h e t e t t , t a l n h u s z o n h a r m a d i k a , g y r e z t e m , h o g y f o k h a g y m s k o l b s z s z a g a v a n a z e g s z v i l g n a k , a s z n k k c s e n g Qj t m a s e m f e l e j t e m e l , a n s z n a g y o m , P r e p e l i c z a i b c s i , r s z e g f Qv e l l e c s s z o t t a s z n k r l , c s a k n e m m e g e t t k a f a r k a s o k . T i n d i o l y b i z a l m a s a n m o s o l y g o t t , m i n t h a m a g a i s o t t l e t t v o l n a a l a k o d a l o m b a n : - N e m d e , k p o s z t a l e v e s v o l t m s n a p ? - A z a s z o k s - f e l e l t e g y k e d v qe n a t e l e k k n y v v e z e t Q. - s a n s z j s z a k n m i n d e n n e g y e d r b a n l e h u l l o t t s n a g y o t k o p p a n t e g y b i r s a l m a , a m e l y a s z e k r n y t e t e j n v o l t ? E z e k a l e h u l l b i r s a l m k j e g y z i k , h n y g y e r e k e s z l e t i k a z e m b e r n e k a h z a s s g b l . A t e l e k k n y v v e z e t Q n e m f e l e l t . M g i s c s a k l l a m h i v a t a l n o k v o l t , n e m a d h a t o t t v l a s z t m i n d e n k r d s r e . T i n d i t e h t m a g t l f o l y t a t t a a b e s z d e t e g y p o h r b o r l e h a j l s a u t n , a m e l y p o h r t l o l y a n l e t t a b a j s z a , o r r a , s z e m e , m i n t h a m i n d e g y i k b Ql b o r c s u r g o t t v o l n a . M i n t a f a l i r b l h i r t e l e n k i u g r i k a k a k u k k , s a k v e t k e z Qk e t m o n d j a : - A z e g szben az volt a hiba, hogy Pl fordulsa napjn esett a lakodalom. A fordul Pl rosszat jelent a fiatal hzasoknak, akr olvad, akr kemnyedik. Olvadskor rendszerint az asszony szve enged, mg kemnyedsnl a frfi javra billen a mrleg. - Kemnyedett a z i d Q - s z l a l t m e g h i r t e l e n a z a n y a k n y v v e z e t Q. - M i n d e n n a p m e g v e r e m a f e l e s g e m e t . T i n d i g y t e t t , m i n t h a o d a s e m f i g y e l n e a b i z a l m a s v a l l o m s r a : - M e r t h i g g y k e l n e k e m , h o g y v a n n a k b a b o n s n a p o k , a m i k o r l e g j o b b g y b a n m a r a d n i a n n a k , a k i e z t m e g t e h e t i . A B o r b l k , E r z s b e t e k , F i l e m o n o k , F l r i n o k , J z s e f e k , J d s o k , K a t a l i n o k , L Qr i n c e k , L u c i k , M r t o n o k , M t y s o k , M i k l s o k , O r b n o k , P l o k , T a m s o k , V i n c k , S z i l v e s z t e r e k n a p j a i n e m h i b a v a n n a k m e g j e l l v e a k a l e n d r i u m b a n , m i n d e g y i k n e k m e g v a n a m a g a j e l e n t Qs g e a h o s s z l e t e n t ! M i l y e n n a p i s v a n m a ? D i l l e n b e r g e r , a z r s , a k i m e s t e r s g n l f o g v a r o k o n s g b a n v o l t a c s i l l a g s z a t t a l i s , a p o h a r a m e l l Ql o l y h a n g l e j t s s e l f e l e l t , m i n t e g y r e m e t e , a k i a z r k i g a z s g o k a t m o n d j a k i : - M a v a n S z i l v e s z t e r n a p j a ! T i n d i d i a d a l m a s p i l l a n t s t v e t e t t a t e l e k k n y v v e z e t Qr e , m i n t h a m r f l i g - m e d d i g n y e r t e s n e k r e z n m a g t a v i t a t k o z s b a n . A z t n a f e k e t e a b l a k o k r a v e t e t t e t e k i n t e t t : - M i t t u d j k n k , h o g y m i v a n m o s t o d a k n n a z o r s z g u t a k o n , a n p t e l e n t j a k o n , a p u s z t k o n s a z e r d Qs g e k b e n ? A f e s z l e t e k m e g d e r m e d v e b m u l j k a v n d o r l k a t , a k i k i l y e n k o r a z o r s z g u t a k o n j r n a k . A m e z Qk s i m a f e h r s g n h i r t e l e n r v n y e k k e r e k e d n e k , a m e l y e k b Ql h e m b e r e k e m e l k e d n e k ; d e c s a k a d d i g t a r t j k m e g f e h r s g k e t , a m g a f a l v a k s v r o s o k f s t s k m n y e i h e z r n e k . M e g r o p p a n n a k a f a t r z s e k , a m e l y e k e d d i g n m n h a l l g a t t k a z r d g s z e k e r e k c s e n g Qi t , a m e l y e k e t a t l i v i h a r t k e r g e t e t t n h a a t j o n . A v a r j a k m e g i n t v i s s z a t r e g e t n e k a z e r d e i f k h o z a z o n i d Q u t n , a m e l y e t a z e m b e r e k , u d v a r o k , h z a k k z e l s g b e n t l t t t e k . A j g c s a p o k m e g u n j k m a g u k a t a k u t a k n l , s n a g y c s r m p l s s e l , m i n t h a v e g e s t t s z e k e r e f o r d u l n a f e l , e l h a g y j k h e l y k e t . s a f e n y Qf b a n s r n i k e z d a t qz g y e r m e k e , m i u t n i d i g n e m j t t r t e a m e g v l t f e j s z e . V a j o n o l v a d v a g y f a g y o d a k n n ? - F a g y ! - f e l e l t e g y b t o r h a n g a k s z b r Ql . A R i g - b a e g y f i a t a l e m b e r l p e t t b e . 3 s z a k n y u g a t i s z l n l , j f l k o r l t n i i l y e n a r c u l a t f r f i a k a t b o l y o n g a n i , d o n k a s t l y o k h qv s f o l y o s i n v a g y e r d Qk s z l n v g i g s t l n i , l o b o g s i n g b e n , g a t y b a n a b e t y r o k o r s z g t j n . . . L t n i Qk e t o t t , a h o v a b o l d o g t a l a n f i a t a l e m b e r e k v i s s z a j r n a k , a k i k s z e r e l e m m i a t t h a l t a k m e g . M e g h a l t a k , d e n e m r k r e . S z v e t s g k k i t e r j e d a z e g s z v i l g r a , a h o l f r f i a k n Qk m i a t t s z e n v e d n e k . A m l a b s a k e g y e s l e t b e v a n n a k b e r v a a z o k a f i a t a l e m b e r e k , a k i k m e g t u d j k h a l l a n i a n m a t l i h z a k b l a r o k k a p r g s t , a n l k l h o g y v a l a m i n a g y o n m e l e g e t n e g o n d o l n n a k m e l l j e , a m i k o r s z n k j u k t o v b b n y a r g a l . A s z o m o r k s o k v i l g e g y l e t n e k t a g j a i Qk , a k i k a k k o r i s , h a p i r o s a b l a k k o c s m a s z o b b a n l n e k , s a n a g y b Qg Q d v d Qj b e g y h a j t j k b e l e f e j k e t , m i n t v a l a m i k t b a : a c s a p l r l n y v a d m a d r k a c a j n t t v o l i s z e l d n Qk n e k s z v h e z s z l k l a v i a t r j t h a l l j k : a f o r r a l t b o r f a h j s z a g n t b i r s a l m a i l l a t , a l k o n y a t i s z o b k b a n r z i k m a g u k a t , a h o l s z e g n y l e n y o k e l r h e t e t l e n b r n d o k a t s z r n a k a t qz b e e g y t t a k a r c s o n y i k a l c s m o r z s i v a l ; v a d , v r b e n j r v e r e k e d s e k , c s a t k u t n , a m i k o r h Qs t e t t e i k r Ql a k i s v r o s b a n m i n d e n f e l b e s z l n e k , a k o c c a n g o l y j b i l i r d a s z t a l n l s a k r m e s b l e s - c u k r s z n t r n u s a k r n y k n : Qk c s a k e g y g y v n m e g r e m e g Q n Qi l b e s z e r e t n k l e h a j t a n i a f e j k e t , s e g y k z t Ql k a p n i e m l k b e n h n y s i m o g a t s t , a m e l y k z a h z i m u n k n k v l c s a k i m d k o z s r a t u d s s z e k u l c s o l d n i . . . A n Qk a m a b o l d o g t a l a n l o v a g j a i k z l v a l v o l t a f i a t a l e m b e r , a k i t n m e g h a l n i i s c s a k o l y a n t Qr l t a l s z e r e t n e , a m e l y t Qr n y e l e k r e g y j t a t o s l n y r z s a f z r e v a n c s a v a r v a . P a t k B a n d i n a k h v t k , m i n t a m a h r e s a l f l d i h a r a m j t v a l a h a . . . . F j t o d a k n n m o s t i s a z s z a k n y u g a t i s z l , a b e t y r o k s z e l e , d e P a t k B a n d i o l y a n s z e r t a r t s o s a n k s z n t g e t e t t m i n d e n f e l , m i n t h a a b b l l t v o l n a . A t e l e k k n y v v e z e t Q r i t k s h a j z a t a , a m e l y k z p e n v o l t e l v l a s z t v a , a l k a l m a t a d o t t P a t k B a n d i n a k a r r a a k i j e l e n t s r e , h o g y h o l n a p t l k e z d v e Q i s i l y e n f r i z u r t v i s e l . - B a r k , a v r s o r r s a r c p t Qm e s t e r , a k i i l y e n k o r , t l i d Qb e n e g s z e n a k o c s m z s n a k s z e n t e l t e i d e j t , s l e h e t Ql e g m i n d e n k i t l e g a z e m b e r e z e t t , k e z d v e a p o l g r m e s t e r e n , v g e z v e Q u i t t , a h u r k a l a k a t o s o n , a k i k i s m e r Qs e i v o l t a k a v r o s b a n : l e e r e s z k e d Ql e g i n t e t t a f i a t a l e m b e r n e k , h o l o t t p p e n t e g n a p j e g y e z t e m e g P a t k B a n d i r l , h o g y t i s z t e s s g e s e b b e m b e r e k e t i s f e l a k a s z t o t t a k a r g i v i l g b a n . - D i l l e n b e r g e r , a z r s , e l Qr e r v e n d e z e t t , h o g y m a j d o t t h o n e l m o n d h a t j a a f e l e s g n e k, hogy Patk Bandival lt egy asztalnl. Mg Tindi, aki eddig a szt vitte, irigykedve hmmgtt, mert rezte, hogy httrbe szorul. mde Patk Bandi nem foglalt helyet a trsasgban, csak a klyha melletti asztalhoz lpett, amely becsletes vrs tertkkel volt befdve, s felhajtotta az asztal krl ll szkeket, ami a vilg minden nyelvn azt jelenti, hogy az asztal le van foglalva. Aztn megllott a Rig kzepn, s gondolkozva nzett Mtynszkyra, a kocsmrosra. Nyilvn tancsot tartott magban, h o g y m i t r e n d e l j e n v e n d g e i n e k , a k i k n e k a z a s z t a l t l e f o g l a l t a . D e j d a r a b i g c s a k n z e t t , n z e g e t e t t , m g a T i n d i a s z t a l n l r e t t e n e t e s r d e k l Qd s s e l f i g y e l t e k m i n d e n m o z d u l a t r a . A t e l e k k n y v v e z e t Q, m i n t a t r s a s g l e g t e k i n t l y e s e b b t a g j a , v g r e r s z lt a lmpba bmszkod Patk Bandira: - Mifle vendgeket vrsz, csm? Bandi, mintegy varzslat all szabadulva, gyorsan felelt: - A Rgensburger kisasszonyokat hvtam ide, de nem tudom, hogy helyesen tettem-e. Nem tudom, megfordultak valaha rihlgyek ebben a kocsmban. - A R g e n s b u r g e r k i s a s s z o n y o k s e m m i e s e t r e s e m - f e l e l t a t e l e k k n y v v e z e t Q, s k t f e l s i m t o t t a k a p a u t n l t e t e t t b a j s z t s h a j t . - S z e g n y k k m o s t a s z i l v e s z t e r i i s t e n t i s z t e l e t e n v a n n a k , s a z t v r j k , m i k o r r k e z i k e l a p a p a z v h a l o t t a i n a k f e l s o r o l s b a n a z e l h u n y t d e s a p j u k n e v h e z . . . E n l k l t n e l s e m j t t e k v o l n a o t t h o n r l , m e r t n e m s z o k t a k s e h o v s e m j r n i . S z e g n y r v k , f l n e k m g a z u t c r a i s m e n n i - b e s z l t P a t k B a n d i , s a t r s a s g m i n d n a g y o b b r d e k l Qd s s e l f o r d u l t a f i a t a l e m b e r f e l . I r i g y s g , c s o d l k o z s , b m u l a t l t k i a z a r c o k r a . - A R g e n s b u r g e r k i s a s s z o n y o k v o l t a k a v r o s m e g k z e l t h e t e t l e n h l g y e i . M g a p l e t y k a s e m t u d o t t f e l Ql k v a l a m i n e v e z e t e s e b b e t m o n d a n i . r d g e v a n e n n e k a P a t k B a n d i n a k , h a e l t u d j a c s a l n i Qk e t a R i g k o c s m b a , a m e l y m g s e m n e v e z h e t Q e l Qk e l Q h e l y n e k . D i l l e n b e r g e r p p e n e l h a t r o z t a m a g b a n , h o g y m g k t d e c i b o r t r e n d e l , h a a d o l o g i g a z n a k b i z o n y u l . A t e l e k k n y v v e z e t Q t a l n a h a m i s v l t i t i s e l f e l e j t e t t e e b b e n a p e r c b e n ( p e d i g s o k b o r t k e l l i n n i , h a i l y e s m i t f e l e j t e n i a k a r a z e m b e r ) . T i n d i a s z e m v e l s o r r v a l f i g y e l t , m i n t h a v a l a m i r e n d k v l i e s e m n y e l Qt t l l a n a : h l g y e k k e l f o g m e g i s m e r k e d n i . s m r h a l l a t s z o t t a k i s b i z o n y o s l p s e k a k o c s m a n y i t o t t f o l y o s j n , t t o v a , t a p o g a t z l p t e k , a m e l y e k d e h o g y i s s z o k t k m e g a k o c s m a j r s t . s a z v e g a j t m g t t f e l t qn t , m i n t v a l a m i j e l e n s , k t g y s z r u h s h l g y a l a k j a . A l e g m l y e b b g y s z b a l t z t e k a R g e n s b u r g e r h l g y e k , a b b a a l e g m l y e b b g y s z b a , a m e l y b e n m e g s z p l m g a c s n y a n Q i s . . . . A m a n d a , a z i d Qs e b b i k , a rossz nyelvek szerint vnleny volt. De milyen vnlny! Megnyalta volna az ujjt minden frfi, ha hozznylhatott volna. Ropogott, pattogott, hevlt, tzelt, gyjtott, hogy szvesen felmszott volna kedvrt a fa tetejre a legregebb ember is. Tartsa d l c e g , m i n t a m a l o v a g k o r b e l i v r r n Qk , a k i k r t a S z e n t f l d r e m e n t e k v e r e k e d n i a z u r a k . A l b a - m i n t a k v r k s n Qk - b o l d o g g t e t t e a m a c s k a f e j q k v e k e t , a m e l y e k r e r l p e t t . K e b l n l n e m l e h e t e t t z e s e b b t l e n a p u l y k a m e l l e s e m . A n y a k a , a m e l y k i s s k i v g o t t r u h j b l r z s a s z n qe n k i e m e l k e d e t t , d a l o l t , n e v e t e t t , m i n t v z k e r e s z t k o r a s z n k c s e n g Qj e . C s a k a s z e m n l t s z o t t n m i s z e g n y s g : e l f o j t o t t k n n y e k , g o n d b a n t v i r r a s z t o t t j s z a k k , n e m t e l j e s l t r e m n y e k . I g e n , e z e k a s z e m e k k i s v r o s i s z e m e k v o ltak, amelyek nem mernek tovbbnzni a frfiak csizmaszrnl, sem messzebb az Angyalzug utols hzikjnl. Flnk, szemrmes szemek, amelyek a sok otthon lsben csak akkor mernek kacrkodni, ha egyedl vannak a kalitba zrt kismadarakkal vagy a macskjukkal. ...Ilona, az ifjabbik, szinte jelentktelen szpsg volt Amanda mellett, ha nem lett v o l n a f l d i g r Q h a j a , m i n t C s i l l a g A n n n a k , n e m i s t u d n n k f e l Ql e n e v e z e t e s s g e t m o n d a n i . D e e z a h a j l t a m a g a n a g y r a v g y s b a n , f i a t a l s g b a n , a k a r s b a n . E z a h a j m g n e m m o n d o t t l e s e m m i r Ql , m i n t a h o g y a n n j e b s s z e m e . E z a h a j z a t i g n y e s v o l t - t aln egy herceget is akart lmban, legkevesebb volt az llami hivatalnok, de arra mr csak akkor kerlt sor, amikor a hajfonsban a kz a tizenhatodik hurokig eljutott. Amanda a szk al hzta lbait, mg ftyolt szemrmetesen homlokba vonogatta, amely mozdulat tbbnyire mly hatssal szokott lenni a frfiakra. Ezt sgta Patk Bandi flbe: - A b b l a b o r b l s z e r e t n k i n n i , a m e l y b Ql m a g u k , f r f i a k s z o k t a k i n n i . M a g u k , f r f i a k ! M i l y h d o l a t t a l v o l t k i m o n d v a e z a s z a m l y e n t i s z t e l t f r f i n e m i r n t ! A z i r n t a f r f i n e m i r n t , a m e l y e b b e n a p i l l a n a t b a n a s z j t i s n y i t v a f e l e j t e t t e a b m s z k o d s t l . M i n t h a s o h a s e m l t t a k v o l n a k a l a p o s n Qk e t e z e k a f r f i a k , m i n d i g c s a k l o m p o s s l a f r o k b a n , s z t t a p o s o t t p a p u c s b a n , a c s i r i c s r i t y k k e t r e c v a g y a k s r t e t i e s e n b d s p a d l s k r n y k n f o g l a l a t o s k o d n Qk e t , a k i k n e k v a g y a f o g u k f j , v a g y a s z o m s z d a s s z o n y p l e t y k j a . A k i k a m n g o r l s b a n , n a g y m o s s b a n , g y e r m e k d a j k l s b a n h o l t r a f r a s z t j k m a g u k a t , s h a n h a - n h a m e g e n g e d i k m a g u k n a k , h o g y n h n y p e r c r e a k l y h a m e l l l j e n e k , l m o k a t b o l h z n a k , a m e l y e k t e g n a p v a g y t e g n a p e l Qt t l t o g a t t k m e g Qk e t , d e a z t a n e m v o l t i d e j k m e g f e j t e n i . s k o c s m b a l e g f e l j e b b r s z e g e s u r u k r t m e n n e k , h o g y a z t s z g y e n s z e m r e h a z a h a j t s k a z A n g y a l z u g r a . M i l y e n m s o k v o l t a k Qk , a R g e n s b u r g e r k i s a s s z o n y o k ! N e m c s o d a , h o g y a t y j u k e g y k o r j e g y z Qj e v o l t a v r o s n a k , a z e s z e e n n e k a n a g y t i r p k f a l u n a k , a h o l a t a n y k o n m g m i n d i g t t u l p o v e d l t a k , d e a R g e n s b u r g e r k i s a s s z o n y o k a b l a k b l B e e t h o v e n s i s t e n t u d n , m i f l e m s s z e r z Qk z o n g o r a m u z s i k j a h a n g z o t t k i . s m o s t m g i s e z t m o n d j a a v r o s l e g m qv e l t e b b h l g y e a s e h o n n a i P a t k B a n d i n a k : - A b b l a b o r b l s z e r e t n k i n n i , a m e l y i k b Ql m a g u k , f r f i a k s z o k t a k i n n i ! M i n t h a a z v a l a m i m s v o l n a , v a l a m i n e k t r v a g y s r k n y v r v o l n a , s n e m i s a v r o s a l a t t t e r m e t t v o l n a , a z o r o s i n y i l a s o k b a n v a g y a s s t i h o m o k o n , P i v n y i k v a g y J n s z k y s z Ql e j b e n . M t y n s z k y , a c s i z m a d i b l l e t t b o r m r Q a z z a l f e j e z i k i t i s z t e l e t t a n e v e z e t e s v e n d g e k i r n y b a n , h o g y f r i s s b o r r t b a l l a g l e a p i n c b e a n a g y c s e r p k o r s v a l . S a v a n y h a r m a t t a l m l i k a h o m o k i l Qr e a k o r s b a , a R g e n s b u r g e r k i s a s s z o n y o k g y l n e k P a t k B a n d i k r l , m i n t h a a z m a e s t e a z a p j u k a t h e l y e t t e s t e n . H e l y e t t e s t i i s , m e r t m e g k r d e z i a k i s a s s z o n y o k a t , h o g y n e m e n n n e k - e a b b l a k o l b s z b l , a m e l y n e k k e d v r t D i l l e n b e r g e r r m g n y o l c v a n e s z t e n d Qs k o r b a n i s a k o c s m b a j r ? - M i l y e n l e h e t a z a k o l b s z ? - k r d e z i l m l k o d v a A m a n d a k i s a s s z o n y . - B a l c z r t l t t t e , s f o k h a g y m s - s z l t v r a t l a n u l a s z o m s z d a s z t a l t l B a r z , a n y e r s h s k p q, a m i r e P a t k B a n d i h i r t e l e n a f l d r e s t i s z e m t , m i n t h a n e m a k a r n , h o g y v a l a k i e b b e n a p e r c b e n b e l e l s s o n . M i k o r j r a f e l e m e l i a s z e m t , m r n y u g o d t a z , n y o m a s i n c s b e n n e e l s t t e d Q h a r a g n a k . m d e m o s t m r a t e l e k k n y v v e z e t Q r i s , m i n t a t r s a s g l e g t e k i n t l y e s e b b t a g j a , f e l e m e l k e d i k l t b Ql , s a k i s t e r m e t q e m b e r e k s z l e s , n n e p l y e s l p t e i v e l t b a l l a g a h l g y e k a s z t a l h o z . - C s a k h d o l a t o m a t a k a r o m k i f e j e z n i - m o n d j a d c g t e t v e , k p o s z t s a n , z s r o s a n , a h o g y a n t o r b a n , l a k o d a l o m b a n , k e r e s z t e l Qn b e s z l n i s z o k t a k a h i v a t a l o s s z e m l y e k , g y a z e s k v Qi n s z n a g y o k i s . - R g i b a r t j a v a g y o k a h l g y v i l g n a k , t v o l i t i s z t e l Qj k a j e l e n l v Q n e m e s r n Qk n e k : h a n e m t u d n k , n e v e m S z u k i . - D e n e m t b e l e a z i s t e n n y i l a - k e d l y e s k e d e t t a s z o m s z d b l i s m t a p a p r i k a a r c p t Qm e s t e r . A t e l e k k n y v v e z e t Q e g y r e s s z k e t v o n t m a g a a l , s s z r s s z e m m e l v i z s g l g a t t a a h l g y e k e t . ( O l y k e d l y e s e n h m m g t t , m i n t h a e g y e t l e n v l t j a s e m v o l n a f o r g a l o m b a n . ) - Ps z t a j r u n k e b b e a k a s z i n b a , m i t a a z r e g B u k t r t e l t e m e t t k , a k i n e k a k r k o g s a , k p k d s e m i a t t n e m v o l t m a r a d s a i t t s e n k i n e k . N o d e f l d a l t e t t k a z r e g e t , s a z t a s e n k i s e z a v a r b e n n n k e t e s t i h i v a t a l u t n i s s z e j v e t e l e i n k n l , a R i g - b a n . C s a k p p e n a b n a t s z o k o t t n h a i t t u t o l r n i , m e r t a z b e t u d j n n i a k u l c s l y u k o n i s . T u d j k m r m a g u k , r a g y o g h l g y e i m , h o g y m i a z a b n a t ? A t e l e k k n y v v e z e t Q p i l l a n a t n y i s z n e t e t t a r t o t t , d e n e m a z r t , m i n t h a k o m o l y a n v l a s z t v r t v o l n a a h l g y e k r s z r Ql , h a n e m a z r t , h o g y k i k h g j e m a g t . - B n a t s k o c s m a t e s t v r e k . N m e l y e k a z t h i s z i k , h o g y a f l r e c s a p o t t , k a c a g r m l a k i k a k o c s m b a n . A m a n b a ! n a z r m m e l n e m t a l l k o z t a m h a r m i n c e s z t e n d Q t a , p e d i g e n n y i i d e j e j r o k k o c s m b a . L t t a m e l l e n b e n e l e g e t a b n a t o t . H a n e g y s z e r e g y m e g r t Q s z v n e k e l m o n d a n m Qs z i n t n a z l e t t r t n e t e m e t ! A t e l e k k n y v v e z e t Q a l e v e g Qb e n z e t t , a l e v e g Qb e c s a p o t t : - H i b r n d ! K a n c s i , k a n c s i k u c s b e r ! Ugyan hol akadna egy olyan j szv, aki vgighallgatn az n gynsomat? - Itt vagyok n! - szlalt meg Tindi, aki alig vrta az alkalmat, hogy beleavatkozhasson a szomszd asztalbeli trsalgsba. Mint a cirkuszbeli bohcok szoktk: a szkn lovagolva jtt t a hlgyek asztalhoz. - M u t a s s o n b e - s z l t a t e l e k k n y v v e z e t Qh z , d e a z m g m i n d i g l m l k o d v a n z e t t m a g a e l , m i n t h a t e k i n t e t e e l Qt t e g y s z e r r e m e g j e l e n t v o l n a m i n d e n v l t , a m e l y r e m s o k n e v e i t k a n y a r t o t t a a l : - S z u k i - m o r m o g t a s z r a k o z o t t a n . - N e m , n T i n d i v a g y o k . N e m v a g y o k a z o n o s a l a n t o s k l t Qv e l , s e m a v n d o r s z n s s z e l . n a P o l g r i K r j k n y v t r o s a v a g y o k . A p e s z t o n k j u k a t , a b b a n a n a g y , h a v a s c s i z m b a n s c i n k e f o g o r r v a l m r v a n s z e r e n c s m i s m e r n i . T e g n a p j e l e n t k e z e t t a k r b e n F v a l : A v r e b , v a l a m i n t P o n s o n d u T e r r a i l : M a e d d i n k i n c s e c m q r e g n y e k r t . K i a d t a m Qk e t . - I g e n , d e n J k a i t l A z a r a n y e m b e r - t s z e r e t t e m v o l n a o l v a s n i - s z l a l t m e g h i r t e l e n R g e n s b u r g e r I l o n a , a C s i l l a g A n n a - h a j , h o l o t t s e n k i n e m v r t t Ql e i l y b a k f i s n y i l a t k o z a t o t . K r l b e l l h s z e s z t e n d Qs v o l t . - A z a r a n y e m b e r - t m o s t a J n s z k y k i s a s s z o n y o k o l v a s s k - f e l e l t a z j k n y v t r o s . I l o n a r e m n y t e l e n l i n t e t t . M i n d e n b e n m e g e l Qz i k Qt a J n s z k y l n y o k . - H i s z e n h a c s a k a z k e l l , e l m o n d o m a r e g n y t a r t a l m t - f e l e l t h a d a r s z v a l T i n d i , m e r t s z r e v e t t v a l a m i i g e n b a r t s g t a l a n d o l g o t a P a t k B a n d i t e k i n t e t b e n . - E g y T m r n e v q, g r g s z r m a z s h a j s m e g l i s k i r a b o l j a a h a j j r a m e n e k l t t r k b a s t . E l r a b o l j a l e n y t i s , a k i t K o m r o m b a n r e j t e l , a z z l e t c i m b o r j n l , B r a z o v i c s n l . m d e B r a z o v i c s k v e t e l i a t r k h a j k i n c s e i n e k r e s Q r s z t , m i r e T m r B r a z o v i c s o t i s m e g l i . N a g y z a v a r k e l e t k e z i k , m i r e T m r , h o g y b e d u g j a a z e m b e r e k s z j t , h i r t e l e n f e l e s g l v e s z i a t r k b a s a l e n y t . B e z r j a a k o m r o m i h z b a , m g Q m a g a s z e r e t Qi u t n c s a v a r o g . A t r k b a s a l e n y a a z o n b a n r j n T m r t i t k r a , m i r e T m r e g y i k s z e r e t Qj t , a h o l t B r a z o v i c s l e n y t m e g b z z a , h o g y j s z a k a l n m e g T m r t . A z e g s z m a c h i n c i n a k t u d j a e g y d e r k , b e c s l e t e s f i a t a l e m b e r , b i z o n y o s K r i s t y n T d o r , a k i e l h a t r o z t a , h o g y s e g t a s z e g n y r a b s g b a n t a r t o t t f e l e s g e n . I g e n m , d e T m r e z t a j r a v a l e m b e r t e l c s a l j a m a g v a l a B a l a t o n r a , s o t t a v z b e f o j t j a . . . - N e m r d e m e s a z i l y e n t b b s z r s r a b l g y i l k o s n a k a r e g n y t o l v a s n i - s z l t m o s t k z b e a t e l e k k n y v v e z e t Q m i n t t r v n y s z k i e m b e r . - , m i m s k p p e n t u d j u k A z a r a n y e m b e r t r t n e t t ! - m o n d A m a n d a k i s a s s z o n y , s o l y a n t e k i n t e t t e l n z e t t k r l a s z o b b a n , m i n t h a a v a l d i a r a n y e m b e r t k e r e s n v a l a m e l y i k s a r o k b a n . A z t a f r f i t , a k i Qt m a j d v a l a h a f e l e s g l v e s z i . - S e k s z p i r ! K o r j o l n ! - k i l t o t t f e l a s z o m s z d a s z t a l n l a t g l a p i r o s a r c u l a t p t Qm e s t e r , h o g y b i z o n y s g o t t e g y e n i r o d a l m i m qv e l t s g r Ql . A z t n k l v e l a z a s z t a l r a c s a p o t t : - L e s z , a h o g y l e s z , m e g i s z o m m g e g y f l l i t e r r e l . C s a k S z u k i r m a r a d t m e g e r e d e t i l l s p o n t j a m e l l e t t . A l e v e g Qb e c s a p o t t : - A z m i n d s i f l i , a m i t a k l t Qk k i t a l l n a k : a z n l e t t r t n e t e m e t h a l l g a t n m e g v a l a k i , a h o g y a n m a j d e g y s z e r a h a l l o s g y a m o n e l m o n d o m v a l a k i n e k , a k i p p e n a k z e l e m b e n l e s z . D e n e m a f e l e s g e m n e k , s e m a l n y o m n a k . A z l e n n e a k n y v - t e l e b n a t t a l , a m e l l y e l c s a k a z o k t a l l k o z h a t n a k , a k i k n y i t o t t s z e m m e l j r n a k . A k n y v t r o s f o n t o s k o d v a s z v o g a t t a p i p a c s u t o r j t . A t e n y e r t k i f e l , b e f e l f o r g a t t a , m i n t h a a t e l e k k n y v v e z e t Q s z a v a i t m r l e g e l n , a z t n m u t a t t a , h o g y a z m e r Q o s t o b a s g . s s z e e s k v Q p i l l a n t s o k a t a k a r t P a t k B a n d i r a v e t n i , d e a f i a t a l e m b e r n e m l l o t t k t l n e k , g o r o m b n n z e t t m a g a e l . A k n y v t r o s t e h t i z g a t o t t s g b a n k t l b r a e m e l t e m a g a a l a t t s z k t , m g j r a b e l e f o g o t t i g a z b a : - C s a k n e m e z e r k n y v v a n a b o j t r k o d s o m a l a t t , s m o n d h a t o m , h o g y a k n y v e k c s a k m e s s z i r Ql , c s u k o t t l l a p o t b a n g r n e k v a l a m i t . A m i n t k i n y i t j a Qk e t a z e m b e r , e g y s z e r r e v g e a v a r z s l a t n a k . A z e m b e r h a l l j a a h e t i v s r l r m j t , m e r t t e s s k e l h i n n i , h o g y a z e g s z l e t n e m e g y b, mint hetivsr. A Rgensburger hlgyek eddig tbbnyire illedelmesen hallgattak a nagyra becslt frfiak trsasgban, mde most Amanda szentimentlisan, vadgalambhangon megszlalt: - Ha az igaz, hogy az let hetivsr, akkor mi kofk vagyunk a hetivsrban. - K s z , k s z ! - f e l e l t a k n y v t r o s , m i n t v a l a m i v i d k i s z n s z , a k i n e k a z t r j a e l Q s z e r e p e , h o g y f l r e n e v e s s e n . - N e m n m o n d t a m , l e l k e m r e , n e z t n e m m o n d t a m . ( A h l g y e k l e t e t t k a p o h a r a t , a m e l y e t p p e n s z j u k h o z a k a r t a k e m e l n i , s b e b u r k o l z t a k g y s z f t y o l a i k b a . ) B i z o n y o s a n v a n n a k k i v t e l e s n Qk , a m i l y e n n e k n a g y s g o d k i s l t s z a n a k , a k i k t v o l t u d j k m a g u k a t t a r t a n i a z l e t h e t i v s r j t l . A k i k m i n d i g j s z a g s z o b b a n l n e k , f s t l Qt g e t n e k a k l y h a s z l n , v i o l a s z a g s z a p p a n n a l m o s s k a k e z k e t , s n e m l p n e k a s r b a , a k r m i l y e n n a g y s r v a n a z u t c n . g y k p z e l i a z e m b e r a z o k a t a n Qk e t , a k i k e t n e m i s m e r . M g j n a s z e r e l e m , s b e m o c s k o l m i n d e n t . M e r t a s z e r e l e m u t n r e n d s z e r i n t e g y d l u t n i v i z i t k v e t k e z i k a h e l y b e l i s z l s z n Qn l , K r m i n a s s z o n y n l . A h l g y e k t n n e m i s r t e t t k m e g n y o m b a n a z t a s z e m t e l e n s g e t , a m e l y e t a k n y v t r o s m o n d o t t . P a t k B a n d i b i z o n y o s a n n e m a d o t t j e l e n t Qs g e t a g r h e d t v n e m b e r k e b e s z d n e k , m e r t f l k e z v e l t o v b b i s c s e n d e s e n j t s z o t t r v i d t i s z t i r a l n c v a l . T i n d i v r s z e m e t k a p o t t : - M e r t e g y s z e r i b e n v g e s z a k a d a z b r n d o k n a k , a j s z a g o k n a k , a f l i g l o m b a n t l t t t d l u t n o k n a k , a b i r s a l m a s z a g o l g a t s n a k , a m i k o r a z a k l n s a s s z o n y s g b e l p a k o n y h a f e l Ql a s z a t y o r j v a l . N a g y , f e h r k t n y t k t f e l , s o l y a n f e l f o r d u l s t c s i n l a h z n l , m i n t a h e n t e s d i s z n l s k o r . P p a r a n c s o l a c s e l d e k n e k , m e g f o r d t t a t j a r g i h e l y r Ql a z g y a t , k i v a l l a t j a a k i s a s s z o n y t l e g r e j t e t t e b b t i t k a f e l Ql . O l y a n i z g a l m a t s z o k o t t e l Qi d z n i e z a z a s s z o n y s g , m i n t h a k i s b a b t v r n n a k a h z n l . V o l t m r m a g u k n a k k i s b a b j u k , n a g y r a b e c s l t h l g y e i m ? A R g e n s b u r g e r h l g y e k m e g s e m e r t e k m u k k a n n i a f t y o l a l a t t . P a t k B a n d i n a k a k e z e z s i b b a d t a n d e r e k h o z m e r e v e d e t t . C s a k a t e l e k k n y v v e z e t Qt l e p h e t t e m e g v a l a m e l y e m l k e z s , m e r t t o r o k h a n g o n n e v e t n i k e z d e t t , s m i n d a k t k e z v e l c s a p k o d o t t a l e v e g Qb e . - I l y e n k o r s z o k t k a f r f i a k a t e l k l d e n i a h z t l a k o c s m b a - d f f e n t k z b e . - A z n l e t t r t n e t e m b e n o l v a s h a t n k e z t i s . A h l g y e k n e m f e l e l t e k , m i r e a k n y v t r o s a s z k e g y e t l e n l b r a t e t t e a s l y p o n t o t , h o g y s z i n t e a l e v e g Qb e e m e l k e d e t t . - H t n e m v o l t m g m a g u k n a k s z e r e t Qj k ? - k i l t o t t f e l , m i n t h a t r o m f o t v g n a k i . P a t k B a n d i n y u g o d t a n s z l t k z b e : - N e m . H a i l y e n d o l g o k a t a k a r k r d e z n i , T i n d i r , m e n j e n k i a k o n y h b a , o t t t a l n a k a d v a l a m i s z o l g l , a k i f e l e l a k r d s r e . A k n y v t r o s l e s t t t e a s z e m t , m e g c s v l t a a f e j t , m i n t h a n a g y o n e l g e d e t l e n v o l n a . M i n t h a e l v e s z t e t t e v o l n a a b e s z d f o n a l t , s m o s t m r n e m i s t u d j a , h o l s m e r r e f o l y t a s s a : - S z e r e t Q n l k l i l e t ? O l y a n i s v a n ? . . . N e m , n n e m h i s z e m , h o g y n e m v o l t s z e r e t Qj k , h i s z e n i g e n c s i n o s a k , f i n o m a k , m i n t a k e s z t y qk a b o l t o s s k a t u l y j b a n . E g s z e n b i z o n y o s , h o g y m s k p p e n s z o k t a k m e g g y n n i M r i a p c s o n a s z e n t b a r t f l b e , m s t m u t a t n a k , a m i k o r m e g e m e l i k a k r t y a v e t Qn Q c s o m a g j t , h r o m s z o r b a l f e l . A k k o r k i m u t a t k o z i k a k r t y b a n a S z e r e t Q, s m a g u k n e m t i l t a k o z n a k e l l e n e . S Qt , d e s e n k e z d b i z s e r e g n i a s z v k g y k e r e , r e m e g n i k e z d a d e r e k u k , a k l y h a m e l l e t t o t t l l a m a f r f i , a k i r e m i n d i g g o n d o l n a k , v a g y p p e n a z g y a l a t t r e j t Qz i k , m i n t e g y o t t f e l e j t e t t l o m . . . N e b e s z l j e n e k n e k e m a l n y o k r l ! I s m e r e m n a s z o k n y a r n c u k a t , a g o n d o l a t u k a t , h i b a g e t i k e l a k i f s l t h a j u k a t a k l y h b a n ! P a t k B a n d i k r d Ql e g n z e t t a k i s a s s z o n y o k r a . F i a t a l e m b e r v o l t m g : h i n n i k e z d e t t a r a v a s z r e g e m b e r b e s z d n e k . T i n d i s z r e v e t t e e z t , t o v b b t t t e a v a s a t : - V a l l j k b e , h i b a t i t k o l j k e l Qt t e m , h o g y t u d j k , m i l y e n s z a g a v a n a t i s z a f r e d i p e d r Qn e k ! T u d j k , h n y g o m b v a n a f r f i m e l l n y e n , s m r m s n a d r g o k a t i s l t t a k a z d e s a p j u k n l , a m e l y r e f o l t o t r a k t a k ! N i n c s e n a b b a n s e m m i k i v e t n i v a l , h a a f s qj k m r m e g a k a d t f r f i s z a k l l b a n , h a n e t n k i n y o m t a k p a t t a n s t a r c o n v a g y n y a k o n , v g t a k k r m t a f r f i a k k e z r Ql , s g y g y t o t t a k k l i k s h a s a t . V a n e g y g o n o s z r e g s e b a z n m e l l e m e n i s , m i n t a l e g t b b r e g e m b e r n . N e m v o l n a k e d v k b e k t z n i ? P a t k B a n d i e r r e f e l e m e l t e a z e l Qt t e l l v e g e t , d e n e m T i n d i f e l c l z o t t v e l e , h a n e m a n y e r s h s k p q p t Qm e s t e r f e l , a k i a s z o m s z d a s z t a l n l j a v b a n h a h o t z o t t a k n y v t r o s o r c a p i r t b e s z d n . A z v e g b u k f e n c e t v e t e t t a l e v e g Qb e n , s p p e n a h o m l o k n t a l l t a e l B a r k u r a t . A z v e g c s e r e p e k r e t r t , a b o r s v r s t t e n b o r t o t t a e l a v r m e s a r c o t . A z p t Qm e s t e r d a r a b i d e i g m e g z a v a r o d v a l t h e l y n , c s a k a k k o r o r d t o t t f e l , a m i k o r k e z v e l s a j g h o m l o k h o z n y l t , s k e z e n y i r k o s l e t t a v r t Ql . F u r c s a , s i v a l k o d , v k o n y h a n g o n k i l t o t t : - G y i l k o s s g ! D e a n n l i n k b b e n g e d e l m e s k e d e t t t e s t e a r r o h a n i n d u l a t n a k . A k a r j a k i n y l t e g y r e s s z k u t n , s a z t m e g f o r g a t t a a l e v e g Qb e n , s f e r d e l e n d l e t t e l P a t k B a n d i f e l d o b t a . A s z k e l a k a d t t k z b e n e g y a s z t a l b a n , s r e c c s e n v e z u h a n t a f l d r e . D e a z p t Qm e s t e r j a b b s z k u t n k a p o t t . M t y n s z k y , a k k k t n y e s k o c s m r o s p a n a s z k o d v a r o h a n t b e a s z o m s z d s z o b b l , s e l s Q d o l g a v o l t a z a j t t b e z r n i , n e h o g y k v l r Ql j v Q i d e g e n e k i s b e l e a v a t k o z z a n a k a v e r e k e d s b e . ( A j e l e n l v Qk e t m i n d s z e m l y e s e n i s m e r t e . ) P a t k B a n d i e z a l a t t a s z o b a k z e p r e p a t t a n t , s h u r o k f o g s s a l e l k a p t a a z p t Qm e s t e r p u h a i n g g a l l r j t , a m e l y r e t n a z n a p v a r r t j g o m b o k a t e g y a s s z o n y k z . M e g c s a v a r t a a g a l l r t , s a h a t a l m a s t e r m e t q p t Qm e s t e r t n t o r o g n i k e z d e t t . U g y a n e k k o r P a t k B a n d i e r Qs r g s t m r t l b v a l s p c s o n t j r a , m i r e a z p t Qm e s t e r a f l d r e z u h a n t , s m a g v a l r n t o t t a B a n d i t i s . A z p t Qm e s t e r B a n d i a r c b a , f l b e , h a j b a m a r k o l s z o t t a k t k e z v e l , d e B a n d i c l t u d a t o s a n v e r e k e d e t t . N e m e n g e d t e k i k e z b Ql a z p t Qm e s t e r g a l l r j t , s m i n d s z o r o s a b b r a f o g t a . E k k o r a z o n b a n T i n d i i s b e l e a v a t k o z o t t a d o l o g b a : - M i f l e b e t y r s g , z s i v n y s g , h a r a m i a s g f o l y i k i t t ? - k i l t o t t a o l y a n m l t a t l a n k o d s s a l , m i n t h a Q v o l n a a z e g y e t l e n t i s z t e s s g e s e m b e r a v i l g o n . s a z p t Qm e s t e r m e l l n t r d e p l Q B a n d i f e l t e t t n h n y b i z o n y t a l a n r g s t . P a t k B a n d i h t r a f o r d t o t t a k i t z e s e d e t t a r c t , s a k e z v e l e l k a p n i a k a r t a T i n d i l b t . D e c s a k a z t a g o m b o t s i k e r l t m e g r a g a d n i a , a m e l y a c l g o m b o t T i n d i a z r t v e r t c i p Qj e s a r k b a , h o g y n h a n a p j n n y u g a l m a z o t t k a t o n a t i s z t n e k a d j a k i m a g t . A g o m b s r f r a j r t , m e g f o r d u l t B a n d i u j j a i k z t t , d e e z i s e l e g e n d Q v o l t a h h o z , h o g y a k n y v t r o s a f l d r e z u h a n j o n , a z a s z t a l a l , k z v e t l e n a t e l e k k n y v v e z e t Q l b a e l . A z p t Qm e s t e r e z a l a t t k i s z a b a d t o t t a t o r k t B a n d i u j j a i k z l , s j u l t e r Qv e l k e z d e t t v e r e k e d n i . C s a k h a m a r f e l l k e r e k e d e t t , s B a n d i t h a t a l m a s r n t s s a l m a g a a l t e m e t t e . P m a g a i s a k k o r t z u h a n t , m i n t e g y l i s z t e s z s k . D a r a b i d e i g e g y i k k s e m t u d o t t m o z d u l n i . M i r e M t y n s z k y k i n y i t o t t a a z a j t t : - M e n j e n e k a z u r a k h a z a ! - k i l t o t t a a k o c s m r o s . A t e l e k k n y v v e z e t Q m e g r m l t . N e m v o l t m g i t t a z Q r j a , b o r z a d s f o g t a e l a h a z a m e n e t e l e l Ql . - n i s , M t y n s z k y r ? - k r d e z t e k o m o l y i j e d e l e m m e l . - H i s z e n n a l g y n e k s e v t e t t e m . I g a z , D i l l e n b e r g e r b c s i ? D i l l e n b e r g e r c s a k s z t l a n u l l t , s a b o t j t , k a l a p j t k e r e s t e , n e k i e l g v o l t a z e s t i s z r a k o z s b l . D e a t e l e k k n y v v e z e t Q a k t k e z v e l k a p a s z k o d o t t a z r e g r s k a r j b a : - N e h a g y j o n i t t , D i l l e n b e r g e r b c s i , i n k b b e l m o n d o k e g y e t - m s t a z l e t t r t n e t e m b Ql . D e a n y o l c v a n e s z t e n d Qs r e g k z n y s v o l t S z u k i r l e t t r t n e t e i r n t . N m a m o r m o g s s a l k e r e s t e a z u t a t a z a j t f e l , m g u g y a n a k k o r B a n d i a v r z Q f l t t a p o g a t t a z s e b k e n d Qj v e l . 4 A z A n g y a l z u g b a n m r j s z a k a v o l t , a m i k o r a R g e n s b u r g e r h l g y e k P a t k B a n d i v a l e l h a g y t k a R i g k o c s m t . D e a f r i s s e n e s e t t h v i l g t o t t , s k l n b e n s e m l e h e t e l t v e s z t e n i a z u t a t a n n a k , a k i a z A n g y a l z u g b a n s z l e t e t t . D i l l e n b e r g e r , m i n t e g y t l v i l g i l l e k , b o l y o n g o t t e l Qt t k a l i g l t s z e m e i v e l . A h z t e t Qk f e l e t t u t a z v a d l u d a k f i g y e l m e z t e t t k k i l t s a i k k a l a h e l y e s t r a , v a g y a z u d v a r o k b l k i h a n g z k u t y a u g a t s o k t j k o z t a t t k , h o l k e l l p o n t o t t e n n i k o p o g b o t j v a l . A n n y i b i z o n y o s , h o g y e l r k e z e t t a m k u s h z i k i g , a m e l y n e k k a c a j a m e s s z i r e f e l s r t a n a g y c s e n d e s s g b e n , a m a g a n y e l v n c s a k g y t u d t a d v z l n i a h a z a t r Q g a z d t . M i b Ql v a n n a k j s z a k a a h z a k f a l a i a z A n g y a l z u g b a n ? E l t qn i k a n a p p a l i v l y o g s m s z , v a l a m i s e l y e m t a p i n t s a l e s z a h z f a l a k n a k , m i n t h a h o z z i g a z o d n n a k Qk i s a m e s k h e z , a m e l y e k e t t l i e s t k e n b e l s e j k b e n e l s u s o g n a k . A h z t e t Qn a h g y f e k s z i k , m i n t v a l a m i m s v i l g i d u n n a , a m e l y b e n k o r n r e g g e l b i z o n y o s a n m e g l e h e t n e t a l l n i a m a Qr a n g y a l n y o m a i t , a k i e r r e j j e l i k r t j t t e t t e . A z e r e s z e k c s i l l o g n a k , d e j j e l n e m g y , m i n t r e g e m b e r e k o r r a i , h a n e m m i n t f n y l Q d r d k , a m e l y e k e t a f a l b a r e j t Qz t t v i t z e k t a r t a n a k k e z k b e n . s a k a p u k c s u k v a , m i n t h a m i n d e g y i k k l n v i g y z n a a r r a , h o g y a z j s z a k a l e p l e a l a t t r o s s z e m b e r e k k i n e l o p k o d j k i n n e n s e a m e l e g e t , s e a j k e d v e t , s e a p a d l s r l v a g y p i n c b Ql b t o r t a l a n u l b e l o p z k o d l m o k a t . D e a m a l a c o t s e m , a m e l y l j b a n s i k e t e n r f g , h o l o t t a h z b a n m i n d e n k i r m r e p e s v e g o n d o l r , m g a h a j a d o n l e n y i s . H t a k i l i n c s e k , a z a j t k n a k e z e k a k e z e i : m i l y h o l t a k l e s z n e k , m i k o r a z j s z a k a b e k s z n t ! M i n t h a n e m i s s z o l g l n n a k s z v e s e n m s n a k , m i n t a k s r t e t n e k , a k i f e h r l e p e d Qb e n j n h a z a a t e m e t Qb Ql , h o l o t t n a p p a l n y j a s k o d v a n y l n a k a k r G e r z s b e k n e k , a k i embertelen hossz kabtjban a gyszjelentseket, sznlapokat, bli meghvkat egyforma bskomoly arccal hordja szt; akr a harangoznak, aki Vzkereszt napjn leszll magas llomsrl, hogy az ajtk szemldkfira krtval felrogassa az ldst hoz G. M . B . b e t qk e t . - D e j s z a k r a e l m o g o r v s o d n a k a k i l i n c s e k , m i n d j r t z a j t c s a p n a k , m i n t h a l n y r a b l l p n t a k s z b t , p e d i g c s a k e g y e l k s e t t r e g a s s z o n y j n h a z a f e l a p l e t y k l k o d s b l . s h o g y a z a b l a k o k a t s e f e l e d j k k i a z A n g y a l z u g b l , j s z a k r a e l k o morodnak, mint regember lezrt szemei a ravatalon. Tn sohasem jrnak errefel jszakai zenszek, akik elvarzsoltsgukbl bresztgetni prblnk a nma ablakokat? Taln sohasem ugrik ki szkevny leny az ablakokon t, hogy msnapra legfeljebb parnyi lbnyomt tallja meg a hban az tkozd apa? Hol vannak azok a fiatalemberek, akik szinte egsz letket ablakok alatt tltk? Tn attl a meztelen gastl ijedtek meg az udvaron, amely gasrl j s z a k r a l e s z e d n e k m i n d e n f l e e d n y t , h o g y b e l Ql k n y o m b a n l e n t e n i l e h e s s e n a z a l k a l m a t l a n k o d k a t ? . . . A h p e l y h e k n e m s z l l h a t n a k n e s z t e l e n e b b l , m i n t a R g e n s b u r g e r k i s a s s z o n y o k s z l l t a k h a z a f e l P a t k B a n d i v a l . K t o l d a l r l o d a s i m u l t a k f t y l a i k k a l a f i a t a l e m b e r h e z , m i n t a f a g y n g y a f h o z ; v a g y h a s z e b b e n a k a r n n k m a g u n k a t k i f e j e z n i , m i n t Qr a n g y a l o k , a k i k e z e n t l a z i f j m i n d e n l p s r e v i g y z n i f o g n a k , n e m e n g e d i k t b b k o c s m a i v e r e k e d s b e e l e g y e d n i . K i n e k v o l t m e l e g e b b k a r j a ? A m a n d n a k v a g y I l o n n a k ? A z i f j k e z e h o l b a l o l d a l r l s i m o g a t t a m e g a z e g y i k l e n y h t t , h o l j o b b r a k e r e s t e a s z o k n y a r n c o k a t . A l e n y o k k n n y e s , m e l e g , h l s c s k o k a t n y o m d o s t a k a r c r a . N Qv r e k , a k i k i r i g y k e d s , f l t k e n y s g n l k l u g y a n a b b a a f i a t a l e m b e r b e s z e r e l m e s e k , a k i , m e , s z v e s e n k o c k z t a t j a m e g l e t t a z Q b e c s l e t k r t . - V a j o n b r e n v a n - e N y e t r e b a n n i ? - k r d e z t e s u t t o g v a A m a n d a . - , a v n b o s z o r k n y ! - s h a j t o t t a I l o n k a . E z a N y e t r e b a n n i v o l t a z , a k i n e k ( a s z o m s z d b l ) a l e n y o k r a v i g y z n i k e l l e n e , a m g a n y j u k t v o l v a n . M i n d e n A n g y a l z u g b a n v a n n a k i l y e n N y e t r e b a n n i k , a k i k t Ql r e t t e g n e k a f i a t a l n Qk . D e a s t t s g m a b t o r r t e t t e a R g e n s b u r g e r k i s a s s z o n y o k a t . M i k o r a h z u k h o z r t e k - f l d s z i n t e s , n d f e d e l e s , m e l e g h z i k h o z - , a k i s k a p u n l g y s z f t y l a i k k a l , s zoknyikkal gy eltakartk Bandit, hogy azt senki sem lthatta, ahogy a kszbn belpett. Odabent aztn mlyen becsszott a tolzr a helyre. Patk Bandi egyedl volt a Rgensburger kisasszonyokkal, akik darab ideig mg gyertyt sem mertek gyjtani. A sttsgben, mint nagy pillk, szlldostak ide meg oda, amint megszaba d t o t t k m a g u k a t f t y o l o s k a l a p j a i k t l , f e l s Qr u h i k t l . S z e r e n c s r e a t g l a k e m e n c b e n p i s l o g o t t m g n m i p a r z s , a h o n n a n B a n d i t z e t v e t t a c i g a r e t t j r a . C s a k h a m a r h r o m c i g a r e t t a s z e m v i r r a s z t o t t a s z o b b a n . A k i s a s s z o n y o k a l a p o s a n f e l a k a r t k h a s z n l n i a nyjuk tvolltt, mert az zvegy ritkn mozdult ki hazulrl. Amint a cigarettt vgigszvtk: csillapodott szvdobogsuk, amely darab ideig olyan heves volt, hogy megrzkdott bele a testk, mg torkukon szraz, hangos kortyok gurigltak fel s al. Mind btrabban fogtk Patk B a n d i l e l g e t Q k t k e z t a d v n y k t s a r k b a n , s Qt u t b b s z e m k f n y e i s f e l t z e s e d e t t a z a b l a k o n p p b e s z r e m l Q h v i l g t s b a n - A m a n d a s z e m e a d o t t l e g h a m a r a b b f n y j e l t ; Q v o l t a v r m e s e b b h r m u k k z t t . A h r e m e k l m o d o z , b r n d o s h a n g j n m e s l t , r e n d e s s z o k s s z e r i n t a m e g b o l d o g u l t d e s a p j r l . A m a n d n a k Q v o l t a r e g n y h Qs e . - A p u s i s m i n d i g a b t o r e m b e r e k e t s z e r e t t e . A z t s z o k t a m o n d a n i , h o g y e g y v e r e k e d Q n y r i p a j k o s b l m i n d e n l e h e t , m g k p v i s e l Q i s , d e e g y g y v a f r f i b l s o h a s e m l e h e t s e m m i . T a l n m g e l j h e t a z a z i d Q, h o g y P a t k B a n d i t l t i b e a p u s n a k h e l y t a v r o s n l , Q l e s z a v r o s j e g y z Qj e . . . A m a n d a b r n d j a i s o h a s e m e n t e k f e l j e b b , m i n t a j e g y z Qs g , d e l e j j e b b s e m s z l l o t t a k : - A p u s v o l t a l e g s z e b b f r f i a v i l g o n , m g B c s b e n i s m e g b m u l t k . K t s z e r i s v i s s z a m e n t B c s b e , m e r t a z o d a v a l n Qk n e m h a g y t k b k b e n . I g a z , a v r o s n a k i s n a g y p e r e v o l t , s e m i a t t b e k e l l e t t j r n i a b c s i h i v a t a l o k a t , b e s z l n i k e l l e t t a c s s z r r a l - s z e m l y e s e n . s a z e g s z p a r a s z t v r o s b a n n e m t u d o t t s e n k i s e n m e t l , c s a k a p u s . g y a z t n a p u s n a k m a j d n e m m i n d e n e s z t e n d Qb e n B c s b e k e l l e t t l t o g a t n i . K o c s i v a l m e n t , m e r t k o c s i n s z e r e t e t t a k k o r i s u t a z n i , a m i k o r m r m i n d e n f e l v a s u t a k j r t a k . P m g t a l l k o z o t t a b e t y r o k k a l , d a n o l t a t o t t m a g n a k a r g i c s r d s l n y o k k a l , m e g s z l l o t t a z o k b a n a r g i f o g a d k b a n , a m e l y e k r Ql m a n a p s g m r s e n k i s e m t u d . I s m e r t k Qt m i n d e n t t a k l n b z Q H r s a k - b a n , Z l d f k - b a n , B i k k - b a n , S a s o k - b a n , m e r t l a s s a n , k n y e l m e s e n u t a z o t t . M e g n z e t t m i n d e n t , m i n d e n k i t , a m e r r e j r t . g y a z t n e g y h n a p i s b e l e t e l l e t t , a m g i n n e n , a N y r s g b Ql B c s b e r k e z e t t v o l n a . P a t k B a n d i a z e l b e s z l s a l a t t o l y h e v e s e n s z o r t o t t a R g e n s b u r g e r A m a n d a d e r e k t , h o g y a n n a k e l - e l f u l l a d t a s z a v a . D e t o v b b b e s z l t , m e r t s t t b e n v o l t a k , s f l e l e m f o g t a e l P a t k B a n d i k z e l b e n . ( H o g y n e , a k i e g y e t l e n k z f o g s s a l v g j a f l d h z a h r e s , n a g y e r e j q B a r z t ! ) - s B c s b e n i s g y i s m e r t k m r a p u s t , m i n t h a m i n d i g o t t l a k o t t v o l n a a M a t s c h a k e r H o f - b a n . I t t m i n d i g u g y a n a b b a n a s z o b b a n s z l l o t t m e g , a f l d s z i n t i f o l y o s v g n , a h o l a l e g n a g y o b b c s e n d e s s g v o l t , a v e n d g e k e r r e n e m d o b l t k a c s i z m a h z t , a m i k o r j s z a k a b o r o s l l a p o t b a n h a z a j t t e k . A b r s z o l g k n e m v e r t k b e e g y m s f e j t a m a g y a r u r a k s a r k a n t y s c s i z m i v a l . M g a f r j j o k i s l b u j j h e g y e n j r t a k a z a j t e l Qt t, hogy apust ne zavarjk. Patk Bandi csaknem agyonszortotta a kedves, dallamos lenyt, de nem lehetett abbahagyni az elbeszlst, mert Ilona odat, a dvny msik sarkban tn szrevett volna valamit, Amanda ftyolozott hangon folytatta: - Apus nem szer e t t e a s z o b a l n y o k a t s e g y b k a s s z r o s n Qk e t , a k i k B c s b e n a m a g y a r u r a k a t m e g i g z n i s z o k t k . P m i n d i g r i d m k k a l f o g l a l k o z o t t . E l m e n t v e l k a s z n h z b a , s c u k k e r l i t , v i r g o t v e t t n e k i k . M e r t a p u s c s u p a a p r f i g y e l e m v o l t a n Qk i r n t . E l k s r t e a n Qk e t a k r m i l y e n m e s s z i , i s m e r e t l e n u t c k b a , B c s v r o s b a n , h o g y n h a a l i g t a l l t v i s s z a a s z l l s r a . M e r t a p u s v o l t a m e g t e s t e s l t g a v a l l r i a . A P r t e r b e n f e l m e n t a n Qk k e d v r e a z r i s k e r k r e , c s n a k z o t t a t a v o n , l t a z o m n i b u s z t e t e j n . M e r t s e m m i l d o z a t t l n e m r i a d t v i s s z a , h a a z z a l r m e t o k o z h a t o t t m s o k n a k . N i n c s e n e k m a n a p s g m r i l y e n f r f i a k . g y t r t n t a z t n , h o g y u t o l s b c s i u t a z s a c s a k n e m e g y l l e s z t e n d e i g t a r t o t t . V g l a n y n k a t k r t e m e g a h e l y b e l i m a g i s z t r t u s , h o g y a p u s t h a z a h o z z a B c s b Ql , mert nlkle nem tudott megmozdulni a vros szekere. Szegnyt tbb nem engedtk Bcsbe utazni, s tn ez okozta hallt is. Patk Bandi mg mindig lelte Amandt a dvny sarkban, de mgis Ilona adott hangot a msik oldalrl. Felszisszent a fiatalember szortsra, melegen, boldogan felszisszent, mint akit bjcskajtk kzben megcskolnak a padlson. Hogy elhallgattassa a lnyt, Patk Bandi hirtelen megfordult, s emlkezetes, stemnylgy, puha cskot nyomott a lny ajkra. A szjacska visszacskolt, de o l y a n n e s z t e l e n l , m i n t a t i t o k . A m a n d a a d v n y m s i k s a r k b a n m e g r e m e g e t t , s a b b a h a g y t a a z e l b e s z l s t . S o h a s e t u d j a m e g P a t k B a n d i , h o g y m i l e t t R g e n s b u r g e r r k a l a n d j a i n a k v g e . D e A m a n d a n e m t e t t k l n s e b b j e l a d s t s z r e v t e l r Ql , s Qt c s e n d e s e n , v i s s z a f o j t o t t l l e g z e t t e l t qr t e t o v b b i s P a t k B a n d i j o b b k a r j n a k f o r r l e l s t , c s a k k e b l e n e m h u l l m z o t t o l y v i h a r o s a n , m i n t e l Qb b . I l o n a m o s t e g y o l y h o s s z c s k r a n y j t o t t a a j k t , a m i l y e n h o s s z t c s a k a r g m l t i d Qk b e n t u d t a k c s k o l n i a s z e r e l m e s e k . I l y e n c s k i d Qt a r t a m a a l a t t f e l l e h e t r e p l n i a c s i l l a g o k i g , l e l e h e t h u l l n i a t e n g e r e k m l y r e . E z a c s k o l y a n , m i n t v a l a m i b i l i n c s , a m e l y r k r e e g y m s h o z k t z k t r a b o t . A c s k n a k a v g e f e l P a t k B a n d i g y r e z t e , h o g y R g e n s b u r g e r I l o n a b i r s a l m a s a j t o t e v e t t d l u t n . A m a n d a c s e n d e s e n , a z i d Qs e b b n Qv r m e g a d t r e l m v e l v r t a b e a c s k v g t . T n m g s z e m t i s l e s t t t e a s t t b e n , h o g y t e k i n t e t v e l n e z a v a r j a a c s k o l z k a t . A c s k u t n j d a r a b i g h a l l g a t t a k m i n d a h r m a n . A z i l y e n b g y a d t c s e n d b e n megrekedni ltszik az let, mint a behavazott vonat. Az ra ugyan ketyeg valahol a szomszdban, szitlja a perceket, embereket, de az let mgis tlvilgias nmasggal ll meg valamely szobasarokban, mintha ott felejtettk volna. Ilonka volt az okos hrmu k k z t t , Qr l a s z l l o t t e l l e g h a m a r a b b a v a r z s l a t , a m e l y e t a k i s v r o s i l n y o k g y h a j t a n a k l m p a g y j t s e l Qt t . A k u l c s o l k a r b l a z z a l a c s e n d e s m o z d u l a t t a l b o n t a k o z o t t k i , a m e l y a n Qk n l a z t j e l e n t i , h o g y v a l a m i t e n n i v a l j u k a k a d t , a m e l y t e n n i v a l r l m g n e m t u d t a k e g y m s o d p e r c e l Qt t : r u h z a t o t k e l l m e g i g a z t a n i v a g y v i z e t k e l l i n n i ? K i s u r r a n t a s z o b b l , s a l b a i t m g a s t t b e n i s g y r a k o s g a t t a e g y m s e l , m i n t A l f l d i t n c m e s t e r t Ql t a n u l t a . A m i n t I l o n k a m g t t b e z r d o t t a s z o m s z d s z o b a a j t a j a , A m a n d a h e v e s e n m e g s i m o g a t t a P a t k B a n d i k e z t . A f i a t a l e m b e r t e r m s z e t e s e n n y o m b a n m e g a k a r t a c s k o l n i a l e n y a j k t , d e A m a n d a e l v o n t a e l Ql e . E l v o n t a f e j n e k e g y h t r a f e l v a l m o z d u l s v a l , d e m i n t h a m e g s a j n l t a v o l n a a v i s s z a u t a s t s t , a n y a k n f e l n y i t o t t k t g o m b o t g y s z r u h j n , s b o l d o g a n f e l s h a j t o t t , a m i k o r P a t k B a n d i e l r t e t t e a d o l g o t , s n y a k t m e g c s k o l t a . A k t f e l n y i t o t t g o m b b l l e t t h r o m , m a j d n g y , P a t k B a n d i m i n d g y Qz e l m e s e b b n e k v l t e m a g t . A l o v a g n Q m i n d h t r b b h a n y a t l o t t , m g k t k e z v e l e l f e l t o l t a P a t k B a n d i t , a m g a z a d v n y e l Qt t , l b a i n l t r d e p e l t , d e a j k t l e n e m v e t t e A m a n d a k v r k s n y a k r l . M e d d i g t a r t o t t a f o r r , v e s z e d e l m e s c s k ? N y i l v n n e m t o v b b , m i n t a z i m n t I l o n k v a l v l t o t t c s k . A s z o m s z d s z o b a a j t a j a f e l n y l o t t , s I l o n k a k e z b e n c s a l d i p e t r l e u m l m p v a l l p e t t b e : - M a m a m e g r k e z e t t - m o n d t a m l y h a n g o n , s e l k o m o l y o d v a h e l y e z t e a l m p t a h o r g o l t t e r t Qv e l b o r t o t t a s z t a l k z e p r e . M g e g y d a r a b i g f o g l a l k o z o t t a l m p a s r f j a k r l , h o g y A m a n d n a k l e g y e n i d e je magt rendbe hozni. Az udvarrl az zvegy hangja hallatszott, amint a kocsisnak adott utastsokat. Az zvegynek taln szebb hangja volt, mint lenyainak. desded s panaszos, gyengdsggel s gysszal olajozott volt ez a hang, amely mlysgvel hasonl t o t t a v a d g e r l h e z i s . N e m l e h e t m i n d e n n a p i n Q, a k i n e k i l y e n h a n g j a v a n . A z z v e g y n a g y k o s a r a k k a l m e g r a k o d v a j t t a s z o b b a . R k a m l a s b u n d j a v o l t , k e n d Qv e l v o l t b e k t v e a f e j e , c s i z m a v o l t a l b n , d e m g i s v o l t l n y b e n v a l a m e l y k l n s e l Qk e l Qs g , m i n t h a s o h a , e g y m s o d p e r c r e s e m f e l e j t e n , h o g y Q a v r o s j e g y z Qj n e k a z z v e g y e . A r u h j b l t a n y k t l i i l l a t a , h a v a s o r s z g u t a k f r i s s e s g e r a d t . A c s i z m j a s a r k a h e g y e s v o l t , m i n t a s z n p a d o n a s z n s z n Qk . N e g y v e n e s z t e n d Qs m r e l m l o t t , d e a r c a s i m a , s z r a z , r n c t a l a n , a k r a s z e n t k p e k , a m e l y e k s o h a s e m v n l n e k . . . S z e m e , m i n t a b e r z e n c e i s z i l v a , d e k l n s , m e g r t Q, s z i n t e p a j t s k o d m o s o l y g s . A f l e m e l l e t t e g y h a j s z l k l n s c s a l f a s g g a l , k a c r s g g a l g n d r d t t , a m i a z t m u t a t t a , h o g y e z a z a s s z o n y m g s z o k o t t l m o d o z n i , m i n t a k r a z E z e r e g y j s z a k a h l g y e i . S z a k r t Q n y o m b a n m e g m o n d h a t t a v o l n a , h o g y e z a z a s s z o n y t b b e t r , m i n t l e n y a i . D e h o l v a n n a k a m a i v i l g b a n a z o k a g l n s m q r t Qk , a k i k a d r c s p e t t s z Ql Q f a n y a r k s m z t t b b r e b e c s l i k a tavasz gyenge nyrfanedveinl vagy a nyr csorg grgdinnyinl? Hol vannak a szerelem bri, akiknek zlse klnbztt a mzeskalcsosoktl? Patk Bandi olyan cskot nyomott az zvegy kezre, mint az desanyjra, de a kz visszaszortotta a kezt, melegen, bartsgosan, anyskod biztatssal. - Csak maradjon, Bandi, mi gysem feksznk le korn - mondta az zvegy, amikor Bandi tvozni akart. Miutn Bandi helyet foglalt a dvny kzepn, az zvegy tovbb intzkedett: - Lnyok, rakjtok el a kamrba, a m i t h o z t a m . V l o g a t o t t t o j s o k a t , a m e l y e k e t k e n d e r m a g o s t y k o k t o j t a k . A l m k a t , a m e l y e k e t b e r e g i t t o k h o z t a k h o s s z s z e k e r e i k e n , s a t t o k n a k o l y a n s z a g u k v a n , m i n t a b a k k e c s k k n e k . H o z t a m v a j a t k v r u r a s g i , s v j c i t e h e n e k t Ql , a m e l y e k r t m r i s k l e l Qz n e k a b i k k k n n a t l i i s t l l b a n . S d a r t , a m e l y e t m a j d a s a j t b i c s a k j u k k a l v g n a k t e t s z s s z e r i n t i v a s t a g s g r a a z u r a k , h a v e n d g s g b e j n n e k h o z z n k . s h o z t a m e g y h o r d b o r t i s a z o r o s i n y i l a s o k b l , n e m a f f l e p a r a s z t b o r t , a m i t Ql a f r f i a k m e g b n j k , h o g y m e g h z a s o d t a k , h a n e m v a l d i s z l e n k a m e n k t , a s s z o n y d i c s r Q, a d o m a c s i n l s z l e n k a m e n k t . O l y a n z e s e n , k e d v e s e n , g a z d a s s z o n y o s a n b e s z l t a z z v e g y , h o g y m g a z i s m e g s z o m j a z o t t , m e g h e z e t t , a k i m r j l l a k o t t a v i l g g a l . H o g y v o l t k e d v e e l m e n n i a f Qj e g y z Q r n a k i l y e n a s s z o n y m e l l Ql ? - g o n d o l t a m a g b a n P a t k B a n d i . M i e l Qt t a R g e n s b u r g e r h l g y e k e l t qn t e k v o l n a a k a m r a f e l , a z z v e g y m g v i g a s z t a l t a Qk e t . - A f a m i a t t s e b s u l j a t o k . E z e n t l t z e l h e t t e k b t r a b b a n , n e m k e l l o l y a n v a k o d v a f e l t e n n i m i n d e n e g y e s d a r a b f t , m i n t h a a c s o n t j a i n k b l v g n n k k i . M e g s z e l d t e t t e m a s n t a N i k e l s z k y t , k l d e g y l f t a z e r d e j b Ql . M o s t m r c s a k u d v a r l k r l g o n d o s k o d j a t o k , a k i k a z l f t f e l v g j k . A l n y o k g y m e g r l t e k a p r o g r a m n a k , m i n t h a n e m i s p r p e r c c e l e l Qb b f o g a d t a k v o l n a h o l t i g t a r t s z e r e l m e t P a t k B a n d i n a k . - n m a j d e l c s a l o m P t e r L a c i t . g y i s s z e r e l m e s b e l m e g y v e . - M a j d B a r k p t s z r n a k s z l o k , h o g y k l d j n e l f t v g n i n h n y d o l o g t a l a n k Qm v e s l e g n y t - v l e k e d e t t A m a n d a , s s z r a k o z o t t p i l l a n t s t v e t e t t P a t k B a n d i r a . D e h e l y n v o l t a m a m a . A m i n t a l n y o k k i h z t k a l b u k a t a s z o b b l , m e l e g e n , k e d v e s e n , d u n n a h Qs g g e l t e l e p e d e t t a d v n y r a P a t k B a n d i m e l l . - U g y e , k e d v e s f i a m , m a g a i s e l j n , a m i k o r a f t h o z z k ? N e m h a g y b e n n n k e t m a g u n k r a , s z e g n y , t e h e t e t l e n n Qk e t ? s a k a r j t , i z m o s , m e l e g a s s z o n y k a r j t P a t k B a n d i v l l r a h e l y e z t e , j z q s z e m v e l a B a n d i s z e m b e n z e t t , s a z u j j a i v a l m e g c s i k l a n d o z t a a f i a t a l e m b e r n y a k t . A z b t o r s g o t v e t t m a g n a k , h o g y m e g c s k o l j a a z z v e g y a r c t . K i c s i t f o n n y a d t v o l t e z a z a r c , d e a t i s z t a l e t t Ql h qv s , r u g a n y o s , g u s z t u s o s . - N e b o l o n d o z z o n , f i a m , r e g a s s z o n y v a g y o k n m r - r e b e g t e z v e g y R g e n s b u r g e r n , s a f e j t P a t k B a n d i v l l r a h a j t o t t a . 5 - S z e r e t t e m a F e l v i d k e n u t a z g a t n i s f e l k e r e s n i a z o k a t a b o l o n d r i e m b e r e k e t a z o t t h o n a i k b a n , a k i k a m o h o s z s i n d e l y e i k a l a t t a l e g k l n b z Qb b h b o r t o k b a n l n e k . E g y i k a r e p l Qg p e t a k a r t a f e l t a l l n i , a m s i k a z Qs e m b e r c s o n t v z t k e r e s t e . A r g i M a g y a r o r s z g t e l e v o l t b o l o n d o k k a l , m e r t b k b e n h a g y t k Qk e t . M a n a p s g m r m e g b o l o n d u l n i s e m l e h e t - g y b e s z l t T i n d i a R i g k o c s m b a n . S z u k i , a t e l e k k n y v v e z e t Q, k t k e z v e l m e g f o g t a a f e j t : - P e d i g r m n z v e n i n c s m s m e n e k e d Q t , m i n t m e g b o l o n d u l n i ! - m o n d t a m l y c s g g e d s s e l . A z t n e g y e t v i l l a n t a s z e m e , m i n tha valami eszbe jutott volna: - Azt hiszem, nem is lehet olyan rossz a bolondokhzban, ha riember a pciens. Bizonyra ott figyelembe veszik a trsadalmi illemszablyokat. Az riembert ott is megbecslik. Tindi, a vn gazember gy tett, mintha oda sem h a l l g a t n a a b o l d o g t a l a n t e l e k k n y v v e z e t Q s z a v a i r a , t o v b b f o l y t a t t a r e j t l y e s e l b e s z l s t : - E z e k a z e m b e r e k , a k i k l e n g y e l e s , h o s s z b a j u s z u k k a l , b o r o v i c s k a p i r o s a r c u k k a l , m e g m e r e v e d e t t t e k i n t e t k k e l k i b m u l n a k a r g i n e m e s i h z a k a b l a k a i n , o t t , a F e l v i d k e n : n a g y o n j l m e g v o l t a k a z Qr l t s g k k e l . S z o m s z d , k o m a , v r m e g y e , m i n d e n k i t u d t a r l u k , h o g y c s e n d e s b o l o n d o k , b e t e g s g t Ql , i t a l t l , s o r s c s a p s o k t l : g y a z t n s e n k i s e m c s o d l k o z o t t , h a n h a n a p j n e s z k b e j u t o t t k i l v l d z n i a z a b l a k o n , v a g y e p e r j e s i p s p k n e k k p z e l t k m a g u k a t , s a n n a k n e v t r o g a t t k r a b l y e g e s p a p i r o s r a . - , n k n n y e n b e b i z o n y t h a t o m , h o g y m r h a r m i n c v e l Qt t m e g m r g e z t e a v r e m e t e g y k b o r t n c o s n Q. S o h a s e m j r t n h o z z m o r v o s . H z i s v a l k e z e l t e m m a g a m a t , m i n t a z a p m , n a g y a p m . A m i p e d i g a z i t a l t i l l e t i - a r r a n z v e c s a k a n n y i t m o n d h a t o k , h o g y h s z e s z t e n d Q t a n e m f e k d t e m l e j z a n u l . U t v g r e a l u d n i c s a k k e l l v a l a h o g y - m o n d S z u k i r , s e s d e k l Q p i l l a n t s t v e t e t t e g y e t l e n b a r t j r a , T i n d i r a . A v n l a t o r a z o n b a n m g m i n d i g k s l e k e d e t t a h e l y e s l Q f Qb l i n t s s a l . F o l y t a t t a e l b e s z l s t , m i n t h a n e m i s h a l l o t t a v o l n a S z u k i s z a v a i t . - g y t r t n t a z u t n , h o g y s o h a s e c s u k t a k b e r i e m b e r t a z n h a z m b a n , a F e l v i d k e n , m i n d e n k i t b o l o n d n a k n y i l v n t o t t a k , h a r o s s z f t t e t t a t qz r e . m d e v o l t a k e s e t e k , a m i k o r v i s s z a v o n s , r o k o n i g y ql l k d s s m s h z i p e r p a t v a r m i a t t e l h a g y t a k v o l n a v e s z n i v a l a m e l y j r a v a l r i e m b e r t . I l y e n k o r k z b e l p e t t A l v i n c z i E d u r d , s f i z e t e t t a m e g s z o r u l t r i e m b e r h e l y e t t . H e j , d e s o k h a m i s v l t t a d o t t v i s s z a k e t t r e p e s z t v e e z a j r a b qn b n v l t h a m i s t n a k ! T i n d i n e m n z e t t a b a r t j r a , a m i k o r e z e k e t a d o l g o k a t c s e n d e s f e j c s v l s s a l e l m o n d o g a t t a : i n k b b a p i p j h o z l t s z o t t b e s z l n i . S z u k i u r a m n a k p e d i g m a j d k i u g r o t t a s z e m e , g y b m u l t a f e r d e k n y v t r o s r a . - M i a z ? M i a z ? - k r d e z t e d a d o g v a , m i n t h a s z l h qd s k r n y k e z n . - N e m v a l a m i k n y v b Ql o l v a s t a e z t , u r a m b t y m ? T i n d i v l a s z h e l y e t t s o k a t m o n d a n l e g y i n t e t t . A z t n n e m s z l t t b b e g y s z t s e m , c s a k c s e n d e s e n p i s l o g o t t , m i n t a r i m c i n y l . A t e l e k k n y v v e z e t Q j d a r a b i d e i g m e g m e r e v e d v e n z t e . N e m t u d t a e l t k l n i m a g t , h o g y m i t t e g y e n . A p o h a r a t a f e j h e z v g j a - e a v n g a z e m b e r n e k , v a g y b a r t s g o s s g o t s z n l e l j e n ? G y n g e e m b e r v o l t , a p o h a r a t n y j a s a n a k n y v t r o s p o h a r h o z k o c c i n t o t t a : - K e n d i s a F i l l e n t r e g i m e n t j b Ql v a l ! - d d o l t a c i m b o r a s g g a l . V r a t l a n u l e l t a l l t a T i n d i g y e n g j t . A z i l y e n v n c s a c s o g k l e g i n k b b a z r t n e h e z t e l n e k m e g , h a n e m h i s z n e k s z a v a i k n a k . C s e n d e s p i r o s s g l e p t e e l T i n d i a r c t , a m e l y p e d i g n e m p i r u l t e m b e r e m l k e z e t ta. - Csapd pofon az rdgt, mondj igazat! - dnnygte. - Ebben a Rig kocsmban az a legnagyobb baj, hogy a vendgek megszoktk a hazudozst. Ritka itt a becsletes ember, nem rdemes itt beszlni. - Kire rtette, hogy nem becsletes ember? - riadt f e l a t e l e k k n y v v e z e t Q. - K i t g y a n s t i t t k e n d ? n l l a m i t i s z t v i s e l Q v a g y o k , e s k t t e t t e m . M r c s a k n e m a r r a k e r l t s o r , h o g y a k t r e g e s r i e m b e r e g y m s n a k m e n j e n , a m i k o r k z b e l p e t t M t y n s z k y , a k o c s m r o s , s s z n l k l e l v e t t e a f l i g r t e t t p o h a r a k a t , v a l a m i n t a f l i g t e l t p a l a c k o t a v e n d g e k e l Ql . ( V o l t a z t n k n y r g s , a m g v i s s z a a d t a . ) A t e l e k k n y v v e z e t Q f l o l d a l v s t l t a z a s z t a l n l , m i n t h a m g m i n d i g t a r t a n a n m i h a r a g o t a k n y v t r o s s a l . A s z a k l l t p e d e r g e t t e , s f l v l l r l k r d e z t e : - H t m i i s v a n a z z a l a z A l v i n c z i u r a s g g a l , a k i a h a m i s v l t k a t g y qj t i ? A k n y v t r o s m o g o r v n n z e t t a p i p j r a : - S o h a s e m h i t t e m , h o g y M a g y a r o r s z g o n l n e k r i e m b e r e k , a k i k n e m o l v a s n a k j s g o t . D e i t t , a N y r s g b e n m i n d e n l e h e t s g e s . A l v i n c z i E d u r d n e v v e l t e l e v a n n a k l l a n d a n a z j s g o k . P v i t t d s z k a r d o t a m a g y a r i f j s g n e v b e n K o n s t a n t i n p o l y b a , a p l e v n a i o r o s z l n n a k . P m e r t e e l Qs z r k i m o n d a n i M a g y a r o r s z g o n , h o g y : N e m b o l d o g a m a g y a r ! P a v d e l m e z Qj e a t i s z t a m a g y a r f a j n a k , p r t f o g j a a z e l z l l t t d z s e n t r i o s z t l y n a k , s e g t Qj e m i n d e n n e m z e t i t r e k v s n e k . P a z i d e l . - V a j o n m i a k a r l e n n i ? K v e t v a g y m i n i s z t e r ? - k r d e z t e e l g o n d o l k o z v a a t e l e k k n y v v e z e t Q. - E g s z M a g y a r o r s z g o t t v a n a z e l Qs z o b j b a n : k l n p o s t a s z e k r h o r d j a a l e v e l e z s t ; o l y a n n a g y r , m i n t a k r Qs e , a h o n f o g l a l H u b a v e z r . - A v g n b i z o n y o s a n s p i r i t u s z g y r a v a g y l l a m i b r l e t e l e s z , h a g y f o l y t a t j a - j e g y e z t e m e g S z u k i . - P a p t r n u s a a m a g y a r k a r d d a l v v k n a k , a c l l v Qk n e k , k e r e s z t a p j a m i n d e n f i g y e r e k n e k , a k i t Qs i m a g y a r n v r e k e r e sztelnek. Leventnek, Gyalmnak, Hubnak... s prtfogja az rvknak, mert nemegyszer trtnt, hogy az rvk pnzt visszafizette a pnztros helyett. - s mire kellenek neki a hamis vltk? Hogy minl tbb ember legyen a zsebben? Egyszer majd eszbe jut k i r l y n a k l e n n i M a g y a r o r s z g o n ! - m o n d m o s t f e j c s v l v a a t e l e k k n y v v e z e t Q. - N e m r t e m n s e h o g y e z t a d o l g o t . ( M i n t h a c s a k a z t m o n d t a v o l n a : N e m a d o m a h a m i s v l t i m a t ! ) D e a k n y v t r o s m g m i n d i g s z n s z k e d e t t , n e m v e t t e t u d o m s u l , h o g y S z u k i r a l k u d o z i k a v l t i f e l e t t : - M e r t g y v a n a z , k r e m , h o g y a m a g y a r k z p o s z t l y n a k n i n c s s e b a r t j a , s e p r t f o g j a . L e n z i a d l y f s f Q r a k t l b r a e m e l k e d Q n e m e s e m b e r t , m g a z a l a n t i p a r a s z t s g c s a k a z r t v a n , h o g y i n d a , k e r k k t Q k l n c , g n c s o t v e t Q b u r j n l e g y e n a k z p o s z t l y t j b a n . P e d i g v a l a m i k o r a m o s t a n i k z p o s z t l y b l l l o t t e g s z M a g y a r o r s z g . N e m v o l t a k s e g r f o k , s e b r k a z r p d - k i r l y o k a l a t t , m i n d e n k i o l y a n n e m e s v o l t , m i n t a k r m a g a a k i r l y . A S z e m e r k , a S t t Qk , a K l n a y a k s a t b b i h o n f o g l a l c s a l d o k s o h a s e i s l e t t e k g r f o k , m e r t t b b r e t a r t o t t k Qs i s z r m a z s u k a t a z i d e g e n h z a k b l v a l k i r l y o k a d o m n y a i n l . A z u r a k l e g f e l j e b b e g y - e g y b n s g o t f o g a d t a k e l a h o r v t s z l e k e n v a g y T e m e s v r o t t . . . A t e l e k k n y v v e z e t Q t r e l m e t l e n l f e s z e n g e t t s z k n : - M i k z e v a n a t e m e s v r i b n n a k a z n v l t i m h o z ? A k n y v t r o s n a g y o t n z e t t : - K i b e s z l i t t a t e k i n t e t e s r v l t i r l ? A m a g y a r k z p o s z t l y m e g m e n t s r Ql v a n s z , a b b a n f r a d o z i k A l v i n c z i E d u r d . T a l p r a k e l l l l t a n i i s m t a r g i m a g y a r n emessget. Vissza kell vsrolni udvarhzait, htszilvafit, ktelezvnyeit, vltit. rr kell tenni ismt a dzsentrit, mert nlkle elpusztul Magyarorszg. Legyen megint mindenkinek agara, kocsija, akr csak bricskja is, ne jrjon gyalog a nemesember. Elg volt a zsidk, grfok s meggazdagodott parasztok uraskodsbl. Gyernk vissza a rgi Magyarorszgba. - n m e n n k , d e m i t c s i n l j a k a v l t i m m a l ? A j v Q h t e n m e g i n t l e j r e g y v l t . A k r n y o m b a n f Qb e p u f f a n t h a t o m m a g a m a t , h a n e m t u d o m r e n d e z n i . M e g v a l l o m Qs z i n t n : m a g n a k a t r v n y s z k i e l n k n e k a n e v t h a m i s t o t t a m r . g y s z l t a t e l e k k n y v v e z e t Q, h o g y v i s s z a t r t s e a k n y v t r o s t e r r e a v i l g r a ; d e T i n d i m o s t g y t e t t , m i n t a k i t n e m r d e k e l n e k m i n d e n f l e a p r - c s e p r Q f l d i d o l g o k . S z n o k o l t : - N e m t m a d t l y u k a z o k n a k a f l d e k n e k a h e l y n , a m e l y f l d e k a z Qs k v o l t a k , c s a k p p e n m r t t t a n y j a . . . A n e m e s i k r i k a t i s j l m e g p t e t t k . A F e l v i d k e n k Qb Ql s z s i n d e l y t e t Qv e l , a z A l f l d n v l y o g b l s n d f e d l l e l , d e a k a p u k o n o t t v a n m i n d e n t t a f e l r s : G a t e r a g u a r d i a . I t t v a n n a k a f l d e k s a h z a k r g i g a z d i n a k a m a r a d k a i i s , s z p , s a s o r r , k e r e c s e n s z e m q, t i s z t e s s g e s k p q, r i f a j t a m a g y a r o k , c s a k k r l k e l l n z n i a P n z g y n l , a M e g y n l , a D o h n y n l . . . - s a T e l e k k n y v n l - v g o t t k z b e S z u k i r . - H n y r g i m a g y a r n e m e s e m b e r v o l t k n y t e l e n f e l v e n n i a f i n n c s g s p e n t r u h j t ! H n y a n f a r i g c s l j k a k r m k e t a z r v a s z k n l , p e d i g p e c s t g y qr q v a n a k i s u j j u k o n ! H n y d e r k , j c s a l d b l v a l f i a t a l e m b e r v a n e b b e n a z o r s z g b a n , a k i m g h i v a t a l h o z s e m t u d j u t n i , m e r t h i n y z i k a n e m z e t b Ql a z s s z e t a r t s ! A k z p o s z t l y z l l Qf l b e n v a n . . . E z t k e l l m e g a k a d l y o z n i . M e r t l e s z m g e g y s z e r k i r l y v l a s z t s a R k o s o n ! - A h , A l v i n c z i t n k i r l y a k a r l e n n i ? ! - k i l t o t t f e l a t e l e k k n y v v e z e t Q n a g y c s f o n d r o s a n , s h a r s n y a n h a h o t z n i k e z d e t t . K n j b a n , b n a t b a n , k e s e r qs g b e n s z o k o t t g y n e v e t n i a z e m b e r . A z a s z t a l is megrzkdott a keserves kacajtl, s a poharak halkan sszekoccantak. A knyvtros felllt, s sztlanul indulni kszlt. 6 - Vn komdis, ha most itt hagysz, holnap mr nem tallsz letben - kiltott fel Szuki r, miutn a kacaj elhalt a torkn. - Ne hagyj most egyedl, mert nem tudom, hogy mi trtnik velem. A knyvtros megllott: - I s m e r e m m r e z t a z l l a p o t o t , a m e l y a k n y s z e r q h a z a m e n e t e l e l Qt t e l Qv e s z i a k o r h e l y e m b e r e k e t ! M e g s z l a l o d a b e n t a l e l k i i s m e r e t , h o g y s z i n t e b e l e v a c o g a f o g . L t h a t a t l a n k n n y e k t Ql k e z d g n i a s z e m , a m e l y k n n y e k a z i m n t i n e v e t s h e l y r e j n n e k . F j n i , m a r c a n g o l n i k e z d a z r e s b u g y e l l r i s , a m e l y r Ql b o r k z i l l s b a n e l f e l e j t k e z t n k . g y k e l l a k o r h e l y e k n e k ? n m e g y e k , j j s z a k t ! D e c s a k s z v a l m e n t e l T i n d i , m e r t a z r e s k o c s m a s z o b b a n o l y k t s g b e e s e t t e n h a n g z o t t f e l i s m t S z u k i r p a n a s z a , h o g y a k s z b i s m e g r e n d l t b e l e . - D r g a , e g y e t l e n b a r t o m , i g y u n k m e g m g e g y f l l i t e r b o r t , h o g y e z e n i d Q a l a t t e l m o n d h a s s a m l e t t r t n e t e m e t . A z n A l v i n c z i j e m i n d i n k b b k e z d n e k e m t e t s z e n i . B n j a a p a t v a r , l e g y e n k i r l y , c s a k m e n t s e m e g a m a g y a r k z p o s z t l yt s vele engem is. Tindi mg nem llott ktlnek: - A kocsmros szeme olyan, mint a kocsird, kifel mutogatja az utat. A szoba hideg, mint a siralomhz. n regember vagyok, valamit kell adni az egszsgemre. Szuki r nagy vllalkozsi kedvvel emelkedett fel az asztaltl: - Gyernk egy forr feketre az Ajrp-ba! g y m o n d t a , e l Qk e l Q l e n d l e t t e l , m i n t h a a f l d k e r e k s g l e g e l Qk e l Qb b f o g a d j b a i n v i t l n a k n y v t r o s t . D e T i n d i m g m i n d i g h a b o z o t t . N a g y o n e l e g n s h e l y v o l t a z E u r p a - k a t o n a t i s z t e k s z s i d k v o l t a k a v e n d g e i . N a p k z b e n d e h o g y i s m e r t e v o l n a b e t e n n i oda a lbt egy kopott kabt ember. - Majd n fizetem a feketket - vgta el a habozst Szuki uram, mire megindultak, anlkl hogy az elfogyasztott borok rrl csak annyit is mondtak volna, hogy: Aufschreiben! jfl utni szaga volt az jszaknak. A h v i l g t o t t i t t , a z A n g y a l z u g t j k n , t e h t v i g y z a t o s a n k e l l e t t e l Qr e h a l a d n i ; m i n d e n t t m l a , k i s v r o s i c s e n d , a m e l y b e s e m a k a k a s n a k , s e m a h z Qr z Q e b n e k n i n c s k e d v e m g b e l e s z l n i . D e o d a f e n t a p i a c k r n y k n m r l m p s o k m u t a t k o z n a k . E g y - e g y p e t r l e u m l m p s a p i a c m i n d a n g y s z g n , a m e l y l m p s o k a l a t t m i n d e n f l e e m b e r i a l a k o k m u t a t k o z t a k , a m i n t a k l n b z Q k o c s m b l j v e t m e g - m e g l l t a k d a r a b i d Qr e , h o g y v g l e g e s e n m e g b e s z l j k a z e l m l t e s t e s e m n y e i t , a Z s a n d r k o c s m b a n v a g y a Z l d f - n l . A p i a c r a i g y e k e z t e k a v e n d g e k m g a r g i t e m e t Q m e l l e t t i B u n d a c s r d b l i s , h o g y d a r a b i d e i g l m p a v i l g o s s g o t l s s a n a k a z E u r p a f o g a d d o h n y s z n q a b l a k a i m g t t . A z u t n s z t v l t a k , s e l b o t o r k z t a k a p i a c r l n y l , m e s s z i u t c k b a , v a s t a g n d f e d e l e k , h r i h o r g a s z s i n d e l y t e t Qk f e l . S z u k i u r a m i s k a r o n f o g t a T i n d i t , a m i n t a R i g f e l Ql j v e t a z e l s Q l m p s t e l r t k . - A z t k e l l m e g m o n d a n i A l v i n c z i E d u r d n a k , h o g y l i t t , a N y r s g b e n e g y f r f i , a k i j o b b s o r s o t r d e m e l n e . M i n d e n i r n y b a n r s z o l g l t a n e m z e t i t m o g a t s r a . B l c s , o k o s , m e g f o n t o l t e m b e r , a k i m r t b b m i n t h s z e s z t e n d e j e s z o l g l j a a f e l s g e s m a g y a r l l a m o t , h r n e v e s z e p l Qt l e n , b r i g a z , h o g y n h a f e l h a j t o g a t j a a p o h a r a t , d e e z t c s a k s z e r e n c s t l e n c s a l d i k r l m n y e i m i a t t t e s z i . S z u k i u r a m elgondolkozott, elandalgott felsorolt rdemein, s csaknem knnybe lbadt a szeme a megindultsgtl: ez a frfi mindenkppen rdemes Alvinczi r prtfogsra. Mr csak azrt is, mert Rimaszombatban szletett, s atyja bartja volt Tompa Mihlynak, a klt Qn e k , m g a n y j a o l y a n h r e s g a z d a s s z o n y v o l t , h o g y s e n k i s e m t u d t a g y e l r a k n i a b e f Qt t e k e t , m i n t Q. A z Q p a r a d i c s o m a i , p a p r i k i t l k z e p n i s o l y a n z l d e k s f r i s s e k v o l t a k , m i n t m i k o r l e s z a k t o t t k Qk e t . s e z a p r a t l a n d e s a n y a a b b a n h a l t m e g , h o g y l e e s e t t a p a d l s r l ! - k i l t o t t S z u k i u r a m c s a k n e m f e l z o k o g v a . A t e l e k k n y v v e z e t Q a f e j t T i n d i v l l r a h e l y e z t e , s j l k i s r t a m a g t . M a j d l e t r l t e a r c r l a k n n y e k e t , s c s e n d e s , z l e t e s h a n g o n f o l y t a t t a : - A m i p e d i g a h a m i s v l t k a t i l l e t i , a b b l k a p h a t e g y k o f f e r r a l a d e r k A l v i n c z i r , u g y a n c s a k a z e m l t e t t , r d e m e s r i e m b e r k z b e n j r s r a . - E z a h e l y e s b e s z d - d i c s r t e T i n d i b a r t j t . - N e m k e l l b s z k n e k , f e n n h j z n a k l e n n i . A j m b o r i s n a p j b a n k t s z e r v t k e z i k , h t m g a m a g u n k f a j t a , e s e n d Q e m b e r ! - B e v a l l o k m i n d e n t , b e n . . . - e r Qs k d t t S z u k i u r a m . - P r i z - P p a i b a n n i n c s a n n y i s z , a m e n n y i t n e l m o n d o k , h a e g y s z e r b e l e k e z d e k a z l e t t r t n e t e m b e . C s a k j l b n j a n a k v e l e m . A m i n t J n o s f j j a , J a n c s i k a g y r o p j a . m d e a k r m i l y e n n a g y l l o m n y o k kal jtt a kt riember az Eurpa fel, mgiscsak elrkeztek az Eurpa kapujhoz. Ez a kapu trva-nyitva volt jjel-nappal, mintha rkk vendgeket vrna. A kapu mellett portspholy, ahol napkzben aranysapks, nagy bajusz ember kszngetett a keres k e d e l m i u t a z k n a k , v a l a m i n t a v i d k i h o n o r c i o r o k n a k . M g j s z a k a e h e l y e n t o r o n y Qr i b u n d b a n a l u d t a b r s z o l g a . A k a p u a l j b a n f g g Ql m p t l e b e g t e t e t t a s z l , m i n t h a a v e n d g e k h o r k o l s a b o l y g a t n a l m p t . U g y a n a k k o r a l e v e g Q r a m l s v a l r g i g u l y s o k n a k , p r k l t k n e k , s z a f t o s v i r s l i k n e k a s z a g a j t t a f o g a d k o n y h j a f e l Ql , h o g y l m l k o d v a l l o t t m e g a f a l u s i k u t y a . A z u d v a r o n o t t l l o t t a z v e g t b l s o m n i b u s z , a m e l y n a g y c s r g s s e l , v e g c s r m p l s s e l s z o k o t t a v a s t i l l o m s r a j r n i , s m i n d i g a k a d t b m u l j a , i r i g y l Qj e a z v e g k e t r e c b e n h e l y e t f o g l a l u r a c s o k n a k , a k i k i n n e n m e s s z i , b o l d o g a b b v i d k e k r e u t a z n a k e l . D e m , a z o m n i b u s z m e l l e t t e z j s z a k n m g e g y k l n s a l k o t m n y t e r p e s z k e d e t t a z u d v a r o n . P o s t a k o c s i v o l t a z , a m i l y e n b e n a m l t s z z a d e l e j n u t a z t a k , s m a n a p s g m r s e h o l s e m l t h a t . S z u k i r s T i n d i k r l j r t k a p o s t a k o c s i t . A h t u l s k e r e k e k c s a k n e m a k k o r k v o l t a k , m i n t a k i s t e r m e t q S z u k i r . B Qr b Ql , f b l v o l t a k o c s i , s o l y a n m a s s z v , m i n t h a l e g a l b b i s M r i a T e r z i n a k , a c s s z r n Qn e k k s z l t v o l n a , m e r t m e g l e h e t Qs e n k v r a s s z o n y s g v o l t . A r z k i l i n c s m g m o s t , j s z a k a i s f n y l e t t a k o c s i a j t a j n , n y i l v n m i n d i g k e s z t y qs i n a s o k n y l t a k h o z z . A b a k o l y a n m a g o s a n v o l t , h o g y o n n a n m e s s z i r e e l l t h a t o t t a k o c s i s a t j o n , d e n e m s z l l h a t o t t l e m i n d e n t b a e s Q v e n d g f o g a d n l . A k r k i , r i e m b e r e z a k o c s i , a k i m g e b b e n a v o n a t o z , v e l o c i p d e s v i l g b a n i s e f f l e k n y e l m e s s z e r k e z e t t e l u t a z i k . - E z a h r e s v r s p o s t a k o c s i - m o n d t a T i n d i m o s t o l y a n r e s z k e t e g h a n g o n , m i n t v a l a m i k n t o r . - T e h t j l m o n d t a m : A l v i n c z i r a v r o s b a r k e z e t t . M i u t n l Ql n y n e m m u t a t k o z o t t a z u d v a r o n , T i n d i b t o r s g o t v e t t m a g n a k , h o g y a p o s t a k o c s i a j t a j t k i n y i s s a , e g y e t l e n u g r s s a l a k o c s i b e l s e j b e n t e r m e t t , s e l n y j t z k o d o t t a b r s o n y o s t a p i n t s l s e n . - n is felszllnk - krezkedett alantrl Szuki r. Tindi nyjas prtfogssal nyjtotta neki a kezt. Egy darabig hallgatagon ltek egyms mellett a postakocsiban. - Ltod, nem hazudtam! A vltk kezdenek megrni - mond bizonyos diadallal a knyvtros. Szuki r szimatolva forgatta ide-oda a fejt: - Becsletemre: ez Havanna-szivar illata... n tudom, mert azt szvtam a lakodalmamon. M i n d a k e t t e n n a g y k o r t y o k b a n s z v t k a k o c s i b e l s e j b e n m a r a d t s z i v a r f s t t , s k l n b z Q b r n d o k t qn t e k f e l a m e s s z e s g b e n . 7 B r a R g e n s b u r g e r h l g y e k v l t i g h a n g s l y o z t k , h o g y Qk v i s s z a v o n u l t l e t e t l n e k , a t y j u k h a l l a t a a z u t c r a s e m e n n e k s z v e s e n : m i n d e n p l e t y k t l e g h a m a r a b b t u d t a k m e g a v r o s b a n . K e r e s t k Qk e t a p l e t y k k , m i n t n m e l y n Qk e t a m a c s k k , a l e g n a g y o b b t v o l s g b l i s f e l k e r e s t k , s h o z z j u k d r z s l Qz t e k . A R g e n s b u r g e r k i s a s s z o n y o k m r k o r n r e g g e l t u d t k , h o g y m i t r t n t a v r o s b a n j s z a k a : h o l v o l t v a c s o r a , N i k e l s z k y k n l v a g y V o j t o v i c s k n l , I n g h z i k n l v a g y B e s z t e r c z e i k n l ? P o n t o s a n t u d t k , h o g y m i v o l t v a c s o r r a , m i t b e s z l t e k a v e n d g e k , s m i k o r v e t t k e l Q a h z i l m p s o k a t , h o g y h a z a f e l i n d u l j a n a k a n a g y h e s s b e n . ( A n d r s c s i k n a k , a h r e s p o h r k s z n t Qn e k r e n d s z e r i n t l e m a r a d t a b o t o s a t k z b e n , s r e g g e l v i t t k u t n a . ) T u d t k , h o g y m i t r t n t a R i g , Z s a n d r , B u n d a , S a s , Z l d f a , H u s z r s C s i l l a g k o c s m k b a n , a h o l a z i n t e l l i g e n c i a m e g f o r d u l t . ( T n m g a r r l i s t u d o m s u k v o l t , h o g y k i d o b o t t k i l e n c e t J u r s n e v e z e t e s t l i k u g l i z j b a n ! ) K l n p o s t a t u d s t o t t a Qk e t a v r o s e l s Q f o g a d j b a n t r t n t e k r Ql , a z E u r p a e s e m n y e i r Ql . H o g y n e t u d t k v o l n a m r k o r n r e g g e l , h o g y a n e v e z e t e s A l v i n c z i E d u r d , a m a g y a r k z p o s z t l y m e g m e n t Qj e , a z e s t i r k b a n a v r o s b a r k e z e t t , s a z E u r p - b a n n g y s z o b t b r e l t k s r e t n e k s m a g n a k . - g y l t s z i k , a N y r s g i s k e z d s z m t a n i v a l a m i t - m o n d t a R g e n s b u r g e r n , a k i s z e p e s s g i s z l e t s q a s s z o n y l v n s o h a s e b e c s l t e v a l a m i s o k r a j h a z j t . - C s a k o t t v a n s z v ! - m o n d o g a t t a , s v a l a m e r r e m e s s z i r e m u t a t o t t . - B r s o h a s e j t t e m v o l n a i d e c s e r b e . - s p r o t e s t n s a s s z o n y l t r e , a z a j t s z e m l d k f j r a r t a H r o m k i r l y o k n a p j n a G . M . B . b e t qk e t , m i n t a k a t o l i k u s S z e p e s s g e n s z o k s . D l f e l m r t b b e t t u d t a k a R g e n s b u r g e r k i s a s s z o n y o k a n e v e z e t e s A l v i n c z i r l . A l v i n c z i E d u r d d l e l Qt t f e l k e r e s t e a m e g y e i f Qi s p n t , s e l k r t e a z o k n a k a n v s o r t - a k i k e t m e g k e l l m e n t e n i a v r m e g y b e n . A R g e n s b u r g e r k i s a s s z o n y o k k o m b i n l t a k , h o g y k i k e t a j n l h a t o t t a f Qi s p n A l v i n c z i f i g y e l m b e . - A z r e g f Qi s p n T i s z a - p r t i e m b e r v o l t e g s z l e t b e n - m o n d t a a z o k o s A m a n d a . - N y i l v n c s a k a z o k j n n e k f i g y e l e m b e , a k i k a T i s z a K l m n p o l i t i k j n a k a h v e i . A z o k a r g i K l l i f a m l i k , B e r k e s z y e k , G a l o k , Z a t h u r e c z k y e k , a k i k m g m i n d i g a z t r e m l t k , h o g y a v r m e g y t v i s s z a h e l y e z i k N a g y k l l b a . K l l b a n p e d i g a l i g t a l l m a g n a k v a l v l t t A l v i n c z i r . A z o t t a n i t a k a r k c s a k a k e r e s k e d Qk n e k a d h i t e l t . Z a t h u r e c z k y t Ql a m i n a p a b i l l i k o m n y e r t e s a g a r t v e t t k e l z l o g b a , a m i k o r n m i k l c s n t a d o t t n e k i a k l l i t a k a r k . R g e n s b u r g e r n v a l a m i k i m a g y a r z h a t a t l a n o k b l m r r e g g e l t a a s z e k r n y e k t e t e j n d s z e l g Q p v a t o l l a k a t , b i r s a l m k a t , b e f Qt t e k e t f o r g a t t a , t i s z t o g a t t a , m i n t h a v e n d g e t v r t v o l n a . A lenya szavra azonban abbahagyta a porolst: - Akr hiszitek, akr nem: n meglmodtam ezt az egsz dolgot. lmomban meztelenl az utca kvn ltem, nagy forrsg lepte el a testemet, s a hallomat vrtam. - Jaj, mama, mindig olyan borzasztkat lmodik - vgott kzbe Ilonka, s a flre tapasztotta a kt tenyert. - s a k k o r , m i d Qn a l e g n a g y o b b k t s g b e e s s b e n l n k , a r r a j t t a r s z e g e s t e l e k k n y v v e z e t Q, S z u k i , s g y s z l t : N e b s u l j o n a t e k i n t e t e s a s s z o n y , j n m g a k u t y r a d r . - N e m b r o m h a l l g a t n i - k i l t o t t f e l I l o n k a , s k i s z a l a d t a s z o b b l . A n y j a u t n a v g o t t a s z e m v e l : - P e d i g h a l l g a t h a t n a z i p s e . M e r t c s a k n e m S z u k i u t n l m o m b a n m e g j e l e n t P a t k B a n d i , s s e s z , s e b e s z d : e g y s z e r qe n f e l e s g l k r t . s z r e v e t t e - e R g e n s b u r g e r n , h o g y A m a n d a l n y n a k a z a r c a v r v r s l e t t a z l o m e l b e s z l s t Ql ? N a g y o n e l v o l t f o g l a l v a a b i r s a l m k k a l , a m e l y e k e t k a t o n s r e n d b e s o r a k o z t a t o t t . - A m i p e d i g a v l t k a t i l l e t i , k a p h a t o l y a n t A l v i n c z i E d u r d K l l b a n i s s z a k a j t v a l . S z o k s a a z o t t a n i u z s o r s s g n a k , h o g y t i s z t a , b e c s l e t e s v l t n a k , m g h a a f Qi s p n k e z e r s a v a n r a j t a : a s z e m b e n e v e t n e k . D e n e m h o z h a t n a k o l y a n h a m i s v l t t , a m e l y e t n y o m b a n k i n e m f i z e t n n e k , a m e g f e l e l Q k a m a t o k e l Qz e t e s l e f o g s v a l . A h a m i s v l t j v l t , a z t k i v l t j k t e r m i n u s r a , h a l l o t t a m n e z t s o k a t s z e g n y a p n k t l . A m a n d a s o k i g n z e t t m e r Qe n m a g a e l . - V a l s z n ql e g t u d j a A l v i n c z i E d u r d , h o g y m i t c s i n l . D e n m g s e m r t e m , h o g y m i r t k e l l a v l t h a m i s t k a t m e g m e n t e n i . A k i v l t t h a m i s t , e g y e b e t i s c s i n l . - H a l l g a s s , t e o s t o b a , m o s t m i n d e n k i a b b l l , h o g y v l t t h a m i s t ! - k i l t o t t r e n d r e u t a s t l a g R g e n s b u r g e r n . - C s a k n z d m e g Qs s z e l a z a g r v e r s e n y e k e t ! M i n d e n k i n e k j r u h j a , k o c s i j a , l o v a , a g a r a v a n a r r a a k t - h r o m n a p r a , a m g a v e r s e n y e k t a r t a n a k . A n n y i n g y e s f o g a t o t s o h a s e m l t n i e g y s z e r r e a v r o s b a n . A f a l u s i k u r t a n e m e s e k v r e s r e b o r o t v l t a t j k a z a r c u k a t a b o r b l y n l , s e n k i n e k s i n c s d i s z n z s r r a l m e g k e n v e a h a j a , h a n e m p o m d v a l . A z a s s z o n y s g o k j e v e r l a s t i n g c i p Qt k a p n a k , a k i s a s s z o n y o k m i d e r t . A z e h h e z v a l p n z t m i n d a z s i d k a d j k , m g p e d i g v l t r a . A v l t l e j r t a v a s z k o r , d e a k k o r m r s s z e z s u g o r g a t n a k a n n y i p n z t , h o g y a v l t t k i t u d j k f i z e t n i . A m a n d a u g y a n k e z r e h z t a a t a k a r t s h o z v a l r o n g y o s k e s z t y qk e t , d e b r n d o z v a l t e g y s z k b e n : - T u d o m , h o g y h a a g r v o l n k : s o k k r Qm v o l n a . . . D e a z r t m g s e m r t e m e g s z e n A l v i n c z i u r a t , h o g y e z e k e t a m i h a s z n a , b e g y e p e s e d e t t f e j q, t u d a t l a n , m qv e l e t l e n b qn s k e t a k a r j a m e g m e n t e n i , a h e l y e t t h o g y p l d u l z o n g o r a m qv s z n Qk e t n e v e l n e . I t t v a n p l d u l a m i I l o n k n k . ( A m a n d a e l p i r u l t , m e r t m a g r l i s s z e r e t e t t v o l n a b e s z l n i . ) A m i I l o n k n k e g y k i s t a n u l s s a l , t m o g a t s s a l a z o r s z g e l s Q m qv s z n Qj e l e h e t n e a z o n g o r n . . . P a t k B a n d i n a g y s e b b e l - l o b b a l r k e z e t t m e g . g y j r t a h z h o z , m i n t h a o t t h o n v o l n a . - A l v i n c z i a z E u r p a s n t s b e n l , s a z e g s z m e g y e k r l t t e v a n ! - k i l t o tta felhevlve a fiatalember. - nneplik, mint egy kvetet. Mindenkinek telve van a zsebe rgi priratokkal. A snta Pendelyhzi mg a fit is elhozta, hogy bemutassa Alvinczinak. Mr msodszor csapoltak az Eurp-ban reggel ta. A Rgensburger hlgyek lerhatatlan rdek l Qd s s e l f o g a d t k P a t k B a n d i s z a v a i t . - H t m g i s , k i k v a n n a k o t t ? - k r d e z t e R g e n s b u r g e r n , m i n t h a t o j s o k a t k s z l n e s z m b a v e n n i . - M i n d e n k i , a k i a l b t m o z g a t n i t u d j a . S z u k i t t o l o g a t j k e l Qr e m i n t a l e g h r e s e b b v l t h a m i s t t , d e g y h a l l o m , a v l t kra csak dlutn kerl sor. Amanda kisasszony hosszadalmas, knnyes, anys pillantst vetett Patk Bandira. - Milyen kr, hogy maga mg oly fiatal ember, Bandi, nem lehetnek hamis vlti! Itt volna az alkalom a meggazdagodsra... Rgensburgern vratlanul a b b a h a g y t a a p o r t r l g e t s t , s Q i s l e t e l e p e d e t t a l e n y a m e l l , h o g y k e l l Qe n k i v e h e s s e a r s z t a z b r n d o z s b l . - S z e g n y a p n k ( g y n e v e z t e l l a n d a n e l h a l t f r j t ) , h o g y Q n e m v e h e t i k i r s z t a m a g y a r k z p o s z t l y m e g m e n t s b e n ! B i z o n y o s a n j u t t a t n a n e k i i s v a l a m i s z e r e p e t A l v i n c z i a n e m z e t m e n t s m u n k j b a n . M e g t e n n i n s p e k t o r n a k , v a g y t n m g m a g a s a b b r a n g h o z i s j u t t a t n a z j - M a g y a r o r s z g b a n . M e r t b r n m e t e s e n h a n g z n e v e v o l t , Qs e i a S z e p e s s g b e n T h k l y s R k c z i a l a t t k z d t t e k . S z r k e , h t k z n a p i d l e l Qt t v o l t , h e t i v s r a v r o s b a n , a p i r o s f e j q k a k a s o k a t , h p o g k a c s k a t k o s a r a i k b a n v i t t k a z a s s z o n y o k a z a b l a k o k a l a t t , m g i s , i d e b e n t a s z o b b a n e g y s z e r r e b r n d o s , h a m u p i p Qk e i , m e r e n g Q h a n g u l a t l e t t r r , a m i l y e n h a n g u l a t l e g f e l j e b b v a s r n a p d l u t n s z o k o t t l t o g a t b a j n n i , a m i k o r a l i t n i a h a r a n g j a i c s e n d e s e n s t l n a k a h z t e t Qk f e l e t t . - S z e g n y a p n k - m e r e n g e t t A m a n d a k i s a s s z o n y . - S e n k i s e m p t o l h a t j a Qt . K i v v e , h a B a n d i r e g e b b v o l n a . . . I s t e n e m , m i r t o l y a n f i a t a l m a g a , B a n d i ? - D e a z e s z e r e t t ! - m o n d z v e g y R g e n s b u r g e r n . - S z e g n y a p n k a z t m o n d a n B a n d i r a , h o g y a n n y i e s z e v a n , m i n t e g y i s p n n a k . - A z t n e l g o n d o l k o z o t t , m i n t h a a f a l i r a k e t y e g Q t a n c s a i r a h a l l g a t n a . A z i l y e n r g i c s a l d i r k n y i l v n t u d n a k m i n d e n f l e j t a n c s o k a t , m e r t R g e n s b u r g e r n r v i d i d Q m l v a f o l y k o n y a n m e g s z l a l t : - B a n d i n a k m e g k e l l i s m e r k e d n i e A l v i n c z i v a l . L e h e t e t l e n s g n e k t a r t o m , h o g y e z a f r f i , a k i n e k o l y a n n e m e s , e l Qk e l Q h r e v a n , m i n t v a l a m i r g i k i r l y i c m e r n e k : s z r e n e v e n n B a n d i b a n a z t , a m i t m i , e g y s z e r q n Qk m r r g e n t u d u n k . K l t Q l e s z e z a f i , s r v i d e s e n o r s z g - v i l g e m l e g e t i n e v t , c s a k l e g y e n , a k i a h n a a l n y l j o n . D e k i m u t a s s a b e B a n d i t A l v i n c z i n a k ? - T a l n a t e l e k k n y v v e z e t Q? - n e v e t e t t A m a n d a k i s a s s z o n y . - , a v n r s z e g e s b u t y k o s ! - L e v e l e t k e l l e n e r n i a f Q r n a k . . . R g e n s b u r g e r n t e t s z s e j e l l s s z e c s a p t a a k t k e z t : - I l o n k a n a g y s z e r qe n t u d f o g a l m a z n i . . . M a j d r Q a g r f n a k v a g y h e r c e g n e k o l y a n l e v e l e t , h o g y a n y l a c s o r o g . P a t k B a n d i t i l t a k o z n i a k a r t e t e r v e k e l l e n . A z t a k a r t a m o n d a n i , h o g y Q l e t e r Qs f i a t a l e m b e r , a k i n e m f o g a d h a t j a e l s e n k i n e k a z a l a m i z s n j t . I t t v a n a z a s o k e l z l l t t r , l e t r t g a v a l l r , b a j b a j u t o t t n e m e s e m b e r . . . A z o k i n k b b r s z o r u l n a k A l v i n c z i s e g t s g r e . D e R g e n s b u r g e r n h a t r o z o t t a s s z o n y v o l t . - K e d v e s f i a m , m i g y t e k i n t j k m a g t m r r g t a , m i n t h a a m i c s a l d u n k h o z t a r t o z n a . E n g e d j e m e g , h o g y m i g o n d o s k o d j u n k a j v Qj r Ql . M i j r a t o s a b b a k v a g y u n k a z l e t b e n , m i n t m a g a . U t v g r e R g e n s b u r g e r J n o s v o l t a m e s t e r n k . 8 R g e n s b u r g e r n i s m t a f a l i r r a n z e t t , s a z r a a k v e t k e z Q t a n c s o t a d t a : - A m a n d a , l t z k d j . E l k e l l v i n n i a v l t t a B a n d i a p u k j h o z . A m a n d a f e l s h a j t o t t , a z t n h o s s z a s a n m e g s z o r t o t t a B a n d i k e z t , m i n t h a c s a k e l n e m m l s z e r e l m r Ql a k a r n b i z t o s t a n i , m e r t B a n d i v r v r s a r c c a l f o r d u l t a z a b l a k f e l . M i n d i g s z g y e l l t e m a g t , m i k o r a r r l v o l t s z , h o g y R g e n s b u r g e r k a p j a s z v e s s g t v e t t k i g n y b e . M i r t n e a d n a Q a m a g b l a d r g a h l g y e k n e k ? P a t k B a n d i a p j a g a z d a g e m b e r v o l t , g y v d i i r o d j b a n h r o m r e g n e g y v e n n y o l c a s h o n v d k r m l t r e g g e l t Ql e s t i g , s v a l a m i k l n s o k b l n h a n a p j n s e g t e t t e a R g e n s b u r g e r h l g y e k e t . A h l g y e k a k a p o t t s e g t s g r Ql h a z a i s z o k s s z e r i n t v l t t l l t o t t a k k i . D e e z e k e t a v l t k a t s o h a s e m v e t t k v i s s z a . A m a n d a v a l a m i t r i k s z e r q s z v e t b Ql v a l , s z qk , f e k e t e s z o k n y t l t t t f e l , a m e l y s z o k n y b l t a g j a i k e l l Qe n m u t a t k o z t a k . N e m v o l t o l y a n f r f i a v r o s b a n , a k i m e g n e f o r d u l t v o l n a , a m i k o r R g e n s b u r g e r A m a n d a e z t a s z o k n y t v e t t e m a g r a . A r c r a k e v s r i z s p o r t h i n t e t t , s s z Qk s b a r n a h a j a l a z a f r t k b e n , s z i n t e m qv s z i r e n d e t l e n s g b e n m u t a t k o z o t t a g y s z f t y o l a l l . A t k r e l Qt t e g y p i l l a n a t r a m e g l l o t t , s p r b t t a r t o t t a b b l a h o s s z a d a l m a s , a l n z Q, o d a a d t e k i n t e t b Ql , a m e l y e t m a j d a z r e g P a t k r a f o g v e t n i . A z t n k e r e s z t e t v e t e t t m a g r a , m i n t a s z n s z e k , m i e l Qt t a s z n p a d r a k i l p n n e k . - G y e r n k , B a n d i ! - m o n d t a e l v l t o z o t t h a n g o n . - S z e r e n c s t l e n ! A v l t ! - s i k k a n t o t t f e l R g e n s b u r g e r n . A f e h r n e m qs z e k r n y h e z f u t o t t , s a z i n g e k k z l e l Qk e r e s t e a z l d e s s z r k s p a p r d a r a b o t . - A z t n m o ndd azt, lnyom, hogy az n kedvemrt legyen szves az gyvd r... - Bzd rm, anym, tudom n, hogy mit kell mondani - felelt Amanda kisasszony. Patk Bandi csak a rgi szrazmalomig ksrte Amanda kisasszonyt, innen mr lthat volt az a hossz, srga k Qh z , a m e l y n e k f e h r r e f e s t e t t a b l a k a i m g t t l l t l a g a b o l d o g s g l a k o t t . P a t k B a n d i a t y j n a k h z n r e n d s z e r i n t z r v a v o l t a k a p u , c s a k p n t e k e n n y l o t t k i , a m i k o r a k o l d u s o k k z t t k i o s z t o t t k a z e l Qr e e l k s z t e t t a p r p n z t . M a k e d d v o l t , S z e n t A n t a l n a p j a , e z e n a n a p o n m e n t g y n n i a z e s p e r e s p l b n o s h o z P a t k B a n d i a n y j a . . . A m a n d a k i s a s s z o n y t e h t b t r a n v o n t a m e g a k a p u c s e n g Qt . G y s z f t y o l a e l t qn t a b e z r d k a p u m g t t . K r l b e l l e g y f l r a m l v a n y l o t t i s m t a k a p u a m e s s z i h z o n . P a t k B a n d i n a k a d d i g v o l t a l k a l m a m e g o b o l y g a t n i a v e r e b e k e t a r g i s z r a z m a l o m n d t e t Qj b e n . C s i r i p , c s i r i p - m o n d o g a t t k s z o k a t l a n u l l e s h a n g o n e z e k a v r o s v g i v e r e b e k , a m e l y e k m g n e m t a n u l t k m e g a v r o s i i l l e d e l m e s h a n g o t . C s i r i p , c s i r i p ? M i n t h a a r r l p l e t y k l k o d n n a k , h o g y m i t k e r e s a n n y i i d e i g R g e n s b u r g e r A m a n d a a P a t k k h z b a n , a m i k o r P a t k n p p e n n i n c s o d a h a z a . . . C s i r i p , c s i r i p ! A m a n d a k i s a s s z o n y o l y d l c e g e n k z e l e d e t t , m i n t e g y m ql o v a r n Q. A m e r r e m e n t , a z a b l a k o k b a n a p r f n y j e l e k m u t a t k o z t a k : o t t h o n l Q k i s v r o s i n Qk v a g y m r c s a k a n d t e t Q t m o g a t s r a v a l r e g e m b e r e k k v n c s i t e k i n t e t e i . H i s z e n m s n a k i s v o l t s z qk v a g y b o k o r u g r s z o k n y j a e b b e n a v r o s b a n , W o h l J a n k a M a g y a r B a z r - j a , s z a b s m i n t i v a l , k l c s n b e n , v g i g j r t a a z s s z e s h z a k a t , a h o l a v a r r t q b a b o n s m o z d u l a t a i t v g e z t e - d e e z a s z o k n y a o l y a n v o l t , m i n t a m e s e b e l i g a r a b o n c i s k p e n y e g e , a m e l y n e k s a r k t t u l a j d o n o s a m e g e m e l t e , s e r r e a z e g s z v r o s b a n m e g k o z m s o d t a k a l e v e s e k . . . h a A m a n d a k i s a s s z o n y e z t a s z o k n y t m a g r a l t t t e : a k k o r a l e g s z r a z a b b f r f i a k b a n i s k l t Qi , n y u g t a l a n t g o n d o l a t o k k e r e k e d t e k : v n c s i z m a s z r r , k a r o s s z k - t l t e l k k v l o t t f r f i a k k e z d t k a z o n t r n i a f e j k e t , h o g y r e g o l d a l b o r d j u k o n k v l n Qs z e m l y e k i s v a n n a k a v r o s b a n , k a n c s l e l g e t Q, c s u p n m m o r u k b a s z e r e l m e s v n e k g Q g y e r t y t v e t t e k a k e z k b e , h o g y f i a t a l s z o l g l j u k k s r e t b e n a p i n c b e m e n j e n e k - b o r t d e r t e n i . . . A m a n d a k i s a s s z o n y a z Qt k s r Q t e k i n t e t e k t Ql f e l h e v l v e , g y o r s l p t e k k e l r t a s z r a z m a l o m s a r k r a , a h o l a z e r e s z a l l k i s s s z o m o r a n e l Ql p e t t P a t k B a n d i . B n a t o s n a k l t s z o t t , m i n t v a l a m i l o m b l i l o v a g , a k i t a m a g n y a e l l d z t t a h o l d a s j b e . A m a n d a k i s a s s z o n y k t k z z e l k a p o t t B a n d i k a r j a f e l : - M i r t s z o m o r k o d i k ? M e g k a p t a m a p n z t ! D e B a n d i n e m f e l e l t , c s a k l e s t t t s z e m m e l , l e k k a d t f e j j e l l l t . A m a n d a k i s a s s z o n y n a k s s z e s z o r u l t a s z v e , s s z i n t e f u l d o k o l v a i n d t v n y o z t a : - M g n e m e n j n k h a z a . I m d o m a z a n y m a t , i m d o m a t e s t v r e m e t , d e m i a t t u k s o h a s e m t u d o k m a g v a l n g y s z e m k z t m a r a d n i . G y e r n k a r g i , a l v g i t e m e t Qb e , a h o l Qs z t a n e m v o l t u n k . V a j o n , m i l y e n l l a p o t b a n v a n s z e g n y a p n k s r j a ? s a m i n t e l m a r a d t m g t t k a z u t o l s h z f i g y e l Q a b l a k a i s , A m a n d a k i s a s s z o n y h e v e s e n B a n d i k a r j b a k a p a s z k o d o t t . - N e m b r o m e l , h o g y m a g t s z o m o r n a k l s s a m . M a g a m g f i a t a l , n e m s z e n v e d e t t , n e m c s a l d o t t , n e m b n t j a s e n k i , s e s z v a l , s e s z e m m e l : m i r t s z o m o r k o d i k t e h t ? A k a r j a , h o g y i t t , a n y l t t o n m e g c s k o l j a m ? P a t k B a n d i m e g t n t o r o d o t t a l e n y f o r r s g o s s z a v a i t l , m i n t a k o r g g y o m r e m b e r t e l Qv e s z i a s z d l e t , h a l a k o d a l m a s h z a k p r s , z e n t Ql d o b o g a b l a k a i a l r k e z i k . M e g r n d u l t a j a k k a l m u t a t o t t a t e m e t Q f e l l l , b e h a v a z o t t f e d e l q, g y a l u f o r g c s o s p l e t r e , a Z s a n d r k o c s m r a : - O t t s z o k o t t l n i a z a b l a k n l T i n d i , a k n y v t r o s . - H t j l v a n , m a j d a k o c s m n t l c s k o l o m m e g - m o n d t a e n g e d e l m e s e n A m a n d a k i s a s s z o n y . - P e d i g n g y s e m m e g y e k m r f r j h e z , s z e g n y l e n y v a g y o k , i d Qm l e j r t . . . M i k o r m g k r Qi m v o l t a k , n e m k e l l e t t e k , m e r t l e n z t e m e z e k e t a k i s v r o s i e m b e r e k e t . K l t Qk b e v o l t a m s z e r e l m e s . N h a e l l t o g a t o t t n y a r a n t a a S s t - f r d Qr e K o m c s y J z s e f , a k l t Q. T u d j a , m i l y e n n a g y k a l a p j a v o l t ? M i n t v a l a m i t a l i n n a k . A z a s s z o n y o k a z z a l f e j e z t k k i h d o l a t u k a t , h o g y m i n d e n t t K o m c s y - v e s e p e c s e n y v e l t r a k t l t k , p e d i g a k l t Q n e k e m m e g s g t a , h o g y a z t a z t e l t k e d v r e c s a k a p e s t i K i s p i p - b a n t u d j k k s z t e n i . H t n n e m i s s t t t e m - f Qz t e m a k l t Qn e k , h a n e m e g s z i d Q a l a t t p r e n u m e r n s o k a t g y qj t t t e m a l e g k z e l e b b m e g j e l e n Q k l t e m n y e s k n y v r e . V g i g h z a l t a m a z e g s z v r o s t . E g y f o r i n t v o l t a z e l Qj e g y z s r a , s c s a k n e m h s z a l r s t s i k e r l t s z e r e z n i . S a j n o s , a k l t e m n y e s k n y v s o h a s e m j e l e n t m e g , a k l t Q e l u t a z o t t , s m e g f e l e d k e z e t t a z e g s z d o l o g r l . - S z e g n y A m a n d a k i s a s s z o n y ! D e R g e n s b u r g e r A m a n d a n e k i v i d m o d v a f o l y t a t t a a z e l b e s z l s t : - H o h , e z z e l m g n i n c s v g e , m e r t K o m c s y e l v i t t e a h r e m e t P e s t r e , s a z t n m s k l t Qk i s t i s z t e l e g t e k h z u n k n l , s m a g u k k a l h o z t k a g y qj t Q v e k e t . M i n d j r t a k v e t k e z Q v b e n m e g j e l e n t e g y a m e r i k a i c o w b o y n a k l t z t t l o v a s f r f i a h z u n k e l Qt t . A l o v a t a k a p u f l f h o z k t t t e , Q b e l p e t t a h z b a , s e n g e m k e r e s e t t . B e n e d e k A l a d r , a h r e s k l t Q v o l t a j v e v n y , a k i t a k k o r i b a n s z a b a d t o t t k i E r z s b e t k i r l y n a F o r t u n b l , s n g y r e z t e m , h o g y r u h j n a k m g b r t n s z a g a v a n . E l m o n d t a , h o g y l h t o n u t a z z a b e M a g y a r o r s z g o t , s s z e m l y e s e n t e s z i t i s z t e l e t t a l e l k e s e b b h o n l e n y o k n l . . . - s A m a n d a k i s a s s z o n y i s m t k e z b e v e t t e a g y qj t Q v e t ! - A z n e m l e t t v o l n a b a j , d e B e n e d e k A l a d r m i n d e n r o n f e l e s g l a k a r t v e n n i . S r g e t t e a z e l j e g y z s t . D e a z e l Qf i z e t Qk c s a k l a s s a n g y l e k e z t e k . B e n e d e k e r r e m e g h a r a g u d o t t , s s z e s z i d o t t m i n d e n k i t , a p o l g r m e s t e r t Ql k e z d v e a z u t o l s b a k t e r i g , f e l l t l o v r a , s e l v g t a t o t t . - B o g a r a s e m b e r e k a k l t Qk . - A z t n j t t e k s o r j b a n , d e t b b k r Qm m r n e m a k a d t k z l k . V r t e s i A r n o l d e z e r b e s z l y t a d o t t k i D e b r e c e n b e n , e l l t o g a t o t t a m i v r o s u n k b a i s , v i l g o s s z r k e k e m n y k a l a p j a v o l t , p e p i t a n a d r g j n s z l e s , f e k e t e s z a l a g , a m i l y e n t n l u n k c s a k a c i g n y p r m s v i s e l t . V a l a m i k l n s b a j u s z p e d r Qt h a s z n l t , a m e l y e n g e m a f a l u s i h z a k h a l o t t a s s z o b i r a e m l k e z t e t e t t . D e e g y b k n t r i e m b e r v o l t , a k a s z i n b a n l d g l t , a z u r a k k z t t . - A l i g h o g y e l m e n t V r t e s i , n y o m b a n a v r o s b a k a r i k z o t t R u d n y n s z k y G y u l a . H a n e m l e t t v o l n a k o p a s z : B y r o n h o z l e h e t e t t v o l n a h a s o n l t a n i , a k i n e k k l s e j t a k k o r i b a n a k l t Qk u t n o z t k . N a g y b u n d j a v o l t , m i n t e g y g y v d n e k , s a v r o s b a n h a m a r o s a n h r e f u t a m o d o t t , h o g y a z r t j t t , m e r t s z e r e l m e s a s z n t r s u l a t p r i m a d o n n j b a , R t h y L a u r b a . N e m t u d o m , h o g y m e n n y i v o l t i g a z a s z e r e l e m b Ql , n l u n k v e r s e s k n y v v e l k o p o g t a t o t t , a m e l y b Ql e g y t u c a t r a p r e n u m e r c i t n y i t o t t . K i j e l e n t e t t e , h o g y s e m m i k r l m n y e k k z t t n e m h a j l a n d t b b k n y v e t e l a d n i e b b e n a v r o s b a n , m e r t m s v r o s o k i s v a n n a k M a g y a r o r s z g o n , a h o l t r e l m e t l e n l v r j k v e r s e i t . S o h a s e m t u d t a m e g a k l t Q, h o g y a t u c a t v e r s e s k n y v b Ql c s a k k e t t Qt t u d t u n k e l s z n i , a t b b i a n y a k u n k o n m a r a d t . M i n d i n k b b o s z l a d o z o t t P a t k B a n d i n v t e l e n s z o m o r s g a , a m i n t A m a n d a k i s a s s z o n y c s e n d e s k s , m l a b s h u m o r r a l e l Qa d o t t t r t n e t e i t h a l l g a t t a . A n Qk b e n r i t k a s g a h u m o r , a z r t r e z n i t o k a j i b o r i l l a t t a z o k n a k a n Qk n e k a z a j k n , a k i k m e g n e v e t t e t n i i s t u d n a k . M r r g e n e l h a g y t k a Z s a n d r k o c s m t , s m g m i n d i g n e m j u t o t t e s z b e P a t k B a n d i n a k e l k r n i a z g r t c s k o t , d e a m i n t a z a l v g i t e m e t Q k i d Ql t k a p u j n b e f o r d u l t a k , a t e m e t Q m l a s g b l , a h f o l t o k k a l t o l d o z o t t s r d o m b o k f e l Ql , a g y s z h u s z r e g y e n e s s g v e l l l o n g a k c f k a l l : e g y s z e r r e f e l j e s u h a n t v a l a m i l g y , g y e n g d r z e l e m . A h a l l s a s z e r e l e m n a g y r o k o n s g t l e g i n k b b a k k o r t u d h a t j u k m e g , h a e l h a g y o t t t e m e t Qb e n n Qv e l s t l g a t u n k . P r l p s n y i r e a t e m e t Q k a p u j t l m e g l l o t t t e h t P a t k B a n d i , s o l y h o s s z a s a n , h e v e s e n s z j o n c s k o l t a A m a n d a k i s a s s z o n y t , h o g y s z i n t e v r v r s l e t t k r l t t e a z a l v t e m e t Q. D e A m a n d a k i s a s s z o n y i s n a g y o t s h a j t o t t , m i n t h a a s z v e g y k e r i g r t v o l n a a c s k n a k a t z e . 9 R g e n s b u r g e r A m a n d a m e n e k l t a k v e t k e z Q c s k e l Ql - m g b r t u r a l k o d n i m a g n - , h i s z e n e g y e b e s i n c s a s z e g n y l e n y n a k , m i n t n u r a l m a a v e s z l y e s h e l y z e t e k b e n . J o b b k e z v e l e l t o l t a ( d e t a r t o t t a ) P a t k B a n d i t . E k k o r t qn t k i , m e n n y i r e m e g e r Qs t i a k a r i z m a i t a f o l y t o n o s z o n g o r z s . m u g y a n e k k o r A m a n d a k i s a s s z o n y n y j a s k o d v a f o l y t a t t a : - H t h a m g B o r s o d i t , a v n d o r k l t Qt l t t a v o l n a ! V e r s e k e t r t , s z a v a l t , d e h a a s z k s g g y h o z t a m a g v a l : h a s b e s z l Q i s v o l t . s a z u t n m g s o k a t m o n d o t t R g e n s b u r g e r A m a n d a a v n d o r h a s b e s z l Qr Ql , a m g P a t k B a n d i v a l a m e l y e s t m e g n y u g o d o t t s z e r e l m i i z g a l m b a n . K l n s v o l t a z , h o g y A m a n d a k i s a s s z o n y i t t , a z e l h a g y o t t , r g i t e m e t Qb e n , a h o l a h l g y c s r g e d e z e t t a z r o k b a n , m i n t a h o l t a k k n n y e i , a m e l y e k e t e l m u l a s z t o t t a k e l s r n i a f l d n . . . a h o l a s r d o m b o k o l d a l b a n ( a m e l y e k a l a t t n Qk f e k d t e k ) n y l v a c k o k v o l t a k l t h a t k , m g r g i f r f i a k f e j f j r a a t a r k a s z a r k a m a d r t e l e p e d e t t , h o g y e l m o n d j a a l e g j a b b p l e t y k k a t a v r o s r a . . . a h o l s e h o l s e l t s z o t t l b n y o m a s z r k e h b a n , m i n t h a m i n d e n k i t v g k p p e n e l f e l e j t e t t e k v o l n a , a k i t e b b e n a t e m e t Qb e n e l f l d e l t e k , A m a n d a k i s a s s z o n y f r a d h a t a t l a n u l b e s z l t a h a s b e s z l Qr Ql , h o g y P a t k B a n d i s z e r e l m i m e g r o h a n s a i t f k e z z e . D e v g l a h a s b e s z l Q i s e l f o g y o t t , s P a t k B a n d i u g y a n c s a k n y j t o g a t n i k e z d t e a k a r j a i t A m a n d a h e r c e g n Qi d e r e k a u t n . A m a n d a k i s a s s z o n y t e h t m e g l l o t t e g y f e j f a e l Qt t , a m e l y n m i r a v a s z k o d s s a l b j t e l a b o k r o k m g t t . - V a j o n a h o l t a k h a m i s v l t i t n e m v s r o l n s s z e A l v i n c z i r ? . . . I t t u g y a n i s H . A t t i l a f e kszik, a leghresebb hamis vltgyros az egsz Nyrsgben. Taln egy ldnyi hamis vlt maradt utna, amikor vgre nkezvel vget vetett letnek. A msvilgra vitte azt a kezet, amely hibtlanul tudta mindenkinek az alrst utnozni, akr a rgi kirlyokt a h a m i s t o t t n e m e s i l e v e l e k r e , a k r a z s i d b r l Qk t a v l t k o n . N e m v o l t o l y a n k a c s k a r i n g s m a n u p r o p r i a , a m e l y e t g a z d j a e s z t e n d Qk n g y a k o r o l t , m e l y e t H . A t t i l a e g y e t l e n m e g t e k i n t s u t n a l e g p o n t o s a b b a n n e m t u d o t t v o l n a l e m s o l n i . F l t e t t k i s t Ql e n v a l r s u k a t a z u r a k ! A t t i l a r k s e i n l s z p v s r t c s i n l h a t n a A l v i n c z i r ! D e P a t k B a n d i t qz b e n v o l t , s z e m e i v e l f o l y t o n a l n y r i n g d e r e k t k e r e s t e - a z a j k a s z o m j a s v o l t . J a n u r v o l t , a n y u l a k i s e l k e z d t k m r s z e r e l m e s k e d s k e t s z e r t e a m e z Qk n . A m a n d a k i s a s s z o n y n a k t o v b b k e l l e t t v d e k e z n i a f o r r a d a l m a s t m a d s o k e l l e n . N h a k e r e s z t l u g r o t t s r d o m b o k a t , h o g y P a t k B a n d i l e l g e t Q k a r j a i t e l k e r l j e , m s k o r f a t r z s e k m g m e n e k l t . z e k e d v e , n f e l e d t e n m e n t e k v g i g a t e m e t Qn , e l r t k i s m t a z r k o t , a m e l y b e n L e t h e v i z e f o l y t a z o l v a d h a v a k i d e j n . A m a n d a k i s a s s z o n y n a g y e l h a t r o z s s a l l l o t t m e g : - M o n d a n k m a g n a k v a l a m i t , B a n d i . n s o k k a l i d Qs e b b v a g y o k m a g n l , n n e m v a l v a g y o k m a g h o z . D e n z z e I l o n k t , Qt m a g n a k t e r e m t e t t e a z i s t e n . n l e s z e k a z t n a m a g a k i s m o s t o h j a . . . B a n d i k e s e r v e s e t n y e l t , m e r t h i s z e n f i a t a l e m b e r l t r e j o b b a n v o n z o t t a Qt a k i n y l t r z s a , m i n t a b e z r t b i m b . D e n e m s o k i d e j e v o l t f e l e l n i , m e r t A m a n d a k i s a s s z o n y f e l h z t a t r d i g n e v e z e t e s s z o k n y j t , s t u g r o t t a z r k o n . I s m t a Z s a n d r k o c s m a m e l l e t t h a l a d t a k e l . O d a b e n t r Ql m r c i m b a l o m s z p e n g e t t , e g y t a l i g a k e r k n y o m a i m u t a t t k , h o g y i d Qk z b e n v e n d g e k r k e z t e k a z e l h a g y o t t c s r d b a . A z a b l a k r e s z k e t e t t a c i m b a l o m v a d h a n g j a i t l . - B i z o n y o s a n K a c s a r i B e r t i v e r i o d a b e n t ! - v l e k e d e t t P a t k B a n d i , s h t o z p i l l a n t s t v e t e t t a Z s a n d r - r a . C s a k h o g y f e l p a t t a n t e k k o r a c s r d a b e t y r z s r o s a j t a j a , s a k s z b n m e g j e l e n t v r v r s a r c c a l B a r k p t Qm e s t e r . - M e g l l j u n k e g y s z r a , f i a t a l r . S z m o l n i v a l n k v a n e g y m s s a l ! - o r d t o t t a , m i n t v a l a m i t o n l l . B a r k n y i l v n r s z e g v o l t . . . P a t k B a n d i l e g s z v e s e b b e n m e g f u t a m o d o t t v o l n a , d e e z t n e m t e h e t t e A m a n d a k i s a s s z o n y m i a t t . A z p t s z l e u g r o t t a m a g a s k s z b r Ql , s e g y e n e s e n P a t k B a n d i n a k t a r t o t t . M g k t c i m b o r a v o n u l t a z p t Qm e s t e r u t n . A z e g y i k a h r e s , g r b e l b l a k a t o s m e s t e r v o l t , a k i t K v i t t , a h u r k n a k n e v e z t e k a v r o s b a n , a m s i k e g y r s z e g e s d j n o k a p n z g y i g a z g a t s g n l , b i z o n y o s P r g a i P l , a k i c s e k l y j v e d e l m e m i a t t n a g y o n s z e r e t e t t m s b o r b l i d d o g l n i . . . - M o s t m e g h a l s z , k u t y a ! - k i l t o t t a a z p t Qm e s t e r , s k t k l v e l c s a p o t t e g y s z e r r e P a t k B a n d i a r c b a . P a t k B a n d i a z t h i t t e , h o g y n y o m b a n s z r n y e t h a l a z i j e d t s g t Ql s a f j d a l o m t l . . . Z o k o g s t r t f e l a b e n s Qj b Ql , d e e z z e l a z o k o g s s a l k i s z l l o t t b e l Ql e a z a m s i k e m b e r , a m e l y r e n d s z e r i n t o t t s z o k o t t t a r t z k o d n i . K i r e p l t b e l Ql e a g y v a e m b e r , m i n t a f s t a s z l l e l , s n a g y m o r d u l s s a l l e t r e b r e d t v a l a m e n n y i z b e n , i z m b a n v a l a m e l y i k v e r e k e d Q, h a t a l m a s Qs e , v a l a m i r g i b e t y r , a k i n e m r i t k a s g a n y r s g i f a m l i k t r t n e t b e n . N e m Q v e t t e f e l a v e r e k e d s t , h a n e m a z a z i s m e r e t l e n v a l a k i . . . N e m Q k o r m n y o z t a c s e l f o g k e z t , s z i l a j o n r u g d a l z l b t , h a r a p s r a n y i t o t t s z j t , h a n e m a j Qs a p a , a k i k s Qi m a r a d k n a k s e g t s g r e s i e t e t t , i t t , a Z s a n d r k o c s m a e l Qt t i t r e n . A k o c s m a b e l s e j b Ql v a g y v a l a m e l y i k u d v a r o n l l s z n a k a z a l b l b j t e l Q Qk e l m e ? I t t v o l t , s f e l v e t t e a h a r c o t a h r o m f r f i v a l . A z p t Qm e s t e r e g y b k n t i s e l v e s z t e t t e a z e g y e n s l y t a k t k e z e s t s u t n . E g y g y o m r n a k i r n y t o t t r g s p p e n m e g t e t t e a m a g t . B a r k h a n y a t t v g d o t t , s e s t b e n f e j t n a g y k o p p a n s s a l v e r t e a Z s a n d r k Ql p c s Qj h e z . H i b a v a l k s r l e t e t t e t t a f e l l l s h o z . M a j d d o k t o r t k e l l h o z n i h o z z a v r o s b l , a k i t a l p r a l l t j a . M o s t K v i t t , a h u r k a t m a d o t t , r e g lakatos mdjra, gyors egymsutnban hrom kalapcstst mrt le Patk Bandi fejre. Mskor nem llta volna ki kt lbon Bandi ezeket az tseket, de ott volt mellette a lthatatlan, vn betyr, az kormnyozott, s Bandi kezt a lakatos nyaknak irnytotta. A vrmes, italos ember hibaval rngatzsokat tett, hogy a vaskapocsbl kirntsa ggjt. A krmk s a z u j j a k a z o n b a n f e n e v a d i e r Qv e l s z o r u l t a k m i n d f e s z e s e b b e n K v i t t , a h u r k a n y a k a k r . A l a k a t o s h r g n i k e z d e t t , a z t n n a g y o t u g r o t t , m i n t a m e g l Qt t n y l , s u t n a k t t r d r e e s e t t B a n d i e l Qt t . B a n d i m i n d e n e s e t r e o r r v r z s t i d z e t t e l Q a l a k a t o s n l n h n y k l c s a p s s a l . A d j n o k k a l n e h e z e b b e n m e n t a d o l o g . P r g a i P l e d d i g i s c s a k h t u l r l m r t e t s e i t e g y k a r v a l P a t k B a n d i r a . E g y i k t s r e c s a k n e m l e t e r t e t t e m r B a n d i t . D e m o r l i s e r Q i s v a n a v i l g o n ! M i k o r a k t c i m b o r a m r a f l d n f e k d t , P r g a i P l f u t a m o d s r a v e t t e a d o l g o t , s c s a k m e s s z i r Ql f e n y e g e t Qz t t a k a r v a l . A m a n d a k i s a s s z o n y f e l v e t t e a f l d r Ql P a t k B a n d i k a l a p j t . M e g s i m o g a t t a , m e g t r l g e t t e e g y n Qs t n y h z e l k e d s v e l . A z t n k a r o n f o g t a B a n d i t , s s z l s e b e s e n v i t t e a v r o s f e l . t k z b en nem llott el dudorsz hangja: - Mgis azt szeretnm, ha engem venne felesgl. Ilona mg vrhat. 10 - n az a fiatalember, aki mindenkit megver a vrosban? - krdezte Alvinczi Edurd, amikor Szilveszter titkrja Patk Bandit el lltotta az Eurpa srhzban. A h o s s z a s z t a l n l m s k o r a h u s z r t i s z t i k a r s z o k o t t h e l y e t f o g l a l n i . m a t i s z t e k m o s t m e g t e t t k a z t a r e n d k v l i d o l g o t , h o g y t e n g e d t k a s z t a l u k a t A l v i n c z i n a k , a m g a z a k z p o s z t l y m e g m e n t s e v g e t t a v r o s b a n i d Qz i k . A l v i n c z i E d u r d e k k o r m r k r l b e ll hatvanadik ve fel kzelgett. De mg barna volt, mint a sas. Ki tudn azokat a borblygyessgeket, amelyek szolglatra llanak az ilyen nagyuraknak, hogy a hajfestk nem piszktja be az ingket, mint a vidki tekintetes rt, ha borblya rbeszlsre egy napon azzal rmti hallra h o z z t a r t o z i t , h o g y t e g n a p Qs z f e j e h e l y r e s z u r o k f e k e t e h a j z a t o t h e l y e z . ( V i d k e n m g a p a r k t l i s f l n e k . H t m g a f e s t e t t h a j t l ! ) K i t u d n a z o k a t a b a j u s z - s s z a k l l f e s t k e k e t , a m e l y e k n e m k o r m o s a k , n e m k o p n a k , d e n e m i s r a g a d n a k ! T a l n m g a z i s l e h e t s g e s , h o g y A l v i n c z i m i n t k i v t e l e s e m b e r m e g Qr i z t e i f j k o r i b a r n a s g t . - C s a k a b t o r e m b e r e k e t s z e r e t e m - m o n d t a A l v i n c z i E d u r d , m i n t h a e g y b r s g i h a t r o z a t o t h i r d e t n e k i . T a t r o s m e t s z s q, h o n f o g l a l k o r a b e l i t z e k t Ql f s t s s z e m v e l t e t Qt Ql t a l p i g v g i g m r t e P a t k B a n d i t , e z z e l a k i h a l l g a t s n a k v g e v o l t . S z i l v e s z t e r t i t o k n o k e g y b l r e n d e z Q f e n s Qb b s g v e l t u s z k o l t a P a t k B a n d i t a h o s s z a s z t a l v g r e , a h o l a v i d k i h a d a k f o g l a l t a k h e l y e t . - S o k r a v i s z i , h a m r i l y e n f i a t a l o n v e k s z l i t * c s i n l t - d r m g t e a z a s z t a l v g n e g y f a l u s i k u r t a n e m e s , a k i e r r e a z a l k a l o m r a a f e l e s g e e v e r l a s z t i n g c i p Qj t v o n t a f e l l b r a . D e h t a z i f j P a t k B a n d i n a k m g a z a s z t a l v g n l n i i s m e g t i s z t e l t e t s n e k s z m t o t t , m e r t n e m v o l t i t t e g y e t l e n f i a t a l e m b e r s e m k v l e . A l e g r e g e b b , r g e n t qz r e v a l n y r s g i n y r f k j t t e k b e a m t s z a l k a i v o n a t t a l , v a g y k r e d z k e d t e k f e l v a l a m e l y f a l u s i s z e k r r e , a m i k o r h r e f u t a m o d o t t a v r m e g y b e n , h o g y A l v i n c z i E d u r d n e m z e t m e n t Q u t a z s b a n a s z k v r o s b a r k e z e t t . A z a s z t a l f Qn l Q A l v i n c z i s z o m s z d s g b a n s z o r t o t t m a g n a k h e l y e t Z p o r s z k i - p e d i g a z a p j a m g a f f l e k z n s g e s l e n g y e l v o l t , a m i l y e n m i n d e n v a l a m i r e v a l h z n l a k a d t a s z a b a d s g h a r c u t n . m d e e z a Z p o r s z k i , m i u t n a t y j t S z a t m r m e g y b e n e g y v r m e g y e i b l a l k a l m b l ( s h a m i s k r t y z s m i a t t ) a g y o n v e r t k , Z p o r s z k i p r s k d n i k e z d e t t , m i n t v a l a m i k o t l , a m e l y n e m t a l l j a h e l y t . H s z k l n b z Q p r t i n d t o t t m i n d e n f l e r k s g e k r t , a m g v g r e s i k e r l t e g y r e g n e m e s e m b e r t k i p r l n i a m a g a h t s z i l v a f j b l . A z r e g nemesember ezt nem nagyon bnta, mert a htszilvafa gyis tele volt adssggal, hogy egy falevl sem ltszott ki, s legalbb oka volt mindrkre elhagyni ezt a vidket, amelyet hallosan megutlt. Azt mondjk, a frjes lnyhoz kltztt, dlvidkre, a B c s k b a , a h o l a f e l s Qv i d k i e m b e r f e n s Qb b s g n l f o g v a c s a k h a m a r a h e l y b e l i k a s z i n e l n k v v l a s z t o t t k . Z p o r s z k i i t t m a r a d t a z e l t k o z o t t h t s z i l v a f v a l , a m e l y r e m i n d e n t r k l t t t e , g y h o g y e z e n t l c s a k h a n g o s a n h e l y e s e l n i v o l t s z a b a d n e k i a m e g y e i g y ql s e k e n , p e d i g s z v b e n e l l e n z k i e m b e r v o l t , s l e g i n k b b c s a p a t o k a t s z e r e t e t t v o l n a f e l l l t a n i a f Qi s p n e l l e n . - N e m i s t u d t u k , h o g y Z p o r s z k i n a k v l t i v a n n a k - m o n d t a a z a s z t a l v g n a n Qi c i p Qs n e m e s e m b e r . - B i z o n y o s a n a z a g a r a m i a t t j t t , a z v a n z l o g b a t v e a h e l y b e l i t a k a r k b a n - f e l e l t e g y h i m l Qh e l y e s , f e k e t e f o g , k e s e l y s z e m q r i e m b e r , a k i o l y a n g o n o s z i n d u l a t o k k a l j t t e l a z l s r e , m i n t h a i t t k i r a b o l n i a k a r n k . - H o l o t t a k o p o t t , s z a r v a s g o m b o s v a d s z k a b t j n a k m i n d a k l s Q, m i n d p e d i g a b e l s Q z s e b e i t e l v e v o l t a k z s r o s r s o k k a l . E g y h o s s z k s f o r m j , k k e s s z n q, h i v a t a l o s l e v l o l y m a g o s a n l l o t t k i a s z i v a r z s e b b Ql , h o g y e m i a t t n y a k t s e m m o z g a t h a t t a s z a b a d o n . Z p o r s z k i m e g h a l l o t t a , h o g y r l a v a n s z , e z r t n y o m b a n e p s r e f o r d u l t a k e d v e , s k a p a u t n l t e t e t t h i t v n y b a j u s z a f e l b o r z o l d o t t , t o r k a k i d a g a d t , m i n t a p u l y k a k a k a s , a r c n a k s a v s z n e Qs z i v a d s z Ql Qs z n qv l e t t , s k i s t e r m e t v e l o l y a n t p r d l t m a g a k r l , m i n t a k o c s o n y a c s o n t , a m e l y e t g y e r e k e k z s i n e g r e f qz t e k . - T a l n b i z o n y f e j f t j t t e k r u l n i a z u r a k ? A n a g y a p j u k f e j f j t ? - p u k k a n t f e l Z p o r s z k i , m i n t e g y s z r e t i r a k t a . A h i m l Qh e l y e s a r c , g y a n a k o d r i e m b e r e r r e s z t l a n u l f e l l l o t t h e l y r Ql , s a z a s z t a l a l l e g y i r g a l m a t l a n n a g y f o k o s t k e z d e t t e l Qv o n o g a t n i . - M a g u n k k a l h o z t u k a z a r g u m e n t u m o k a t - m o n d e g y k e d v qe n . A l v i n c z i E d u r d k e l l e t l e n l n z t e a j e l e n e t e t . F s t s p a d t a r c n u g y a n n e m l t s z o t t s e m m i i n d u l a t , c s a k r i t k s k e r e c s e n s z a k l l t m o z g a t t a m e g v a l a m i f u v a l o m . A k e z v e l i n t e t t - a z z a l a r v i d u j j , m z e s k a l c s s z n q k z z e l , a m e l y e t a r a n y f n y qn e k l t t a k a z a s z t a l v g r Ql . A k z i n t s r e a r a g y s r i e m b e r c s e n d e s e n l e l t a h e l y r e , a f o k o s t t n t e t Q z r g s s e l d u g t a v i s s z a a z a s z t a l a l . A s z o m s z d j n a k , a n Qi c i p Qs n e k p e d i g e l g h a l l h a t l a g o d a s g t a : - A l e n g y e l m r r g e n k s t o l t a a s o m f t ! A l v i n c z i m o s t b e s z l n i k e z d e t t , o l y a n f r a d t h a n g o n , m i n t h a e z e r e s z t e n d Q t v l a t b l h a n g o z n a h a n g j a : - A z t t u d j k a z u r a k , h o g y F e r e n c J z s e f ( Z p o r s z k i m s k o r a n v h a l l a t r a t e l i t d Qb Ql l j e n e z n i s z o k o t t , d e m o s t d h s e n h a l l g a t o t t ) , F e r e n c J z s e f m e g s z e r v e z t e a n p f e l k e l Qk e t . K e v s n e k i a z a k a t o n a , a m i t m i n d e n e s z t e n d Qb e n z s i n r o n r n g a t n a k b e , a z t a k a r j a , h o g y k a t o n a l e g y e n m i n d e n k i , t i z e n n y o l c e s z t e n d Qs k o r t l t v e n t e s z t e n d Qs k o r i g . - H a l l j u k ! - k i l t o t t f e l Z p o r s z k i , a k i v a l a m i k p p e n s s z e s z e d t e m a g t , s p u l y k a m r g t l e k z d v n , z l e t i l e g k e z d e t t g o n d o l k o z n i . A l v i n c z i s t t s z e m e i t k r l j r t a t t a a s z t a l t r s a i n . B i z o n y o s a n t i s z t b a n v o l t e z e k k e l a f u r c s a r i e m b e r e k k e l , a k i k a z Q s z e m b e n l e g f e l j e b b o l y a n o k l e h e t t e k , m i n t h a G o g o l B u l y b a T r s z - b l l p t e k v o l n a e l Q, v a g y l e g j o b b e s e t b e n e g y r z e l m e s J k a i - r e g n y b Ql . A k d m n s z a g o t a z n n e p l y e s a l k a l o m r a a b a j u s z p e d r Q s z a g v a l k e v e r t k . R g e n n e m l t o t t k a b t o k a t : l e g n y k o r i e m l k e i k k e l t e l e h m z e t t m e l l n y e i k e t , a z r k s p e r p a t v a r b a n e g y p i l l a n a t r a m e g e n y h l t f e l e s g e k l t a l m e g k t t t n y a k k e n d Qk e t h o z t a k e l m e g m u t a t n i h o m o k o t h t r a h a g y , p a r a s z t b o r t l k i v r m e s e d e t t v a g y b u c k a b a r n a v a g y Qs z i l e v l s z n q, h e k t i k s a r c a i k t r s a s g b a n . D e m g i s g y f o l y t a t t a s z a v a i t : - A z u r a k b i z o n y o s a n o l v a s t k a z j s g b a n , h o g y o d a f e n t P e s t e n b r P o d m a n i c z k y F r i g y e s v l l a l t a e l a z e l s Q n p f l k e l Q c s a p a t m e g s z e r v e z s t . - A k o c k s b r ! - k i l t o t t k z b e s z a k r t e l e m m e l e g y t m z s i , p l b n o s k p q e m b e r k e , H a t t y u f a l v i E t e l e , a k i a r r l v o l t n e v e z e t e s , h o g y n y e l v e s f e l e s g t n y a k i g f l d b e s z o k t a s n i a k e r t b e n . A l v i n c z i f o j t o t t h a n g o n , b i z o n y o s t i t o k z a t o s s g g a l k e z e l t e a k r d s t . M e g s z o k t a , h o g y i g e n n a g y j e l e n t Qs g e t t u l a j d o n t s o n s z a v a i n a k - h i s z j d a r a b i d e i g k v e t s g i t i t k r v o l t S z e n t p t e r v r o n . V g i g j r a t t a s z e m t a t r s a s g o n : - N e m t u d o m , h o g y v a n - e a z u r a k k z t t j s g r ? A b u n d k b l , c s k a s z a l o n k a b t o k b l v a l s g o s l g r a m l s k e l e t k e z e t t e r r e a s z r a . B a r t e l e h m i - B a l k n y b l - , a k i t a k l n b z Q k i h g s o k m i a t t m r t b b s z r b r t n b e z r t a k v o l n a , h a n e m l e t t v o l n a e g y i k Qs e f r a n c i a s z r m a z s , a t r t t l b t t g e t t e . S a t r t t l b c s i k o r g o t t , m e r t a c s o n t o k t u l a j d o n k p p e n s o h a s e m f o r r a d t a k s s z e . M i s l n c z i , e g y p p a s z e m e s , o k o s k o d k l s e j q r e g e m b e r , a k i m i n d i g a v v a l f e n y e g e t t e a v r m e g y t , h o g y o t t h a g y j a r n o k i l l s t , a z t n l s s k , h o g y a n v i s z i k t o v b b a d o l g o k a t : n y e r t v e n e v e t e t t . - M i n e k i d e j s g r ? N e m b l e z . A t e l e k k n y v v e z e t Q, S z u k i r , a k i e d d i g v a k o d v a l t a z a s z t a l v g n , m i n t a m a k a c s e l a d a v s r o n , a k i i n k b b a g y o n t i s z a m a r t , s e m h o g y o l c s b b a n e l a d j a , u g y a n c s a k m e g k s z r l t e a t o r k t , s a z t m a g y a r z t a a s z o m s z d a i n a k , P r i c s e i s P r c s a i u r a k n a k , h o g y Qk n e m g y i l k o l t a k m e g s e n k i t , n e m a k a r n a k t e h t a z j s g b a k e r l n i . C s a k a r a v a s z Z p o r s z k i v e t t e s z r e a z A l v i n c z i k r d s e m g t t r e j t Qz Q h i s g o t . N y o m b a n m a g h o z i n t e t t e a z E u r p a s z l l o d a e g y i k t i g r i s t , e g y i n a s k a b t f i t , s m e g p a r a n c s o l t a n e k i , h o g y k e r t s e e l Q P u c z r u r a t , a D a l o l j u n k s z e r k e s z t Qj t . . . - A z t a n a g y s z a k l l r i e m b e r t , a k i f o k o s s a l s t l a p i a c o n . A t i g r i s e l v g t a t o t t . - A d d i g i s , a m g a s z e r k e s z t Q r e l Qk e r l , m a j d n v e z e t e m a j e g y z Qk n y v e t - a j n l k o z o t t n a g y s z o l g l a t k s z s g g e l . A r a g y s k p q r i e m b e r i s m t f e l e m e l k e d e t t a z a s z t a l v g n , m o n d a n i a k a r t v a l a m i t Z p o r s z k i i n d t v n y r l , d e a z t n c s a k m e g v e t Qe n l e g y i n t e t t , s o l y a n z k k e n s s e l l t l e h e l y r e , h o g y a s r s p o h a r a k s s z e k o c c a n t a k . Z p o r s z k i e z a l a t t m i n d e n f l e r g i l p a s s z u s o k a t s z e d e t t e l Q z s e b b Ql , s a z o k a t k i e g y e n e s t g e t t e a z a b r o s z o n , m i n t a t p e t t b a n k k a t . F r i d o l i n t l , a f i z e t Qp i n c r t Ql e l k r t e a c e r u z j t , s n a g y , g a l a m b t o j s n y i b e t qk k e l r n i k e z d e t t : - K e l t l e v e l e m a z E u r p a s z l l o d b a n , 1 8 * * j a n u r i u s . . . A l v i n c z i E d u r d m o s t m g n a g y o b b v a t o s s g g a l f o l y t a t t a : - A t i t k o s t e r v a z v o l t , h o g y a z j n p f e l k e l s i r e n d s z e r t m a j d a m g n s v i l g h o z z a d i v a t b a . M o s t a n i f Qu r a i n k m i n d e n r e k a p h a t k , a m i t B c s b Ql p a r a n c s o l n a k . A N e m z e t i K a s z i n t a g j a i v n s g k r e o t t e g z e c r o z n a k a L u d o v i c e u m k e r t j b e n , s P o d m a n i c z k y F r i g y e s t n y o m b a n Qr n a g g y n e v e z t e k i Qf e l s g e . A z A n d r s s y a k , a Z i c h y e k , a F e s t e t i c s e k k z l e g n y i k a b t b a n v o n u l n a k v g i g a v r o s o n a z Qr n a g y p a r a n c s n o k s g a a l a t t . . . B u d a p e s t n p e s z j t t v a b m u l j a a z n n e p l y e s m e n e t e k e t . M a h o l n a p m i n d e n k i n p f e l k e l Q l e s z P e s t e n . F e r e n c J z s e f t e r v e s i k e r l t . - M i k z e v a n e h h e z a h e l y b e l i v e k s z l i k n e k ? - k r d e z t e e g y b t o r t a l a n , d e t r e l m e t l e n h a n g a z a s z t a l v g r Ql , d e a t b b s g n y o m b a n l e h u r r o g t a a k r d e z Qs k d Qt . A r a g y s r i e m b e r ( m e r t h i s z e n Q s z l o t t ) a n y a k b a k a p t a a f e j t , s s z g y e n k e z v e f o r d t o t t h t a t Z p o r s z k i n a k , a k i c e r u z j v a l r m u t a t o t t . ( C s a k a n Qi c i p Qs r u g d o s t a a l a t t o m b a n a h i m l Qh e l y e s r i e m b e r l b t . N a g y o n h o s s z v o l t a s z n o k l a t , n e m l e h e t e t t s r t s e h o z a t n i . ) A l v i n c z i b i z o n y o s s z n e t e t t a r t o t t , a m g a f e l h b o r o d s c s i l l a p o d i k a k z b e s z l s m i a t t . Z p o r s z k i o l v a d k o n y h a n g j a t r t e t t e m a g h o z m l y e l g o n d o l k o d s b l : - F o l y t a t h a s s u k , k e g y e l m e s u r a m . A l v i n c z i e m e l t h a n g o n v g t a k i a s z t : - F l Q, h o g y a m a g y a r k z n e m e s s g k v e t n i f o g j a f Qu r a i n k p l d j t . A k z n e m e s s g s o r a i b a n m i n d i g a k a d t a k h i e l e m e k , a k i k e t m e g s z d t e t t a k i r l y i k e g y , m e g i g z e t t a g r f o k s b r k v l l v e r e g e t s e . . . A k k o r p e d i g e l v a n v e s z v e M a g y a r o r s z g . F e r e n c J z s e f n e k e g y e t l e n p a r a n c s o t k e l l k i a d n i , a m e l y s z e r i n t b e h v j a a z s s z e s n p f e l k e l Qk e t . A n g y a l b Qr b e b j t a t j k h u s z o n n g y r a a l a t t a z e g s z o r s z g frfilakossgt. Lehet aztn j kirlyvlaszts is a Rkos mezejn, katonai egynnek nincs szavazati joga. Alvinczi elgondolkozott mlyre hat szavai felett. Sajtsgos, lmodoz kifejezst lttt arca, amely a vilg minden ms trsasgban csendre intette v o l n a a h a l l g a t s g o t , d e i t t n e m s o k a t t r Qd t e k A l v i n c z i n e m z e t i l m a i v a l . - A n e m z e t i v l t k a f o n t o s a k ! K i r l y m i n d i g c s a k a k a d M a g y a r o r s z g o n , d e m i l e s z v e l n k , h a t n k r e m e n t n k ? - h a n g z o t t m e g i n t a z a s z t a l v g r Ql , a m a r a g y s r i e m b e r k r n y k r Ql . S z e r e n c s r e p p e n m o s t r k e z e t t P u c z r , a D a l o l j u n k s z e r k e s z t Qj e . B r k i s t e r m e t q e m b e r v o l t Qk e l m e , d e a n n l n a g y o b b t e k i n t l y t t u d o t t t a r t a n i . D a r u t o l l a s s v e g e t v i s e l t , m a g y a r o s s z a b s r u h b a n s r o p o g s c s i z m b a n j r t . P a t t o g o t t , k o p o g o t t , k r k o g o t t , i z g ett-mozgott; rendbont volt mr az anyja kebeln is. A csizmadiasznben talltk meg, ahol a hetivsr alkalmbl heccelte az iparosokat. Nagy, tmtt szakllban cipmorzsk voltak, mert a lacipecsenys kofkat is megltogatta. Fokosa nyele rzburokkal vo l t b e v o n v a , a m i r e n a g y s z k s g v o l t j r s k e l s b e n , m e r t e z i d Q t j t m g n e m i s m e r t k a h o m o k o n a f i l o x r t , b Qv e n e r e s z t e t t e k a s z Ql Qs k e r t e k , k o r n r e g g e l b o r t i v o t t m i n d e n v a l a m i r e v a l r i e m b e r a v r m e g y b e n . D l f e l k a p r a j t t a g y o m o r h qs t Q, e b d t v g y a t c s i n l s r z s . P u c z r n e m s z o k t a m e g , h o g y r t e k l d z g e s s e n e k , s Qt t b b n y i r e a z v o l t a h e l y b e l i g y ql s e k v g e , h o g y a l a p o s a n h e l y b e n h a g y t k a z i z g g a k i s s z e r k e s z t Qt . U g y a n e z r t m e g l e h e t Qs e n d l y f s e n l p e t t a s r h z b a . - K i n e k v a n s z k s g e a h e t e d i k n a g y h a t a l o m v d e l m r e ? - k r d e z t e e l h a l a d t b a n a k o n y h b l k i k u k k a n t s z a k c s n t . - K i a k a r j a g y t a z E z e r s z e m qr e b z n i ? - t u d a k o z d o t t a s r h z b a l p t e k o r a k l y h a f qt Q l e g n y t Ql . S o r b a j r t a a z a s z t a l o k a t , a b r k s g y v d e k a s z t a l t , a v r o s i h i v a t a l n o k o k a s z t a l t . M e g l l o t t a z a d n l , n y r v z s z a b l y o z n l , m g v g r e n a g y n e h e z e n o d a t a l l t a z a s z t a l h o z , a m e l y n l A l v i n c z i E d u r d a m a g y a r k z p o s z t l y t s z n d k o z t a m e g m e n t e n i . S z i l v e s z t e r t i t o k n o k s i e t e t t f o g a d n i a h e l y b e l i n a g y h a t a l o m k p v i s e l Qj t . H i s z e n S z i l v e s z t e r i s s z e r k e s z t Q v o l t B u d n , a h o l r s z b e n a K e r e s z t n y e k L a p j - t , r s z b e n a J k o r c s m r o s - t s z e r k e s z t e t t e . N h n y s z t s g o t t a d l y f s k o l l g a f l b e , m i r e a z l t h a t l a g m e g e n y h l t , S z i l v e s z t e r m e l l e t t h e l y e t f o g l a l t a z a s z t a l n l , h a n g o s a n k i f j t a o r r t , a h t a m g k p t t , n a g y t n t e t s s e l h e g y e z t e c e r u z j t , s b i b l i a n a g y s g j e g y z Qk n y v e c s k t h e l y e z e t t a z a s z t a l r a , a m e l y b e n y i l v n a v r m e g y e s s z e s b qn e i m r j e g y z k b e v o l t a k v v e . ( P e d i g n e m v o l t a z m s , m i n t F a l s t a f f j e g y z Qk n y v e a k o c s m a a d s s g o k r l . ) Z p o r s z k i , a k i l t h a t l a g A l v i n c z i k e g y e i b e f r k Qz t t , m e g r t Qe n h u n y o r t o t t P u c z r f e l . - M o s t e g y k i c s i t k l n b v l a s z t s r a k s z l Qd n k a s z o k s o s k v e t v l a s z t s n l , s z e r k e s z t Q r . K i r l y v l a s z t s l e s z a R k o s o n ! A D a l o l j u n k s z e r k e s z t Qj e h i v a t a l o s k o m o l y s g g a l l a p o z o t t j e g y z Qk n y v e c s k j b e n , a m g m e g t a l l t a a m e g f e l e l Q o l d a l t , a h o v t a p a s z t a l a t a i t f e l r j a . 1 1 - M e r t n e m c s a k a n p f e l k e l s j e l e n t i a r g i M a g y a r o r s z g v e s z e d e l m t , h a n e m a z n k n t e s t qz o l t s g i s , a m e l y e t F e r e n c J z s e f r o k o n a , a z r e g J z s e f f Qh e r c e g m i n d e n f e l a z o r s z g b a n , k a t o n a i a l a p o n m e g s z e r v e z e t t - m o n d k i h o s s z a s f o n t o l g a t s u t n e l s Q m e g j e g y z s t P u c z r , a D a l o l j u n k s z e r k e s z t Qj e . - g y v o l t e z T r k o r s z g b a n i s , a h o l S z c h e n y i b Ql b a s a l e t t , m e r t n k n t e s t qz o l t s g g a l j h a d s e r e g e t s z e r z e t t a s z u l t n n a k . A j n l o m a h e g y v g i c s i z m a d i k a t . P u c z r J z s e f n e k e r r e a m o n d s r a m g A l v i n c z i b l v n y k o m o l y z s i a i a r c a i s v a l a m i m o s o l y g s f l t m u t a t o t t . C s a k Z p o r s z k i , a h qs g e s c i m b o r a k i l t o t t h a l l j u k o t , m e r t e g s z l e t b e n e z t t e t t e , h a h r m a n v a g y t b b e n l t e k a z a s z t a l n l . - F r i s s - m i s s ! - k i l t o t t k a z a s z t a l v g r Ql a s z o k s o s e l g e d e t l e n k e d Qk . j k r t y a v e t s t , j b e s z d e k e t s z o k t a k k v e t e l n i e z z e l a n m e t s z v a l , m e r t m g m i n d i g n e m k e r l t a r r l s z , h o g y v l t j k b e a v l t k a t . A l v i n c z i E d u r d e l g o n d o l k o z o t t . V a n n a k o l y a n a r c o k , a m e l y e k c s o d l a t o s a n h v e n t u d j k k i f e j e z n i , h o g y o r s z g o s g o n d o l a t o k g y t r i k a m g t t k r e j t e z Q l e l k e t . A l v i n c z i g y t u d o t t g o n d o l k o z n i , m i n t e g y j h o n f o g l a l , a k i n e m t r Qd i k a m a g a k i s b a j a i v a l , h a n e m j j e l - n a p p a l a n e m z e t i g y e k m i a t t r n c o s a h o m l o k a , e l m l z a t e k i n t e t e , n f e l e d k e z Q a z a r c k i f e j e z s e . M s t r s a s g b a n b i z o n y o s a n s z r e v e t t k v o l n a , h o g y e z e n a z a r c o n e z e r e s z t e n d Qs h o n f i b n a t f o g l a l h e l y e t , a R k c z i a k s z o m o r s g a , a S z c h e n y i e k b e f e l f o r d t o t t t e k i n t e t e , a W e s s e l n y i e k d a c o s s g a . E m l k k n y v b e i l l Q a r c v o l t , a m e l y a r c h o z n h a s h a j t s s z e r q i m d s g o t m o n d a n a k a z o k , a k i k s o k a t s z e n v e d n e k a h a z r t - a n Qk s a g y e r m e k e k . A s z e m l d k e f e l f e l v e l t , m i n t a z o k a z Qs m a g y a r o k , a k i k a t o k a j i h e g y t e t e j r Ql e l Qs z r p i l l a n t o t t k m e g a z A l f l d e t . A s z e m e o l y g y o r s , m i n t a s a s - h i r t e l e n f o r d u l , m i n t h a v e s z l y e k k e l v o l n a k r l v v e , m i n t a n o m d l e t q m a g y a r o k . A z o r r a i g a z i s a s o r r v o l t - n e m h o r g a s , n e m h a j l o t t , m i n t n m e l y g e r m n f a j t k , hanem egyenes, inkbb kicsi, mint nagy, alul nmileg laposod, amilyennek az igazi magyar sasorrt a rgi rk lertk. Btorsg s ravaszsg, kznys gonoszsg, valamint naiv hit volt ezen az orron. Lehetett ezen az orron mosolyogni, mert nem volt olyan frfias, amint az jabb divatok ezt megkvetelnk, de flelmetes makacssgot, szinte komolysgot is kifejezett az orr. A bajusza ltszlag rendetlen volt, mert keletiesen, flhold alakjban barnult ajka felett, mg a szaklla ritks volt, mint egy foszlott , r g i h a r c i l o b o g , a m e l y e t k l n s , n n e p l y e s a l k a l m a k k o r h o z n a k e l Q a l e v l t r a k b l , m z e u m o k b l . A v r n a g y o k m e g h a t o t t a n h o r d o z z k k r l a z s z l t - a s z a k l l n h a m e g r e m e g e t t , m i n t h a v a l a m e l y l t h a t a t l a n s z l v a g y b e l s Q i n d u l a t m o z g a t t a v o l n a . C s a k a fle, kis, fejletlen fle volt az, amely emberi gyngesgeket rult el. Ez a fl azrt nem nvekedett nagyobbra, mert mindig csak hzelgseket hallott, ravaszdi, hzals, rabszolgs hzelkedseket, amelyek nem engedtk megnvekedni, mint a plinka a gyermeket. - Friss-miss! - indtvnyoztk ismt az asztal v g r Ql , m i r e A l v i n c z i r l t h a t e r Qf e s z t s t t e t t . F t y o l o z o t t h a n g o n s z l a l t m e g , m i n t h a t b b s z z e s z t e n d Q t a n e m h a s z n l t a v o l n a a h a n g j t . - A t r t n e l m e t m e g h a m i s t o t t k , m i k o r a h i s t r i a t u d s o k k a l a z t j e g y e z t e t t k f e l , h o g y a h o n f o g l a l k i r l y o k k i halnak, teht a nemzetnek joga van j kirlyvlasztshoz. Az rpdok ma is lnek. rpd nemzetsge javban virul Magyarorszgon, csupn nem gyakoroltk kirlyi rangjukat, mert erre nem volt alkalom. A Jagellk, az Anjouk, a Hunyadiak, a Habsburgok nem egyebek, mint kznsges trnbitorlk, amikor mg kimutathatan itt van az aranyvonal, a m e l y n e m z e d k e k e n t a z r p d - i d Qk b Ql e g s z e n n a p j a i n k i g v e z e t . M e r t h i s z e n r p d n e m v o l t m s , m i n t m a g a i s e g y i k e c s a k a h t v e z r e k n e k , a k i t a h t v e z r e k k z s e l h a t r o z s s a l t e t t e k m e g f e j e d e l e m n e k . S e b i r t o k a , s e h a t a l m a , s e m s e r e g e n e m v o l t n a g y o b b , m i n t a k r Z a b o l c s , K u n d v a g y H u b . p p e n g y l e h e t e t t v o l n a f e j e d e l e m H u b b l , h a a v e z r n e k e r r e s z k s g e l e t t v o l n a . D e n e m v o l t s z k s g e . . . T e r m s z e t e s d o l o g , h o g y a m i k o r r p d f a m l i j n a k m a g v a s z a k a d t , i s m t a h t v e z r e k r e , i l l e t Ql e g a z o k m a r a d k a i r a s z l l o t t v i s s z a a k i r l y v l a s z t s j o g a . N y i l v n v a l , h o g y a z o k b l a c s a l d o k b l k e l l e t t v o l n a a z j k i r l y t m e g v l a s z t a n i , a m e l y c s a l d o k m g p s g b e n , v i r g z s b a n m a r a d t a k r p d t a . A z n c s a l d o m a h o n f o g l a l h t v e z r e k t Ql e r e d , t e h t k t s g t e l e n l j o g o m v a n a f e j e d e l m i t r n h o z . S z a v a i t A l v i n c z i E d u r d m i n d e n f l e n a g y o b b s z n o k i p r e t e n z i n l k l m o n d o t t a e l , h a l k h a n g j n a l i g v l t o z t a t o t t , m g i s v r a t l a n v i h a r k e l e t k e z e t t s z a v a i r a . A m a h i m l Qh e l y e s a r c u l a t f r f i a z a s z t a l v g n i s m t k i r g t a a s z k e t m a g a a l l , m i u t n e l Qb b a z a s z t a l a l l e l Qv o n t a a z i r g a l m a t l a n f o k o s t . - H t a S t t Qk e t t n a g l y a k l t t t e ? - k r d e z t e i n d u l a t t l r e m e g Q h a n g o n . - N o , m a j d n a g y o t n z n e k a K l l a y k a k i s e m m i z s k r t - v l e k e d e t t v a l a k i a n v t e l e n e k k z l . A l v i n c z i l e h e t Ql e g m g h a l k a b b r a f o g t a a h a n g j t . - A k i r l y v l a s z t s m i n d i g n a g y i z g a l m a k k a l j r t M a g y a r o r s z g o n . E s z e m g b a n s i n c s a z t h i n n i , h o g y a m o s t a n i m o z g a l o m n a k v a l a m i m s e r e d m n y e l e h e s s e n , m i n t a z , h o g y b e v e r j k e g y m s f e j t . n a z o n b a n a d d i g s e m a d o m f e l a k z d e l m e t . M e g f o g o m m e n t e n i a m a g y a r k z p o s z t l y t , t e k i n t e t n l k l a r r a , h o g y k i c s o d a : m e l y i k k i r l y t l k a p t a a n e m e s s g t . A z Qs k m e g t e t t k a m a g u k t , a k r a z A n j o u k , a k r a J a g e l l k a l a t t . N e k e m e g y f o r m n k e d v e s m i n d e n r g i m a g y a r n e m e s e m b e r . A m o s t a n i u r a l k o d m i t s e m t e s z a m a g y a r k z n e m e s s g r t : s Qt , t j b a n v a n n e k i , a k e c s k e p s z t o r o k i v a d k a i n a k , m i n d e n m a g y a r e m b e r , a k i m e s s z i b b r e v e z e t i v i s s z a a n e m e s s g t , m i n t Q a m a g t . E b b e n m e g e g y e z i k F e r e n c J z s e f K o s s u t h L a j o s s a l , a k i e l Qs z r k e z d t e j o g a i t l m e g f o s z t a n i a m a g y a r n e m e s t . A z r t v a g y u n k m a s z e g n y e k , f l d n f u t k , m e r t e l v e t t k t Ql n k Qs i j o g a i n k a t . . . . B i z o n y r a s o k m e g j e g y z s k v e t t e v o l n a A l v i n c z i s z a v a i t a f o r r o n g g y l e k e z e t b e n , d e a z r i e m b e r f e j e d e l m i m o z d u l a t t a l a s z t a l t b o n t o t t , s e l t v o z o t t a t e r e m b Ql . S z i l v e s z t e r t i t o k n o k m e g r i n t e t t e P a t k B a n d i v l l t , s s z r e v t l e n l k v e t t k a z E u r p a f o g a d l p c s Qi n f e l f e l b a l l a g A l v i n c z i E d u r d o t . ( A j e l e n l e v Qk j d a r a b i g e l k e s e r e d v e n z t e k e g y m s r a : e g y i k a m s i k a t o k o l t a , h o g y a z g y n e v e z e t t v l t k b e v l t s a m i n d e z i d e i g n e m k v e t k e z e t t b e . m d e a s n t s f e l Ql s r s h o r d k o n g a t s a h a l l a t s z o t t , a m e l y k r l m n y c s a k h a m a r a r r a s z t k l t e a j e l e n l v Q u r a s g o k a t , h o g y p o h a r a i k b a n m e g l b l j k a m a r a d k s r k e t , f e l h a j t s k a g a l l r o k m g a srga italt, s azon igyekezzenek, hogy a friss csapolsbl minl hamarbb megtlthessk poharaikat. Ez az hajtsuk rvidesen sikerlt is, mert Fridolin, a pincr, kznl volt. Nemsokra ezutn a piactri katolikus toronyban az hes harangoz elhzta a dli verset, amely utn j tennivalk szoktak kvetkezni, mgpedig a borok kstolgatsa.) A l v i n c z i a l p c s Qn f e l f e l h a l a d t b a n m e g l l o t t a b l t e r e m p i r o s s a r a n y d s z q a j t a j a e l Qt t . - N i n c s k z t t k s e n k i , a k i m g t u d n a k l l a i k e t t Qs t - m o n d f u r c s a e l g o n d o l k o z s s a l , a z t n m e l e g p i l l a n t s t v e t e t t j h v r e , a z i f j P a t k B a n d i r a . 1 2 P a t k B a n d i e n g e d e l m e t k a p o t t a R g e n s b u r g e r h l g y e k t Ql , h o g y i d e j t A l v i n c z i r s z o l g l a t b a n t l t h e s s e . A h l g y e k , m i n t a f f l e t i p i k u s l m o d o z k , n a g y r e m n y e k e t f qz t e k P a t k B a n d i j l l o m s h o z . - L e g a l b b Q m e g s z a b a d u l e v r o s n y o m a s z t l g k r t Ql a n a g y r t r s a s g b a n - r e b e g t e A m a n d a k i s a s s z o n y , s m a g a s e m t u d t a , m i r t k e z d e t t e l k n n y e z n i . A v r s p o s t a k o c s i a z u t n b i z o n y o s u t a k a t t e t t a k r n y k e n , m e r t a v l t k b e v l t s a a p r n k n t m e g k e z d Qd t t . ( C s a k S z u k i r , a h e l y b e l i t e l e k k n y v v e z e t Q t a r t o g a t t a m g a m a g a p o r t k j t , s z e r e t e t t v o l n a j r o n t l a d n i d a r a b j a i n . ) E g y r e g g e l , m i e l Qt t a v r s p o s t a k o c s i e l h a g y t a v o l n a a z E u r p a f o g a d u d v a r t : e g y k l n s r i e m b e r t qn t f e l a l g h u z a m o s k a p u a l j b a n . R u h z k o d s r l a z t l e h e t e t t m o n d a n i , h o g y e z h a s o n l v o l t a m a j o b b i d Qk e t l t o t t r i e m b e r e k h e z , a k i k e b b e n a z i d Qb e n b e n p e s t e t t k M a g y a r o r s z g o t . - T i s z t r a k e f l t s z a l o n k a b t j a v o l t , a l a k k c i p Q r e p e d s e i t b i z o n y o s a n s a j t k e z ql e g t n t e t t e e l l a k k f e s t k k e l , c s a k a z i n g g a l l r r l l t s z o t t , h o g y a z r i e m b e r e z t a g a l l r t m g a b b a n a z i d Qb e n s z e r e z t e m e g , a m i k o r n y a k a h a s o n l t h a t a t l a n u l v a s t a g a b b v o l t . A z d m c s u t k a g y j r t f e l s a l a g a l l r m g t t , m i n t e g y f r a d h a t a t l a n s i l b a k . B a j s z n a t p r e n g Q r k s o k f u r f a n g o s c s a v a r i n t s n y o m t h a g y t k , d e a b a j u s z b l m g s e m l e t t s e m m i , a m i n t v a l s z n ql e g a j l m e g f o n t o l t t e r v e k b Ql s e m . O l y a n n y j a s a n k z e l t e t t a v r s p o s t a k o c s i b a f l l b b a l b e s z l l A l v i n c z i h o z , m i n t e g y i d e g e n v e z e t Q, a k i s z o l g l a t a i t a k a r j a f e l a j n l a n i . - M l t s g o d n e m i s m e r Qs e z e n a v i d k e n , a z r t h i s z e m , h o g y i t t s o k a n m e g c s a l j k . T a l n n e m i s r o s s z a s g b l v a g y e l v e t e m e d e t t s g b Ql c s a l n a k a z e m b e r e k , h a n e m l e g i n k b b a z r t , m e r t a z t h i s z i k , h o g y k n n y e b b e n b o l d o g u l n a k , h a n e m a z i g a z i a r c u k a t m u t a t j k . - M i v e l s z o l g l h a t o k ? - k r d e z t e m e g l e h e t Qs b a r t s g t a l a n u l a m e g s z l t o t t . ( A l v i n c z i n e z a l k a l o m m a l d e r k b a n s z qk r e s z a b o t t , o r o s z b u n d a v o l t , a m i l y e n t a h a t r s z l f e l v i s e l n e k a z u r a k . ) - n , k r e m , K e s z i v a g y o k , h a u g y a n f o n t o s e z - m o n d m o s t a j v e v n y , s m e g e m e l t e r o n g y o s s a p k j t , a m i k o r i s k i l t s z o t t r v i d r e n y r o t t , Qs z e s h a j a , a m e l y c s i g a a l a k b a n n Qt t e k r l k e r e k f e j t . - n v a g y o k a z a z e m b e r , a k i e g s z e n p o n t o s a n t u d j a , h o g y k i n e k m e n n y i v l t j a v a n e z e n a k r n y k e n , m o n d j u k , a T i s z t l a H o r t o b g y i g . n f o g l a l k o z s o m n l f o g v a m i n d e n f l e e m b e r r e l r i n t k e z e m . F o g l a l k o z o m h z - s b i r t o k k z v e t t s s e l , r g i s j b t o r o k e l a d s v a l , d e c s e l d e t i s s z e r z e k , h a m l t s g o s r n a k e r r e s z k s g e v a n . ( A l v i n c z i c s a k e k k o r v e t t e s z r e , h o g y a b e m u t a t k o z o t t r i e m b e r n e k a z e g y i k s z e m e v e g b Ql v a n . N y i l v n v l t o z a t o s f o g l a l k o z s a m i a t t h o r d t a a z v e g s z e m g o l y t . ) - S a j n l o m , d e g y n k k r e n i n c s s z k s g e m . K e s z i r b a r t s g o s a n l e g y i n t e t t , m i n t h a e l Qr e v r t a v o l n a e z t a m i n d e n n a p i k i f o g s t . - I g e n , a z g e n s m e g v e t e t t e m b e r l n y M a g y a r o r s z g o n , h o l o t t v g e r e d m n y b e n m i n d e n k i g y n k a b r c e s h a z b a n . E g y i k r i e m b e r l o v a t r u l , a m s i k r i e m b e r h z a s s g k z v e t t Q, a h a r m a d i k r i e m b e r l e n y a l t s t e m p l i k e t r u l . H t m g a z a s o k v a r r g p g y n k , p e z s g Q g y n k , b i z t o s t s i g y n k , k a n a v s z g y n k , a k i j j e l - n a p p a l j r j a a h a z a t e r l e t t ! T e s s k e l h i n n i , h o g y a l e g n a g y o b b u r a k , a k p v i s e l Qk , f Qr e n d e k s m s j e l e s h a z a f i a k a l e g g y e s e b b g y n k k . A z e m b e r m i n d e n t t t a l l k o z i k v e l k , a z e x p r e s s z v o n a t o n p p e n g y , m i n t a z o r s z g t o n , a n g y l o v a s h i n t b a n . g y n k k o r s zga ez, krem, ezen mr nem vltoztathatunk. - n ppen a rgi Magyarorszg... - gy kezdte szavait Alvinczi, de a tolakod riember nem hagyta beszlni: - Krem, mltsgos uram, n szerencss vagyok szemlyesen ismerhetni a nagy Kossuth Lajos fit, Kossuth Ferencet, akit Ormdy orszgos krtra kldtt, hogy mindenkit beasszekurljon az des hazban. n, krem, lttam Csvolszky Lajost hzalni hajdsgi vastr s z v n y e k k e l , s Qk e l m e e r Qs z a k o s a b b v o l t , m i n t a z o k a t t a t y a f i a k , a k i k t qz k r o s u l t a k r s z r e g y qj t e n e k . n , k r e m , t u d o m , h o g y a h e l y b e l i g a z d a s g i e g y e s l e t e l n k e v e t Qg p e k e t , e k k e t r u l a g a z d k n a k , a f Qs z o l g a b r k m e g p p e n a h a j s t r s a s g o k g y n k ei, akik Amerikba exportljk a magyar parasztot. Mirt szgyellnm, hogy gynk vagyok? Alvinczi visszahzta lbt a vrs postakocsi hgcsjrl, s gnyos mosollyal vgignzett a zlltt riemberen: - s miben akar velem csinlni? Keszi r elnevette magt: - N e m f o g o m m l t s g o d a t a s s z e k u r l n i , s e m k n y v e k e t n e m a k a r o k a n y a k r a s z n i . E g y s z e r qe n a b b a n a d o l o g b a n a j n l o m f e l s z o l g l a t a i m a t , a m e l y d o l g o k v g e t t m l t s g o d v r o s u n k b a n , m e g y n k b e n t a r t z k o d i k . A h a m i s v l t k g y b e n b t o r k o d o m a l k a l m a t l a n k o d n i . . . - A z t h i s z e m , e g y k i s t v e d s l e s z a d o l o g b a n - f e l e l t h qv s h a n g o n A l v i n c z i E d u r d . - n s e n k i t s e m b z t a m m e g , h o g y r s z e m r e b r m i t v s r o l j o n . - N e m i s l e h e t a z i l y e n k n y e s p o r t k n a k a b e v s r l s t a k r k i r e b z n i - h e l y e s e l t a z v e g s z e m q, s k t k z z e l g e s z t i k u l l t . - S z e m e z n i k e l l a z e m b e r e k e t , m i k o r i l y e n d e l i k t g y e k l e b o n y o l t s r l v a n s z . I t t v a n p l d u l a z r e g T e n g e l y e s i , P . - b e n , a h o l a z u d v a r h z a k m r t v e n e s z t e n d Q t a h t a t f o r d t a n a k e g y m s n a k . A z i d Qs f Q r m i n d e n k i r e p u s k t f o g n a , a k i e z z e l a n e s s z e l l l t a n a b e a z u d v a r r a , h o g y c s k a k o c s i k e r e k e k h e l y e t t h a m i s v l t k a t a k a r t Ql e v s r o l n i . P e d i g v a n n a k i l y e n v l t k , b Qv e n v a n n a k , m g a n a g y t a k a r k b a n i s e l s t t t n h n y a t a z r e g f Q r . D e n r m p e r s z e n e m f o g n a p u s k t s e T e n g e l y e s i , s e m s , m e r t n b i z a l m a s e m b e r e v a g y o k e z e n a v i d k e n m i n d e n v a l a m i r e v a l r i e m b e r n e k . n v o l t a m a z e l s Qk e g y i k e i t t , a N y r s g b e n , a k i m e g r t e t t e a k o r j e l s z a v t : s z o r t s u k k i a z s i d k a t ! A s z o r t s t a z z l e t e k n l k e l l k e z d e n i . A l v i n c z i e z e k r e a s z a v a k r a g y a n a k o d , s t t s z e m t h i r t e l e n a z a g i t l f r f i r a f o r d t o t t a . - A z s i d k n a g y e r Qv e l v a n n a k ! - m o r m o g t a . - N a g y o b b a m i e r Qn k , h a v a l a m e n n y i e n s s z e f o g u n k . - H t n e m b n o m , l j n f e l a b a k r a ! p p e n P . - b e k s z l Qd n k - e n g e d k e n y k e d e t t A l v i n c z i , m i r e a s z e r v e z k e d Q r i e m b e r l e t k o r r l f e l n e m t t e l e z h e t Q f r g e s g g e l k s z o t t f e l a v r s p o s t a k o c s i b a k j r a , a k o c s i s m e l l . O n n a n a z t n o l y a n b s z k n n z e t t k r l , m i n t h a v a l a m i z s r o s h i v a t a l b a j u t o t t v o l n a . A p o s t a k r t m e g h a r s a n t , s a h a t a l m a s k o c s i , n g y l o v v a l , b a t r o s d n g e s s l f o r d u l t k i a z E u r p a f o g a d k a p u a l j b l . 1 3 H o l v a d s o s u t a k o n h a l a d t a p o s t a k o c s i . A f k a z u t a k m e n t n k o p a s z o n d i d e r e g n i l t s z o t t a k , a m i n t a h b u n d a l e m e n t r l u k . C s a k n a g y o n h i t v n y , t qz r e v a l a k c o k , s e p r Qn e k v a l n y r f k v o l t a k , d e m g i s c s a k t r s a i , s Qt j i s m e r Qs e i v o l t a k a z o k n a k a k o c s i k n a k s e m b e r e k n e k , a k i k e z e n a t j o n m e n d e g l n i s z o k t a k . Pk i s m e r t k a f o g v a c o g v a h a l a d c i g n y t , d e a b o l d o g t a l a n r i e m b e r t i s , a k i n h a b i z o n y t t o v z g a t v a t e k i n g e t f e l a f e j e f e l e t t f e k e t l l Q g a k r a : v a j o n m e l y i k r e k s s e f e l m a g t ? A z t m e l l e t t r g i k o c s m a l l o t t , a m e l y e t c s o d l a t o s a n k Qb Ql p t e t t e k , m i u t n e g y k o r v a l a m i n e m e s i b i r t o k h o z t a r t o z o t t . A z t r a c s a k e g y e t l e n v a s r c s o s a b l a k a n y l o t t a k o c s m n a k , a z a b l a k o k a z u d v a r f e l n z t e k , m e r t h i s z i n n e n s z o k t k f i g y e l n i s z e k e r e i k e t , l o v a i k a t a z u t a z k . - I t t s z o k s m e g l l a n i - i n t z k e d e t t a b a k r l a z l l t t r i e m b e r - , i t t m r i k a l e g k e s e r qb b s r t e g s z M a g y a r o r s z g o n . A z o n k v l r e n d s z e r i n t t a l l k o z n i i s v a l a k i v e l a z i l y e n h a t r c s r d b a n , a k i n e k j h a s z n t v e n n i . A b a k o n l Q r i e m b e r n e m m a g y a r z t a m e g b Qv e b b e n , h o g y a n v e h e t n h a s z n t v a l a k i n e k , a k i v e l v l e t l e n l s s z e a k a d a h a t r c s r d b a n , d e A l v i n c z i n e m i s v o l t k v n c s i a d o l g o k r a . E l f o g t a Qt i s a z t o n j r k v l l a l k o z s i k e d v e , k e d l y e s s g e , a m e l l y e l v i d o r a n u g r a n a k l e k o c s i j u k r l m i n d e n t b a e s Q c s r d a e l Qt t . A h a t r c s r d b a p e d i g r d e m e s v o l t b e m e n n i , m e r t o t t m u l a t o t t B e n c z i G y u l a c i g n y p r m s : h z a t t a m a g n a k a n t k a t a h r e s d e b r e c e n i c i g n y o k k a l , a M a g y a r i f i k k a l , v a l a m i n t k t n g r d i r i e m b e r r e l , a k i k B e n c z i G y u l a l t o g a t s r a a N y r s g b e r k e z t e k , d e B e n c z i m r k i f r a d t a n e k i k v a l m u z s i k l s b a n , e z r t e l h o z a t t a D e b r e c e n b Ql a z t a c i g n y b a n d t , a m e l y e t m a g a u t n a l e g j o b b n a k t a r t o t t a z o r s z g b a n . A l v i n c z i a m u l a t k l t t ra vissza akart vonulni, de a zlltt riember elllta a kszbn az utat. - J emberek vagyunk itt mindnyjan, mirt kerlnnk el egymst! - kiltotta hangosan, aztn a mulatkhoz lpett, s megsgta, hogy Alvinczi Edurd kegyelmes r tartzkodik a hatrcsrdban. A mulatozk leugrltak, s Alvinczi udvarlsra siettek. Csakhamar kiderlt, hogy Benczi vendgei kzl az egyik riember bizonyos Majlth Imre, Hont megyei birtokos, aki keresknyi kastlyban hres cignyprtfog hrben llott. A lvai cignyba n d a , b i z o n y o s L a k a t o s S n d o r v e z e t s e a l a t t s o k a t m e g f o r d u l t a z r e g r k a s t l y b a n , d e Q z v e g y s g r e m i n d i g c s a k B e n c z i G y u l t a k a r t a m e g h a l l g a t n i , a k i n e k h r n e v e e l j u t o t t H o n t v r m e g y b e i s . E v g e t t N y r e g y h z r a k e l l e t t v o l n a u t a z n i a , a m i b e p e r s z e s e h o gy sem egyezett bele az reg Majlth Imrn tekintetes asszony. vekig hiba vgydott a hres cignyprms meghallgatsra a Hont megyei urasg, meg kellett elgednie a lvai cignyokkal - mg vgre a furfangossg j tletet sugallt neki. Ltszlag elhat r o z t a , h o g y t g l a g e t Q k r k e m e n c t p t a b i r t o k n , i l y e n k r k e m e n c e a z o n b a n c s a k e g y e t l e n v o l t a z o r s z g b a n , m g p e d i g l e s d e n , B i h a r v r m e g y b e n . A k r k e m e n c t o k v e t l e n l m e g k e l l t e k i n t e n i , m i e l Qt t a z p t k e z s e l k e z d Qd n e . - g y t u d o t t m e g s z k n i o t t h o n bl a keresknyi fldesurasg. Az tra termszetesen magval vitte legjobb cimborjt, H. urat is. Tbb szem tbbet lt a krkemencn is. Biharbl Szabolcs egy ugrs. - Benczi mr napokig muzsiklt a felvidki uraknak. Kifrad mulathatnkja tmadt magnak i s , e z r t h o z a t t a t a d e b r e c e n i b a n d t . s h o g y a v r o s b a n k l n s e b b f e l t qn s t n e k e l t s e n a m u l a t o z s , a m e l y b e n c i g n y h z z a c i g n y n a k a n t t - a z e g s z t r s a s g a z e l h a g y o t t h a t r c s r d b a v o n u l t , a h o l m e , A l v i n c z i r r a l v o l t s z e r e n c s j k t a l l k o z h a t n i . A d e b r e c e n i c i g n y o k m g c s a k h r o m n a p t a m u z s i k l t a k e g y h u z a m b a n , b r t k v o l n a a m u n k l k o d s t t o v b b i s , d e a h i B e n c z i n y o m b a n e l Qv e t t e m i n d i g m a g v a l h o r d o t t h e g e d qj t , s a z e g y h e t e t a r t m u l a t s g f r a d a l m a i t f e l e d v e , s a j t k e z ql e g g y j t o t t r a n t r a , a n e v e z e t e s A l v i n c z i t i s z t e l e t r e . . . . M i l y e n v o l t e z a B e n c z i ? M a g a s , k v r e m b e r , a k i k o r n t s e m l t s z o t t c i g n y p r m s n a k , h a n e m i n k b b v a l a m e l y m a g y a r m g n s n a k . B s z k e f e j t a r t s a a z n t u d a t o s r i e m b e r , a m e l y e t m g n a g y b a n e m e l t m qv s z i h i s g a . K e r e k b i k a s z e m v e l o l y a n t e k i n t l y e s e n t u d o t t a z e m b e r e k r e r n z n i , h o g y a l e g d u h a j a b b n y r s g i g a v a l l r i s m e g j u h s z k o d o t t e l Qt t e . A h e n c e g Q u r a k i s b s z k k v o l t a k B e n c z i G y u l a b a r t s g r a , m e r t e z t a c i g n y t s o h a s e m l t t a s e n k i r s z e g n e k , s e m e g a l z k o d n a k . A l e g e n d a s z e r i n t c s a k a z a n y j a v o l t c i g n y a s s z o n y ( m g p e d i g D o m b i l n y , a m i m r m a g a i s n a g y j e l e n t Qs g q a c i g n y s g g o t h a i a l m a n a c h j b a n ) , a z a p j a p e d i g v a l a m e l y g r f v a g y h e r c e g l e t t v o l n a . A h e g e d qj t v a s m a r o k k a l t a r t o t t a , h o g y a f i n o m o l a s z s z e r s z m s z i n t e m e g h a j o l n i l t s z o t t k e z b e n . N e m v o l t i l y e n s z p c i g n y p r m s B i h a r i t a . A r u h z a t a g a v a l l r o s l a k k c i p Qb Ql , l e s r e v a s a l t p e p i t a n a d r g b l , f e k e t e z a k b l l l o t t . M l y e n k i v g o t t , f e h r m e l l n y e f e l e t t b o r s n a g y s g g y m n t i n g g o m b o k s z i k r z t a k ; a n y a k r a h o s s z a r a n y l n c v o l t v e t v e , a m e l y e n m o g y o r n a g y s g , k i s a r a n y r t v i s e l t . G n d r k s , f e k e t e b a j u s z a , p i r o s a j k a c s k r a l t s z o t t t e r e m t v e l e n n i , s a h a g y o m n y s z e r i n t n e m c s a l t a m e g s o h a a f e l e s g t . E g y l e t qn Q r i k o r s z a k u t o l s r i c i g n ya volt. A kt debreceni prms, a kt Magyari testvr kztt gy osztotta a honorriumot, hogy az tvenes s szzas bankkat penicilusval kzpen kettvgta, a bank egyik felt adta jobbra, a msik felt adta balra. Mit muzsiklt Alvinczi Edurdnak a ha t r c s r d b a n ? E l Qs z r e l m u z s i k l t a a R e p l j f e c s k m - e t - a z t a c s o d l a t o s m e l d i t , a m e l y m e g r k a t j a , m a j d f e l e m e l i , m a j d m e g e l s z o m o r t j a a m a g y a r s z v e k e t . A l v i n c z i e l g o n d o l k o z o t t , h o s s z a n n z e t t a c i g n y p r m s r a . - M i v a l a h o n n a n i s m e r j k e g y m s t - m o r m o g t a . A z t n e l m u z s i k l t a a n a g y m a g y a r o k k z l B i h a r i k e s e r g Qj t . M a j d a m o d e r n e b b d a l o k k z l a z E l m e r e n g e k s t t j j e l . . . k e z d e t qt . A m e l l k a s a k i d a g a d t a z e n l s a l a t t , a z a r c n h t a t , b r n d , m qv s z i n f e l e d k e z s l t s z o t t - Q m a g a l v e z t e l e g j o b b a n a m u z s i k j t . K e n d Qj v e l m e g t r l t e h o m l o k t , s g y s z l t : - A z t k r d e z t e a z i m n t a m l t s g o s r , h o g y m i k e t t e n h o n n a n i s m e r j k e g y m s t ? M e g m o n d h a t o m . A p e s t i N e m z e t i K a s z i n b l , a m e l y n e k p r h n a p i g s z e r z Qd t e t e t t c i g n y p r m s a v o l t a m . v i n e g y v e n e z e r p e n g Q f o r i n t v o l t a f i z e t s e m , d e a g y o m r o m n e m b r t a a K a s z i n f r a n c i a k o n y h j t . V i s s z a j t t e m t e h t h a z m b a , a N y r b e . A l v i n c z i z s e b b e n k e r e s g l t , h o g y m e g j u t a l m a z z a a p r m s f r a d o z s t , m i r e B e n c z i t i s z t e l e t t e l g y s z l t : - N e m l t z t a s s k f r a d n i . M ost rajtam van a sor a mulatsgban, eleget mulattattam eddig msokat. Mg a ht vgig mindenki az n vendgem ebben a csrdban. Alvinczi hmmgtt a bajusza alatt, nem szerette a konfidens embereket. Odaintette a hamus, szurtos konyhaszolglt, s egy mark aranypnzt nyomott a kezbe. - V a l a k i t e l Qb b - u t b b e l v i s z a z r d g e z e n a z r h a t n m v i d k e n - s z qr t e l e a k o c s m a i l t o g a t s e r e d m n y t A l v i n c z i E d u r d , a k i s z e r e t e t t m i n d e n d o l o g n a k a m l y r e t e k i n t e n i . S z i l v e s z t e r t i t o k n o k n a g y o n r i t k n s z l a l t m e g , m e r t Q m g a m a r g i t i t k r o k k o r b l m a r a d t i t t , a k i k f i a t a l k o r u k t a t r e n r o z z k m a g u k a t a h a l l g a t s b a n ; d e m o s t n e m l l h a t t a m e g s z n l k l : - A z s i d a s s z o n y m o s t e k n Qj b e v o l t a k b e h qt v e a s a r o k b a n a s m p n y e r e k s b u t l i s b o r o k , d e a p o h a r a k m i n d r e s e k v o l t a k . S o r b a n m e g s z a g o l t a m Qk e t . - I g a z b i z a ! A n a g y f e n e m u z s i k l s b a n a k e s e r q s e r t i s e l f e l e j t e t t k - j e g y e z t e m e g a z l l t t r i e m b e r , m i e l Qt t a p o s t a k o c s i b a k j r a k a p a s z k o d o t t v o l n a . 1 4 M i a l a t t a k o c s m b a n i d Qz t e k , a s z e s z l y e s n y r s g i i d Qj r s j a b b k u n s z t o t p r o d u k l t ; m i n t h a c s a k a z e l Qk e l Q v e n d g t i s z t e l e t r e t e n n : f e h r b e l t z t e t t e a z a k a s z t f n a k v a l f k a t , a k i f e k e t e d e t t r o k f e n k e n t a k a r t d o b o t t a d g l t t k u t y k r a s m a c s k k r a , v a r j c s a p a t o t h v o t t e l Q a z g a l j r l , a m e l y e k u t a z n i k e z d t e k a f e h r t j o n , m i n t a f e k e t e p i k k e k a k r t y a l a p o n . M g a l e v e g Qn e k i s m s s z a g a l e t t h i r t e l e n - a m o l y a n d i s z n t o r o s , p e d i g s e h o l a k z e l b e n n e m p r k l t e k d i s z n t . B s , t l i k p , a m e l y b e n h t a t f o r d t a n a k e g y m s n a k a m e s s z i t a n y a h z a k , m i n t h a m e g u n t k v o l n a a z e g y f o r m a s g o t . A m e r r e m s k o r a b e l t h a t a t l a n t e r l e t e k e n a v a d v i z e k z l d l n e k , m o s t m i n d e n a l u d n i t r t a h i r t e l e n v i s s z a t r Q t l l e l , m i n t a g y e r m e k v i s s z a b j i k a t a k a r a l , h a m g s t t b e n b r e d . A l v i n c z i l b z s k j b a n , k a r c s m qr k a b u n d j a f l v e t t n a g y u t a z b u n d j b a n , r k a f e j q k e s z t y qj b e n , f l i g l e h z o t t s a p k j b a n u t a z k e d l y e s s g g e l s z e m l l t e a z e l m a r a d o z t j k p e k e t . T l e n s e m r t u t a z n i a n n a k , a k i n e k m e l e g r u h j a v a n . S z i l v e s z t e r r l e h e l a k o c s i a b l a k r a , s m e g f e l e l Q l t n i v a l t e r e t t r l a z v e g z z m a r j n . C s a k e g y h o s s z s z r p i p a k e l l e n e m g , d e A l v i n c z i n e m s z o k o t t p i p z n i , c s a k s z i v a r o k a t s z v o t t , a m e l y e k e t H a v a n n b a n n e k i s a z a n g o l t r n r k s n e k g y r t o t t a k . E z e k n e k a s z i v a r o k n a k a z l v e z s h e z c s e n d e s s z o b a l e v e g Q s z k s g e s , v a l a m i n t m e l e g k l y h a , h o g y a f s t k i a d j a m a g b l m i n d a z o n i l l a t o k a t , a m e l y e k b e n n e r e j t Qz k d n e k . A n y r s g i o r s z g t a z o n b a n g y i s e l g l t n i v a l t m u t a t o t t . N e m s o k r a a z u t n , h o g y a k o c s m t e l h a g y t k , s z e m k z t t a l l k o z t a k H e n t e r A n d r s s a l , S z a b o l c s v r m e g y e n e v e z e t e s v r n a g y v a l , a k i l h t o n a g a r a i t v i t t e k i c s i t s z r a k o z n i . - M i f l e n y l b Qr s f a j z a t j r m e g i n t e r r e ? - d r m g t e m o g o r v n a t qz p i r o s a r c v r n a g y , a m i k o r a v r s p o s t a k o c s i k z e l b e r t , s f e l i s m e r t e a b a k o n a z l l t t r i e m b e r t . - H , m i t m e n t e k v e n n i ? A z l l t t r i e m b e r k z z el-lbbal magyarzott a bakrl, mire Henter Andrs dlyfsen benzett a kocsi ablakn: - Alvinczi? Nem ismerem, nem Szabolcs megyei. Fttyentett az agarainak, s sarkantyba kapta lovt. Aztn szles talp, farolva jr parasztsznokkal tallkoztak, amelyek a levgott ndat szll t o t t k v a l a h o v , v a l a m e r r e , a m e l y b Ql t a v a s s z a l m a j d h z t e t Qt c s i n l n a k , h o g y l e g y e n m i a l a t t m e g s z l e t n i a k i s b a b n a k . A n d a s s z n o k m g t t h a l a d t k z v e t l e n l a h a l c s k o s - s z n . A h o l n d v a n , o t t a c s k i s m e g t e r e m . N d v g s k o r s z o k s f o g n i a z a p r , f e k e t e h a l a t a t i s z a i k i n t s e k b e n . L k e t v g n a k a j g r e , a z a p r h a l m i n d a l e v e g Qs h e l y r e t o l a k s z i k b r t n b Ql . E k k o r e g y k v e n d a t v i r g j v a l l e f e l a v z b e n y o m n a k . M i r e v i s s z a h z z k a n d k v t , a b u g k m i n d t e l e r a g a d n a k c s k k a l . D e m r e r r e l e u g r o t t a z l l tt riember a postakocsi bakjrl, s nagy hvvel kezdett alkudozni egy kosr cskra. A paraszt kt krajcrrt knlta literjt, a zlltt riember egy krajcrt knlt. Ki tudn, meddig tartott volna az alkudozs, ha Alvinczi trelme el nem fogy az csorgs alatt. Trelmetlen mozdulatot tett, mire a zlltt riember katonsan felnyitotta a postakocsi ajtajt: - Nem ismeri mltsgod az ideval parasztot. Vrszop, uzsors annak minden fajtja. Volna arca kt krajcrt elvenni ezrt a halrt, amely neki ingyenben van. - Mi az rdgnek magnak az a semmire se val, apr hal? A zlltt riember olyan arcot vgott, mintha rosszul rtette volna a szt: - Hogy mltztatott mondani? Ht kposztalevesbe, kegyelmes nagy j uram. Semmi ms clbl, mint kposztalevesbe . A c s k l e v s n l m g a z r e g a p m s e e v e t t f i n o m a b b a t . N o , d e m a j d m e g k s t o l t a t o m m l t s g o d d a l i s , a m i n t a z e l s Q c s r d b a r n k . A z l l t t r i e m b e r m o s t m r n e m a l k u d o z o t t a c s k r u s s a l , m e g a d t a a k v n t k t k r a j c r t l i t e r e n k n t , p e r s z e e k z b e n s s z e s z i d t a a parasztnak apjt, anyjt, egsz atyafisgt, de eltkozta mg a falut is, ahol ilyen parasztok teremnek. - Tetejesen, h! Nem loptam a pnzemet! - kiltozta, amikor a paraszt mrni kezdte a bdogliteresbe a halat. Majd meg abban kezdett ktelkedni, hogy nem hitel e s a m r Q. - F e l j e l e n t e l e k a k a p i t n y n l , k u t y a ! - h a r s o g t a , a m g a v s r v g r e l t r e j t t . A p a r a s z t o t g y m e g k n o z t a , h o g y a z v e s s z Qk o s a r r t n e m i s m e r t k r n i k l n f i z e t s g e t . A z l l t t r i e m b e r e z u t n e l f o g l a l t a h e l y t a b a k o n , a h a l a s k o s a r a t d i a d a l m a s a n a k t l b a k z f o g t a . H a m i s k s a n h u n y o r t o t t b e a p o s t a k o c s i b e l s e j b e . - O l y a n l e v e s t e s z n k m a , a m i l y e n t F e r e n c J z s e f s e m . - F r t e l m e s e m b e r ! - m o r m o g t a A l v i n c z i a k o c s i b e l s e j b e n . - V a j o n h o g y a n t u d u n k t Ql e m e g s z a b a d u l n i ? A j v s r , a m e l y e t a c s k b a n t e t t , f e l v i l l a n y o z t a a b a k o n l Q r i e m b e r t . M o s t m r m i n d e n s z e m k z t j v Q k o c s i t , s z n t m e g l l t o t t , s a l k u d o t t m i n d e n f l e t r g y a k r a . A l k u d o t t e g y k o c s i s z n r a , e g y l f r a , e g y k a j l a s z a r v t e h n r e , k o s r t o j s r a , s Qt e g y v a d o n a t j b l c s Qr e i s , a m e l y e t e g y v s r o s s z e k e r e n s z l l t o t t a k . P e r s z e , a z a l k u d o z s o k n e m m e n t e k m i n d e n i d Q v e s z t e s g n l k l , s o k s z o r f e r t l y r i g l l o t t a p o s t a k o c s i a z o r s z g t k z e p n , m e r t a z l l t t r i e m b e r v n d o r c i g n y o k k a l t a l l k o z o t t , a k i k e g y v a k l o v a t v e z e t t e k . V g r e a p . - i h a t r b a n s i k e r l t n e k i k t f i c s k t l e g y k b o r k u t y t e g y k r a j c r r t m e g v s r o l n i . A k u t y a p p e n o l y z l l t t , v s o t t , k i v e r t k u v a s z v o l t , m i n t Q m a g a . A b a k r a t u s z k o l t a a k u t y t , a k u t y a a z o n b a n n e m l l o t t k t l n e k , s a z e l s Q k o c s i z k k e n s n l l e u g r o tt a bakrl, s behzott farokkal elnyargalt. - Megllj, az apd! - vlttt a zlltt riember, s a kutyja utn iramodott. Mikor mr j messzire volt, Alvinczi csendesen megkopogtatta a postakocsi ablakt. A vn kocsis megrtette a jeladst, a lovak kz szott, a zlltt riembert sikerlt ott hagyni az orszgton. M e g s z a b a d u l t u n k M a g y a r o r s z g l e g s z e m t e l e n e b b e m b e r t Ql - d r m g t e A l v i n c z i . p p e n d e l e t h a r a n g o z t a k e g y k a k a s o s t o r o n y b a n , a m i k o r P . f e l t qn t a p o s t a k o c s i e l Qt t . P . n e m e s , r m l i s t a f a l u . . . M e g p r b l j u k l e r n i , h o g y a n n z e t t k i e g y i l y e n f a l u a N y r s g b e n , a r g i s z z a d v g n . 1 5 H t e l Qs z r i s e g y f e s z l e t j e l e z t e , h o g y f a l u k z e l e d i k ! M i n e k e g y k l v i n i s t a f a l u h a t r b a n f e s z l e t ? A z r t , h o g y a z i s l e g y e n , m i n t a h o g y m s h a t r b a n i s v a n . E z e n k v l a z e g r i r s e k i n g y e n s z o k t a a z i l y e s m i t a j n d k o z n i , n e m a r a d j o n v d e l e m n l k l a k a t o l i k u s v n d o r l e g n y , h a n y a k a s k l v i n i s t k k z k e v e r e d i k . A z a k c f k , e z e k a s z e r n y , m i n d e n f l d n m e g t e r m Q b n a t l e g n y e k : e l m a r a d o z n a k P . k z e l b e n . F e l t qn i k a z e l s Q n y r f a , a n e m e s j e g e n y e , a m e l y e g y t t a l h i r d e t Qj e i s a n n a k , h o g y n e m e s i t e r l e t e n j r u n k . J e g e n y e f a l l m g a v l y o g v e t Q c i g n y s g f l d b e s o t t b a r l a n g j a i e l Qt t i s , i g a z , h o g y c s a k e g y , a t b b i t k i v g t a a d i d e r g Q c i g n y s g . A c i g n y o k k r l b e l l m i n d e n t t e g y f o r m k . M i n d e n t t a k a d n a k a k o c s i u t n v g t a t g y e r e k e k , m i n d e n t t e g y v n b a n y a , a k i p p e n e k k o r k p e g y e t , a m i k o r a k o c s i e l h a l a d . D e m i n d e n t t m u t a t k o z i k e g y s t t , k l n s s z e m p r i s , a m e l y m e s e v i l g b e l i m l y s g g e l m e r e n g , v a g y k s p e n g e m d j r a h e g y e s . H a v a n k e d v e a z u t a z n a k , e l g o n d o l k o z h a t a z i l y e n n Qi s z e m p r o n : k o m p o n l h a t m a g b a n m i n d e n f l e t i t o k z a t o s k a l a n d o k a t . . . A k e r e k e k t o v b b f o r o g n a k . H o s s z k Qf a l t qn i k f e l a t j o n . E z a k Qf a l : a l l v l y o g b l v o l t , f e l l e g y s o r t g l b l , s m a r a d v n y t v i s e l t e n m e l y z s i n d e l y t e t Qz e t n e k , i t t - o t t e g y k i m a g a s l b b r s z e m e l k e d e t t k i a f a l b l , a m e l y t o r n y o c s k r a b i z o n y o s a n n a g y o n b s z k e v o l t v a l a h a t u l a j d o n o s a . D e m i n d e z n a g y o n r g e n l e h e t e t t . . . A f a l m e g z l d l t , e l p o r l a d t , m e g v n l t , a l i g v o l t m r a n n y i e r e j e , h o g y e r Qt l e n l h i r d e s s e r g i t u l a j d o n o s a h r n e v t . E g y b k n t s e m m i c l j a n e m v o l t m r e n n e k a f a l n a k . L t s z o t t u g y a n m g t t e v a l a m i k e r t m a r a d v n y a - n h n y c l t a l a n o r g o n a b o k o r s b o d z a f a , m e l y e k a r r l n e v e z e t e s e k , h o g y m g a k k o r i s h qs g e s e n r a g a s z k o d n a k a h z h o z , a m i k o r a h z Qr z Q k u t y a r g e n h e n h a l t g a z d j a s r j n . D e p l d u l a n n a k a n e v e z e t e s h t s z i l v a f n a k , a m e l y e t i l y e n e l v a d u l t h e l y e k r e n a g y o n s z v e s e n s z e r e t n e e l s k a t u l y z n i a k p z e l e t : h r e - h a m v a s i n c s . A s z i l v a f a m e g k v e t e l i , h o g y v e l e t r Qd j e n e k , n h a m e g h e r n y z z k , s z r a z g a l l y a i t l m e g s z a b a d t s k, szval ignyei vannak. - De mg csak kposztskert maradvnya sem ltszott semerre sem, pedig kposztra minden hzban szksg van, mg ott is, ahol gygythatatlan betegsgben szenved a gazda. Mi volt ht ebben a kertben, amirt fenntartottk? Semmi , e g y l t a l b a n s e m m i . . . C s u p a c l t a l a n s g , c s u p a l e t k p t e l e n s g , f e l e s l e g e s s g . N y r o n b i z o n y o s a n r n y k o t s e m a d n a k e z e k a h i t v n y f k , t l e n n e m g o n d o s k o d n a k t z e l Qr Ql , m e r t b o d z a f v a l m g s e n k i s e m f qt t t b e . D e m g i s v o l t a k e r t b e n v a l a m i , a m i b Ql k v e t k e z t e t n i l e h e t e t t g a z d j a e r k l c s e i r e . A k e r t k z e p n e g y h a t a l m a s m a d r i j e s z t Q l l o t t . K r l b e l l l e s m a g a s s g v o l t e z a s z r n y e t e g , s c s o d l a t o s k p p e n n e m a z o k k a l a s z o k s o s r o n g y d a r a b o k k a l v o l t f e l r u h z v a , a m e l y e k k e l e z e k e t a v a d l e g n y e k e t s z o k t k , h a n e m t qr h e t Q, t r k s m i n t j h l k a b t v o l t a m a d r i j e s z t Q v l l r a v e t v e , a m e l y e t m g b z v s t e l v i s e l h e t e t t v o l n a g a z d j a i s , h a n e m a k a r t a v o l n a v e n d g l f o g a d n i a k r n y k e l Qk e l Qs g e i t . U g y a n m i r t k e l l e t t i n n e n e l i j e s z t e n i a m a d a r a k a t , a m e l y e k l e g f e l j e b b v a l a m i l e t e t h o z t a k v o l n a a t e m e t Qk e r t b e ? I t t k e z d Qd t t P . N o , m r m o s t v a l a m i h z i s k v e t k e z e t t - k r l b e l l t z l n y i r e a k Qf a l t l , s h t a t f o r d t o t t a z o r s z g t n a k . C s u p a v a k a b l a k o k a t m u t o g a t o t t e z a h z , n o m e g n h n y s z e l e l Ql y u k a t . H r o m s z e l e l Ql y u k v o l t a f a l o n , s m i n d e g y i k b e n e g y m a c s k a l t . E g y t i g r i s s r g a , e g y c s k a f e k e t e m e g e g y t e j f e h r . l t e k m o z d u l a t l a n u l , m i n t a v g t e l e n s g . A z u t a z e l g o n d o l h a t t a m a g b a n , h o g y m i l y e n k a r c s a k , f r g k l e h e t n e k , h a v a l a m i k o r e g e r s z n i m e n n e k . D e n e m m e n t e k . A z v o l t a z s s z e s t e e n d Qj k , h o g y a s z e l e l Ql y u k b l a z o r s z g t r a b m u l j a n a k . A h z e g y b k n t z s i n d e l y t e t Qs v o l t , a m i e z e n a v i d k e n n a g y u r a s g o t j e l e n t e t t . O l y a n m e r e d e k v o l t a t e t Qj e , h o g y a z c s b i z o n y o s a n k i t r t e a n y a k t , m i k o r e l k s z l t v e l e , d e e z i s o l y a n r g e n l e h e t e t t , m i k o r a p a p o k m g b a j u s z t v i s e l t e k . A z e g y i k k a p u s z r n y p e r s z e k i v o l t t qz v e , d e s e n k i s e m j r t r a j t a . K e l l e t t v a l a m i t i t k o s t n a k l e n n i , a m e l y e n a h z b e l i e k k z l e k e d n e k . A k Qb l v n y o s k a p u n a z l e s s z e m m g i s f e l f e d e z h e t e t t v a l a m e l y c s k a b d o g t b l t , a m e l y b e v a l a h a a n n o j n c b a n m e z t e l e n k a r d s e z a f e l r s v o l t f e s t v e : S a l v a g u a r d i a . E z e n k v l m g h a t j e g e n y e f a l l o t t a h z e l Qt t . M i r t , m i c l b l ? K i t u d n , m i r t l t e t n e k e l b i z o n y o s f k a t , a m e l y e k r e a z u t n g y s e m n z t b b e t s e n k i l e t k b e n , l e g f e l j e b b o l y a n k o r v e s z i k s z r e l t e z s k e t , a m i k o r a v i h a r v g l e g l e t r d e l t e g a l l y a i k a t , s e l Qs z l t j k a r o z s d s f e j s z t , a m e l y b Ql r g e n e l s z l l o t t a v r s z o m j . A l v i n c z i e l n z e g e t t e a n m a h z a t : - N o , e z a h z s e m e n t k i a z a b l a k o n - m o n d r g i p l d a s z v a l , a m e l y a z t j e l e n t e n , h o g y e z a h z s e m r u l j a e l , h o g y m i v a n b e n n e . N e m b i z o n y , d e a k v e t k e z Q s e m , a m e l y n e m c s a k a z o r s z g t n a k , d e a s z o m s z d j n a k i s h t a t f o r d t o t t . M e g i n t c s a k n h n y v a k a b l a k l t s z o t t a h z b l , a t e t Q a l a t t a s z o k s o s s z e l e l Ql y u k a k , a z e g y i k e n p p e n a k k o r d u g t a k i f e j t v a l a m i v i s o n g a t c s e l d l n y , m i n t h a v a l a k i a h t a m g t t l l n a , a k i n e m e n g e d n v i s s z a . I t t m g m s l e t n y o m o k i s m u t a t k o z t a k . N a p r a f o r g s z e m e k f o l y t a k k i e g y l y u k a s z s k b l a z u d v a r o n , a s z l l t m n y n a k n a g y o n m e g r l t e k a v e r e b e k , c s i r k k . s a k e r t b e n c s a p v a s s a l p p e n v a r j t f o g o t t e g y s u h a n c , a m e l y e t n a g y d i a d a l l a l v i t t a h z f e l . - E t t l m r v a r j l e v e s t ? - k r d e z t e S z i l v e s z t e r t a f Q r . - N e m p r b l t a m - f e l e l t k o m o l y a n a t i t k r . - P e d i g h a j l k s z t i k , a l i g i s m e r n i m e g a t y k l e v e s t Ql - m o n d h a t r o z o t t h a n g o n A l v i n c z i . - A z a f Qd o l o g , h o g y a z e m b e r n e t u d j a e l Qr e , h o g y v a r j t f o g e b d e l n i . I g e n , g y b e s z l g e t t e k a p o s t a k o c s i b a n , p e d i g a g y a l o g o s v n d o r l a z t h i h e t n , h o g y t u d j i s t e n m i f l e m a g a s r p t q g o n d o l a t o k a t t r g y a l n a k a z e l Qk e l Q h a t r b a n . s b i z o n y o s a n i l y e g y s z e r q d o l g o k f e l e t t e m s z t e t t e k a z o k n a k a t i t o k z a t o s , m o g o r v a h z a k n a k a l a k i i s , a m e l y h z a k m o s t m r g y o r s e g y m s u t n b a n m a r a d o z t a k e l , a v v a l a k l n b s g g e l , h o g y i t t - o t t nyrfk s akcfk is mutatkoztak a hzak krnykn, az elmaradhatatlan szarkafszekkel. Nem beszlgetnek az emberek ezekben a hzakban sem tbbet a mindennapi hasznlatban szoksos, hat-htszznyi magyar sznl. Akrmilyen regnyes szemekkel nznk egy - e g y r g i l a k r a , a k r m i t i s g o n d o l u n k f u r c s a t u l a j d o n o s r l , a h e l y b e l i n Qk r m e i r Ql s b n a t a i r l , a z e s t k b r n d o s s g a i r l , a r e g g e l e k j t k o s s g a i r l , a z i t t e l h a n g z h i s t r i k k l n l e g e s s g e i r Ql : a l a k k n e m m o n d a n a k j a b b s z a v a k a t a m e g s z o k o t t a k n l. s ha kl a hold, s az utaz tvolrl azt hinn, hogy most indulnak a szerelmesek kalandjaikra, valamint a vn ksrtetek tjaikra, akkor sem hallhatna ms szt a nappaliak helyett a kulcslyukon t hallgatz: legfeljebb a bolht is szidnk vltozatos s g k e d v r t , a m i n t n a p k z b e n a z z o t t k u t y t s z o k s l e h o r d a n i r o s s z s z a g r t . H i b a v a l l a t n n k k i a k r a h a r a n g o z t , a k i m a g a s l l v n y r l n a p k z b e n b e l t a l e g t b b u d v a r b a , k o n y h b a , s h a v l e t l e n l r t e l m e s e m b e r : a z t i s m e g t u d j a m o n d a n i , h o g y m i t f Qz t e k e b d r e ; h i b a v a l l a t n n k k i a b a k t e r t , a k i j s z a k n a k i d e j n m e s s z i r Ql h a l l j a a z a j t k s k a p u k n y i k o r g s a i t , l t j a e l s u h a n n i a g y e r t y k l n g j t a z a b l a k o k m g t t , m i k o r e g y i k s z o b b l a m s i k b a m e n n e k a z o k , a k i k n e m t u d n a k a l u d n i , j f l k o r m e g z r r e n t i k a kutak lncait, akik sok bort ittak a vacsorhoz, kakasszra vgigmegy a szolgl az udvaron, de nem valami titokzatos okbl... hiba, nem tudnnk semmifle rejtlyessgnek a nyomra jutni. Azrt legjobb, ha nem is trjk fejnket azokon a titkokon, a m e l y e k r Ql H a m l e t k i r l y f i b e s z l t . A f a l u k z e p n h o s s z , f e h r h z , m i n t e g y h e v e r Q k o m o n d o r . S z e n t P t e r s z a k l l t , g y a l u f o r g c s o t l b l a s z l a z e r e s z r Ql , a n y i t o t t k a p u m e l l e t t e g y k k r e f e s t e t t t b l a , r a j t a f e h r b e t qk k e l : K z b i r t o k o s s g i K a s z i n . - N o , i t t m e g e b d e l n k - m o n d t a A l v i n c z i , a m i n t a z u t o l s v e r s s z a k i s e l h a n g z o t t a t o r o n y b a n . 1 6 A f o g a d b a n e g y e t l e n v e n d g s e m t a r t z k o d o t t , i t t c s a k v a s r n a p s z o k s f o g y a s z t a n i a k e s e r q s r t . A f o g a d s , a k i v a l a m i k o r v g r e h a j t v o l t , a m g a z l e t v e s z e d e l e m m e l j r f o g l a l k o z s t m e g u n t a , m e g s z i m a t o l t a a z r i t r s a s g o t , e z r t m e g l e h e t Qs n y j a s k p e t l t t t m o g o r v a b r z a t r a . ( E g y b k n t e z e k a f a l u s i v e n d g l Qs k o l y a n g y a n a k o d k a z i d e g e n e k k e l s z e m b e n , m i n t h a m i n d i g k r z t t r a b l g y i l k o s t s z i m a t o l n n a k . ) m A l v i n c z i v r s p o s t a k o c s i j a , v a l a m i n t m u s z k a b u n d j a m e g t e t t e a m a g t . A z e g y k o r i v g r e h a j t o l v a d o z o t t a n y j a s s g t l : - S z e r e n c s j k v a n a z u r a k n a k . A h t e n v o l t n l a m d i s z n l s , m g b Qv e n v a n a f r i s s i b Ql . - T a l n e g y k i s o r j a l e v e s i s a k a d ? - s z l a lt meg Szilveszter, aki tfzott az ton. - Lehet - mond a fogads, s mr magban szmolgatta, hogy milyen szmlt nyjthat be. Az extraszobban - amely tulajdonkppen a Kzbirtokossgi Kaszin helyisge volt - csakhamar piros lng csapott fel a piros csizmj szolgl keznek rintsre, a lnggal lngkedv szkkent a meszelt szobba, ahol a rgi Egyetrts l e p e d Qj e s a s z z s z o r f o r g a t o t t V a s r n a p i j s g s m e l l k l a p j a i h e v e r t e k a b i l i r d a s z t a l o n . A f a l o n e g y n a g y t b l a , a m e l y r e n y o m t a t o t t b e t qk k e l v o l t a k f e l r v a a k a s z i n t a g j a i n a k n e v e i . T i z e n n y o l c P a z o n y i i s v o l t k z t t k , e z e k a k r m a g u k i s a l a k t h a t n n a k e g y t r s a s k r t , A l v i n c z i n a g y r d e k l Qd s s e l o l v a s t a a n v s o r t , a m i n t a v r t e r m e k u t a s a i s z o k t k h f v s i d e j n a k l n b z Q m e n e t r e n d e k e t - m g a b a l a t o n i g Qz h a j s t r s a s g m e n e t r e n d j t i s t l k z e p n . V o l t a k i t t n e v e k , a m e l y e k o l y r g i e k v o l t a k , m i n t a k z m o n d s o k . A z Qs k m r s z z a d o k t a b u z o g n y t t a r t a n a k k e z k b e n a t r t n e l m i a r c k p c s a r n o k b a n , v a j o n m i t v e s z n e k m a r k u k b a a z u n o k k ? K z v e t l e n l a n v s o r o s t b l a m e l l e t t : a f a l r a v o l t a k a s z t v a e g y c d u l a , a m e l y e t m i n d e n a j t n y i t s n l m e g l o b o g t a t o t t a s z l . I s p n o s , g m b l y q b e t qk k e l a k v e t k e z Q v o l t r v a a p a p r s z e l e t r e : F e l s z l t t a t i k a z a z r i e m b e r , a k i a z j e s z t e n d e i k z b i r t o k o s s g i s s z e j v e t e l e n t v e d s b Ql m a g v a l v i t t e a m a k k d i s z n t , h o g y a z t s r g Qs e n v i s s z a h o z n i n e t e r h e l t e s s k , m e r t a m a k k d i s z n r a a p r e f e r n s z n l f e l t t l e n l s z k s g n k v a n . A K B . e l n k s g e . A z a n d a l g s n a k e g y f e n n h a n g o n b e s z l Q r i e m b e r s e g y k u t y a m e g r k e z s e v e t e t t v g e t . M a g y a r o r s z g l e g s z e m t e l e n e b b e m b e r e n y o m a k o d o t t b e a h e l y i s g b e : A k a s s z o n f e l a p o c s a j i h h r ! H a n g os szval dvzlte a trsasgot, mintha nem is hagytk volna az orszgton. - A nvsort nzi, mltsgos uram: j kiads nvsor, de nem ez az igazi. Az igazi kuncsaftok azok az urak, akik nevket innen knytelen-kelletlen bevtettk, akiket mg a helybel i k a s z i n b l i s k i c s a p t a k . M a j d d l u t n r a e l Qh o z o m Qk e t . E z e k n e k v a n m e g f e l e l Q p o r t k j u k , a t b b i m i n d s v i n d l e r . A z r e g I s p n y i , a k i n e k i t t , a n e v e m e l l e t t k e r e s z t e t l t m l t s g o d , k o r n t s e m h a l t m e g . J a v b a n l a v n h a r c o s . A z t h i s z e m , h o g y u t u n k s i k e r t m r e g y e d l a z r e g I s p n y i i s b i z t o s t h a t j a . A z l l t t r i e m b e r a z e l f o g o t t k u t y t e z u t n a z a s z t a l l b h o z k t t t e , e n g e d e l m e t k r t , h o g y s z e m l y e s e n g y e l j e n f e l a c s k l e v e s f Qz s r e , m e r t e z e k a c s k o k , a m i k o r l e v e s b e t e s z i k Qk e t , g y s r n a k , m i n t a g y e r e k e k , a s s z o n y s z v n e m b r j a a z t e l v i s e l n i . A z e b d a z t n m i n d e n n a g y o b b e m c i n l k l e l m l o t t . A z l l t t r i e m b e r h r o m s z o r i s v e t t a c s k l e v e s b Ql , s m i n d e n a l k a l o m m a l u g y a n e z e k e t a s z a v a k a t m o n d o t t a : - S i k e r l t , b e c s l e t s z a v a m r a s i k e r l t . B r m i n d e n g y s i k e r l n e l e t e m b e n . A z r d g v i g y e e l , a k i t b b e t a k a r s o r s t l , m i n t e g y t n y r j l e v e s t . A z e m b e r n e k m e g r o m l a n a k a f o g a i , a t e h n h s t s e m l e h e t e l g p u h r a f Qz n i , a r o s t l y o s n a k p e d i g c s a k a s z a g b a n g y n y r k d i k v g l a z e m b e r , d e a l e v e s k e m i n d v g i g e l k s r i , m i n t a l e g j o b b b a r t . U n o k a f i v r e m ( g y m o n d t a , e l Qk e l Qe n ) , a k i a m a g a k o r b a n a l e g o k o s a b b e m b e r v o l t , a z t m o n d o g a t t a : I n k b b h a s k f j j o n , m i n t l e v e s k e m a r a d j o n . P e r s z e a s o k b e s z d k z b e n b Qv e n k a p o t t a k p o s z t a l b Ql a b a j u s z i s , a m e l l n y i s . A z l l t t r i e m b e r m i n d a k e t t Qt g o n d o s a n l e t r l t e , h o g y a k v e t k e z Q p e r c b e n i s m t b e n e d v e s t s e Qk e t . - S i k e r l t , s i k e r l t - m o n d o g a t t a , m i k o r a t n y r b l a z u t o l s c s e p p l e v e s k t i s a k a n a l b a t l t t t e . A n n l e l g e d e t l e n e b b v o l t a z e b d t b b i f o g s a i v a l . A k o l b s z r a c s a k a z a f i t y m l m e g j e g y z s e v o l t , h o g y m e g l t s z i k r a j t a , n e m B a l c z r t l t t t e . A h u r k b a n k e v e s e l l t e a k s t , a v r e s b e n a h s n e m qt . O h o h , n e m m i n d e n k i h e n t e s , a k i a n n a k m o n d j a m a g t . V g r e l e n y e l t e g y k i s m o g y o r n a g y s g s a v a n y t o t t p a p r i k t , a m e l y o l y e r Qs n e k b i z o n y u l t , h o g y a z l l t t r i e m b e r n e k d a r a b i d Qr e t o r k n a k a d t a s z . E b b e n a c s e n d e s s g b e n a K z b i r t o k o s o k K a s z i n j n a k a j t a j a f e l n y l o t t , s e g y k a t o n a t i s z t l p e t t a s z o b b a . - R e g g e l t a l h t o n j v k a n y o m b a , m l t s g o s r - s z l a l t m e g e g y o l y a n r e k e d t h a n g , m i n t h a a M n c h h a u s e n b r v a d s z k r t j e o l v a d t v o l n a f e l a b e g y j t o t t k l y h a m e l l e t t . A t i s z t p u s k a p o r o s k p q f r f i v o l t , p e d i g a b o s z n i a i h a d j r a t t a n e m s z a g o l t p u s k a p o r t s e n k i a m o n a r c h i b a n . N e m t a r t o z o t t a m a k n n y e d , l e n g e , p a s z t e l l s z n q h u s z r t i s z t e k k z , a k i k e t a v i d k i g a r n i z o n o k b l i s m e r n k ; a k i k r Ql a z t h i s s z k , h o g y b e s z d t m j u k n e m t e r j e d t l a P e j a c s e v i c s - n a d r g o n , a s a r k a n t y k k l n b z Q f o r m j n - m s s a r k a n t y k e l l a z a g a r s z a t h o z , m s a k a s z r n y b a , m s a k a t o l i k u s t e m p l o m e l , a m i k o r n a g y n n e p e k e n a v e z n y l Q t i s z t k a r d l e g y i n t s r e d s z t z e t a d a s z z a d : a k i k a z o n s z o k t a k f e l h e v l n i , h o g y o l y a n t i s z t i s a p k t v i s e l j e n e k - e , m i n t a m i l y e n s k a t u l y a f o r m j t a h a d s e r e g e g y k o r i f Qp a r a n c s n o k a , a z r e g A l b r e c h t f Qh e r c e g k e z d e t t v i s e l n i , a m e l y v i s e l e t e t f o l y t a t o t t F e r e n c J z s e f s F e r e n c F e r d i n n d , v a g y p e d i g a z t a s a p k a f o r m t k u l t i v l j k , a m e l y e t R e z s Q t r n r k s k e z d e t t , J e n Q s O t t f Qh e r c e g f o l y t a t o t t , a k i k t u d v a l e v Ql e g n a g y b o n v i v n o k v o l t a k . A b e s z d t m a k r t k i e g s z t h e t i m g a b r i c s e s z n a d r g , a m e l y e t a z t a s e n k i s e m t u d h e l y e s e n s z a b n i , m i t a M i s o g a m e g h a l t P e s t e n ; v i t a t k o z n i l e h e t a h o n v d h u s z r t i s z t i , v a l a m i n t a c s . k i r . k z s h a d s e r e g b e l i t i s z t i z u b b o n y o k k l n b s g r Ql ; a m a g a l c i a i e z r e d e l Qn y r Ql , a m e l y n e k s z a b a d b a j s z t b o r o t v l t a t n i ; a t e s t Qr t i s z t e k f e h r k p e n y e g r Ql s a z e z r e d e k k l n b z Q s z n q p a r o l i j r l . . . s e g y n y r q f r f i a k ( a n Qk r k i d e l j a i ) k z b e n f r a n c i a s m p n y e r t i s z n a k , u d v a r o l n a k a k a s s z r n Qn e k , k i k e r g e t i k a z s i d k a t , a d s a k m a r a d n a k a s z m l v a l , s h a j n a l b a n f e l g y qr t g a l l r k p e n y e g b e n , a h n a l j a l a t t c i p e l t k a r d d a l m e n n e k j j e l i z e n t a d n i e g y a b l a k a l , s k i r u k k o l s e l Qt t a s z o l g l a t i r e v o l v e r r e l h a l n t k o n l v i k m a g u k a t . A m i t i s z t n k m s f l e e m b e r v o lt. Kapitny. De mr rgen trzstisztnek kellett volna lennie... Ismerjk ezeket az reg kapitnyokat, akiknek jformn semmi tekintlyk sincs a tisztikarban, rendszerint magukban iddoglnak a legnylaksukon, az arcuk rezes, a szemk vrben forog, a legnysgen tltik ki bosszs mmoraikat, kutyt dresszroznak korbccsal, a lovat bunksbottal verik, s a kutyamosjuk felakasztja magt a fskamrban. A mi kapitnyunkat Kazninak hvtk, s a trzstiszti kinevezsben a kutya szenvedlye akasztotta meg. Minden szabad idejben krtyzott, br bort vagy egyb szeszes italt sohasem ivott. Krtyzott az rikaszinban, maghoz val riemberekkel, de krtyzott a gabonagynkkkel s ms zsidkkal is a kvhzban. Krtyzott jszaka a Grbe kvhzban, a cignybanda nasivasi bankjban, hajnalban a mulathely tulajdonosval, lhton elment mrfldekre, ha valahol egy pusztn vagy faluban krtyapartirl rteslt. Minden pnzt elvesztette, sohasem volt egy k r a j c r j a s e m , n h a n a p o k i g n e m e v e t t , d e s o r s t h Qs i e s e n v i s e l t e , a m g j r a p n z m a g r a t e t t s z e r t , s a z t a l e g e l s Q a l k a l o m m a l e l k r t y z t a . s s z e t t t e a r o z s d s s a r k a n t y j t , s k a t o n s a n j e l e n t e t t e : - K a z n i k a p i t n y , m l t s g o s r s z o l g l a t r a . E g y v i t s k r t y a g y b e n k r e m a z r i k a s z i n n e v b e n n a g y b e c s q v l e m n y t . A l v i n c z i r g i e m b e r v o l t , a k a p i t n y i e g y e n r u h a - b r a z f o l t o s s p i s z k o s v o l t , a m i l y e n t m r a k a s z r n y b a n s e m v i s e l n e k a k n y e s e b b t i s z t e k - b i z o n y o s h a t s s a l v o l t r , h o g y l Qh e l l y e l k n l j a m e g a z a s z t a l n l a j v e v n y t . - T a r t s o n v e l n k , k a p i t n y r . - K s z n m . N e m s z o k t a m e b d e l n i . s e z u t n a z Qs z e s h a l n t k , d a r u s z r n y r n c o k k a l n p e s t e t t a r c t i s z t m e r e v l Q h e l y z e t b e n v r t a , a m g A l v i n c z i , a m e g l e h e t Qs e n k e m n y s a j t o t m e g h m o z t a . 1 7 A z l l t t r i e m b e r e b d u t n S z i l v e s z t e r n e k e g y j t s z m a b i l i r d o t i n d t v n y o z o t t . A l v i n c z i a n a d r g z s e b b e n v i s e l t a r a n y p n z e k m e g c s r g e t s v e l a d t a m e g a b e l e e g y e z s t a j t k h o z , a m e l y n l a j e g y z Qi t i s z t e t P a t k B a n d i t l t t t e b e . P a c i k t j t s z o t t a k , a p r b b u k k a l , s e g y e z s t h a t o s v o l t a b e t t . A z e l s Q l k s e k n l k i t qn t , h o g y a z l l t t r i e m b e r o l y m e s t e r i e n f o r g a t j a a d k t , m i n t h a e z v a l a h a k e n y r k e r e s e t e l e t t v o l n a . E z a l a t t a k a p i t n y m e g k e z d t e f o n t o s m o n d a n i v a l i t a s a r o k b a n . A k a p i t n y n a k o l y a n h a n g j a v o l t , m i n t a g o r d o n k n a k , a m e l y a r g i C s s z r f r d Qi b l o k o n b i z t a t t a a s z e r e l m i v a l l o m s m e g t t e l r e a f i a t a l e m b e r e k e t , m d e s z a v a i n a k t a r t a l m t k o r n t s e m l e h e t r e g n y e s n e k n e v e z n i . I g e n h o s s z s b o n y o l u l t k r t y a t r t n e t e t k e z d e t t e l , a m e l y t r t n e t n e k a h Qs e i B i h a r b a n , H a j d b a n , S z a b o l c s b a n l a k n a k . M i n l t o v b b b e s z l t a k a p i t n y , a n n l i n k b b b o n y o l d o t t a t r t n e t , h o l o t t c s a k a r r l v o l t s z , h o g y v a l a k i i d e j r e n e m f i z e t t e m e g a k r t y a a d s s g t . S z i n t e m r g y t qn t f e l , h o g y f l M a g y a r o r s z g b e l e v a n k e v e r e d v e a z r i k a s z i n b a n k e l e t k e z e t t a f f r b e . - J a k a b f y T d o r e s e t e t a n e m t r t n t i l y e s m i - f e j e z t e b e a k a p i t n y s z a v a i t . A l v i n c z i E d u r d b l e l t n a d r g j b a n Qr z t t a r a n y p n z e i v e l m e g t a n c s k o z t a a d o l g o t , s m o n d o t t v a l a m e l y k z m b s v l e m n y t . A k a p i t n y a z u b b o n y a z s e b b Ql e l Qv e t t e j e g y z Q k n y v e c s k j t , s p o n t o s a n f e l j e g y e z t e A l v i n c z i s z a v a i t . M i k o r e z z e l e l k s z l t , h a n g j t m g m l y e b b r e e r e s z t e t t e , h o g y a b i l i r d o z k v a l b a n m i t s e m r t h e t t e k m e g a k a p i t n y s z a v a i b l . - M l t s g o d n a k t e h t a z a h a t r o z o t t v l e m n y e , h o g y a k r d s e s k r t y a a d s s g o t f e l t t l e n l m e g k e l l f i z e t n i ? E z z e l t e h t v g l e g e l v e s z t e t t k g y n k e t , a m a g y a r k i r l y i K r i a k i m o n d t a a h a l l o s t l e t e t . - V a l b a n n n e m m o n d t a m m s t , m i n t e g y s z e r qe n a v l e m n y e m e t - f e l e l t k nyelmetlenl Alvinczi. A kapitny hangja mind gyszosabb lett: - Az egsz gyben az a legsajnlatosabb, hogy egy j magyar ember fog ldozatul esni: egy derk, kifogstalan, lelkes s nemes gondolkozs magyar ember, aki mindaddig, amg e szerencstlen a f f r b a k e v e r e d e t t , k i r l y a s h a z j a i r n t m e g t e t t e k t e l e s s g t . S a j n o s , s o h a s e m v o l t a l k a l m a k e l l Qe n k i t n t e t n i m a g t , h o g y o r s z g o s f i g y e l m e t b r e s s z e n h a z a f i a s m a g a t a r t s v a l , m e r t a R k c z i a k , B o c s k a i a k k o r a l e j r t . A l v i n c z i s s z e v o n t a a s z e m l d k t : - N e m t a l l o m o l y a n s l y o s n a k a z e s e t e t . A k r t y a a d s s g m e g f i z e t t e t i k , s a d e r k m a g y a r e m b e r t o v b b l h e t h a z a f i a s k t e l m e i n e k . A k a p i t n y h a n g j b a n n m i k e s e r qs g v o l t s z l e l h e t Q: - A z i s m e g t r t n h e t i k , h o g y m g r a n g j t l i s m e g f o s z t j k a s z e g n y l d o z a t o t , p e d i g a z m i n d i g h v e n t e l j e s t e t t e s z o l g l a t i k t e l e s s g e i t . T a n b i z o n y s g e z a j e g y z Qk n y v e c s k e ( a k a p i t n y a m e l l r e t t t ) , h o g y d t u m s z e r i n t a z u t o l s k r a j c r i g m i n d i g b e r t a k r t y a a d s s g a i t . S z e r e p e l n e k e b b e n a k n y v e c s k b e n Qs i c s a l d o k f i a i n a k n e v e i , i g a z , k z n s g e s z s i d k i s , m d e m i t t e h e t e t t v o l n a a j e g y z Qk n y v t u l a j d o n o s a - a m i k o r a z s i d k s z e r e t n e k l e g j o b b a n k r t y z n i M a g y a r o r s z g o n ? A l v i n c z i e m b e r i s m e r Q v o l t , k i t a l l t a , h o g y a k a p i t n y e g s z i d Q a l a t t m a g r l b e s z l t , u g y a n e z r t f l s z e m m e l f i g y e l n i k e z d t e a z e m b e r t , m i n t l l a t o r v o s a l o v a t . A k a p i t n y c s a k a n n y i b a n v o l t s z n s z , h o g y e l t u d t a t i t k o l n i , h o g y a f e r b l i j t k b a n n h a n a p j n h r o m k i r l y k e r l t a k e z b e . ( I g a z , h o g y m r t b b s z r c s a k n e m a g y o n l Qt t e m a g t k e s e r qs g b e n , m i k o r e z a h r o m k i r l y i s r o s s z n a k b i z o n y u l t . ) T o v b b f o l y t a t t a t e h t m o n d k j t a r r l a b i z o n y o s r i e m b e r r Ql , a k i n h i b j n k v l h a l l r a t l t e t e t t . S z b a h o z o t t e g y r e g a s s z o n y t , a k i n e k k o m o l y f j d a l m a k a t o k o z n a a z e s e t , h a v l e t l e n l t u d o m s r a j u t n a . F e l e m l e g e t t e F r i e d r m i n t , a K i s k o r o n - h o z c m z e t t s r h z b r l Qj t , a k i a d d i g j h i s z e m qe n h i t e l e z e t t b i z o n y o s e b d e k e t s v a c s o r k a t : a z a k o c s m r o s n a g y o t n z n e , h a a d s r l a z t h a l l a n , h o g y a z v g l e g k n y t e l e n a d s m a r a d n i a z e b d e k s v a c s o r k r v a l . A z i l l e t Q k l n s e n s o k b o r j s z e l e t e t f o g y a s z t o t t e l , m e r t n h a n a p j n g y o m o r g y e n g e s g b e n s z e n v e d . D e n a g y o n c s o d l k o z n n a k t b b k v h z b a n s c u k r s z d b a n i s , a h o l e b d u t n a z i d Qt k r t y a j t k k a l t l t i k , h a a z i l l e t Q r i e m b e r e l m a r a d n a a j t s z m t l . A l v i n c z i n a g y l e l k q n y i l a t k o z a t o t t e t t : - H i s z e n h a a z i l l e t Q r i e m b e r r e v e r z l i s t a d n a a r r l , h o g y t b b n e m k r t y z i k , t u d n k v a l a k i t , a k i k e z b e v e n n e n n e k a z g y n e k a r e n d e z s t . - N a g y o n n e h z d o l o g r s t a d n i a z i l l e t Qn e k - f e l e l t g y n g y z Q h o m l o k k a l a k a t o n a t i s z t . - N e m h i n n m , h o g y r s b e l i m e g l l a p o d s n l k l h a j l a n d v o l n a a z a b i z o n y o s a k r a k i s u j j t i s m e g m o z d t a n i . A t r g y a l s o k i t t m e g s z a k a d t a k , m e r t a k a p i t n y k i j e l e n t e t t e , h o g y m i e l Qt t v g l e g e s n y i l a t k o z a t o t t e h e t n e , k n y t e l e n f e l v e l t a n c s k o z n i . P g y c s e l e k e d e t t , m i n t h a f e l e a K z b i r t o k o s s g i K a s z i n u d v a r n v r a k o z n a r . E g y e t - k e t t Qt f o r d u l t a z u d v a r o n , b n a t o s s z e m m e l n z e g e t t e a v i l g l e g m o c s k o s a b b k o m o n d o r t , a m e l y n e k b i z o n y r a n i n c s e n e k k r t y a a d s s g a i , s s o r b a n b e n z e g e t e t t a z o kba a kocsisznekbe, istllkba, egyb pletekbe, amelyek vidki kocsma udvarn tallhatk. Vgre az egyik pletben, amelynek deszkafalai rgi kpes jsgokkal s divatkpekkel voltak teleragasztva, tallt egy rajzot, amely Szevasztopol ostromt brzolta. Holt harcosokkal volt telve a vr rka... A halottak tancsot adtak, a kapitny szilrd arckifejezssel ment vissza az extraszobba. Ekkorra azonban mr megvltozott a helyzet. A bilirdjtszma abbamaradt, mert a zlltt riembert tbbszr egyms utn i s k i s z l t o t t a a t e r e m b Ql a k o c s m a k l s Q s z o b j b a a k o c s m r o s - m e g r k e z t e k I s p n y i b c s i s t r s a i . . . A z l l t t r i e m b e r r a g y o g a r c c a l , m i n t h a a s a j t n n e p s g n e k t e k i n t e n a z e g s z d o l g o t , j r t - k e l t e g y i k s z o b b l a m s i k b a . - A z t h i s z e m , j v s r t f o g u n k c s i n l n i - s g t a o d a A l v i n c z i n a k , a k i e l g o n d o l k o z v a l t a s a r o k b a n . S z i l v e s z t e r e g y u t a z l d t b o n t o g a t o t t , a s z o b a k z e p n t r d e l v e , a m e l y b Ql r s z e r e k e t , p a p i r o s o k a t s z e d e t t e l Q, m g P a t k B a n d i m e g m e r e v e d v e l l t a s a r o k b a n . N a g y o n e l k e d v e t l e n e d v e n z t e a z e s e m n y e k e t . A k a p i t n y t d a r a b i d e i g s e n k i s e m v e t t e s z r e , h o l o t t Qk e l m e a z t h i t t e , h o g y o r s z g - v i l g f i g y e l m e t e e n d Q n y i l a t k o z a t t v r j a . N e m , n e m v r t a s e n k i , m i n t h a f e r t l y r a a l a t t e l f e l e j t e t t k v o l n a a z t i s , h o g y a v i l g o n v a n . g y t r p l n ek el az esemnyek, amikor jak jnnek helykbe. - Pardon, hogy alkalmatlansgot okozok - kezdte a kapitny bizonyos otthoniassggal, amely sehogy sem illett e feszlt helyzetbe. - gyfelem, bartom - igen, legjobb bartom felhatalmazott arra, hogy nevbe n r s b e l i n y i l a t k o z a t o t a d j a k , s Qt , h e l y e t t e v l t t i s a d j a k e r r Ql a b i z o n y o s s s z e g r Ql . - M e n n y i r Ql i s v o l t s z ? - k r d e z t e l m o s a n A l v i n c z i . - S z z f o r i n t r l v a n s z s k a m a t a i r l . A l v i n c z i m g e g y s z e r v g i g n z t e t e t Qt Ql t a l p i g a t i s z t e t , m i n t h a a z o n g ondolkozott volna, hogy megr-e szz forintot az egsz ember? A ruhzata semmi esetre sem rte meg a krdses sszegnek a felt sem, de taln odabent, a zubbony alatt akad valami, ami megfelel a pnz rtknek?... Alvinczi vizsgldsa befejeztvel azt gondolta magban: - E l Qb b - u t b b d j n o k l e s z b e l Ql e a d o h n y b e v l t h i v a t a l b a n . D e s s e k Q! s z v e s k e d j k a k r d s e s i r a t o t m e g f o g a l m a z n i . A k a p i t n y a s a r o k b a t e l e p e d e t t , a h o l h o s s z t o l l r g s u t n e l k s z l t a z r s s a l . A l a p o s a n m e g i z z a d t a z s t k e . - K r , h o g y m a n a p s g m r nincsenek divatban a lovagrendek, meg lehetne alaptani az Alvinczi-lovagok rendjt - drmgte a kapitny bizonyos isteni ihlettel, amely akkor szokta nmely embert megszllni, ha vratlanul pnzhez jtt. E szavakra Alvinczi homlokrl elrepltek zott gubbaszt darumadarak. 18 A zlltt riember ezalatt gy srgtt-forgott, mint egy nsznagy. V a n n a k i l y e n e m b e r e k , a k i k e s z t e n d Qk i g s z r k n , k e l l e t l e n l , s e n k i n e k s e k e d v r e l n e k ; m g c s a k a s r h z b a n s e m t u d n a k s i k e r t e l r n i v a l a m e l y t a l p r a e s e t t m e g j e g y z s s e l , a z a s z t a l v g r e l t e t i k Qk e t ; k e d v e t l e n l h a g y j a a b b a a z e b d u t n i s z u n d i k l s t a g a z d a , h a b e t o p p a n n a k , a z a s s z o n y r e n d s z e r i n t p r p a t v a r t k e z d a s z o l g l j v a l j v e t e l k r e - m g a z t n j n e g y v r a t l a n a l k a l o m , v e r e k e d s s e l e g y b e k t t t k v e t v l a s z t s , t qz v a g y r v z , v a g y n h a c s a k e g y t qz o l t m a j l i s , h o g y k i t n t e s s k m a g u k a t , t a n b i z o n y s g o t t e g y e n e k k i v l k p e s s g k r Ql , h a s z n l h a t s g u k r l , t l e t e s s g k r Ql . . . A z l l t t r i e m b e r f e l t qn s h e z A l v i n c z i E d u r d n a k k e l l e t t m e g r k e z n i . A m i n t Qk e l m e f e l l t a v r s p o s t a k o c s i b a k j r a , a v r m e g y b e n n y o m b a n e l f e l e j t e t t k a z e m b e r e k , h o g y a m l t h e t e k b e n a z l l t t r i e m b e r t c s f v e r e k e d s k z e p e t t e v e t e t t k k i a B e t y r k v h z b l , m e r t b i z o n y o s e m l k e z e t e s j e g y z e t e k e t p r b l t e l h e l y e z n i a d o m i n k v e k h t n . T i t o k z a t o s a n s u g d o l z o t t a b e l s Q s z o b b a n a z e g y e n k i n t r k e z Q v e n d g e k k e l , v a l a m i n t A l v i n c z i n a k j e l e n t g e t t e a k l s Q e s e m n y e k e t . - M e g j t t P h t r g y r Ql P h t r g y i P l . K r d e m t Ql e , h o z o t t - e m a g v a l t o r m t . H t c s a k k i n y i t o t t e g y n a g y l e v l h o r d t s k t , t e l v e i r a t o k k a l , b l y e g e s p a p i r o s o k k a l . I t t a z t n c s i n l h a t u n k v s r t . A k a p i t n y e l t v o z s a u t n P h t r g y i P l n a k n y i t o t t a j t t l e g e l s Qb b e n a z l l t t r i e m b e r . E g y n a g y a r c j t t a s z o b b a , a m e l y a l e g v l t o z a t o s a b b i l l a t o k a t t e r j e s z t e t t e m a g a k r l . M r t k t e l e n l n a g y v o l t e z a z a r c a z a r n y l a g k i c s i n y t e r m e t h e z . M i n t h a m i n d e n t e l , a m e l y t Ql h z n i s z okott az ember, ezt az arcot tpllta, dagasztotta, fejlesztette volna, a tbbi tagoknak semmi sem jutott. De rsze volt az italoknak is ez arc megnvelsben. Hrmas tokt neveltek ez arc al pldul a hetivsri srk, amelyeket a falusiak csak a vroson l v e z h e t n e k , e z r t n e m i s t u d j k g y o r s a n l e t e n n i a s r s k a n c s t , h a a z t e g y s z e r f e l e m e l t k . L e h e t s g e s , h o g y a h r m a s t o k a k i f e j l e s z t s b e n r s z e v o l t a n n a k a s d a r n a k i s , a m e l y f s t n l g a f a l u s i k m n y e k b e n ; r s z e v o l t a v r s h a g y m n a k , a m e l y e t b Qs g e s e n h a s z n l n a k i t t a h s o k a l k s z t e t t z s i r a d k o k b a ; r s z e v o l t a f o k h a g y m n a k , a m e l y n l k l z l e t e s k o l b s z , r o s t l y o s n e m k s z t h e t Q - l e g a l b b i s a z a r c i l l a t a i v a l h r t a d o t t m i n d e z e n k e r t i v l e m n y e k r Ql . P a p r i k a , b o r s , r e t e k , t o r m a s a k l n b z Q m u s t r o k , a m e l y e k e t i t t a h z i a s s z o n y o k h z i l a g s z o k t a k e l k s z t e n i , u g y a n c s a k k i p r n z t k a z a r c o t p a t t a n s o k s e g y b f o l t o k a l a k j b a n . V o l t a k i t t p a t t a n s o k , a m e l y e k r Ql m i n d e n n a g y o b b s z a k r t e l e m n l k l m e g l e h e t e t t l l a p t a n i , h o g y e r e d e t k e t a n n a k k s z n h e t i k , h o g y b i r t o k o s u k a d i t h m o z a t l a n u l e s z i b o r k o r c s o l y a g y a n n t , d e a z v - s h n a p o k b e l i r n c o k i s h a g y t a k n m i e m l k e t , a m i n e m i s c s o d l h a t o l y a n v i d k e n , a h o l t i s z a i k i n t s e k v a n n a k . A h i n y o s f o g a k a t f e d e z Q l o m p o s , n a g y b a j u s z f e l e t t k l n t a n u l m n y t r d e m e l a z o r r . E z a z o r r f e l s z e d e t t m a g r a m i n d e n g y a l u f o r g c s b l v a l a m i t , a m i t m e s s z i v i d k e k e n l o b o g t a t o t t a s z l a k o c s m k a j t a j a f e l e t t . A z o r r p o n t o s a n m e g m o n d h a t t a v o l n a , h o l m r n e k k k v a g y l u g a s s z Ql Qk b Ql v a l b o r o k a t , h o m o k i s i l l e r t v a g y s zlankamenkt. A kt hatalmas orrlyuk mg akkor is fstlgtt az odaknn hagyott piptl, amikor az arc mr a szobba lpett, az elvadult, lmatlan jszakktl bozontoss vlott szemldkk vrakozlag a homlok kzepig szaladtak, s a megmerevedett, kifeje z s k e t v a l a h o l m e s s z e e l f e l e j t e t t s z e m e k b l v n y n m a s g g a l e l Qr e n z t e k . - A l e g r d e m e s e b b f r f i a z e g s z o r s z g r s z b e n - s g t a a z l l t t r i e m b e r A l v i n c z i f l b e . A l v i n c z i m o s t o l y a n s z a g o t r z e t t , a m e l y n a g y m o s s k o r r e z h e t Q a v i d k i h z a k b a n . - J h e l y en jrok? - krdezte a szrnyeteg, mintha eltvesztette volna az utat. - Itt tallom azokat, akik a magyar kzposztlyt megmenteni akarjk? A zlltt riember kezvel s lbval integetett, miutn nem kerlte el a figyelmt Alvinczi elkedvetlenedse. (A j r egyltalban nem mltnyolta az elbe kerlt arcnak azt az gybuzgal m t , h o g y t a n s g o t t e g y e n e g y n e g y e d s z z a d e l m l t b o r t e r m s r Ql , v a l a m i n t a p h t r g y i t o r m a h r e s s g r Ql . ) N e m k e d v e l t e a z o k a t a z e m b e r e k e t , a k i k e t a v a d s z k u t y a t z m r f l d n y i k e r l e t b e n t v e s z t h e t e t l e n l m e g l l n a , m i n t a v a d a t . P h t r g y i P l a z o n b a n e g y nisg volt, nem lehetett vele knnyedn elbnni, ha egyszer betette a lbt a szobba. Az arca lejjebb ereszkedett, amikor lelt. s a rendkvli arc csaknem megmerevedve fordult Alvinczi fel. Felnyitotta a szjt, s Pspkladnytl Miskolcig minden vas t i r e s t a u r c i n a k a s z a g a r e z h e t Q v o l t . A h r e s p s p k l a d n y i b o r j p r k l t , a m e l y a b u d a p e s t i g y o r s v o n a t o t v r t a f o r r n p r o l o g v a , p a p r i k s l b e n s z v a , v a l a m i n t a m g h r e s e b b m i s k o l c i m a r h a g u l y s , a m e l y z l d p a p r i k j v a l , p a r a d i c s o m v a l , e g s z b e n f Qt t h a g y m j v a l c s i l l a p t o t t a a t o l o n g u t a z k t v g y t , m i e l Qt t v o n a t j u k a k a s s a i s d a r h a z j b a e l r k e z e t t v o l n a . s r m u t a t o t t a j o b b k a r j v a l a b a l k a r j r a , a m e l y b n n c s n g t t l e a v a d s z k a b t u j j b a n , a m e l y k a b t t b b n e m z e d k e t k i s z o l g l t : - E z a b n a k a r j e l k p e z i a m a g y a r K z p o s z t l y t - m o n d m o s t P h t r g y i P l . - n v a g y o k a z a m a g y a r K z p o s z t l y , a m e l y a z n o d i g y ql s t a m e g b n u l v a v r j a f e l t m a s z t s t . U g y a n e k k o r e l Qr e n y j t o t t a a z e g y i k c s i z m j t , a m e l y c s o d l a t o s a n k l n b z t t a m s i k c s i z m t l , m i n t h a k l c s n k r t e v o l n a e r r e a z a l k a l o m r a . s e z e n a c s i z m n v a l b a n o l y a n h o s s z t n a k a n y o m a l t s z o t t , m i n t h a a z n o d i g y ql s t a e g y h u z a m b a n j t t v o l n a a z o r s z g t o n . M a g n v i s e l t e e c s i z m a a h e v e s i s a r a k , a f e l s Qb o r s o d i f e k e t e a g y a g o k s a z a l s g m r i k a v i c s o k a r c k p e i t . L l l s o k , v i d k i f o g a d k h t s k a m r i , s o h a s e m t a k a r t o t t , s z a l m s u d v a r o k u g y a n c s a k n y o m o t h a g y t a k a c s i z m n . L e h e t s g e s , h o g y n e m i s P h t r g y i P l s z e m l y e s e n t e t t e m e g e z e k e t a z u t a k a t , h a n e m a z a b i z o n y o s , a k i t Ql a c s i z m i t k l c s n k r t e . A l v i n c z i m g m i n d i g h a l l g a t o t t . A k a p i t n y m e g j e g y z s e j r t a f e j b e n . V a j o n f e l v e h e t Q v o l n a - e P h t r g y i P l a z A l v i n c z i - l o v a g o k k z , h a v a l a k i n e k k o m o l y a n e s z b e j u t n a a r e n d m e g s z e r v e z s e ? N e m . P h t r g y i P l i n k b b a c s r d a l o v a g o k r e n d j b e n t l t h e t n e b e m a g a s p o z c i t . A z l l t t r i e m b e r s e g t s g r e s i e t e t t b a r t j n a k : - N o s , h o z t l n e k n k v a l p a p i r o s o k a t ? - A z o k a t a k n y e s p a p i r o s o k a t g o n d o l o d ? - k r d n m i g y a n a k v s s a l P h t r g y i P l . - N e m h o z t a m , m e r t e l Qb b a z t k e l l m e g t u d a k o l n o m , h o g y m i l y e n c l b l v s r o l j a s s z e a m a k n y e s p a p i r o s o k a t a m l t s g o s r . U t v g r e f e d d h e t e t l e n n e v e t a k a r o k h t r a h a g y n i u t d a i m r a : n e m s z e r e t n m , h a v a l a k i h a l l o m u t n e l Q l l a n a b i z o n y o s k v e t e l s e k k e l . A z n j m b o r f e l e s g e m o l y a n g y e t l e n , h o g y e g y s k a t u l y a g y u f t s e m t u d m a g n a k s z e r e z n i . N e m t u d n a v d e k e z n i a k n y e s p a p i r o s o k e l l e n . A z l l t t r i e m b e r m i n d e n r o n z l e t e t s z e r e t e t t v o l n a k t n i a n a g y a r c r i e m b e r r e l , m e r t r e m l t e , h o g y t i s z t e s s g e s p r o v z i t i a m a r k t . E z r t n m i t r e l m e t l e n s g v o l t r e z h e t Q a h a n g j b a n , a m i k o r k r d e z t e : - H t a z a p o k r c b l v a r r t t i t s k a m i t Ql d u z z a d o d a k n n , a m s i k s z o b b a n ? - H j a , a z o k b a n a c s a l d i i r a t a i m a t h o z t a m m a g a m m a l . O k l e v l l e l , r g i p r i r a t o k k a l h a b o z s n l k l s z o l g l h a t o k b r k i n e k , g y a m l t s g o s r n a k i s . V a n n a k i t t n a g y s z e r q o k i r a t o k , a m e l y e k e t s z z e s z t e n d Q e l Qt t m o n d t a k t o l l b a a z g y v d e k . J , k i a d s p e r e k , m i n d e g y i k b e n v a n m g l e g a l b b j a b b s z z e s z t e n d Q. - P e r e k e t n e m v e s z n k - m o n d t a m o s t i g e n k o m o l y h a n g o n A l v i n c z i . - p p e n a z r k s p e r e s k e d s v o l t e g y ik okozja a magyar kzposztly tnkremensnek. A zlltt riember hunyorgatott Alvinczi hta mgtt. - Jfle papirosokat hoztl, kedves komm. A kedves komm sok fldet bejrt csizmjra fordtotta rettenetes arct. A csizma szinte felnevetett r, mint egy kutya szalonnz gazdjra. Most a csizma kapta mindazokat az sszes illatokat, amelyeket a nagy arc magban rejtegetett. - Ht ezekkel a knyes papirosokkal gy vagyunk, hogy n e m l e h e t Qk e t z s k b a n e l v i n n i , m i n t a m a l a c o t . K e m n y Qr i z e t a l a t t v a n n a k e z e k a p a p i r o s o k : v a s l d j n l D u g l i , a z r m n y u z s o r s . T i s z a l k n , o n n a n u g y a n s o s e k a p a r j a v i s s z a s e n k i a z o k a t a v l t k a t , a m e l y e k e t a z r e g o t t e l r e j t e t t . E z e n k v l a z s i d k l d i s e m a r r a v a l k , h o g y a z o k a t o k n l k l n y i t o g a s s k . r t k e s v l t k t a l l h a t k a v r d a i t a k a r k b a n , d e J e r e m i s n l i s , a m a r h a k e r e s k e d Qn l . M i , a k z p o s z t l y s z e r e n c s t l e n j e i , n e m a z r t f a b r i k l j u k e z e k e t a d r g a v l t k a t , h o g y v e l k t n a t r t t a b l a k o k a t r a g a s s z u k b e . M i , k r e m s z p e n , a z r t c s i n l j u k e z e k e t a k n y e s p a p i r o s o k a t , h o g y e l h e l y e z z k Qk e t a z s i d k n l , r m n y e k n l m e g e g y b u z s o r s o k n l , h o g y a z t n l e j r a t k o r e l a d j u k a f e l e s g n k p e n d e l y t , m e r t a z t t a r t j a a r g i m o n d s , h o g y l i k o n k v l j alkudni; bolond ember zratja be magt, ha nem muszj... Alvinczi nem llhatta meg, hogy egy megjegyzssel hozzjruljon az egyoldal beszlgetshez: - Sajnos, Vcott jrtamban sok j derk magyar nvvel tallkoztam az ottani Intzet nvsorban. - Az idevalsiakat inkbb Illavra meg Szamosjvrra kldzgetik, mert a megyei brtnigazgat komasgban van az ottani igazgatkkal. Tetszik tudni, hogy Magyarorszgon komasg, sgorsg dnti el a dolgok menett. 19 Alvinczi mind nag y o b b r d e k l Qd s s e l n z t e a f u r c s a e m b e r t , a k i m i n d e n f e l i n d u l s n l k l b e s z l t a z l e t s l y o s p r o b l m i r l , m i n t h a e g y a k s h o r d m o n d a n e l , h o g y b n a t o t , k a t z e n j a m m e r t i s h o r d o t t s z e r t e a z o r s z g b a n a z r m e k m e l l e t t . A n a g y a r c i s m t f e l e m e l k e d e t t a c s i z m a n z s b Ql , s A l v i n c z i n a k i s m t a l k a l m a n y l t m e g t u d h a t n i , h o g y M a g y a r o r s z g o n a f o k h a g y m s k o l b s z s z a g t v e r e s h a g y m a s z a g v a l m r s k e l i k a h o z z r t Q e m b e r e k . - U g y a n e z r t n n e m i s t a r t o m c l r a v e z e t Qn e k a z e g s z k i r n d u l s t a k z p o s z t l y m e g m e n t s r e - m o n d k i a h a t r o z a t o t a n a g y a r c . - A z s i d k k a l k e l l s s z e l l a n i , Qk t u d j k , h o l v a n n a k a h a m i s v l t k . V a n n a k , u r a m , b Qv e n v a n n a k , e g y k u f f e r r a l v i h e t b e l Ql k P e s t r e . A z l l t t r i e m b e r n e k s e h o g y s e m t e t s z e t t a b e s z l g e t s j f o r d u l a t a , k i j t s z v a r e z t e m a g t a z e s e t l e g e s z l e t b Ql . E z r t k e m n y h a n g o n s z l t r P h t r g y i P l r a : - T e h t a z t a k a r o d m o n d a n i , h o g y t e s o h a s e m c s i n l t l v e k s z l i t ? P h t r g y i P l t i l t a k o z l a g e m e l t e f e l a z p k a r j t : - M r c s a k b n a s g o m m i a t t i s r v o l t a m k n y s z e r t v e . A m i v i d k n k n r i t k a s g a b a n k , a z e m b e r h e t e k i g n e m l t t i s z t e s s g e s t o n e g y z s i d a s s z o n y s z e m q t z f o r i n t o s a t s e m . K n y t e l e n e k v a g y u n k o l y a n p a p i r o s o k a t r n i , a m e l y e k r t v a l a h o l , v a l a m e r r e b a n k t l t u n k , g y p p e n J u l i a n n a , a f e l e s g e m n v n a p j n j r l e e gy vltm az reg Dugtinl, amely vltra senki msnak a neve, mint Kormos trvnyszki elnknek a neve van szpen felrajzolva. Az reg nagyon megrlt a vltnak, mert a lnya a trvnyszki elnknl van felesgl. - Ht ez mr valami - kacsintott nagy elismerssel a zlltt riember. - Tudnl tn ms ilyen vltkrl is? - V a n - m o n d t a , s i s m t a c s i z m j a f e l f o r d t o t t a a r c t , m i n t h a a t t l k r n e e n g e d e l m e t , h o g y e l m o n d h a s s a a z o k a t a z u t a k a t , a m e l y e k e t k e t t e s b e n m e g t e t t e k . - D e e l Qb b s z e r e t n m m e g t u d n i , h o g y m i r e k e l l e n e k a m l t s g o s r n a k e z e k a v l t k ? A z t c s a k n e m v e h e t e m k s z p n z n e k , h o g y a k a d a z o r s z g b a n o l y a n b o l o n d e m b e r , a k i a z a m g y i s r g e n v e s z n i i n d u l t k z p o s z t l y t m e g m e n t e n i a k a r n ? K i t r Qd i k i t t a k z p o s z t l l y a l ? A z a p k m r b e l e n y u g o d t a k a p u s z t u l s b a , s z i n t e r o s s z u l e s n e n e k i k , h a a z e l Qr e l t h a t v g z e t e n v a l a k i v l t o z t a t n i a k a r n a . M e g n y u g s z a n a k a b a j b a n , m i n t a b e t e g e m b e r a b e t e g s g b e n , m e r t m g m i n d n y j a n r e z n e k e l g e r Qt m a g u k b a n , h o g y a d o l g o k k o m o l y r a f o r d u l s a e s e t n e g y p i s z t o l y l v s s e l m e g m e n e k l h e t n e k a v g z e t e l Ql . H a p i s z t o l y n i n c s i s m i n d e n h z n l , r u h a s z r t k t l m i n d e n t t a k a d . S o k n e v e t Q, v i d m , g o n d t a l a n a r c o n l t n i i t t a h a l l s p a d t s g t - m o n d t a a n a g y a r c e m b e r , s i s m t f e l v e t e t t e a f e j t . - A m i p e d i g a f i k a t i l l e t i : i t t v a n M r i a p c s i e s e t e . H r o m f i a v o l t a z r e g n e k , s Q maga mr rgen elkszlt a hallra, arra a napra, amely napon a vizsglbr idzst kzbesti neki a szolgabrsgi pandr. A legnagyobb fi ugyanezrt elcsente az reg vadszfegyvert, s egy krvadszat alkalmval olyan gyetlenl forgatta, hogy a rk r a v a l t l t s m i n d a s z v b e h a t o l t . A m s o d i k f i l e t r e v a l b b v o l t . M e g s z k t e t t e a s z e s z g y r o s b o g l y a s l e n y t . A p l i n k a f Qz Q e l e i n t e h a l l a n i s e m a k a r t a h z a s s g r l , v g r e i s c g t r s n a k v e t t e m a g a m e l l a f i t , s m o s t a z i f j a b b M r i a p c s i n a g y o b b z s i d a z r e g n l , k i a d s a b b a n n y z z a a p a r a s z t o k a t . A k r v n y m r b e n n v a n a f Qi s p n n l , h o g y Qs i m a g y a r n e v e m e l l f e l v e h e s s e a F e l d m a n n n e v e t i s . E t t Ql u g y a n h i b a v r j u k , h o g y t e s z v a l a m i t a m a g y a r k z p o s z t l y r t . A l e g k i s e b b f i c s i n l t a a z t n a l e g j o b b a n . A z b e l l o t t b e t y r n a k . M a r h k a t l o p k o d a v s r o s o k t l , a m e l y e k e t e l a d o g a t J e r e m i s n a k . A m a r h k a t m g a z o n a z j s z a k n l e v g j k N y r e g y h z n S m u e l s T b i s m s z r o s o k , s o h a s e k e r l k z r e a z r f i , h a g y e s e n c s i n l j a a d o l g t . T a l n t Ql e v r j u k a m a g y a r k z p o s z t l y m e g m e n t s t , a k i a z o r s z g t o n l e t i a m a r h a h a j c s r o k a t ? - A d d i g t e h t , a m g n e k e m p o n t o s a n e l n e m m o n d j k , h o g y m i r t s z k s g e s e k a n e m z e t m e g m e n t s h e z a z n v l t i m , n i n c s v s r . S Qt m g m a f e l k e r e s e m a z r e g D u g t i t , h o g y a v l t m a t s e m m i s z n a l a t t n e a d j a k i a k e z b Ql . A l v i n c z i v l l a t v o n t . M i r e P h t r g y i P l f e l l l o t t h e l y r Ql , m i n t a k i t v a l a m i m l t n y t a l a n s g r t , s k t s z e r e s e r Qv e l f j v a m a g a k r l , a z a j t n a k t a r t o t t . A z l l t t r i e m b e r t n e m z a v a r t a a b a r o m f i u d v a r s z a g a s e m , a m e l y e t P h t r g y i P l h i r t e l e n t e r j e s z t e n i k e z d e t t r u h j b l , u t n a n y o m a k o d o t t , s f o g c s i k o r g a t v a a f l b e d r m g t e : - A z s e b e m b Ql l o p o d k i a p n z t ! A z l l t t r i e m b e r a z u t n a l a p o s a b b a n v e t t e s z e m g y r e a k l s Q s z o b a v e n d g e i t , s r v i d v l o g a t s u t n o n n a n c s a k h a m a r b e t o l o g a t o t t v a l a k i t , a k i t b i z a l o m g e r j e s z t Qn e k g o n d o l t . N a g y s z e m h u n y o r g a t s s a l l l t o t t a A l v i n c z i e l a b i z a l o m g e r j e s z t Q r i e m b e r t , m i n t v a l a m i b a l e k o t , a k i v e l m i n d e n b i z o n n y a l j z l e t e t l e h e t k t n i . A k r d s e s r i e m b e r e n m e g l t s z o t t , h o g y v a l a m i k o r f e l v o l t v v e a b l r e n d e z Qk n v s o r b a , d e a z s e m l e h e t e t l e n s g , h o g y v a l a m e l y k i s e b b j r s i s z k h e l y e n Q v o l t m a g a a b l e l n k . P e p i t a n y a k k e n d Qj e , b r a z m e g l e h e t Qs f o s z l o t t l l a p o t b a n v o l t , b i z o n y o s g a v a l l r o s e l h a t r o z s s a l v o l t m e g k t v e , s m i n d a z o k a t a z i l l a t o k a t m a g v a l h o z t a , a m e l y e k b o r o t v l k o z s f e j b e n m e g s z e r e z h e t Qk a v i d k i b o r b l y m qh e l y e k b e n . I g e n m a g a s i n g g a l l r j a v o l t , a m i l y e n t a d i v a t k i r l y o k a n y a k r n c o s s g n a k e l t n t e t s e v g e t t j a v a s o l n a k . ( D a l o l v a s z o k t k v a s a l n i e z e k e t a g a l l r o k a t a j h z i a s s z o n y o k , h o g y a v a s a l n a k e s z b e n e j u s s o n g e t n i . ) m l e g f e l t qn Qb b a z r i e m b e r e n f o r d t o t t b a r k i v o l t a k . . . A z i l y e n o l d a l s z a k l l a k a t , a m e l y e k s z m o s g n d r d s t m u t a t n a k a k k o r i s , h a e g y b k n t s i m a s z Qr z e t t e l j t t e k a v i l g r a , g y a k r a n l t n i a m e g y e i h i v a t a l o k b a n , s z o l g a b r s g o k n l , d o h n y b e v l t k n l . P o n t o s a n m u t a t j k a z o k a t a m l y g o n d o l a t o k a t , a m e l y e k e t t u l a j d o n o s u k p d r t s k z b e n m a g b a n e l r a k t r o z . A b a j u s z p e d i g s z Qk e s f o d r o z o t t v o l t , h o g y a z e m b e r n e k o k v e t l e n l a b c s i k e r i n g Qk m e l d i i j u t o t t a k e s z b e , a m e l y k e r i n g Qk a k k o r i b a n r k e z t e k e l e r r e a v i d k r e , m i n t p l d u l a G i g e r l - m a r s i s . K k s z e m e k n y l t a k a z a r c b l , a m e l y k k s z e m e k n e m m u t a t t a k s e l m a t l a n s g o t , s e b s k o m o r g o n d o k a t , i n k b b n p k e r t i , t e j h a b o s s t k r a , f r d Qi , t p a r ti kirndulsokra, erdei majlisokon val fuvolzgatsokra emlkeztetnek. Az riembert mg nankingsrga lovaglnadrg, aclgombbal dsztett csizma s zsakett egsztette ki. Negyvent ves volt, de sokkal fiatalabbnak ltszott, mert bizonyra nem tartozo t t a z o k k z , a k i k f e l e s l e g e s f j d a l m a k k a l p u s z t t j k m a g u k b a n a z l e t e r Qt , a k z n a p i d o l g o k i r n t v a l f o g k o n y s g o t . M i e l Qt t a z r i e m b e r - a z l l t t f r f i m e g h v s r a - a K z b i r t o k o s s g i K a s z i n b e l s Q s z o b j b a l p e t t v o l n a , p p e n r d e k e s s z r a k o z s b a v o l t e l m e r l v e . A r r l v o l t s z , h o g y m e g j e l e n h e t - e v a l a k i t r s a d a l m i s s z e j v e t e l e n s r g a c i p Qb e n . - N e m , n i n c s p r j a a f e k e t e b e r g s t e i g e r c i p Qn e k , m a j d m i n d j r t m e g i n d o k o l o m - m o n d v i t a t k o z t r s n a k , s t l p t e a k s z b t . V i r g E l e m r v o l t , t b b p r e d i k t u m t u l a j d o n o s a , s z e r e n c s t l e n c s a l d i k r l m n y e i m i a t t - a p j a s i k k a s z t o t t - n e m v i h e t t e t b b r e m e g y e i t m e s t e r s g n l , e z t a z l l s t i s o t t k e l l e t t h a g y n i a , m i k o r a f Qi s p n k o c s i j a f e l b o r u l t , s a f Qi s p n l b t t r t e . - , m i l y e n s z e r e n c s e ! - k i l t o t t f e l , m i n t h a v l e t l e n l t a l l k o z n k A l v i n c z i v a l e g y v a s t i l l o m s o n . - n m r r g i t i s z t e l Qj e v a g y o k m l t s g o s r n a k . V e r s e n y l o v a i t t b b s z r t v i r a t i l a g f o g a d t a m a n a g y o b b d j a k b a n , s a j n o s , a p o s t a m e s t e r e k n l u n k n e m m e g b z h a t k . M i n d i g e l k s t e m , a m i k o r n y e r t e m v o l n a . A l v i n c z i s z e m g y r e v e t t e a z r i e m b e r t . E g y e l Qr e n e m t a l l t r a j t a k i f o g s o l n i v a l t , a m i r t a z j l o v a g r e n d b e b e i k t a t h a t n e v o l n a . A b o d r o s r i e m b e r o l y g o n d t a l a n u l c s e v e g e t t t o v b b , m i n t h a a r r l a k a r t v o l n a b i z o n y s g o t t e n n i , h o g y e z e n a v i d k e n i s i s m e r i k a j t r s a s g s z a b l y a i t : - E n g e d j e m e g r e m n y l e n i m l t s g o d , h o g y s z e r e n c s n k l e e n d a K z t i r t o k o s s g i B l o n . I g a z , h o g y n e m m i n d e n k i j r j a m g k i f o g s t a l a n u l a v a l c e r t s a p o l k t , s o k a n r a g a s z k o d n a k a r g i i d Qk t o b o r z s , k o p o g s , j u h s z o s , h u s z r o s t n c a i h o z , d e a f i a t a l s g m r k i v t e l n l k l t u d j a a m a z u r k t , s Qt n h n y a n a N a g y M a z u r t i s j r j u k . A m i p e d i g a f r a n c i a n g y e s t i l l e t i , a z t n s z o k t a m r e n d e z n i . R e n d s z e r i n t e g y e s z t e n d e i g , a k v e t k e z Q K z b i r t o k o s s g i B l i g b e s z l n e k e r r Ql a n g y e s r Ql v i d k n k n . s a z e m b e r e k t r i k a f e j k e t , v a j o n m i c s o d a j f i g u r t t a l l o k k i a k v e t k e z Q b l r a . N o s , a z i d e i K z b i r t o k o s s g i B l n a k a z l e s z a s l g e r e , h o g y a z e g s z k l n t k i v e z e t e m a b l t e r e m b Ql a k l v i n i s t a t e m p l o m h o z . A z l l t t r i e m b e r , a k i Alvinczi hta mgtt foglalt llst, trelmetlenl hunyorgatott Virg Elemr fel, mint vizsgn, az igazgat mgtt, a tanr a rossz dik fel. - A mltsgos r maga is hres csrdstncos... - Hja, ezt nem tudtam - felelt hirtelen lehangoltsggal az egykori tmester. - Egyetlen trtncot sem kedvel? A l v i n c z i v l a s z a d s h e l y e t t a z a b l a k h o z l l o t t , s o n n a n a m e g e r e d Q h e s s t n z e g e t t e . S z p , n a g y , n y r s g i h e s s v o l t , a m e l y n e k l t t r a a f u v a r o s o k a z t s z l i c s r d k b a n h i r t e l e n p o k o l i k r o m k o d s b a k e z d e n e k ; a f a t o l v a j o k a z e r d Q f e l s o m p o l y o g n a k ; a r g i l b Qr b Ql v a l c s i z m k n y e k e r e g n i k e z d e n e k a p a d l s o k o n ; a k s z r qk Q f o r o g n i k e z d ; a t i s z a i b e v g s o k n l v a l l l o m s o k o n n a g y s t k b e n f Qz i k a g u l y s h s t a k o c s m r o s o k , m e r t n a p o k r a e l a k a d a s z e m l y v o n a t . A z l l t t r i e m b e r n m i f e l i n d u l t s g g a l l p e t t m o s t V i r g E l e m r k z e l b e , s f o j t o t t , i n d u l a t t l r e m e g Q h a n g o n d r m g t e : - T e i s a z s e b e m b Ql a k a r o d k i l o p n i a p n z t ? r d g v i g y e a t n c a i d a t , e l Q a h a m i s v l t k k a l ! 2 0 - V a n n a k - f e l e l t v i c c e s h a n g s l y o z s s a l V i r g E l e m r . - D e h o g y h o l , a z t m a g a m s e m t u dom... A zlltt riember Alvinczi hta mgtt gesztikullt: - Megbolondultl? Nem tudod, hol vannak a hamis vltk? Virg Elemr most mr mg viccesebben, zsids hangslyozsra fordtotta a szt: - Mi az, hogy hamis vltk? rtam n valaha mst is az letben, mint trfli vexlit? Ki az istennyila ad klcsn az n gynevezett becsletes alrsomra? Bizony rrogattam a bartaim nevt, legszvesebben azokt, a k i k r Ql b i z a l m a s a n r t e s l t e m , h o g y r v i d i d Qn b e l l A m e r i k b a k s z l Qd n e k e v Qe s z k z - t i s z t t s v g e t t , v a g y m g m e s s z e b b , d e s z k a a s z a l s c l j b l , a m s v i l g r a . - T e g a z e m b e r ! - h r g t e a z l l t t r i e m b e r . - H t n i n c s e g y e t l e n h a s z n l h a t h a m i s v l t d s e m ? Te is azon trd a fejedet, mint az a kapcabetyr Phtrgyi Pl, hogyan krosthatnl meg engem? Virg Elemr bizonyos rezigncival felelt: - Nzd, pajts, te is tudod, hogyan mennek az ilyen dolgok, hiszen magad is eleget prbltad, amg lehetett... Az ember csak szmon tartja a nvnapokat, a hzassgi vfordulkat, a blokat, a temetseket, miegymst, amely alkalmakkor az embernek j bartai elrzkenylni szoktak. Az embernek azrt van szja, hogy beszljen. Elmond egy- k t p o h r k s z n t Qt , f e l e m l e g e t i a z o k a t a m e l e g b a r t s g o k a t , a m e l y e k k e l m r a z Qs k , a z a p k s a n a g y a p k i s v o l t a k e g y m s i r n y b a n , m e g t n c o l t a t j a a k v r f e l e s g e t , a v n a s s z o n y t , a s e p r Qn y e l e t , l e g u g g o l j t s z a n i a z o k h o z a k e d v e s , k i s o k o s g y e r m e k e k h e z , akik ilyenkor minden hzfedl alatt tallhatk, s lehetetlen, hogy ne knlkozzk egy rzkeny pillanat, amikor az ember bevallhatja a j bartjnak, hogy tvolltben, miutn tbbszr hiba kereste, miutn a szksg trvnyt bont: knytelen volt felrn i j l s i k e r l t a l r s t e g y d a r a b p a p i r o s r a . . . E l Qf o r d u l t m r , h o g y n e m v o l t e l g g r z k e n y a v a l l o m s p i l l a n a t a , s p u s k t f o g t a k a t r e d e l m e s b qn s r e , m g a k k o r i s , h a a z t r d r e v e t e t t e m a g t . . . I l y e n k o r a z i d Qr e k e l l e t t b z n i a d o l g o k r e n d b e j v e t e l t . n m i n d e n b a r t o m n a k b e s z o k t a m v a l l a n i , m g a l e j r a t e l Qt t , h a v l t r a r t a m a n e v t . r t s d m e g , m g a l e j r a t e l Qt t - m o n d V i r g E l e m r o l y a n h a n g s l y o z s s a l , m i n t h a v a l a m e l y r k i g a z s g o t h i r d e t n e . A z l l t t r i e m b e r c s a k e n n y i t f e l e l t : - M a r s k i ! A l v i n c z i m g m i n d i g k e d v e t l e n l l l o t t a z a b l a k n l , n e m g y g o n d o l t a Q a n e m z e t m e n t s m u n k j t . . . A z a r a n y a i t c l t a l a n u l c s r g e t t e b l e l t n a d r g j a z s e b b e n . A z l l t t r i e m b e r n e k d a r a b i d Q t a m r c s a k a l b t n z t e , a m e l y l b m g m i n d i g f r a d h a t a t l a n u l s z a l a d g l t , m i n t e g y k i h e z e t t g y n k . - I t t v a n a z r e g I s p n y i , a v v a l n e m v a l l u n k s z g y e n t . g y s z l t a z l l t t r i e m b e r , s k a r o n f o g v a h o z o t t a s z o b b a e g y c s k a p a p l a n t v a g y v a l a m i k o p o t t r k a b Qr t , a m e l y h e k t i k s e m b e r g y a e l v o l t t e r t v e . I s p n y i b c s i n e m s o k a t m u t a t o t t k l s Ql e g , m i n t l t a l b a n n e m s o k a t m u t a t n a k a s z o l g a b r s g i r n o k o k , a k i k v n s g k r e k e r l n e k h i v a t a l b a . - E z a z r m r l t i s v l t h a m i s t s r t - m o n d p a z a r u l a z l l t t r i e m b e r , a m i k o r I s p n y i b c s i t A l v i n c z i e l l l t o t t a . A k r d s e s f r f i s z e r n y k e d v e l e s t t t e a s z e m t , m i n t h a n e m r d e m e l n m e g a d i c s r e t e t . K r l b e l l a n n y i e s z t e n d Qs v o l t , a h n y k r t y a v a n a t a r o k k - k r t y b a n . B r r u h z a t a s o k k i f o g s o l n i v a l t e n g e d e t t , a r c a o l y t i s z t e l e t r e m l t v o l t , h o g y a z e m b e r n k n t e l e n l a r r a g o n d o l t , v a j o n m i f l e k i r l y i k i t n t e t s t Qr i z g e t a z r i e m b e r o t t h o n a z a s z t a l f i k j b a n : t n c s a k e g y e g y s z e r q, r s b e l i e l i s m e r s t , d e a z s e m l e h e t e t l e n , h o g y a n a g y s g o s i c m m e l j r t a n c s o s s g o t ! V a n n a k i l y e n a r c o k , a m e l y e k h i v a l k o d s n l k l , d e m g l m u k b a n i s a z t s z o k t k h i r d e t n i , h o g y e g y e t l e n d o l o g v a n , a m i r t r d e m e s l n i , s e z t b e c s l e t n e k h v j k . F e j e t e t e j n a k o p a s z s g o t g y t a k a r t a e l , h o g y e g y i k o l d a l r l t f s l t e a h a j t a m s i k o l d a l r a , a z a l v g r Ql a f e l v g r e , m i n t m o n d a n i s z o k s . E z e n f e l l z e k s z e r - b e v o l t f s l v e a f l e m e l l e t t a h a j a , m i n t a z o k a d r g a l t o s , r g i m a g y a r o k , a k i k e t f a k a r c k p a l b u m o k b l i s m e r n k , a r c k p k m e l l e t t e g y s z a l a g v a g y k o k r d a , a m e l y e n G a r i b a l d i v r c s e p p j e b a r n l l i k . A s z e m e k e r e k , Qs z i n t e t e k i n t e t q, m i n t h a s o h a l e t b e n n e m h a z u d o t t v o l n a , s m o s t n a g y b n a t o t f e j e z e t t k i : r g i m a g y a r o k b n a t t , a k i k K u f s t e i n b Ql v a g y J o s e f s t a d t b l j t t e k h a z a , s s a r k a n t y s s t i v l i t t a l l t a k a h z u k k s z b n . V a l a m i Qs z e s K o s s u t h - s z a k l l f l e i s l t s z o t t a n y a k n , a m e l y n e k e g y e s s z l a i k i k a n d i k l t a k a l t h a t a t l a n g a l l r j b l , d e l e h e t s g e s , h o g y e z a s z a k l l c s a k a n n a k a r o s s z b o r o t v l k o z s n a k a m a r a d v n y a , a m e l y e t k e r e k k i s k a t o n a t k r b Ql s z o k s v g e z n i . A z o r r n n y o m a s e m a f o r r t e l e k n e k , v a l a m i n t h i d e g i t a l o k n a k , g o n d o l k o z o r r a v o l t , m i n t C i c e r n a k . ( M i n d e z e k b Ql a z t qn n k k i , h o g y a b e m u t a t o t t f r f i o l y a n e m b e r , a k i m e g r d e m l i , h o g y l o v a g g t t e s s k , a z o n b a n a k u t a t s z e m m g i s c s a k s z r e v e t t r a j t a e g y h i b c s k t , m i n t a f Qt t t o j s h j a a l a t t i s n h a r e s r s z e k e t t a l l u n k . ) E z a h i b c s k a p e d i g n e m v o l t m s , m i n t a t i s z t e l e t r e m l t f r f i b a j u s z a . N e m i s l e h e t n e Qt k o m o l y a n b a j u s z n a k n e v e z n i , i n k b b b a j u s z k n a k m o n d h a t n n k , m e r t k r s - k r l v o l t b e r e t v l v a , c s u p n a z o r r a l a t t m a r a d t m e g b e l Ql e k t d r t s z e r q n y l v n y . A b a j u s z , b e c s l e t r e l e g y e n m o n d v a , Qs z v o l t ; a b a j u s z s t t t Q m e d i c i n k b l n e m i s m e r t m s t , m i n t a R o y k - f l e t i s z a f r e d i p e d r Qt , d e k i l t n a e l Qr e a j v e n d Qb e , h o g y m i k o r j u t e s z b e e n n e k a b a j u s z n a k a s z l h m o s k o d s , h o g y f e k e t r e s u b i c k o l j a m a g t a j r s i s z k h e l y k a s s z r n Qj n e k a k e d v r t ? H a t r o z o t t a n g y a n s v o l t e z a b a j u s z , v n k a k a s n a k a b a j s z a , a m e l y m g n e m a k a r t a e l f e l e j t e n i , h o g y e g y k o r a z t m o n d t k n e k i : F l r e , b a j u s z , c s k o t k a p s z ! E z a b a j u s z e g y k n n y e l m q c i m b o r a j e l e n l t t p l d z t a : a c i m b o r a e l c s a l o g a t j a m a g v a l m i n d e n f l e g y a n s h e l y e k r e a t i s z t e s s g b e n m e g Qs z l t a r c o t , s Qt a v r t a n s g o t m u t a t z e k s z e r e k e t i s . . . A l v i n c z i n a k n e m n y e r t e m e g t e t s z s t a j e l e n t k e z Q r i e m b e r b a j s z a , s Qt c s a k n e m s a r k i g r Q k a b t j a s e m , a m e l y e t b i z o n y o s a n k l c s n b e k a p o t t e r r e a z a l k a l o m r a , h o g y e l f d j e v e l e h i n y o s r u h z a t t . A l v i n c z i m m e l - m m a l f i g y e l t I s p n y i b c s i e l Qa d s r a : - M i t a a z a s z e r e n c s t l e n s g t r t n t v e l e m - m o n d a j e l e n t k e z Q, m i n t h a l e t t r t n e t t f o l y t a t n , a m e l y e t v a l a h o l e g y v a s t i llomson kezdett el meslni -, nem foglalkozom mssal, mint a lutrizssal. Van itt egy paraszt, aki annyit nyert a lutrin, hogy csinos kis birtokot vsrolt magnak a Forgch-fle uradalombl. Igaz, hogy azta mindenki lutrizik, csak a paraszt nem, de mg senkinek se sikerlt akr egy rongyos extrtra, akr egy ambcskra, akr egy szkternra szert tenni. n nem halok meg addig, amg ki nem vgom a zskot Temesvrott, mint Farkas Menyhrt. - L e s z b e l Ql e e c e t g y - f e l e l t A l v i n c z i , i s m t a z a b l a k f e l f o r d u l v a . A z l l t t r i e m b e r , h o g y m e g m u t a s s a , m i s z e r i n t Q i s j r t a s a m a g y a r p l d a b e s z d e k b e n , e z z e l f o r d u l t a l u t r i z h o z : - V e s z t e d r e h a r a p t a d e l a z e g r f e j t , i t t b i z o n y e g y l u k a s h a t o s s e m j r k i a z r t , h o g y e l l u t r i z t a d . H o z t l - e m a g a d d a l o l y a n p a p i r o s o k a t , a m e l y e k r Ql s z v a n ? - k r d e z t e , s s z e m l d k t f e l f e l r n g a t t a , m i n t h a d r t o n j r n a . A t i s z t e l e t r e m l t f r f i e g y r m a i s z e n t o r b s z k e s g v e l c s v l t a m e g a f e j t : - N e m h o z t a m m a g a m m al papirosokat - de csinlhatok ppen annyit, amennyit a mltsgos r megrendel. n mr nem dobom ki a pnzem haszontalansgokra, mint pldul a vltblanketta. Kinek-minek? Mg Vak Laji is kinevetne vele. De ha kapok kltsget blyeges papirosra, nagyon szvesen rrom akrkinek a nevt a vrmegyben. gy rrom, hogy a z i l l e t Q m a g a i s m e g e s k s z i k , h o g y a s a j t n v a l r s a . V a n i t t e g y c s o m r i e m b e r , a k i j f o r m n t Ql e m t a n u l t a m e g , h o g y a n k e l l a v l t t k o r r e k t l k i l l t a n i . A t a n t v n y a i m n a k a n v a l r s t n e t u d n m u t n o z n i ? A z e g y i k e t m e g t a n t o t t a m , h o g y m a g a s a n k e z d j e a k e z d Qb e t qt , a p r n v g e z z e . A m s i k a t o l y a n m a n u p r o p r i r a o k t a t t a m , a m e l y b e n b e n n e f o g l a l t a t i k n e v n e k k t k e z d Qb e t qj e . T a n u l t a k t Ql e m i m p o n l n v a l r s t n e m c s a k f a l u s i j e g y z Qk , d e v r o s i g y v d e k i s . M i n e k b b e l Qd n n e k v e k i g , r o n g l n k a d r g a p a p i r o s t , a m g a h e l y e s n v a l r s u k r a r t a l l n n a k ? n m e g m u t a t o m n e k i k n y o m b a n . F e l d m a n n , a p l i n k a f Qz Q, a z n u t a s t s o m n y o m n m o s t m r g y r j a a l a n e v t , m i n t B e t h l e n G b o r e r d l y i f e j e d e l e m . - K s Qr e j r a z i d Q, m a j d h o l n a p f o l y t a t j u k a t r g y a l s o k a t - m o r m o g t a A l v i n c z i , s a r a n y a i v a l b a j l d o t t . A z l l t t r i e m b e r v l l a t v o n t , s k t r e s t e n y e r v e l m u t a t o t t a h t t a l l l A l v i n c z i f e l , a m e l y b Ql m e g r t e t t e a j e l e n t k e z Q, h o g y n i n c s k e r e s n i v a l j a . D e m g e g y k s r l e t e t t e t t . K z e l e b b l p e t t A l v i n c z i h o z , s t i t o k z a t o s h a n g o n k r d e z t e : - V a j o n n i n c s s z k s g e m l t s g o d n a k e g y k i t qn Q b a n k h a m i s t r a ? J e n e i , a f o t o g r f u s , m o s t p p e n s z a b a d s g o n v a n . . . A l v i n c z i l t h a t l a g n a g y n u r a l o m m a l m e g c s v l t a a f e j t . 2 1 - H t e z v o l n a a z a m a g y a r k z p o s z t l y , a m e lyet n megmenteni akarok? Ezek a cgres gazemberek? - trt ki Alvinczibl a sz, amikor a vendg hta mgtt az ajt bezrdott. - Hol vannak azok a szp, szemrmes, hallgatag frfiak, akik inkbb a belket hagyjk kirngatni a lopott rkval, mintsem elruljk, hogy valaha kn n y e l m qe k , g y e n g k , e m b e r e k v o l t a k ? H o l v a n n a k a z o k a j o b b s o r s r a r d e m e s c s a l d a p k , a k i k l o m t a l a n j s z a k k a t t l t e n e k a b b a n a g o n d b a n , h o g y a n i s k o l z t a s s k g y e r m e k e i k e t ? H o l v a n n a k a z o k a s z p , s z o m o r e m b e r e k , a k i k n h i b j u k o n k v l v e s z t e t t k e l Qs e i k v a g y o n t , b i z t o s f e d e l k e t , c s a l d j u k j v e n d Qj t s a m a g u k j e l e n t ? H o l v a n n a k Qk , a r g i u d v a r h z a k l a k i , a k i k a z r t a d t k m a g u k a t t t l e n k e d s r e , m e r t g y s e m s z o l g l h a t t k v o l n a m e g g y Qz Qd s k s z e r i n t h a z j u k a t ? H o l v a n n a k a z o k a v r t a n k , a z o k a s z e n t e k , a z o k a c s o d l a t r a m l t f r f i a k , a k i k b e n p e s t e t t k a r g i S z e n t M a g y a r o r s z g o t , t qr t e k b r t n t , l d z t e t s t , m e l l Qz s t , d e p o l i t i k a i h i t v a l l s u k b l n e m e n g e d t e k ? H o l v a n n a k a n e m e s j e l l e m q, f e n n k l t g o n d o l k o z s f r f i a k , a k i k v a l a h a f e g y v e r t f o g t a k n m a g u k r a , m e r t n e m t u d t a k m e g a l k u d n i a z l e t b e c s t e l e n s g e i v e l , k o m i s z s g a i v a l , l e a l z h e l y z e t e i v e l - m e r t n e m a k a r t a k s e m b qn s k , s e m m e g b l y e g z e t t e k l e n n i ? H o l v a n n a k a z o k a f r f i a k , a k i k n e k e g y k o r s r k v r e m a j d a z t f o g j k v s n i : M i n d e n e l v e s z e t t , c s a k a b e c s l e t m a r a d t m e g . - A z o k , k r e m , r g e n A m e r i k b a s z k t e k ! - s z l t k z b e a z l l t t r i e m b e r , a k i m e g l e h e t Qs e n e p s e n , m i n t e g y p r u l j r t g y n k , h a l l g a t t a A l v i n c z i k i f a k a d s a i t . - M g v a n n a k t i s z t e s s g e s e m b e r e k M a g y a r o r s z g o n ! - s z l a l t m e g e k k o r vratlanul Patk Bandi, aki idig szinte megfeszlve llott egy sarokban. - Ezek a csf regemberek, akiket itt lttunk, csak a rgi Magyarorszg vtkeit hoztk magukkal, de nem ernyeit. Ezek azok, akik Vzkereszt napjn nem a hrom kirlyok nevt rjk fel az ajt szemldkfjra, hanem azt, hogy: Minden mindegy. U n d o r o d o m t Ql k , m e r t m g c s a k k z d e n i s e m a k a r n a k a s r e l l e n , a m e l y s z j u k i g r . E z a s o k h i t v n y l k t Q z r j a e l e l Ql n k , f i a t a l o k e l Qt t a z u t a t . E z e k e r Qs z a k o s k o d n a k , m e r t Qs z h a j u k v a n , e z e k r i m n k o d n a k k e g y e l e m r t , h a l e t a s z t j u k Qk e t a g y a l o g j r d r l . M a s e m l e h e t t u d n i b i z t o s a n , h o n n a n v e t t e P a t k B a n d i e z t a b t o r s g o t , h o g y a t i s z t e l e t r e m l t g y l e k e z e t b e n m e g s z l a l j o n - a n n y i b i z o n y o s , h o g y f e l n y i t o t t a a s z j t , s n e m f o g t a b e a k k o r s e m , a m i k o r a z l l t t r i e m b e r k l n b z Q g r i m a s z o k a t k e z d e t t , o r r h o z e m e l g e t t e k e z t , m i n t a g y e r e k e k e t s z o k s g n y o l n i , f l h e z t a r t o t t a t e n y e r t , m i n t h a r o s s z u l h a l l o t t v o l n a . A l v i n c z i c s a k f l s z e m m e l n z e t t P a t k B a n d i r a , s a r c b l n e m l e h e t e t t m e g t l n i , h o g y m i t g o n d o l m a g b a n . . . - R o s s z l e v e g Q v a n i t t , g y e r n k i n n e n - m o n d k i a h a t r o z a t o t . A z l l t t r i e m b e r e n h i r t e l e n k l n s v l t o z s m e n t v g b e : v a k m e r Qe n A l v i n c z i e l p l n t l t a m a g t : - M l t s g o d n a k n i n c s o k a i t t a l e v e g Qr e p a n a s z k o d n i , m e r t m l t s g o d i t t c s a k v e n d g . E z a K z b i r t o k o s s g i K a s z i n h e l y i sge. Alvinczi kimrten felelt: - Nagyon rlnk, ha a vendgltsrt valamely formban kifejezhetnm hlmat a Kzbirtokosok Kaszinjnak. - Ezt nagyon knnyen megteheti mltsgod - kapta fel a szt a zlltt riember -, ha nylbe ti a vsrt az itt megjelent riemberekkel, akik mind oszlopos tagjai a Kaszinnak. - Ezekkel az riemberekkel nem vagyok hajland tbb szba llni - felelt hidegen Alvinczi. - gy? - krdezte klns hangon most a zlltt riember. - Teht szakadjon az n nyakamba minden diu m , m i n d e n s z e m r e h n y s e n g e m r j e n , m e r t i d e b o l o n d t o t t u k Qk e t , m e g z a v a r t u k b k s , s z o r g a l m a s m u n k j u k b a n Qk e t , s Qt t a l n f e l d l t u k c s a l d i n y u g a l m u k a t i s ? A l v i n c z i e g y k e d v qe n d o b o l t a z a b l a k o n , a z t n z t e , h o g y a n f o g j k b e a z u d v a r o n l o v a i t a p o s t a k o c s i b a . A z l l t t r i e m b e r i s s z r e v e t t e e z t , a z r t h e v e s e b b e n , k v e t e l Qb b e n f o l y t a t t a s z a v a i t : - M l t s g o d n e m t u d j a , h o g y k i v e l b e s z l , m e r t u t v g r e i d e g e n e z e n a t j o n . D e n i d e v a l v a g y o k , g y e r m e k k o r o m t l f o g v a i s m e r e m a z i t t b e m u t a t o t t r i e m b e r e k e t , a k i k a f l l b u k k i s u j j t s e m d u g t k v o l n a k i a p a p l a n a l l e g y i s m e r e t l e n A l v i n c z i k e d v r t , d e i g e n i s f e l k e r e k e d t e k a z n h v s o m r a . I t t n v a g y o k a b qn b a k . - K i f o g j a P h t r g y i P l n a k m e g m a g y a r z n i , h o g y k e z d e t t Ql f o g v a a z o r r n l v e z e t t k ? V a j o n m i v e l r d e m elte meg mltsgodtl ez a tiszteletre mlt frfi azt, hogy bolondd tegye? Ki fogja megvigasztalni sr felesgt, aki otthon bizonyosan azt hiszi, hogy a gazda megszktt az utols borj rval, hogy azt elkrtyzza a Nemzeti Kaszinban? s a gyermeke k , e z e k a z d e s k i s a p r s g o k , a k i k k n n y e s s z e m m e l n z t k , h o g y a n p a k o l j a s s z e s z e r e t e t t a p j u k c s a l d j u k Qs i i r a t a i t , v a l a m i n t a n a g y r e m n y q c s a l d i p e r i r a t o k a t , a m e l y e k b Ql m g m i n d i g l e h e t v a l a m i , m e r t h i s z e n a k a p a n y l i s e l s l - a g y e r m e k e k k i t Ql k a p j k m e g a k r d e z e t t v s r f i t ? - n t Ql e m b i z o n y r a n e m - f e l e l t m e g t a l k o d o t t a n A l v i n c z i . - T e h t n e m h a j l a n d m l t s g o d r g i c s a l d i p r i r a t o k a t v s r o l n i ? - s m i n t h a v l a s z t s e m v r n a , g y f o l y t a t t a m i n d f e n y e g e t Qb b h a n g o n , a z l l t t r i e m b e r . - V i r g E l e m r b a r t u n k p u s z t n s z e m r m e t e s s g b Ql n e m a k a r t v a l l o m s t t e n n i . n n a g y o n j l t u d o m , h o g y v a n n a k h a m i s v l t i , a m e l y e k e t k n n y qs z e r r e l s s z e l e h e t n e s z e d n i , h a m l t s g o d e c l r a b i z o n y o s s s z e g e t r e n d e l k e z s r e b o c s t a n a . . . T e h t V i r g E l e m r e n s e m a k ar segteni? - Ksse fel magt a himpellr - felelt vllat vonva Alvinczi. - Legalbb valakit elvisz az rdg. - Most mr nyilvnval, hogy itt mi mindannyian egy krmnfont szlhmossg ldozatai lettnk. Svindli, nyomorult svindli az egsz dolog. Kznsges szdelgs a magyar kzp o s z t l y m e g m e n t s e , m i n t a s s z e k u r c i s g e n s v a g y v a r r g p g y n k s z d t i a b a l e k o k a t . M i n d n y j a n b e v a g y u n k c s a p v a ! - o r d t o t t a t e l i t d Qb Ql a z l l t t r i e m b e r . - H a l l j a ! - k i l t o t t f e l A l v i n c z i , s f e l e m e l t e a z k l t . A z l l t t r i e m b e r a z a j t f e l h t r l t , k i u g r o t t a z o n , s o d a k n n l r m s h a n g o n k e z d e t t m a g y a r z n i k n n l v Q c i m b o r i n a k , m i r e a z o k k o p o g t a t s n l k l a s z o b b a r o n t o t t a k , e l l a z l l t t r i e m b e r r e l , a k i v r b e n f o r g s z e m e k k e l o r d t o t t a : - H , e z n e m k o c s m a , e z a N e m e s i K a s z i n . - K i h v t a i d e e z t a z e m b e r t ? - k r d e z t e a n a g y a r c r i e m b e r , s v g i g m u s t r l t a a f a l a k a t . - A k r h o g y n z e m , n e m k z n k v a l ! - l l a p t o t t a m e g V i r g E l e m r , s g a v a l l r o s a n f j t b e l e a z s e b k e n d Qj b e . I s p n y i b c s i i s m o n d a n i a k a r t v a l a m i t a h t t r b e n , d e e r r e m r n e m v o l t i d e j e , m e r t P a t k B a n d i , m i n t e g y e l s z a b a d u l t f a r k a s , r v e t e t t e m a g t a s z o b b a t d u l t t r s a s g r a . A l e g k e m n y e b b p o f o n o k a t a z l l t t r i e m b e r k a p t a , m i u t n Q l l o t t l e g e l l . C s a k h a m a r a f l d n f e k d t . A n a g y a r c h t r a k a p t a a z t l e g e k e t , m i u t n a r c t g o n d o s a n e l f o r d t o t t a a c s a t a a l a t t . V i r g E l e m r a p a k o m b a r t j b l l d o z o t t , m g I s p n y i b c s i a k l y h a m g l l o t t , o l y a n r t a t l a n a r c c a l , m i n t h a s e m m i k z e s e v o l n a a d o l o g h o z , c s a k v l e t l e n l e m e l t e f e l a b o t j t . A p o s t a k o c s i p p e n k e l l Q i d Qb e n a z a j t e l l l o t t , m i u t n A l v i n c z i b Qs g e s e n f i z e t e t t a k o c s m r o s n a k . A f a l u v g n a z o n b a n m e g k e l l e t t l l n i a p o s t a k o c s i n a k , v a l a k i e l v g t a a z e g y i k i s t r n g o t , a m e l y m o s t e l s z a k a d t . A m g a k o c s i s a z i s t r n g g a l b a j l d o t t , f u t l p s b e n r k e z e t t m e g a f a l u f e l Ql a z l l t t r i e m b e r . - E g y k i s f l r e r t s v o l t a z e g s z , a m e l y r i e m b e r e k k z t t i s e l Q s z o k o t t f o r d u l n i - m o n d l i h e g v e . M i n t h a m i s e m t r t n t v o l n a , a k o c s i b a n l Qk n a g y e l k p e d s r e , s z t l a n u l f e l k a p a s z k o d o t t a b a k r a . - C s a k a k u t y m a t s a j n l o m , a m e l y e t a n a g y z qr z a v a r b a n v a l a k i e l l o p o t t - m o n d b i z a l m a s k o d v a a k o c s i s n a k . - B i z o n y o s a n a v n g a z e m b e r I s p n y i v o l t a k u t y a t o l v a j . I s m t u t a z o t t a v r s p o s t a k o c s i . . . H a b r a b e n n l Qk n e m v o l t a k o l y a n j k e d v qe k , s m e g e l g e d e t t e k , m i n t a k k o r , a m i k o r a k o c s i e l Qs z r j r t v e l k e t j o n . E l v i t t e a z r d g a r e m n y s g t e n g e r i c s u t k i t a p a d l s a b l a k b l - a j z q g o n d o l a t o k a t a f e j e k b Ql . A t j m i n d b o r u l t a b b l e t t . , N y r s g , , M a g y a r o r s z g , t e t n d r i p a n o r m a , m i r t s z l l d o s v i s s z a a l e l k e m m i n d v g i g r g e n l t o t t t j a i d r a ? N e m a d t l m a g a d b l e g y t a l p a l a t n y i f l d e t s e m , m g i s j o b b a n s z e r e t l e k t g e d , v l t a k o z t j , m i n t h a u r a d a l m a i m t e r l n n e k e l l e d b e n . V l t o z a t o s t j v a g y , t e , a m i l y e n r k v l t o z a t o s s g a a k a l e n d r i o m , a m e l y a z n i d Qm b e n m g a z a b l a k s z g n f g g t t , s L u c a - n a p i v s r k o r k e r l t a h z h o z , h o g y s z r a k o z t a t m o n d a n i v a l i v a l a z e l s Q t a v a s z i n a p i g e l m u l a t t a s s a a t e t Q a l a t t m e g h z d c s a l d o t . T l e n n i n c s i s m i t k e r e s n i e z e n a t j o n , m e r t o l y a n a z , m i n t a m a t r t n e l m i k o r s z a k , a m i k o r a n e m z e t m l y l o m b a m e r l t , h o g y e r Qt g y qj t s n a t o v b b i v i s z o n t a g s g o k h o z . A n a g y l n g r a l o b b a n s o k u t n , a R k c z i - , K o s s u t h - f e l k e l s e k u t n k v e t k e z t e k e l a n e m z e t n e k t e l e i , a m i n t a t j k r a j t t a h , m i d Qn a z u t o l s p s z t o r t qz i s k i a l u d t a m e s s z i s g b e n . A t l i t j k p - b e h a v a z o t t k o c s m i v a l , m e s s z i , s z i n t e e l v e s z Q t a n y a h z a i v a l , t t a l a n t j a i v a l ( a m e l y e k e n c s a k r i t k n h a n g z i k f e l a m a i s m e r Qs n t a , h o g y : B e f t t a a z u t a t a h , c l t a l a n u l f u t a f a k . . . ) , f a g y o s n d a s a i v a l , a k o c s i k t l n e h e z e n b c s z k o d f a l u t o r n y o k k a l , a f a g y o t t r o n g y o k b a b u r k o l d z m a d r i j e s z t Qk k e l , a m a g u k u t n e m l k e z e t e s l b n y o m o k a t h a g y f a v g k k a l , m e g n p e s e d e t t v a r j c s a p a t o k k a l , a t l i t j k p i t t m a n a p s g i s a z t p l d z z a , h o g y a m a g y a r e m b e r n e m a r r a s z l e t e t t , h o g y a z e s z t e n d Q m i n d e n v s z a k b a n d o l g o z z k . H a k o p l a l i s , a z h s g e t k n n y e b b e n e l v i s e l i t l e n , m e r t k e v e s e b b e t m o z o g . H a p e d i g v a n s z a l o n n j a , b o r a , i l y e n k o r h z i k f e l , h o g y m a j d a z e l k v e t k e z Q d o l o g i d Qb e n l e g y e n m i t l e a d n i t e s t b Ql . M a g y a r o r s z g t l e n m g m i n d i g f e l v e s z i a z e l m l t s z z a d o k k p t , a z u t a z s z i n t e v r j a m i n d e n t f o r d u l a t n l a c s e n g Qs f o r s p o n t o t , a j o b b g y o k g i r h e s l o v n s z n k z , f a r k a s b u n d s f l d e s u r a t , a k u r u c o s l t z e t q p a n d r o k a t , a k i k m e g k t z v e h a j t j k m a g u k e l Qt t a s z e g n y l e g n y t ; a z u t n v r j a a n y u l a t v i v Q c i g n y p o s t s t , a p n t l i k s - v a g y g y qr qs z s i d t , a m i n t f t y l v e m e g y e l a z u r a d a l m a k m e l l e t t , a m e l y e k v a l a m i k o r m a j d a z v i l e s z n e k ; v r j a a c s i z m a d i a l d k o n t e r p e s z k e d Q, k v r v s r o s a s s z o n y o k a t , a n y u r g n b a l l a g v n d o r d i k o t , a s o m p o l y o g v a j r s z k t t k a t o n t , a k i b e t y r o k t qz r a k s t k m l e l i a m e s s z e s g b e n ; v r j a a p a t t o g v a h a j t s z o l g a b r t , a k i a k o c s i l s b Ql h i r d e t k i t l e t e k e t f e d e t l e n f e j q p a r a s z t o k e l Qt t , v r j a a k o r g g y o m r t o l v a j o k a t , a k i k z s k j a i k k a l t o v a i r a m o d n a k , v r j a a r s z e g e m b e r t , a k i e m b e r e m l k e z e t t a t m a s z k o d i k a k o c s m a f a l h o z . . . , M a g y a r o r s z g n e m o l y a n o r s z g , a m e l y e g y k n n y e n v l t o z z o n a k r s z z e s z t e n d Qk l e f o r g s a a l a t t . A z a p k k a b t j a i t , n a d r g j a i t , c s i z m i t s m e g g y Qz Qd s e i t s z v e s e n v i s e l i k t o v b b a f i a k . A l i g t a l l n n a k v a l a m i j t s t a z Qs k , h a v i s s z a t r n n e k a t l i t e m e t Qk b Ql , l e g f e l j e b b a h z i g y e r t y a n t s m e n t k i a d i v a t b l , p e t r l e u m m a l v i l g t a n a k . - H a p r v t i z e d d e l k o r b b a n l n k , h u s z o n t t c s a p a t n k a h a j d i m m a l e r r e a z l l t t f r t e r r e - d r m g t e A l v i n c z i a v r s p o s t a k ocsi belsejben. - Majd megrakom mg egyszer, hogy nem felejti el - ajnlkozott Patk Bandi. A szerny s hallgatag Szilveszternek ms volt a vlemnye. - Dobni kell neki nhny forintot, s menjen isten hrvel. - Ht lgy szves elintzni a dolgot, amint a vros hatrba rtnk. Nem akarom, hogy a kocsimon lssk ezt az embert a szkvrosban. C s a k h a m a r m u t a t k o z t a k i s a n e m z e t i s z n qr e f e s t e t t v m s o r o m p k , a k u t y a p e c r h z a , a v l y o g v e t Q g d r s a s z l m a l o m , a m e l y d o l g o k a v r o s k z e l e d s t j e l e n t i k M a g y a r o r s z g o n . S z i l v e s z t e r r k o p o g o t t a k o c s i s r a , m i r e a z m e g l l o t t . A z l l t t r i e m b e r , g y l t s z i k , t u d t a a m a g t , h v s n l k l l e e r e s z k e d e t t a b a k r l , s a z o n m e s t e r k e d e t t , h o g y a p o s t a k o c s i a j t a j t k v l r Ql k i n y i s s a . E z n e m s i k e r l t n e k i , m e r t b e l l r Ql t a r t o t t a P a t k B a n d i k e z e . S z i l v e s z t e r e z a l a t t k i s z l l o t t a k o c s i m s i k o l d a l n . N h n y l p s n y i r e t v o l a b b v i t t e a z l l t t r i e m b e r t , s e l k e z d Qd t t a t r g y a l s . H a n e m t u d n n k m i n d n y j a n , h o g y a n s z o k o t t l e f o l y n i a z i l y e n t r g y a l s , a m i k o r v a l a k i j o g t a l a n p n z k v e t e l s s e l l l e l Q, a k k o r s e m m o n d a n n k e l a t r g y a l s m e n e t t . A s z e r z Q i s , a z o l v a s i s m e g e l g e l t e a z l l t t r i e m b e r s z e r e p l s t , h a g y j u k Qt e l t qn n i a b b a n a z i s m e r e t l e n s g b e n , a m e l y M a g y a r o r s z g u d v a r n p p e n g y , m i n t m s u d v a r o k o n , a h z a k m g t t k e z d Qd i k , a h o l a s z e n n y v i z e s r k o k , a k i i r t h a t a t l a n g i z g a z o k , a z v r Ql v r e m e g j e l e n Q b o z t o k k e z d Qd n e k . C s a k a n n y i t k e l l f e l j e g y e z n n k a t r g y a l s m e n e t r Ql , h o g y j f o r m n S z i l v e s z t e r r s z v t e l e n l k l f o l y t l e . A z l l t t r i e m b e r b e s z l t , Q v o l t a v d l s v d Q e g y s z e m l y b e n , n e m k m l t e a s z n o k i f o r d u l a t o k a t s e m s a g e s z t u s o k a t , m i n t h a a t v o l i v m Qr k e t a k a r n m e g g y Qz n i i g a z s g r l . V g r e e g y m e l l k t o n t v o z o t t a v r o s f e l . . . - I g a z a v o l t m l t s g o s r n a k . E z v o l t a l e g s z e m t e l e n e b b e m b e r , a k i v e l M a g y a r o r s z g o n t a l l k o z t u n k - m o n d S z i l v e s z t e r , a m i n t a k o c s i b a n i s m t h e l y e t f o g l a l t . . . .A szkvrosban rossz hr vrta Alvinczit. Az Eurpa fogad kapujban egy sr-rv riasszony fogadta a vrs postakocsit, aki mg hatalmasabb ktsgbeesst fejtett ki, mikor Alvinczi a kocsibl kiszllott. Ksrteties szemrehnyssal emelte fel a kt kar j t , e k k o r l t s z o t t , h o g y a r c a m g n e m e l g h e r v a d t , s Qt n m i l e g c s i n o s n a k m o n d h a t . - n S z u k i n v a g y o k , a z u r a m m a d l b e n a g y o n l Qt t e m a g t , m e r t m l t s g o s u r a m n e m r e n d e z t e i d e j b e n a v l t i t . A t r a g i k u s e s e t m e g d b b e n t e t t e A l v i n c z i t , s Qt P a t k B a n d i i s l e h o r g a s z t o t t a a f e j t , n e m , e z t m g Q s e m t e t t e v o l n a f e l a t e l e k k n y v v e z e t Qr Ql . C s a k a h qs g e s S z i l v e s z t e r n e k v o l t h e l y n a z e s z e s a s z v e ; k a r o n f o g t a a k t s g b e e s e t t r i a s s z o n y t , s b e v e z e t t e a z r e s v e n d g s z o b b a , a h o n n a n d a r a b i d Q m l v a n m i l e g m e g n y u g o d v a t v o z o t t a v r a t l a n z v e g y . - R o s s z v g z e t e m h o z o t t e r r e a t j r a - d r m g t e A l v i n c z i , a m i n t a z t i r u h k a t l e v e t e t t e m a g r l , s t v e t t e p o s t j t a p i n c r t Ql , a k i i s t e n t u d j a , m i l y e n t l e t n l f o g v a , e z s t t l c n s z e r v r o z t a a h a t a l m a s l e v l t m e g e t . Nagy posta volt. A legnagyobb posta, amelyet e napon a szkvrosban valaki kzhez kapott. Voltak benne vastag, tbbszrsen lepecstelt levelek, amelyek lthatlag mindenfle okmnyokat tartalmaztak. De akadtak levelek, amelyek a fotogrfus kuvertjban r k e z t e k , a m e l y e k b e n n y i l v n a r c k p e k v o l t a k , a m i n t e g y r i e m b e r e l k l d i k r v n y v e l e g y t t a m a g a , v a l a m i n t c s a l d t a g j a i f o t o g r f i j t . N m e l y i k l e v l b Ql b r s g i i d z Ql e v e l e k , m s o k b l g y v d i f e l s z l t s o k , k z j e g y z Qi v a t o l s o k h u l l o t t a k k i . j s z a k a i r k b a n r t , h o s s z l e t t r t n e t e k m u t o g a t t k f e l h g t o t t t i n t v a l r o t t s z a r k a l b j a i k a t a k o c k s p a p i r o s o k o n , a m e l y e k e t o l y a n v r o s v g i b o l t o k b a n r u l n a k , a h o l k o c s i k e n Qc s t s o s t o r n y e l e t i s k a p n i . M a j d e l Qk e r l t e k h z i l a g k s z l t , c s k a f o r m j k u v e r t k, amelyekben megsrgult papirosdarabokra rt valaki, valahol, ldtollal, akinek lltsa szerint nincs mr ms remnysge a fldn, mint az Alvinczi nemzetmentsi akcija. Mit tudjtok ti, boldog, nvtelen emberek, akiknek adresszt legfeljebb az Egyetrts k i a d h i v a t a l b a n t u d j k , h o g y m e n n y i l e v e l e t k a p o l y a n e m b e r , a k i n e k l a k c m t s o k a n s z m o n t a r t j k a z o r s z g b a n ! M i l y e n m qv s z e t t e l , m e g g y Qz Qe n t u d n a k l e v e l e t r n i a z e m b e r e k , m i k o r a s a j t l e g f o n t o s a b b b a j u k a t a d j k e l Q. . . - E l k e l l i n n e n m i h a m a r b b u t a z n i ! - d r m g t e A l v i n c z i , d e p p e n a k k o r j e l e n t e t t e a k o c s i s , h o g y a p o s t a k o c s i a k e r k g y r t r e p e r l s r a s z o r u l , l e g a l b b e g y n a p i g t a r t a m u n k a . A l v i n c z i n a k t e k i n t e t e m o s t a s a r o k b a n t e s t Qr k n t l l P a t k B a n d i r a t v e d t . E l r z k e n y l t , a m e n n y i r e A l v i n c z i e l r z k e n y l n i t u d o t t : - H t m a g n a k , f i a m , m i v e l h l l j a m m e g n f e l l d o z r a g a s z k o d s t ? A k a r v e l e m a f Qv r o s b a j n n i , h o l n g o n d o s k o d o m j v Qj r Ql ? S z k s g e m v a n a h qs g e s e m b e r e k r e . . . P a t k B a n d i e l p i r u l t . . . l e t e v g y a t e l j e s l n e t e h t e g y v l e t l e n f o lytn? Alvinczi elgondolkozva lpegetett fel s al a szobban. A messzesgbe nzett, pedig nem szerette a sznszi pzokat. - Mert nem hagyom abba azt a munkt, amelyet magamban kiterveltem. Sokkal jobban szeretem hazmat s fajtmat, semhogy lemondank a m a g y a r s g m e g m e n t s r Ql a z e l s Q c s a l d s u t n . B e l t o m , h o g y r o s s z h e l y e n k e z d t e m e l a d o l g o t . A z - M a g y a r o r s z g o t a k a r t a m t a l p r a l l t a n i , p e d i g a n n a k i d e j e l e j r t . H a g y j u k b k n p i h e n n i a h o l t a k a t . A z i t t m a r a d t s m g l t h a t - M a g y a r o r s z g m a j d l a s s a n s r j b a e r e s z k e d i k . A f i a t a l , a j v e n d Q M a g y a r o r s z g r t k e l l d o l g o z n i . H o s s z a b b a k a t l p e t t , s t e r v e z g e t Q h a n g j a m i n d m a g a s a b b l e t t , a m i n t P a t k B a n d i r a s z e g e z v e s z e m e i t , g y f o l y t a t t a : - A f i a t a l M a g y a r o r s z g n a k l e s z e k n a v e z r e . F i a t a l e m b e r e k k e l v e s z e m m a g a m k r l , a k i k b e b e l e o l t o k a r g i k o n z e r v a t v e s z m k b Ql a n n y i t , a m e n n y i t j n a k l t o k , a z j l i b e r l i s g o n d o l a t o k b l p e d i g c s a k a n n y i t , h o g y t u d j a n a k h a l a d n i a k o r r a l , d e p e r s z e n e m t l h a j t o t t a n . M a g y a r o r s z g o n n h a m e g k e l l l l t g a t n i a z r a m l a t o t , m e r t b a j b a j u t u n k . N o s , a k a r b e l l n i a z o k k z a f i a t a l e m b e r e k k z , a k i k m a j d a z A l v i n c z i l o v a g r e n d j t f o g j k m e g a l k o t n i ? - E g y e l Qr e m g n a g y o n f i a t a l v a g y o k - f e l e l t e P a t k B a n d i , o l y i s m e r e t l e n h a n g o n , h o g y m a g a i s m e g r e n d l t . - I t t f o l y t a t o m t a n u l m n y a i mat, itt rzem jl magamat. Van itt egy kedves csald, ahol naprl napra lvezem a csaldi bkt, amellyel odaknn a nagyvilgban gysem fogok tallkozni. Mltsgod nagyon boldogg tenne engem, ha megltogatn ezt a kedves csaldot. - Szvesen, rmmel, a maga kedvrt, fiam, sok mindent megteszek. 22 R g e n s b u r g e r k n a k n a g y n a p j u k v o l t - t a l n a l e g n a g y o b b a c s a l d f Q t e m e t s e t a . C s a k h o g y a z a n a p g y s z n a p j a v o l t , m g a m a i a z r m , a b s z k e s g n a p j a . A l v i n c z i E d u r d , a k i r e k n y r g v e n z e t t e g y o r s z g r s z s z e m e , d l e l Qt t f l t i z e n k e t t Qr e , a v i d k i v i z i t e k s z o k s o s i d Qp o n t j r a g r t e l t o g a t s t . E l m o n d j a m , h o g y a n l t z k d t e k f e l e r r e a z a l k a l o m r a a R g e n s b u r g e r h l g y e k ? A m a n d a s z o l i d a n , m i n t e g y o l y a n n Qh z i l l i k , a k i n e m a k a r t e t s z e n i m r s e m m i f l e f r f i n a k , m e r t v a n v a l a h o l v a l a k i , a k i s z v t z l o g b a n b r j a . M g I l o n k a k i b o n t o t t a a h a j t , m i n t j v e n d Qb e l i m qv s z n Qh z i l l i k . A z a n y a , R g e n s b u r g e r n , o l y a n s z p l e t t e n a p r a , m i n t h a m o s t g y Qz n l e s s z e s e l l e n s g e i t . V a l a m i k p p e n h a s o n l t o t t M r i a T e r z i r a , a m i k o r g y Qz e d e l m e s t b o r n o k a i t v r t a v i s s z a . A l v i n c z i g y a l o g s z e r r e l , P a t k B a n d i t r s a s g b a n r k e z e t t a z A n g y a l z u g b a , m i n d e n a b l a k b l l e s t e v a l a k i , m i n t a g a z d a g v Ql e g n y e k e t s z o k s . A k i s k a p u k k u l c s l y u k a i n i s e l e v e n s z e m e k f n y l e t t e k . s A l v i n c z i v a l b a n o l y k o m o l y s m l t s g t e l j e s v o l t , m i n t e g y g a z d a g v Ql e g n y . D e k i n e k a v Ql e g n y e ? z v e g y R g e n s b u r g e r n v a g y v a l a m e l y i k k i s a s s z o n y l n y ? A z a n g y a l z u g b e l i f a n t z i k g y m qk d t e k e z e n a n a p o n , m i n t a k i s h a r a n g o k , a m i k o r f r i s s e n m e g o l a j o z z k g y u k a t . R g e n s b u r g e r n a k s z b n f o g a d t a A l v i n c z i t . K t l p s n y i r e l l t a h t a m g t t a m l a b s A m a n d a , m g a C s i l l a g A n n a - h a j z a t I l o n k a v l e t l e n l e g y a l b u m b a n l a p o z g a t o t t . - S o k s z p e t s j t h a l l o t t a m k e g y e d k r Ql f i a t a l b a r t o m t l , e z r t k e d v e s k t e l e s s g e m n e k t a r t o m , h o g y m i e l Qt t b c s t m o n d a n k e n n e k a v rosnak, tiszteletemet tegyem - kezdte Alvinczi ppen olyan hangon, mint brmely vidki riember, aki valaha vizitbe jrt. , drgaltos vidki vizitek! Ti sohasem mentek ki a divatbl, akrmilyen nagyokat bukfencezik Pesten a vilg. Ti megtartjtok bjos d o n s g t o k a t , m i n t h a m g m i n d i g a n a g y m a m a k o r b a n l n n k , s u g y a n a z o n b e s z d k r f o g l a l k o z t a t n a v i z i t e l Qk e t : - N o s , h o g y a n m u l a t o t t n n l u n k ? - T e t s z e t t - e a v r o s ? - M i l y e n b e n y o m s t t e t t e k a h e l y b e l i e m b e r e k ? - L t t a - e a h e l y b e l i n Qk e t ? - M i k o r l e s z j r a s z e r e n c s n k ? S z qk k r e e z a b e s z l g e t s n e k , d e n e m s z o k s n a g y o b b j e l e n t Qs g e t t u l a j d o n t a n i s e m a k r d s e k n e k , s e m a f e l e l e t e k n e k . U g y a n a z o k a t a s z a v a k a t h a l l o t t k a p v a t o l l a k a k n a i v z b a n a s z e k r n y t e t e j n t v e n e s z t e n d Q e l Qt t i s , m i n t n a p j a i n k b a n h a l l a n a k . L e g f e l j e b b a c s a l d i k p e k v l t o z t a k a f a l o n . N m e l y e k f e l k l t z t e k a p a d l s r a , m e r t j a b b a k j t t e k h e l y k r e . E z e k a r g i s j c s a l d t a g o k m e g e l g e d e t t e n b l o n g a t n a k a f a l a k r l m i n d e n j a b b v i z i t e l Qn l . K i t u d j a , m i k o r j n a z a p e r c , m i k o r e g y j h z a s s g b o l d o g v a g y b o l d o g t a l a n f o l y a m a t a e l k e z d Qd i k ? A l v i n c z i n l n e m k e l l e t t e t t Ql t a r t a n i , d e a z r e g R g e n s b u r g e r s z a k l l a s a r c k p e m g i s n y j a s a n m o s o l y g o t t , m i k o r I l o n k a e l Qv e t t e e m l k k n y v t , h o g y A l v i n c z i k e z e r s t m e g s z e r e z z e , A m a n d a a z o n g o r h o z l t , s e g y z e n e d a r a b o t j t s z o t t e l , a m e l y r Ql n e m l e h e t n e m o n d a n i , h o g y e r r e a z a l k a l o m r a t a n u l t a m e g . R g e b b e n i s t u d t a . A z e n l s a l a t t z v e g y R g e n s b u r g e r n h i r t e l e n t i t o k z a t o s a n h a j o l t A l v i n c z i h o z , s c s a k a s s z o n y n l l e l h e t Q b t o r s g g a l k r d e z t e : - N e m k v n c s i n f r j e m h t r a h a g y o t t i r a t a i r a ? A l v i n c z i a s z j a s z g l e t v e l k l n s m o z d u l a t o t t e t t . A v i d o r t e k i n t e t r e n m i f t y o l l e b b e n t . - S z e r e t n m Qk e t l t n i - m o n d n m i r e z i g n c i v a l . R g e n s b u r g e r n m l t s g t e l j e s e n f e l e m e l k e d e t t a k a n a p k z e p r Ql , s A l v i n c z i t a s z o m s z d s z o b b a v e z e t t e . A l v i n c z i c s n d e s e n , m e g n y u g o d v a m e n t , m i n t a k i s o r s b a b e l e n y u g o d o t t . A f g g n y s v e g a j t b e c s u k d o t t . O d a k n n a z e n e t o v b b h a n g z o t t , d e m i n t h a e g y s z e r r e m s h a n g j a l e t t v o l n a a B e r e g s z s z i n a k . P a t k B a n d i m e g k v l v e l l o t t a z o n g o r a m e l l e t t . A m a n d a k e g y e l e m k r Qe n n z e t t r . I l o n k a a r c t k t k e z b e t e m e t t e . M i n d n y j a n s e j t e t t k , h o g y m i f l e i r a t o k a t a k a r m e g m u t a t n i a s z o m s z d b a n R g e n s b u r g e r n . . . A p e r c e k o l y n e h e z e n m l t a k , m i n t a h a l d o k l p e r c e i . V g r e v isszatrt Alvinczi, egy kteg rssal a hna alatt. Srga volt az arca. Rgensburgern ellenben pnksdi rzsa. A vizitnek nemsokra vge volt. Alvinczi dlutn utazott el az Eurpa fogad udvarrl. Patk Banditl nagyon nehezen bcszott, mindenron magval akarta vinni Pestre. - S z e r e l m e s ? - k r d e z t e a k o c s i a b l a k o n t a f i a t a l e m b e r t Ql . - R e m l e m , a z r e g a s s z o n y b a , m e r t a z a l e g o k o s a b b , a l e g p r a k t i k u s a b b a c s a l d b a n . R m s z o t t j p n z r t e g y c s o m r g i m a r h a l e v e l e t . K i n y j t o t t a a k t e g r s t a z a b l a k o n P a t k B a n d i n a k , a z t n n e v e t v e j e l t a d o t t a v r s p o s t a k o c s i i n d u l s r a . ( 1 9 2 8 ) B o l d o g u l t r f i k o r o m b a n 1 E g y k z p k o r r i e m b e r g y s z l t a D u n a - p a r t o n : - A z n i d Qm b e n a v a r j a k a z j p e s t i s z i g e t e n l a k t a k - t e r m s z e t e s e n c s a k a p e s t i s P e s t k r n y k i h o n o s s g v a r j a k , a m e l y e k a t o rzonborz, szinte megregedett, megfehredett, msvilgias Duna felett alkonyatonkint hazafel tartottak. Ezredeket lehetett volna a varjakbl alaktani, amint az szaknyugati szllel szemkzt lengedezve, hintzva, keringve mentek hazafel. Rajonkint jtte k a v a r j a k - a t l i d l u t n b a n e g y m s t l s e m m i b e n s e m k l n b z Q v a r j c s a p a t o k , c s a k a z z a l j e l e z t k e g y m s t l v a l k l n b s g k e t , h o g y a z e g y e s c s a p a t o k n a g y o b b t v o l s g b a n m a r s r o z t a k v a l a r z s a s z n n e l , s z r k v e l , f e k e t e d Q f s t t e l k e v e r t a l k o n y a t b a n . M i n d e n b i z o n y s g g a l v o l t v a l a m e l y o k a , h o g y e g y i k c s o p o r t n e m k e v e r e d e t t a m s i k k a l - t a l n k i l o m t e r n y i k z t i s h a g y t a k , h o g y m e g m u t a s s k h o v t a r t o z s g u k a t . S Qt , e g y e s v a r j c s a p a t o k d a r a b i d Qr e e g y h e l y b e n k e r i n g t e k , h o g y a z e l Qt t k h a l a d k m e g f e l e l Q m d o n e l t v o l o d j a n a k . S o k e z e r v a r j i g a z o d o t t e h h e z a r e g l a m h o z , n e m s i e t t e k , n e m e l Qz k d t e k , s Qt m g c s a k n e m i s l k d s Qd t e k a z a l k o n y i l e v e g Qb e n . P e d i g c u d a r h i d e g v o l t . D e F e r e n c J z s e f v o l t a k i r l y , s m g a v a r j c s a p a t o k n a k i s r e n d e t k e l l e t t t a r t a n i . s z a k r l m i n d b Qv e b b e n h o z t a a j g t b l a - v e n d g e k e t a f o l y a m , m r s o k a n k i k t t t e k a p a r t o k m e n t n , m i n t h a m e g u n t k v o l n a a z i s m e r e t l e n c l s o d r d s t . A z s z a k n y u g a t i s z l i s h o z z j r u l t , h o g y a f r a d o z j g t b l k i t t v a g y a m o t t k i u g o r j a n a k a f u t a m o d j g k a r a v n b l , k l n s e n o l y a n k o r , h a s z l Qf l d j k r Ql v a l j g t b l k a t v e t t e k s z r e a p a r t f e l . K e n d i s a V g b l j t t , f l d i ? - k r d e z t k s z i n t e r t h e t Qe n , a m i k o r a p a r t v i d k i m m r m e g l l o t t j g t b l i h o z s r l d t a k , s b a r t s g o s a n s i s t e r g Q h a n g o t h a l l a t t a k . Felkapaszkodtak, felcsusszantak a mr ott tanyt ttt Fldi vllra, htra, amint ez az embernek is szoksa. Bizonyosan csak akad valamely foglalkozs a tjon, ha mr a fldi is kvrtlyt ttt itt; a fene menjen tovbb a nagy ismeretlensgbe, a foly medrben, amelyet a vadkacsk, a sirlyok, a varjak is elhagynak aprnkint. De Ferenc Jzsef volt a kirly, s a jgtblknak is ezredekbe kellett sorakozni. A v a r j a k t a n y t k e r e s n e k j s z a k r a , b n j k i s Qk a f l d h z g y k e r e z e t t f k a t , a m e l y e k n e k a l i g h a l e h e t n e k k e d v k r e e s t t , m i n d e n r e e l s z n t c s a p a t o k , a m e l y e k k e d v k s z e r i n t k i v e r n n e k m i n d e n r g i l a k t a z j p e s t i s z i g e t r Ql . s a z i d e g e n s g b Ql , a m e s s z i s g b Ql i d e r k e z e t t j g t b l k u g y a n c s a k k i n y o m n k h e l y b Ql a r g i , i t t t e r m e t t j g t b l t , t a l n a z o n a c m e n , h o g y m r e l g v o l t a h e l y b e l i m u l a t o z s b l , a d j o n h e l y e t m s n a k i s . D e F e r e n c J z s e f v o l t a k i r l y , s a v a r j a k n a k , j g t b l k n a k k i j e l l t e a m a g u k k a s z r n y j t . - g y v o l t P e s t e n - m o n d t a a z r i e m b e r a m a r g i t s z i g e t i p a r t o n , a h o n n a n a t l i D u n t s z e m l l g e t t e . - P e s t n e k n i n c s Qs l a k o s s g a , a z k t k i m o s t i s e b b e n a v r o s b a n , a k i n e k e s z b e j u t . N i n c s r e n d a D u n n . D e t a l n n z n n k V i l m o s i V i l m a Qn a g y s g a u t n , a k i a z t g r t e , h o g y a l k o n y a t t a l , a m i k o r m r s e n k i s e m a k a d l y o z h a t j a : t m e g y a M a r g i t s z i g e t r Ql j p e s t r e a z a j l D u n n . A z r i e m b e r - t l n e k l t z k d v e , d e n e v e z e t e s e b b b u n d k , g a l l r o k , c s i z m k n l k l , m i n t v a l a m e l y s z o l i d d i v a t k p , a k i n e m a k a r t n t e t n i a t l i r u h z k o d s c e r e m n i i v a l - e l i n d u l t a f e h r D u n a p a r t m e n t b e n a f e l s Q s z i g e t f e l , a h o l V i l m o s i V i l m a a m e r n y l e t e t e l k v e t n i s z n d k o z t a . T r s a t j b a n e g y n a g y r e m n y q f i a t a l e m b e r v o l t , a k i v e l b r h o l t a l l k o z n a a z e m b e r : m i n d e n t t m e g k r d e z n , h o g y a n k e r l t i d e e z a z e l b m s z k o d s r a h a j l a m o s , n a g y d m c s u t k j , h r i h o r g a s l b , g e s z t i k u l l k e z e i v e l s z i n t e s s z e k t t e t s b e n i s a l i g l v Q r i e m b e r , m i n t h a m i n d e n t e s t r s z t v a l a m e l y m s l l o m s o n s z e d t e v o l n a s s z e . B a r t i k r b e n ( h a u g y a n v o l t i l y e n ) n e v e z h e t t k v o l n a a f i a t a l e m b e r t a m a k u t y a d u d s t a l i n o k e g y i k n e k , a k i k h a j d a n b a n v n d o r o l t a k a m a g y a r f a l v a k b a n , k n y k k r n g a t s v a l p u f o g t a t t k a v l l u k o n l v Q d o b o t , s z j u k b a n d u d t t a r t o t t a k , f e j k k e l c s e n g e t t e k , c s i z m a s z r u k k a l c i n t n y r t c s a t t o g t a t t a k . A m i f i a t a l e m b e r n k t e s t r s z e i i s k l n b z Q l e t e t l t s z o t t a k l n i . M i d Qn a r r l v o l t s z , h o g y l b a i s z a k i i r n y b a , a s z i g e t c s c s a f e l v e g y k t j u k a t : a g l y a l b a k h a t r o z o t t a n k e l e t v a g y n y u g a t f e l a k a r t a k e l i n d u l n i . S Qt h t r l t a k i s , m i n t h a s v u n g o t v e n n n e k a k l s Q i r a m o d s h o z . U g y a n i l y e n b i z o n y t a l a n m o z d u l a t o k a t t e t t e k k a r j a i , a m e l y e k h o s s z a k v o l t a k , m i n t h a i m n t j t t e k v o l n a k i v a l a m e l y k o l b s z t l t Qb Ql . - A k a s s z a n a k f e l , h a V i l m a b e s z m t h a t - m o n d t a s z o k a t l a n u l m l y h a n g o n , a m e l y k o m i k u s k l s e j h e z s e h o g y s e p s z o l t . S a h a n g r l , e m l y r Ql , e j l m e g v a s t a g o d o t t h a n g r l i s a z t g o n d o l h a t t a v o l n a a h a l l g a t , h o g y a z a r o s s z u l s i k e r l t h a t s v a d s z a t c l j b l m l y l t e l e n n y i r e . A f i a t a l e m b e r , a k i v g r e e l i n d u l t , e l t k l t , e l h a t r o z o t t lptekkel a margitszigeti parton a helyes irnyba, szak fel, a szigetcscs fel: Podolini Lajos nvre hallgatott volna, ha valaki megszltan. Nem Alajos, se szent Lajos, hanem Kossuthi Lajos - mondogatta a fiatalember, ha valahol sikerlt bemutatkozni a , h o g y n e v t e m l k b e t a d j a . F o g l a l k o z s r a n z v e e z i d Qb e n - s z u p l i k n s , m i n t e g y k o r a v n d o r o k a t n e v e z t k . - H a j d a n , s z e p e s s g i r f i k o r o m b a n , m s f l e f o g l a l k o z s o m i s v o l t : l e g b s z k b b v o l t a m a r r a , h o g y L u b l t l P o p r d f e l k i g n e m t u d t a k b l o k a t r e n d e zni nlam nlkl - mondta ugyancsak a legmlyebb hangon Podolini Lajos, amikor rgebbi foglalkozsa szba kerlt. (No meg kicsinykt alszolgabr is voltam a podolini jrsban, amikor az alszolgabrkra mg szksg volt.) De ruhzkodsban tovbbra is megm a r a d t a l s z o l g a b r n a k ; - m g t a l l k o z u n k f u r f a n g o s b r n y b Qr m e l l n y v e l v a l a h o l , a m e l y e t a l e g n a g y o b b t r s a s g k e l l Qs k z e p n g y t u d o t t l e v e t n i t e s t r Ql , h o g y k a b t j h o z n e m i s k e l l e t t h o z z n y l n i : s z p m u t a t v n y v o l t . . . - g y l t s z i k , V i l m a m e g g o n d o l t a a d o l g o t - m o n d t a m o s t a k z p k o r r i e m b e r , a k i o l y k i m r t l p t e k k e l r k e z e t t a s z i g e t c s c s r a , m i n t v a l a m e l y Qr s z e m , a k i k t e l e s s g t t e l j e s t i . P o d o l i n i a z o n b a n t e s t n e k v g t a g j a i t s z l m a l o m m d j r a k e z d t e f o r g a t n i , u g r n d o z o t t , m i n t h a a s a j t f e j t a k a r n t u g r a n i , a k a r j t p e d i g d o b l t a , m i n t h a v a l a m e r r e e l h a j t a n i a k a r n . - H t n e m l t j a ? - k i l t o t t a , a m e n n y i r e d m c s u t k j v a l k i l t a n i t u d o t t . - H t m r m a g a i s m e g v a k u l t , m i n t m i n d e n e m b e r e b b e n a v r o s b a n , a h o l s o s e v a d s z n a k s e m e d v r e , s e Qz r e ? H t a z k i c s o d a o t t , a D u n a k z e p n , a z s z j g t b l n ? A h r i h o r g a s f i a t a l e m b e r i g y e k e z e t t v o l n a a h e l y e s i r n y b a m u t a t n i , d e e z j d a r a b i d e i g n e m s i k e r l t , t a l n p p e n k t s g b e e s e t t s g e m i a t t . D e a k z p k o r r a b a r n a v a d k a c s k , a j g t o r l a s z o k r l k r l n z Q v a r j a k , a s z l l e l e g y t t l e j t Q s i r l y o k k z t t m r f e l f e d e z t e a z t a b i z o n y o s n Qi a l a k o t , a k i a z s z j g t b l n t r d e p e l v e p i h e n t , m i n t h a v a l a m e l y l t h a t a t l a n k e r e s z t e l Qt t i m d k o z n a . A z a l k o n y a t b a n m i n d k e v e s e b b l t s z o t t a l a k j b l , n h a m g j g t o r l a s z h o z is hasonltott, mert szrke kabtja volt, de bizonyosnak ltszott, hogy eleven lny, mert olykor mindenfle mozdulatokat tett a part fel. Amely mozdulatokra Podolini rthetetlenl kezdett ordtani, amint igazi ijedelmben szokott az ember. Kittotta a szjt, s belbmblt az alkonyatba. s amint a jgtbla tovbbsodrdott a Duna kzepn, ugyanolyan tvolsgnyira a parttl, mint a msvilg: Podolini futamodni kezdett a part mentn, s karjaival olyan jeleket adott, mintha a Dunt akarn meglltani. A kz p k o r r i e m b e r e l l e n b e n h e g y e s , g r b e b o t j v a l l e e r e s z k e d e t t a m a g a s p a r t r l a b o k i g r Q f a g y o s h b a n , g o n d o s a n g y e l v e m i n d e n l p s r e , m i n t v a l a m e l y t o r n s z , a k i r e n d k v l i m u t a t v n y h o z k s z l Qd i k . A j g m r r e c s e g e t t l b a a l a t t , a m i n t c s i z m j b a n a b e fagyott Dunra lpett, lassan, meggondolva kezdett mendeglni befel a folyn. Az egykori alszolgabr a partrl most mr rekedten ordtott: - Maga is megbolondult? Nem rheti utol a jgtblt, a Lnchdnl lesz az akkorra, mire a kzelbe r. Meglljon! Vilma felemelkedett a jgtbln, s int, hogy nincs semmi baja. I g a z a t m o n d o t t P o d o l i n i ? A k z p k o r r i e m b e r m e g l l o t t , s k u t a t v a n z e t t e l Qr e , d e a l i g h a l t h a t o t t v a l a m i t a j g t o r l a s z o k , h r a k s o k h e g y e i k z t t , a m e l y e k e l Qt t e m i n d e n t e l t a k a r t a k . E z e n k v l i s i n g a d o z n i k e z d e t t a l b a i a l a t t a j g m e z Q, n a g y o t v i s t o t t e g y s i r l y a f e j e f l t t , m i n t h a f l m t e r e s s z r n y c s a p s v a l a k a r n t j a f o l y t a t s b a n m e g a k a d l y o z n i . A j g t o r l a s z o k s r h a l m o k a l a k j t l t t t k , m i n t i s m e r e t l e n t a r t o m n y b a n . A f o l y s o d r a h a l l o s z u h o g s s a l k z e l e d e t t , l p s r Ql l p s r e . - N e m o z d u l j o n , jjjn vissza! - ordtott most a partrl Podolini, mintha egyszerre visszanyerte volna hangjt. - Vilma elhagyta a jgtblt, s az jpesti part fel mendegl. A Duna jegn ttovz riember most megllott tjban, mintha jabb hreket vrna a partrl. - Nincs mr baj, Vilma partot rt! - hangzott megint az ordts. - Helyes - kiltott fel a jgi riember, s most mr visszafel igyekezett a margitszigeti part fel. Lassan, vatosan, hegyes botjval tapogatzva lpkedett a l e e r e s z k e d Q s t t s g b e n , d e n e m i s m e r t e a f o l y t e r l e t t . F Qk n t n e m t u d h a t o t t a r r l a m e l e g f o r r s r l , a m e l y a s z i g e t i p a r t n a k e g y h e l y n a D u n b a f o l y i k , s k r n y k n m e g o l v a s z t j a a j e g e t . E n n e k a k n n y q, d e m o s t l t h a t a t l a n p r z a t o t l e h e l Q v z t k r n e k ment neki a kzpkor riember, s egyszerre derkig vzben tallta magt. Ugyanakkor egy fltucatnyi vadkacsa csrgve rebbent fel, mert a forrs krnykt vlasztottk jszakai kvrtlyuknak. - rdg! - kromkodott a vzbe szakadt riember, de miutn ta l p n m a r a d t a m e d e r b e n , n a g y o b b e r Qf e s z t s n l k l k i l p e t t , f e l k a p a s z k o d o t t a t l t s r e . - H o l v a n V i l m a ? - k r d e z t e , a m i k o r a p a r t r a r v e , a z j p e s t i o l d a l r a n z e t t a b e r n y k o s o d o t t D u n a f e l e t t . P o d o l i n i l e g y i n t e t t : - M o s t i n k b b m a g v a l t r Qd j n . A h o g y n Vilmt ismerem: megelgelte a mai kalandokat, s most javban trappol a sziget fel a Margit-hdon t. - Csak nagyobb baja ne essk. Podolini, az egykori alszolgabr, mintha mr visszanyerte volna rendes felvidki kedvt. - Minket, cipcereket nem kell flteni. Minket szletsnkkor a Poprd folyba dugnak egy lkbe, s csak az szmt, aki visszajtt a vz all. Tudomsom szerint Vilmosi kisasszony is volt a vz alatt, hiszen igazi cipcerlny. brndos, de frfias. - Teht bizonyosan megmeneklt a fldi j e , P o d o l i n i r ? - O l y a n b i z o n y o s , m i n t h o g y i t t l l o k . K i m e n t a D u n a j e g r Ql a p a r t r a , m i n t h a c s a k a P o p r d o n m e n t v o l n a t - f e l e l t a z e g y k o r i a l s z o l g a b r . - m d e u r a s g o d n a k n e m r t a n a l e v e t n i a r u h j t , n e m m i n d e n k i s z e r e t i , h a c s o n t t f a g y a t e s t n a ruha. - Ezt magam sem szeretem - felelt a kzpkor riember, s szoksos lass lpteit meggyorstva, igyekezett a szigeti szlloda fel. Vacsornl, amikor a szlloda ttermben megjelent: csak a hangja volt rekedtebb a szokottnl, ugyanazrt forralt vrs bort ivott, amelynek elksztshez asztaltrsa, az egykori alszolgabr pomps recepttel szolglt. - M i , r g i b l r e n d e z Qk , r t n k a z i l y e s m i h e z , m e r t f o r r a l t b o r n l k l h o g y a n l e h e t n e e g y t n c e s t l y a F e l v i d k e n ? M i k o r m t e r e s h v a n o d a k i n n , a z o r s z g t n a k n y o m a s i n c s , a z j s z a k a o l y s t t , h o g y m g a h f v s t s e m l t h a t n i , s e n k i s e m e h e t h a z a r e g g e l r e , d e a k r n y k b e l i e k n e k b e k e l l v r n i o k a d l i n a p s u g r t i s , a m i k o r a z t b a e s Q f e s z l e t e k , k p o l n k , h i d a k v a l a m i k p p e n m g i s c s a k m e g m u t a t j k a z i r n y t L u b l v a g y S z e p e s b l a f e l ; - l e g j o b b t n c o s a i n k u g y a n i s e r r Ql a k r n y k r Ql k e r l t e k k i . A l e n g y e l p o l k t s e n k i s e t u d t a g y t n c o l n i , m i n t a l u b l i . A h r i h o r g a s a l s z o l g a b r k e d l y e s e n k n l g a t t a a f o r r a l t b o r t a s z t a l t r s n a k , s b o r s v i r g s z n q s z e m v e l o l y a n b a r t s g o s a n m o s o l y g o t t , m i n t h a a f o r r a l t b o r o n k v l e g y b g o n d j a n e m v o l n a a v i l g o n . - H a a z e m b e r n e m a k a r m e g f z n i : n e m l e h e t o l y a n h i d e g a z i d Qj r s , h o g y a z e m b e r m e g b e t e g e d h e s s e n . A k a r a t d o l g a a z e g s z , t e k i n t e t e s u r a m . - N o n o - f e l e l t c s e n d e s k n a k z p k o r r i e m b e r P o d o l i n i b i z t a t s z a v a i r a . - V i l m a k i s a s s z o n y t m g n e m l t o m k r n k b e n ; t a l n n e m r k e z e t t v o l n a h a z a ? - V i l m c s k a - k i l t o t t a s z l m a l o m k l s e j q f i a t a l e m b e r , s n e v e t e t t . - H a g y a n s t a n i a k a r n m , a z t m o n d h a t n m , h o g y u g y a n c s a k a D u n a j e g n j t t v i s s z a a M a r g i t s z i g e t r e , m e r t o l y a n g y o r s a n i t t t e r m e t t . - N o n o - f e l e l t e i s m t a z e l Qb b e n i r i e m b e r , m e r t n m i l e g m r r e s t e l k e d e t t v z b e p o t t y a n s r t , a m e l y e t e g y a l i g i s m e r t h l g y r t r e s z k r o z o t t . m d e e k k o r a z e m l e g e t e t t h l g y m e g j e l e n t a s z l l o d a e b d l Qs z o b j b a n , s a f i g y e l e m f e l j e f o r d u l t . ( H a b r e z n e m s o k a t j e l e n t e t t , m e r t a s z i g e t i s z l l o d b a n e z e n a t l e n k e v e s e n l a k t a k , t b b n y i r e o l y a n o k , a k i k m s p e s t i s z l l o d k b a n n e m k a p t a k h e l y e t . ) A s z i g e t k i s t r s a d a l m b a n m r a k k o r h r e f u t a m o d o t t a v e n d g h l g y h Qs t e t t n e k . s V i l m o s i V i l m c s k a e k k o r m e g j e l e n t a z v e g a j t b a n . H a s z a b l y s z e r qe n a k a r n n k b e m u t a t n i a h l g y e t : m e g j e l e n s t v n d o r s z n s z n Q h e z , p o s t s k i s a s s z o n y h o z , d e m a g n o s t a n t n Q h e z i s h a s o n l t h a t n n k , m e r t m i n d a h r o m t p u s b l f e l s z e d e t t m a g r a v a l a m i t . g y p l d u l s z n s z n Qi e s v o l t f e k e t e , t o l l a s b r s o n y k a l a p j a , a m e l y e t s e m m i k r l m n y e k k z t t n e m t e t t l e f r i z u r j r l , m i n t a z o k a s z n s z n Qk s z o k t k , a k i k h o s s z a s p r b l g a t s o k u t n v g r e e l t a l l t k a k a l a p n a k a m e g f e l e l Q h e l y t . N e m , e t t Ql a k a l a p t l n e m l e h e t e t t m e g v l n i s e m m i f l e e s e m n y n e k a k e d v r t ; o l y a n f o r m a v o l t , m i n t e g y t l e v l , v i s e l Qj n e k s z r m a z s t i s j e l e n t e t t e . V o l t d s z t s b e n b a r n a s a s t o l l , k Qs z l i z e r g n e k s z a k l l a s f e h r h a v a s i g y o p r ; a k a r i m j a l e v o l t g y qr v e , m i n t a v a d s z k a l a p o k . S m g e g y k k r e z o m n c o z o t t j e l v n y i s v o l t a k a l a p s z a l a g j b a n : M a g y a r K r p t E g y e s l e t - m o n d t a a z a r a n y b e t qs k r f e l i r a t . N e m m i n d e n k i v i s e l h e t i l y e n k a l a p o t . H a f r f i a s , s z i n t e e g y e n r u h s a n s z a b o t t b l z r l b e s z l h e t n n k , a k k o r a m a v i d k i p o s t s k i s a s s z o n y o k r a k e l l e n e g o n d o l n u n k , a k i k a k a t o n a i e g y e n r u h h o z h a s o n l a t o s t i s z t i z u b b o n y o k a t v i s e l t k . E z e k a b l z o k t e s t h e z l l a k v o l t a k , s a k a r c s d e r k n a k s o k a t h a s z n l t a k . S z o k n y j a i s s z qk n e k l t s z o t t a z e l s Q p i l l a n a t r a , d e a z t n h a r a n g a l a k v v l t o z o t t , m o z g k o n y p r m s z e g l y e a l a t t k t m a g a s s z r , l a p o s s a r k c i p Qv e l , a m i l y e n n e l a t a n t n Qk t n t e t t e k , a m i k o r a z e g s z v i l g o n a m a g a s s a r k c i p Qk v o l t a k d i v a t b a n . C s a k a j l f i g y e l m e z Q s z e m v e h e t t e s z r e , h o g y a c i p Qs z r a k f e l e t t z l d s z n q h a r i s n y k f e s z l n e k a l b s z r o n . I l y e n v o l t V i l m c s k a , a m i k o r a z e b d l Qb e b e l p e t t , e g y v a d k a c s a t o l l a t p e r g e t v e u j j a i k z t t , m i n t a v i r g o t s z o k s . - K v n c s i v o l t a m a v a d k a c s k r a , a z r t m e n t e m a D u n r a - m o n d t a n t u d a t o s , d e m e l e g , b a r t s g o s h a n g o n , m i n t h a a f r f i a k e l Qt t a k a r n e x k u z l n i m a g t , m i u t n f e l e s l e g e s i j e d e l m e t o k o z o t t . A k z p k o r r a r g e b b i i l l e m s z a b l y o k e l Q r s a s z e r i n t e m e l k e d e t t f e l h e l y r Ql , z s a k e t t j b e n s f e h r m e l l n y b e n , a m e l y e t a z t k e z s i i d Qb e n m i n d e n a l k a l o m m a l v i s e l n i s z o k o t t . V i l m c s k a g y n y j t o t t a f e l e l g i z m o s k e z t , m i n t h a m e g s z o k t a v o l n a , h o g y a f r f i a k a z e g s z v i l g o n k z c s k k a l d v z l i k . H r o m a r a n y k a r i k a c s r r e n t m e g u g y a n a k k o r V i l m a k z c s u k l j n . H r o m s z e r e l m e m e m l k e - s z o k t a v o l t m o n d o g a t n i a k a r i k k r a , h a s z b a k e r l t e k . s o l y a n f u r c s n , s z i n t e b qn b n l a g m o s o l y g o t t , m i n t v a l a m i g y e r m e k k o r i c s n y e n . l t a l b a n , m i t a V i l m a b e l p e t t a z e b d l Qb e : v a l a m i k e l l e m e t e s m e l e g s g t e r j e n g e t t a z v e g f a l a s , s z Qr k e n d Qs , t l k z e p n i s n y r i a s s g o t s z n l e l Q e b d l Qb e n . A s z i g e t i k e r t s z e t p l m i a k z p e n , o l d a l v s t a f o l y o n d r o k s e g y b r k z l d e k , a h i d e g m r v n y a s z t a l o k n e m m e l e g t e t t e k , m i n t a z o k a s t t f a b u r k o l a t , c s e n d e s e b d l Qk , a h o v a z e m b e r e k t l e n v a l j b a n k v n k o z n a k . S o k k a l l e v e g Qs e b b , t g a s a b b v o l t e z a c s a r n o k , s e m h o g y k o m o l y a n m e l e g e d n i l e h e t e t t v o l n a b e n n e ; m i n d i g m a r a d t itt valami a nyrbl, s az ember alattomos lghuzamoktl flt, amikor a nagy, fehr rms ablakokat szemgyre vette. Egy ilyen frissen ropogs asszonyflnek, mint amilyen Vilma volt, kellett ide belpni, hogy hziassgot, melegsget terjesszen maga kr l . S z i n t e t e r m s z e t e s m o z d u l a t t a l v e t t e l e b a l k a r j r l k z i m u n k a k o s a r t , a m e l y b Ql k k n y o m a t , e r Qs v s z o n k e n d Qt v o n t e l Q, a m e l y e t h m e z g e t n i k e z d e t t . E g y k z i m u n k z n Q m a j d n e m o l y a n s z k s g e s e g y b a r t s g o s s z o b b a , m i n t a m a g v a k a t r o p o g t a t m a d r a k a l i t k b a . V i l m a h o s s z a n t k i h z t a a r o z s d a v r s s z l a t , s k e r e k , s z n e s s z e m t a k z p k o r r i e m b e r r e v e t e t t e , m i d Qn b i z a l m a s a n m e g k r d e z t e , v a j o n m i t i s g o n d o l t a k f e l Ql e , a m i k o r a D u n a j e g n m e g p i l l a n t o t t k ? - S e m m i k l n s e t - f e l e l t P o d o l i n i a k z p k o r r i e m b e r h e l y e t t , m i n t h a e l b e a k a r n a v g n i m i n d e n Qs z i n t e s z n a k a k i l l o t t a g g o d a l m a k r l . - V i l m a k i s a s s z o n y t l m e g s z o k t u k , h o g y k e d v e l Qj e a z e x t r a v a g n s d o l g o k n a k . - L a j o s , L a j o s . B a j o s a L a j o s - f e l e l t e V i l m a , a h m z Qt qt f o g a i k z t t t a r t v a , a h r i h o r g a s r f i s z a v a i r a . - D e i g e n - f o l y t a t t a a z e g y k o r i a l s z o l g a b r . - H t o t t h o n , a p t r i b a n v a j o n n e m m i n d i g a z o n t r t e a f e j t , h o g y a n e j t s e n k t s g b e j h i s z e m q, k o m o l y , h i s z k e n y f r f i a k a t ? T a l n m r n e m e m l k e z n e a k s m r k i M z - b l r a , a m i k o r a h l g y v l a s z i d e j n m i n d i g a z o k a t a n a g y h a s u r a k a t v i t t e t n c b a , a k i k m r k o r n e s t e l e l t e k a s r s h o r d k z e l b e n , s o n n a n s e n k i s e t u d t a Qk e t e l m o z d t a n i ? - M e r t t u d t a m , h o g y n e m e g s z s g e s a m r t k t e l e n s r i v s , p l n e a b b l a s r b Ql , a m i t P o p r d f e l k n f Qz t e k - f e l e l t k o m o l y h a n g o n V i l m a , m i u t n j s z l a t f qz t t a t qb e . - n c s a k a p o p r d i s r t s z e r e t e m ; a k a s s z a n a k f e l , h a P e s t e n i t t a m h o z z h a s o n l s r t . I g a z , h o g y i t t i s r u l n a k s z e p e s i k o l b s z k k a t , r u l n a k j u h t r t , m r n e k s z e p e s b l a i b o r o v i c s k t , p e r s z e m i n d e n t m e g h a m i s t v a . . . M i t t u d j a a z t V i l m a k i s a s s z o n y , h o g y m i r t k l n b a p o p r d i s r m i n d e n f l e m s s r n l ? A k z p k o r r i e m b e r ( m i u t n a h r i h o r g a s P o d o l i n i r v n j f o r m n m i n d e n e s t e r t e s l t e z e k r Ql a d o l g o k r l , m e r t a z a l s z o l g a b r a z t k e z s i d e j n r e n d s z e r i n t f e l e m l e g e t t e a z o k a t a z t e l e k e t s i t a l o k a t , a m e l y e k e t h a j d a n b a n f o g y a s z t o t t ) h a l l g a t a g o n l d g l t a h e l y n , s a h m z Q l e n y r a f g g e s z t e t t e a s z e m t . L e h e t s g e s , h o g y i f j k o r i e m l k e k m o t o s z k l t a k a g o n d o l a t a i b a n , a m i k o r V i l m a h e g y e s r e c s a v a r t b a r n a k o n t y t n z t e , a m e l y a l m p a f e r d e s u g a r a i n l , d e a n a p f n y b e n i s v r s e s s z n e k e t m u t a t o t t . V n u s z k o n t y n a k n e v e z t k a h a s o n l f r i z u r t , e g y e t l e n t qv e l f o g t k m e g h e g y n , d e m i n d e n a l k a l o m m a l e g y h o s s z h a j s z l i s k e l l e t t t k t s h e z . s m i n t i g a zi szepesi szpsgnek: frufrui is voltak Vilmcsknak, mert a trsdbzkn is gy festettk a felvidki szpeket. Voltak a fle mellett dughzv fodorintott huncutki, amelyek bizonyra a szilaj lengyel polka lejtshez voltak szksgesek. Cipcerlny volt... B i z o n y r a o t t v o l t s z e m n e k m s o l a t a a P o p r d k a v i c s a i k z t t . A r c n a k f e h r s g e , h s o s s g a , f o g a i n a k f n y e , d e s g e s f r i s s e s g e a n a g y o b b r a n Qt t h a v a s i g y o p r h o z t e t t e Qt h a s o n l a t o s s . M i n d i g v o l t a l e h e l e t n e k v a l a m e l y k l n s i l l a t a , m i n t h a f e n y Qe r d Qb e n l e v e g Qz t t v o l n a . K r l b e l l i l y e n v o l t V i l m o s i V i l m a , a d u n a i m e r n y l Q, a k i r Ql v g r e m e g l l a p t h a t j u k , h o g y m i e l Qt t a m a r g i t s z i g e t i s z l l o d b a k l t z t t , t a n t n Q v o l t a S z e p e s s g b e n . D e s z u p l i k n s l e t t Q i s , m e r t f i a t a l s v i d m v o l t . O l y a n h m z e t t b r s o n y t s k k k a l r k e z e t t m e g , a m i l y e n t n a p j a i n k b a n m r n e m l t n i . O r o s z l n , k u t y a s v i r g o k v o l t a k a t s k k r a h m e z v e . s m o s t n y u g o d t a n , m e g l e p e t s n l k l h m e z g e t e t t a s z l l o d a i e b d l Q a s z t a l n l , m i n t h a e g s z l e t b e n e z e n a h e l y e n l t v o l n a . - F a y k i s k n l P o d o l i n b a n v a l d i k a s s a i s d a r t l e h e t e t t k a p n i , n h a m a g a m i s b e m e n t e m F a y k i s h o z , h a a r r a v o l t d o l g o m - m o n d t a m o s t s z i n t e o d a v e t Ql e g V i l m a , m i u t n a t r s a l g s b a n m a g a k r l n m i s z n e t e t r z e t t , s i g a z i f e l v i d k i n Q n e m t qr h e t i , h o g y a f r f i a k h a l l g a s s a n a k k r l t t e . A m e g j e g y z s t a l l v o l t , m e r t a z a l s z o l g a b r a z a s z t a l a l a t t m e g h z d g l y a l b a i v a l o l y a n t o p o g s t , m o z g o l d s t k e z d e t t , m i n t h a n y o m b a n F a y k i s h o z a k a r t v o l n a f u t a m o d n i ; v r a t l a n f e l i n d u l s b a n a l i g t a l l t a m e g a k e l l Q s z a v a k a t , a m e l y e k e t a k z p k o r r h o z i n t z e t t . - U r a m , t e k i n t e t e s u r a m , n i s s o k s z p i d Qt l h e t e t t t l e t b e n , a r c r l l t s z i k , h o g y n e m v o l t m e g v e t Qj e a j d o l g o k n a k , a v i d m s g o k n a k , d e m g i s e n g e d j e , h o g y k i j e l e n t s e m n n e k , h o g y a k i F a y k i s n l n e m v o l t , b l e l Qt t v a g y b l u t n , k r n z c h e n u t n v a g y t n c r a e l Qt t , d e a k r k z n a p o n i s , h a P o d o l i n b a n v o l t d o l g a - p e r s z e , g y d l t j b a n , a m i k o r a m g y s e m l e h e t m i t s e m v g e z n i a h i v a t a l o k b a n , a z . . . a z p t o l h a t a t l a n v e s z t e s g g e l t e k i n t h e t v i s s z a a z e l m l t l e t r e . V o l t n v a l a h a F a y k i s n l , t e k i n t e t e s u r a m ? M i e l Qt t a k z p k o r r i e m b e r v l a s z o l h a t o t t v o l n a , a z e g y k o r i a l s z o l g a b r m r t a l p r a l l o t t , m i n t h a v a l a m e l y b qv s z e t i m u t a t v n y h o z k s z l Qd n e . A z e b d l Qb e n , a h o l a m g y i s l e t u n t r e g e m b e r e k s a r g i M a r g i t s z i g e t r Ql b r n d o z a s s z o n y s g o k l d g l t e k , a k i k a j e l e n b Ql , b e t e g s g b Ql , t e s t i z a k l a t s o k b l e b b e a s z l l o d b a k l t z t e k , m e r t a z t h i t t k , h o g y a v r s b a j s z , c s Qn a d r g o s , k i f n y e s e d e t t s z r n y a s k a b t h o t e l p o r t s m i n d e n f l e b a j t e l t u d h r t a n i a s z l l o d a l a k i r l - m o n d o m , a z p p e n j e l e n l e v Q v e n d g e k n a g y r d e k l Qd s s e l k e z d t k f i g y e l n i , a m i n t P o d o l i n i L a j o s f o n t o s k o d v a t o l o g a t t a a s z k e k e t , m r v n y a s z t a l o k a t e d d i g i h e l y k b Ql , m i n t h a v a l a m e l y m qk e d v e l Qi e l Qa d s h o z k s z l Qd n e . A v g n t a l n m g c i g n y k e r e k e t i s h n y a z d m c s u t k s f i a t a l e m b e r ? D e n e m , P o d o l i n i k o m o l y a n , l e h e t Ql e g m r s k e l t h o s s z s g l p t e k k e l l e m r t e a t v o l s g o k a t a s z a b a d d t e t t t r s g e n , s m e g s z l a l t : - T z l p s h o s s z b a n s t l p s s z l e s s g b e n : e n n y i l e h e t e t t a t e r j e d e l m e F a y k i s b o d e g j n a k ! - m o n d m o s t o l y a n m l y h a n g o n , m i n t v a l a m e l y n a g y b Qg Q, a m e l y n e k h r j a i a v i s z o n t a g s g o k f o l y t n m e g e r e s z k e d t e k . - I g a z a m v a n , V i l m a k i s a s s z o n y ? A h l g y f e l s e m t e k i n t e t t h m z s b Ql , m e r t g y r e z t e , h o g y t b b k v n c s i t e k i n t e t f o r d u l f e l . ( , e z e k e t a f e l v i d k i h l g y e k e t n e m k e l l f l t e n i , h a i l l e d e l m e s m a g a v i s e l e t r Ql v a n s z . ) - E z v o l t a z e l s Q b o d e g a a z e g s z S z e p e s s g b e n ; s r h z , v e n d g l Q, s z l l o d a a k a d t m s f e l i s , d e a z e l s Q i g a z i b o d e g t m e g n y i t n i c s a k F a y k i s m e r s z e l t e , a k i f o g l a l k o z s r a n z v e g y g y s z e r s z v o l t , s t t r a i m e l l p a s z t i l l i r l , f e n y Qi l l a t a i r l v o l t n e v e z e t e s a f Qv r o s i l a p o k h i r d e t s e i b e n . s v a l b a n a s z o m s z d b a n v o l t F a y k i s g y g y s z e r t r a i s , a h o l a z o k a t a t a r k a b a r k a g y g y s z e r e k e t k s z t e t t e e g y l o v a g G r s z n e v q p a t i k u s s e g d , a k i b r a l e g j o b b v a l c e r t n c o s v o l t a z e g s z F e l v i d k e n ( m g a r z s a h e g y i b l o k r a i s k a p o t t m e g h v k a t ) , h i b a p l y z t a m e g a p a t i k a e n g e d l y e k e t . F a y k i s r m a g a s z e m l y t i l l e t Ql e g i n k b b a b o d e g b a n t a r t z k o d o t t . . . - s a c u k r s z d j b a n , m e r t c u k r s z d ja is volt - szlalt meg Vilma kisasszony, mintha csak a hmzshez szlna, de az alszolgabr szlmalomvitorlival megfordult a kpzeletbeli bodegban. - Vilma kisasszony, kegyed nagyon jl rtheti azt a tudomnyt, amelynek segtsgvel a zajl folyamokon t lehet kelni. Tudjuk nagyon jl, hogy privt szorgalombl hegyi kalauzigazolvnyt is szerzett, behunyt szemmel is tudta az utat a Lengyel-nyeregre, a tarpataki vzesshez, de a dobsinai jgbarlanghoz is. De engedelmvel, Faykis bodegjhoz n mgiscsak jobban rtek. Egy szolgabrnak krlbell mindenhez rteni kellett Magyarorszgon. Tessk ebben megnyugodni. - Nono - mondta most vratlanul a kzpkor riember. - Azrt lehetett cukrszata is az emltett Faykisnak. - Volt is, de ez ms lapra tartozik - felelt Podolini, aki darab ideig nem vette le szemrehny tekintett Vilma kisasszonyrl, mintha szokatlan ellensgeskedst tapasztalt volna. Vadmacska b Qr m e l l n y b e n , a k l n b z Q z s e b e k t v e s z t Qj b e n t a l n k r t a u t n k e r e s g l t , h o g y a z e m l t e t t b o d e g a b e r e n d e z s t l e t h qe n l e r a j z o l h a s s a , d e a z t n m e g e l g e d e t t a z z a l , h o g y e g y - e g y f l r e t e t t s z k e t e l Qv e t t , s m a g y a r z a t a i k z b e n a k e l l Q h e l y r e t o l t , m i n t e g y s a k k f i g u r t . - I t t l t a b o d e g b a n P r i v o r s z k y r . ( A s z k e t k e m n y e n a h e l y r e l l t o t t a . ) F l t i z e n k t r a t j b a n j t t , a m i k o r a t o r o n y r a - m u t a t k o n n e m l e l t e k h e l y e t a c s k k , h o l l k . E z v o l t a r e n d e s i d e j e a n y u g a l m a z o t t f Qs z o l g a b r n a k , a k i h a r m i n c t s z o l g l a t i v e a l a t t t b b s z r l e h e t e t t v o l n a k p v i s e l Q, a l i s p n , t a l n m g k z p o n t i f Qs z o l g a b r i s L Qc s n , d e n e m s z e r e t e t t P o d o l i n b l k i m o z d u l n i e g y e t l e n n a p r a s e m . P r i v o r s z k y r s z a k l l a m i n d i g m e g v o l t f s l v e , s b u n d a g a l l r j h o z s i m u l t . T a l n a l e g a n g y a l i b b s z v q e m b e r v o l t , a k i t v a l a h a i s m e r n i s z e r e n c s m v o l t , m g i s e l g e d e t l e n v o l t s o r s v a l . A h z i f o d r s z a t i t u d o m n y v a l , a m e l y b e n M i l k a n n i , a f e l e s g e i s b i z o n y r a s e g t s g r e v o l t , m e r t e g y f Qs z o l g a b r n e m j r h a t k z n s g e s b o r b l y m qh e l y b e : m i n d e n n a p r e n d b e h o z t a a b a j s z t , s z a k l l t , h a j t , m e r t v o l t h a j n y r o l l j a i s , s m i k o r a b o d e g b a n e l h e l y e z k e d e t t : a k z i g a z g a t s r a p a n a s z k o d o t t . I t t l t P r i v o r s z k y r ! - m o n d t a m o s t m l y m e g g y Qz Qd s s e l P o d o l i n i , s a s z k k e l k o p p a n t o t t , m i n t h a e g y s z e l l e m e t a k a r n a m e g i d z n i , a k i m i n d e n b e n i g a z a t a d e l Qa d s b a n . - I g e n , d e b a r n r a f e s t e t t e a h a j t s b a j s z t - m o n d m o s t e g y n Qi h a n g , a m e l y n y i l v n k t e k e d n i a k a r t P o d o l i n i m e g g y Qz Qd s e s e l Qa d s v a l . - C s a k a g y a g b a r n r a , m e r t e g y b k n t f s v n y v o l t a z r e g ; a s z a k l l r a m r n e m r e s z k r o z o t t s e m m i t . - D e a m e g y e i k z i g a z g a t s a k i s u j j b a n v o l t - f e l e l t e P o d o l i n i , m i n t h a a s z a v a k a t e g y e d l a k z p k o r r i e m b e r h e z i n t z n . - N e h z k r d s e k b e n m i n d i g t a n c s o t k r t n k t Ql e , m e r t s z e m l y e s e n i s m e r t m i n d e n e m b e r t a j r s b a n . A l u b l i k o v c s t n m g m a s e t u d o t t v o l n a m e g h a l n i , h a e g y r g i b qn t a h a l l o s g y n b e n e m v a l l j a P r i v o r s z k y r n a k . U t a s o k k a l k e v e r e d e t t p r p a t v a r b a . . . M i n d i g t u d t a m , h o g y t e v a g y a h u n c u t , c s a k a g y e r e k e i d m i a t t n e m b n t o t t a l a k - m o n d P r i vorszky, s a kovcs megknnyebblt llekkel meghalt. Ilyen volt Privorszky. Vilma kisasszony most nem szlt semmit, csak a hmzsre mosolygott, mintha az egsz frfivilg balgatagsgt kirezte volna az alszolgabr szavaibl. Az pedig egy msik szket v o n t e l Q: - I t t p e d i g , a m e g y e b e l i i n t e l l i g e n c i a a s z t a l n l , a h o l m i a m a g u n k k i s l o v a g v i l g t l t k , i t t l t : G r g e i A . A v a l d i G r g e i e k k z l , a k i m i n d e n n a p , t l b e n , h b a n , s r b a n T o p o r c r l b e g y a l o g o l t P o d o l i n b a a m a g a p o h r s r r t , n o m e g t a l n a z r t i s , h o g y a j r s i a s z t a l n l h e l y e t f o g l a l h a s s o n . S o h a s e v e t e t t e l e a k a b t j t , s o h a s e t e t t e l e v a d s z b o t j t k e z b Ql , s o h a s e f i z e t e t t , c s a k e g y s z e r e g y h n a p b a n , m i n d e n n a p r t e g y p o h r s r t . G r g e i A . E n n y i v o l t a n e v e . B o l d o g v o l t , h a t u t a z i d e g e n e k a z A . b e t qt n h a A r t r n a k g o n d o l t k . P e d i g , s a j n o s , c s a k A l b e r t v o l t . T a l n e z s z o m o r t o t t a n h a G r g e i u r a t , h a u g y a n r r t s z o m o r k o d n i . M e r t m i n d i g t e l e v o l t d o l o g g a l . E l k e l l e t t m e n n i a p o s t r a , a v r o s h z r a , a b o l t o s h o z , a t r a f i k o s h o z , b e k e l l e t t s z l n i a k r o r v o s h o z , a k i t p p e n C s k i n a k h v t a k a b b a n a z i d Qb e n - m g p e d i g a z i g a z i C s k i a k k z l v a l . D e h t h o g y a n i s l h e t e t t v o l n a m e g e g y l - C s k i a S z e p e s s g b e n a C s k y a k h a z j b a n ? C s a k p p e n a z y - t m e l l Qz t e , m e r t s z a b a d g o n d o l k o d v o l t . H t e z e k e t m i n d e n n a p m e g k e l l e t t l t o g a t n i G r g e i r n a k , a k r m i l y e n i d Qj r s v o l t . N h a a z o r s z g t o n n e m i s v o l t m s e m b e r i n y o m , m i n t a z Q l p t e i n e k a n y o m a a h f v s b a n . E z r t n e m f u t o t t a h o s s z a b b i d Q a z i n t e l l i g e n c i a a s z t a l n l v a l t a r t z k o d s r a . g y v o l t , V i l m a k i s a s s z o n y ? A h m z s b e m e r l t h l g y m e g i n t c s a k m o s o l y g o t t , m i n t h a s o k k a l t b b e t t u d n a e r r Ql a b i z o n y o s G r g e i r Ql , a m i t i t t n y i l v n o s a n e l m o n d h a t n a . A n Qk n e k k l n v l e m n y k v a n a f r f i a k r l , d e Qk r e n d s z e r i n t t i t o k b a n t a r t j k a m o n d a n i v a l j u k a t . V i l m a k i s a s s z o n y i s c s a k m o s o l y g o t t , m i k o r G r g e i A . h f v s o s g y a l o g l s a i r l v o l t s z . P t a l n m e g t u d t a v o l n a m o n d a n i , h o g y m i r t j r k l t a t o p o r c i f l d e s r m i n d e n n a p P o d o l i n b a ? - A z i n t e l l i g e n c i a a s z t a l t l t e r m s z e t e s e n n e m h i n y o z h a t o t t M o o s N . J n o s , a h e l y b e l i p i a r i s t a a l g i m n z i u m i g a z g a t j a s e m . T m z s i , e n e r g i k u s f r f i v o l t , a k i t p p e n a z r t k l d t e k e b b e a z Qs i k o l o s t o r b a , h o g y a r e n d h z g y e i t , b a j a i t , h i n y o s s g a i t r e n d b e h o z z a . S o k m i n d e n f l e p a n a s z v o l t a k k o r i b a n a z a l g i m n z i u m e l l e n , m e r t h i s z e n a h a g y o m n y s z e r i n t p p e n b n t e t s b Ql h e l y e z i k v a l a e b b e a k o l o s t o r b a a p a p t a n r o k a t . M g a z i s e l Qf o r d u l t , h o g y e g y s z Qk e , k k s z e m q, h u s z r o s j r s , f o d o r i n t o t t h a j p i a r i s t a s z e r e l e m b Ql s z v e n l Qt t e m a g t a k o l o s t o r b a n . M a s e m l e h e t t u d n i , h o g y k i v o l t a z a p o d o l i n i l n y , a k i a z n g y i l k o s s g b a k e r g e t t e a m a t e m a t i k a p r o f e s s z o r t . N a g y s z k s g v o l t h t e b b e n a k o l o s t o r b a n a z e r l y e s , p a t t o g , s z i g o r M o o s N . J n o s r a , a k i e l s Qs o r b a n g y i n t z k e d e t t , h o g y a s z e r z e t e s t a n r o k n e m j r h a t n a k m i n d e n h t e n a k s m r k i g Qz f r d Qb e , m e g k e l l e l g e d n i k a z z a l , h a k t h e t e n k n t e g y s z e r k o c s i r a l h e t n e k . s M o o s N . J n o s e z t k e r e s z t l v i t t e . P o d o l i n i L a j o s m o s t s z n e t e t t a r t o t t , a z i g a z g a t s z k r e t m a s z k o d v a , e l g o n d o l k o z v a , h m m g v e , s z i n t e m g m o s t i s c s o d l k o z v a a z o n a c s e l e k e d e t e n , a m e l y M o o s N . J n o s e m l k h e z f qz Qd i k . - I g a z , d e F e r e n c e t m g s e m t u d t a m e g j a v t a n i - m o n d t a m o s t V i l m a k i s a s s z o n y , m i n t h a M o o s N . J n o s s a l s e v o l n a v g l e g m e g e l g e d v e . ( V a n n a k i l y e n n Qk a v i l g o n , a k i k n e k a l e g e r n y e s e b b f r f i a k s e t e h e t n e k k e d v k r e . ) - F e r e n c a z i t a l n a k v o l t a r a b j a - f e l e l t a z a l s z o l g a b r m e l a n k o l i k u s h a n g o n , m i n t h a e g y j v t e h e t e t l e n d o l o g r l b e s z l n e . - N a g y e s z q, n a g y m qv e l t s g q s z e r z e t e s , a k i n e k m e m r i j t a z e g s z k o l o s t o r c s o d l t a . O l y a n l a t i n k l t Q n e m v o l t , a k i t Q i d z n i ne tudott volna. A trtnelem a kisujjban. Zseni, akihez a Tudomnyos Akadmia rt leveleket nehz krdsekben. Bszkesge lehetett volna a podolini kolostornak, de... Az igazgat ppen azrt hordozta mindig magval a Faykis bodegba, hogy leszoktassa az italrl. Kt veg srt engedlyezett neki, amelyet a pter gyors egymsutnban megivott, mert pokolbelien szomjas volt mindig. Nem tudta levenni szemt a pohrrl addig, amg abban a habos sr mozgoldott. Igaz, hogy Faykis protekci rvn ugyanazt a min Qs g q s r t k a p t a a p e s t i g y r b l , a m e l y s r t a n e m z e t k z i t k e z Qk o c s i k b a n m r i k . F e r e n c - m i n t m o n d - a n a g y v i l g i e m l k e k h a t s a a l k e r l t , m i k o r a s r t m e g z l e l t e , m e r t e g y s z e r t k e z Qk o c s i b a n t e t t e m e g a z u t a t P e s t t Ql P o p r d f e l k i g . O t t l t a z a b l a k n l , s a t l i t j a t n z t e , g y n y r k d t t a z l l o m s o k b a n , a m i n t a z o k k v e t k e z t e k s e l m a r a d t a k , k t m o z d o n y i s v o l t a v o n a t e l b e f o g v a , m i n t h a F e r e n c t i s z t e l e t r e v o l n a m i n d e z , s a z t k e z Qk o c s i b a r n a k a b t o s p i n c r e i n a g y k i t qn Qs g g e l s z o l g l t k k i a f Qt i s z t e l e n d Q u r a t . K n l t k k a s s a i s d a r r a l , a m e l y h e z a z d e s t o r m t f o r g c s a l a k b a n s z e r v r o z t k , m i d Qn a k a s s a i l l o m s e l m a r a d t . F r a n c i a d o b o z t n y i t o t t a k t i s z t e l e t r e , o l y a n s z a r d n i k k a l t e l t e n , a m i l y e n e k e t P o d o l i n b a n n e m i s l t t a k . M g e g y d o b o z o r s o v a i k a v i r i s a k a d t , m e r t r i e m b e r e k s z o k t a k u t a z n i e z e n a v o n a l o n . s F e r e n c a b o d e g b a n , m i u t n m s k n t n e m s e g t h e t e t t m a g n : a l e g k z e l e b b i k t h e t e s k i m e n Qj t , a k s m r k i k i r n d u l s n a p j t t e t t e z l o g b a M o o s N . J n o s i g a z g a t r n l , h o g y a z e n g e d l y e z z e a harmadik veg srt is. Amit elvesztnk a vmon, megnyerjk a rven - felelt a szigor igazgat, s gy jutott Ferenc a bodegban a harmadik veghez is. Sokba kerlt, de megrte. Egy szabadsgos napba kerlt, amelyet igazgatjuk nlkl tlthetnek a pa p t a n r o k a k s m r k i g Qz f r d Qb e n . . . F e r e n c o t t h o n m a r a d t , s a d i k o k d o l g o z a t a i t j a v t g a t t a . - M e g r e m , h o g y F e r e n c e t m o n d j a m a j d a f r f i a k i d e l j n a k - s z l t m o s t V i l m a k i s a s s z o n y , m i n t h a v a l a m i c s i k l a n d o z t a v o l n a . - N e m a k a r o m Qt i d e l n a k t e k i n t e n i , h a b r sok tekintetben az is lehetne. Szerzetesi lemondsa plda nlkl val. Bevallotta ugyanis, hogy a heringsaltt szereti a legjobban a vilgon. s Faykisnl sohase evett heringsaltt, mert nagyon szomjas lett volna utna, s az igazgatnak tett grett mindenron meg akarta tartani. Nem ivott hrom veg srnl tbbet, akrmint pattogtak a dugk, habzottak a srk krltte. Voltak napok, amikor az jonnan rkezett heringesdobozokat nagy nneplyessggel nyitogatta fel Faykis, hogy a nyla csorgott az embe r n e k . V r s h a g y m a - s s a j t s z a g a v o l t a z e g s z v i l g n a k , a b o d e g a e l Qt t m g d l u t n i s o t t l l o t t a k a l u b l i v e n d g e k s z n j a i , a k i k a z j s z l l t m n y h r r e P o d o l i n b a r k e z t e k . L d a s z m r a f o g y n a k a s r k , v i r g k o r t l i F a y k i s , a k i a l e g j o b b t a n c s o k a t a d t a a r r a n z v e , h o g y a n k e l l a h e r i n g e s , t o j s o s , h a g y m s k e v e r k e k e t e l k s z t e n i - s F e r e n c m e g t a r t o t t a f o g a d a l m t . - R o s s z h r q e m b e r v o l t ; n e m z l l h e t e t t e l j o b b a n , m i n t a h o g y e l z l l t t - m o n d V i l m a k i s a s s z o n y , s c s e n d e s k n n e v e t e t t . V i l m a k i s a s s z o n y m e g j e g y z s e u t n P o d o l i n i L a j o s k i t r t a a k t k a r j t , m i n t h a v a l a m e l y s o r o m p t z r n a l e , s m l y m e g i n d u l t s g g a l f o r d u l t a k z p k o r r i e m b e r f e l . - m e , j u r a m , m o s t s a j t f l v e l h a l l h a t t a a n n a k a h l g y n e k a m e g j e g y z s t , a k i t a S z e p e s s g b e n a l e g m qv e l t e b b , l e g e r n y e s e b b , a l e g n a g y o b b k a l i b e r q h l g y n e k t a r t o t t a k . g y n y i l a t k o z o t t Q F e r e n c p t e r r Ql , a k i a k a d m i k u s o k k a l l e v e l e z e t t ; e l k p z e l h e t i , h o g y m i v o l t a v l e m n y e a k i s e b b k a l i b e r q n Qv i l g n a k a t u d s r l , k l t Qr Ql , s z e r z e t e s r Ql ! F e r e n c g y l t , m i n t e g y e l t k o z o t t k s r t e t , t l i a l k o n y a t o k o n m a g n o s a n Qd n g t t a k o l o s t o r b s t y i k r l , l l d o g l t a b e f a g y o t t P o p r d p a r t j n , h a l l g a t t a v z m e r t Q l k e k s u s t o r g s t , a m i n t r e g g e l r e a b e f a g y s h o z k s z l Qd t e k , m e s s z i r Ql e l n z e g e t t e a z o k n a k a p i a c t r i h z a k n a k a z a b l a k a i t , a m e l y e k k i v o l t a k v i l g t v a , o d a b e n t z e n l t e k , n e k e l t e k , t r s a s j t k k a l m u l a t o z t a k , n a g y o k a t k a c a g t a k a n Qk , k l n s e n a D u c h o n k i s a s s z o n y o k , a k i k o l y a n f o r m n s z e r e p e l t e k a p o d o l i n i k z v l e m n y b e n , m i n t a k i k n e k k a c a g s s a l t e l i k e l a z l e t k , a f e h r f g g n y k n h a t n c o t l e j t Q r n y a k a t m u t a t t a k - m s k o r a g y g y s z e r s z s e g d r n y t , m e r t r t e t t m i n d e n f l e b qv s z e t i m u t a t v n y o k h o z , d e a z o n g o r a s z m i n d i g h a l l a t s z o t t a k i s v r o s i e s t b e n , a h o l t r s t a l a n u l b o l y o n g o t t F e r e n c p t e r . H a r a g s z o m r d - o t j t s z o t t a k a z a k a d m i k u s n l k l i s . M i k o r n a g y k e n d Qi k b e n , p o s z t c i p Qi k b e n , k z i l m p s s a l h a z a f e l m e n t e k a h l g y e k a b a r t s g o s , s l t a l m a h j s z a g , a h o s s z l e t r e b e r e n d e z e t t h z a k b l : m e g r k n y d t e k , h a F e r e n c p t e r g r n y e d t , f e k e t e a l a k j v a l t a l l k o z t a k a tli estben. Kis lak ll a nagy Duna mentben... ddolgatta a pter. s ezzel nvekedett rossz hrneve. - No, igen - jelentkezett Vilma kisasszony. - Termszetes dolog, hogy nem szerettk az eleven ksrteteket, mg akkor sem, ha azok ezstfogantys benfa plcval stlnak, s bundagallrban jrklnak a piacon. Ferenc pter egybknt nagyon szeretett hosszadalmasan khgn i , m e r t a d l i s r t , a h a g y m s h a l a t , a c i t r o m o s k o l b s z t n e m b r t a k e l l Qe n m e g e m s z t e n i a g y o m r a . E g y a k a d m i k u s n e v e s z t s e e l a z t l e t t , h a h e r i n g e s d o b o z t b o n t a n a k f e l e l Qt t e . A k z p k o r r i e m b e r , a k i e d d i g n a g y f i g y e l e m m e l h a l l g a t t a P o d o l i n i L a j o s s V i l m a k i s a s s z o n y s z c s a t j t , a m i n t s z o k s s z e r i n t a t v o l l e v Qk r Ql v i t a t k o z t a k , n a g y n y u g a l o m m a l m o n d o t t t l e t e t : - A z e m b e r e k e t n e m l e h e t m e g j a v t a n i ; g y k e l l v e n n i Qk e t , m i n t a m i l y e n e k . A z v o l n a a l e g f u r c s b b , h a m i n d e n e m b e r e g y f o r m a v o l n a a v i l g o n . M a g u k e l j t t e k a r r l a v i d k r Ql , k i t u d j a , m i k o r m e h e t n e k i s m t v i s s z a , h o g y m e g s z o k o t t k r n y e z e t k e t j r a l s s k . j l e t n y l t m a g u k e l Qt t , a m e l y b e n v a l a m i k p p e n e l k e l l h e l y e z k e d n i . M i t s z n d k o z n a k t e n n i ? - I g a z b a n m g n e m i s g o n d o l t a m e r r e - m o n d t a most a hrihorgas fiatalember, elpirult, megzavarodott, mintha tetten rtk volna. - n azt gondolom, hogy most szabadsgon vagyok, csak ppen tovbb tart a szabadsg, mint ahogy szokott. Egyszer csak levelet tallok a portsnl egy reggel, amelyben visszahvnak Podolinba, mert az n rasztalomban gysem igazodik el senki. Mindenkinek megrom az adresszemet, igaz, hogy mg senki se vlaszolt. Nincsenek ott kzelebbi rokonaim, de Faykis meggrte, hogy amint tud valamit: nyomban levelet kld. - A posta nem megbzhat - felelt a kzpkor r. - Jl tudom, hogy a leveleket felbontjk, de jrnak Pestre szepessgiek, akik magukkal hozhatnak szbeli zeneteket. A kzigazgatsnak nem lehet megllani, akrmi trtnt. Mgiscsak n vagyok a szolgabr. - s Vilma kisasszony mit tervez magban? - krdezte most a kzpkor riember, nagyon csndes hangon, mintha valamely fjdalmas krdst bolygatna. De a kisasszony oly lnksggel, nbizalommal, szinte hatrozottan vetette fel a fejt, hogy szinte megbnhatta a kzpkor r a k r d s f e l t e v s t . - n , k r e m , j f o r m n g y e r m e k k o r o m t a r v a v o l t a m , m e r t g y r e n d e l t e a s o r s . M o g o r v a a t y a f i a k n l s m g m o g o r v b b i n t z e t e k b e n t l t t t e m l e t e m e t . n t a n t n Q v a g y o k . S z e g n y , i s k o l a n l k l i t a n t n Q, d e b i z o n y o s a n a k a d e g y d a r a b k e n y r a s z m o m r a - f e l e l t V i l m a k i s a s s z o n y o l y v g t e l e n n b i z a l o m m a l , m i n t h a m r t i t o k b a n t u d n i s j v e n d Qb e l i s o r s t . V i d o r a n n z e t t h m z s r e , b a r t a i r a , a z a b l a k o k o n b e s t t l Q t l i j s z a k b a , m i n t h a l e g g a z d a g a b b v o l n a a z e g s z t r s a s g b a n t a n t n Qi o k l e v e l e b i r t o k b a n . - A k a s s a i a p c k n l s z e r e z t e m a d i p l o m m a t , s a m a g y a r k i r l y i t a n f e l g y e l Q r t a a l . E z a d i p l o m a a p o k o l b a n i s d i p l o m a . - H t t e g y k e l m a g u n k a t h o l n a p r a - m o n d t a m o s t a k z p k o r r i e m b e r , a k i n y i l v n u g y a n a z o n a v l e m n y e n v o l t , m i n t V i l m o s i k i s a s s z o n y . A k a s s a i a p c k n e m o s z t o g a t t k r d e m t e l e n e k n e k a z o k l e v e l e k e t . A k z p k o r r i e m b e r e l m e n Qb e n m a g a e l e r e s z t e t t e a f i a t a l o k a t , s a f o l y o s n v a l b c s z s n l k r d e z t e m e g t Ql k : - M o s t m r n a p o k t a v a n s z e r e n c s m i s m e r n i m a g u k a t , d e m g m i n d i g n e m s i k e r l t m e g t u d n o m , h o g y v o l t a k p p e n m i f l e s s z e k t t e t s b e n i s v a n n a k e g y m s s a l . J e g y e s e k , r o k o n o k v a g y j i s m e r Qs k , a k i k n e m h a g y j k e l e g y m s t a z i d e g e n v r o s b a n ? - E g y i k s e m . C s a k p o d o l i n i a k v a g y u n k m i n d a k e t t e n - f e l e l t a s z o k o t t v i d o r m o s o l y v a l V i l m a k i s a s s z o n y . - N h a a z e m b e r h a s z n t v e s z i a s z l Qv r o s n a k i s . - V r o s k j n a k - s z l t h e l y r e i g a z t l a g a k z p k o r r i e m b e r , m i n t h a b i z o n y s g o t a k a r n a t e n n i , h o g y a z i s k o l b a n v a l a m i k o r f l d r a j z o t i s t a n u l t , a m e l y f l d r a j z b a n s l y t h e l y e z t e k a n e v e k r e . - I g a z , e z e g y s z e r i g a z , m e r t m s a v r o s s m s a v r o s k a , m i n t a k r M r t o n s M r t o n k a . T l i s z e n t e k Qk m i n d a k e t t e n , d e M r t o n n a p j n , n o v e m b e r b e n a h z o t t l d p e c s e n y n e k v a n r t e l m e , m g M r t o n k a n v n a p j n , j a n u r b a n , m r a d i s z n t o r r t s e l e l k e s e d i k m i n d e n k i - s z l t a z a l s z o l g a b r . - F e r e n c J z s e f i n t z k e d e t t a M r t o n - n a p r l - f e l e l t a k z p k o r r i e m b e r . - A p o z s o n y i z s i d k l e g s z e b b l i b j u k a t v i t t k Qf e l s g n e k a j n d k b a . 2 V i l m a k i s a s s z o n y a s z l l o d a m s o d i k e m e l e t n , a z a l s z o l g a b r a z e l s Q e m e l e t e n , a k z p k o r r i e m b e r a f l d s z i n t e n l a k o t t . K r l b e l l e g y m s f l e s e t t a s z o b j u k ; h a l y u k a t f r t a k v o l n a a m e n n y e z e t b e , s a z o n e g y z s i n r t h z n a k t : j e l t a d h a t t a k v o l n a e g y m s n a k , k l n s e n l m a t l a n j s z a k k o n . A k z p k o r riember lmatlansgban szenvedett, s vltozatos gygymdokat tallt ki arra nzve, hogy bajn segthessen. Ezrt lakott nha a szigeti szllodban is, mert itt egyszer valamikor kellemes, hossz, lmatag jszakja volt. Kacskovicsnak hvtk, taln ppen ama Kacskovicsok kzl val, akiknek annyi hzuk volt Pesten, hogy jformn minden utcban volt hzuk. Szerencsre, a mi Kacskovicsunknak mg a hzakkal se volt dolga. Javban lt egyik belvrosi hzban az desanyja, az n mamcskm, mint a kzpkor riember nevezgette az reg asszonysgot, aki mr hsz v ta nem hagyta el a lakst, mita egyszer sta kzben eltvedt az jonnan plt Belvrosban, s a konfertblis bmszkod szemeket vetett r, amikor egy utcanevet s egy hzszmot diktlt neki. Az reg a s s z o n y s g a l e g k l n b z Qb b k a l a n d o k u t n k e r l t v i s s z a o t t h o n b a , s f o g a d a l m a t t e t t , h o g y e g y e t l e n l p s t s e m t e s z t b b e b b e n a v r o s b a n , a h o l t u d t n k v l j n e v e k e t a d t a k a z u t c k n a k , j h z a k a t p t e t t e k , j b o l t o k a t n y i t o t t a k , a n l k l h o g y k e l l Q i d Qb e n r t e s t e t t k v o l n a e r r Ql a r g i b e n n s z l t t l a k o s s g o t . E z a s z a k l l a s P o d m a n i c z k y F r i g y e s o k a m i n d e n n e k , m o n d o g a t t a z v e g y K a c s k o v i c s n , m e r t t a l n a z e g y e t l e n i d e g e n f r f i v o l t a b r , a k i t a v r o s i l a k o s s g b l i s m e r t . O t t h o n b a n l d g l t t e h t , s e l g b a j a v o l t a k l n b z Q h z m e s t e r e i v e l , a k i k , b r r g i , k i p r b l t e m b e r e k v o l t a k , m i n d e n f l e j i n d t v n y o k k a l l e p t k m e g a h z t u l a j d o n o s n Qt . H o l a l a k k h z b r e i t a k a r t k e m e l n i ( m e r t j f o r m n i n g y e n l a k t a k ) , h o l m e g m i n d e n f l e r e p a r c i s t e r v e k k e l l l o t t a k e l Q. K l n s e n a z e s Qc s a t o r n k k a l v o l t b a j . . . - H a m g e g y s z e r a z e s Qc s a t o r n r l s z l v a l a k i , a n n a k k i t e s z e m a s z qr t - m o n d K a c s k o v i c s n , s e z z e l j d a r a b i d Qr e f e l f g g e s z t e t t e a z i n d t v n y o k a t . A k z p k o r r i e m b e r : K a c s k o v i c s , b o l d o g n a k m o n d t a m a gt, hogy ilyen desanyval ldotta meg sorsa. s hogy anyjnak kedveskedjen: minden csaldi hzban berendezett magnak lakst, ahol hosszabb-rvidebb ideig lakott is, amg lmatlansga miatt el nem kltztt olyan helyre, ahol gygyulst remlt betegsge ellen. Egy szekrny nagysg utazldja volt, amelyet mr ismertek minden pesti fogadban, mert vndorlsaiban leginkbb a fogadkban tudott egy-egy jszakai nyugalomhoz jutni. Ugyanezrt az jsgokban mindig azt az oldalt kereste, amelyben az Idegenek Nv s o r a h e l y e t f o g l a l t , a k l n b z Q f o g a d k s z e r i n t f e l o s z t v a . A z t l e h e t n e m o n d a n i , h o g y p p e n o l y a n k v n c s i s g g a l o l v a s t a v g i g a z I d e g e n e k N v s o r - t , m i n t n m e l y e m b e r e k a z t l a p o k a t . H a m e g t e t s z e t t n e k i e g y n v , a k r f r f i , a k r n Qi n v , a z i d e g e n e k l a j s t r o m b a n , a m e l y n v n e k a v i s e l Qj r Ql f e l t t e l e z t e , h o g y a z p p e n a z r t s z l l o t t m e g a b i z o n y o s f o g a d b a n , m e r t o t t j l , n y u g o d a l m a s a n l e h e t a l u d n i : h a b o z s n l k l e l k l t z t t d a r a b i d Qr e a j e l z e t t f o g a d b a . M i u t n v e k t a t a n u l m n y o z t a a n v s o r t , v o l t a k m r k i p r b l t i s m e r Qs e i , a k i k n e k b i z o n y o s v a r z s l a t o t t u l a j d o n t o t t . V o l t e g y H e r i n g e r n e v q i s m e r Qs e , a k i m i n d i g a F e h r l n e v q f o g a d b a n s z l l o t t m e g ( m i v e l p p e n l k e r e s k e d Q v o l t ) , s a f o g a d b a n m i n d i g r e t t e g v e v r t k , m e r t g y h o r t y o g o t t , h o g y e g s z e m e l e t e t n e m h a g y o t t a l u d n i . A m i k o r H e r i n g e r n e v t ( S z a b a d k r l ) m e g p i l l a n t o t t a l m a t l a n b a r t u n k a z j s g b a n : b r h o l v o l t a v i l g o n : n y o m b a n a F e h r l - b a k l t z t t , m g p e d i g l e h e t Ql e g a l k e r e s k e d Q k z e l b e . A f l e l m e t e s h o r t y o g v a r z s l a t o t g y a k o r o l t K a c s k o v i c s l m a t l a n s g a e l l e n . A m i n t a l e g k l n b z Qb b h o r t y o g s i m qv e l e t e k e t v g e z t e , a m i n t m e g f o r d u l t l m b a n , a m i n t f e l r i a d o z o t t , s h a n g o s a n k r o m k o d n i k e z d e t t , h o g y s o h a l e t b e n n e m t e s z i b e t b b l b t e b b e a f o g a d b a , a h o l n e m h a g y j k a l u d n i : m i n d o l y a n a l t a t s z e r v o l t K a c s k o v i c s r s z r e , a m e l y r t r d e m e s v o l t e l u t a z n i a F e h r l - i g v a g y m g m e s s z e b b i s . b e r l l a p o t b a n s o h a s e l t t a H e r i n g e r t , m e r t n e m a k a r t k i b r n d u l n i a h Qs i e s e n , s z i n t e e m b e r f l t t i e r Qv e l h o r t y o g e m b e r b Ql , c s a k h a l l o m s b l t u d t a , h o g y n a g y b a j u s z , t o k s , g r b e o r r , n a g y s z e m q, k i s f e k e t e r i e m b e r , a k i n a p k z b e n b o c s n a t o t k r m i n d e n f o g a d i a l k a l m a z o t t l h o r t y o g s r t . S u t t y o m b a n l o p z i k b e s z o b j b a , h o g y f i g y e l m e z t e t n i s e l e h e s s e n a z j s z a k a i j m a g a v i s e l e t r e . A z I d e g e n e k N v s o r - b a n a z a l t a t c i m b o r k k z t t i s m e r Qs e v o l t e g y R a d i c s n e v q b o r k e r e s k e d Q i s , a k i a r r l v o l t h r e s , h o g y o l y a n s i k e t , m i n t a f l d . A s a j t h a n g j t s e h a l l o t t a . U g y a n e z r t j s z a k n k n t n a g y o r d t o z s o k a t r e n d e z e t t , m e r t r e n d s z e r i n t t qz z e l , b i k v a l , b e t y r r a l l m o d o t t a b Qs g e s v a c s o r a u t n ; a c s i z m j t h a j i g l t a a z a j t h o z , f e l r n t o t t a a z a b l a k o t , b e l e r o h a n t a s z e k r n y b e , e l b j t a z g y a l , s t e l i t d Qb Ql n y g t t , k i l t o z o t t . B a r t u n k , h a m e g p i l l a n t o t t a n e v t R a d i c s n a k ( V r p a l o t r l ) , n y o m b a n b e k l t z t t a b u d a i s z l l o d b a , a h o l R a d i c s , d u n n t l i e m b e r l t r e , r e n d s z e r i n t m e g s z l l o t t . H a m r l m a t l a n u l t l t i a z j s z a k t : l e g a l b b l e g y e n o k a e r r e n z v e . D e n e m . R a d i c s l m b a n b i r k z o t t a b a k o n y i b e t y r o k k a l : b a r t u n k j z qe n f o r d u l t a m s i k o l d a l r a . U g y a n i l y e n i s m e r Qs e v o l t e g y s o k s z o r o s a n b u k o t t k p v i s e l Qj e l l t , a k i a P a n n n i a f o g a d b a n m i n d e n a l k a l o m m a l m e g j e l e n t P e s t e n , a m i k o r v a l a h o l e g y k e r l e t m e g r e s e d e t t . l m b a n m i n d e n a l k a l o m m a l e l m o n d t a a z o k a t a b e s z d e k e t , a m e l y e k e t a m i n i s z t e r h e z , a v l a s z t k h o z i n t z e n d . K a c s k o v i c s a s z o m s z d s z o b b a n j z qe n a l u d t . N e m c s o d l h a t t e h t , h o g y a k z p k o r r i e m b e r , a k i a z l m a t l a n s g a e l l e n b u j d o s o t t a z I d e g e n e k N v s o r - b a n : n y o m b a n s z r e v e t t e a p o d o l i n i a k n e v t , a k i k a s z i g e t i s z l l o d b a k l t z t e k . P o d o l i n i e m b e r r e l g y s e v o l t m g d o l g a l e t b e n . H t h a t u d n a k v a l a m e l y v a r z s l a t o t , a m e l y l m o t h o z K a c s k o v i c s s z e m p i l l i r a ? . . . D e a z j l m a t l a n u l m l t e l . C s a k n h a , m s o d p e r c e k r e v l t e h a l l a n i F e r e n c p t e r d n n y g Q h a n g j t , a m i r Ql a n n y i t h a l l o t t a z e s t f o l y a m n . I g a z , h o g y m o s t m s d a l t n e k e l t , m e r t a p a p o k n a k k l n s n t i k v a n n a k . A z t n e k e l t e : E l m e g y e k a t e m p l o m e l Qt t , j a j b e s z p e n n e k e l n e k . . . D e a p t e r m i n d i g e l m e n Qb e n s n e m j v Qb e n v o l t , a m i n a g y o n m e g r o n t o t t a a z l o m m e g t e l e p l st. Semmi rendkvlisg nem trtnt az jszaka folyamn, mg szrakozott vendg sem akadt, aki idegen lakszobba nyitott volna be, ami ugyancsak hozzjrult volna Kacskovics jszakai lma nyugalmhoz. S egyetlen hzaspr se lakott a fogadban, aki jfl u t n r e n d e z n c s a l d i g y e k m e g b e s z l s t ; p e d i g K a c s k o v i c s r , b e s z l y n k e g y i k h Qs e : i g a z n d i b a n a k k o r t u d o t t j z qe n a l u d n i , h a a s z o m s z d j b a n j s z a k a i e d n y e k e t v a g d a l t a k e g y m s f e j h e z a z l m a t l a n h z a s t r s a k . F e l e j t h e t e t l e n l j l m o k a t o k o z o t t p l dul Kristfin, egy jraval vidki asszonysg, aki a Vadszkrt szllodban jfl utn mindig hosszadalmasan csengetett a szobaasszonynak. (- Adjanak mr hamar valami lmosknyvet, mert a frjem megint valami bolondot lmodott. - s az asszonysg megve r t e a f r j t , h a v a l a m e l y g y a n s d o l g o t o l v a s o t t k i a z l m o s k n y v b Ql . ) A f o g y h o l d m i n d m s v i l g i a s a b b a r c u l a t o t m u t a t o t t a D u n a f e l e t t v a l u t a z t b a n , a k z p k o r r i e m b e r d e r m e d t e n f i g y e l t a z j s z a k b a a l e g k i s e b b n e s z r e i s , h o g y e l a l u d h a s s o n . D e s e n k i s e v g t a a c s i z m j t a z a j t h o z , a z j l o m t a l a n u l t e l t e l . S z i n t e m e g c s a l t n a k r e z t e m a g t K a c s k o v i c s , a m i k o r r e g g e l f e l s z r e v e t t e , h o g y a z j s z a k a a p r , s qr q h h u l l o t t s z r e v t l e n l , a m e l y b e h i n t e t t e a t e g n a p i l b n y o m o k a t a s z i g e t e n . H a t u d t a m v o l n a , h o g y o d a k n n h a v a z i k - g o n d o l t a m a g b a n a z l m a t l a n e m b e r . D e a h n e s z t e l e n l j t t , s m o s t m r n e m l e h e t e t t h a s z n t v e n n i . - E l m e g y n k P e s t r e - m o n d t a a z a l s z o l g a b r , a k i m r e l Qv e t t e m i n d a z o k a t a r u h i t , a m e l y e k n z e t e s z e r i n t e g y v r o s i l t o g a t s h o z s z k s g e s e k . N a g y c s i z m t h z o t t , p l i n k t i v o t t , s s , p a p r i k s k e n y e r e t m a j s z o l g a t o t t , e l s z n t a n n z e g e t e t t m a g a e l d e r k i g r Q v a d s z k a b t j b a n . F e l s a l j r k l t a z e b d l Qb e n , m i n t v a l a m e l y v a s t i l l o m s o n . - H o v k s z l ? - k r d e z t e K a c s k o v i c s . - A m i n i s z t r i u m b a - f e l e l t P o d o l i n i , m e r t m r m e g t a n u l t a , h o g y a z Qh o z z h a s o n l l z e n g Qk m i n d i g a m i n i s z t r i u m b a k s z l Qd n e k . ( V i d k i e m b e r P e s t e n l t a l b a n m i n d i g a m i n i s z t r i u m b a j r . ) m r v i d i d Q m l v a e l Qk e r l t V i l m a k i s a s s z o n y i s , m g p e d i g k o m o l y a n l t o g a t s h o z l t z v e , f e k e t e r u h b a n , a m e l y n y i l v n a l e g j o b b r u h j a v o l t . - V i l m a k i s a s s z o n y i s a v r o s b a m e g y ? A t a n t n Qn e k v l t o z a t l a n j k e d v e v o l t , n e m i g e n l m o d h a t o t t s e m m i r o s s z a t a z j s z a k a f o l y a m n . P i r o s t b l j n o t e s z k n y v e c s k t v e t t e l Q, a m e l y r e a z v o l t a r a n y b e t qk k e l n y o m t a t v a : T a n t k N a p t r a . - H r o m r o k o n o m i s l P e s t e n , a k i n e k a c m e i t t v a n f e l j e g y e z v e . V a l a m e l y i k t Ql c s a k h a l l o k e g y o k o s s z t a s o r s o m r a n z v e . P n z t n e m k r e k t Ql k , t a n c s o t s z v e s e n a d n a k a r o k o n o k , h a a z z a l l e r z h a t n a k a n y a k u k r l . - n n e m m u t a t k o z o m a r o k o n a i m e l Qt t , m e r t n e m a k a r o m Qk e t m e g i j e s z t e n i - f e l e l t s z o k a t l a n m o g o r v a s g g a l P o d o l i n i L a j o s . - A r o k o n o k c s a k a d d i g j k , a m g a t v o l b l l e h e t b e s z l g e t n i r l u k . M i u t n a j e g y z Qk n y v e c s k b Ql k i d e r l t , h o g y V i l m a r o k o n a i , bizonyos Klebkk, a terzvrosi templom krnykn laknak, a kzpkor riember felkiltott, hogy neki is azon a krnyken van dolga. Legalbb megtantja Vilma kisasszonyt az oda val utazsra, ha mskor is meg akarn ltogatni Klebkkat. Az alszolgabr elhallgatott a maga minisztriumval, s sztlanul csatlakozott, miutn nhnyszor megnzte csizmit, mintha nem volna egszen bizonyos abban, hogy a terzvrosi templom krnykre is illik ez a viselet... Lvasttal mentek vgig a behavazott szigeten. A kocsis a lovt szabadjra hagyta (amgy se lphetett volna ki a lovacska a snek kzl), s jegyvlts kzben bartsgosan elmondta, hogy nagyobb hesskor a lvast meg szokott llani, s sznkval jrnak a szigeten. De a sznk csak rnknt indul az a l s s z i g e t r Ql a f e l s Qr e , e z r t j i d e j b e n o t t l e n n i a s z n k i n d u l s n l , m e r t r a h o s s z i g i s l e h e t v r a k o z n i . - A s z n k t i s e g y l v o n j a ? - k r d e z t e h i t e t l e n k e d v e P o d o l i n i , a k i a p r n k n t v i s s z a n y e r t e k e d l y t , m i u t n a z a g g a s z t m i n i s z t r i u m i l t o g a t s r l l e m o n d o t t . - A s z n k t k t l h z z a , s c s e n g Qt i s k t n k a l o v a k n y a k r a , h o g y a s t t b e n e l n e t v e d j n k - f e l e l t a v r s b a j s z k o c s i s , a k i l t h a t l a g s z e r e t e t t b e s z l g e t s t k e z d e n i a z u t a s a i v a l . C s a k n h a k i l t o t t a z r g Q, v e g t b l i t r e s z k e t t e t Q j r m q b e l s e j b Ql a g y e p l Q n l k l f u t l o v a c s k r a : - C s i l l a g , t e . s a l o v a c s k a m e g i n t t r a p p o l n i k e z d e t t . A z a l s s z i g e t e n , a h o l a s n e k n e k n y o m u k v e s z e t t , a l v a s t v g l e g e s e n m e g l l o t t , a k o c s i s k i f o g t a a l o v t , h o g y a k o c s i m s i k v g r e r a g a s s z a : s z i n t e bnatos volt megvlni a bartsgos alkotmnytl, amelyben az egsz vilgot krl lehetett volna utazni. A kzpkor riember, miutn titrsai vonzalmt a lfogat alkotmny irnt szrevette, nyomban kijelentette, hogy lfogat utazsban mg lesz rszk a nap folyamn. - Mg sohasem utaztam omnibuszon - mondta Vilma kisasszony -, habr mr sokszor olvastam az omnibuszokrl. ... A s z i g e t r Ql k i r v e t e h t d a r a b i d Qr e v i l l a m o s v a s t r a l t e k , a m e l y e t b r t m e n e t i l l a p o t n a k t e k i n t e t t e k : V i l m a k i s a s s z o n y i n d t v n y r a b a r t s g o s h a n g o n t u d a k o z d t a k a r r l , h o g y h o l k e l l m a j d a K i r l y u t c a i o m n i b u s z r a t s z l l a n i . A k a l a u z n y j a s e m b e r v o l t , v i d k r Ql s z r m a z o t t P e s t r e , s n y i l v n m a g n a k i s r m e t o k o z o t t , a m i k o r e l d i c s e k e d h e t e t t a z z a l , h o g y m e n n y i r e k i i s m e r i m a g t e b b e n a n a g y v r o s b a n . B i z o n y o s l e e r e s z k e d s s e l j e l e n t e t t e b e a t r s a s g n a k , h o g y m o s t c s a k a V g s z n h z - h o z c m z e t t m e g l l h e l y k v e t k e z i k . V a l b a n n h n y r v i d r u h s h l g y u g r o t t f e l l t b Ql , m i u t n s z e m g y r e v e t t e c i p Qj t . T n c o l n i j r n a k i d e a f r u s k k - m o n d a k a l a u z , m i u t n K a c s k o v i c s r v i d k i s z o k s s z e r i n t m e g k n l t a a s z i v a r t r c j b a n b a r n l l R e g a l i t s z o k e g y i k v e l . ( K a cskovics r, taln lmatlansga miatt is: j viszonyban akart lenni mindenkivel.) A Berlini tren azt mondta a kalauz: itt most a Nyugati-vonattal rkezett vidkiek is felszllnak. Vigyzni kell velk. Vidki ember nem szeret jegyet vltani. A Podmaniczky utcnl a mindentud villamoskondoktor arra figyelmeztette kis trsasgunkat, hogy ezen a helyen szllnak le azok, akiknek a trvnyszkeken van dolguk. Lehet, hogy nem mindenki jn vissza, hogy egy rgi szakaszjeggyel megint krlutazza a vrost. Az Andr s s y t n l a m e g k e d v e s t e t t k a l a u z a f l d a l a t t i v a s u t a t i s f i g y e l m b e a j n l o t t a u t a s a i n k n a k . n , a m a g a m r s z r Ql , h a s z a b a d n a p o s v a g y o k : s z v e s e n u t a z o m a f l d a l a t t i v a l . D e m r k z e l g e t t a K i r l y u t c a , s K a c s k o v i c s r i n d t v n y r a u t a s a i n k m o z g o l d n i k e z d t e k . A z a l s z o l g a b r l t h a t l a g n a g y o n j l s z r a k o z o t t a v i l l a m o s k a l a u z e l Qa d s n . - T r t n e t e s e n n i s s z e p e s s g i v a g y o k , v a l a h a l l a m i t i s z t v i s e l Q v o l t a m , s s z a b a d j e g y e m v o l t F e l k a s P o d o l i n k z t t - s z l t b c s z s k z b e n a v i l l a m o s k a l a u z . - L o c s rek, a finnc - kiltott fel az alszolgabr, amint alaposan szemgyre vette j bartjt. De a villamoskocsi tovbbment. Csak egy vidm, felvidkies dvzlet vlaszolt a kocsirl. Minden baj nlkl jutottak utasaink a hres Kirly utca sarkra, ahol az omnibusz megllni szokott hosszadalmas utazsban, amelyet Budrl Pestre vgez. s a n a g y k e r e k q, h a t a l m a s , s r g a k o c s i v a l b a n m r j t t i s a f o r g a l m a s t r s g e n k e r e s z t l , a k o c s i s b t r a n h a j t o t t , m i n t h a m i n d e n j r m q k t e l e s v o l n a r e s p e k t l n i a z Q k o c s i j t . E l g i z m o s l o v a k v o l t a k a z o m n i b u s z e l f o g v a , a m e l y e k s z i n t e m a g u k t l l a s s t o t t a k a m e g l l h e l y k z e l b e n . U t a s a i n k h e l y e t k a p t a k a b Qr l s e k e n , a m e l y e k u g y a n s z a k a d t a k , k o p o t t a k v o l t a k , d e m g i s a r r l t e t t e k b i z o n y s g o t , h o g y o l y a n k o r b a n s z l l t o t t a k p a s a s r o k a t , a m i k o r m g s z o k s b a n v o l t a z u t a s o k k n y e l m r Ql i s g o n d o s k o d n i . T b b n y i r e i d Qs e b b e m b e r e k , a s s z o n y s g o k f o g l a l t a k h e l y e t a z o m n i b u s z b a n , a k i k v a l a m e l y r e j t e l m e s o k b l B u d r l P e s t r e j t t e k , s k i s z m t o t t k , h o g y a z o m n i b u s s z a l t e h e t i k m e g l e g o l c s b b a n t j u k a t . A z e l s Q p e r c b e n s z i n t e i j e s z t Qn e k l t s z o t t , a m i n t a k o c s i s v a k m e r Qe n m e g i n d t o t t a l o v a i t , e g y e n e s e n a f o r g a l m a s , k e s k e n y u t c a k z e p n e k t a r t v a . T e m r d e k k o c s i v o l t e b b e n a s z qk u t c b a n ; m i n d e n f l e k o c s i v o l t , a m e l y a v r o s t e r l e t n f e l t a l l h a t . N a g y m l h s s z e k e r e k m e n t e k v a g y j t t e k , m i n t h a i t t k e r e s n k a z o k a t a r a k t r a k a t , a h o l s z l l t m n y u k t l m e g s z a b a d u l h a t n a k . M i n d e n b o l t e l Qt t k z i k o c s i k v o l t a k f e l l l t v a , a m e l y e k r e r e g g e l t Ql e s t i g p a k o l t a k , m i n t h a e g y e t l e n n a p a l a t t a k a r n a e l k l t z n i a z e g s z u t c a h e l y r Ql . P o s t a k o c s i k l l o n g t a k , a m e l y e k k i f o g y h a t a t l a n u l o n t o t t k b e l s e j k b Ql a c s o m a g o k a t , a m e l y e k b e n t a l n a f l d k e r e k s g m i n d e n p o r t k j t i d e s z l l t o t t k . C i t r o m o s - , n a r a n c s o s - , f g s l d k t o r n y o s u l t a k a n y i t o t t k a p u s u d v a r o k o n . M e g s z a k t s n l k l k v e t k e z e t t e g y i k b o l t a j t a m s i k u t n , m i n d e g y i k b e n m s p o r t k t r u l t a k , c s a k a b o l t o s o k v o l t a k e g y f o r m k , a k i k e r n y Qs , p u h a s a p k i k b a n i t t j t t e k a v i l g r a , s i t t r e g e d t e k m e g . s a z o m n i b u s z g y h a l a d t e b b e n a z qr z a v a r o s , l t s z l a g f e j v e s z t e t t u t c b a n , m i n t h a n e m i s t r Qd n e a z e m b e r e k k e l , a k i k k e r e s z t l - k a s u l mszklnak az ton, tbeszlgettek egyik oldalrl a msikra, terheket cipeltek, kocsikat igazgattak, gyerekeket vezettek, kirakatokat nzegettek, tettek-vettek, sernykedtek, mintha ez a nap volna az utols, amikor a Kirly utcban vsrolnak. De most, d n g Q d c g s e k u t n , m e g i s m e r k e d v e r u h s b o l t o k , h e r i n g k e r e s k e d s e k , f qs z e r e s e k , v s z o n z l e t e k , u d v a r o k l t v n y a i v a l , a m e l y u d v a r o k r a , r a k t r o k r a , m qh e l y e k r e s z i n t e m e g g r b e d v e h a j o l t a k a v a s r c s o s g a n g o k , a z a b l a k o k , m i n t h a g y s e m l e n n n e k a z e m e l e t e k e n e m b e r e k , a k i k e t s z o l g l n i k e l l e n e : m i n d e n k i n e k a z u t c n , a b o l t b a n , a r a k t r b a n v a n h e l y e : a K i r l y u t c a i u t a z s u t n k i f j t a m a g t a z o m n i b u s z a t e r z v r o s i t e m p l o m n l , s a t b b i u t a s o k k a l a m i i s m e r Qs e i n k i s l e s z l l o t t a k , s z i n t e e l f r a d v a a l t n i v a l k t l , a m e l y e k e t e r v i d p e s t i u t a z s n y j t o t t n e k i k . - A z t h i s z e m , l e g j o b b v o l n a m e g p i h e n n n k v a l a h o l , m i e l Qt t u t a z s u n k a t f o l y t a t n n k - i n d t v n y o z t a m o s t a k z p k o r r i e m b e r . - T u d o k i t t a k z e l b e n e g y s r h z a t , a h o l e m b e r e m l k e z e t t a a l e g j o b b v i l l s r e g g e l i v e l s z o l g l n a k . P o d o l i n i L a j o s k r d Q p i l l a n t s t v e t e t t V i l m a k i s a s s z o n y r a , s a l e g n a g y o b b m e g l e p e t s r e V i l m a k i s a s s z o n y n e m m o n d o t t e l l e n t . ( M i n t k s Qb b e n b e v a l l o t t a : k o r a i n a k t a r t o t t a m g a z i d Qt a v i z i t e l s h e z , a z e m b e r n e k a z l e t m i n d e n k r l m n y e k z t t t a r t a n i k e l l m a g t b i z o n y o s t r s a d a l m i i l l e m s z a b l y o k h o z . ) S o h a s e m e n n k h a z a P o d o l i n b a , h a M i n k a n n i m e g r n a z o d a v a l s i a k n a k , h o g y P e s t e n n e v e l e t l e n l v i s e l k e d t e m . A t e m p l o m e l Qt t l l t r s a s g o t k l n b e n s e m v e t t e f i g y e l e m b e s e n k i m s , m i n t a z o k a b o r z a l m a s k o l d u s o k , a k i k i t t a v r o s k r n y k r Ql , a v r o s l e g k l n b z Qb b r s z e i b Ql t o l k o c s i k o n , z s m o l y o k o n , h r o m l b s z k e k e n a T e r z - t e m p l o m k r n y k n s s z e g y l e k e z t e k . V a l s g o s k o l d u s k i l l t s v o l t i t t , m i n t h a B u d a p e s t l e g s z n a l o m r a m l t b b e m b e r e i t a l l k o z t a k v o l n a a s z a b a d o n l l t e m p l o m k r n y k n . V a l a m i t i t k n a k k e l l e t t l e n n i , h o g y a t e r z v r o s i t e m p l o m k r n y k n v o l t a l e g t b b k o l d u s , s z r n y q g y qj t e m n y a n a g y v r o s n y o m o r b l . V i l m a k i s a s s z o n y s z i n t e m e g r e t t e n v e n z e t t k r l a r t m a d s z r n y q s z e m e k k z t t . B o r z a s z t e l g o n d o l n i , h o g y e z e k a z e m b e r e k v a l a h a f i a t a l o k i s v o l t a k - m o r m o g t a a k i s a s s z o n y , s a p r p n z e c s k k e t o s z t o g a t o t t a k o l d u s o k k z t t , a m e l y p n z e c s k k e t a z o k j f o r m n m e g s e m k s z n t e k . - E l k n y e z t e t e t t k o l d u s o k e z e k - m a g y a r z t a a k z p k o r r i e m b e r - , a t e r z v r o s i k o l d u s o k a l e g s z e m t e l e n e b b e k a z e g s z v i l g o n . S z i n t e k v e t e l Qz n e k , m e r t e b b e n a v r o s f e r t l y b a n k t e l e z Q a j t k o n y s g . A n n y i m i n d e n f l e j t k o n y s g i e g y l e t v a n i t t , m i n t h a a z e m b e r e k n e k e g y b d o l g u k s e v o l n a a z a d o m n y o z s n l . M s r s z t e z e n a k r n y k e n l a k n a k a s z n s z n Qk , t n c o s n Qk , a m u l a t h e l y e k d m i , a k i k b a b o n s a k a k o l d u s o k t k a i v a g y l d s a i i r n t . l i t t e g y b o r z a s z t c s n y a r e g a s s z o n y , f qz v e - v a r r v a , m o z d u l a t l a n u l e g y k e r e k e s s z k b e n . H a e z m e g t k o z v a l a k i t , a b b l n a g y b a j s z o k o t t l e n n i . A k z e l i O p e r a h z b a n h a m i s a n n e k e l a p r i m a d o n n a , a b o l d o g s z e r e l e m b e n p e d i g b i z o n y o s a n b n a t k v e t k e z i k . K i n e k v o l n a k e d v e i l y e n v n b o s z o r k n n y a l k i k e z d e n i ? - S z e r e n c s r e , n e m v a g y o k n e k e s n Q - m o n d t a v g r e V i l m a k i s a s s z o n y , m i u t n v i s s z a f o j t o t t l l e g z e t t e l e l h a l a d t a z u t o l s k o l d u s m e l l e t t i s , a k i m a n k j v a l p p e n a r r a t r e k e d e t t , h o g y a z t t e s t r e v o n s z o l j a m a g t , h o g y a k o c s i n j r k a t i s m e g a d z t a s s a . F r a n k l i ! - i n t e g e t e t t n e k i a h o s s z b a j s z r e n d Qr m e s s z i r Ql , a k i v a s a l t r u h j b a n , f e h r k e s z t y qj b e n m l t s g o s a n l l o t t a t e m p l o m e l Qt t . N h n y l p s t m e n t e k a K i r l y u t c b a n ; a c i p Qk e r e s k e d s k i r a k a t b l r a g y o g t a k a l a k k c i p Qk , a k a l a p o s n k , a f qz Qk s z t Qn k h z i a s a n , f e h r z u b b o n y o k b a n , d e f o d r s z k z t Ql a l k o t o t t f r i z u r b a n l l o n g t a k b o l t j u k k s z b n , j k e d v k v o l t , p e d i g v e v Q s e l t s z o t t a b o l t b a n . - N e m k e l l f l t e n i Qk e t , e b b e n a z u t c b a n m i n d e n t e l a d n a k - d r m g t e K a c s k o v i c s r , a m i k o r v e n d g e i t b e k o r m n y o z t a e g y n y i t o t t k a p u a l j b a , a m e l y n e k k v e z e t e d o m b o r v o l t , m e r t p i n c e h z d o t t a l a t t a . A z u d v a r o n u g y a n c s a k l d k a t s z e g e l t e k v a g y b o n t o g a t t a k , m i n t m i n d e n K i r l y u t c a i u d v a r b a n , d e a f o r g c s , a g y a n t a s z a g n t m r r e z h e t Q v o l t e g y m s i k i l l a t i s , a m e l y e t k o c s m a i l l a t n a k n e v e z n e k a h o z z r t Qk . V a l a h o l k o c s m n a k k e l lett lenni a hzban, mert csak a kocsmai prkltnek van olyan hatalma, hogy mindenfle ms szaggal megbirkzzk. Csinlhatnak a szardnis-, datolys-, fgsdobozok, amit akarnak, de a dli fertlyrkban a prkltszag az r minden udvaron, ahol kocsma van. A z u d v a r r a e g y k o p o t t , a z i d Qt Ql i m m r r e s z k e t e g v e g a j t n y l o t t . - A t r z s v e n d g e k b e j r a t a - m o n d t a K a c s k o v i c s , s a s r h z b e l s e j b e i g a z t o t t a t r s a s g t . M i n d j r t n y i l v n v a l v o l t , h o g y e z e n a z a j t n c s a k a z o k s z o k t a k b e j r n i , a k i k n e k b i z o n y o s j u s s u k v a n h o z z , m e r t a k k k t n y e s s r m r Q s l e g n y e i , a l e g k o p o t t a b b s l e g r e g e b b p i n c r e k b a r t s g o s a n n z t e k a z u d v a r i a j t f e l , h a b r a b a r t s g o s s g n e m v o l t t e r m s z e t k . N e m , s e h o g y a n s e m v i d u l t a k f e l , h a a z u t c a i a j t f e l Ql b e n y o m a k o d o t t v a l a m e l y i d e g e n a r c , a m e l y n y i l v n e l Qs z r m u t a t k o z o t t e h e l y e n . D e K a c s k o v i c s u r a t s z e m l t o m s t i s m e r t k . A v e n d g l Qs m e g t r l t e k e z t k t n y b e , a m i k o r r g i m d i a s a n k e z e t f o g o t t v e n d g v e l . - n v e s e v e l Qt e t t e m r e g g e l i r e - m o n d t a , m i e l Qt t a v e n d g m e g k r d e z t e v o l n a . - M i i s a z t e s z n k , V j s z r - f e l e l t a k z p k o r r i e m b e r . - s a s r r e l h o g y l l u n k ? - R e n d e s p o r c i m a t m r m e g i t t a m - s z l t a k k s z e m q, s z Qk e , s z l e s v l l v e n d g l Qs , m i n t h a e g y n m e t l u g a s b l l p n e e l Q. - N e k e m m o n d h a t n a k a d o k t o r u r a k , a m i t a k a r n a k , d l e l Qt t n e m l e h e t m s t i n n i , m i n t s r t . H a v a l a m i g u s z t u s t c s i n l a z l e t h e z , a z m g i s a f r i s s e n c s a p o l t s r . g y b i z o n y , u r a i m . s f i g y e l m e s s g e j e l l e g y f l e s k o r s b a n s a j t k e z ql e g c s a p o l t a k z p k o r r i e m b e r r s z r e , a v i l g o s s g f e l t a r t o t t a a h a b z s r t , m i e l Qt t a z a s z t a l r a t e t t e v o l n a . - R g e n n e m l t t a m a k e d v e s m a m t - m o n d t a b i z a l m a s a n . - H a l l o t t a m , h o g y f e l m o n d o t t e g y l a k j n a k , a b e l v r o s i m a d r k e r e s k e d Qn e k . K r o m k o d s r a t a n t o t t a a p a p a g j o k a t e z a b o l o n d m a d r k e r e s k e d Q, p e r s z e h o g y n e m t qr h e t t k a h z b a n . A k z p k o r r i e m b e r k i s s m e g z a v a r o d v a h a l l g a t t a a v e n d g l Qs s z a v a i t , n e m s z e r e t t e , h a h z a i r l , l a k i r l b e s z l t e k , m e r t n e m a k a r t a z g y e k b e a v a t k o z n i . M i n t h a s z g y e l l t e v o l n a , h o g y h z i r . D e a v e n d g l Qs f o l y t a t t a : - A z n m a d a r a m a t , a M a t y i t m e g h a l l g a t h a t j a b r k i , s o h a i l l e t l e n s z n e m h a n g z i k a k a l i t k j b l . U t v g r e n e m i s s z e r e t i m i n d e n k i , h a a z e b d j b e b e l e k o t y o g n a k . H e s s , t e c u d a r ! - s z l t a v e n d g l Qs , s e g y s z a l v t v a l a f a l o n f g g Q n a g y , f e k e t e k a l i t k a f e l l e g y i n t e t t . - B e t y r ! - f e l e l t a m a d r a k a l i t k b l , s e z z e l e l v o l t i n t z v e a p r o d u k c i . J , r g i v e n d g l Qn e k l t s z o t t e z a h e l y , b a r n a f a t b l k f e d t k b e n n e a f a l a k a t e m b e r m a g a s s g n y i r a , s a f o g a s o k i s f b l v o l t a k . N e h z , b Qr r e l p r n z o t t s z k e k , p a m l a g o k s o r a k o z t a k a z a s z t a l o k m e l l e t t , a m e l y e k o l y a n n a g y o k v o l t a k , m i n t h a e g s z c s a l d o k n a k k s z l t e k v o l n a . A n n a k a z a s z t a l n a k a l b a i , a m e l y n l a k z p k o r r i e m b e r t r s a s g v a l h e l y e t f o g l a l t , a p a d l h o z v o l t a k e r Qs t v e . E z a v e n d g l Qs c s a l d a s z t a l a m e l l e t t v o l t , a h o n n a n k n n y qs z e r r e l f i g y e l n i l e h e t e t t a s r s h o r d j a m e l l e t t s s z e f o n t k a r r a l l l o n g c s a p o s l e g n y t , a k i n e m i g e n s z e n v e d h e t e t t v a l a m e l y l e l k i b n t a l o m b a n , m e r t b a j u s z a s z a b l y s z e r qe n v o l t p e d e r v e , h a l n t k a m e l l e t t h a j a e l Qr e k e f l v e , s z Qk s h a j z a t a p o m d s a n m e g f s l v e , t a r k a i n g e k n y k n f e l l s z a b l y o s a n , v a s a l t f e h r n e m qk n t f e l g y qr v e ; j o b b k a r j b a n k k e n L . F . b e t qk t e t o v l v a , m i u t n p p e n L u d v i g F r a n z n a k h v t k . N e m c s a l d h a t o t t s e n k i , a k i a B c s v r o s - h o z c m z e t t s r h z c s a p o s t v a l a h o n n a n f o t o grfia utn ismerte. Vilma kisasszony, akinek kedves termszete szerint hamarosan volt megjegyzse Bcs vros-rl: azt indtvnyozta, hogy vegyk t a kocsmrossgot a fentebb emltett Vjsz rtl, ha az netn unn magt. Podolini megrknydve nzett r, hogy szinte megakadt a friss stemnyek tapogatsban, amelyek drtfonat kosrkban helyezkedtek el az asztalon. Volt ott csszrzsemlye, vizeszsemlye, kmnymagos zsemlye, sskifli s perec is, amely mind pillanatnyi nfeledkezst jelentett az let baj a i b a n . - N e m h a l l o t t a m m g a r r l l e t e m b e n , h o g y e g y d i p l o m s t a n t n Q k o c s m r o s n a k a r t v o l n a l e n n i - d r m g t e a z e g y k o r i a l s z o l g a b r , a k i d a r a b i d e i g t a r t o t t a k o m o l y s g t a z g y n e v e z e t t r i n g l i s s k a t u l y a m e l l e t t i s , a m e l y e t a z r e g p i n c r f r i s s e n b o n t o t t f e l s z m u k r a . - M s i t t a b k k e n Q - m o n d m o s t K a c s k o v i c s r , a k i n y j a s a n t e k i n g e t e t t a z r e g p i n c r e k r e , a k i k g a z d j u k m a g a t a r t s t l t v n : u g y a n c s a k b a r t s g o s b u z g a l o m m a l s i e t t e k a v e n d g e k k i s z o l g l s r a . - N e m l e h e t a k r k i v e n d g l Qs B c s v r o s - b a n . V j s z r , a m o s t a n i v e n d g l Qs f i a t a l k o r b a n s r f Qz Ql e g n y v o l t a z r e g D r e h e r A n t a l s r g y r b a n . I g e n r e n d e s e n v i s e l k e d e t t , m u n k j a e l l e n s e n k i n e k k i f o g s a n e m v o l t , d e j t t a s z e r e l e m , a m e l y a s r f Qz Ql e g n y t i s e l k a p j a . A s z e r e l e m m e l m i n d e n f l e k v n s g o k j r n a k , s V j s z r n a k e s z b e j u t o t t , h o g y k o c s m t n y i t P e s t e n , a h o l a z t a s r t m r i , a m e l y e t S c h w e c h t b a n s e g t e t t f Qz n i . E s k v Qj e e l Qt t j e l e n t k e z e t t g a z d j n l , h o g y Q e l m e g y P e s t r e , s s c h w e c h t i s r t m r . S c h w e c h a t e r L a g e r - B i e r - t , m i n t a b b a n a z i d Qb e n n e v e z t k . N s z a j n d k u l a z t k r t e g a z d j t l , h o g y Q l e g y e n a z e g y e t l e n p e s t i v e n d g l Qs , a k i e z t a s r t m r h e t i . M i u t n a s c h w e c h t i s r n e k a m g y s e v o l t n a g y n p s z e r qs g e P e s t e n , a s r f Qz Q b e l e e g y e z e t t m u n k s a k r e l m b e . A z t a m r V j s z e g y m a g b a n o l y a n s r t P e s t e n , a m e l y m s h o l n e m k a p h a t . A s o r s m e g j u t a l m a z t a a s r f Qz Q l e g n y h qs g t , s V j s z r m a n a p s g t e k i n t l y e s a d f i z e t Qj e a v r o s n e g y e d n e k ( m e r t v a l a h o g y g y v a g y u n k m a n a p s g i s , h o g y a t e k i n t l y e s s g e t a z e g y e n e s a d u t n o s z t o g a t j k ) . M i u t n a k z p k o r r i e m b e r i l y e n f o r m n m e g d i c s r t e a k k k t n y e s k o c s m r o s t v e n d g e i e l Qt t , i d Qs z e r qn e k l t t a , h o g y a z r e g p i n c r n l a v e s e v e l Q u t n r d e k l Qd j k . - C s a k t e s s k r m b z n i . N l u n k a k o n y h b l n e m a d n a k k i s e m m i t , a m i t e s e t l e g v i s s z a u t a s t s o n a v e n d g . M i t u d j u k , h o g y a v e s n e k n e m s z a b a d k e m n y n e k l e n n i , m e r t b i z o n y o s l e t k o r b a n n e m l e h e t l v e z n i . A z A s s z o n y k i n z e t t a k o n y h a a b l a k o n , h o g y l s s a , k i n e k k e l l a v e s e v e l Qv e l . M o s t m r t e s s k r b z n i a d o l g o t . A z r e g p i n c r , m i u t n a g a z d a a c s a possal elegyedett nmi megbeszlsbe, felhasznlta az alkalmat, s mintha csak vletlenl tenn, egy sarokba ment, ahol a deszkafal kis kiugr prknyzatra hromdecis pohr volt a rszre elrejtve. Titkon, de szertartsosan hrpintett a borospohrbl, valamely krkogsflt is hallatott, mint ezt mr a rgi borivk s z o k t k , a k i k c s a k k i s k o r t y o k b a n n y e l t k b o r a i k a t , d e a z a p r k o r t y o k a t i s m e g b e c s l t k . V j s z r , a v e n d g l Qs u g y a n a k k o r a c s a p o s b d o g a s z t a l n l k s t o l t m e g v a l a m e l y b o r f l t , a m e l y n e k l v e z e t e u t n h a n g o s a t c s e t t i n t e t t n y e l v v e l , m i n t h a e n n l a b o r n l j o b b a t s o h a s e i v o t t v o l n a l e t b e n . A z i l y e n n y e l v c s e t t i n t s n e k v a r z s h a t s a s z o k o t t l e n n i ; - a c s a p k r l l e v Q a s z t a l o k e g y i k n l , a h o l a s z a k r t Qk s z o k t a k e l h e l y e z k e d n i , e g y s z o m s z d o s m qv i r g k s z t Q n y o m b a n t u d a k o z d n i i s k e z d e t t a b o r u t n . - A l e g j o b b r i z l i n g , a m i t v a l a h a m r t e m - f e l e l t o d a v e t Ql e g V j s z r , s a p o h r b a n l e v Q m a r a d k o t h t a t o s a n h a j t o t t a g g j b e . A m qv i r g k e r e s k e d Q, a k i f e l e s g e , L o r s i E m i l n n v e n v e z e t t e a k z e l b e n l e v Q z l e t t : l t h a t l a g s o k a t a d o t t v o l n a a z r t , h a u g y a n o l y a n j z q k o r t y o k a t t u d o t t v o l n a n y e l n i , m i n t a v e n d g l Qs . M i n d e n v e n d g l Qb e n , k l n s e n a c s a p k r l e l Qf o r d u l n a k L o r s i E . - h e z h a s o n l e m b e r e k , a k i k e g s z l e t k b e n a z t l e s i k , h o g y v a l a k i t Ql m e g t a n u l j a n a k j z qe n e n n i s i n n i . A k o c s m b a n a m a g u k f t t y - j e v a gy fldeci-je mellett ldglnek, s ezalatt mindenre van megjegyzsk, mialatt sokszor felemelik poharaikat, mintha azzal vgezni akarnnak. De szerencsre kzbejn valamely j tma, amely miatt meg lehet hosszabbtani a kocsmban val tartzkodst. (De h i s z e n m i i s v r j a o t t h o n a z e m b e r t e g y K i r l y u t c a i m qv i r g k s z t Q b o l t o c s k j b a n ? ) L o r s i E . p p e n a z j t m t c s p t e e l , a m i k o r a b o r m r Qn e k a t a v a l y i t o l c s v a i b o r t k e z d t e e m l e g e t n i , a m e l y b Ql Q m a g a a n n y i t i v o t t , m i n t e g y m a r h a . V j s z r u g y a n j l t u d t a , h o g y a m qv i r g k s z t Q t a k a r k o s e m b e r l v n t a v a l y s e l p t e t l a m e g s z o k o t t h a t r o k a t , d e n e m a k a r t u d v a r i a t l a n l e n n i a h z e l g Q v e n d g h e z : - I g e n , a b o r o k n e m t a r t a n a k r k k . - P l n e a z n b o r a i , V j s z r . V j s z r g o n d o l k o z b a e s e t t , h o g y e g y d e c i i n g y e n b o r r a l ( a z j r i z l i n g b Ql ) v a j o n m e g k n l j a a m qv i r g k e r e s k e d Qt , d e v a l a m e l y o k b l e l l l o t t e t t Ql a t e r v t Ql . m u g y a n e k k o r ( a s o v n y m a c s k a k n t l e s b e n l l m qv i r g k s z t Q s z e r e n c s t l e n s g r e ) a l e g b e l s Qb b s z o b b a n y l a b l a k f e l Ql r v i d , p a r a n c s o l c s e n g e t s h a l l a t s z o t t , a t o l a b l a k i s m e g z r r e n t , m i n t h a a s z a k c s n t e n n r a p o n t o t b e f e j e z e t t m qv r e . A z r e g p i n c r o t t h a g y t a a p o h a r t a s t t s a r o k b a n , m i n t e g y r g i b a l e r i n a p e r d l t e l Q, m i n t h a e d d i g m a g b a n d d o l g a t t a v o l n a a t a k t u s t , a m i n t a z r e g t n c o s n Qk a h t u l s s o r b a n s z o k t k , h o g y n y o m b a n b e u g o r h a s s a n a k a k a r m e s t e r i n t s r e . A k e l l n e r o l y a n m e l o d i k u s a n , r i n g a t z v a t u d o t t m e g j e l e n n i a k o n y h a a b l a k a e l Qt t , m i n t h a n e m i s t a r t o t t v o l n a s t c i t , a m i t a i n n e n u t o l j r a e l m e n t . - K e z t c s k o l o m - m o n d t a , s s z a l v t j t g y h e l y e z t e e l b a l k a r j n , m i n t a m e s e b e l i t e r l j , k e n d Qc s k m e t , a m e l y a k o n y h a i c s e n g e t t y q t s r e a f l d k e r e k s g l e g f i n o m a b b f a l a t j a i v a l t e l i k m e g . A B c s v r o s - h o z c m z e t t v e n d g l Qb e n b e c s l e t e s p o r c i k a t a d t a k , a p i n c r k a r j a v a l b a n m e g t e l t a h r o m a d a g v e s e v e l Qv e l , a m e l y n e k h a g y m s , b o r s o s , p a p r i k s p r o l g s a , v g i g v o n u l s a , a z a s z t a l o n v a l e l h e l y e z s e b i z o n y r a a z t a h o l t v e n d g e t i s f e l b r e s z t e t t e v o l n a , a m e l y h o l t v e n d g e t , a h a g y o m n y s z e r i n t , a r g i p e s t i k o c s m r o s o k m i n d e n v e n d g l Q f a l b a n e l h e l y e z t e k , h o g y n e m a r a d j o n v e n d g n l k l a z z l e t . K a c s k o v i c s r , a k i b i z o n y r a m r s o k s z o r m e g p r b l t a a z i l y e n v i l l s r e g g e l i k n n e p l y e s s g t , a m e l y n e k a h a t s a a l a t t a z e m b e r d a r a b i d Qr e h a j l a n d e l f e l e j t e n i , h o g y m g d e l e t i s h z n a k v a l a m i k o r a p e s t i t o r n y o k b a n : e z z e l a s z e l d k r d s s e l f o r d u l t a z a l s z o l g a b r h o z : - S z e r e t n m a v l e m n y t h a l l a n i , L a j o s r , a v e s e v e l Qr Ql , m i e l Qt t e s z k b e j u t n a a p o d o l i n i F a y k i s m a g a s z t a l s a ! - A n n l i d Qs z e r qb b v o l t a k z p k o r r i e m b e r k r d s e , m e r t a h r i h o r g a s r i e m b e r m r v i s s z a v o n t a n a g y o n h o s s z c s o n t o s u j j a i t , m o z g k o n y c s u k l i t , s a s z qk , k l y h a c s Qs z e r q k a b t u j j b a n t r e l m e t l e n k e d Q k a r j a i t a n n a k a m qv e l e t n e k a z e l v g z s t Ql , a m e l l y e l a s z a l v t t k e z e l t e a z e v Qe s z k z e i t i s z t o g a t s n l . K e r e s z t l n z e t t a v i l l a f o k n , m V i l m a k i s a s s z o n y t v l a s z t o t t a k i l t v n y o s s g u l , m e g f e l e l Qe n c s v l t a a f e j t , a m i k o r a k s p e n g e f e k e t e f o l t o k a t h a g y o t t a f e h r a s z t a l k e n d Qn , a t n y r r e p e d s e i b e n k i t a r t a n k e r e s t e a z t a h a j s z l a t , a m e l y o t t a l a t t o m b a n e l r e j t Qz t t , s u g y a n e z t a m qv e l e t e t v g e z t e e l V i l m a k i s a s s z o n y f e l s z e r e l s v e l i s , a m i r e K a c s k o v i c s r n k n t e l e n l , c s e n d e s m l a b v a l m e g c s v l t a a f e j t . P o d o l i n i a k z p k o r r i e m b e r f e l s z l t s t c s e n d e s m o s o l l y a l t u d o m s u l v e t t e , v i l l j t e v e z Q m d j r a m e r t e t t e a s o k a t g r Q t e l e s t l b a , m e r t a l a p o s a n t i s z t b a a k a r t j n n i a d o l o g g a l . A v i l l a e l t qn t a f i a t a l e m b e r s z j b a n , m a j d j r a e l Qj t t , s a t l k a s z l r e d o m b o c s k a m d j r a e l h e l y e z e t t k r u m p l i c s o m b a n t e t t f e l f e d e z Q k i r n d u l s t . - E z t a k r u m p l i t m e g k s t o l h a t j a , V i l m a k i s a s s z o n y , e g s z e n k e d v e m s z e r i n t v a n e l k s z t v e - m o n d t a a z a l s z o l g a b r , d e m i n t e l b e s z l s n k f o l y a m n k i d e r l : n e m n y e g l e s g b Ql , h a n e m a z r t , m e r t e n n l n a g y o b b d i c s r e t e t n e m t u d o t t m o n d a n i . V i l m a k i s a s s z o n y e r n y e i k z t a r t o z o t t , h o g y b i z o n y o s d o l g o k b a n , g y : a z t e l e k e l k s z t s n e k a m d j b a n , z b e n : s z e n t r s n a k v e t t e a f r f i a k s z a v a i t . ( K i t u d n a z t j o b b a n : h o g y a n k e l l e l k s z t e n i e g y t e l t , m i n t e g y f r f i ? ) I g a z a v o l t t e h t P o d o l i n i L a j o s n a k , b r a z e r Qs e n f qs z e r e z e t t t e l t Ql a z o r r a , h a l n t k a , f e j e b b j a a p r n k n t v e r e j t k e s l e t t . H i b a m i n d e n ; v a n n a k v r s z e g n y e k , a k i k e t f e l h e v t b i z o n y o s t e l e k l v e z e t e . - H a i s m e r n m a v e n d g l Qs n t : m e g k r d e z n m t Ql e e n n e k a z t e l n e k a r e c e p t j t - m o n d V i l m a k i s a s s z o n y e l i s m e r s e j e l l . A k z p k o r r i e m b e r l e l k e s e n f e l k i l t o t t : - , e n n l m i s e m k n n y e b b , n a g y m e s t e r v a g y o k a z t e l r e c e p t e k g y qj t s b e n . A z t e l Qr e i s m e g m o n d h a t o m , h o g y i t t a v r s h a g y m t f i n o m s z i t n t r i k t . 3 D e m i e l Qt t K a c s k o v i c s r a m a g a t u d o m n y v a l e l Qr u k k o l h a t o t t v o l n a : j a b b v e n d g e k r k e z t e k , m g p e d i g u g y a n c s a k a b i z a l m a s o k n a k f e n n t a r t o t t u d v a r i b e j r a t o n t , m i n t h a b i z o n y e l h i t t e v o l n a v a l a k i e t l i n a p o n a K i r l y u t c b a n , h o g y e z e k a z j a b b a n j t t r i e m b e r e k a z u d v a r b a n l e v Q s z a l m a k a l a p m qh e l y b e i g y e k e z n e k , n e m p e d i g a k o c s m b a . I l l u s z t r i s t r s a s g r k e z e t t , a m e l y e t t a l n m g V j s z , a v e n d g l Qs s e v r t e z e n a n a p o n , m e r t a k a l e n d r i u m n e m m u t a t o t t o l y a n h i v a t a l o s l u m p i d Qt , a m i k o r e z a t r s a s g v a l a m e l y c e r e m o n i o n l i s o k b l b r e n s z o k t a t l t e n i a z j s z a k t , d e m g a r k v e t k e z Q n a p p a l t i s . C s a k a f a r s a n g v g r e e s Q D o r o t t y a - n a p o t m u t a t t a a k a l e n d r i u m , a m o l y a n f l h i v a t a l o s l u m p o l s i i d Qt , a m e l y e t l e g i n k b b c s a l d i k r b e n s z o k t a k m e g n n e p e l n i . A d u r c h m a r s n a k t e h t l t s z l a g n e m v o l t r t e l m e , d e e g y b m u l a t o s a n d r g Q, s z i n t e e m b e r f e l e t t i h a n g ( a m e l y k a r r i e r t j e l e n t e t t M a g y a r o r s z g o n ) m r a k s z b n i g a z o l t a m a g t : - D o r o t t y n a k h v t k a l e g j o b b g a z d a s s z o n y o m a t , a z Q e m l k e z e t r e v a g y u n k i t t , V j s z r - m o n d t a m o s t f l i g t r f s a n , f l i g k o m o l y h a n g s l l y a l a z r i e m b e r , a k i a b e v o n u l v e n d g e k l n h a l a d t . L e g a l b b s z z t v e n k i l s f r f i n a k l t s z o t t - n o d e v o l t i s m e g f e l e l Q t e r m e t e e h h e z a r e n g e t e g t e h e r h e z . B r m e l y r s z b e n j r h a t o t t a z A n d r s s y t n a k , m i n d e n t t e g y f e j j e l m a g a s l o t t k i a z e m b e r e k t m e g b Ql . Ps z a r c a v o l t , m i n t a v i d m t l n e k . B l c s e s s g , r s z e g s g , k a j n s g s j m b o r s g v l t a k o z o t t e z e n a z a r c o n , i l y e n l e h e t e t t v o l n a S h a k e s p e a r e F a l s t a f f j a , h a t r t n e t e s e n P e s t e n s z l e t i k , s r e g s g r e k i r l y i t a n c s o s n a k s a d b i z o t t s g i e l n k n e k n e v e z i k k i a f Qv r o s b a n , a h a t o d i k k e r l e t b e n , F e r e n c J z s e f i d e j b e n . - n f l i g - m e d d i g , h i v a t a l o s a n i s j s z a k z o m , m e r t s z e m m e l k e l l t a r t a n o m a p o l g r o k n a k a k l t e k e z s t , a k i k n e k v a n p n z k m i n d e n f l e h a s z o n t a l a n s g r a , d e a d t n e m a k a r n a k f i z e t n i - s z o k t a v o l t m o n d o g a t n i a n a g y k e d v q P i s t a r ( a k i t a z e g s z v r o s b a n g y n e v e z t e k ) , d e h t m i m r c s a k m a r a d j u n k m e g a n n l a z e l s Q s z a v n l , h o g y r g i g a z d a s s z o n y a , D o r o t t y a k e d v r t f o l y t a t t a a n a g y r z e l m q f r f i m s n a p i s a z j s z a k t . A k z p k o r r i e m b e r t v l l v e r e g e t s s e l d v z l t e : - H o g y l l u n k a z a l v s s a l , K a c s k o v i c s c s m ? E n g e m b e z z e g n e m k e l l r i n g a t n i , h a e l s z n o m m a g a m a z a l v s r a . M r h e t v e n e g y e s z t e n d Qs v a g y o k , f l e k , h o g y k e v s i d Q v a n h t r a , a m i t a z a l v s n a k s z e n t e l h e t n k . R e n d b e k e l l h o z n i a k e r l e t d o l g a i t , m i e l Qt t v g l e g e l b c s z n k . T e r m s z e t e s e n d r g Q, v a l b a n e l n k i h a n g o n m o n d t a e z t P i s t a r , s k z b e n o l y a n r m n y o s r a v a s z s g g a l p i s l a n t o t t s z e l d s g e t m m e l Q k k s z e m e i v e l , m i n t h a c s a k p a j k o s s g b l v a l l a n m a g t h e t v e n e g y e s z t e n d Qs n e k . A k z p k o r r i e m b e r f e l l l o t t a t e k i n t l y t k v e t e l Q i s m e r Qs e l Qt t . - C s a k n e z a v a r t a s s a m a g t , c s m . A d j a t k z c s k o m a t a k e d v e s m a m n a k , m i n d i g k l n s f i g y e l e m m e l v e s z e m e l Q a z a k t i t . K a c s k o v i c s r n a k n e m l e h e t e t t m o n d a n i v a l j a a t e k i n t l y e s r i e m b e r rszre, ugyanezrt kznysen foglalta el rgi helyt az asztalnl. A szomszdos vendgszobba, a konyha kzelbe ezalatt gylekezett Pista r trsasga, amely llandan vele, nyomban, mellette szokott jrni. Vannak olyan emberek, akiknek mindig ott vannak a kve t Qi k , m i n t a b o l y g c s i l l a g o k n a k a p r b o l y g i . A T e r z v r o s b a n , a h o l F a l s t a f f P i s t a a z a d k i v e t Q b i z o t t s g e l n k i t i s z t t t l t t t e b e : a n a g y h a t a l m f r f i n e m t e h e t e t t e g y l p s t s e m , h o g y t r s a s g t n e k e r e s t k v o l n a g a v a l l r o k , a k i k F a l s t a f f r n p s z e r qs g b e n v a g y n p s z e r qt l e n s g b e n a k a r t a k s t k r e z n i . g y k s r i k a h r e s t e n o r i s t k a t , a n a g y o n e r Qs e m b e r e k e t , d e a n a g y o n g o n o s z a k a t i s . P i s t a r t r s a s g b a n j s z a k n k n t a z o k a p e s t i g a v a l l r o k j r t a k , a k i k n e k a v a s a l t k a b t v i s e l s n k v l s e m m i f l e f o g l a l k o z s u k n e m v o l t a v i l g o n ; a k i k u g y a n a z r e g D u m a s t e s t Qr e i v e l t a r t o t t a k a t y a f i s g o t , d e P i s t a r t l m i n d e n f l e g o r o m b a n e v e l e t l e n s g e t e l t qr t e k , h o g y a k o c s m r o s o k , v e n d g l Qs k , k v f Qz Qk , m u l a t h e l y t u l a j d o n o s o k e l Qt t a T e r z v r o s b a n a z a d k l e g f Qb b a t y a r i s t e n n e k a t r s a s g b a n m u t a t k o z h a s s a n a k . A l e t e l e p e d s u t n a z e g y i k l o v a g , e g y k i c s i t p p o s h t , h i m l Qh e l y e s a r c , k v e t e l Qz Q m o d o r g a v a l l r n y o m b a n j e l e n t s t t e t t P i s t a r n a k : - V j s z e l a k a r t r n i a r g i s z o k s t l . A s r s h o r d t n e m e b b e n a szobban, a szemnk lttra fogja csapra veretni, hanem odaknn a sntsben. Taln menjnk a sntsbe, ha magunknak akarunk csapolni, aminl mg sincs nagyobb lvezet. Pista r eleinte hajland is volt e tiszteletlensget tudomsul venni. - Vjsz - kiltotta felhorkanva, de ravaszdi kk szemvel ebben a percben szrevette a kocsmrost, aki ktnyben, sszefont karral, nyugodtan, mint egy bzszsk llott a kszbn: - A mltkor egy fl hekt sr maradt a nyakamon, mert i d Qk z b e n m e g r k e z e t t a p e z s g Q g y n k r , s r b e s z l t e a z u r a k a t a p e z s g Qz s r e - f e l e l t n y u g o d t a n , i g a z s g a t u d a t b a n V j s z r . - n v e n d g e i m n e k n e m a d h a t o m e l a z l l o t t s r t . A m a g y a r k i r l y i k i n c s t r e z t n e m k v e t e l h e t i e g y a d f i z e t Qt Ql . - N e b e s z l j n k a m a g a s k i n c s t r r l e g y h o r d s r m i a t t - d r r e n t k z b e a z e l n k , a k i m g n e m a k a r t a c s e r b e n h a g y n i a p a n a s z t v Q l o v a g o t , d e l t h a t l a g b o s s z a n k o d o t t , h o g y t r s a s g a t e k i n t l y t a k o c s m r o s e l Qt t v d e l m e z n i k e l l . - A k r v a l l o t t f l h e k t s r r t m a j d v a l a m i k p p e n b e h o z z a V j s z r e b b e n a k o c s m b a n , a m e l y n e k j v e d e l m e z Qs g r Ql m i n d e n k i t u d , a k i i t t v a l a h a m e g f o r d u l t . N e m k e l l a h h o z f i n n c n a k l e n n i - m o n d t a P i s t a r , m i n t h a n e m i s a k o c s m r o s h o z , n e m i s a l o v a g n a k v l a s z o l t v o l n a , h a n e m a k o r o m m a l b Qv en barnult bolthajtsnak, miutn szemt mindig a magasba szegezte, amikor valamely hatrozatot mondott ki. Vjsz r azonban mg mindig gondolkozva llott a kszbn. (Nem tetszett neki a panaszos ppossga vagy kihv tekintete; ki tudna eligazodni az ilye n m e g m a k a c s o s o d o t t s r m r Qn ? ) T a n c s o t t a r t o t t m a g b a n : - H t g y i s j - m o n d t a v g r e , m i n t h a a z u t o l s s z h o z r t v o l n a e g y f o n t o s a l k u d o z s b a n . - M e g t i s z t e l e m a z e l n k u r a t s t r s a s g t , h o g y e g y f r i s s h o r d t c s a p o l t a t o k , p e d i g m g c s a k a z i m n t c s a p o l t u n k , a m i r e t a n v a g y o k m a g a m , K a c s k o v i c s r s m i n d e n k i a v e n d g l Qb e n . M e g c s a p o l t a t o k e g y h o r d t , a m e l y b Ql m s n a k n e m m r e k k i e g y p o h r r a l s e , c s a k a t r s a s g t a g j a i n a k . E r r e b e c s l e t s z a v a m a t a d o m . s m r k z e l g e t t i s k i n y j t o t t k e z v e l P i s t a r f e l , h o g y f o g a d a l m t k z f o g s s a l i s m e g e r Qs t s e . A n a g y t e k i n t l y q e l n k m r - m r h a j l a n d v o l t a s z e r z Qd s t a m a g a k z f o g s v a l i s h e l y b e n h a g y n i , a m i k o r a p p o s l o v a g e l r i k k a n t o t t a m a g t : - D e i d e b e n t a s z o b b a n . . . A z e l n k s a v e n d g l Qs e g y s z e r r e v o n t k v i s s z a a k e z k e t , m i e l Qt t a z o k e l r h e t t k v o l n a e g y m s t . - M e g m o n d t a m , h o g y a v e n d g s z o b b a n n e m c s a p o l o k t b b , e r r e v a l a s n t s - s z l t b s s z e m r e h n y s s a l a m r b k r e h a j l a m o s v e n d g l Qs . - G o n d o l j u k m e g t e h t a l a p o s a n a d o l g o t - s z l t P i s t a r , a k i a r g i p o l i t i k u s o k m i n t j r a u g y a n c s a k n e m a k a r t s e m m i t s e e l h a m a r k o d n i . A v e n d g l Qs v i s s z a d u g t a a k e z t a k t n y b e , s z i l r d a n l l o t t a h e l y n , a k s z b n a z r e g p i n c r k e z b e n s z i n t e s z l f u v a l o m t l r e n g e t t a l e e r e s z t e t t s z a l v t a , a b e l s Q s z o b a v e n d g e i , a k i k n e k s z m a i d Qk z b e n n y o l c t a g v s z a p o r o d o t t v l l a s , m e g t e r m e t t , s Qt f r a k k o s s e g y e n r u h s u r a k k a l i s , a k i k v a l a m e n n y i e n P i s t a r t r s a s g b a n a k a r t k f o l y t a t n i a D o r o t t y a g a z d a s s z o n y e m l k e z e t r e r e n d e z e t t n n e p l y t , t a n c s t a l a n u l v r t k a d o l g o k l e f o l y s t . A l e g k s Qb b e n r k e z e t t e k , e g y m u l a t s h u s z r k a p i t n y s e g y J e n Qk e n e v q r o b u s z t u s r i e m b e r ( a z t v e n e d i k v e n t l ) , a k i k e g y n y i l v n o s t e l e f o n l l o m s n l m a r a d t a k e l , a h o n n a n a h u s z r k a p i t n y a r r l k l d t t r t e s t s t a z l l a t k e r t b e , h o g y a z o t t g o n d o z s b a n l v Q f a r k a s a i t , m e d v i t a z Q s z o k s o s j e l e n l t e n l k l e t e s s k m e g a z Qr k , m e r t f o n t o s t e e n d Qi m i a t t n e m m e h e t a z l l a t k e r t b e - J e n Qk e v i s z o n t a n Qv r n e k t e l e f o n o z o t t , h o g y n e v r j a Qt a z e b d d e l , m e r t D o r o t t y a n a p j a m i a t t n i n c s a b b a n a z l l a p o t b a n , h o g y a c s a l d i i l l e d e l e m s z e r i n t p o n t o s a n m e g j e l e n h e t n e f r d t t , f r i z r o z o t t , v a s a l t l l a p o t b a n : - m o n d o m : e l e g k s Qb b e n r k e z e t t e k c s o d l k o z v a i n t e g e t t e k a f a l e v l m d j r a r e m e g Q r e g p i n c r n e k , m i n t h a n e m r t e n k , h o v m a r a d n a k s z o k s o s s r e i k s e g y b l v e z e t i c i k k e i k , a m e l y e k e t m r t b b z b e n f o g y a s z t o t t a k e b a r t s g o s h e l y e n . m a l e g n a g y o b b f e s z l t s g k z e p e t t e p a r a n c s o l a n c s e n d l t a c s e n g Q a t o l a b l a k m e g e t t , s e l v a r z s o l t h e l y z e t b Ql f e l e l e v e n e d e t t a z r e g p i n c r : - P r v i r s l i z a f t b a n - k i l t o t t a e g y n Qi h a n g a t o l a b l a k m g l , s a p i n c r s z i n t e p r i m a d o n n a l p t e k k e l g e t e t t a m qv i r g k s z t Q f e l , a k i g y a k a r t a t a n j e l t a d n i a n n a k , h o g y a p i s z k o s k o c s m r o s k n l s a n l k l i s a h a s z n o t h a j t v e n d g e k k z t a r t o z i k . - L e g j o b b v o l n a e l m e n n n k - s z l t V i l m a k i s a s s z o n y o l y a n t i t o k z a t o s h a n g h o r d o z s s a l , a m i n t a z o k a n Qk s z o k t k , a k i k f l n k s g k k e l i s t e t s z e n i t u d n a k a f r f i a k n a k . ( U g y a n h o l v a n o l y a n f r f i a v i l g o n , a k i c s e r b e n h a g y n a i l y e n m e g f l e m l e d e t t n Qt ? ) K a c s k o v i c s r f l i g - m e d d i g b e l e e g y e z Q h a l l gatssal nzett Vilma kisasszonyra, mg az egykori alszolgabr vlasz helyett kinyjtztatta az asztal mellett lbszrait, amelyek csaknem megkzeltettk a vendgszoba kszbt. Vidken szoktak gy elterpeszkedni az urak, akiknek nincs hajlandsguk hamarosan bcst mondani a szknek, amelyen megtelepedtek: - A m a g a m r s z r Ql m e g v a g y o k e l g e d v e a s r r e l , a m e l y e t i t t f e l s z o l g l t a k , m e g v a g y o k e l g e d v e a v e n d g l Qs m a g a v i s e l e t v e l , k o n y h j v a l , h e l y i s g v e l , p i n c r v e l , s Qt a f o g p i s z k l j v a l i s , a m i l y e n t m g n e m t a l l t a m p e s t i v e n d g l Qb e n . V a l d i k e m n y f b l k s z l t f o g p i s z k l k e z e k , a m e l y e k n e m m o n d a n a k c s Qd t a k k o r s e m , h a a z e m b e r a f j s z p f o g n a k f e s z t i Qk e t . A z n n z e t e m s z e r i n t a r r l i s m e g l e h e t t l n i e g y v e n d g l Qs t , h o g y m i l y e n f o g p i s z k l t a d n a k a v e n d g k e z e g y b e - m o n d P o d o l i n i L a j o s . A s z o m s z d o s v e n d g s z o b b a n e z a l a t t b i z o n y o s m e g l l a p o d s j t t l t r e a z e l n k s t r s a s g a s a m a k a c s s r m r Q k z t t . E g y h o r d s r t v a l b a n e l Qg u r t o t t a k , d e a s r s h o r d t V j s z r e l Qb b k r t v a l m e g j e l l t e , u g y a n c s a k m e g j e l l t e k r t v a l a z t a h e l y e t a v e n d g s z o b a k s z b n , a h o l a s r s h o r d t k t t l g y f a s z k e n e l l e h e t h e l y e z n i , h o g y a z e l n k t r s a s g n a k t a g j a i m a g u k n a k c s a p o l h a s s a n a k . - L u d v i g s z a b l y s z e r qe n m e g c s a p o l j a a h o r d t , a z t n s e m m i k z e n i n c s t o v b b a z e g s z g y h z , m e r t L u d v i g n a k a s n t s b e n v a n d o l g a - m o n d t a k i a v e n d g l Qs a h a t r o z a t o t , a m e l y e t n m a c s e n d b e n h a l l g a t t a k v g i g , m e r t v o l t a k p p e n s e n k i s e v o l t m e g e l g e d v e a b k s e l i n t z s s e l . H o g y i s n e , a m i k o r g y n y r q v e r e k e d s r e v o l t i t t k i l t s , a m e l y n e k v g e z t v e l v a g y a k o c s m r o s , v a g y v e n d g e i m a r a d n a k a l u l . . . - K o l h a u s M i h l y t a n e m t r t n t i l y e n i g a z s g t a l a n s g - u s z t o t t a z a m g y i s b o s s z s m qv i r g k s z t Q a s n t s b e n . - A f e l e s g e m e r e d e t i b e n o l v a s s a a n m e t k l t Qk e t , s v a s r n a p d l u t n , a f g g n y m g t t m i n d e n t e l m e s l n e k e m , a m i t a k l t Qk b Ql o l v a s o t t . - H o g y h v t k a z t a v e n d g l Qs t ? - k r d e z t e a B c s v r o s - h o z c m z e t t v e n d g l Q t u l a j d o n o s a . - K o l h a u s M i h l y , a k i a p o r o s z c s s z r r a l s z l l o t t s z e m b e . - N e m i s m e r e k i l y e n v e n d g l Qs t a k r n y k e n - f e l e l t V j s z r , a k i v g e r e d m n y b e n s z e r e t e t t v o l n a m r m e g n y u g o d n i a m a v z k e r e s z t i f l h e k t s r u t n , a m e l y r t k o m o l y s z e m r e h n y s o k a t k a p o t t a k o n y h b a n h a l l g a t z f e l e s g t Ql . M e g k e l l e t t e s k d n i e , h o g y k i d o b j a l e g k z e l e b b a z e l n k t s t r s a s g t , h o l o t t e z e g y e n l Q v o l t a l e h e t e t l e n s g g e l , d e v a j o n m i r e n e e s k d n e m e g e g y s z e g n y f r f i , a k i n e k g y a s z l r e , m e z t e l e n l b a i t l g z v a , o d a t e l e p e d i k a f e l e s g e , a m e g h ql s v e s z e d e l m n e k t v e k i e g s z s g t , m i k z b e n f r a d h a t a t l a n u l b i z o n y t j a , h o g y a z e l n k j a k a r a t a n l k l i s m e g l e h e t l n i a k e r l e t b e n . V j s z m e g e s k d t t a m a f l h e k t s r l l t l a g o s e l v e s z t s e u t n ( a m e l y e t i g a z b a n e l s e m v e s z t e t t , m e r t a B c s v r o s - h o z c m z e t t v e n d g l Q e l Qt t s t c i t t a r t r g i b r k o c s i s o k a n l k l i s a z l l o t t s r m i a t t s z e r e t t e k i d e j r n i , m e r t a z i g a z i srivk nem hisznek abban a babonban, hogy csak a frissen csapolt srshord rdemes a megzlelsre; az okos emberek megvrjk, amg a sr nmileg lelepedett). Vjsz megeskdtt a csaldi bke kedvrt, de most mr elg legyen a szemrehnysokbl. Ugyane z r t a m qv i r g k s z t Qn e k d a r a b i d Q u t n m e g m o n d t a v l e m n y t , k i j e l e n t e t t e , h o g y c s e p p e t s e m b n k d n a a z o n , h a a m qv i r g k s z t Q m e g v o n n p r t f o g s t v e n d g l Qj t Ql , m e r t u t v g r e m i n d e n n e k v a n h a t r a . L o r s i E . t a l n m a n a p s g s e t u d j a , h o g y m i r t s r t e t t e m e g Qt a k o c s m r o s , a k i n e k g y e s - b a j o s d o l g a i b a n a n n y i e s z t e n d Qn t r s z t v e t t . A v e n d g s z o b b a n p e d i g e z a l a t t , m i u t n a z j s z a k a l o v a g j a i f l i g - m e d d i g g y Qz e d e l m e s k e d t e k a m a k a c s v e n d g l Qs n : a s r s h o r d v a l b a n a k s z b n l l o t t , s a g a v a l l r o k e g y m s utn jrultak a helyhez, hogy poharaikat megtltsk, a vendgszobban az regpincrt vettk munkba az elbizakodott urasgok. (Ugyan, kinek ne volna kedvre megtncoltatni egy szolglatksz reg embert, aki a sors kiszmthatatlansga kvetkeztben a Bcs vros - h o z c m z e t t v e n d g l Qb e k e r l t , s o t t a v e n d g n l k l i , h o s s z d l u t n o k o n , v a l a m e l y h o m l y o s s a r o k b a n a r r l l m o d o t t s u t t y o m b a n , h o g y n a g y r i v e n d g e k r k e z t e k a h z h o z , a k i k e t f i a t a l k o r b a n k i s z o l g l t - e l j t t a v e l s z i h e r c e g P e s t r e , v a g y l e g a l b b i s a f i a , h o g y t n y j t s a a z t a m e l l t qt , a m e l y e t v a l a h a a z r e g p i n c r n e k a K k m a c s k - b a n g r t e k , h a a v e n d g e k e t f i g y e l m e s e n k i s z o l g l t a ! ) A z e l n k , m i u t n a z t v l t e , h o g y k z m e g e l g e d s r e i n t z t e e l a g o r o m b a k o c s m r o s s a l v a l s s z e t k z s t , m e g i n g a t t a m a g t a t l g y f b l k s z l t s z k e n , s a p i n c r k r d e z Qs k d s r e g y f e l e l t : - Z i k e l l n e r , m a g a t a l n n e m i s m e r e n g e m , h o g y o l y a n f o r m n a k a r v e l e m e l b n n i , m i n t v a l a m i z n s a t y a f i v a l ? B a r t o m , a p a r a s z t f o g d o s s T h a i s z f Qk a p i t n y a l a t t v o l t d i v a t b a n P e s t e n , a z t a n e m j r n a k a k e l l n e r e k f i k e r o n a l v e r s e n y t r r e . N e m , b a r t o m , a k e l l n e r m r n e m a z o n t r i a f e j t , h o g y a n e l Qz z e m e g a S t e f n i n A c z l B l a b r h i n t j t . Z i k e l l n e r , h a p t k b a n k e l l l l n i s m e g v r n i a v e n d g p a r a n c s o l a t a i t . A z r e g p i n c r m r v e k t a i s m e r t e P i s t a r e r k l c s p r d i k c i i t , a m e l y e k e t a h a t o d i k k e r l e t b e n a v e n d g l Qi s k v h z i a l k a l m a z o t t a k n a k s z o k o t t m o n d a n i . F a n y a r a n m o s o l y g o t t a z r e g r z s m b e l Qd s n , m i r e a z h i r t e l e n l e c s a p t a a z t l a p o t : - Z i k e l l n e r , m a g a n e v e t , b a r t o m , a m i k o r n b e s z l e k ? H t m g e g y s z e r t u d o m s r a a d o m , h o g y m r v g e a n n a k a z i d Qn e k , a m i k o r a k e l l n e r e k v o l t a k a l e g n a g y o b b u r a k a v r o s b a n , n i n c s e n e k m r F r e y s t d t l e r F l r k , K a r o l a C e c l i k , B e r g e r M l c s i k , a k i k a p n z k e t a k i v a s a l t k e l l n e r e k r e k l t t t k . Z i k e l l n e r , h o l v a n n a k a m a g a g y qr qi , a m e l y e k e t a n Qk t Ql a j n d k b a k a p o t t ? M r t n i n c s f o d r o z v a a h a j a ? M i k o r b o r o t v l k o z o t t u t o l j r a ? H i s z e n m r k s z n n i s e t u d j f o r m n ! E g y e n e s e n , s s z e c s a p o t t b o k v a l l l a n i s c s a k a f e j e t m e g h a j t a n i ! s P i s t a r , a m i t a m u l a t s g o k p r o g r a m j b l s o h a s e m u l a s z t o t t e l : f e l l l o t t h e l y r Ql , m i n t h a e g y t l i k a b t o k k a l m e g r a k o t t r u h a f o g a s e m e l k e d n e f e l , s n h n y p e r c i g a z z a l f o g l a l k o z o t t , h o g y a z i l l e d e l m e s k s z n s r e m e g t a n t s a a z r e g p i n c r t . A z t n b g y a d t a n v i s s z a h a n y a t l o t t e l n k i s z k b e , s g y s z l t : - F e r e n c J z s e f i d e j b e n e z g y v o l t , a z t a f e l b o r u l t m i n d e n r e n d a v i l g o n . H o z z o n n e k e m e g y p j s l i t . . . e l g e g y e l Qr e k i s p o r c i i s , m a j d m e g l t j u k , h o g y m i t t u d a z a p j s l i . M o n d j a m e g a g n d i g n e k , h o g y n e k e m k e l l a p j s l i . B Q l b e n l e g y e n , h o g y k a n l l a l l e h e s s e n f o g y a s z t a n i , m e r t e z a p j s l i e l s Q t i t k a . M s o d i k t i t k a , h o g y a p r r a , k r m n a g y s g s z e l e t e k r e l e g y e n v g v a a t d Q, m e r t a k k o r f Q p u h r a a z t e l . A h a r m a d i k t i t o k , h o g y n e c s a k e g y f e r t l y n y i c i t r o m o t a d j a n a k a z t e l h e z , m i n t a m o d e r n v e n d g l Qk b e n , h a n e m e g y f e l b e v g o t t c i t r o m o t . N e m s z e r e t e m a z o l y a n v e n d g l Qk e t , a h o l m i n d e n t h o s s z a d a l m a s a n k e l l m a g y a r z n i . ( P e d i g t a l n c s a k e z t s z e r e t t e P i s t a r . ) A k i o k o s t o t t p i n c r e g y l p s s e l h t r l t , a k o n y h b a n y l t o l a b l a k h o z . A z t m e g k o c o g t a t t a k r m v e l : - K i s p o r c i s a v a n y t d Q - m o n d t a , s a k o c s m r o s n m r k i a d t a a t l k t a z a b l a k o n . - H m - m o n d t a P i s t a r b o r o n g s a r c c a l , m i u t n s e m m i k i f o g s o l n i v a l t n e m t a l l t s e m a z t e l e n , a m e l y e t e l b e h e l y e z t e k , s e m a n a g y t e r j e d e l m q a s z t a l k e n d Qn , a m e l y e t r v i d , e g y e n e s e n l l g a l l r j b a n y o m k o d o t t , s a m e l y k e n d Qt a n y a k n h t u l a l a p o s a n m e g c s o m z o t t , h o g y e l v e s s e a g o n d j t . M g a z e v Qe s z k z k e t n z e g e t t e d a r a b i d e i g o l y f i g y e l e m m e l , m i n t a m r n k k m qs z e r e i k e t , s k n n y e d m o z d u l a t t a l v e t t e k e z b e a k a n a l a t , m i n t e g y l e g y e z Qt . A k a n l b a n m o n o g r a m v o l t . W . J . b e t qk l e l k e z t e k a s z o k o t t h e l y e n . K i a z a J . , m o r m o g t a m a g b a n P i s t a r , d e r j t t , h o g y a J . b e t q J o h a n n t j e l e n t : V j s z n l n y n e v t , a m e l y e t e g y b k n t m e g s z o k t a k n n e p e l n i e s z t e n d Qn k n t - e g y J n o s - n a p o n . - M e g i s m e r k e d e m e z z e l a J o h a n n v a l , a k i m g a z e l n k r e l Qt t i s t e k i n t l y t t u d t a r t a n i - r e b e g t e V i l m a k i s a s s z o n y , s z i n t e a p c s a l z a t t a l , m e r t m l t n y o l t a a z o k a t a p l d s n Qk e t , a k i k n e k f Qz t j r e n e m m e r n e k m e g j e g y z s t t e n n i a f r f i a k . N e m n a g y k u n s z t u g y a n v e n d g l Qs n n e k l e n n i , a k i s z m o n t a r t j a a f r f i a k m e l l n y g o m b j a i t , d e v i s z o n t n e m h l t l a n f e l a d a t . A l t s z l a g o s a n m e g j u h s z o d o t t e l n k a z o n b a n m g n e m v g z e t t a z r e g p i n c r r e l , b r l t s z l a g o s a n n e m v o l t m s g o n d j a , m i n t a s a v a n y t d Qr e s i m u l t t k r t o j s t a h e g y e z e t t f l l e l h a l l g a t z b a b r l e v l l e l , v a l a m i n t a z i t t - o t t s z k l m c s i n g o s d a r a b o k k a l s s z e e g y e z t e t n i , m i u t n k a n a l v a l n h n y s z a b l y s z e r q k r t r t l e a z t e l b e n . M i n d e n t l t k k s z e m e i t v g i g f utamodtatta az asztalra lltott stemnyes, fonott kosarakon. Nagy kezvel bizonytalankodva nylklt egyik kosrbl a msikba, mikzben a sskifliket, csszrzsemlyket, vizeszsemlyket, kenyrdarabokat megropogtatta, s minden ropogtats utn elborultabban csvlta a fejt. - Zikellner - kiltott fel vgre -, n tudom, hogy a forradalmak mindig a pkek miatt trnek ki. De n nem vagyok nihilista, se anarchista, se bolsevista, engem nem kergetnek forradalomba a pkek, mg ha sikerlt is nekik meglni a z r e g F e r e n c J z s e f e t . r t i ? n t u d o m , h o g y a p k e k m i l y e n g z e n g z o k , v a n v e l k e l g d o l g o m a h i v a t a l o m b a n , v a l a m e n n y i t f e l a k a s z t a n m . . . H o z z a i d e a k e n y e r e t , s h a d d v g o k m a g a m n a k b e l Ql e e g y d a r a b o t . A B c s v r o s - h o z c m z e t t v e n d g l Qb e n a k e n y r m e g t i s z t e l Q h e l y e n l l o t t , m g p e d i g a p o h r s z k o r g o n j a a l a t t , h f e h r v g d e s z k n , p i r o s c s k o s a b r o s s z a l l e t e r t v e , m i n t a z l d o z a t i b r n y , a m e l y e t m i n d e n n a p n n e p l y e s e n b e m u t a t n a k . F e l s Q u j j z l e t v e l s z o k t a i t t k i m r n i a v e n d g l Qs s z e m l y e s e n , h o g y m i l y e n d a r a b o k a t v g j o n l e a v e n d g e i n e k . Ps i s z o k s v o l t e z . A s n t s b e n t a r t z k o d V j s z c s a k n e m e s z t v e s z t e t t e , a m i k o r a z e l n k j a b b k v n s g r l r t e s l t a z r e g p i n c r t j n . - N e m , i n k b b m e g h a l o k - m o n d o t t a V j s z , a m i k o r f l i g - m e d d i g m a g h o z t r t , s a h o m l o k r l l e t r l t e a v e r e j t k e t . A z e l n k n e k e z a k v n s g a t l m e n t m i n d e n k o c s m r o s f a n t z i n . . . R e m n y t e l e n l h o r d o z t a k r l v r b e b o r u l t t e k i n t e t t a B c s v r o s - b a n i d Qz Q v e n d g e k e n . A m qv i r g k s z t Q m r e l k o t r d o t t , k z m b s e m b e r e k l d g l t e k s r s p o h a r a i k m e l l e t t , a k i k I s t e n t u d n , m i l y e n o k b l v e t Qd t e k b e a m a i d l e l Qt t n a s r h z b o l t h a j t s a i a l . ( V j s z s o h a s e m k r d e z t e m e g , h o g y m e l y o k b l i s z n a k v e n d g e i k o r s b l v a g y p o h r b l s r t : b i z o n y o s a n m i n d e n n e k m e g v o l t a m a g a o k a . ) m k n n y e s , e l k n y s z e r e d e t t t e k i n t e t e e k k o r t a l l k o z o t t K a c s k o v i c s r n y u g o d t , b t o r t , m e g r t Q t e k i n t e t v e l - m i n t a h o g y a k e r e s z t r e f e s z t e t t v r t a n n a k j l e s i k a r s z v t . K a c s k o v i c s r v a l a m e l y t i t o k z a t o s o k b l a l i g s z r e v e h e t Ql e g b i c c e n t e t t f e j v e l , V j s z r , m i n t h a l i d r c n y o m s t l s z a b a d u l t v o l n a m e g : v i s s z a t r Qb e n l v Q n y u g a l o m m a l g y s z l t a z r e g p i n c r h e z : - V i g y e o d a a n a g y s g o s r n a k a z e g s z k e n y e r e t , s h a g y j a o t t a z a s z t a l n . A p i n c r g y c s e l e k e d e t t , a z e l n k r s z e m g y r e v e t t e a h o s s z k e n y r v g k s s e l s f r i s s s z a l v t b a n m e g r k e z e t t k e n y e r e t , m e g f o r g a t t a : v a j o n e l g f e k e t r e s l t - e a k e n y r f e n e k e ; m e g s z a g o l t a : m e n n y i k m n y m a g v a n b e n n e ; m e n n y i k r u m p l i s m e n n y i l e s z t Q s m e n n y i r o z s h a s z n l t a t o t t f e l a k e n y r h e z . . . - N i n c s m r i g a z i s e r c l i a v i l g o n - m o n d o t t a , a m i k o r a k e n y r v g t k i s z e m e l t e a r r a a c l r a , h o g y v l e m a g t m e g j u t a l m a z z a . - H o l v a n a z a v i l g , a m i k o r F e r e n c J z s e f n e k k l n d a g a s z t o t t a k , s t t t e k k e n y e r e t P e s t e n a p k e k ? A m i k o r t i t k o s r e n d Qr k g y e l t e k a r r a , h o g y a p k l e g n y e k s e a f l k e t , s e a l b u j j u k a t n e v a k a r g a s s k a m qh e l y b e n ? K a m p e c . B o l o n d m i n d e n k i , a k i t l l t e F e r e n c J z s e f e t . N o d e m o s t v g r e m g i s e l r k e z e t t a z i d Qp o n t , a m i k o r a c i t r o m o t u t o l j r a d r z s l t e a t l k a s z l h e z a z e l n k , s k o m o l y a n n e k i l t o t t a v i l l s r e g g e l i f o g y a s z t s n a k , m i k z b e n a k e n y r h j a k a t i t t - o t t l e v a g d o s t a m e l l n y z s e b b Ql e l Qv e t t p e n i c i l u s v a l , m i n t h a m e g j e l l n i a k a r n a z o k a t a k e n y r d a r a b o k a t , a m e l y e k e t r d e m e s n e k t a l l t a z e l f o g y a s z t s r a . M e g j e g y z s e k z b e n c s a k a n n y i v o l t : G u s z t u s d o l g a a z e g s z l e t . V a n e g y r e g t y k s z e m v g m a R u d a s - f r d Qb e n , a k i m i n d i g m e g m u t a t j a a z o k a t a n e v e z e t e s e b b t y k s z e m e k e t , a m e l y e k e t h r e s e m b e r e k l b b l k i v g o t t . E d d i g S z i l g y i D e z s Q v o l t a l e g n a g y o b b , n o d e o l y a n e m b e r i s v o l t . A s z o m s z d s z o b b a n , a h o n n a n a z e l n k m e g j e g y z s e i t c s e n d e s h t a t t a l f i g y e l t k , m o s t h a l k l n y n e v e t s h a n g z o t t f e l . V i l m a k i s a s s z o n y v o l t a j e l e n t k e z Q, m i r e P i s t a r c s e n d e s e n , s z i n t e k i s z m t o t t l a s s s g g a l a z i d e g e n h l g y r e g u r t o t t a j m b o r s g r l t a n s k o d k k s z e m e i t , s s z e l d e n i s m t e l t e : - B e c s l e t e m r e , a k k o r a t y k s z e m e v o l t D e z s Qn e k , m i n t a z o r o s z c r O r l o f f - g y m n t j a . M e n y e c s k s , t u r b k o l , h a l k n Qi k a c a j v o l t a v l a s z , a m i r e K a c s k o v i c s r c s e n d e s e n m e g s z l a l t a m a g a a s z t a l n l : - g y k e l l v e n n i e d o l g o k a t , h o g y a z e l n k r a z r t b e s z l i l y e n h i s t r i k a t , h o g y m e g s z a b a d t s a a s z t a l t r s a i t t v g y u k t l , m i u t n Q m a g a m r m e g t a l l t a t v g y t a h u z a m o s z s m b e l Qd s e k r n . T a l n a k k o r z l e n e n e k i l e g j o b b a n a z t e l , h a V j s z , a v e n d g l Qs , a s z e m e l t t r a f e l a k a s z t a n m a g t a z a j t s z e g r e . - A j p a p h o l t i g t a n u l , t a l n e z t i s m e g r i P i s t a r - m o n d V i l m a k i s a s s z o n y , s m o s t m r n e m j u t o t t e s z b e , h o g y t v o z s t i n d t v n y o z z o n . M i n t h a a n a g y s z e r q P i s t a r v d e l m e a l a t t r e z t e v o l n a m a g t , a k i s z a v a i t n a g y r s z b e n h o z z i n t z t e . m d e a z r e g p i n c r n e m e l g e d e t t m e g P i s t a r m e g n y u g t a t s v a l , b r a B c s v r o s - h o z c m z e t t v e n d g l Qn e k n a g y r d e k e l e h e t e t t a r e n d b o n t r e g u r a t d a r a b i d Qr e e l h a l l g a t t a t n i . M s i k v e n d g h e z f o r d u l t t e h t a z r e g p i n c r , a k i n e k h o m l o k n s z a b l y s z e r qe n k e t t v l a s z t o t t , r i t k s , Qs z e s f r i z u r j a m r b o r z o l d n i k e z d e t t a z e d d i g i m e g e r Ql t e t s e k m i a t t . A s o r o n k v e t k e z Q v e n d g p p e n N i k o d m i r v o l t , e g y P e s t e n s z l e t e t t o l a s z , a k i b r m g l e t b e n n e m m o z d u l t k i P e s t r Ql , m i n d i g a r r l b r n d o z o t t , h o g y b i z o n y r a m i n d e n m s k p p e n , k e d v e z Qb b e n t r t n t v o l n a , h a n a g y a t y j a , a k i k v e z Qm u n k a v g e t t l l t o t t b e v a l a h a a m a g y a r f Qv r o s b a : o t t h o n m a r a d o l a s z h a z j b a n . - A r m a i s z e n t u s t a g j a l e h e t n k , s i t t l k e g y p e s t i k o c s m b a n - m o n d o g a t t a N i k o d m i r , u g y a n e z r t s z a k l la keflgetsn kvl nem is igen foglalkozott komolyan egybbel letben. - Maga az? - kezdte a pincrrel val megbeszlst. - rlk, hogy vgre szerencsm van maghoz; egy olyan ember, mint n, aki hazjt elhagyta: valban nem rdemel ms bnsmdot a v e n d g s z e r e t Q m a g y a r o k k z t t . M i a z ? M i t m o n d ? B o r j p r k l t t a j n l , v a g y t a l n j n s p e n n e r t t o r m v a l , a m i t a v n d o r l e g n y e k s z o k t a k e n n i ? V a g y t a l n m a k a r n i v a l a k a r m e g k n l n i , m i n t s z e r t e a z e g s z v r o s b a n ? A S z qz A n y r a ! E g y s z e r m g i s c s a k e l Qv e s z e m a z t a t Qr t , a m e l y e t l l a n d a n a z s e b e m b e n s e j t e n e k a z e m b e r e k ! H t n e m b n o m : l e g f e l s Qb b b e l e e g y e z s e m e t a d o m a b o r j p r k l t h z - s z l t a f e k e t e s z a k l l , f l e l m e t e s a r c u l a t , o l a j b a r n a N i k o d m i r o l y a n l e e r e s z k e d Qe n , m i n t h a v a l b a n t a g j a v o l n a a z o l a s z s z e n t u s n a k . A z r e g p i n c r m e g k n n y e b b l t e n a d t a t a r e n d e l s t a t o l a b l a k m g t t r e j t Qz k d Q g o n d v i s e l s n e k . E t t Ql a s t t k p q r i e m b e r t Ql m i n d i g b a b o n s a n f l t , k l n s e n a p n t e k i n a p o k o n , a m i k o r a k o c s m k b a n a v e s z e k e d s e k s z i n t e e l k e r l h e t e t l e n e k . A s o r o n k v e t k e z e t t v o l n a K r i p t a i r , a k i u g y a n c s a k e g y p e s t i n y o l c a d i k k e r l e t b e l i k m n y s e p r Q m e s t e r n e k v o l t a f i a , d e v a l a m i k p p e n m g i s s i k e r l t e l r n i e , h o g y s z l e i , r o k o n a i g o n d n o k s g a l h e l y e z t k , m i n t v a l a m e l y p a z a r l m g n s f i t . E b b e n a t r s a s g b a n e g y e d l Q v o l t g o n d n o k s g a l a t t , a m e l y k r l m n y b i z o n y o s t e k i n t l y t k l c s n z t t n e k i . E l Qs z r i s a z r t , m e r t m o s t m r s o h a s e l e h e t e t t b e l Ql e k e r l e t i k m n y s e p r Q, a m i v e l b a r t a i f e n y e g e t t k ; m s r s z t s e n k i s e c s o d l k o z o t t , h a v a s a l t r u h i b a n , v a d s z m e l l nyeiben, rgimdiasan szabott (mint mondogatta): boldogult rfikorbl val kabtjaiban egyetlen fillr sem akadt meg hnapokon keresztl. Gondnoka, egy budai nagybtyja, kifizette rte a szllodai szoba rt, amelyben Kriptai r a korabeli gavallrok m d j r a m e g h z d o t t , e g y b k n t n e m t r Qd t t v e l e . U g y a n e z r t K r i p t a i r n a k ( e g y k i s t e r m e t q, m i n d i g g o n d o s a n b o r o t v l t a r c , p e d r e t t b a j u s z k j , u s z k r f o r m a r i e m b e r k n e k ) m i n d i g a l k a l m a z k o d n i a k e l l e t t a v i s z o n y o k h o z , s r e n d e l k e z s e l Qt t m e g v r n i a , a m g s z o m s z d a i b e f e j e z i k a n a g y r d e k q v i t a t k o z s t , a m e l y k z t t k f e l m e r l t . V a j o n m i k o r l e g j o b b b o r o t v l k o z n i ? G Qz f r d Qb e v a l m e n e t e l e l Qt t , v a g y g Qz f r d Qb Ql j v e t ? K t k o m o l y r i e m b e r , P l a c s K e s t h e l y i ( s b e t qv e l , k r e m ) v i t a t k o z o t t e r r Ql a k r d s r Ql , s a g o n d n o k s g a l h e l y e z e t t g a v a l l r n e m m e r t a d d i g l l s t f o g l a l n i e g y i k n e k i g a z s g a m e l l e t t s e m , a m g a p i n c r n l r e n d e l k e z s n e m t r t n i k a f e l Ql , h o g y v o l t a k p p e n k i n e k a v e n d g e l e s z ? K r i p t a i r t e h t f i g y e l m e z t e t Ql e g k h c s e l n i k e z d e t t , a m i n t a p i n c r t k zeledni ltta, de Plac (akit mg senki se nevezett rnak, mert szrmazsra nzve alfldi zsid volt, aki csak azrt kapott helyet a trsasgban, mert mint a Wenckheim grfok rendsa ment tnkre) bls, Bks megyei, fldzsros, parasztos hangjn kimondta, amit gondolt: - N z z e , K e s t h e l y i r : n b c s l e t e m r e m o n d o m , h o g y s o h a s e j u t o t t a z e s z e m b e , h o g y a n e v e m e t t v e n k r a j c r r t m e g v l t o z t a s s a m , t u d j k a h i t e l e z Qi m , h o g y m a i s P l a c v a g y o k , a k i m a j d m e g f i z e t i a t a r t o z s t , h a l e s z n e k i p n z e - d e n m i n d e n n e g y e d i k n a p n u l l s g p p e l l e n y r a t o m a h a j a m a t , l e v g a t o m a s z a k l l a m a t a b u d a i s z e r b b o r b l y n l , m i e l Qt t b e l p n k a g Qz f r d Qb e . n f r d Qz s u t n n e m e n g e d n k a p o f m h o z n y l n i , m g a n n a k a b o r b l y k i s a s s z o n y n a k s e m , a k i n e k a k e d v r t m o s t a n b a n s o r f a l a t l l n a k a V c i u t c b a n a g a v a l l r o k . K e s t h e l y i r ( a k i n e m v o l t k i s e b b e m b e r , m i n t F e s t e t i c h h e r c e g n y u g a l m a z o t t f Qv a d s z n a k a f i a , u g y a n e z r t a z z a l i s g y a n s t o t t k e l e g n s f e l l p s e m i a t t , h o g y t e r m s z e t e s f i a a h e r c e g n e k , s a z o k o n a h e l y e k e n , a h o l i s m e r t k , r v i d e n T a s z i l l n v e n e m l e g e t t k ) t r e l m e s e n v g i g h a l l g a t t a P l a c k i f a k a d s t : - S z e r e n c s r e m g n e m t a r t u n k o t t , h o g y c s Qd b e m e n t i z r a e l i t a r e n d s o k d i r i g l j k P e s t e n a d i v a t o t . n a m a g a m r s z r Ql k i j e l e n t e m , h o g y s o h a s e m f o g o m n u l l s g p p e l n y r a t n i a h a j a m a t , m e r t a f e g y e n c e k e t s z o k t k g y n y r a t n i , h o g y s z k s k k z b e n n y o m b a n f e l i s m e r h e t Qk k v l j a n a k a p o l c i a e m b e r e i e l Qt t . K i j e l e n t e m , h o g y s o h a s e t e s z e m b e a l b a m a t a h h o z a s z e r b b o r b l y h o z , a h o l k r t v a l v a n k i r v a a z a j t r a , h o g y a b o r o t v l k o z s t z k r a j c r b a k e r l . K i j e l e n t e m a z t i s , h o g y m i n d i g f r d Q u t n f o g o k b o r o t v l k o z n i , m e r t m i n d e n o k o s e m b e r t u d j a , h o g y a m e l e g v z b e n m e g p u h u l t s z Qr s z l a k a t k n n y e n l e h e t e l t v o l t a n i a b Qr r Ql . E g y b k n t . . . K e s t h e l y i r a z u t o l s s z n l m r j o b b k e z v e l k e r e s g l n i i s k e z d t e z s i n r o n f g g Q, k a b t j n e l h e l y e z e t t , a r a n y k e r e t qn e k t e t s z Q m o n o k l i j t , h o g y a z t e g y e t l e n m o z d u l a t t a l h e l y e z z e e l a s z e m n , h o g y a b a l j b a n t a r t o t t t l a p t a n u l m n y o z s b a k e z d j e n , m i a l a t t u d v a r i a s a n , l e e r e s z k e d Qe n , s z i n t e f Q r i b g y a d t s g g a l s z l t K r i p t a i r h o z : - M i l y i r n y b a n i n t z k e d t l , A l a d r ? A g o n d n o k s g a l h e l y e z e t t r i e m b e r k e , m i u t n l l a p o t t n m i l e g b i z t o s t v a l t t a , s z o l g l a t k s z e n g y f e l e l t : - n a z e g y s z e r q k p o s z t a l e v e s n l m a r a d n k , m e r t h i s z e n a z n h e l y z e t e m b e n e z v o l n a a l e g m e g f e l e l Qb b . K e s t h e l y i r ( o l y a n l e t k o r r i e m b e r , a k i n e k m r m i n d i g i g e n k o m o l y , c e r e m o n i l i s , s Qt l o v a g i a s a r c u l a t o t k e l l e t t v i s e l n i e , h o g y a z e m b e r e k n e k e s z k b e n e j u s s o n m e g k r d e z n i , h o g y v o l t a k p p e n : m i a f o g l a l k o z s a ? ) , K e s t h e l y i r ( a k i n e k k o r o m f e k e t e b a j s z b a n a d l e l Qt t i v i l g t s n l m r v a l b a n f e l t n e d e z n e k o l y a n s z l a k i s , a m e l y e k a V c i u t c a i b o r b l y f i g y e l m t e l k e r l t k , a h a l n t k r n c a i p e d i g p k h l s o d n a k , b r m i l y n u r a l o m m a l k z d t u l a j d o n o s u k a m e g r e g e d s e l l e n ) - m o n d o m : a K r i p t a i r l t a l k i s z e m e l t v e n d g l t f e l t e t t e m o n o k l i j t , s b i z o n y o s e l g o n d o l k o z s u t n g y s z l t : - N e m a k a r o k e l l e n t t b e k e r l n i i g e n t i s z t e l t b a r t o m v l e m n y v e l , a k p o s z t a l e v e s b i z o n y r a m e g t e s z i a m a g t , d e a r e n d k e d v r t n h n y k v r , b Q o l a j b a n s z f r a n cia szardnit ennk, mgpedig olyan dobozbl, amelyet itt az asztalnl bontannak. Megmondhatom azt is, hogy van itt egy zlet a kzelben, ahol ezek a bizonyos francia halacskk kaphatk. Vrs oldala van a doboznak, s legfeljebb kt-hrom, esetleg ngy halacska fr el bennk. Ezek a legjobb halacskk, mint Lwenstein r egykor kzlte velem - csak olcssguk miatt nem tartjk raktrukban a pesti boltosok... Az elnk, aki titkon figyelemmel ksrt minden szt, amely asztalnl elhangzik, most idejt ltta a n n a k , h o g y a z e l Qt t e r i n t e t l e n l l l d o g l s g y h a b j a v e s z t e t t s r s k a n c s t f e l e m e l j e , m i u t n b a r t s g o s e l i s m e r s s e l b l i n t o t t K e s t h e l y i r f e l . E l n k s g n e k d i a d a l m t l t t a a b b a n a k r l m n y b e n , h o g y a t r s a s g m s t a g j a i i s m e g f i g y e l i k a k o c s m r o s o k m a n i p u l c i i t . A s r s k o r s f e l e m e l s e a z o n b a n m s t e e n d Qt i s j e l e n t e t t a z e l n k s z m r a . A z a b l a k f e l t a r t o t t a a s r t , h o g y m e g v i z s g l j a i g a z i s z n t , b r n e m k t e l k e d h e t e t t a b b a n , h o g y a s r v a l b a n a c s a p r l k e r l t e g y e n e s e n e l b e : - J a , l i e b e r F r e u n d - m o n d t a m o s t a z e l n k d r g Q h a n g j n a v e n d g s z o b a k s z b n p i l l a n a t n y i l a g m e g j e l e n t V j s z r f e l - , n m r l t t a m o l y a n t i s , h o g y Z i c h y J e n Q g r f s r b e b e l e k p t e k a W e i n b u r s o k , m e r t a z e x c e l l e n c i s r n e m a d o t t k t k r a j c r n l t b b b o r r a v a l t . A z e l n k h a r a g o s k k s z e m e a z o n b a n s z i n t e c i m b o r s k o d p a j k o s s g v s z e l d l t , a m i k o r a s r s k o r s m e l l e t t a s z o m s z d s z o b a f e l i s i r n y t o t t e g y p i l l a n t s t , a h o n n a n V i l m a k i s a s s z o n y s z i n t e m e g b qv l t a r c u l a t t a l f i g y e l t e a l e g h a t a l m a s a b b e m b e r t . A l e g h a t a l m a s a b b e m b e r e z u t n Qs z a r c t a s r s k o r s b a d u g t a , s a v e n d g l Qs k i b k t s r e p o n t o s a n s z z m s o d p e r c i g t a r t o t t a a k o r s t s z j b a n . - A m i j : a z j , m g B c s v r o s - n l i s - m o n d t a m o s t , m i n t h a v a l a m e l y h a t r o z a t o t h i r d e t n e k i . D e m i e l Qt t V j s z r a k s z b n v g l e g k i e g y e n e s t e t t e v o l n a a d e r e k t , a z e l n k k i m o n d t a t l e t e i n d o k o l s t i s : - N e m h i b a e g y i k l e g n a g y o b b a d f i z e t Qj e a z r e g D r e h e r A u s z t r i n a k . T a l n m i n d e n k i m e g l e t t v o l n a e l g e d v e a z e l n k s z a v a i v a l : c s a k P l a c , a m a n u l l s h a j n y r g p e t h a s z n l b u k o t t r e n d s e l g e d e t l e n k e d e t t a z a s z t a l v g e f e l , a k i l e g y Qz v e r e z t e m a g t a f r d Q g y i v i t b a n : - T n i , e g y p a c a l t k r e k - m o r m o g t a r f g Q h a n g o n , m i n t h a m r a z e g s z l e t t m e g u n t a v o l n a e b b e n a t r s a s g b a n . - P a c a l t s s r t , a m i e g y f a l u s i z s i d n a k d u k l a r e s t a u r c i b a n . P l a c h a n g o s k i j e l e n t s e b i z o n y o s i d Qr e m e g b n t o t t a a t r s a s g k e d v t , m r a b b l a s z e m p o n t b l i s , h o g y P l a c m a g a t a r t s b a n t i s z t e l e t l e n s g e t l e h e t e t t s z r e v e n n i . B i z o n y o s a n i m o z i t s v o l t s z l e l h e t Q P l a c e l l e n , h a b r f e j e , h a j t a l a n s g a m i a t t l t h a t l a g t b b h e l y e n u j j n y i m l y s g qr e b e v o l t v e r v e , h o m l o k n s z r s o k n y o m a i , a z e g y i k h s o s f l e t p e t t , a m i l y e n n y o m o k a t n e m l e h e t m i n d e n n a p o s v e r e k e d s e k n l s z e r e z n i . E n y o m o k b l t l v e a v l l a s , s z u s z o g , k e m n y t e k i n t e t q, s z z k i l n y i e g y k o r i f l d b r l Q m r m s a l k a l o m m a l i s m e g l l o t t a a s a r a t , a h o l a v e r e k e d s e k n e m m e n n e k t r f a s z m b a . N a g y o n s z p l y u k v o l t a P l a c f e j e b b j n , a m e l y e t b i z o n y r a n e m h i b a a d t a k n e k i e m l k b e . A k e z e u g y a n r e s z k e t e t t n h a , d e e z a t t l a s o k v i s s z a f o j t o t t m r g e l Qd s t Ql e r e d t , a m e l y e t P l a c n a k l e t e f o l y a m n e l s z e n v e d n i k e l l e t t . M e l l Qz t t e m b e r v o l t , m i n t m o n d o g a t t a , m g a z o s t o b a s z e r e n c s s e k m e g g a z d a g o d t a k k r l t t e . E g y S s z b e r g e r ! - e m l e g e t t e , h a n h a s i k e r l t l e r s z e g e d n i e . . . - P a c a l j r a z i l y en pasasrnak, nem pedig muszka kavir - ismtelte, s valamely babonasgnl fogva a mellnye zsebben rejtegetett ezstforintossal halkan megkocogtatta az vegpoharat. Mintha gy is bizonytani akarn, hogy szmljt szemlyesen hajtja kiegyenlteni. Nem volt boldog embernek mondhat mg itt, a Bcs vros - h o z c m z e t t v e n d g l Qb e n s e m , a h o v a z r t s z e r e t t e k j r n i a z r i e m b e r e k , h o g y a z e l n k f e n n h a t s g a a l a t t a k o c s m r o s t m e g k n o z z k , h o g y a z d a r a b i d e i g e s z t v e s z t s e . s m r - m r s i k e r l t i s e z a k s r l e t , a m i k o r e g y v r o s i , p i r o s s a p k s h o r d r l l t o t t b e a v e n d g f o g a d b a , e g y n a g y k a k a s s a l a h n a a l a t t - a l e g n a g y o b b k a k a s s a l , a m e l y P e s t p i a c a i n e z e n a n a p o n e l a d s r a k e r l t . A t r f r l m g m a g a a z e l n k s e m t u d o t t , a m e l y t r f a a h o r d r m e g j e l e n s v e l k e z d Qd t t , u g y a n e z r t n a g y r d e k l Qd s s e l , g o n o s z k o d v a f i g y e l t , a m i k o r a c u k o r s p r g v a l m e g g y e p l Qz t t , k r l b e l l f l m t e r m a g a s s g k a k a s t a h o r d r b e k o r m n y o z t a a v e n d g s z o b b a . . . - K a p i t n y r p a r a n c s o l a t r a m e g r k e z t e m a k a k a s s a l - j e l e n t e t t e s a p k j t k e z b e v v e a h o r d r , a k i t e g y b k n t k i l l f o g a i r l , v r s b a j u s z r l s e g y b h Qs t e t t e i r Ql s o k a n i s m e r t e k P e s t e n a z A n d r s s y t j r k e l Qi k z l . F o g a s h o r d r n a k n e v e z t k , s m i n t v g k e d l y q e m b e r , r e n d s z e r i n t n e m c s o r g o t t s o k i g m e g b z a t s n l k l . M g a z A n d r s s y t o n i s a k a d t a k z s e b r k , g y qr qk , k a r p e r e c e k s e g y b h o l m i k , a m e l y e k e t v a l a m e l y k a p u a l a t t k r d e z s n l k l t v e t t t u l a j d o n o s u k t l , h o g y a V a s v r i P l u t c b a n l e v Q z l o g h z i g e g y e t l e n i r a m o d s b a n t e g y e m e g a z u t a t , m i n t h a a t t l f l t v o l n a , h o g y a z l o g o l r i e m b e r m e g b n j a k z b e n c s e l e k e d e t t . M g o l y a n k o r , a m i k o r k o m o l y a b b r t k t r g y a k , g y p l d u l c s a l d i e z s t k , s z Qn y e g e k , t l a k , t l c k , b u n d k s t b . k e r l t e k a F o g a s h o r d r g o n d j a i a l , Q j a k a r a t t a l i n d t v n y o z t a , h o g y e z e k e t a d o l g o k a t D a r v a s n l h e l y e z e n d i e l , a k i n e k a K i r l y u t c b a n v o l t m e g f e l e l Q i n t z e t e . D a r v a s r g e n m e g h a l t , d e e m l k e z e t r e s o k i g g y e m l e g e t t k a z l o g h z a t , m i n t h a v a l a m e l y f e l e j t h e t e t l e n c s e l e k e d e t e k e t k v e t e t t v o l n a e l . N a g y z l o g h z a v o l t , a h o l n e m c s a k a z s e b r r a , d e a f r a k k r a s m e n y a s s z o n y r u h r a i s k l c s n a d t a k ; s e z z e l i s m e r t t t e t t e n e v t a f Qv r o s b a n . A F o g a s h o r d r t i t o k z a t o s s g a , a m e l l y e l a m r e m l t e t t h u s z r k a p i t n y n l j e l e n t k e z v e , l e s z m o l t e l Qt t e a k a k a s s a l , a n n a k v t e l r v a l , v a l a m i n t a m e g m a r a d o t t b a n k k k a l , a z t a g y a n t b r e s z t e t t k , h o g y a F o g a s h o r d r a k a k a s v s r l s o n k v l e g y b t e e n d Qv e l i s m e g v o l t b z v a . V a l b a n , e g y a p r r a s s z e h a j t o g a t o t t c d u l t i s t a d o t t a k a p i t n y n a k , a m e l y e t a k a p i t n y t n t e t Ql e g z r t e z s t c i g a r e t t a s z e l e n c j b e , a m e l y s z e l e n c e k r l b e l l e g y f e r t l y t n y o m o t t , s rcbe vsett alrsaival volt elltva mindazoknak, akik a kapitny barti krhez tartoztak. A szelence zrja rendszerint nagyot pattant, mintha pisztolyt stttek volna el. - Gyer ide - mondta a huszrkapitny a kakasnak, megkapta a kt szrnynl fogva, f e l e m e l t e , s k k s z e m v e l m e r e v e n a k a k a s s z e m b e n z e t t , m i u t n n h n y s z o r t e n y e r v e l m e g l e g y i n t e t t e a k a k a s k o p a s z o d f e j t . A k a k a s d a r a b i d e i g k z d t t a k a p i t n y l l a t s z e l d t Q t e k i n t e t e e l Qt t , d e c s a k h a m a r b g y a d o z n i , f r a d o z n i k e z d e t t , m a j d l m o s a n l e h o r g a s z t o t t a a f e j t . - T e d d a s a r o k b a , s v i g y z z r - m o n d t a m o s t o d a v e t Ql e g a k a t o n a t i s z t a h o r d r n a k . - R e n d e l j m a g a d n a k e g y p o h r s r t . A h o r d r a s a r o k a s z t a l h o z t e l e p e d e t t , a k a k a s t s a v r s s a p k t a z a s z t a l a l d u g t a , s v r t a a t o v b b i p a r a n c s o k a t . ( M i t r t n t ? - r e b b e n t f e l V i l m a k i s a s s z o n y a s z o m s z d s z o b b a n . - S e m m i n e v e z e t e s - f e l e l t K a c s k o v i c s r - , a k a p i t n y g y s z o k o t t t e n n i a z l l a t o k k a l , e m b e r e k k e l , h a t j b a n v a n n a k ; d a r a b i d Qr e e l a l t a t j a Qk e t a z r d n g s t e k i n t e t v e l . ) . . . N o d e m g v o l t k t t a g j a a z a s z t a l t r s a s g n a k , a k i t e s z m e c s e r j b e n n e m z a v a r t m e g e g y e t l e n p r o d u k c i s e m , a m e l y a d l e l Qt t f o l y a m n b e m u t a t s r a k e r l t . N y i l v n m r r g e b b e n m e g k e z d t k a z e s z m e c s e r t v a l a m e l y v i d m a b b h e l y e n , a h o l t a l n a t l h a n g o s m u l a t o z s e l Ql m e n e k l t e k a t u d o m n y o s v i t b a . A z e g y i k r p a p k p q v o l t ( p e r s z e : c i v i l r u h b a l t z v e ) , a k i v a l a m e l y k i d e r t h e t e t l e n o k b l r r t a r r a , h o g y e g y t t j r j o n a m u l a t t r s a s g g a l , s a t r s a s g b a n E s p e r e s n e k c m e z t k . V a l b a n f e l s z e n t e l t k a t o l i k u s p a p l e t t v o l n a a z i l l e t Q: e r r Ql k o m o l y a n s o h a s e v i t a t k o z t a k , m e r t a z E s p e r e s m i n d e n t u d o m n y o s , e g y h z i , n y e l v s z e t i k r d s b e n o l y a n j r t a s s g r l t e t t b i z o n y s g o t , h o g y a k k o r i s a f Qt i s z t e l e n d Q u r a k k z k e l l e n e Qt s o r o l n i , h a r s b e l i d o k u m e n t u m a n e m v o l n a k z n l . A z E s p e r e s a z j s z a k a f o l y a m n j t a l l k o z s t c s i n l t ; v a l a h o l a v i d m b a r a n g o l s o k k z b e n a t r s a s g m e g c s p t e v a l a m e l y s a r o k a s z t a l n l a S z e r k e s z t Qt , a k i c i g n y z e n s , m u l a t o z , p a r f Qm s t n c h e l y e k e n , k o r h e l y k e d Qk t Ql z s o n g k o c s m k b a n , n Qi k a c a j t l f l l e d t j f l i k v h z a k b a n t u d o t t c s a k i s t e n i g a z b a n d o l g o z n i , S h a k e s p e a r e m qv e i t f o r d t g a t t a a n g o l b l m a g y a r r a , m o s t p p e n a S z o n e t t e k - n l t a r t o t t . A z E s p e r e s b l s e n , i t t - o t t g o m b o k k i n y i t s v a l k n n y t v e m a g n : l d g l t s z k b e n , s z e l d e n , m e g r t Ql e g b l o n g a t o t t t o k j v a l , m i n t a k i n e k b Qs g e s e n v a n r r Q i d e j e a r r a n z v e , h o g y v i t a t k o z t r s t m e g h a l l g a s s a . N e m i n g e r e l t e , n e m h a j t o t t a , s Qt n h a m g h t a t o s p i l l a n t s t i s s z n t k e r e k , b a g o l y p p a s z e m e a l l t r s n a k - c s a k n h a , m i n t v a l a m e l y f l d a l a t t i m o r a j l s : k h g n i , f u l d o k o l n i , r z k d n i k e z d e t t , m i n t h a v a l a m e l y t i t k o s b qn b n a t t l v o n a g l o t t v o l n a g a l l r j a s m e l l n y e . S u g y a n e k k o r k e s e r v e s , s z e m r e h n y p i l l a n t s t v e t e t t a z e l n k r e - e g y e d l c s a k a z e l n k r e , s n y g Qs e n m e g s z l a l t : - U g y e , m o n d t a m , h o g y a t t l a h u r k t l m i n d n y j a n m e g b e t e g s z n k ? - M i f l e h u r k r a c l z o t t a z E s p e r e s , a z t a z e l n k n k v l n e m t u d h a t t a s e n k i . A z e l n k s e t u l a j d o n t o t t s o k f o n t o s s g o t a z E s p e r e s s z a v a i n a k , m e r t e g s z e g y s z e r qe n , d e e l k o m o l y o d v a , v e z e t k n e v n s z l t o t t a a z E s p e r e s t : - J o b r i n c s - m o n d t a , s a z E s p e r e s l l a p o t a l t h a t l a g j a v u l t . N e m a t e t r l i s s g k e d v r t k e l l f e l e m l t e n i , h o g y a z E s p e r e s v i t a t k o z t r s a s o v n y , k o v s z k p q, k a p a u t n l t e t e t t b a j s z , s r o l k e f h e z h a s o n l a t o s h a j z a t r i e m b e r v o l t , a k i n e k a k k o r i s o l y a n d o n k n y v s z a g a l e t t v o l n a , m i n t e g y a n t i k v r i u s n a k , h a n e m h o r d o z h n a a l a t t l l a n d a n c s k a k n y v e k e t . ( V o l t e g y i d Qs z a k P e s t j j e l i l e t b e n , a m i k o r a z i l y e n k n y v c s o m a g g a l r k e z e t t v e n d g e k e t a z j f l i r b a n a p i n c r e k d o k t o r r n a k s z l t ottk, a legknyelmesebb asztalokat knltk nekik, amelyeket egybknt disznsgig lerszegedett bcskai nboboknak tartogattak, tintt s tollat tettek az asztalra, megelgedtek annyival, hogy a vendg csak feketekvt rendelt, amelynek az rt nem is vrtk p o n t o s a n a f o g y a s z t s u t n , a k v s m e s s z i r Ql k s z n t , m e r t t i s z t e l Qj e v o l t Q i s a t u d o m n y n a k , k l t s z e t n e k , k u l t r n a k . E g y - e g y A d y E n d r t v a g y B n y a i E l e m r t s e j t e n e k m g a k k o r i s a k n y v e s v e n d g b e n , a m i k o r a n e v e z e t t e k m r r g e n h a l o t t a k , s a z l e t r a j z u k k z k z e n f o r o g : h o l s m i k o r , m e l y b o r m r Q h e l y e n f o r d u l t a k m e g ? ) A z E s p e r e s v i t a t r s a : b r n o r m l i s e m b e r k n t l t a s z k e n : l e g f e l j e b b c s a k n h a b i l l e n t e t t e f e l a s z k h t u l s k t l b t , h o g y n a g y o b b n y o m a t k o t a d j o n s z a v a i n a k . B e t e g e s e n s p a d t r u h z a t a v o l t , a m e l y n e k i g a z i s z n r e t a l n m r s e n k i s e e m l k e z e t t B u d a p e s t e n . V a n n a k o l y a n e m b e r e k , a k i k g y e r m e k k o r u k t a m e g s z o k j k a z g y n e v e z e t t p r a k t i k u s s z n q r u h k v i s e l e t t , a m e l y r u h k o n s e m g y qr Qd t t s g , s e m k e f l e t l e n s g n e m l t s z i k m e g ; a f o l t o k e l b j n a k a p o r r t e g a l a t t , a m e l y a z i l y e n r u h k a t a p r n k n t b e l e p i . H a m e g m o n d j u k a S z e r k e s z t Q r u h j r l m g a z t a t i t k o t , h o g y a k a b t j a g a l l r j n a k b l s b e n v a r r t qk v o l t a k e l r e j t v e , a m e l y e k k e l a f o g y a t k o z s o k a t , g o m b h i n y o k a t , m e g l e p Q s z a k a d s o k a t n y o m b a n h e l y r e h o z h a t t a : k r l b e l l m i n d e n l m n y t e l m o n d t u k a S z e r k e s z t Q k n t s n e k : S k a u c s u k m a n d z s e t t i v o l t a k , m g p e d i g t a r k a s z n qe k , a m e l y e k f e l s a l v n d o r o l t a k c s u k l j n , a n l k l h o g y i n g b Ql e g y d a r a b k a i s l t s z o t t v o l n a . H e v e s k e d v e m a g y a r z o t t a z E s p e r e s n e k , n y i l v n a b b l a s z e m p o n t b l , h o g y a t t o v a p i n c r n e k n e j u s s o n e s z b e m e g z a v a r n i Qt . - H a g y m a r a d M a g y a r o r s z g : b i z o n y o s a n e l k e l l p u s z t u l n i a , m e r t e n n y i m a g y a r t n e m b r e l t a r t a n i e z a d a r a b k a f l d . R g i e l m l e t e m , h o g y e g y c s o m m a g y a r n a k f e l k e l l k e r e k e d n i s v i s s z a t r n i a z Qs h a z b a , h o g y o t t m e g l h e t s k e t m e g t a l l j k . V a l a m i k o r a c s n g k k a l v o l t h a s o n l p r b l k o z s , d e n e m s i k e r l t a k s r l e t . V i s s z a k e l l m e n n n k , k r e m , z s i b a , h o g y l e g e l l k e z d j k a z e g s z d o l g o t . V a d s z o k n a k , h a l s z o k n a k , l e e g y s z e r qs t e t t e g y n e k n e k k e l l l e n n n k , h o g y a f a j m e g m a r a d h a s s o n . V i s s z a a z Qs h a z b a , E s p e r e s r . - I g e n , d e m i l e s z a c i v i l i z c i v a l s s o k m i n d e n n e l , a m i t i t t h a g y u n k E u r p b a n ? - k r d e z t e a z E s p e r e s s z e l d h a n g o n , m i n t h a v a l b a n e z v o l n a a legnagyobb gondja (pedig titokban mson trte a fejt). - Pognyoknak kell lennnk megint, hogy fennmaradhassunk. Nincs kegyelem... Pognyoknak kell lennnk, hogy a mostani eurpai konstellciban komolyan vegye valaki a magyarsgot - felelt a Szerkeszt Q . A z E s p e r e s m g d a r a b i d e i g b l o n g a t o t t , d e m r c s a k g p i e s e n , m i n t h a l a s s a n m e g r l e l Qd t t v o l n a a g y b a n a z a z e s z m e , a m e l y e t a t t l e n l l d g l Q h o r d r b r e s z t e t t b e n n e . N h n y s z o r k r l h o r d o z t a a t e k i n t e t t a k a p i t n y o n , a h o r d r o n , a z e l n k n , a z t n kenetes hangon szlt a kapitnyhoz, aki ppen egy nagy darab hideg tormt reszelt, mert meleg telt fogai psgben tartsa szempontjbl sohasem evett. A vadllatoknak minden foguk megvan, mert nyersen eszik a hst. - Kapitny r - ismtelte az Esperes, am i n t a z a r e s z e l t t o r m r l a z v e g f e d Qt f e l e m e l t e , s m e g k s t o l t a , h o g y v a l a m i k p p e n m o z g s b a h o z z a k Qv v l o t t a r c v o n s a i t . - K a p i t n y r , e n g e d j e m e g , h o g y n h n y p e r c i g r e n d e l k e z z e m a h o r d r v a l . A r e s z e l t t o r m a l v e z e t e m i a t t d a r a b i d Qr e m e g s i k e t l t k a p itny nem rtette mindjrt a dolgot, de aztn annl nagyobb grandezzval parancsolt r a hordrra, hogy az Esperes rnak rendelkezsre lljon. - Stecc! - Fogas! - Stern! - vagy Hogyhvjk! A hordr mr bartsgos, huncutks tekintettel ugrott az Esperes r k z e l b e , m e r t e l k p z e l s e s z e r i n t m o s t k v e t k e z e t t e l a z a z i d Q, a m i k o r a t i s z t e l e t r e m l t E s p e r e s v a l a m e l y e g y h z i t r g y a t D a r v a s h o z f o g k l d e n i , m e r t a p r p n z e a z j s z a k a i k l t e k e z s f o l y t n m e g f o g y a t k o z o t t . V a j o n m i t s z l n a a D a r v a s , h a a n a g y f o g h o r d r e g y s z e r e g y p s p k i b o t t a l l l t a n a b e ? ( M i n d e n e m b e r n e k a m a g a f o g l a l k o z s a s z e r i n t m qk d i k a f a n t z i j a . ) D e a z E s p e r e s , b r e l g g y e t l e n k e d Q, r e v e r e n d a z s e b h e z s z o k o t t k z m o z d u l a t t a l k e r e s g l t r u h j b a n , m g i s c s a k e g y a s s z o n y o s f o r m j , t b b r e k e s z e s , r z g o m b o k r a j r b u g y e l l r i s s a l j e l e n t k e z e t t , a m e l y n e k e g y i k r e k e s z t f e l n y i t v n : a b b l b i z o n y o s k e r e s g l s u t n e g y g o n d o s a n s s z e h a j t o g a t o t t , s z i n t e e g y n i v a l a k t o t t b a n k t v e t t e l Q, a m e l y e t a h o r d r e l t a r t o t t . - E z t a p n z t t e g y e a s a p k j b a , m e r t n e m s z e r e t n m , h a a z z a l j n n e v i s s z a , h o g y a p n z t e l v e s z t e t t e . E z t m o n d h a t j a a z o k n a k , a k i k l v e r s e n y f o g a d s o k l e b o n y o l t s r a k l d i k i d e a s z o m s z d o s S z e r e c s e n u t c b a ; m o n d h a t j a a z o k n a k a z o s t o b a n Qk n e k , a k i k m g m i n d i g a h o r d r o k t j n l e v e l e z n e k a kedveseikkel - de ne mondjon nekem semmifle hazugsgot, mert n ott voltam, amikor Regult felakasztottk. Vgigmegy teht a Kirly utcn, a harmadik utcban a Vasvri Pl utctl szmtva, amely utcnak most neve sehogy se akar eszembe jutni, mert feled k e n y v a g y o k a z u t c a n e v e k d o l g b a n : l t e g y v r s s z a k l l z s i d t , a k i i l y e n k o r b i z o n y o s a n b o l t j a e l Qt t c s o r o g . - M i n d e n z s i d a b o l t j a e l Qt t l l - f e l e l t a n a g y f o g h o r d r , a k i m r b i z o n y o s k n y e l m e t l e n s g e t r z e t t a z E s p e r e s m e g b z a t s r a . ( A l e g j o b b a n s z e r e t e t t a z l o g h z b a j r n i . ) A z E s p e r e s e l l e n b e n n e m v e t t e f i g y e l e m b e a h o r d r m e g j e g y z s t - n e m a z Q h o r d r j a v o l t a z i l l e t Q, s z v e s s g b Ql k a p t a k l c s n b e a k a p i t n y t l - , f l e g m a t i k u s a n f o l y t a t t a t e h t : - A b b a n a z i d Qb e n f o g h z l e l k s z v o l t a m , a m i k o r a z t a s z e r e n c s t l e n R e g u l t f e l a k a s z t o t t k . T e m p i p a s s a t i . S z e r e t n k j , t i s z t a , v a l d i s z i l v r i u m o t i n n i , a m i t a z s i d k h s v t j r a s z o k t a k e l Qk s z t e n i . E z t m o n d j a m e g a n n a k a v r s s z a k l l z s i d n a k , a k i i n n e n a h a r m a d i k u t c b a n a b o l t j a k s z b n l l , h r o m l p c s Q v e z e t f e l f e l a b o l t j b a , a z a p j a h i t k z s g i e l n k v o l t T o l c s v n , a F r s t k k z l v a l , a k i k a z s i d k m e n d e m o n d i s z e r i n t : h r e s b o r k e r e s k e d Qk v o l t a k a H e g y a l j n . V o l t v a l a m i r o k o n u k , a k i t T e i t e l b a u m n a k h v t a k , s m i n t c s o d a r a b b i t e m l e g e t t e k . N o h t m o s t m r t u d j a a t b b i t . I n n e n h o z z o n n e k n k B r a n d t w e i n t . N i n c s e n r e n d b e n a z e g s z s g e m , a l i g g y Qz m m a g a m s z d a b i k a r b o n t v a l . S a z E s p e r e s a z u t o l s m o n d a t n l i s m t s z e m r e h n y p i l l a n t s t a k a r t v e t n i a z e l n k r e , d e l e g n a g y o b b m e g l e p e t s r e a z e l n k t e k i n t e t v e l t a l l k o z o t t , a k i a r c k i f e j e z s b Ql t l v e i m m r h o s s z a b b i d e j e f i g y e l t e a z E s p e r e s t , a m i n t t i t o k z a t o s m e g b z a t s t a h o r d r n a k t a d t a . - r d g d v a n , E s p e r e s . E r r Ql a z g e t e t t b o r r l m r m a g a m i s h a l l o t t a m , p e d i g s o h a l e t e m b e n n e m v o l t a m b a r t j a a p l i n k n a k , m e r t a k i p l i n k t i s z i k , k t v a l a t t m e g h a l - m o n d t a P i s t a r , m i u t n a s r s k a n c s j b a n l e v Q m a r a d k o t s z a k r t Qe n m e g h i n t z t a , m i n t t a k a r k o s e m b e r h e z i l l i k , h u n c u t k s t e k i n t e t t s s z e e s k v Q m d j r a v e t e t t e V i l m a k i s a s s z o n y f e l , s r t k i r t v e , m a j d n e m h i v a t a l o s h a n g o n j e l e n t e t t e k i : - n a m a g a m r s z r Ql e g y e t l e n a k a s z t s n l s e v e t t e m r s z t , p e d i g T h a i s z f Qk a p i t n y i d e j b e n r e n d Qr g y s z v o l t a m . S o h a s e t a n u l t a m m e g a z t , h o g y m i r t k e l l s z v e r Qs t Qt i n n i a n n a k , a k i n e k a m g y i s h e l y n v a n a s z v e . C s a k a g a z e m b e r e k f l n e k a z a k a s z t f t l . E m l k s z e m , h o g y S p a n g t , a z o r s z g b r g y i l k o s t l t t a m e g y s z e r a h i v a t a l o m b a n . U g y a n o l y a n t e r m e t q, a l a m u s z i , v r s k s e m b e r v o l t , m i n t e z a h o r d r . M i n t h a i k e r t e s t v r e k v o l n n a k . H o g y h v t k a m a g a t e s t v r t , h o r d r ? A h o r d r e l Qb b a f l d r e h e l y e z t e s a p k j t , s z j b a v e t t e a z E s p e r e s t Ql k a p o t t b a n k t , f e l g o m b o l t a t l i k a b t j t , s m i n d k t k e z v e l m i n d e n f l e i r a t o k u t n k e z d e t t k e r e s g l n i . - I t t v a n a h o r d r - i p a r t r s u l a t e n g e d l y e . . . - k e z d t e , d e a h a t a l m a s e l n k m r c s a k b a l k z z e l l e g y i n t e t t , m i n t a k i a m g y i s t i s z t b a n v a n a z e f f l e v d e k e z s s e l . - M e i n F r e u n d , n r e n d Qr g y s z v o l t a m ; a S p u t c b a n v o l t e g y i r o d a , a h o l h u s z o n t k r a j c r r t m i n d e n f l e r s t h a m i s t o t t a k ; n v e t e t t e m v g e t a d o l o g n a k , m e r t P e s t e n m i n d e n m s o d i k k v h z i v e n d g m r i d e g e n o r s z g b e l i t r n k v e t e l Q v o l t . H a g y j u k a p a p i r o s o k a t , m e i n F r e u n d . M e n j e n a d o l g r a . A h o r d r m e g k n n y e b b l v e h a j o l t l e s a p k j r t a z a s z t a l a l , d e m o s t a z E s p e r e s k i h v a n k o p o t t r u h z a t b a r t j a , a z g y n e v e z e t t S z e r k e s z t Q r i s t e t t k e z v e l e g y b i z o n y t a l a n k o d m o z d u l a t o t , m g p e d i g e g y b a n k j e g y k s r e t b e n , a m e l y e t i s t e n t u d n , h o n n a n v a r z s o l t e l Q k o l e r a s z n q l t n y e l t h a t a t l a n z s e b e i b Ql . s z r e v t l e n m a r a d t a k z m o z d u l a t , a m e l l y e l a S z e r k e s z t Q k a b t j n a k g y n e v e z e t t s z i v a r z s e b h e z n y l t , m e r t h i s z e n s e n k i s e g o n d o l h a t o t t a r r a , h o g y a s z i v a r z s e b b Ql b r m i t i s e l Qv a r z s o l h a t n a . s h a n g j a s e f e j e z e t t k i k l n s e b b n n e p l y e s s g e t , a m i n t a h o r d r r a l r v i d e n e l i n t z t e : - H a m r a m g y i s t r a k el, kedves 128-as, trjen be egy nagyobb csemegezletbe is, s hozzon nekem egy dobozka valdi orosz halikrt. Kavirt, mint oroszul mondjk. A hordr tvette a bankjegyet, aztn eszeveszetten futamodni kezdett, mintha attl flt volna, hogy megbzi valamely trft akarnnak elkvetni vele, mert hiszen mr volt ilyenben rsze. - B u t a h o r d r - m o n d t a m o s t a j k b i g g y e s z t s s e l a m a h a t v a n e s z t e n d Qs f o r m a , j l v a s a l t , j l t p l l t , a n g o l r u h a s z v e t e k b e l t z t t , b f t k k p q r i e m b e r , a k i t J e n Qk e n v e n m r e l b e s z l s n k f o l y a m n f e l e m l t e t t n k . Ps z t e l e n , s qr q h a j z a t a , a m e l y m g m i n d i g s z Qk s s z n q v o l t , m i n t e g y k a t o n a t i s z t , a k i n e m a k a r i d Q e l Qt t n y u g d j b a l o v a g o l n i : a h o m l o k t l a n y a k s z i r t j i g e g y e t l e n v o n a l b a n v o l t e l v l a s z t v a . T a l n a l e g k o r r e k t e b b m o z d u l a t s m a g a t a r t s f r f i v o l t a m u l a t o z k k z t t , n e m c s a k f r i z u r a , d e k o m o l y s g s z e m p o n t j b l i s . B i z o n y o s m e g v e t s s e l n z e t t m i n d a z o k r a , a k i k h a s z o n t a l a n f e c s e g s s e l t l t t t k i t t a z i d Qt , s o l y k o r n a g y o k a t s h a j t o t t : - A z r d g v i g y e e l a z t a t e l e f o n t , n e m j u t o t t e s z e m b e m e g k r d e z n i a n Qv r e m t Ql , h o g y v o l t a k p p e n : m i t i s f Qz e t e t t m a e b d r e ? M g i s c s a k m s d o l o g : c s a l d i a s z t a l n l e b d e l n i , a m i k o r a z e m b e r e b d u t n m i n d j r t l e f e k d h e t a k r a k a n a p r a , a k r a z g y b a , m i n t e b b e n a l g h u z a m o s k o c s m b a n l n i , m i e l Qt t a z e m b e r k o m o l y a n m e g m r g e s e d n e . S e n k i n e m t u d j a g y c s i n l n i a s z i l v s g o m b c o t , m i n t F r u z s i n n Qv r e m , A n d e r s o n n Qn a g y s g a . n a n y a n l k l n Qt t e m f e l , e n g e m F r u z s i n n Qv r e m n e v e l t , A n d e r s o n n n l k l s o h a s e l e t t v o l n a b e l Q l e m s e m m i . , h o g y f o g s a j n l n i h o l n a p A n d e r s o n n , a m i k o r m e g t u d j a , h o g y a z r t m a r a d t a m e l a m a i e b d r Ql , m e r t n e m v o l t a m e l g f r i s s e n m e g f r d v e , m e g b o r o t v l v a , m e g f s l v e , s r u h i m b d s e k v o l t a k a d o h n y f s t t Ql . D e h t n o b l e s z - o b l i z s . A b a r t a i n a k i s t a r t o z i k a z e m b e r v a l a m i v e l . H o z z o n n e k e m k p o s z t a l e v e s t , T t r - m o n d t a J e n Qk e , a k i v a l a m e l y k l n c k d s b Ql a f Qv r o s p i n c r e i t m i n d i g a v e z e t k n e v k n s z l t o t t a , i g a z , h o g y a n n l t a k a r k o s a b b v o l t a b o r r a v a l o s z t o g a t s n l . A z e l n k f i g y e l m t n e m k e r l t e e l J e n Qk e m a g a v i s e l e t e , m i d Qn t i t k o n m i n d i g s i m o g a t t a b e r e t v l a t l a n a r c t , m i n t h a a z o n t r n a f e j t , h o g y a n l e h e t n e b e r e t v l a t l a n o r c v a l i s e l s z k n i F r u z s i n n Qv r h e z . - N e m , k e d v e s b a r t o m , e z n e m l e t . . . - k e z d t e m l t a t l a n k o d v a a z e l n k . - I g a z a d v a n - f e l e l t e h i r t e l e n J e n Qk e . - A z e m b e r n e k m e g k e l l t a n u l n i , h o g y s z k s g e s e t n m a g a b o r o t v l k o zzon. Sajnos itt, a Bcs vros-nl nincsen szepar, mint az orfeumban vagy ms eurpai helyeken, ahov az ember elhvhatn a legjobb borblylegnyt a Kishd utcbl, hogy jv napjn, a szoksos szilveszteri jszaka utn frissen megberetvlja, hogy mg az j esztendei ebdeken megjelenhessen. s mjus elsejn, amikor a pesti fodrszok sztrjkolnak: csak az orfeumban, a szeparban lehet j borblyhoz jutni, aki az embernek a hajt tavasziasan megnyrja. Ugyan ki mutatkozhatna riember ltre tli frizurva l m j u s e l s e j n ? - I g e n , i g e n - m o n d t a m g m i n d i g f e n y e g e t Ql e g a z e l n k , a k i m r v e k t a p i k k e l t J e n Qk r e a z o k m i a t t a p a n a s z o k , s z e m r e h n y s o k , s h a j t s o k m i a t t , a m e l y e k e t J e n Qk e r e n d s z e r i n t h a n g o z t a t o t t , a m i k o r a z e l n k k e d v r t e l m u l a s z t o t t e g y - e g y c s a l d i e b d e t , s m g h e t e k m l v a i s s z v t e t t e , h o g y e k k o r m e g e k k o r a z e l n k k e d v r t k n y t e l e n v o l t m e g e l g e d n i k p o s z t a l e v e s s e l v a g y t o r m s b c s i v i r s l i v e l , h o l o t t n Qv r n l u g y a n a k k o r l u d a s k s a ( l d g g v e l ) v a g y b e c s i n l t k a k a s ( n o k e d l i v e l ) , k p v i s e l Qf n k v a g y r c p i t e s z e r e p e l t a z e b d m qs o r n . ( D e h t m i t n e m t e n n e m e g a z e m b e r a j b a r t s g k e d v r t ? ) - I g e n , i g e n - f o l y t a t t a a z e l n k v i l l m l t e k i n t e t t e l - , F r u z s i t m a g a m i s t i s z t e l e m , m i n d i g n e m e l e m m e g e l Qt t e l e g m l y e b b e n a k a l a p o m a t , a m ikor a tli reggeleken a dikmisre siet a piaristkhoz. A legtiszteletremltbb dolog, ha egy rihlgy a hpelyhes hajnalokon, amikor a Kaszin-ban vagy a Krt-ben rendszerint vget rnek a becsletbrsgi lsek, amelyeken knytelen vagyok rszt ven n i : a l e g t i s z t e l e t r e m l t b b e g y r k a m l a s b u n d b a l t z t t r i n Q a r e g g e l i u t c n , a m i n t a n y i n k , n a g y a n y i n k e r k l c s e i s z e r i n t a p i a r i s t k t e m p l o m b a s i e t . M e g i s m o n d h a t o d n e k i , J e n Qk e , h o g y k e z t c s k o l t a t o m ; n i n c s e n a z l e t n e k o l y a n k r l m n y e , h o g y n e c s k o l t a t n m a k e z t . B e c s l e t s z a v a m r a : a m a g a m f a j t a , r g i m d i r i e m b e r m r c s a k a z r t s e v o n u l h a t a m e g r d e m e l t n y u g a l o m b a , m e r t n e m t u d n a h e l y e t t e s r Ql g o n d o s k o d n i , a k i a r g i d i v a t s e r k l c s s z e r i n t l t z t t h l g y e k n e k a t e m p l o m e l Qt t v a g y m i s e u t n k a l a p o t e m e l j e n . M e n j , k e d v e s b a r t o m , e z m r s v e i n e r j . K i t u d n , m e d d i g f o l y t a t t a v o l n a a z e l n k e r k l c s s e l Qa d s t , h a e b b e n a p e r c b e n e g y j a l a k n e m j e l e n t k e z i k a v e n d g s z o b a k s z b n . A b o r b l y v o l t . D e e z c s a k k s Qb b e n t u d d o t t k i , m i u t n e n n e k a t r t n e t n e k a s z e r e p l Qi n e m o l y a n e m b e r e k , a k i k i n k o g n i t j u k a t m i n d j r t a m e g j e l e n s a l k a l m v a l e l r u l j k . . . A b o r b l y i s j d a r a b i d e i g l l o t t a k s z b n , m i n t e g y f e h r b Qr qv v e d l e t t c i g n y p r m s , a k i a h e g e d qt o k h e l y e t t e g y s o k k a l k i s e b b v i a s z o s v s z n a s c s o m a g o t t a r t o t t a h n a a l a t t . m p e p i t a r u h b a v o l t l t z v e , m i n t a c i g n y p r m s o k s z o k t a k o l y a n i d Qb e n , a m i k o r d l u t n a p e s t i l v e r s e n y t r r e k s z l Qd n e k . D e e t t Ql e l t e k i n t v e , t i t k o n l e h e t e t t v o l n a m g h z a s s g k z v e t t Q, l l s u t n j r i s p n , l e v i t z l e t t f l d e s r v a g y p n z r t b i l i r d o z e g y n i s g i s a z i p s e . D e b o r b l y v o l t , m i n t e z t r t n e t b Ql k i d e r l t . . . . B r a z e l n k k o r h o l , v i g a s z t a l , m e g g y Qz Q e r Qv e l , d r g e d e l m e s m o d o r b a n e l h a n g z o t t s z a v a i l t h a t h a t s s a l v o l t a k J e n Qk e k e d l y l l a p o t r a ( m i n d k e v e s e b b e t t a p o g a t t a b o r o t v l a t l a n a r c t a z o n a b i z o n y o s h e l y e n , a h o l a f r f i a k a z t h i s z i k , h o g y l e g e r Qs e b b a s z a k l l u k ) , a z e l n k a m e g s z a p o r o d o t t h a l l g a t s g r a v a l t e k i n t e t t e l n e m m u l a s z t h a t t a e l , h o g y m g e g y p o h r r a l e r e s s z e n m a g n a k a s z o b a k z e p r e r u k k o l t s r s h o r d b l , a m e l y m qv e l e t h e z t e l j e s t e r j e d e l m b e n e l Qb b s z k r Ql f e l e m e l k e d e t t , a z t n a s z k e k r e h e l y e z e t t s r s h o r d h o z l e g u g g o l t , m i k z b e n f i g y e l m e s e n e l o l v a s t a a h o r d r a r a g a s z t o t t k k c d u l t , m i n t h a m o s t l t t a v o l n a e l Qs z r l e t b e n . - I gen, valdi schwechter lgerbier - mondta megelgedetten. s eresztett a csapbl, majd visszalt helyre. A borbly figyelemmel ksrte a tekintlyes regr minden mozdulatt, mintha tanuls szempontjbl rkezett volna a vrosba. Ugyancsak a hordhoz lpdelt, megnzte a kk cdult, s e g y r e s p o h r b a u g y a n c s a k e r e s z t e t t m a g n a k a s r b Ql . A z t n v i s s z a v o n u l t a s z t a l h o z . ( A z e l n k g y v i s e l k e d e t t , m i n t h a s e m m i t s e l t o t t v o l n a a z e s e m n y b Ql , m e r t a z Q b l c s e s s g e s e m r h e t t e f e l s s z e l , h o g y e r r Ql a z e s e m n y r Ql m g v e k m l v a i s b e s z l n e k a t r z s v e n d g e k a B c s v r o s - h o z c m z e t t v e n d g l Qb e n . C s a k K a c s k o v i c s r m o n d o t t a V i l m a k i s a s s z o n y f e l h a j o l v a a s z o m s z d s z o b b a n : - A z t h i s z e m , a z u n a l m a s n a k l t s z t r g y a l s j m e d e r b e j u t o t t . - A z a l s z o l g a b r , a k i d a r a b i d Q t a a z a s z t a l a latt hosszant elnyjtott lbszrait nzegette, mint ez a vidki urak szoksa, akik nha rk hosszig szemllik kinyjtztatott lbaikat, s vgiggondolnak az lettrtnetkn, az alszolgabr Podolini r rvedezve gy szlott: - Ennek az j vendgnek se j s o l o k h o s s z l e t e t a B c s v r o s - h o z c m z e t t v e n d g l Qb e n . ) 4 B u r g b r - a m a b i z o n y o s h u s z r k a p i t n y , a k i f e l t e t t e m a g b a n , h o g y p o n t t i z e n k t r i g e g y e t l e n f a l a t o t , e g y e t l e n k o r t y o t , e g y e t l e n c i g a r e t t t n e m f o g y a s z t , m e r t c s a k g y t u d j a r e n d b e n t a r t a n i a z e g s z s g t - , B u r g b r a h i p n o t i z l t k a k a s u t n n z e l Qd t t k k s z e m v e l . A n a g y k a k a s f l i g k i t e r j e s z t e t t s z r n y a k k a l , g b e m e r e d e t t l b a k k a l , m e g v e g e s e d e t t s z e m e k k e l a h e l y n f e k d t a s a r o k b a n , d e a F o g a s h o r d r h e l y n e g y i d e g e n e m b e r l t , a k i a f o g p i s z k l k a t e g y e n k n t p r b l g a t t a f o g a i k z t t , h o g y v a j o n i g a z n b k k f b l v a n n a k - e a z o k , m i n t b a r n a s g u k m u t a t t a , v a g y p e d i g c s a k f e n y Qf b l , a m e l y e k e t a s o k s z o r o s h a s z n l a t m e g b a r n t o t t ? A k i p r b l t f o g v j k a t t e r m s z e t e s e n v i s s z a e r e g e t t e e l Qb b i h e l y k r e , m e r t n e m a k a r t a t z e l Q a r c u l a t V j s z f o g a d s s a l k i k e z d e n i . - E z a s p c i e n g e m b o r o t v l t - m o n d t a a h u s z r k a p i t n y p r p i l l a n a t n y i s z e m l l Qd s u t n , s t e n y e r t a p a d l b a s o t t t l g y f a a s z t a l r a e r e s z t e t t e , h o g y p o h a r a k , t n y r o k , e v Qe s z k z k , s t a r t k , a m e l y e k a m g y i s n Qn e m qe k ( f e m i n i n e k ) , t r s a s j t k o t k e z d t e k j t s z a n i ; t a l n p p e n a z t , a m e l y a t r s a s j t k o k n a g y k n y v b e n i t t a z o l l , h o l a z o l l c m a l a t t v a n b e i k t a t v a . A n Qn e m q k a n a l a k , b o r s m a l m o c s k k , f r a n c i a - , m a g y a r - s a n g o l m u s t r o s v e g e k , a l e v e s z e l t Qk b a r n a o r v o s s g o s p a l a c k j a i , a s z i v a r v g v a l i s e l l t o t t b d o g g y u f a t a r t k , a b u d a p e s t i M e n t Qk k k p e r s e l y e i , a m e l y e k e t a B c s v r o s - h o z c m z e t t v e n d g l Q t u l a j d o n o s a a p r n k n t e l Qh o r d o t t v a l a m e l y r e j t e k h e l y r Ql , h o g y v e n d g e i asztalt dsztse: azonban hiba jrtk tncukat az asztalon a kapitny mozdulatra, zajgsukon tdrrent az elnk hangja: - Fricl. (Az elnk azonban most az egyszer tvedett, de vlemnyben nem ingott meg vgleg, abban a felfogsban [olvasim megnyugt a t s r a ] , h o g y m i n d e n b o r b l y l e g n y B c s b Ql s z r m a z i k . A z a b i z o n y o s r v e d e z Q i d e g e n z a v a r t a l a n u l h a j t o t t a f e l s r s p o h a r t , s a z e l n k p o h a r t v e t t e a t v o l b l s z e m g y r e , v a j o n n e m r k e z e t t - e e l i d e j e a z j a b b c s a p o l s n a k . A h a t o d i k k e r l e t i a d k i v e t Q b i zottsg elnkt, Ferenc Jzsef kirlyi tancsost, Pista urat csaknem szven dfte Fricl tiszteletlen pillantsa, mert pillantsban buzdtst, biztatst vett szre a tovbbi srzshez, amely biztatst rviden: P. r parasztfogdossnak nevezett, s m g j z s e f v r o s i k o c s m r o s o k t l s e m t qr t e l , p e d i g a z o k r g i , h r n e v e s k o c s m r o s i f o g l a l k o z s u k n l f o g v a , v a l a m i n t s a j t t u l a j d o n u k b a n l e v Q h z a i k , k e r t j e i k , p i n c i k , s z Ql Qi k , r s z v n y e i k b i r t o k b a n n e m s z o r u l t a k a r r a , h o g y a v e n d g e t a k k o r i s i t a s s k , a m i k o r a n n a k m r e l m e n t a k e d v e . . . ) - Z i k e l l n e r - k e z d t e t e h t P i s t a r - , a h o r d m a r a d k o t k i k e l l i n n e n v i n n i , s a b r k o c s i s o k k z t t s z j j e l o s z t a n i , h a d d e m l k e z z e n e k Qk i s , h o g y f a r s a n g v o l t P e s t e n . T r s a s g o m a m a g u n k r s z r Ql b o r t f o g f o g y a s z t a n i . ( A b o r b l y e b b e n a p i l l a n a t b a n f e l e m e l k e d e t t h e l y r Ql , h o g y a h o r d f e l t a r t s o n , d e a z r e g p i n c r m g i s a z u r a k p r t j n v o l t , s g y e n g e t e s t a l k a t t l f e l s e t t e l e z h e t Q e r Qv e l r a g a d t a e l a l t y g Q s r s h o r d t , h o g y a z t a m a b i z o n y o s , j e l e n t Qs g e s s a r o k b a n a p r k n y o n l l s p r i c c e r e s p o h r a l a t t k e l l Q f e d e z e t a l h e l y e z z e . ) - A m a g u n k r s z r Ql - h a n g s l y o z t a a z e l n k , a m i k o r m r a l e g v l a s z t k o s a b b t e p e r t Qs p o g c s k , a s d a r r a l e g y t t f Qt t h i d e g t o j s o k , a r i n g l i k b d o g s k a t u l y i k b a n , a v a l d i p e r e c e k s a z a s z t a l k e n d Qk m e g j e l l s r e s z o l g l f a p e r e c e k i s e l f o g l a l t k e l Qb b i h e l y k e t a m a g u k k o s a r a i b a n , t a r t i k b a n a z a s z t a l n l , s c s u p n e g y e t l e n d a r a b k a , g m b a l a k , f l f o n n y a d t s g i l l a p o t b a n l e v Q p i r o s p a p r i k a i n g a d o z o t t , a m e l y e t a k o c s m r o s n a z r t h e l y e z t e t e t t a h u s z r k a p i t n y e l , h o g y m e g t u d j a v l e m n y t a r r a n z v e , h o g y g u s z t u s r a v o l n a - e , h a e b b Ql a m r g e s g y m l c s b Ql a k a p i t n y r s z r e n h n y v e g e c s k v e l f l r e t e n n e . . . M o n d o m , e b b e n a n y u g a l m i i d Qs z a k b a n k e z d t e e l a z e l n k m o n d a n i v a l j t : - A m a g u n k r s z r Ql b o r t i n n n k , c s a k h o g y a b o r b a n n e m o l y a n k n n y q a n n a k a k r d s n e k a z e l d n t s e , m i n t a z E s p e r e s r k r d s b e n , a k i m g m i n d i g h i b a v r j a a h s v t i s z i l v r i u m t a R u m b a c h u t c b l . V l e m n y e m s z e r i n t v a g y u n k i t t e n h a t a n - h e t e n b o r i v k , a k i k k o r n t s e m a b b l a s z e m p o n t b l r g j k m e g f o g a i k k a l , k s t o l g a t j k n y e l v k k e l a b o r t , m i n t n m e l y k e r e s k e d Qe m b e r e k , a k i k v g l a l e g j o b b b o r t i s k i k p i k s z j u k b l , h o g y a n n a k i g a z i z t r e z h e s s k . M e g m r h e s s k . A b o r k e r e s k e d e l e m b e n v r h a t h a s z n o t k i szmtsk. A borszlltst kispekulljk, az elad egynisgt kifrksszk, s vagyoni helyzett mrlegre vessk, mert ms ra van a bornak, ha azt kszpnzrt veszik, s ms az ra, ha vltra adogatjk. - Igaz, Plac? - csapott le hirtelen az elnk, miutn a megnevezett riember a maga pacaljt s pohr srt elfogyasztvn: nhny kemnykalapot vett mustra al a fogason, hogy a kalapok kzl a maga Habigjt nyomban kivlaszthassa a Prfiak kzl. - Igaz - vlaszolta a jl megtermett Plac harsny hangon az elnk fel, miutn egy kalapot kivlasztott a fogason, s azt fejn megprblta. - Ugyan ki a fennek van ilyen j kalapja az itteni -trsasgban? - krdezte flhangon, amint a kalapot prblgatta fejn. Plac krdsre az a bizonyos borbly emelkedett fel a maga asztalnl: - Az n kalapom, Plac r. Plac, br szve mlyn demokratikus frfi volt, bizonyos ijedtsggel akasztotta vissza helyre az idegen kalapjt (de tbb nem tehette meg nem trtntt az esemnyt, mert a Bcs vros-hoz cmzet t v e n d g l Qb e n m g v e k m l v a i s e m l e g e t t k , h o g y : Q v o l t a z a b i z o n y o s P l a c , a k i a b o r b l y k a l a p j t p r b l g a t t a ) , i g e n e l Qk e l Q r i e m b e r k a l a p j n a k l t s z o t t . . . - H t b e v a l l o m : b o r k e r e s k e d s s e l i s f o g l a l k o z t a m . E l a d t a m a b o r t a h e l y e t t , h o g y l e n y e l t e m v o l n a . A z e m b e r n e k v a l a m i b Ql l n i k e l l . S o k h u n c u t s g g a l j r a b o r k e r e s k e d s , m e r t a b o r o l y a n p o r t k a , a m e l y e t r t e n i k e l l . C s a k e g y e t l e n f a j t a b o r k e r l t e g y s z e r a k e z e m a l . T o l c s v a i j b o r v o l t , s h s z e s z t e n d e j e n e m t e r m e t t o l y a n b o r a H e g y a l j n . E b b e n a z e s z t e n d Qb e n h z a s o d o t t m e g m s o d s z o r M e z Qs s y L a c i , a h r e s b o r t e r m e l Q. P h e t v e n e s z t e n d Qs v o l t , a m t k j a , u g y a n c s a k e g y b o r k e r e s k e d Q l n y a : t i z e n h a t v e s . D e m r n l l a n v e z e t t e a z z l e t e t , n e m v o l t o l y a n h e g y a l j a i z s i d , a k i t l j r t v o l n a a z e s z n , d e m g a f u r f a n g o s M e z Qs s y L a c i s e b r t v e l e m s k n t , m i n t h o g y f e l e s g l v e t t e . S z e g n y a s s z o n y k a m g n e m t l t t t e b e h u s z a d i k l e t v t , m i k o r h a r m a d i k g y e r e k t i s a v i l g r a h o z t a , m e g h a l t g y e r e k g y i l z b a n . N o d e a v n M e z Qs s y i s u t n a m e n t n e m s o k r a a z a s s z o n y n a k . H t i t t v e t t e m n a z t a t o l c s v a i j b o r t , a m e l y e t s o h a l e t e m b e n e l n e m a d t a m . M e g i t t a m m a g a m , s e z z e l v g e i s l e t t a z e g s z b o r z l e t n e k . A z t a s r t i s z o m . - s u t n a j t t e g y k i s b r s g i e l j r s - c s a p o t t l e h i r t e l e n a z e l n k , m i e l Qt t a v i d m t r s a s g b a n v a l a k i n e k e s z b e j u t o t t v o l n a P l a c o t m e g d i c s r n i k n n y e l m qs g r t . - B i z i g a z , m i n d e n e m e t e l v i t t k a h i t e l e z Qk - m o n d t a e g y k e d v qe n P l a c , s s e h o g y s e a k a r t t u d o m s t v e n n i a z e l n k n e k k a j n s z e m h u n y o r g a t s r l , a m e l l y e l P l a c f e l i n t e g e t e t t , s Qt k z m o zdulatrl sem, amellyel azt jelezte, hogy egy kulcsot megforgatnak a zrban. Krr-krr, drmgte az elnk, de Plac most mr htat fordtott. A borblyt nzegette, mintha azt szeretn kitallni, honnan tudja ez az ember nevt, s honnan vette megtvesztsig elegns kalapjt? Az elnk knytelen volt visszatrni a bor megrendelshez, br takarkos ember lvn szerette volna, ha ms asztaltrsasgi tag is tesz javaslatot ebben az gyben. De az emberek gy szeretnek lustlkodni: tlumpolt jszaka utn, tlben, e g y m e l e g k o c s m a s z o b b a n , h o g y s z v e s e b b e n t e n g e d i k a s z t m s o k n a k . A z e l n k t e h t e g y e d l k z d t t a t m v a l , m i u t n P l a c m i n d e n k z s s g e t m e g t a g a d o t t : r e n d e l v n i s m t e l t e n e g y f l e s p o h r r a l a s n t s b e n l e v Q s r b Ql , a m e l y n e k r t m e l l n y z s e b b e n r e j t Qz k d Q h a t o s k k b l s r z k r a j c r o k b l n y o m b a n a p i n c r k e z e g y b e h e l y e z t e . g y s z l t P i s t a r : - H a b o l d o g u l t r f i k o r o m r a g o n d o l o k ( m i n t h a e z a k i f e j e z s e t r s a s g b a n a m a g y a r h i s t r i n a k a l e g s z e b b l a p j a i t j e l e n t e n , a m e l y l a p o k r a a r a n y b e t qk k e l v a n f e l r v a m i n d a z o k n a k a n e v e , a k i k e b b e n a k o r b a n s z e r e n c s s e k v o l t a k l h e t n i ) , h a b o l d o g u l t r f i k o r o m r a g o n d o l o k - i s m t e l t e a z e l n k n m i m e r e n g Q h a n g r e z g s s e l - , e m l k e i m b e n a z t k e l l l t n o m , h o g y a l e g s z e b b v o l t a z l e t , a m i k o r k a r c s , h t d e c i s b u t l i k b l , k r l b e l l e g y d e c i t t a r t a l m a z s i m a , e g y s z e r q p o h a r a k b l i d d o g l t u k b o r a i n k a t . A b u t l i k o n , a k u p a k b a n a m a g y a r l l a m p e c s t j e v o l t l t h a t , a k i s u j j n a g y s g , p o m p s , s o h a s e p o r l a d o z d u g k o n u g y a n c s a k t z e s v a s s a l v o l t b i l l o g o z v a a m a g y a r l l a m neve. A vrs borokra zld pecstviaszt tettek, hogy ne kellessen sok vlogatni, ha az ember egri bikavrt vagy villnyit vagy szekszrdit keresett a butlik kztt, amelyek egszsggyi szempontbl igen hasznosak voltak. A pecsenyeborokon olyan szpen p i r o s l o t t a k a p e c s t e k , m i n t a k r a p n z e s l e v e l e k e n . D i p l o m j a , o k l e v e l e , h i t e l e s s g e v o l t a m a g y a r l l a m b o r a i n a k . M o n d h a t o m , h o g y a l e v e s u t n e l Q r t h a r m i n c c s e p p e t e z e k b Ql a z v e g e k b Ql i g a z h t a t t a l l e h e t e t t m e g i n n i , m e r t a z e m b e r a b u t l i t v i l g o s s g f e l t a r t v n : j e l Qr e k i s z m t h a t o t t m a g b a n m i n d e n k o r t y o t , a m e l y e t a k l n b z Q a l k a l m a k r a t a r t o g a t o t t . N e m v o l t t v e d s a t a r t a l m b a n . J e l Qr e s z m o t v e t h e t e t t a z e m b e r , h o g y a n o s s z a b e a b u t l i t , h o g y k e l l Q m e n n y i s g e m a r a d j o n a z s r o s s l t u t n , a m e l y h e z a k r u m p l i t h i b a f o g y a s z t o t t a v o l n a , m e r t a h a s z n l a t b a n l v Q, k i s n v s q e c e t e s p a p r i k k a t u g y a n e g y e t l e n h a r a p s s a l n y a k o n k a p h a t t a a z e m b e r , a n y e l v v e l , f o g v a l i s m e g d o l g o z h a t t a h i r t e l e n b e n , m i n t a k r a f o r r l e v e s t , d e a z i g a z i , k e l l Q m d o n savanytott, harapsra nevelt paprika zt nem lehetett se a pecsenyvel kevert krumplis kanllal, se a fidibusz alakjra vgott kenyrdarabokkal, de mg az regek ltal javasolt szraz zsemlye rgsval se enyhteni. Nha kt pohrral is kellett egyms u t n f e l h a j t a n i ( a m i k o r a z e m b e r m e n t e s t v e v o l t a s z e r t a r t s o s k o c c i n t g a t s a l l ) , h o g y a g o m b a n a g y s g s s z e r e n c s s e n g y o m o r b a e l n y e l t p a p r i k a t z e t e n y h t s k . E z r t k e l l e t t a h t d e c i s b u t l i a t a r t a l m t o k o s e l Qr e l t s s a l b e o s z t a n i , h o g y a z s r o s s l t n l ( a k r m a k a r n i v a l , a k r v a l a m e l y h a m i s t s z t v a l k n l j k ) e l e g e n d Q b o r m a r a d j o n a b u t l i b a n . . . M e r t e l v e s z e t t e m b e r a z , a k i m r e v s k z b e n i s p a r d i , s z o l y v a i , b i k s z d i v a g y p l n e n Qn e m q s v n y v i z e k k e l k e z d i k e v e r g e t n i b o r t . E v s k z b e n t i s z t a b o r t s z a b a d i n n i ; a z s v n y v i z e k c s a k a z e b d u t n i i d Qb e n s z o l g l h a t j k a z t a c l t , a m e l y r t a z o r v o s d o k t o r o k b e l e e g y e z n e k f o g y a s z t s u k b a . A z e l n k m o s t e g y m s o d p e r c i g s z n e t e t t a r t o t t , h o g y m e g g y Qz Qd j n a r r l : v a j o n n i n c s - e v a l a k i n e k k i f o g s a a z e l l e n , h o g y a k s z b n h a l l g a t z V j s z o t , a v e n d g l Qs t , a z e m l t e t t , b l k i r l y n Q k a r c s s g b u t l i k e l Qt e r e m t s r e s e r k e n t s e ? E z t a p i l l a n a t n y i c s e n d e t h a s z n l t a f e l a b o r b l y , h o g y a s a r o k a s z t a l n l v r a t l a n u l t a l p r a l l j o n , s m e g s z l a l j o n : - A b a j u s z o s k t s z e r i s z i k. Ezt elfelejtette, mlyen tisztelt elnk r. Ha valaki a borbly kzbeszlst a trsasgban rzkeny mrlegre tette volna: a pontos szmts utn ott kellett volna kilyukadni, hogy a borbly megjegyzsnek le voltakppen a fodrszipar rdekben trtnt, minden bajuszos ember tntesse el, vgassa le, borotvltassa a bajszt, hogy a butlik tartalmbl tbb maradjon a gge szmra. De a borbly, amint a kzfigyelem megllaptotta: maga is bajszos ember volt, mgpedig olyan bajusz tulajdonosa, amely bajusz t b r m e l y s z p s g v e r s e n y e n s z r e v e t t e k v o l n a ( b r t a l n n e m a d t k v o l n a n e k i a z e l s Q d j a t ) . A z e l n k , h o l o t t a b o r b l y s z a v a i d i r e k t e h o z z a d r e s s z l t a t t a k , m g c s a k k z l e g y i n t s s e l s e m f e l e l t , d e t a g a d h a t a t l a n u l a k a d t a k e g y e s e k , a k i k a v r a t l a n k z b e s z l s u t n i r a m o d s r a s z t k l t k t e k i n t e t k e t , a m e l y i d i g o l y h t a t t a l f g g t t a z e l n k n , m i n t a b l a k f g g n y b e t qz t t r u b i n t k v e s b r o s s , a m e l y m i n d i g a f e l k e l Q s l e n y u g v n a p o t k s r i s z e m v e l . g y p l d u l a s z o m s z d s z o b b a n l d g l Q V i l m a k i s a s s z o n y s z e m e i s ( b r b i z o n y o s i d e g e n k e d s s e l s t i s z t t a l a n s g i r z e t t e l ) e g y p i l l a n a t r a a b o r b l y b a j u s z t t qz t e k i c l u l . V i d k i b a j u s z v o l t a b o r b l y b a j u s z a , m e s s z i r Ql t l i e s n e k i s l e h e t e t t v o l n a m o n d a n i , m i n t h a f e h r r e f a g y o t t p e c s e n y e z s r b a n f e k e t e k a n d i s z n b l v a l s r t k m u t a t n k , h o g y a b a j u s z t u l a j d o n o s a s z e r e t i a j f a l a t o k a t i s . F e s t k n e m v o l t e z e n a b a j u s z o n , c s a k k e m n y r e , s z i n t e f a g y o t t r a v o l t p e d e r v e , k e f l v e , s t Qv a s s a l i s r d e k e l v e , h o g y m i n d e n s z l a m a g a h e l y n l e g y e n . C s a k b a j u s z k t Qv e l s h a r i s n y a k t Qk k e l h z a l k n a k v a n i l y e n b a j u s z u k , a k i k r e k l m c l j b l m u t o g a t j k b a j s z u k a t . E z a b a k b a j u s z v a l b a n t e l j e s e n f g g e t l e n l v o l t e l h e l y e z v e a s z j f e l e t t , n e m a k a d h a t o t t m e g b e n n e d u g m a r a d v n y a , d e m g c s a k b o r s e m s z v d h a t o t t a b a j u s z b a , a m e l y b o r t a z t n a n y e l v m o z g a t s v a l k e l l e n e v i s s z a v e n n i a b a j u s z t l . A b o r b l y b a j u s z t v a l b a n k e l l Q s z a k r t e l e m m e l k s z t e t t e e l Q a r r a a c l r a , h o g y a z n e l o p h a s s o n a l e v e s e k b Ql , b o r o k b l , p r k l t l e v e k b Ql , a s r k n e k a h a b j a i b l , s Qt a s z i f n o s p o h a r akbl se. (Az elnknek volt ugyan kis bajuszkefje a mellnye zsebben, amely kefnek a htban tkrcske is volt elrejtve, de e percben mltsgn alul ereszkedett volna, ha lomhul, hfvsos bajszt csak egyetlen mozdulattal is megpederte volna. Pedig igen jl tudta, hogy a legtiszteletremltbb bajusz is nevetsgess vlhat, ha azon bizonyos teleknek a maradka ltszik.) - T e h t a m a g y a r l l a m b u t l i i b l k n n y e n k i s z m t h a t n a z e m b e r , h o g y m e n n y i b o r a m a r a d a h t d e c i b Ql a M a g y a r d i , r m e l l k i , G e l l r t h e g y i s z e m e l t v a g y C s o p a k i f e l i r a t o k k a l e l l t o t t v e g b Ql : m i r e a s a j t h o z r k e z i k . I g a z , h o g y a z o k o s e m b e r t l e n - n y r o n a l m t v a g y k r t v t f o g y a s z t o t t a s a j t h o z , h o g y i l y e n f o r m n i s s e g t s n k b e l s Q m u n k a t r s a i n k n a k f e l a d a t u k e l v g z s b e n ; d e u g y a n h n y a n v o l t a k k z t t n k o l y a n o k o s e m b e r e k , a k i k a b u t l i a e l f o g y a s z t s a u t n m e g e l g e d t e k a z z a l , h o g y c s a k e g y f l a s k s v n y v i z e t b o n t a s s a n a k f e l a z e b d u t n k v e t k e z Q f e k e t e k v h o z ? K l f l d n j r t a m b a n l t t a m e g y s z e r a b c s i R o t h s c h i l d o t , a k i f e k e t e k v j h o z e g y p o h r g i s z h b l e r t r e n d e l t . P e r s z e , a z e g s z v e g e t f e l r t k a s z m l b a n , m i n t e z t k s Qb b a p o f a s z a k l l a s f Qp i n c r t Ql t i t o k t a r t s m e l l e t t m e g t u d t a m . D e h t e z a b c s i R o t h s c h i l d v o l t . . . M a g u n k f a j t a s z e g n y e m b e r n e m m a r a d h a t o t t m e g a z e g y e t l e n b u t l i n l , m g h a a k e g y e s r e n d i a t y k d r g i c s e i t e r m s b Ql i s s z r m a z o t t . P l n e , a z t a l e t t e k z a v a r o k a b o r f o g y a s z t s t e r n , a m i k o r a m a g y a r l l a m e n g e d e t t a W a g o n L i t s o s t r o m n a k , s h r o m d e c i s b u t l i k a t i s f o r g a l o m b a h o z o t t a z t k e z Qk o c s i k k e d v r t . P e r s z e , n y o m b a n a k a d t a k f a n t z i k , a k i k e l h r e s z t e l t k , h o g y a m a g y a r l l a m k l n b b o r o k a t h e l y e z e l a z i d e g e n e k r s z r e k s z l t h r o m d e c i s t l t s e k b e n . A k p v i s e l Qh z b a n m e g i n t e r p e l l l t k e b b e n a z g y b e n a f l d m q v e l s g y i m i n i s z t e r t , a k i e g y h e t i t e r m i n u s t k r t , h o g y a k r d s r e l e l k i i s m e r e t e s z e r i n t v l a s z o l h a s s o n . S e g y h t m l v a , t i s z t e l t b a r t a i m , l i b e r f r j n d P l a c , s t e , v n b o r m r Q, t e V j s z p o l g r t r s a m : S z a p r y , a g a z d a m i n i s z t e r s z g y e n k e z v e b e v a l l o t t a a S n d o r f Qh e r c e g u t c b a n , h o g y m a g a i s m e g g y Qz Qd t t a r r l , h o g y a m a g y a r l l a m i p i n c s z e t a h r o m d e c i s b u t l i k b a n j o b b m i n Qs g q b o r o k a t e x p o r t l a k l f l d k e d v r t , m i n t a h t d e c i s v e g e k b e n a m a g y a r l l a m p o l g r o k r s z r e . B o r n l b o r a b b , m o n d t a V i d l i c s k a y J z s e f , a n y r e g y h z i k v e t , a m i k o r a t e r e m Qr t Ql e l k r t e a d u g h z t , s a H z l s n m e g k s t o l t a a h r o m d e c i s l l a m i v e g e t . B o r m e l l e t t h a m a r k i u g r i k a z i g a z , a h a r m a d i k n a p o n m r m e g k a p t a a g a z d a m i n i s z t e r F e r e n c J z s e f t Ql a s z o l g l a t i b i z o n y t v n y t , k e g y e l e m m e l e l b o c s t o t t a . . . D e m r e s Q u t n k p e n y e g v o l t e z . A p u b l i k u m a k i s v e g n y i b o r o k i r n t k e z d e t t r d e k l Qd n i , p p e n a m i n i s z t e r i k i j e l e n t s u t n . s e k k o r k e z d Qd t t M a g y a r o r s z g z l l s e . D e m o s t i s s z v e s e n m e g i n n m , V j s z r , h a v o l n a m u s t r b a i l y e n m i n i s z t e r b u k t a t b o r a a p i n c j b e n ! H r o m d e c i s , k a r c s b a k f i s , a m e l y a z i m n t k e r l t k i a t n c i s k o l b l . A N e m z e t k z i H l k o c s i T r s a s g n e v e i s r v a n r v a , a r a n y b e t qk k e l . A v i g n t r a . A B c s v r o s - h o z c m z e t t v e n d g l Q t u l a j d o n o s a e g y h a l d o k l p i l l a n t s t v e t e t t P i s t a r f e l , a l i g m a r a d t j r t n y i e r e j e , h o g y v a l a m e l y l t h a t a t l a n z u g o l y b a v i s s z a v o n u l j o n , b e t e g e b b n e k r e z t e m a g t , m i n t v a l a h a l e t b e n , p e d i g s o k c s n y a b e t e g s g e n e s e t t t , m g a k o l e r t i s m e g p r b l t a 1 8 7 8 - b a n . A B c s v r o s - h o z c m z e t t s r h z d a r a b i d Qr e n l k l z i v a l a t u l a j d o n o s a j e l e n l t t , a m i k o c s m r o s e r k l c s k s z e r i n t s z i n t e e l k p z e l h e t e t l e n , a m i k o r e n n y i v e n d g k z t t k e l l e n e r e n d e t t a r t a n i . ( P r e c z o l v a s i m m e g n y u g t a t s r a m i n d j r t j e l e n t h e t e m i s , h o g y V j s z v e n d g l Qs e l t qn s e c s u p n r v i d i d e i g t a r t o t t , a m g n h n y h a t f o n t o s , s v b g o r o m b a s g o t v l t o t t b u d a i v i n c e l l r j v e l , a k i e b b e n a z i d Qb e n p p e n a p i n c b e n d o l g o z o t t . ) A b o r b l y e l l e n b e n , s z r e v v e a k o c s m r o s e l t qn s t : v r s z e m e t k a p o t t , m i n t m o n d a n i s z o k t k . I s m t f e l e m e l k e d e t t h e l y r Ql a s a r o k b a n , s t o r k t m e g k s z r l t e : - A k i a z e l n k r l t a l e m l t e t t b o r b l a k a r i n n i : l e g a l b b i s S z a b a d k i g k e l l u t a z n i a . M e r t a z i l y e n b o r t m r c s a k a N e m z e t k z i E x p r e s s z v o n a t o k o n r u l j k a p a s a s r o k n a k . n t u d o m . P r b l t a m . U t a z t a m . P i r o s J z s i c i g n y b a n d j v a l e g y t t . A m i k o r D u n g y e r s z k y r r a l m e n t e m a s z a b a d k a i b l b a . A b l e l Qt t u g y a n i s s z k s g k v o l t a z n k z r e m qk d s e m r e , s e g t s g e m r e , j e l e n ltemre gy a zenszeknek, valamint Dungyerszky rnak is. Ott tncoltunk klt msnap a piacon, s heringsaltt ettnk reggelire. A borbly mg nhny emlkezetben maradt zeneszmot is el akart nekelni a szabadkai blbl. ppen prblgatni kezdte hangj t , d e a z e l n k v r f a g y a s z t t e k i n t e t r e h i r t e l e n m e g i n g o t t , s v i s s z a l t s z k r e , m i k z b e n t e n y e r b e d r m g t t a r r l a k r l m n y r Ql , h o g y j z a n e m b e r l t r e a z t h i h e t t e , h o g y a k o c s m b a n m i n d e n k i n e k e g y f o r m a j o g a v a n , m i n t a k r a v i l l a m o s o n . - M e n j e n a v i l l a m o s r a - s z l a l t m e g m o s t r d g i k a j n s g g a l a z a p p o s , s z a k l l a s p o k o l i r i e m b e r , a k i r Ql m r e g y s z e r s z v o l t e b b e n a t r t n e t b e n , a m i d Qn a s r s h o r d e l h e l y e z s e m i a t t v e s z e k e d n i k e l l e t t a k o c s m r o s s a l . A k r a k l e r m i n d e d d i g h a l l g a t o t t , m e r t a z r e g p i n c r m r t b b s z r f e n y e g e t Ql e g k z e l e d e t t f e l a z z a l a k r s s e l , h o g y r e n d e l s v e l t n t e s s e k i a B c s v r o s - h o z c m z e t t v e n d g l Qt . D e m e k z n l v o l t a k t e k e d Q r i e m b e r , a m i k o r a s z e m t e l e n b o r b l y t m e g f e l e l Q h e l y r e : a d e m o k r a t i k u s v i l l a m o s r a u t a s t o t t a , a m e l y r e t u d v a l e v Ql e g n e m i l l i k r i e m b e r n e k f e l s z l l n i . A z e l n k k e g y e s , b e l e e g y e z Q p i l l a n t s t v e t e t t a k i s k r a k l e r f e l , m a j d m i u t n s z e m e s z n t z s o n g l Qr i t e m p b a n t u d t a v l t o z t a t n i : h a m i s k o d , t i t k o l z , v r a k o z s t e l j e s t e k i n t e t e t l v e l l t V i l m a k i s a s s zony fel, mintha csak azt akarta volna bejelenteni, hogy most jn m a java a trtnetnek, ami eddig elhangzott: az csak bevezetsl szolglhat. - Nem fejezhettem be szavaimat, mert nmelyek megzavartak mondanivalmban, amellyel valban csak ritkn untatom a hozzm legkzelebb ll trsasgot. n a fecsegst mindig rbzom azokra, akik rk hosszig eldisputlnak azon a krdsen, hogy lefekvskor vagy felkelskor drzsljk be testket a Brzay-fle ssborszesszel. Vagy igaz-e, hogy minden embernek galandf r e g l a k i k a b e l e i b e n , u g y a n e z r t h a v o n k n t m e g k e l l p r b l k o z n i a z z a l a k r v a l , a m e l y e t F e j r J e n Q n p d a l k l t Q s g y g y s z e r s z h i r d e t a z E g y e t r t s b e n ? C s a k f e c s e g j e n e k a f e c s e g Qk , a m i t a k a r n a k , r e n d s z e r i n t a z r t t e s z i k e z t , m e r t a z e b d i d Qt v a g y v a c s o r a i d Qt a g y o n k e l l t n i a k o c s m b a n e g y p o h r s r m e l l e t t v a g y a k v h z b a n e g y p o h r k a l i k Qr m e l l e t t . n m i n d i g k o m o l y a n v e t t e m a z l e t e t , a s z a v a k a t , a z e m b e r e k e t , a t e n n i v a l k a t , s h a v i t t e m v a l a m i r e a z l e t b e n , a z t F e r e n c J z s e f k i r l y u n k j s g o s , a t y a i s z e r e t e t n k v l a n n a k k s z n h e t t e m , h o g y l h a s g o k o n , b a j u s z o k o n , b a j u s z p e d r Qk n , h a j k e n Qc s k n n e m j r a t t a m a z e s z e m e t . A m i n t m i n d e n k i l t h a t j a : s z a k l l a m a t o l l v a l v g a t o m , m g p e d i g c s a k h e t e n k n t e g y s z e r , i g a z , h o g y m e g k v e t e l e m a b o r b l y l e g n y t Ql , h o g y r a k u l c s a i s l e g y e n a z o f f i c i n b a n . A v a k m e r Q b o r b l y m o s t e l s z n t a n f e l e m e l k e d e t t , m i n t a k i v g l e g l e s z m o l t a z l e t v e l , a j e l e n v e l , s Qt m s v i l g i d v s s g v e l i s . g y s z l t : - N e m h a l l g a t h a t o m t o v b b . A z r a k u l c s m r n e m d i v a t . - K i u g r o t t a n y l a bokorbl! - drdlt most olyan hangon Pista r rengeteg mellnye, hogy mg rgimdisan szabott gallrja (amely egykor bizonyra az gynevezett csszrszakllhoz kszlt, hogy a szakll kt szrnya kz elhelyezkedett tokt szabadon hagyja), de bricseszformra szabott hossz pantallja is megreszketett. Lehet, hogy a borbly mg mondani akart tbbet is, de Pista r mr csak legyintett fel, mintha egy elintzett vdlottal tbb lett volna a vilgon. - Hajtsunk tovbb, Snerl frma vjta - ismtelgette bom b a h a n g o n a z t a p e s t i s z l s m o n d s t , a m e l y e t a k a c k i s f i k e r e s e k h o z t a k d i v a t b a . D e m o s t k z b e s v t e t t a p p o s k r a k l e r h a n g j a i s : - U r a s g o d t a l n i d e g e n ? - k r d e z t e a k t e k e d Q a b o r b l y t l , a m e l y k r d s s e l e g y k o r K o s s u t h L a j o s h a l l a n a p j n a j o g s z o k k i t e s s k e l t k a z o p e r a h z b l a s z n h z l t o g a t k a t . - E z a s p c i e n g e m b o r o t v l t - m o r m o g t a m e g i n t m a g a e l a z l l a t s z e l d t Q h u s z r k a p i t n y , m e r t v o l t a k p p e n m g m i n d i g n e m v e t t e s z r e , h o g y a z e l n k k i v d h e t e t l e n c s e l f o g s s a l e l i n t z t e a b o r b l y t . - S n e r l , S n e r l ! - k i l t o t t a a z e l n k r m t e l j e s e n t b b z b e n a l t h a t a t l a n b a k o n l Q f i k e r e s n e k , m i n t h a e k p z e l e t b e l i k o c s i s n a k v o l n a k s z n h e t Q, h o g y a s z e m t e l e n b o r b l y t s i k e r l t e l g z o l n i . - A l y u k a s r a k u l c s p e d i g m i n d i g d i v a t b a n l e s z M a g y a r o r s z g o n , a m g e b b e n a z o r s z g b a n f i n o m r i e m b e r e k l n e k , a k i k s z v e s e b b e n v i s e l i k a p j u k , n a g y a p j u k z s e b r i t , m i n t a z o k a t a z r k a t , a m e l y e k e t p o n t o s b r e s z t Qk s z l k e k k e l l t n a k e l a m o d e r n r s o k . E g y v r b e l i r i e m b e r n e k a k k o r s e m k e l l m s o d p e r c n y i p o n t o s s g g a l f e l b r e d n i , h a n e t n m e g i n t a v r p a d r a v i n n k Qk e t , m i n t a f r a n c i a n a g y f o r r a d a l o m i d e j b e n . A r r a v a l a h h r m e g a p r i b k j e i , h o g y p o n t o s a k l e g y e n e k . A z r a k u l c s o s z s e b r k l e g f e l j e b b e g y g a v o t t e o t v a g y e g y r g i k e r i n g Qt t u d n a k e l j t s z a n i , a m e l y m u z s i k j u k k a l e l Qs e g t i k a z d e s s z e n d e r g s t , h a a z r i e m b e r a z j i s z e k r n y m r v n y r a h e l y e z t e r j t , l e h e t Ql e g a g y s z f t y o l o s n Qi f o t o g r f i a a l , a m e l y a m s v i l g r l m i n d i g v i g y z a z l m a t l a n r i e m b e r r e . . . ( A s z o m s z d o s s z o b b a n V i l m a k i s a s s z o n y s z e m b e h i r t e l e n k n n y e k t d u l t a k , s v r a t l a n u l K a c s k o v i c s r a , a z l m a t l a n s g b a n l a b o r l r i e m b e r r e n z e t t . A k z p k o r r i e m b e r , b r n e m o s z t o t t a V i l m a k i s a s s z o n y m e g h a t o t t s g t , v a l a m e l y b e l e e g y e z Q m o z d u l a t o t t e t t a f e j v e l , s e g y p i l l a n a t r a e n g e d e l m e t k r t , h o g y a z a s z t a l t l f e l l l h a s s o n . ) H o l s m e r r e v o l t t e e n d Qj e K a c s k o v i c s r n a k a z o n i d Q a l a t t , a m g t v o l v o l t : e z t m a j d a k v e t k e z m n y e k b Ql t u d j a m e g a m l y e n t i s z t e l t o l v a s , a z e l n k s t r s a s g a , d e m g a b o r b l y i s , h a u g y a n b e v r j a a v i s z o n t a g s g o k a t , a m e l y e k r l e s k e l Qd n e k . 5 - A z r a k u l c s r a p e d i g s z k s g v a n a z a r c o n j e l e n t k e z Q p a t t a n s o k k i n y o m k o d s n l i s - m o n d t a b i z o n y o s , r e g n y e s e l h a l l g a t s u t n P i s t a r , m i u t n d a r a b i d e i g s z n e t e t t a r t o t t a m a g y s z f t y o l o s n Qi f o t o g r f i a e m l k e z e t r e , a k i a m a g n y o s , g a z d a s s z o n y o k k a l v e s z Qd Q r i e m b e r e k r e v g e r e d m n y b e n i g a z n d i b a n v i g y z n i s z o k o t t ; - n h a e g y f e k e t e r m b a , v e g a l h e l y e z e t t g y s z j e l e n t s i s m e g t e s z i a m a g t , a m e l y p r t c d u l r a e g y f e l e j t h e t e t l e n n v v a n n y o m t a t v a : d e p r b a u t n m g i s c s a k a f o t o g r f i a a z a c s o d a s z e r , a m e l y a n Qk e t i g a z n f e l e j t h e t e t l e n n t e s z i . ( s n e m s z k s g e s , h o g y a z u d v a r i f n y k p s z a c s i l l a g k e r e s z t e t i s m e g r k t s e k p r z a t o s a n . A z o k n a k a n Qk n e k a m g y i s m e g v a n a c s i l l a g k e r e s z t j k , a k i k n e k e m l k e a f r f i a k p r n i n b o r o n g - a k i k v a l a h a a z r a k u l c c s a l a z i m d o t t f r f i t i s c s i n o s t o t t k . N h a p e r s z e , m s n a k . ) A z e l n k s z a v a : - B r m e n n y i r e i g y e k e z n n k i s v e r s e n y t t a r t a n i a t i s z t a s g k r d s b e n a l e g m qv e l t e b b k l f l d i v e l , a m e l y s t a t i s z t i k i b a n : k p e c s k k b e n i s b e m u t a t j a a m a t e h e r v o n a t o k a t , a m e l y e k a k e l l Q m e n n y i s g q s z a p p a n t s z l l t j k a z i l l e t Q o r s z g o k l a k o s a i n a k ; - b r m i t m o n d K n e i p p p t e r , a w r i s z h f e n i p l b n o s r a h i d e g v z r Ql , a h a r m a t o s f qb e n v a l m e z t l b a s s t l g a t s r l , a z e r d e i f k o n v a l m s z k l s r l , a f r i s s e n e s e t t h b a n v a l f r d s r Ql ; - b r m i t g r n e k C s i l l a g A n n a o r v o s s g a i a k l n b z Q m e g f i a t a l o d s o k r l , a z d e a r c s z n e k r Ql , a r n c t a l a n b r z a t o k r l , a s i m a a r c o k r l : a l y u k a s r a k u l c s r a m i n d i g s z k s g e l e s z a m a g y a r r i e m b e r n e k , m i e l Qt t b l b a , m u l a t s g b a , l n y k r Qb e v a g y m s n n e p l y e k r e e l i n d u l n a h a z u l r l . - A l e g t b b r i e m b e r n e k r a g y s a z a r c a , h a m r b i z o n y o s t a p a s z t a l a t o k a t s z e r z e t t , a m e l y t a p a s z t a l a t o k s z r e v t l e n l , a l e g j o b b s z a p p a n o k , a k l n b z Q o r v o s s g o k h a s z n l a t a m e l l e t t i s n y o m o k a t h a g y n a k a z arcn, amelyeknek egyetlen gygytja az rakulcs. (Az elnk ekkor olyan megrz hangon beszlt, mintha valamely emlkiratot diktlna, amelynek e fejezethez tbb nem akar visszatrni.) - A legtbb riembernek, sajnos, ragys az arca, mg akkor is, ha n e m e s e t t t h l y a g o s h i m l Qn g y e r m e k k o r b a n ; a k k o r i s , h a n e m o k o l h a t j a a f e l r o b b a n t p u s k a p o r o s h o r d t r a g y i r t , m i n t i f j k o r o m b a n a b o l d o g u l t A n d r s s y G y u l a t e t t e , m i e l Qt t k o m o l y a b b s z e r e l m i v a l l o m s r a k s z l Qd t t v o l n a ; - f l e m h a l l a t r a m o n d t a e g y f e h r h a r i s n y s a s s z o n y k n a k a b u d a i l v l d b e n , a m i k o r a h l g y e k a k r i n o l i n a l l m g a c i p Qj k o r r t s e m e r t k m u t o g a t n i . - S e z e k e t a r a g y k a t n h a b i z o n y e l k e l l t v o l t a n i , m i e l Qt t a z o k m e g f e k e t e d n n e k , m e g k e m n y e d n n e k , m e g s a j t o s o d n n a k , r k r e m e g t e l e p e d n n e k a z a r c o n - o l y a n f o r m a e l j r s e z , m i n t h a n Qi c s k o k a t t n t e t n e e l a z e m b e r a r c r l , h o l o t t l e g s z v e s e b b e n a n Qi c s k o k e m l k v e l s z e r e t n e j r k l n i a v r o s b a n . S z j n , b a j u s z n , s z a k l l n , s z e m l d k n , f l n , s Qt s z e m p i l l i n i s r z i a z a b i z o n y o s e m b e r a n Qi c s k o k n y o m t ; a m o s d t l t l i r t z i k ; p a r f m r o z o t t z s e b k e n d Qc s k k e t s z a g o l g a t ; r v e n d e z a l z a s p a t t a n s o k n a k ; a f o g a i k z t v e d t n Qi h a j s z l a k n a k ; a z p f o g a k b a n m e g t e l e p e d e t t n Qi b a j u s z k k n a k , a m e l y e k s z i n t e f e l b e c s l h e t e t l e n r t k qe k , a m g s z Qk n , b a r n n , f e k e t n , t i t k o s a n , l o p v a , s z i n t e f e l f e d e z s r e v r a k o z v a t a l l h a t k a n Qk a j k a i k r l . . . A z r a k u l c s r a a z o n b a n m i n d e n k r l m n y e k k z t t s z k s g v a n a z a r c p a t t a n s o k k i n y o m o g a t s a k o r m g a b b a n a z i d Qb e n i s , a m i k o r p o r c e l n a r c , k k s z e m q, s z i n t e o x i g n l e h e l e t q h e r c e g n Qk c s k o l t k m e g R o y k t i s z a f r e d i g y g y s z e r s z p e d r Qj t a b a j s z o k h e g y n . - E z a n n o j n c b a n v o l t d i v a t b a n - m o n d t a m o s t v a l a k i a B c s v r o s - h o z c m z e t t v e n d g l Q b e n . L e h e t , h o g y a z e l k e s e r e d e t t , t e n y e r e i b e t e m e t k e z e t t a r c b o r b l y v o l t , d e l e h e t e t t a m t y s m a d r i s f e k e t e k a l i t k j b a n . - F e l k e l l e t t a p e d r Qt k e n n i , k l n s e n i l y e n i d Qb e n , a m i k o r s z r k e f e l l e g e k f e d t k a z g b o l t o z a t o t , s a z e m b e r n e m t u d h a t t a , h o g y a z u t c n j r t b a n , e s e t l e g t a l n a V c i u t c b a n , N e r u d a i l l a t s z e r s z b o l t j a e l Qt t ( a h o l v r o s u n k r n Qi m i n d i g l a s s t o t t k a l p s t ) h z i v a t a r v a g y s qr q e s Qz s t e s z i t n k r e b a j s z a f o r m j t . N i n c s s z n a l o m r a m l t b b b a j u s z a v i l g o n , m i n t a z a b a j u s z , a m e l y p l d u l s p a n y o l o s , h a b s b u r g i , K o l o n i c s b b o r o s h o z h a s o n l a t o s b a j u s z f o r m b a n - a s z j s z l i g s z l a n k n t s i m r a k e f l t e n , a z t n h i r t e l e n g c s r f a r k m d j r a t o r z o n b o r z z p e n d e r t e t t f o r m b a n : e l h e r v a d n a a z e s Qb e n , h b a n , m i e l Qt t c l j t e l r t e v o l n a . A z i l l e t Q h l g y m g c s a k C a l d e r o n i k i r a k a t n l t a r t o t t m i n d e n n a p i s t j b a n , a h o l l o r g n y e t t j n N e y D v i d o t n z e g e t t e l e g j a b b s z e r e p e i b e n . M i k o r a K o l o n i c s - b a j u s z a z i l l e t Q a r c n m r e l h e r v a d t , s a k e l l Q h e l y e n e l f e l e j t Qd t t ! K i t u d n a a z o p e r a i f o d r s s z a l k o n k u r r l n i ? - N m e l y e m b e r a z t h i h e t t e v o l n a , h o g y N e y D v i d, az Operahz mly hang nekese mindennapi elvarzsolt llapotban tartja kirakatba fggesztett arckpvel szvnk hlgyt, s az a hlgy sohase juthat el a varzslat folytn az illatszeres bolt el: de n mr akkoriban is tudtam, hogy legjobb igen egysze r q z s i r a d k o t v e n n i a b o l t b a n , a m e l y z s i r a d k k a l e g y j s z a k n b e k e l l k e n n i a r c u n k a t , h o g y a s z e r e l e m r a g y i t l v g l e g m e g s z a b a d u l j u n k . - T e h t n e m a z r a k u l c s ! . . . H a n g v o l t e z , a m e l y s z r m a z h a t o t t v o l n a a z a s z t a l t r s a s g b r m e l y l m o d o z , b l o g a t , l m o s o d , k n y e l m e s k e d Q, m a g b a m e r l t t a g j n a k t o r k b l i s , d e a z e l n k h i r t e l e n , m i n t T e l l V i l m o s , m i e l Qt t u t o l s n y i l t k i r p t e n , f e l e m e l t e a h a n g j t , m i n t h a h a t t y d a l t m o n d a n e l a v i l g n a k , a m e l y k z e l r Ql v a g y t v o l r l ( a s z o m s z d s z o b b l e s e t l e g ) f i g y e l m e z n Qt . - I g e n i s , a z r a k u l c s , m e r t n a r c o m p a t t a n s a i t , h a u g y a n v o l t a k i l y e n e k , n e m a h l g y e k c s k j a i t l k a p t a m e m l k b e , h a n e m a j b a r t s g , a f r f i a k r k s z v e t s g n e k e m l k r e v i s e l t e m a r c o m o n . A p a t t a n s o k , a m e l y e k b o l d o g u l t i f j k o r o m b a n j e l l i k h a l n t k o m a t : t b b n y i r e a z o k t l a j s z n d k k o c c i n t s o k t l s z r m a z t a k , a m e l y j s z n d k o k k a l b a r t a i m n a k s h o z z t a r t o z i k n a k b o l d o g , h o s s z , m e g e l g e d e t t , d e r k l e t e t k v n t a m - s z v e m b Ql s s s z e r q s g b Ql , m e r t j b a r t o k n l k l n e m l h e t m e g a z e m ber a fldn. n mindig felldoztam magam, ha valamely bartom megszltott a Krt-ben, a Pip-ban, a Koron-ban, hogy gy meg gy, segtsek neki bizonyos dolgok elintzsben, mert kzbenjrsom nlkl egy lpst sem tehet tovbb az let promendjn . P i s t a r m i n d i g a h e l y n v o l t ; P i s t a r n y o m b a n f e l e m e l k e d e t t a n a g y , k e r e k a s z t a l m e l l Ql a K r t k v h z b a n , n y a k b a v e t t e a f e l l t Qj t , k e z b e e s e r n y Qj t , b e l e b j t s r c i p Qi b e , s s z t l a n u l e l i n d u l t , h o g y b a r t a i n a k s e g t s g r e l e g y e n . U g y a n e z r t m g k n i k u l s n y r b a n s e m l p e t t k i o t t h o n b l f e l s Qk a b t n l k l ( a l e g n a g y o b b u r a k s e s z g y e l l t e k b e r c i h e r j k e t a k a r j u k o n l g a t n i , p e d i g c s a k i d e , a s z o m s z d b a m e n t e k , a K r t - b e v a g y a Z u g l i g e t b e ) . P i s t a r . . . A b o r b l y h a l l t m e g v e t Q v i d m s g g a l s z l a l t m e g : - H o l v o l t a z a b o l o n d , a k i a Z u g l i g e t b e f e l l t Q n l k l r n d u l t k i h l g y v e l ? - H a g y j u k , h a g y j u k - i n t e t t n m i i d e g e s s g g e l a z e l n k , m e r t a b o r b l y v a l b a n k e z d e t t e l v i s e l h e t e t l e n l e n n i , s a s z o m s z d s z o b b l s e m u t a t k o z o t t K a c s k o v i c s r m e g r t Q a r c a , V i l m a k i s a s s z o n y p l n e f r a d o z v a p i l l a n t g a t o t t a n a g y a b l a k o k f e l , a m e l y e k e m b e r n y i m a g a s s g b a n h o m l y o s r a v o l t a k f j t a t v a , h o g y m i n d e n j r k e l Q n e n z e g e t h e s s e n b e a K i r l y u t c b l . A z e l n k l t h a t l a g t a r t o g a t t a k r t y i t K a c s k o v i c s r v i s s z a t r t i g, ezrt bizonyos recitl hangon folytatta, mintha olyan dolgokrl beszlne, amelyeket amgy is tud mindenki a vrosban. - A nevezett Pista r teht ott volt a helyn, amikor Pest csillaga, az jfli stks: Karola Ceclia a Beliczay szeparjban nem t a l l t a m e g k z i t s k b a z r t k s z e r e i t , a m e l y e k e t a z o r f e u m i e l Qa d s o k u t n P l a c g o n d j a i r a s z o k o t t b z n i . A m qv s z n Q k t s g b e e s e t t e n m e n t h a z a , a H u n g r i a s z l l b e l i l a k s r a k s z e r e s t s k j a n l k l , p p e n c s a k a z j u t o t t e s z b e f a t l i s h e l y z e t b e n , h o g y n v j e g y e c s k j n n h n y s o r t k l d j n P i s t a r n a k , a m e l y s o r o k a t a s z l l b e l i t i g r i s n y o m b a n e l i s v i t t P i s t a r n a k , a k i a b b a n a z i d Qb e n a P r f t a u t c b a n l a k o t t , f l d s z i n t , n u m e r o k e t t Q a l a t t , s o l y a n s z e r k e z e t v o l t a z a j t a j n , a m e l y e t c s a k Q t u d o t t k i n y i t n i s b e z r n i . A t i g r i s a z o n b a n a z u t c r a k e r l t , s a z a b l a k o n t m s z o t t b e K a r o l a C e c l i a z e n e t v e l P i s t a r h o z . s P i s t a r n a g y n e h e z e n k i b e t qz t e a m qv s z n Q s o r a i t , a m e l y e k l e l k i l l a p o t b a n v a l b a n n e m h a s o n l t o t t a k e g y z r d b a n n e v e l t k i s a s s z o n y r s h o z . I n k b b e g y b c s i m o s n Q j h e z . D e P i s t a r i s n y o m b a n m e g r t e t t e a h e l y z e t e t , e l Qv e t t e a p r m e s k p e n y e g t , a m e l y b e n r e n d Qr g y s z k o r b a n j r t , s a P r f t a u t c t l n e m m e s s z i r e e s Q B e l i c z a y k l n s z o b j b a n m e g i s t a l l t a P l a c o t e g y p i r o s b r s o n y d v n y o n h o r k o l v a , f u l d o k o l v a , h r g v e , s z i n t e e s z m l e t l e n l l a p o t b a n . A j g g e l b l e l t p e z s g Qs v e d e r b e n , a z g y n e v e z e t t k b l i b e n m g e g y f e l b o n t a t l a n f l a s k l l o t t , P o m e r y s G r e n o u r a k f r a n c i a o r s z g i s z Ql s z e t b Ql , a m e l y f l a s k t n e m v i t t e k m a g u k k a l v a l a m e l y r t h e t e t l e n o k b l s e a r e g g e l i g m u z s i k l c i g n y o k , s e a z a m g y i s l e r s z e g e d e t t p i n c r e k . P i s t a r t u d t a a z t , h o g y p u s z t a k z z e l i s k i l e h e t h z n i a p e z s g Qd u g t , h a a z e m b e r a m e g f e l e l Q f o g s t a l k a l m a z z a . P i s t a r u g y a n i s r g i t a p a s z t a l a t o k a l a p j n m i n d i g g y a n a k o d o t t a z o k r a a p e z s g Qs b u t l i k r a , a m e l y e k n e k a d u g j u k e l t r t t , s s z e r s z m m a l k e l l e t t a z e l p o r l a d t d u g t e l t v o l t a n i . O l y a n e l j r s e z , m i n t h a a h z a s s g m e g k t s e e l Qt t s e b s z p r o f e s s z o r r a l v i z s g l t a t n m e g a v Ql e g n y a m e n y a s s z o n y t . ( z e t l e n d o l o g ; h a l l o m , a n m e t e k n l d i v a t . ) A B e l i c z a y s z e p a r j b a n v d r b e n f e l e j t e t t p e z s g Qs v e g d u g j a a z o n b a n e n g e d e l m e s k e d e t t P i s t a r k z c s a v a r i n t s n a k , s z i n t e p u k k a n s n l k l n y l o t t , m i n t a z i n k o g n i t p h o l y o k b a n f e l s z o l g l t b u t l i k , a m e l y i n k o g n i t p h o l y o k b a n v a l b a n n e m a k a r n a k a z z a l t n t e t n i a j e l e n l e v Q u r a k , h o g y a z o r f e u m b a n a p u b l i k u m f o g a d s o k a t k s s n e g y m s k z t t a r r a n z v e , h o g y m i l y e n m r k j p e z s g Qt s z o l g l n a k f e l a p i n c r e k . - A m g y i s t u d t u k , h o g y k i k h o r d a n a k a f r a k k j u k z s e b b e n a m o l y a n a c l b l v a l p e r s e l y e k e t , a m e l y e k e t c s a k a T a k a r k o s s g i B a n k b a n , a z A n d r s s y t o n t u d t a k m e g f e l e l Q k u l c c s a l f e l n y i t n i . A f o r g a l o m b a n l e v Q a r a n y p n z e k e t , a t z - s h s z k o r o n s o k a t v o l t s z o k s e z e k b e n a p e r s e l y e k b e n e l s a n z s r o z n i , m i e l Qt t a t r t n e t e s e n j e l e n l e v Q h l g y e k k o m o l y a b b a n r d e k l Qd h e t t e k v o l n a , h o g y F e r e n c J z s e f h n y e s z t e n d Qs k o r b a n r k t e t t e m e g m a g t a r a n y p n z e i n . K z b e s s z e m g y r e k e l l e t t v o l n a v e n n i a m e g l l a p t s v g e t t a z a r a n y p n z e k e t , m e r t a t a l l r h t l a p j n l e v Q K . B . s m s v s z m o k n e m s o k a t j e l e n t e t t e k . F e r e n c J z s e f u r u n k a r c k p t c s a k s z e m g y r e k e l l e t t v e n n i a z a r a n y a k o n , h o g y a k n n y e l m qe k n e k , l h k n a k , o s t o b k n a k m o n d o t t h l g y e k i s r e s z m l j e n e k a r r a , h o g y a F e r e n c J z s e f h e z h a s o n l f r f i a k n a k a z a r c k p t m e g k e l l Qr i z n i , a k r a v l l f qz Qb e n , a k r a h a r i s n y b a n . D e , m o n d o m , p p e n e n Qi k v n c s i s g m i a t t k e z d e n e k P e s t e n a z g y n e v e z e t t g a v a l l r o k u g y a n c s a k a c l s t r i m p f l i k e t h o r d a n i a f r a k k j u k z s e b b e n , h o g y F e r e n c J z s e f n e k m i n d e n a r a n y t a l l r j t , a m e l y e t a j k i r l y s z t o s z t o t t P e s t e n : e l h e l y e z h e s s k n y o m b a n a p e r s e l y b e n , a m e l y p e r s e l y t s e b a l t v a l , s e f e s z t Qv a s s a l , s e l k u l c c s a l n e m n y i t h a t n a k f e l s e h o l a z j s z a k a i f Qv r o s b a n , c s a k m s n a p a T a k a r k o s s g i B a n k b a n , d l e l Qt t , r e g b a n k p n z t r o s o k s m s s z r a z k e d l y q e m b e r e k t r s a s g b a n . - A z a c l p e r s e l y e k n e k a z i d e j b e n k e z d Qd t t , h o g y a m a g y a r n Qv i l g n a k s z m o s a p r c s i l l a g a t a n u l m n y o z n i k e z d t e a N a g y E u r p a i K o n d u k t o r t , h o g y a n c s a t l a k o z n a k a v o n a t o k M o s z k v a , S z e n t p t e r v r , V a r s f e l , a h o l a T a k a r k o s s g i B a n k m g n e m l l t o t t a f e l l e n y i n t z e t e i t . ( O l v a s i m e n g e d e l m v e l b e k e l l v a l l a n o m , h o g y P i s t a r e l Qa d s t m r c s a k a z r t s e m k u r t t h a t n m a k e l l Q t e r j e d e l e m r e , m e r t a l e g f i g y e l m e s e b b h a l l g a t i : a b o r b l y s a s z t a l t r s a , a s a r o k b a n a l v k a k a s , a m e s s z i s g b e n z d e l Q V i l m a k i s a s s z o n y ( a s z o m s z d s z o b b a n ) s P o d o l i n i L a j o s , a z e g y k o r i a l s z o l g a b r ( u g y a n c s a k a s z o m s z d s z o b b a n ) m r h a l l g a t l a g b e l e e g y e z t e k P i s t a r m o n d a n i v a l i b a . A K i r l y u t c r a n y l a b l a k t b l k m g t t u g y a n i s m i n d s qr qb b e n r e n g Q- r i n g a t z h e s s k e l e t k e z e t t , n h a o l y a n n a g y p e l y h e k i s m u t a t k o z t a k , a m e l y e k b i z o n y r a v a l a m e l y m e g g o n d o l a n d z e n e t e t i s h o z t a k m a g u k k a l a s z p m s v i l g r l . U g y a n i l y e n h l a k o d a l o m m u t a t k o z o t t a B c s v r o s - h o z c m z e t t h e l y i s g u d v a r i a b l a k a i n t ; o t t i s , i t t i s b Qs g e s e n h a v a z ott; de lehetsges, hogy valaki mindjrt felnyitja a kocsmaajtt, s csendes kromkodssal kzli a csaposlegnnyel, hogy mg vannak kerletek Pesten, ahol nem ismerik az ily mrtktelen havazst, ahol a hziurak, hzmesterek s ms hivatalos llomsba, fel e l Qs r a n g b a e l Qr u k k o l t a t o t t s z e m l y e k t u d j k a m d j t , h o g y m i t k e l l a h a v a z s e l l e n t e n n i . D a l l o s i D . A d o l f , a F o l i e s C a p r i c e i g a z g a t j a n e k e l h e t i a m a g a n p s z e r q d a l a i t a h a v a z s r l , d e a B e l v r o s b a n a h z f e l g y e l Qk m g i s c s a k s e p r Qv e l f e n y e g e t Qz n e k a j r k e l Qk f e l , m i n t h a a z o k h o z n n a k m a g u k k a l h a v a z s t s e g y b v e s z e d e l m e t . - D e a B c s v r o s - h o z c m z e t t v e n d g l Q a j t a j a , s e a z u t c a , s e a z u d v a r f e l Ql i r s z e n f e r t l y r j a n e m n y l o t t ; e l v a r z s o l t l l a p o t b a j u t o t t a k a f o g a d v e n d g e i , m e g b e c s l h e t e t l e n n e k l t s z o t t a k a z e l n k m o n d k i , m i n t h a v a l a k i m g m i n d i g k e r e s g l n a z e l v e s z e t t d u g h z t - a m e l l y e l b i z o n y o s , r g i p k h l v a l b e v o n t p a l a c k o k a t k i l e h e t n e n y i t o g a t n i . E g y i k h Qs n k , a z a l s z o l g a b r , f o g p i s z k l k a t r g o t t , s n a d r g j a z s e b e i b e d u g v n k e z e i t , a z o n m e s t e r k e d e t t , h o g y a s z j b l k i r p t e t t f o g p i s z k l d a r a b k k k a l i s e l t a l l h a t n b e r g s t e i g e r - c i p Qj n e k a z o r r t . A h b o r b a n e g y f o g s g b a e s e t t m u s z k a t i s z t - e z r t f Qb e l Qt t e m a g t m o n d P o d o l i n i , s e g y i k h o s s z k a r j v a l o l y a n m o z d u l a t o t t e t t , m i n t h a v a l a m e l y l t h a t a t l a n r a m u t a t t k e r e s n e , a m e l l y e l a z i d Qt e l Qb b r e s z e r e t n i g a z t a n i . ) . . . M i u t n a b o r b l y a z e d d i g i b a l s i k e r e k u t n n e m s z l a l h a t o t t m e g n y o m b a n , a b b a n a m s o d p e r c b e n , a m i n t a z e l n k s z a v a i e l h a n g z o t t a k , a z e l n k n e k f l i g h t a t f o r d t s a z u d v a r i a b l a k o n t k i t e k i n g e t Q P l a c s z l a l t m e g . - S o k k a l n a g y o b b b a j a z , h o g y i l y e n k s Qn j n a h a v a z s , a m e l y e t m r n o v e m b e r b e n m e g k e l l e t t v o l n a k a p n u n k . D e h t , m o n d j a , m i t i s a k a r m r m e g i n t a z o k k a l a h a r i s n y b a d u g d o s o t t a r a n y a k k a l . n k a p c t h o r d t a m , k a p c t h o r d o k m a i s a c i p Qm b e n , i g a z , h o g y a l e g f i n o m a b b s e l y e m b Ql , m e r t a f a g y o s l b a m n e m b r n a k i e g y b v i s e l e t e t . E z a z n d o l g o m . M i k z m v a n n e k e m a s t r i m p f l i k a r a n y a i h o z . L e h e t s g e s , h o g y P l a c , a k i n e k h o m l o k n , h a l n t k n i s p p en elg rnc volt, amely rnc mindig jelent valamit, amikor valaki megszokja, hogy csak fl knykkel tmaszkodjon a kocsmban, ne akarjon htig az asztalnl maradni - lehetsges, hogy Plac a szoksos ingerkeds vgett tette ezt a nyilatkozatot Bcs vros-nl. De az eredmnyt nyomban elrte, mert az elnk szinte magnkvli llapotban kiltott: - Brderkim, Plac szemnk lttra, jelenltnkben vetette fel ezt a tmt. n szndkos a n k e r l t e m , h o g y e g y j e l e n l e v Q, f l i g - m e d d i g t r s a s g u n k h o z t a r t o z r i e m b e r r Ql k e l l e m e t l e n s g e k e t m o n d j a k . A b b a h a g y t a m t e h t a t r t n e t e t , a h o l a z s i k a m l s s k e z d e t t v l n i . U t v g r e n a g y o n r i t k a e m b e r s z e r e t i , h a a t r s a s g b a n e l Qf o r d u l e g y n e k k k , b qn g y i i d z s e k e t v i s e l n e k a k a b t j u k s z i v a r z s e b b e n . - M e r t u g y a n a k k o r , a m i k o r K a r o l a C e c l i a e n g e m m i n t l e g m e g b z h a t b b b a r t j t r t e s t e t t k s z e r e s t s k j a e l v e s z t s r Ql , u g y a n a k k o r a r e n d Qr s g e t i s r t e s t e t t e , a h o l p p e n S z o m b a t h f a l v y A l b e r t b a r t o m s a t i t k o s r e n d Qr s g f Qn k e a l u d t a z i n s p e k c i s o k d v n y n . A t i g r i s f e l k l t t t e a d e t e k t v k a p i t n y t , m e r t a z i l y e n p o r t s f i n a k v a n m a g h o z v a l e s z e : K a r o l a C e c l i a n e v e v a r z s s z v o l t , t a l p r a u g r o t t a r e n d Qr , b a k r a u g r o t t a f i k e r e s , j s z a k a i s f e l n y i t o t t a a b o l t j t a b e l v r o s i k s z e r s z , m g p e d i g m a g a a z r e g B a c h r u c h , h a K a r o l a C e c l i n a k g u s z t u s a t m a d t v a l a m e l y k s z e r r e . T e h t j t t a h e l y s z n r e a z n A l b e r t b a r t o m i s : m g p e d i g P e s t l e g g y o r s a b b f i k e r n , a m e l y e n a m qv s z n Q s z o k o t t k o c s i z n i , n e m p e d i g a z o n a z c s k a b a t r o n , a m e l y e n a t i t k o s r e n d Qr k j r t a k n y o m o z n i . D e b r m i l y e n g y o r s a n h a j t o t t a f i k e r e s , o t t v o l t a m m r n , s k e z e m b e n a z k s z e r t s k a . M i t r t n t ? - k r d e z t e e l m u l v a S z o m b a t h f a l v y A l b e r t , a m i k o r a B e l i c z a y k l n s z o b j b a n k r l n z e t t . E k k o r n P l a c r a m u t a t t a m . E l Qa d t a a t s k t , m i u t n l m b l f e l b r e s z t e t t e m , s e r Qs z a k k a l e g y v e g p e z s g Qt n t t t e m a t o r k b a ! - f e l e l t e m n . H o l v o l t a t s k a ? - k r d e z t e A l b e r t b a r t o m . A t s k a a b r s o n y p a m l a g a l a t t v o l t - f e l e l t e m n . L e k e l l t a r t z t a t n u n k e z t a z e m b e r t ? - k r d e z t e i s m t A l b e r t b a r t o m a m r m e g i n t h o r t y o g , k l e n d e z Q P l a c r a m u t a t v a . A z t h i s z e m , p p e n e l g , h a a t s k t e l v e s s z k t Ql e - f e l e l t e m n . g y t u d o m , h o g y b e j e l e n t e t t l a k s a v a n B u d a p e s t e n . M o n d h a t o m , m i n d e n t e k i n t l y e m e t l a t b a k e l l e t t v e t n i , h o g y a p e s t i d e t e k t v f Qn k s z a b a d o n e r e s s z e P l a c o t . M i k o r a t r t n e t n e k e h h e z a r s z h e z r k e z e t t a z e l n k , v a l a k i f e l o r d t o t t a z a s z t a l n l : - D e m r a j g e n k o p o g j t , n e m h a g y o m m a g a m r a m o n d a n i , h o g y k s z e r t o l v a j v a g y o k . A m qv s z n Q p p e n a z r t b z t a r m k s z e r e i t m i n d e n e l Qa d s u t n , m e r t n v o l t a m c s a k r i e m b e r a v r o s b a n . M i e l Qt t v a l a k i s z r e v e t t e v o l n a , a z e l k k l t a r c P l a c m r a s z o b a k z e p n t e r m e t t , m g p e d i g o l y a n l b d o b b a n t s s a l , a m e l y a z t j e l e n t e t t e , h o g y P l a c i s r s z t akar venni a pdimentum grbtgetsben, amiben mr annyi rgi riember sernykedett - ugyanakkor jobb kezvel felkapott egy szket, amely ppen slyossgnl fogva nem szokta meg, hogy mindennap megemelgessk; j tlgyfa szk volt, nyilvn azzal a sznd k k a l f a r a g t k , h o g y l e g a l b b k t - h r o m n e m z e d k e t e l b r j o n , a k r b o r o z g a t s , a k r s r z g e t s k z b e n . A n a g y a p k h e l y n j l r e z z k m a g u k a t a z u n o k k . . . D e P l a c m e g l b l t a a s z k e t a l e v e g Qb e n , s p p e n s j t a n i a k a r t v e l e a z e l n k f e l , a m i k o r a h u s z r k a p i t n y e g y t n c o s m o z d u l a t t a l f e l u g r o t t h e l y r Ql , s s z e p e n d t e t t e a s a r k a n t y j t , s t n c r a k r t e P l a c o t , s n y o m b a n k i i s t n c o l t v e l e a b e l s Q s z o b b l a k l s Qb e , m e r t a k k o r i b a n a z r i e m b e r e k k z t t e z v o l t a s z o k s . A z e l n k c s o d l a t r a m l t a n m e g Qr i z t e h i d e g v r t , s a v r a t l a n u l e l Qr o h a n V j s z k o c s m r o s h o z g y s z l o t t : - T e g y t e k a s z k e t a m z e u m b a - m o n d t a e g y s a r o k f e l m u t a t v a , a h o l m r t b b r o k k a n t , t r t t s z k h e v e r t e g y m s h t n , a n n a k e m l k r e , h o g y a j e l e s B u r g b r v a g y m s o k m e g f o g d o s t k Qk e t . - A z e l n k f o l y t a t t a : - S z e r e n c s r e n e m t r t n t e g y b b a j a k k o r s e m , a m i k o r a z k s z e r e s t s k n a k m e g t a l l s a k o r A l b e r t b a r t o m m a l p e z s g Qt i t t u n k . h g y o m o r r a l v o l t a m , s a p e z s g Qt Ql c s u p n n h n y p a t t a n s t m a d t a z a r c o m o n . B i b i r c s e k . B i b i r c s k k ! - m o n d t a K a r o l a C e c l i a f e l e j t h e t e t l e n , b c s i e s h u m o r v a l , s a m a g a o r v o s s g t a j n l o t t a f e l a p a t t a n s o k g y g y t s r a . D e n m r c s a k m e g m a r a d t a m a l y u k a s r a k u l c s n l , a m e l y a z t a i s m i n d i g b e v l t , h a a r c o m g y n g y e i t Ql m e g a k a r t a m s z a b a d u l n i . - A k i t s e k n e k m s f l e o k a i i s l e h e t n e k - m o n d t a m o s t s z i n t e k t e k e d v e a b o r b l y , m i n t h a c s a k a b b a n a k i t n t e t s b e n a k a r t v o l n a r s z e s l n i , h o g y Qt i s m e g t n c o l t a s s a a k a p i t n y . ( P l a c u g y a n i s b a j n l k l l t a s n t s b e n , s a l e g z a m a t o s a b b b c s i n m e t s g g e l t r g y a l t v a l a m e l y k r d s t V j s z r r a l , s s r t Qd t t s g i l l a p o t b a n , s z i n t e t n t e t Ql e g , e g y v e g b Ql v a l s r s c s i z m t l l t t a t o t t m a g a e l , a m i l y e n b Ql a m s f l l i t e r n y i s r k e t n n e p n a p o k o n s z o k t k f o g y a s z t a n i . ) B e n n a b o r b l y : - A z o k a s z a k l l s z Qr k i s o k a i a p a t t a n s o k n a k , a m e l y e k b e f e l s z o k t a k n Qn i a b Qr a l . A m e l y s z a k l l s z Qr k e t a v i s s z a f e l v a l b o r o t v l s s a l s e l e h e t e l t v o l t a n i , m r c s a k a z r t s e , m e r t n e m m i n d e n r i e m b e r b r j a k i a v i s s z a f e l v a l b o r o t v l s t . A z e l n k r n a k t a l n i l y e n s z Qr e i v a n n a k ? - C s a k v i z s g l j a m e g , m e s t e r - h a r s o g t a m o s t e g y v r a t l a n s z v e t s g e s a s z o m s z d b l ; P l a c v o l t , a k i a k a r z a t r l b e l e k i l t o t t a z e l Qa d s b a . A b o r b l y p p e n b o n t o g a t t a v i a s z o s v s z n a s c s o m a g j t , a m e l y b Ql e g y f n y l Q c s p Qk s z l k e t v e t t e l Q, a m e l y e t b e m u t a t n i a k a r t a j e l e n l e v Q t r s a s g n a k . E s e t l e g g y a k o r l a t i l a g i s b e m u t a t v n , h o g y a n k e l l a p a t t a n s t o k o z s z Qr s z l a k a t g y k e r e s e n k i i r t a n i . - A s z e m l c s s z Qr k e l l e n i s j - h a n g o s k o d o t t a b o r b l y , m e r t a k a d t v a l a k i a t r s a s g b a n , a k i a b o r b l y s z e r s z m t m e g t e k i n t s v g e t t a k e z b e v e t t e . J e n Qk e v o l t , a k i v t i z e d e k t a m i n d e n p o r t k t m e g f i g y e l t , m e g t a p o g a t o t t , k i a l k u d o t t , a m e l y p o r t k t a z j j e l i h z a l k k n l g a t n a k . A l k u d o t t i n g g o m b o k r a , b a j u s z k e f k r e , h a r i s n y a k t Qk r e . . . V g l i s e s z b e j u t o t t n Qv r e , F r u z s i n , A n d e r s o n n Qn a g y s g a , a k i b i z o n y o s a n o l c s b b a n t u d v s r o l n i , m i n t Q. s e z e n m e g a k a d t a z a l k u d o z s . 6 A b o r b l y n y i l v n i s m e r t e J e n Qk t , m e r t m g a z r t , a z u t o l s r t s e m o n d t a m e g a s z Qr t p Q k s z l k n e k , s m i n d e n f i g y e l m v e l a b e k v e t k e z Q e s e m n y e k f e l f o r d u l t ; b r m o s t m r n e m t v o l o d o t t e l a z a s z t a l t l , d e a z r e s e n l e v Q h e l y e t e l f o g l a l n i n e m m e r s z e l t e . H t i k o s a r a s , z l d k t n y e s , s a p k s t e h e r h o r d n y o m a k o d o t t b e a z t n , a m i l y e n t P e s t u t c i n s z z a t i s l t h a t u n k , a n l k l h o g y f i g y e l e m r e m l t a t n n k Qk e t . C s a k a z e l n k a r c a m u t a t o t t v a l a m e l y r d e k l Qd s t . S z e m t k e r e k r e n y i t o t t a , a m i k o r a h t i k o s a r a s e m b e r a l e g b e l s Q s z o b b a l p e t t , s s a p k j t i l l e m t u d a n l e v e t t e , s a k s z b r e d o b t a : - B a n d i l e g y e k , h a e z t a v r s b a j s z e m b e r t n e m l t t a m m r v a l a h o l l e t e m b e n . Hopp, a Szervitk tern, ahol zvegy Kacskovicsn hznak kapujt tmogatja - mondta az elnk, de vletlenl senki se hallgatott szavaira. - A mltsgos urat keresem. - Maga az, Lffelmann? - Ksznm, hogy nem felejtette el a nevemet, mltsgos elnk r, habr most sem mond h a t o k e g y e b e t , m i n t l e g u t o l s t a l l k o z s u n k a l k a l m v a l , h o g y n e m v a g y o k m g c s a k t v o l i r o k o n s g b a n s e m a h r e s p e s t i v e n d g l Qs s e l , L f f e l m a n n r r a l , a h o l a l e g j o b b e v Qe s z k z k e t a d j k a l e g j o b b t n y r o k m e l l . - K r - m o n d t a a z e l n k . - N a g y k r , b r d e r k m , m e r t L f f e l m a n n t a l n a z u t o l s k o m o l y v e n d g l Qs P e s t e n , a h o l a t o r m s v i r s l i b e n n e m t a l l h a t a v e n d g e m b e r i u j j r l v a l k r m t , a m i t t v e d s b Ql b e l e v g n a k a v i r s l i b e . ( P e r s z e , e z u t b b i m o n d a t V j s z v e n d g l Qs n e k s z l o t t , a k i n y o m b a n v i s s z a v o n u l t e r r e a k s z b r Ql . ) S L f f e l m a n n , m i n t h qs g e s k l d n c h z i l l i k , e z a l a t t f l d r e h e l y e z e t t h t i k o s a r b l k i r a k o s g a t t a a k l d e m n y t . A k l n b z Q s z n q, s r g a , z l d , k k , v r s s e l y e m p a p i r o s o k b l e g y m s u t n b o n t o g a t t a k i a h t d e c i s s h r o m d e c i s b u t l i k a t , a m e l y e k r Ql e g y i k e l Qa d s b a n ( t a l n p p e n f e r t l y r a e l Qt t ) a z e l n k m e g e m l k e z e t t . - z v e g y n a g y s g o s a s s z o n y u n k n a k t u d o m s r a j u t o t t , h o g y a m l t s g o s e l n k r h i b a k e r e s i P e s t e n e z e k e t a b i z o n y o s p a l a c k o k a t . A m i p i n c n k b e n m a r a d t a k e z e k b Ql a r g i b u t l i k b l , p a r a n c s o t a d o t t t e h t , h o g y a b u t l i k a t i d e e l s z l l t s a m . g y s z l t a h z m e s t e r , b o k j t s s z e c s a p t a , s m i n t r g i u r a s g i h z b l v a l c s e l d h e z i l l i k , s z a b l y s z e r q k s z n s u t n e l t v o z o t t . A z e l n k m i n d e n k s r l e t e h i b a v a l v o l t , h o g y n m i a j n d k o t k e r e s s e n e l Q b u g y e l l r i s b l a h z m e s t e r r s z r e . A z e l t qn t . A z e l n k t e h t k n y t e l e n v o l t a z a s z t a l r a h e l y e z e t t t r g y a k k z l : a B u d a p e s t i n k n t e s M e n t Qk k k z o m n c p e r s e l y t m a g a e l Qt t e l h e l y e z n i , a m e l y e t e l Qs z r m e g r z o t t , h o g y m e g g y Qz Qd j n a b e n n e z r g Q n a d r g g o m b o k r l , a z t n a t o v b b i i n t z k e d s v g e t t k e z e g y b e n t a r t o t t . - c s k a n a d r g g o m b o k a t a d n a k a d e r k m e n t Qk n e k - d r m g t e m a g b a n , m i n t h a m g m i n d i g n e m a k a r t a v o l n a s z r e v e n n i a z a s z t a l o n e l h e l y e z e t t b u t l i a b a t r i t ( a m i n t k s Qb b e n a h a g y o m n y o k a v r a t l a n k l d e m n y r Ql m e g e m l k e z t e k ) . D e k z n l v o l t a b o r b l y - s o h a s e l e h e t t u d n i e l Qr e , h o g y h o l s m e l y k r l m n y e k k z t t h a s z n o s t j k m a g u k a t a l e g h a s z o n t a l a n a b b e m b e r e k - , k z n l v o l t a b o r b l y , a k i v a l a h o l m g i s c s a k m e g t a n u l h a t t a a r e n d e t , m e r t n y o m b a n c s o p o r t o s t a n i k e z d t e a b o r o s p a l a c k o k a t . - g y v o l t e l r e n d e z v e a z t k e z Qk o c s i b a n i s , a m i k o r a s z a b a d k a i b l r a m e g h v s t k a p t a m - m o n d t a a m e g r k n y d t t t r s a s g n a k , s m i n d e n t e r t k m e l l e g y k i s e b b s e g y n a g y o b b b u t l i t h e l y e z e t t . A z s e b b e n y l t , z s e b k s t v e t t e l Q, a m e l y n e k n y i t o t t d u g h z j t p p e n J e n Qk n e k k n l t a . - T u d j a m i t ? - f e l e l t J e n Qk e a z z a l a z r i f e n s Qb b s g g e l , a m e l y e t k o r t r s a i s o k s z o r m e g c s o d l t a k e l o m h a f r f i b a n . - H a m r i t t v a n , a k k o r i n k b b b o r o t v l j o n m e g . A b o r o s v e g e k e t b z z a T t r r a , a p i n c r r e . A b o r b l y k i s s m e g d b b e n t J e n Qk e o d a v e t e t t s z a v a i r a , d e m o s t m r n e m a k a r t a f e l a d n i p o z c i j t , a m e l l y e l a z r i t r s a s g k z e l b e j u t h a t o t t . - H a b o r o t v l k o z n i p a r a n c s o l , a z t i s n a g y o n s z v e s e n - f e l e l t f o g a i k z t t s z qr v n a s z t a m e g s r t e t t b o r b l y . - I t t i s b o r o t v l h a t - h a n g z o t t m o s t a k l s Q s z o b b l a s z m qz e t s b e n l Q P l a c c s f o n d r o s s z a v a , m e r t a v e n d g l Qs s e l f o l y t a t o t t b e s z l g e t s b Ql P l a c h a t r o z o t t a n m e g t u d t a , h o g y a p e p i t a n a d r g o s v e n d g i g a z i f o g l a l k o z s a a b o r b l y m e s t e r s g , c s u p n i d e g e n e k k e l s z o k t a e l h i t e t n i , h o g y t u r f e m b e r , a k i n e k v e r s e n y l o v a f u t v a l a h o l v a l a m e r r e a p l y n . A b o r b l y n e h z h e l y z e t b e n m r p p e n a r r a g o n d o l t , h o g y v g l e g v i s s z a v o n u l e l Qb b i s a r k b a , a z e l a l t a t o t t k a k a s m e l l , a m i k o r j a b b m o z g a l o m k e r e k e d e t t a c s e n d e s B c s v r o s - b a n . A h o r d r r k e z e t t m e g , c s i z m j n t o p o g s h o z v a l h s z l l t m n y t , a j t n y i t s v a l d l i h a r a n g s z t ( a t e r z v r o s i t o r o n y b l ) h o z o t t m a g v a l , n e m b e s z l v e a z c s k a t l i k a b t z s e b b Ql e l Qk a n d i k l c s o m a g o c s k k r l , a m e l y e k a h a v a s t l i u t c k o n o l y k e d v e s j e l e n s g e k k t e s z i k a p e s t i h o r d r o k a t . - M i n t h a k a r c s o n y v o l n a , g y r k e z n e k a k l d e m n y e k - s u t t o g t a a b o r b l y J e n Qk e f l b e . - B o r o t v l j m e g ! - f e l e l t a l e g n a g y o b b e g y k e d v qs g g e l J e n Qk e . - s f o g d b e a s z d a t . A h o r d r , m i u t n k z f i g y e l m e t k e l t e t t m e g r k e z s v e l , d a r a b i d e i g z a v a r o d o t t a n l l o t t h e l y n . A z i l y e n f o g l a l k o z s e m b e r e k j o b b a n s z e r e t n e k f l h o m l y o s k a p u b o l t o z a t o k a l a t t d i s z k r c i v a l t r g y a l n i g y f e l e i k k e l , m i n t a n a g y n y i l v n o s s g e l Qt t . A z E s p e r e s k n y t e l e n v o l t t e h t s e g t s g r e l e n n i a h o r d r n a k , a m i k o r a f l t c s a k n e m a h o r d r b a j u s z h o z t a r t o t t a : - P i s m e r i f Qt i s z t e l e n d Q u r a t , Q n a g y o n t i s z t e l i f Qt i s z t e l e n d Q u r a t , m e r t a z t h i s z i , h o g y t u d h b e r l . I t t v a n a p l i n k a . A h o r d r a z a s z t a l a l att suttyomban akarta tadni az veget, de az Esperes hirtelen rkiltott: - rzem, hogy megkstolta, maga gazember. (Gyors pillantst vetett az vegre, amely telinek ltszott.) Nemcsak megkstolta, de a hinyz plinkt valamely vzvezetki csapbl ptolta. A z E s p e r e s n e k p p e n l i l a s z n qv k e z d e t t s t t l n i a z a r c a a m l t a t l a n k o d s t l , d e a h o r d r n y u g o d t a n l l o t t h e l y n . - P m e g k n l t e n g e m , d e n e m e b b Ql a z v e g b Ql ; Q a z t m o n d t a , h o g y m i e l Qt t e l v i n n e a h a l l a n g y a l a , i g y a k e g y p o h r p l i n k t t r a v a l n a k ; Q. . . ( A h o r d r b e s z d k z b e n t i t o k z a t o s a n i n t e g e t e t t a h t a m g a m a b i z o n y o s h a r m a d i k s z e m l y f e l . ) A z E s p e r e s a z o n b a n n e m n a g y o n f i g y e l t a h o r d r r a , a z v e g e t s z e m l l g e t t e , a m e l y n e k d u g j a s z a b l y s z e r qe n l e v o l t p e c s t e l v e . V a l a m e l y h b e r b e t qs k z r s i s l t s z o t t a z v e g e n , v a l a m e l y j e l a r r a n z v e , h o g y a z m s s a l s s z e n e t v e s z t e s s k . A z E s p e r e s a z o n b a n m g e g y p r b t t e t t a h o r d r r a l , e l Qk r t e a n n a k d u g h z j t , m i r e a h o r d r b e v a l l o t t a , h o g y n i n c s d u g h z j a . - K i t a n u l t g a z e m b e r - d r m g t e a z E s p e r e s , s u g y a n c s a k a m a z i s m e r t k z m o z d u l a t t a l k a b t j a z s e b n t b e n y l t n a d r g z s e b b e , s o n n a n e l e f n t c s o n t b l v a l m e g s r g u l t p e n i c i l u s t v e t t e l Q s z a r v a s b Qr t o k b a n , a p e n i c i l u s r a r f j t , s a m e g f e l e l Q h e l y e n k i p a t t a n t o t t a a d u g h z t . - D e m g k l d t t v a l a m i t Q. K l d t t e g y d o b o z h a l a t . E z a h a l l o p o t t , c s e m p s z e t t h a l , a z r t n i n c s s e m m i g y r i f e l r s s e a d o b o z o n , s e a p a p i r o s o n . E z v m o n k v l , t i t o k b a n r k e z e t t , m e r t n a g y a d t k e l l e n e u t n a f i z e t n i . - C s e m p s z e t t s z a r d n i a ! - k i l t o t t f e l a z E s p e r e s r m t e l j e s e n , a m i k o r a b d o g d o b o z t j o b b r l - b a l r l m e g f o r g a t t a a k e z b e n . - M g i l y e n t s e m l t t a m - s z l a l t m e g m o s t a z e l n k , s k i n y j t o t t a k e z t a t i t k o s h o l m i u t n . A r a n y p e c s t g y qr qs u j j v a l g y t a p o g a t t a a b d o g d o b o z t , m i n t v a l a m i r i t k a s g o t . A z E s p e r e s f o l y t a t t a e l Qa d s t : - n m r h a l l o t t a m e r r Ql a s z a r d n i r l . P o r t u g l o k k s z t i k , m e r t c s a k e g y v a l d i p o r t u g l n a k j u t e s z b e i l y e n h u n c u t s g . A s z a r d n i h o z s z k s g e s o l a j r a u g y a n i s n a g y a d v a n v e t v e a z o k o n a t e l e p e k e n , a h o l a s z a r d n i t h a l s s z k . A p o r t u g l o k t e h t , h o g y n a g y o b b z l e t i h a s z o n r a t e g y e n e k s z e r t , e g y s z e r qe n l o p j k a z o l a j a t , l o p j k a s z a r d n i t . U g y a n e z r t n i n c s s e m m i f e l i r a t a d o b o z o n s e m , m e r t n e m b o l o n d s e n k i s e e l r u l n i m a g t . P i s t a r a z e l Qa d s a l a t t n a g y m e g r t s s e l , h e l y e s l s s e l b l o g a t o t t , m i n t h a a p e s t i h a t o d i k k e r l e t a d k i v e t Q b i z o t t s g n a k e l n k e a l e g t e r m s z e t e s e b b d o l o g n a k t a r t a n , h o g y a p o r t u g l f i n n c o k a t s i k e r l t k i j t s z a n i . A h o r d r e k z b e n k z b e s t e t t e a s z e r k e s z t Q c s o m a g j t i s , a m a p l h d o b o z k t , a m e l y n e k c i r i l l b e t qs f e l i r a t a g a r a n t l t a , h o g y a z r u v a l b a n O r o s z o r s z g b l s z r m a z i k . A z e l n k a r a n y p e c s t n y o m s g y qr qj v e l u g y a n c s a k m e g k o p o g t a t t a a d o b o z t . - B i z o n y o s - m o n d t a - , h o g y a k a v i r n a k i s m e g v a n n a k a m a g a t o l v a j a i , c s e m p s z e i , m e r t a l o p o t t h o l m i , m i n t t o l v a j n y e l v e n m o n d j k : a s z j r e , m i n d i g j o b b m i n Qs g q s z o k o t t l e n n i . S a j n o s , e z e n a d o b o z o n n e m l t s z i k , h o g y v a l a h o l v a l a m e r r e l o p t k v a g y c s e m p s z t k v o l n a . A z E s p e r e s e k z b e n h a l k a n , m i n t e g y f t t y e n t s : e l t v o l t o t t a a p l i n k s v e g e c s k e d u g a s z t . M e g t e r m e t t , s z i m a t o l o r r b a n a s z Qr s z l a k a p l i n k a s z a g l l s a k z b e n m e g b o r z o l d t a k , h o g y n e m k e l l e t t n a g y o b b s z a k r t e l e m a n n a k a t n y n e k a m e g l l a p t s h o z , h o g y a z E s p e r e s n k e z ql e g s z o k t a a r c n a b o r b l y i t e e n d Qk e t e l v g e z n i , m e r t m g e g y f a l u s i b o r b l y r l s e m t e h e t Q f e l , h o g y e b o z o n t o s s z Qr s z l a k a t a h e l y k n h a g y t a v o l n a . A s z a g o l g a t s u t n a z E s p e r e s e g y r v i d , h i r t e l e n m o z d u l a t t a l k o r t y i n t s r a e m e l i n t e t t e a k i s v e g k i s s z j t s z l e s a j k a i h o z . - A z t h i s z e m . . . a z t g o n d o l o m . . . H a b r h a t r o z o t t a n n e m m e r e k m g s e i g e n t , s e n e m e t m o n d a n i . . . D e m g i s i n k b b i g e n , m i n t n e m . . . - M a j d n m e g m o n d o m - f e l e l t j a k a r a t l e e r e s z k e d s s e l a z e l n k , a m i k o r a z E s p e r e s b i z o n y t a l a n s z a v a i t v g i g h a l l g a t t a . s n a g y t e k i n t l y q m u t a t u j j t , m i n t h a e z a h a t a l m a s m u t a t u j j j e l e n t e n a b l c s e s s g e t , c s a l h a t a t l a n s g o t , a t i s z t a j z a n s g o t : m o s t a z e g y s z e r e g y v d l o t t k n t s z e r e p l Q s z i l v r i u m o s v e g u t n n y j t o t t a k i . A z E s p e r e s t a d v n p a l a c k j t a z e l n k m u t a t u j j n a k , n e m m i n d e n s z o r o n g s n l k l v r t a a d n t s t . A z e l n k m e g c s p t e a z v e g e t j o b b j v a l , b a l j v a l e g y p o h r k t ( b o r o s p o h r k t ) e m e l t f e l a z a s z t a l r l , h o g y a n n a k t i s z t a s g r l , s z a g t a l a n s g r l m e g g y Qz Qd j n . - I g a z , h o g y s o h a s e v o l t a m p l i n k a i v , s Qt , k i m o n d o t t e l l e n s g e v a g y o k a p l i n k a i v s n a k , m e r t a z v i s z o n t o l y a n s z n e k e t , f o l t o k a t , g s e k e t h a g y a z a r c o n , a m e l y e k e t m g a z a n g o l p o t a , S h a k e s p e a r e s e t u d m e g m a g y a r z n i m s f l e k p p e n , m i n t c s a k a b b a n a f o r m b a n , h o g y a z o k a f o l t o k a z e p e m qk d s v e l v a n n a k s s z e f g g s b e n , d e a z n s z e r n y v l e m n y e m s z e r i n t a j p l i n k a e l s Qs o r b a n a z r e g e m b e r e k n e k v a l , a k i k f t y r s z s t , m e l o d i k u s d r m g s t , a m a g n o s h e l y e k e n v a l n k n t e l e n d d o l g a t s t t a n u l n a k b n a t u k b a n a p l i n k b l . . . M o n d o m , b r e l l e n s g e v a g y o k a p l i n k a i v s n a k , a m e l y t Ql a z e m b e r a r c a v r e g y i s e l f e h r e d h e t , m i n t a h e m b e r a r c a a z u d v a r o n : t a l n v a l a m i t m g i s r t e k a p l i n k h o z . - g y s z l t a z e l n k , s a k e z b e n t a r t o t t p o h r b a n h n y c s e p p e t t l t t t a z v e g b Ql , h a s z m o l t a v o l n a , s e l e h e t n e t b b s z z n l , a z i g a z , h o g y m e g f e l e l Q c e r e m n i v a l , n n e p l y e s e n n z e g e t t e d a r a b i d e i g a p o h a r t . E l Qb b a t e n y e r b e v e t t n h n y c s e p p e t a p l i n k b l , s t e n y e r n o l y g y o r s a n k e z d t e d r z s l n i , m i n t h a l e g a l b b i s t z e t a k a r n a c s i h o l n i . A z t n m e g s z a g o l t a t e n y e r t , m i n d e g y i k n e k k l n s k l n o r r l y u k a t s z e n t e l v e ; s Qt a s z o m s z d a i n a k i s f e l k n l t a t e n y e r t s z a g l s v g e t t . - M i ? - k r d e z g e t t e j o b b r l - b a l r l , m i e l Qt t a s z i l v r i u m o t f e l h a j t o t t a v o l n a . M a j d g y s z l t : - V a n b e n n e v a l a m i z s i d n t a . H i b a , a z e m b e r n e k v a n m e m r i j a . Z s i d l a k o d a l o m j u t o t t a z e s z e m b e , a h o l a s t o r a l a t t v a l a m i k o r n a g y o k a t t n c o l t u n k . K r , h o g y m r a l a k o d a l m a k k i m e n t e k a d i v a t b l ! M o s t m r a l i g k a p o k m e g h v s t l a k o d a l o m b a , p e d i g r g e b b e n m i n d i g n s z n a g y v o l t a m , h o l a S z e n t T e r z i a t e m p l o m b a n , h o l m e g a R u m b a c h u t c a i z s i n a g g b a n : F e r e n c J z s e f r e v a l t e k i n t e t b Ql i s . N e r h e s s e g n c s Qf e l s g e s z e m l y t , a m g b l c s t a n c s o s a i v a n n a k . M i n d i g f e l k s z n t Qt m o n d t u n k F e r e n c J z s e f r e , m i e l Qt t a l a k o d a l o m i g a z n d i b a n e l k e z d Qd t t v o l n a . . . A m g a z e l n k s z a v a i t i t t - o t t v a l a m e l y l t h a t a t l a n k a r z a t h o z i n t z t e ( m i n t h a m g m o s t i s k m e k t Ql l e h e t n e t a r t a n i , a k i k a k z l e t i f r f i a k s z a v a i t f l j e g y z i k ) , a z E s p e r e s v i s s z a k a p t a v e g t , m g e g y s z e r m e g k s t o l t a : - I g e n , a G o l d s t e i n S z m i n t j a i s b e n n e v a n . . . D e a n n a k a s z a k l l a s k a r m e s t e r n e k a z o p e r e t t j e i i s , a k i a N p s z n h z b a n d i r i g l t . . . N e v t e l f e l e j t e t t e m , d e a S u h a n c - r a m e g a K i r l y f o g s - r a j l e m l k s z e m , h a b r c s a k a k a k a s l Qr e j r t a m a k k o r i b a n . A z E s p e r e s n h n y h a n g o t d d o l t , a m i t e d d i g n e m m e r t v o l n a r l a f e l t t e l e z n i s e n k i : A s z k s p r o s a n , , m i d e s , , m i s z p - s z e r e t Q p r e l Qt t u t a t e g y e n g e t a m a g a s g . . . - A G e r o l s t e i n i n a g y h e r c e g n Q- b e n v a n - m o n d t a a z e l n k n n e p l y e s e n , m e r t a z o p e r e t t e k b e n i s s z e r e t t e f e l t n t e t n i j r a t o s s g t ( u d v a r i e m b e r v o l t ) . . . . m d e e k k o r a b o r b l y , a k i t J e n Qk e g o r o m b a s g a i v a l m i n d e d d i g tvol tudott tartani az asztaltl, most vgre helyre tett szert (a hordr helyt szerezte meg, miutn Burg kapitny egy szrakozott tekintettel az alv kakas mell parancsolta a hordrt), a borbly az asztalhoz furakodott, s vratlanul dalolni kezdett: A g r n t o s s z p e m b e r v o l t , s N r n b e r g b Ql j t t l o v o n . . . - B r d e r k m ! - m o n d t a a z e l n k , a m i k o r a b o r b l y b e v g e z t e a d a l t . ( A k i k P i s t a u r a t i s m e r t k , n e m s o k e s l y t j s o l h a t t a k a b o r b l y n a k t o v b b i f e l l p s e i h e z . I g e n r z e l e m t e l e n , s z r a z h a n g o n s z l t a z e l n k . ) A b o r b l y v z b e f l m o z d u l a t o k a t t e t t . - C s a k p p e n a G e r o l s t e i n i n a g y h e r c e g n Q- r e h a j t o t t a m e m l k e z t e t n i e x c e l l e n c i d a t - i g y e k e z e t t a b o r b l y . - n t u d n i i l l i k d a r a b i d e i g p r t f o g j a v o l t a m a h a z a i s z n m qv s z e t n e k i s , a z e m b e r m i n d e n t m e g p r b l , h a n i n c s z v e g y d e s a n y j a , r v a t e s t v r k j e , a k i a j t r a , a t a k a r k o s s g r a , a t l i t z e l Qf r a , a s t a f r u n g r a e m l k e z t e s s e . A z e m b e r g y l , m i n t Qf e n s g e , a v e l s z i h e r c e g . - B r d e r k m - s z l t i s m t a z e l n k , d e m o s t m r o l y a n s z e l d h a n g o n , m i n t h a z s e bben volna a borbly hallos tlete, amelyet az imnt hozott meg valamely lthatatlan kurr. (Taln ppen a becsletes hordr, aki ppen az ajt mellett helyezkedett el, hogy az idegen vendget szemmel tarthassa.) - Brderkm - ismtelte az elnk, miutn az Espe r e s a z a s z t a l o n t a k l n b z Q e d n y e k k z t t s z o l g l a t k s z e n a z e l n k k e z e g y b e s a n z s r o z t a d u g h z v a l e l l t o t t p e n i c i l u s t , a m e l y s z o l g l a t k s z s g t a z e l n k m e g r t Q f e j b l i n t s s a l f o g a d t a . - B r d e r k m - f o l y t a t t a a z e l n k , s z e m g y r e v v e a z E s p e r e s s z a r v a s b Qr t o k b a z r t k s t , p e c s t n y o m s , g y qr qs u j j a i v a l m e g p r b l g a t v n a p e n i c i l u s b a n e l r e j t e t t k l n b z Q s z e r k e z e t e k e t , a k r m p i s z k l t l k e z d v e a f l p i s z k l i g , a m i l y e n f l s z e r e l s e k e t c s a k e g y m i s s z i o n r i u s z s e b k s e r e j t e g e t h e t m a g b a n . - B r d e r k m , h a k t p e r c a l a t t m e g n e m b o r o t v l j a a n a g y s g o s u r a t , J e n Qk e b a r t u n k a t , a k k o r n a g y o n r o s s z k v e t k e z m n y e l e s z h e l y b e l i v e n d g s z e r e p l s n e k . A h o r d r , a k i m r n m i t a p a s z t a l a t o t s z e r e z h e t e t t e n e m e s t r s a s g k r b e n , a z a l v k a k a s t e l h a g y v n , s a p k j t f e j r e t e t t e , s h i r t e l e n a v e n d g s z o b a k s z b r e l l o t t , m i n t h a Qr h e l y e t f o g l a l n a e l a b o r b l y e s e t l e g e s m e n e k v s i k s r l e t e i e l l e n . - J l v a n , S t e c c - s z l t a z e l n k , a k i n e k m i n d e n r e k i t e r j e d t f i g y e l m e . - K r i c n a k h v n a k - f e l e l t a h o r d r - , r g i u r a k n a k legrgibb alzatos szolgja. - rt az akasztshoz? A nyakon val zsinegelshez? Vagy mint Pesten mondjk: a strangulrozshoz? A hordrt meglepte az elnk krdse. Nem felelt nyomban. - Azrt krdem, mert ha maga, kedves fiam, nem rtene az akasztshoz, van itt a kzelbe n e g y i d Qs e b b s z a k e m b e r , a k i m o s t a n b a n a b b l k n y t e l e n m e g l n i , h o g y m u z s i k u s c i g n y o k u t n c i p e l i a n a g y b Qg Qt v a g y a c i m b a l m o t , i t t v a n n e m m e s s z i r e , a V a s v r i P l u t c b a n s z u n d i k l F r i t z c s r d j b a n . E z a b i z o n y o s v a l a h a a k a s z t s o k a t v g z e t t a b o s z n i a i hadjrat alatt. Baskat is felakasztott, nemcsak a borblyaikat. Kznl legyen, kedves fiam, ha szksg lesz magra. Tudniillik rgi tervem, hogy ezt a borblyt felakasztjuk. A legnagyobb nyugalommal hirdette ki tlett az elnk, s tekintett egy kampsszegre vetette, amely a Bcs vros-hoz cmzett v e n d g l Q v e n d g s z o b j n a k f a l b l p k h l v a l m e g r a k o d t a n f e k e t l l e t t , m g a b b l a z i d Qb Ql , a m i k o r a k a m p s s z e g e n f g g Q t k r t v a l a k i v a l a m e l y o k b l l e n e m v e r t e h e l y r Ql . A n a g y f o g h o r d r n e m v o l t e l r o n t j a a j t r f n a k , s s z l e s m o s o l y r a i d o m t o t t a r c t m g b a r t s g o s a b b m o s o l y r a v o n t a . A r o n g y o s h o r d r k p e n y z s e b b Ql z s i n e g e k e t , c u k o r s p r g k a t k e z d e t t e l Qs z e d e g e t n i , a m e l y e k e m l k b e m a r a d t a k z s e b b e n k l n b z Q m e g b z a t s a i u t n . - E z i s m r a l u l r l s z a g o l j a t a v a s s z a l a z i b o l y t - m o n d t a a h o r d r , a m i k o r v g r e e g y m e g f e l e l Q v a s t a g s g z s i n e g r e a k a d t z s e b e i b e n , a m e l y z s i n e g g e l t a l n p p e n u t o l s r u h a d a r a b j a i v o l t a k c s o m a g b a k t z v e v a l a m e l y s z e r e n c s t l e n n e k . A b o r b l y m o s t g y s z l t : - B r m i t r t n j k v e l e m , n e m m o n d h a t o k e g y e b e t , m i n t a m i t m r t b b s z r is hangslyoztam, n a szerelem ldozata vagyok, engedjk elmondani tanulsgos trtnetemet, azutn akr fel is akaszthatnak. - Adta borblya, mg valami disznsgot fog a flnk hallatra hazudni, de akkor a lbnl fogva akasztjuk fel - mond az elnk, s biztostotta szempillantsval Vilma kisasszonyt, hogy szavt megtartja. - Egyszer egy este, ppen gy, mint ms estken, a Stefnia ton s t l t a m , a h o l a z e l Qk e l Q, g o n d t a l a n r i e m b e r e k s z o k t a k , m e r t s e n k i s e s z e r e t i a s z e g n y s z a g o t , a m i a v r o s t b b i r s z b e n t a g a d h a t a t l a n u l r e z h e t Q. E g y - k t u t a s k i v t e l v e l P e s t e n m i n d e n k i n e k c s a k h a r m a d i k o s z t l y j e g y v a n a z s e b b e n , d e a z r t a z e l s Q o s z t l y b a s z e r e t n n e k b e s z l l n i a z o n a c m e n , h o g y a h a r m a d i k o s z t l y o n m r n i n c s h e l y . - M o n d o m , h o g y e z a b o r b l y v a l a m i e l c s a p o t t k o n d o k t o r - s z l a l t m e g i s m t a m a k i s t e r m e t q r i e m b e r , a k i f u l l n k o s m e g j e g y z s e i v e l m r t b b s z r f e l t qn s t k e l t e t t . - T e h t a S t e f n i a t o n t r t n t , h o g y g y s z l o t t h o z z m e g y e l Qk e l Q h l g y : M o n d j a , k e d v e s b r m , m i k o r f o g u n k i s m t k i k o c s i z n i a z o n a k t r e m e k p e j e n , a m e l y e n a m l t k o r a K a m a r a - e r d Qb e n j r t u n k ? A m i k o r p a r a n c s o l j a , n a g y s g o s a s s z o n y - f e l e l t e m . M i r e Q g y s zlt: Szlthat nyugodtan Szibillnek, mert nincsenek kmek a sarkamban, sikerlt szrevtlenl tvozni a palotbl. n krdeztem: s egyenesen idejtt, kedves Szibill? A dma csodlkozva nzett: Termszetesen, kedves brm, hiszen gy beszltk meg. A h l g y e z u t n m e l l k t r a l p e t t , a h o v n k v e t t e m , m e r t a z e m e l j e f e l a s z k e t e l Qs z r , a k i n e m a z t t e t t e v o l n a a z n h e l y e m b e n . A m e l l k t o n , p p e n a r r a f e l , a h o v a z g e t Qv e r s e n y t r r e s z o k t u n k j r n i , a h o l a z e l d o b l t v e r s e n y p r o g r a m o k s e l d o b o t t t i k e t tek hevernek az ton (amely tikettek kztt mr talltam jt is, klnsen, ha vs volt az utols verseny utn, de most nem rtem r egyetlen tikettet sem szemgyre venni a hlgy miatt), a dma a karomba kapaszkodott: Ltom, kedves brm, hogy csodlkozi k r u h m o n , k a l a p o m o n , h a r i s n y m o n , k e s z t y qm n , a m e l y e t e d d i g m g n e m l t o t t r a j t a m . N o s , b e k e l l v a l l a n o m , h o g y m a a k e r t s z n l t z t e t e t t f e l a s a j t r u h i b a , m i u t n a f r a n c i a k i s a s s z o n y H o r t e n z i a n a g y m a m h o z , a h e r c e g n Qh z m e n t l t o g a t b a a t e s t v r k i m m e l . n m o s t s z e m g y r e v e t t e m a z i s m e r e t l e n r h l g y r u h z a t t . M i l y e n h z l e h e t a z , a h o l m g a z e g y s z e r q k e r t s z n n e k i s i l y e n p o m p s t o a l e t t j e v a n ! D e a h l g y n e m s o k i g e n g e d t e , h o g y c i p Qs z a l a g j a i t b a b r l j a m , a z I r n y i D n i e l s z o b r a a l a t t l d g l v e , h i r t elen felvetette a krdst: Mondja, kedves brm, elhozta azt, amit a mltkor grt? No, gondoltam magamban, ott egye meg a fene azt a bizonyos brt, aki nevemben mindenfle greteket tesz. Most mr nyomban vge lesz a tndri tallkozsnak. De a llekjelenltem nem hagyott el. Elhoztam, de nem merem magnak odaadni, kis Szibill - feleltem. Mirt? - k r d e z t e Q c s o d l k o z v a . A z r t , m e r t a z n a g y o n v e s z l y e s d o l o g , n e m k i s l n y o k k e z b e v a l - f e l e l t e m . K z b e n a z o n t r t e m a f e j e m e t , h o g y m i t g r h e t e t t a z a z a k a s z t f r a v a l b r a k i s h e r c e g n Qn e k . - H e r c e g n Qn e k ? B r d e r k m , v i g y z z s z a v a i d r a ! A z e l n k i n t e l m r e a b o r b l y e g y k e d v qe n v l a s z o l t : - T i z e n e g y g k o r o n a v o l t a z s e b k e n d Qc s k j b e h m e z v e . E l l o p t a m , a m i n t t e h e t t e m . - E r r e a k r d s r e m g v i s s z a t r n k - s z l t a z e l n k , a k i m r n m i l e g t r e l m e t l e n v o l t , h o g y a b o r b l y h o s s z , f o l y a m a t o s h a z u g s g a i v a l p e r c e k i g n e m e n g e d m s t s z h o z j u t n i . - T u d t o m m a l n e m s z o k t a k a z s e b k e n d Qk b e t i z e n e g y g k o r o n k a t h m e z n i , a z i l y e s m i c s a k a f o d r s z o k f a n t z i j b a n l e h e t . M r a k i l e n c - v a g y h t g k o r o n a s e d i v a t , l e g f e l j e b b r e g a r i s z t o k r a t a b a t r o k o n , l s z e r s z m o k o n . A z s e b k e n d Qk b e f l r e r t h e t e t l e n , g y n e v e z e t t a n g o l b e t qk e t h m e z n e k . - N Qi z s e b k e n d Qr Ql v a n s z - f e l e l t a b o r b l y , s a b a l l b s z r t k e d l y e s e n t a p o g a t n i k e z d t e l l t b a n , m i n t h a u n n a z a s z t a l f Qn l Q e l n k o k v e t e t l e n k e d s e i t . m a l b r z o g a t s t s z r e v e t t e a b o r b l y k z e l b e n l Q J e n Qk e , a k i c s e n d e s e n k i n y j t o t t a a z a s z t a l a l a t t l b t , s m e g r g t a a p e p i t a n a d r g o s t a z o n a h e l y e n , a h o l a z l e g j o b b a n r z k d o t t . A b o r b l y m e g v a d u l t t e k i n t e t e t l v e l l t a t m a d r a . - B o r o t v l j m e g ! - i n t e t t e J e n Qk e , s h a t a l m a s , n y a k i g v l a s z t o t t h a j z a t t m e g i n t g o n d o s a n t e n y e r b e c s s z t a t t a , h o g y t o v b b s z u n d i k l j o n . A z e l n k e z a l a t t t a n c s k r Q p i l l a n t s o k a t v e t e t t a s z t a l t r s a i r a , m r c s a k a z r t i s , h o g y k z b e n e g y a l a t t o m o s t e k i n t e t e t ( r p p e n t y qt , m i n t k s Qb b m o n d o g a t t a ) v e t h e s s e n V i l m a k i s a s s z o n y r a a s z o m s z d s z o b b a , m i n t a z e g y e t l e n r e , a k i a f e l s g e s n Qi n e m r s z r Ql , g y a t i z e n e g y g a k , m i n t a k i l e n c g a k r s z r Ql m l t a n e l d n t h e t n a k r d s t , d e a f e l s g e s n Qi n e m j e l e n l e v Q k p v i s e l Qj e l t s z l a g a f o g a d s n v a l v l t o t t m i n d b a r t s g o s a b b m o s o l y o k a t , a f o g a d s n u g y a n i s a t o l a b l a k m g l , e g y k i s r s e n t h a l l g a t z o t t , a m i k o r a b o r b l y h a z u g s g a i e l k e z d Qd t e k . A t o l a b l a k r s n t f i n o m , t a v a s z i a s z l d s g s z a g r a m l o t t e p e r c b e n , m i n t h a a f o g a d s n e g s z s g e s , t e l t a r c b l j n n e . A z e l n k v g l i s c s a k m e g t e t t e k i j e l e n t s t : - S a j n o s , n i n c s a t r s a s g u n k b a n j e l e n N a g y A l f r d , a k i v a l a m i k o r a n n y i r a r a j o n g o t t a p e s t i n Qk r t , h o g y l n v a l a t t s e g d s g e t v l l a l t e g y V c i u t c a i s e l y m e s b o l t b a n , h o g y a d m k k e z t l e g a l b b m e g r i n t h e s s e . N a g y A l f r d m e g m o n d a n , h o g y m i l y e n k o r o n k a t , c m e r e k e t v a g y b e t qk e t s z o k t a k h m e z n i a h e r c e g n Qk z s e b k e n d Qi b e . A l f r d m o s t a z a m e r i k a i v i s z o n y o k a t t a n u l m n y o z z a . N Qi n v n e m v o l t a z s e b k e n d Qb e h m e z v e ? - N e m , h a n y o m b a n k e t t h a s t a n a k i s - k i l t o t t f e l a b o r b l y , a k i s z r e v e t t e a z e l n k r a v a s z k o d s t , a m i k o r a z a b o l t h a j t s b i z o n y o s p o n t j r a s z e g e z t e a t e k i n t e t t , h o g y k i u g r a s s z a a n y u l a t a b o k o r b l . - T u d o m , h o g y n a g y o n k n n y q d o l o g v o l n a e g y n Qi n e v e t k i e j t e n i a z u r a k e l Qt t , h o g y r k r e m e g b l y e g e z h e s s e n e k a z r t , h o g y a n Qk t i t k a i t k i f e c s e g t e m . A n Qk t i t k a i e l Qt t e m p p e n o l y s z e n t e k , m i n t e g y k z p k o r i l o v a g e l Qt t . A n Qk t i t k a i . . . A b o r b l y a t o l a b l a k f e l m g n h n y s z o r i s m t e l t e v o l n a s z a v a i t , d e a f o g a d s n b e c s a p t a a z a b l a k o t , a z e l n k m o g o r v n d r m g t e : - H a j t s u n k t o v b b . - H a I r n y i D n i e l b e s z l n i t u d n a : Q v o l n a a m e g m o n d h a t j a a n n a k a z s e n i a l i t s n a k , a m e l y n e k s e g t s g v e l k i h m o z t a m a h e r c e g n Qb Ql , h o g y D o p p e l g n g e r e m , a b r m i t i s g r t a z r n Qn e k . A s z o b o r a z o n b a n n e m s z l a l h a t m e g , s g y r k t i t o k f e d i a p i l l a n a t o t , h o g y m i l y n e h e z e n v a l l o t t a b e , h o g y a z r d n g s a l t e r e g e g y k l n s s z e r k e z e t e t g r t , a m e l y n e k s e g t s g v e l a h e r c e g n Q n e m c s a k k p z e l e t b e l i b a j u s z s z l a i t l , s z a k l l k j t l s z a b a d u l h a t n a m e g , h a n e m a k a r j a i n s m s f e d e t t t e s t r s z e i n i s r e j t Qz Q h a j s z l a c s k k t l i s . M i e l Qt t t o v b b f o l y t a t n m , e x c e l l e n c i s u r a i m , a k i k a m g y s e m m e n t e n n e k f e l a b n t e t s a l l , h a b r m i t m o n d a n k - m g a k k o r s e , h a a m e n n y b l i s s z e s s z e n t e k r e m e g f o g a d n m , h o g y s o h a t b b n e m t e s z e m b e a l b a m a B c s v r o s - h o z c m z e t t f o g a d b a , h o g y n a g y j u r a i m m u l a t o z s t n y u g t a l a n s z j r s o m m a l m e g z a v a r j a m - m i e l Qt t t o v b b f o l y t a t n m : n n e p l y e s e n , f r f i b e c s l e t e m r e m o n d o m , h o g y s e b a j u s z k j a , s e s z a k l l k j a n e m v o l t a h e r c e g n Qn e k , s u g y a n c s a k g y l e h e t a d o l o g a t b b i a l k a l m a t l a n h a j s z l a k k a l i s . - G y a k o r i k p z e l Qd s e z i d e g e s , f i a t a l n Qk n l - s z l a l t m e g m o s t e g y h a n g a z a s z t a l n l , a m e l y e t e d d i g j f o r m n a l i g h a l l o t t v a l a k i , r s z b e n u n o t t , e g y k e d v q f r a d t s g a m i a t t ( m i n t h a a h a n g t u l a j d o n o s m i n d i g o t t h o n f e l e j t e t t e v o l n a a h a n g h e g e d q h r f e s z t Q k u l c s a i t ) , r s z b e n a z r t s e v o l t h a l l h a t a h a n g , m e r t k z b e n e l f o g y a s z t o t t a k v s k a n a l a n k n t a c s a k n e m f a r k a s s r t n a g y s g k a v i r g y n g y k e t , a n l k l h o g y f e l p i l l a n t o t t v o l n a a d o b o z b l . N y i l v n e z a h a l i k r a s z e r e l e m v o l t a z e g y e t l e n s z e n v e d l y e a k o p o t t r u h z a t , k o v s z a r c u l a t r i e m b e r n e k ( a k i r Ql k s Qb b r d n g s d o l g o k a t m e s l t e k a B c s v r o s - h o z c m e z e t t f o g a d b a n ) . - G y a k o r i . . . n m g s o h a s e h a l l o t t a m r l a - k a p t a f e l a z e l n k a S z e r k e s z t Q r i t k n h a l l h a t s z a v t . - S o k d o l o g v a n a v i l g o n , a m i r Ql m g S h a k e s p e a r e s e b e s z l t , p e d i g t a l n Q v o l t a z e g y e t l e n e m b e r a v i l g o n , a k i k r l b e l l m i n d e n t t u d o t t - f e l e l t a s z e r k e s z t Q, s a k i r t e t t h a l i k r s d o b o z r a v i s s z a i l l e s z t e t t e f e d e l t , m i n t h a a z r e s d o b o z t v a l a k i n e k a j n d k b a a k a r n a d n i . s u g y a n a k k o r m e g k o p o g t a t t a a d o b o z f e d e l t e g y k k k v e s , v k o n y k a a r a n y g y qr qv e l , a m i l y e n g y qr qt b r m l s k o r v a g y e l s Q l d o z s k o r s z o k t a k a j n d k b a k a p n i a f i a t a l k a t o l i k u s l n y o k . A s z e r k e s z t Q a g y qr qs u j j n v i s e l t e a z r t a t l a n k s z e r t . ( M a j d k s Qb b , a m i k o r m r m i n e m l e s z n k , a B c s v r o s - n l m e g f e j t i k e n n e k a g y qr qn e k i s t i t k t . A r o s s z k e d v q S z e r k e s z t Q h a l o t t k i s l n y a u j j r l v e t t e e m l k b e a g y qr qt , m i e l Qt t a r r a a k o p o r s f e d e l e t r s z g e z t k v o l n a . ) A S z e r k e s z t Q k o p o g s r a a z r e g p i n c r a s z o k o t t a n d a l g t n c l p s e k k e l j t t e l Q ( m i n t h a v a l a k i n e k , e g y l t h a t a t l a n g a z d n a k v a g y t a l n e g y k p z e l e t b e l i f o g a d s n n a k t i s z t e l e t r e i l l e g e t n m a g t a s z o l g l a t b a n , m i n d a d d i g , a m g e g y l p s t t u d t e n n i l e t b e n . A z l e t e l i r a m l i k , d e a z e t i k e t t e t m e g t a r t j a a z e m b e r ) . - M i n e k l l n a k i t t e z e k a b o r o s v e g e k f e l b o n t a t l a n u l ? - k r d e z t e a S z e r k e s z t Q a z a s z t a l o n l l b u t l i k r a m u t a t v a . ( M g e g y e t l e n v e g e t s e m n y i t o t t a k f e l , m e r t a z e l n k n e m i n d t v n y o z t a . ) A z r e g p i n c r s g o t t v a l a m i t a S z e r k e s z t Q f l b e , a m i t a z b i z o n y r a n e m r t e t t , m e r t m g s z r a z a b b h a n g o n g y f o l y t a t t a : - K l n b e n s e m t u d n k b o r t i n n i . E l l e n b e n i n n k e g y k i s v e g - t u d j a , o l y a n f l c i l i n d e r e s f r a n c i a p e z s g Qt , a m i l y e n t u g y a n c s a k a N e m z e t k z i H l k o c s i T r s a s g r e s t a u r c i s k o c s i j a i b a n k e z d t e k e l Qs z r s z e r v r o z n i , a m i k o r a z O r i e n t - E x p r e s s z t b e v e z e t t k M a g y a r o r s z g b a . A z o k o s f r a n c i k t a l l t k k i , h o g y a z e m b e r m e g i h a s s o n e g y k o r t y p e z s g Qt a n l k l i s , h o g y a c i g n y p r m s n y o m b a n a z l b e l n e . - M i r t n e v e z t e a z t a p e z s g Qs v e g e t f l c i l i n d e r e s n e k , s z e r k e s z t Q r ? - k r d e z t e m o s t a z e l n k . - N e v e z h e t t e m v o l n a P i t y i P a l k n a k i s - f e l e l t a m e g s z l t o t t r i e m b e r . - M a g y a r o r s z g o n v a g y u n k , m i n d e n k i g y h a m i s t j a a t r t n e l m e t , a h o g y a n a k a r j a . A z n v l e m n y e m a z , h o g y M a g y a r o r s z g o n a k k o r k e r e k e d t e k f e l l a s n a s s z e m b e r e k , a m i k o r a n e m e s , k a r c s , l o n d o n i c i l i n d e r k a l a p o k u t n a z g y n e v e z e t t f l c i l i n d e r e k e t k e z d t k v i s e l n i p a p o k , k u r t o r o k , k n t o r o k . A k k o r j t t e k d i v a t b a a k i s t e r j e d e l m q, o l c s j n o s-palackok is. Nem is lehetett ez mskppen Ferenc Jzsef idejben, aki klvinistkat meg luthernusokat nevezett ki Magyarorszgon miniszternek. Bezzeg, vigyzott Ausztriban, ott nem lett hercegrsek a csizmadia fibl. Ht csak hozzon, pincr, abbl a d e m o k r a t a p e z s g Qb Ql . - M i l y e n n v a l a t t r m a g a , S z e r k e s z t Q r ? - n P o l k s i n N a g y E d i t n v e n r o k - m o n d t a a l e g t e r m s z e t e s e b b h a n g o n a S z e r k e s z t Q , m i u t n a m e l l n y n e k f e l s Q z s e b b Ql h a l c s o n t b l v a l f o g p i s z k l t s z e d e t t e l Q. - M e r t n e m a k a r o k F e r e n c J z s e f f e l p e r e s k e d n i . A b o r b l y , a k i m o s t m r m i n d a k t n a d r g s z r t h i n t z t a , h o g y J e n Qk e n e m g y Qz t t f e l j e r u g d o s n i , p e r s z e , a n l k l h o g y e l t a l l t a v o l n a , m g m i n d i g a h e l y n l l o t t . g y l t s z o t t , h o g y n e m i s k e r l r a s o r e b b e n a z l e t b e n , m e r t a S z e r k e s z t Q s z a v a i a l e g k l n s e b b h a t s s a l v o l t a k a z e l n k r e , a m i a r c u l a t n i s m e g l t s z o t t . - M i e z ? F e l s g s r t s ? . . . - N e m , t a n c s o s r . N l a m n a g y o b b t i s z t e l Qj e n e m v o l t F e r e n c J z s e f n e k , a k i r e g y g o n d o l o k m o s t i s , m i n t h a l o t t a p m r a . A z a p m n a k i s c s s z r s z a k l l a v o l t , p e d i g c s a k f o l t o z s z a b v o l t K i s p e s t e n . D e F e r e n c J z s e f h e l y b e n m g s e e n g e d t e m v o l n a , h o g y e g y k i s p e s t i s z a b c s s z r s z a k l l t v i s e l h e s s e n . I t t k e z d Qd t t a b a j M a g y a r o r s z g o n . A z e l n k d a r a b i d e i g g y l t h e l y n , m i n t h a m e g s z l a l n i s e t u d n a . . . ( M i n t h a h i r t e l e n b e f e l n Qt t v o l n a a b a j s z a a z o k t l a m l y l l e g z e t v t e l e k t Ql , a m e l y e k k e l n u r a l m t s z a b l y o z t a , m o n d t k v e k m l v a a B c s v r o s - h o z c m z e t t v e n d g l Qb e n a m e g f e k e t e d e t t , m e g n m u l t m a d r k a l i t k a a l a t t , a m i k o r a k a l i t k b l t b b s e n k i s e v l a s z o l t a z i n c s e l k e d s e k r e - m g a k k o r s e m , h a a s z o m s z d o s m qv i r g k s z t Q h p e l y h e s h z i s a p k j t v g t a a k a l i t k h o z , h a s z o k o t t d e c i j e m i a t t t s z a l a d t z l e t b Ql . ) . . . A b o r b l y t i k k a d t a n l l o t t h e l y n , m e r t n e m t u d t a , h o g y m i t c s i n l j o n b e f e j e z e t l e n t r t n e t v e l , a m e l y e t i d i g o l y l e l k e s e d s s e l m o n d o t t , m i n t h a s o r s a m e g j a v t s t r e m l n . E g y e t l e n b i z t a t s z s e m h a n g z o t t f e l a r r a n z v e , h o g y a b o r b l y f o l y t a t t a e l Qa d s t , s Qt a z a s z t a l t r s a s g v a l a m e n n y i t a g j a g y v i s e l k e d e t t , m i n t h a V j s z n , s z l e t e t t M r z J o h a n n v a l e g y t t b e c s a p t a v o l n a a t o l a b l a k o t . A z a s z t a l t r s a s g e g y e t l e n r s z t v e v Qj e s e m c s o d l k o z o t t a z o n , h o g y a b o r b l y m g m i n d i g a h e l y n l l - m i n t h a a z e m b e r i k o r k e z d e t e t a m i n d i g o t t l l o t t v o l n a a b o r b l y p e p i t a n a d r g j b a n h i n t z v a . C s a k J e n Qk e r g o t t n h a f l l m b a n a b o r b l y f e l . B o r o t v l j m e g ! - d r m g t e , s m r e l g g h a l l h a t a n h o r k o l t . M e g k e z d t e a b a r t k o z s o k a t a z o k k a l a z a n g y a l o k k a l , a k i k l m b a n a z e m b e r t a k o c s m a a s z t a l n l s z o k t k m e g l t o g a t n i . M i l y j v o l n a e g y k v r k o c s m r o s n v l l n n y u g t a t n i a n e h z f e j e t , m o n d j a a z l o m , s n e m t r Qd n i t o v b b a z e g s z v i l g g a l . s l m b a n J e n Qk e m i n d i g a z t a f e h r s z a k l l , p i r o s a r c , p a p u c s o s l p s q, h a n g t a l a n r e g u r a t l t t a , a k i b o r m r Q l e t t a z A n d r s s y t o n , J l i c s r b o r a i t m r e g e t t e , m i k z b e n m e g e l g e d e t t a z z a l , h o g y s z d a v i z e s b o r r a l n h a f e l f r i s s t s e m a g t . P e d i g v a l a m i k o r n a g y f qs z e r k e r e s k e d s e v o l t a B e l v r o s b a n . . . - h o r k o l t a J e n Qk e . N e m , c s a k z l e t v e z e t Q v o l t , a m i n a g y d i f f e r e n c i a - i g a z t o t t a k i a z e l n k J e n Qk e l m b a n m o r m o g o t t s z a v a i t , m i u t n a z e l n k n a g y e s z n l f o g v a a z t i s t u d t a , h o g y b a r t a i m i t l m o d n a k k r l t t e m s n a p d l e l Qt t a k o c s m a a s z t a l n l . E k k o r a b o r b l y r a i s v e t e t t e g y p i l l a n t s t , m i n t v a l a m e l y g y e s - b a j o s a d f i z e t Qr e , a k i n e k a d o l g t m r r g e n e l i n t z t e . C s a k n e m a z t m o n d t a a b o r b l y n a k , h o g y : a k t i m r a z i k t a t h i v a t a l b a k e r l t e k , h a g y j o n f e l t e h t e h e l y e n m i n d e n f l e s z j a s k o d s s a l , m e r t a m g y s i n c s r r Q i d e j e a b i z o t t s g n a k , h o g y r g e n e l i n t z e t t g y e k e t j a b b v i z s g l a t t r g y v t e g y e n , a z e l Qs z o b b a n e z e r b o r b l y t o l o n g , h o g y m o n d a n i v a l j t a b i z o t t s g e l t e r j e s s z e . . . - P e d i g a s z e r k e s z t Q r n a k n i n c s i g a z a . A h e r c e g n Qn e k v a l b a n v o l t e g y m s f l m t e r e s h a j s z l a , a m e l y e t k i o p e r l t a m - s z l a l t m e g a b o r b l y , s l e s j t p i l l a n t s t v e t e t t a z e g y k e d v q S z e r k e s z t Q f e l , a k i m e g a k a s z t o t t a Qt e l b e s z l s b e n . A z e l n k j i n d u l a t t a l v e t t e a b o r b l y s z v e t s g t , h t h a v a l a m e l y i r n y b a n f e l h a s z n l h a t n a z t a c i n i k u s S z e r k e s z t Q e l l e n . A z l e t r e m n y t e l e n l h o s s z . - F o l y t a s s a , b a r t o m - m o n d t a a z e l n k , de meg kell adni, hogy r se nzett a borblyra; annak a Magyardit tartalmaz butlinak a feliratt tanulmnyozta, amelyet kivlasztott arra nzve, hogy megkstolja. Sztlanul nyjtotta teht a butlit az regpincr fel, aki nyomban tiszta szalvtba csavarta a palack o t , v a d o n a t j n a k l t s z a c l d u g h z t v e t t e l Q z s e b b Ql ( a m e l y d u g h z r l e g y s z e r k i d e r l t , h o g y p p e n e g y k o n k u r r e n s b o r k e r e s k e d Qc g o s z t o g a t t a a p i n c r e k k z t t ) , k t t r d e k z h e l y e z t e a p a l a c k o t , h o g y a z t b b e l n e m e n e k l h e s s e n . A d u g h z t a p a l a ck nyakba srfolta, s meghajlsa kzben lthatv lett kopasz feje bbja, srga, fonnyadt, korn megregedett feje bbja, amelyre valaha a pesti pincrek bszkk voltak. Sok tvirrasztott jszaknak kellett elmlni, amg egy klnben egszsges ember (a pincri szolglatban) ilyen mgnsos kopaszsgra szert tehetett. A velszi hercegnek volt ilyen kopasz a feje, amikor Pesten jrt. - Imperil. Romadour - mond e l i s m e r Ql e g a z e l n k , a m i k o r a z r e g p i n c r s z i n t e n e s z t e l e n l v g z e t t a d u g h z s s a l . - E z n e m k v r g l i m u n k a v o l t . E g y K e r k p o l y - f l e g e l l r t h e g y i s z e m e l t e t s e l e h e t e t t v o l n a s z e b b e n f e l n y i t n i . A b o r b l y e z a l a t t f o l y t a t t a t r t n e t t : - l e t e m n e k e z e n v g z e t e s t a l l k o z s a o k o z t a , h o g y k i k e l l e t t t a n u l n o m a b o r b l y m e s t e r s g e t , h o g y h l g y e m n e k s z o l g l a t r a l e h e s s e k . T u d n i i l l i k , h o g y a m e g h a t r o z o t t n a p o n s r b a n m s o d s z o r r a m r t e l j e s e n e s z t e l e n l v r t a m a h e r c e g n Qt B a r t h a M i k l s s z o b r n l a V r o s l i g e t b e n . L e h e t , h o g y a z i m n t I r n y i D n i e l t e m l e g e t t e m , d e e z m e g z a v a r o d o t t s g o m n a k t u l a j d o n t h a t , m e r t h a l l o s a n s z e r e l m e s l e t t e m a h e r c e g n Qb e - s e g y b k n t s e v a g y o k j r a t o s a p o l i t i k b a n . A m g a h e r c e g n Qr e v r a k o z t a m , s z z s z o r s s z z s z o r m e g f o g a d t a m m a g a m b a n , h o g y m i n d e n t m e g v a l l o k a h e r c e g n Qn e k , n n e m v a g y o k a z Q k e d v e s b r j a , n e m v a g y o k a z a b i z o n y o s D o p p e l g n g e r , a k i v e l t i t k a i t k z l n i s z o k t a . . . D e a h e r c e g n Q m i n d i g c s a k b e s t t e d s k o r r k e z e t t , i g a z , h o g y n e m e g y s z e r o l y a n f o g a t o n , a m e l y n e k l m p s a i m e g v i l g t o t t k a z e g s z S t e f n i a u t a t . M i l y v a k m e r Q a h e r c e g n Q n h n y k p z e l e t b e l i h a j s z l m i a t t ! - g o n d o l t a m m a g a m b a n , s e s z e m g b a s e m j u t o t t , h o g y a l m p s o k n l m u t a t k o z z a m . A z E l Qk e l Q V i l g c m q f o l y i r a t b l u g y a n i s d n t Q i s m e r e t e k r e t e t t e m s z e r t i d Qk z b e n e g y b u d a i k i s v e n d g l Qb e n , a h o v a l a p s z e r k e s z t Qn Qj e t i s z t e l e t p l d n y t k l d t t . M i n d i g p o n t o s a n t u d t a m , h o g y m e r r e v a d s z n a k a h e r c e g n Q r o k o n a i , i s m e r Qs e i , b a r t n Qi , i l y e n f o r m n m a g a m i s a z r e g L i p i - n e k e m l e g e t t e m a z u r a l k o d h e r c e g e t , a k i v e l i m d o t t a m a t y a f i s g b a n v o l t . T e h t a g y n s s a l m g m i n d i g k s l e k e d t e m , n e m v o l t l e l k i e r Qm f e l v i l g o s t a n i a h e r c e g n Qt , n h a o l y b o t o r v o l t a m , h o g y a z t h i t t e m m a g a m b a n : h a l l u n k n a p j i g e g y t t s t l g a t u n k n y r i e s t k e n I r n y i D n i e l s z o b r a k r l . A z e l n k : - S o k h a s z o n t a l a n f e c s e g s t h a l l o t t a m m r a b o r b l y o k t l , t y k s z e m v g k t l , a m i k o r k r m e i k k z k a p a r i n t h a t t a k a b u d a i f r d Qk b e n , d e e n n y i h a s z o n t a l a n s g r a m g a h r e s S v b i L e , a R u d a s f r d Q t y k s z e m v g j a s e v e t e m e d e t t , p e d i g L e S z i l g y i D e z s Qt s P o l n y i G z t i s m e g n e v e t t e t t e e l Qb b , c s a k a z t n f o g o t t h o z z a b e n Qt t k r m k k i v g s h o z . K e m n y e b b e k v o l t a k a z o k a m r v n y n l . M e d d i g a k a r j a m g f o l y t a t n i v d e k e z s t ? A b o r b l y : - C s a k a z t a k a r o m m g e x c e l l e n c i d f i g y e l m b e a j n l a n i , h o g y a b o r b l y s g a z o n t u d o m n y o k k z t a r t o z i k , a m e l y e t n e m l e h e t k n y v b Ql m e g t a n u l n i , m i n t n e m l e h e t m e g t a n u l n i a z s z s t s a b i c i k l i z s t s e m . n p e d i g , e l v a k u l t s z e r e l m e s l v n m e g f o g a d t a m m a g a m b a n , h o g y e l e g e t t e s z e k a h e r c e g n Q k v n s g n a k , m e g s z a b a d t o m Qt k p z e l e t b e l i h a j s z l a i t l , a m e l y e k n h a o l y a n i d e g e s s t e t t k , h o g y j s z a k n k n t n e m h u n y t a l e s z e m t . H i b a t a r t o t t s z i g o r b j t k e t , h i b a l t o g a t t a a t e m p l o m o k a t , a l e g b u z g b b i m d k o z s k z b e n i s e s z b e j u t o t t , h o g y k a r j a o l y a n s z Qr s , m i n t e g y m a j o m . S r g r c s k e t r e j t e g e t e t t h l s z o b j b a n , p r n j b a n s m i n d a z o k o n a h e l y e k e n , a h o l n e m l t t k . T e h t g a v a l l r k t e l e s s g e m v o l t , h o g y a l a p o s a n m e g t a n u l j a m a b o r b l y m qv s z e t e t , h a m r a v a k s o r s g y r e n d e l k e z e t t f e l Ql e m . N e m l l h a t t a m b e t a n o n c n a k , m e r t h i s z e n e l e g e t l ttam, hogy a segdek mily gorombk szoktak lenni az inasokkal. Segd se lehettem volna, mg ha kiteszem a lelkemet is; igen nagy ra van annak, hogy az ember Louis (francia), vagy Fricl (osztrk) nven ismert fodrszsegdje legyen Budapestnek. A hres Froh n e r B c s b e n s z l l o d s v o l t , v e r s e n y i s t l l t t a r t o t t , a l e g j o b b t e l i v r a n y a g o t v l o g a t t a s s z e , d e l v e r s e n y t i p p e k d o l g b a n m g i s t b b e t t u d o t t n l a a s z Qk e V i l i , a b o d r o s f o d r s z l e g n y , a k i f t y r s z v e j r t f e l s a l a F r o h n e r s z l l o d a e m e l e t e i n , m e r t Q t u d t a , h o g y F r o h n e r n Qn a g y s g a m e l y v e r s e n y l o v a k r a k l d t t p n z t f o d r s z v a l a d l u t n i v e r s e n y e k r e . S u g y a n a z r t a g Qg s S z e m e r e i s , a t u r f p p a n h a s z o b j b a h v a t t a V i l i t , h o g y s z a k l l t v e l e r i t k t t a s s a , s m qk d s k z b e n m e g k r d e z z e : H o g y l g o l n l o v a m a t a m a i K i s b r - R e n n e n b e n ? V i l i m o s o l y o g v a f e l e l t : A m i l y e n h o s s z o d s z o t c s a k p a r a n c s o l , m l t s g o s r . s a t u r f p p a V i l i s z a v a i b l m r t u d t a , h o g y d l u t n b s z k e p a r i p j a n e m n y e r h e t i m e g a K i s b r r Ql e l n e v e z e t t v e r s e n y t , a m e l y n e k j u t a l m a a J o c k e y-Club bilikomn kvl hromszz csszri s kirlyi arany volt... Ht n holt embereken tanultam meg borotvlni, ha megengedi excellencid. ...A borbly szavaiban volt valamelyes flnyessg, szemtelensg, gnyolds, amely ms alkalommal taln azt is ere d m n y e z h e t t e v o l n a , h o g y a z e l n k e g y h o r d m o s o g a t v i z e t h o z a t , s a b b a n m e g m r t a t j a a k i h v v e n d g e t , a m i n t e z m r t r t n t e g y s z e r a v r o s l i g e t i ( h a t o d i k ) k e r l e t b e n l e v Q D r u s k a u v e n d g l Qb e n , p p e n e g y v n d o r s z n s s z e l , m j u s e l s e j n , t e h t h i v a t a l o s l u m p o l s i n a p o n . I g a z , h o g y D r u s k a u a d j t a m j u s i n a p t a a l e g k e g y e l m e s e b b e n k e z e l t k a k e r l e t b e n . A z e l n k g y v i s e l k e d e t t , m i n t h a o d a s e h a l l g a t n a a b o r b l y s z a v a i r a , a k a r c s b u t l i b l g y n g y z v e , s z i n t e i f j k o r i e m l k e k k e l m e g s z n e s e d e t t e n e l Qb u g g y a n b o r t e m e l g e t t e a z u d v a r i a b l a k o n b e s z r e m l Q v i l g o s s g f e l , r m m e l n z e t t b e l e , m i n t e g y r g i v i d m b a r t v i s z o n t l t o t t s z e m b e , a k i n e k t r s a s g b a n s o h a s e m m i f l e k e l l e m e t l e n s g n e m t r t n t , s c s a k m o s o l y o g n i t u d o t t l m b a n i s a z e m b e r , h a e r g i , r dngs fick trfi eszbe jutottak. S az elnk nzegets utn megkstolgatta a poharbl a bort, nem csvlta fejt mg azon a krlmnyen sem, hogy az imnti szilvrium szaga zavarja a bor aromjt, igen megelgedetten nzett szomszdaira, Nikodmi s K r i p t a i u r a k r a , m i k z b e n o r r c s o n t j t p e c s t g y qr qs u j j v a l s i m o g a t t a , d r z s l g e t t e , m i n t h a e z e n a t j o n v a l a m e l y v l t o z s t , e s e t l e g e s b Qr h m l s t r e z n e . - M o n d j t o k , b a r t a i m , n e m v r s d i k a z o r r o m , i t t , a z o r r c s o n t t j k n , a h o l a v r s s g n e k s e m m i k z e s i n c s a v r s z e g n y s g h e z , a g y o m o r h o z , a h i d e g h e z , a t d Qh z ? N e a z o r r o m h e g y t n z z t e k , m e r t a n n a k v r s s g e e g s z s g t e l e n , v i s s z a t a s z t , g y a n s , r o s s z e m l k q, u g y a n e z r t f e s t i k m e g c i n b e r r e l a z o r r u k h e g y t a k o m i k u s s z n s z e k . I d e n z z e t e k , b a r t a i m , a h o l a k t s z e m g d r , a k t k n n y g d r , a s z o m o r s g r k a i k z t t a k i e m e l k e d Q o r r c s o n t o n a j b o r n a k , a r i t k a n f e l e d k e z s n e k , a m e g n e m e s e d e t t j k e d v n e k , a z a r a n y o s b l c s e s s g n e k k e l l j e l e n t k e z n i , p i r o s a n , m i n t a n a p . . . g y r z e m , h o g y e n n e k a b o r n a k a z l v e z e t t Ql m e g i n t e l k v e t k e z e t t l e t e m b e n e g y j h e t e d i k e s z t e n d Q, m e r t h i s z t u d v a l e v Ql e g r e n d e s e m b e r m i n d e n h e t e d i k e s z t e n d Qb e n v l t o z i k k v l s b v l . A z o k a z e s z t e n d Qk a l e g j o b b a k , a m e l y e k h t t e l s z o r o z h a t k . n m o s t k i l e n c s z e r i s m e g f o r g a t h a t o m a h e t e s t v e i m s z m b a n . N e m d e r l t f e l a z a r c o m ? A z e l n k f e l k r s r e N i k o d m i s K r i p t a i u r a k f e l l l o t t a k h e l y k r Ql , h o g y a l a p o s v i z s g l a t t r g y v t e g y k a z e l n k o r r c s o n t j n a k a s z n t . A m o g o r v a N i k o d m i s e m m i t s e m t a l l t , d e a g y m s g a l a t t s z e n v e d Q K r i p t a i r a s z o k o t t k e d v e s k e d Q s z o l g l a t k s z s g v e l k z l t e a z e l n k k e l , h o g y a j o b b o l d a l o n e g y k i s e b b , f e j l Qd s b e n l e v Q p a t t a n s t v l t f e l f e d e z n i , n e m r t a n a a z r a k u l c s o t e l Qk s z t e n i . I t t v a n - f e l e l t e a z e l n k , s b Q, c s a k n e m c o m b i g r Q m e l l n y r e t t t t e n y e r v e l . E z t h a l l v n a b o r b l y a z a s z t a l t l s o l d a l n : v l t o z t a t o t t m o d o r n , s a z e l n k s e g t s g r e a k a r t s i e t n i . A z e l n k m i n t h a c s a k e z t v r t a v o l n a : - H r o m l p s n y i r e e l a t e s t e m t Ql . M a r a d j u n k a h a l o t t a k b o r o t v l s n l . - H t i g e n , s o k s z p s z a k llt leborotvltam, gy a Rkus-krhzban, mint a Szvetenay utcban, a boncolban, ahov egy szigorl orvos bartom rvn jutottam. Sok szp szakllt s bajuszt, amelyet nagy gonddal nevelt tulajdonosa, amg lt, de miutn meghalt: a boncolasztalrl vagy a jeges keme n c b Ql t b b n e m t i l t a k o z h a t o t t , h o g y n a z Q s z a k l l n v a g y b a j s z n t a n u l o m m e g a b o r o t v a f o r g a t s t . N a g y o n s z e r e t t e m a z o k a t a k u n c s a f t j a i m a t , a k i k n e k a r c n , n y a k n s z e m l c s k e t f e d e z t e m f e l , m e r t g y t a n u l m n y o z h a t t a m a s z e m l c s k b e n n v e k e d Q h a j s z l a k termszett. Manapsg mr nem emlkszem pontosan, hogy mily hosszadalmas utazsokat tettem meg abbl a clbl, hogy egy-egy szp szakllt lelhessek, amelyet levghassak. A Duna-parti matrzkocsmkban ingyen borotvltam a hajsokat, hogy megismerkedhessem a z o k k a l a s z a k l l s z Qr k k e l i s , a m e l y e k b e b e l e c s o r b u l a v r o s i b o r b l y b e r e t v j a . H a e g y - e g y n a g y o n s z Qr s f l q e m b e r t l t t a m : n a p o k i g j r t a m u t n a , a m g e l c s p h e t t e m . D e u g y a n m i t m e g n e m t e n n e a z e m b e r a s z e r e l m e k e d v r t ? s a h e r c e g n Q a r c n e g y s z e r v a l b a n f e l f e d e z t e m e g y l e n c s e n a g y s g b Qr k e m n y e d s t , a m e l y e t B a r t h a M i k l s s z o b r n a k k r n y k n , a n y r i a l k o n y a t o k o n b e r e t v m m a l f a r a g n i k e z d t e m , m i n t e g y t y k s z e m e t . F a r a g t a m , f a r a g t a m , m g v g r e a b Qr k e m n y e d s e n g e d e t t , s u j j n y o m s r a e g y s z e r r e c s a k e l Qk e r l t a z a b i z o n y o s h a j s z l , a m e l y m i n t e g y k g y , g y qr qs a l a k b a n r e j t Qz t t a z a r c b Qr a l a t t . M s f l m t e r n y i h o s s z a v o l t , a m i k o r m e g m r t e m , c s p Qv a s a m m a l n a p v i l g r a h o z t a m , a s e b e t k i t i s z t t o t t a m , a h a j s z l a t p e d i g e g y s z v a l a k m e d l i o n b a e l h e l y e z t e m , a m e l y e t v k o n y l n c o n a n y a k a m b a a k a s z t o t t a m . I t t v a n a h a j s z l r k e m l k b e , d e a h e r c e g n Qt e z u t n h i b a v r t a m a v r o s l i g e t i s z o b o r k r n y k n . A h e r c e g n Q t b b n e m j t t f e l m , h o l o t t a k e d v r t b o r b l y l e t t e m . A b o r b l y e l Qa d s a v e g y e s r z e l m e k e t k e l t e t t a hallgatsgban, nem mindenki tudta mltnyolni azt az ldozatot, amelyet a borbly szerelme kedvrt hozott, itt mg ltek olyan regnyes frfiak, akik vlemnyk szerint klnb mdjt is tudtk volna annak, hogy a boldogtalan szerelem miatt szenvedjenek. g y p l d u l t a l n J e n Qk e r , a k i a b o r b l y m e g h a t o t t h a n g o n b e f e j e z e t t e l Qa d s a u t n i s t o v b b r u g d o s o t t s z l e s o r r , l a p o s s a r k , g y n e v e z e t t g a v a l l r c i p Qi v e l a b o r b l y f e l a z a s z t a l a l a t t , u g y a n a z t i s m t e l v n : B o r o t v l j m e g ! C s a k e g y e t l e n e m b e r a k a d t a t r s a s g b a n , a k i u g y a n k z m b s a r c c a l h a l l g a t t a v g i g a b o r b l y t , d e a v g n g y s z l t : - T e s s k n e k e m m e g e n g e d n i , h o g y i g a z a t a d j a k a b o r b l y n a k G e n o v v a h e r c e g n Q g y b e n . ( N e m G e n o v v a - t i l t a k o z o t t a b o r b l y . M i n d e g y - f e l e l t a s z e r k e s z t Q. ) A m o d e r n o r v o s t u d o m n y , k l n s e n a z i d e g g y g y s z a t i s m e r i a z e f f l e t n e t e k e t , n e m t r t n t G e n o v v v a l s e m m i c s o d a , a m i k o r a r c b Qr e a l a t t m s f l m t e r h o s s z h a j s z l n v e k e d e t t . M r K r a f t - E b i n g i s t u d h a s o n l e s e t r Ql , p e d i g m i l y m e s s z i r e e s i k Q a m o d e r n i d e g g y g y s z a t t l , h a p l d u l F r e u d p r o f e s s z o r e s e t e i t f i g y e l j k . E z a z i z z a d t t a l p o s z t r k m g k l n b d o l g o k a t i s k i s t t t a G e n o v v a h e r c e g n Q e s e t n l . A z e l n k l t s z l a g l e h u n y t s z e m m e l l t h e l y n , m i n t h a p u s z t n b r n d j a i f o g l a l k o z t a t n k , v r a t l a n v o l t t e h t m e g s z l a l s a : - M o n d j a , s z e r k e s z t Q r : m i i s a z n r i l n e v e ? - S z o n e t t Z s a n e t t . - A z e l Qb b m i n t h a m s n e v e t m o n d o t t v o l n a . - T e r m s z e t e s e n . H a t - h t f l e l n e v e m s e g t s g v e l t u d o m c s a k m e g k e r e s n i m i n d e n n a p i k e n y e r e m e t . L e g i n k b b n Qi n e v e k a l a t t r o k , m e r t h a s i k e r l t a z l n v : m g a m h e s e k b e n s z u n d i k l f a l u s i u r a s g o k i s a z z a l a g o n d o l a t t a l e j t i k k i a h r l a p o t k e z k b Ql , h o g y l e v e l e t r n a k Z l o t n y i L e n k n e k , a k i a r r l o k o s k o d o t t a h r l a p b a n , h o g y a n k e l l m e g h d t a n i a n Qk e t . M s l n v r e v a n s z k s g e m , h a s z a k c s k n y v e t r o k , h a l m o s k n y v e t r o k , h a l e l k i k l i n i k t t a r t o k , h a v e r s e k e t r o k , h a l e g y e z Qn y e l v e t t a n t o k , h a a l e g j a b b p r i z s i d i v a t r l k l d k h r l a p o m n a k l e v e l e t , h a p o l i t i z l o k , h a a n Qk e g y e n j o g s g r t h a r c o l o k , h a a k z i m u n k a h a s z n o s s g r l r t e k e z e m . N e m c s o d l k o z n m , h a a z E s p e r e s r e g y s z e r V i l l e r o y g r f n Qn e k s z l t a n a a z j j e l i k v h z b a n , m e r t e z i s e g y i k l n e v e m , m i k o r a z j s g b a n t a n c s o k a t a d o k a v i d k i h l g y e k n e k s z e r e l m i n y a v a l y i k b a n . A z i g a z i n e v e m e t m r r g e n e l f e l e j t e t t e m , p e d i g h r o m d i p l o m t i s s z e r e z t e m v a l a h a a r r a n z v e , h o g y n e v e m e t e h a z b a n f e l e j t h e t e t l e n n t e g y e m . D o k t o r a v a g y o k a z e g y h z n a k , a t e c h n i k n a k s a f i l o z f i n a k . A d j a n a k m g e g y p a l a c k k a l e b b Ql a p e z s g Qb Ql , a z e m b e r l e g a l b b a z t h i s z i , h o g y a z a k a d m i a i p l y a d j s z z a r a n y v a l m e g i n t a f r a n c i a h a t r f e l u t a z i k , r z s a s z n q i b o l y k i n t e g e t n e k a s v j c i h a v a s o k r l , s m i r e a s z z a r a n y e l f o g y o t t , a z u t a z v i s s z a t r h a z j b a : l e g a l b b i s a z t t a p a s z t a l h a t j a , h o g y m i n d e n k i k i f n y e s t e t t c i p Qk b e n j r k l a v a s t i l l o m s o k o n , m e r t a s u b i c k o s s k a t u l y k n a g y o b b a k l e t t e k . - I g e n - s z l a l t m e g m o s t v r a t l a n u l J e n Qk e ( m e r t h i s z e n e z a f a r s a n g v g i n a p c s u p a m e g l e p e t s s e l s z o l g l t ) - , n h a r m i n c v t a P r t s c h a u b a n t l t m a n y a r a t , A u s z t r i b a n , m e r t o t t o l c s b b a s r , j o b b a k o l b s z , t i s z t b b a k a z u t a k , a z o n k v l n Qv r e m , A n d e r s o n n Qn a g y s g a i s o t t s z o k o t t n y a r a l n i . M i k o r v i s s z a t r e k n y a r a l s o m b l , m i n d i g P o z s o n y b a n t u d o m m e g , h o g y m i j s g v a n M a g y a r o r s z g o n . H a a p o z s o n y i l l o m s f Qn k i g e n k i f n y e s t e t t c i p Qb e n s h a j d s g i b a j u s z p e d r Qv e l k i v i a s z k o l t b a j u s s z a l s t l a p e r o n o n : t u d o m , h o g y T i s z n a k r o s s z u l l l a s z n j a , m e r t n y a r a l s o m b a n j s g o l v a s s r a v a l b a n n e m r e k r . J e n Qk e n y i l a t k o z a t a u t n i s m t t e n y e r e i b e t e m e t t e f e j t , a z e l n k k o r h o l t e k i n t e t e m r n e m r h e t t e u t o l , e z r t a z e l n k t e l j e s e g s z b e n a c i n i k u s s z e r k e s z t Q f e l f o r d u l t : - s m o s t m o n d j a m e g , s z e r k e s z t Q r , h o g y h a n g z i k a z a z l n e v e , p s z e - u - d o - n i m j a , a m e l y e t l e g i n k b b i s m e r n e k a z o l v a s k . - G e r o l s t e i n i n a g y h e r c e g n Q. - M i r t ? - M e r t e z e n a n v e n s z o k t a m l e v e l e z n i e g y i k l a p o m b a n a z o k k a l a h z m e s t e r k i s a s s z o n y o k k a l , a k i k a r r a n z v e k r i k t a n c s o m a t , h o g y v a j o n m e g p r b l j k e l Qb b a s z n s z n Qi p l y t , m i e l Qt t a D u n b a u g r a n n a k . A z e l n k e g y v e n d g l Qi s z m l a c d u l t v e t t e l Q m l y m e l l n y z s e b b Ql , a m e l y c d u l t v a l a h o l , v a l a m e r r e o l y a n o k b l t e t t e l , h o g y m g v i s s z a t r a s z m l b a n s z e r e p l Q r a k r a . F e l r t a : G e r o l s t e i n i n a g y h e r c e g n Q. 7 - S e h o g y s e t e t s z i k n e k e m e z a G e r o l s t e i n i n a g y h e r c e g n Q. F r a n c i a p e z s g Qt i s z i k , s m e l l S t i n k a d r e s z t s z i v a r o z i k . N i k o d m i , az elnk szomszdja, gy felelt: - A legolcsbb, legbdsebb cigarettt fstli, ami ebben az orszgban kaphat. Taln ppen Magyarka vagy Drma cigarettt, vagy Jenigt. - Ugyan, menj mr. Ezek a trafikruk rgen kimentek a divatbl. - Tvedsz, elnk r - felelt Nikodmi -, az Andrssy ton van egy szemveges, szakllas trafikos, a k i t e g y b k n t i g e n j l i s m e r n e k a z j s z a k z l u m p o k v i l g b a n . E z m g m i n d i g r g i H l g y , S z u l t n , S p o r t s m s h a s o n l c i g a r e t t k a t t u d s z e r e z n i a v e v Qi n e k . S z u l t n c i g a r e t t k a t k k n y o m s b e t qk k e l , k e r k j e g y n l k l . E z a s z a k l l a s t r a f i k o s , a k i t a z j j e l i h l g y v i l g b a n v a l n p s z e r qs g e m i a t t I r m a n v e n e m l e g e t n e k , a r r l i s h r e s , h o g y b r m i k o r e l s z v e g y s a j t b o l t j b l v a l B r i t a n i k a s z i v a r t , h o g y a s z i v a r n a k a h a m u j a m i n d v g i g m e g m a r a d . I r m a t b b s z r p r o d u k l t a m a g t a z o r f e u m i t l i k e r t b e n , h o g y n h a m g a z e n s z e k i s e l h a l l g a t t a k , a m i k o r a B r i t a n i k a h a m u j a k r i t i k u s h e l y z e t b e k e r l t . A V i r z s i n i a s z i v a r r a l u g y a n c s a k m e g t e t t e e z t a k u n s z t o t , d e c s a k e b d u t n , a r g i P e t n o v i c s - f l e v e n d g l Qb e n , a z A n d r s s y t o n , a z a b l a k m e l l e t t i a s z t a l n l . D e a z n e m igaz, hogy a szemveges trafikos pnzrt szivarozott volna. Nikodmi r (amint ez trtnetnk folyamn tapasztalhat) nha fertlyrkig knytelen hallgatsba burkolzott, lakat alak bajszt rkulcsolta a szjra, mint a trsasgban mondogattk, most n e m k n n y e n v l t m e g a z o l y a n b e s z d t m t l , a h o l h o z z r t s r Ql t a n s g o t t e h e t e t t . ( S a j n o s , a m r v n y c s i s z o l s r l r i t k n e s e t t s z a t r s a s g b a n , p e d i g e z l e t t v o l n a k e d v e n c t m j a . N i k o d m i r n a k , m i u t n v a g y o n a j a v t p p e n a z r t v e s z t e t t e e l , m e r t s r k Q m qh e l y t l l t o t t a K e r e p e s i t e m e t Q k r n y k n . ) - N e m r t o t t , h a a z e m b e r n e k v o l t e g y - k t t r a f i k o s i s m e r Qs e a v r o s b a n , u g y a n e z r t k e v e r e d t e m i s m e r e t s g b e n i s I r m v a l . E z e k a t r a f i k o s o k j f o r m n m i n d e n t t u d n a k . M e n n y i b l y e g e t k e l l r a g a s z t a n i a k l n b z Q l e v e l e k r e , o k m n y o k r a , k r v n y e k r e , b e a d v n y o k r a , a m e l y e k a m a g a m f a j t a r i e m b e r l e t t a m g y i s e l k e s e r t i k . S z e n t o r l e h e t n k R m b a n , s i t t a r r l k e l l k r d e z Qs k d n m , h n y k r a j c r o s v l t b l a n k e t t t v e g y e k , h o v k e l l r n o m a n e v e m e t , a z a n y m t , a s g o r o m t , a k i k k n y e l m e s k e d Q e m b e r e k , s l e g f e l j e b b l e v e l e z Ql a p o t v e t t e k m g l e t k b e n t r a f i k b a n . D e h t p p e n i t t j n I r m a . U g y a n h o g y k e r l t i d e ? - s z l t N i k o d m i r o l y a n m u l s s a l , m i n t h a a v i l g v g n t a l l k o z o t t v o l n a a n e v e z e t e s t r a f i k o s s a l . ( P e d i g a z z a l t a l l k o z n i i g e n k n n y e n l e h e t e t t a z A n d r s s y t k z e l b e n l e v Q k o c s m k b a n . ) A t r a f i k o s h a n g j a a s n t s b Ql h a l l a t s z o t t : - A z u r a k i d e g e n e k i t t P e s t e n , s j l s z e r e t n n e k e b d e l n i , e n n i , i n n i , m i n d e n b Ql a l e g j o b b a t , a l e g f i n o m a b b a t , a l e g d e r e k a b b a t . . . E r r Ql b e s z l g e t t e k , a m i k o r z l e t e m b e b e l p t e k a z A n d r s s y t o n . A j n l j a k n e k i k e g y j v e n d g l Qt . E r r e n k a p t a m a k a b t o m a t , a k a l a p o m a t , a b o t o m a t , s i d e v e z e t t e m a k e d v e s i d e g e n e k e t m a g h o z , V j s z r . A B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g l Q t u l a j d o n o s a t a g a d h a t a t l a n m e g h a t o t t s g g a l n z e t t a z n k n t e s i d e g e n v e z e t Qr e . - M a g a m i n d i g j a k a r a t t a l v o l t i r n t a m , I r m a r . - A j s z o m s z d o k n a k s s z e k e l l t a r t a n i , e z m r k t e l e s s g e a m a g u n k f a j t a r g i e m b e r e k n e k - f e l e l t a z A n d r s s y t i t r a f i k o s . A z t n k r l n z e t t a v e n d g l Qh e l y i s g b e n , m e l y a s z t a l v o l n a l e g a l k a l m a s a b b a r r a a c l r a , h o g y o t t i d e g e n j e i v e l m e g t e l e p e d j e n . A t r a f i k o s m e g p i l l a n t v n a z e l n k t , N i k o d m i u r a t s t r s a s g t , t e r m s z e t e s e n a b e l s Q s z o b a f e l i r n y o z t a l p t e i t , m e r t h i s z e n Q i s s z e r e t t e a v l o g a t o t t u r a k t r s a s g t . - U g y a n m i f l e z l e t e v a n m e g i n t a d o k t o r r n a k ? - h a l l a t s z o t t m o s t P l a c g n y o l d h a n g j a , a m i n t a t r a f i k o s k s z n s n l k l e l h a l a d t a s z m qz t t P l a c a s z t a l a m e l l e t t . - T a l n m e g i n t n a g y b n y a i a r a n y b n y k k a l s p e k u l l ? A t r a f i k o s t l t h a t l a g k e l l e m e t l e n l r i n t e t t e a s r s c s i z m j a m e l l e t t l d g l Q P l a c m e g j e g y z s e , m e r t n h n y v e l Qt t v a l b a n b e l e k e v e r e d e t t n e v e e g y k l n s g y b e , a m e l y e t a z j s g o k s z e l l Qz t e t t e k . K l n b z Q p e s t i r i e m b e r e k a b b l a c l b l s z v e t k e z t e k , h o g y n a g y b n y a i a r a n y b n y k a t a d o g a s s a n a k e l j h i s z e m q k l f l d i e k n e k . A k k o r m g j v o l t e z a s p e k u l c i P e s t e n , s o r s z g g y ql s i k p v i s e l Qk n k v l t r a f i k o s o k , f e h r n e m q- k e r e s k e d Qk i s f o g l a l k o z t a k v e l e a v r h a t h a s z o n r e m n y b e n . A z e l a d o t t a r a n y b n y k b a n a z o n b a n nem talltak aranyat, egy angol vllalkoz ezrt lrmt csapott, visszakvetelvn j sterlingjeit, mire a pesti policj is megmozdult. Az Andrssy ti trafikosnak teht nem volt nyre, hogy ezt a flig-meddig feledsbe ment vllalkozst a Bcs vros- h o z c m z e t t s r h z b a n v a l a k i f e l e m l e g e t t e , h o l o t t b i z o n y r a a l e g r t a t l a n a b b s z n d k k a l h o z t a i d e a z i d e g e n e k e t . M e g g y o r s t o t t l p t e k k e l h a l a d t t e h t a b e l s Q s z o b a f e l , a h o l v a l b a n m r m e g r l t a k k o r r a a s a r o k a s z t a l : a b o r b l y a s z u n d i k l J e n Qk e m g h z t a s z k t , h o g y k z e l e b b l e g y e n a t r s a s g h o z , s m o s t m r e n g e d e l m e s e b b l e t t . - V a k a r d m e g a h t a m a k t l a p o c k a k z t t - m o r m o g t a J e n Qk e f l l m b a n , s a b o r b l y t e l j e s t e t t e a h a t a l m a s g a v a l l r s p r t f o g k r s t , l e g f e l j e b b c s a k e n n y i t s g o t t J e n Qk e f l b e : - n t u d o m , m e r t k i t a n u l t a m a k o z m e t i k t , h o g y n e m c s a k a t e h e r h o r d k n a k a h t a s z o k o t t v i s z k e t n i , h a n e m a z o k a z u r a k i s , a k i k b o l y h o s , s z r s t r l k z Qv e l d r z s l i k n a p o n t a a h t u k a t . E z e k a m o s t a n i d i v a t g a l l r o k , e z e k a k i k e m n y t e t t P r i n c e o f W a l e s , L o r d D e r b y , E x o t i q u e , T a k o v a s m s n e v q g a l l r o k u g y a n i s c s a k a s z a k l l t d r z s l i k a z e m b e r n e k , d e a r r l n e m g o n d o s k o d n a k , h o g y a n y a k a t t e l j e s e n e l z r j k , a g a l l r r s e n t m i n d e n b a c i l u s , p o r , p i s z o k , l g y , p k , b o l h a b e m s z h a t a z e m b e r i n g b e . ( J e n Qk e n e g y v e n n g y e s s z m G i r a r d i - g a l l r t v i s e l t a b b a n a z i d Qb e n , s n e m t a r t o t t a r d e m e s n e k , h o g y f e l e l j e n a b o r b l y s z a v a i r a . ) D e m r e l h a g y t a a s a r o k a s z t a l t a z o t t l d g l Q h o r d r i s , a k i s a p k j t e g y s z k a l r e j t v e , u g y a n c s a k k i s z e m e l t p r t f o g j a , a z E s p e r e s h t a m g t t f o g l a l t h e l y e t , s k e r e k r e n y i t o t t s z e m v e l a z t f i g y e l t e , h o g y a z E s p e r e s m i l y r e n d k v l i g y e s s g g e l , s z i n t e s z r e v t l e n l v o n j a e l Q f e l l t Qj e b e l s Q z s e b b Ql a z t a b i z o n y o s v e g e c s k t , h a s z k s g t r z i a n n a k , h o g y n h n y k o r t t y a l j a v t s o n k z r z e t n . A h o r d r i l y e n k o r m i n d i g e l Qr e h a j o l t s z k n , m i r e a z E s p e r e s t a r t z k o d v a i n t e t t . M e n j e n e g y k i c s i t s z e l l Qz k d n i a z u d v a r r a , h o r d r , n e m v a g y u n k a K a l a b r i s z - p r t i - b a n . U g y a n e z r t a z e l l h a l a d t r a f i k o s n y o m b a n l e f o g l a l t a a s a r o k a s z t a l t , m i n t h a a z e l a l t a t o t t k a k a s t s z r e s e m v e t t e v o l n a , a m e l y k a k a s m g m i n d i g m o z d u l a t l a n u l h e v e r t a s a r o k b a n . H o g y n h n y s z t m o n d j u n k a t r a f i k o s k l s e j r Ql i s : p p a s z e m e s , s z a k l l a s , k o m o l y f r f i v o l t I r m a , m i n t a k r c s a k J g e r p r o f e s s z o r , a k i n e k g y a p j a l s n a d r g j a i t a b b a n a z i d Qb e n a t a n r a r c k p n e k k s r e t b e n h i r d e t t k a z j s g o k . E g y r a f i n l t a b b p e s t i s z e m a t r a f i k o s l t t r a g o n d o l h a t o t t v o l n a e g y b r s g i v g r e h a j t r a , a k i c s k a , s z m o z a t l a n b a t r j v a l a P e s t k r n y k i k z s g e k e t , f a l v a k a t j r j a n a p k z b e n , d e n e m m e g v e t Qj e a k o c s m a l t o g a t s n a k s e m . C s a k p p e n a r r a a z e g y r e n e m l e h e t e t t g y a n a k o d n i a t r a f i k o s m e g j e l e n s b e n , k l s e j b e n , e l v l t o z o t t s g b a n , h o g y e z a s z a b l y o s , p d r t t , k o r r e k t , k i s t e r m e t q r i e m b e r n e m r g i b e n , a k i s l u t r i i d e j b e n : l u t r i s z m o k a t r t k i a b o l t j a e l Qt t f g g Q f e k e t e t b l r a , a z o k a t a s z m o k a t , a m e l y e k e t a l i n z i , t e m e s v r i , b u d a i , z g r b i l u t r i k b a n a d o b f o r g a t s a k z b e n k i h z t a k a z r v a g y e r m e k e k . . . N e m , a r r a s e h o g y s e l e h e t e t t g o n d o l n i , h o g y a z r t h o r d z s e b b e n a r a n y v g q, n e m r g i b e n d i v a t b a j t t t l t Qt o l l a t , h o g y a z z a l a v l t k k i t l t s r e t a n t s a N i k o d m i u r a t , a k i t a l n m g I t l i b a n m a r a d o t t e g s z a t y a f i s g t i s f e l r t a v o l n a a v l t b l a n k e t t r a , h a a t r a f i k o s e z t t a n c s o l j a , a z A n d r s s y t o n . K r , h o g y n e m s z a p o r t j k a z i l y e n e m b e r e k e t - m o n d t a m o s t a G e r o l s t e i n i n a g y h e r c e g n Q, a m i n t t k o z o t t u l s e r c e g Q, k a p a d o h n n y a l t l t t t s z i v a r k j a m g l s z e m g y r e v e t t e a t r a f i k o s t . A n n l n a g y o b b f i g y e l m e t r d e m e l t e k a z o n b a n a m r s o k s z o r l t o t t t r a f i k o s v e n d g e i , a zok a bizonyos idegenek, akiket Pest legjobb srhzba szndkozott vezetni az nkntes kalauz. (De hiszen ppen azrt vagyunk itt, hogy megismerkedjnk velk. Hogy szigoran tlkezhessnk az vek mlva keletkezett legendk felett, amelyeket Hermin vagy Alisz kisasszony meslgettek azoknak a Kirly utcai s krnykbeli hlgyeknek, akik rgi kalapjaikat hoztk, hogy azokat divatoss formlja Hermin vagy Alisz. Tartsunk teht sorrendet elbeszlsnkben, mint akr Vjszn, szletett Mrz Johanna, aki okos asszony ltre sohase ivott mskor srt, mint akkor, mikor az reg Dreher mrciusi srt a tekintlyes srskocsik nneplyes lasssggal, meggondoltsggal kezdtk hordkban szlltani a vrosban - mint akr ez a flegmatikus asszonysg, aki ktelessgt elvgezte a konyhn, de a tolablakot egy collal s e t o l t a k i b Qv e b b e n , b r m i l y e n v e n d g e k k e l r k e z e t t a z A n d r s s y t i h a m i s k r t y s , m i u t n I r m a e g y s z e r k r t y z o t t a B c s v r o s - n l , s e g y k r t y t , p p e n a m a k k d i s z n t , e m l k b e n o t t f e l e j t e t t e a z a s z t a l a l a t t . ) A t r a f i k o s t e h t ( m i u t n a l e g n a g y o b b n n e p l y e s s g g e l m e g h a j t o t t a m a g t a z a s z t a l t r s a s g e l Qt t , a m e l y p l d t k v e t t k a z i d e g e n e k i s - t a l n T i l l e r , a k a t o n a s z a b s z a b s z a i r k e z t e k m e g ? - d r m g t e a z e l n k e g y k s Qb b e n f e l m e r l Q e s e m n y b e v e z e t s e k n t ) - a t r a f i k o s t e h t V j s z n m i a t t a k r a k n a n i m e n y e g z Qt i s m e g r e n d e l h e t t e v o l n a a z r e g p i n c r n l - , a m a k k d i s z n t a n e m s o k b e c s l e t e v o l t a t o l a b l a k m g t t . A z A n d r s s y t i t r a f i k o s n a k i g e n e r Qt e l j e s , h a r s n y , t r o m b i t l h a n g j a v o l t , a m i n t P e s t e n m e g t a n u l t k v a l a e z t a h a n g s k l t a h o z z r t Q e m b e r e k , a m i k o r a h a t o d i k k e r l e t i k v h z a k b l k e z d t k k o r m n y o z n i a v i l g o t . T n z e r P l n a k l e h e t e t t i l y e n h a n g j a , a m i k o r a k v h z i a s z t a l m e l l e t t v d t e a k i s p o l g r s g r d e k e i t . E z e n k v l a z A n d r s s y t i t r a f i k o s a p p a s z e m t i s l e v e t t e a r c r l , m i n t h a k i c s e r l n i a k a r n n m a g t a z e l k v e t k e z Q t e e n d Qk b e n - a m i n t a k z p k o r i l o v a g o k i s s i s a k o t v l t o z t a t t a k a k l n b z Q a l k a l m a k k o r . I g e n f n y e s r e , s z i n t e k i h v l e s s g qr e c s i s z o l t e g y e s v e g e t ( m o n o k l i t ) v e t t e l Q m e l l n y e f e l s Q z s e b b Ql , a m e l y s z e m v e g n e k m r a s z e r k e z e t e i s r d e m e s v o l t a r r a , h o g y s z e m l l Qd s t r g y a l e g y e n : a r a n y h o z h a s o n l r u g k t a r t o t t k a m o n o k l i t a s z e m g d r b e n , m i n t v d e l m e z Qk . ( A s z e r k e z e t e k k o r b a n l t n k , a m o n o k l i s e m b e r e k j o b b a n l t t a k a z p s z e m qe k n l , a s n t k a c l r u g i k o n g y o r s a b b a n h a l a d t a k a z p l b a k n l , a f e r d e c s p Qj q n Qk k a r c s b b a k v o l t a k V n u s z n l , h a m e g f e l e l Q s z a l o n b a n r e n d e l t k m e g a f qz Qj k e t . E g y s u s z t e r n a g y a r a n y r m e t n y e r t a z r t , m e r t o l y a n c i p Qt k s z t e t t , a m e l y c i p Qb e n e m i s k e l l e t t e m b e r i l b . A z t l e h e t n e m o n d a n i , h o g y a z e m b e r s z e r e t Qv , s z a b a d k Qm qv e s s , l i b e r l i s s i d o m u l t B u d a p e s t : a t e s t i f o g y a t k o z s p o l g r s g v i g a s z t a l d s r a h a s z n l t a f e l m i n d e n t a l l k o n y s g t . N a g y d i v a t v o l t k z i k o c s i n j r n i a z A n d r s s y t o n , a m e l y k z i k o c s i t n a p s t s e s d l b e n Z s n v a g y D z s e r o m e v a s a l t c i l i n d e r k a l a p b a n t o l t h t u l r l . ) A t r a f i k o s t e h t f e l t e t t e m o n o k l i j t , s e v l t o z s l t a l t e r m s z e t e s e n j a b b s i k e r h e z j u t o t t . A r c n a k s s z e v o n t i z m a i e g y k o r a b e l i m g n s h o z i s h a s o n l t o t t a k ; b t r a n l e h e t e t t v o l n a Qt G r f f o n P e j c s o v i c s n a k , v a g y G r f f o n B o m b e l e s z n e k s z l t a n i , d e a t r a f i k o s e z t n e m a k a r t a . I n k b b a z t l a p o t v e t t e k e z b e , a m e l y e t a z r e g p i n c r k z b e s t e t t n e k i , m i u t n a s a r o k a s z t a l t e r t Qj r Ql s z a l v t j v a l l e v e r e g e t t e a h o r d r s a b o r b l y o t t m a r a d t e m l k e i t , f e l b e t r t f o g p i s z k l k a t , d o h n y h a m v a k a t , r n c o k a t a z a s z t a l t e r t Qn . - E b d e l n i m l t z t a t i k ? - k r d e z t e a z r e g p i n c r a z j v e n d g e k t Ql a z z a l a k o m o l y s g g a l , a m e l l y e l b i z o n y o s m e g k l n b z t e t s t s z o k s t e n n i a r e n d e s e n e b d e l Q s a t r f s a n v i l l s r e g g e l i z Q v e n d g e k k z t t a p o l g r i v e n d g l Qk b e n . A z r e g p i n c r n e k ( h a e z l e h e t s g e s ) n n e p l y e s e b b , s z o l i d a b b , t i s z t e s s g e s e b b l e t t a f e l l p s e i s , a t n c l p s e k e t v g l e g f e l e j t v n : e g y h t r a s i m t o t t h a j , v i z e s k e f v e l f s l k d Q, s z i n t e f e l f r i s s l t a r c u l a t e m b e r t p l d z v n : m e g f e l e l Q k o m o l y s g g a l l l o t t h e l y n , s s r r Ql , b o r r l e m l t s t s e t e t t . N a g y o n m e g l e p Qd t t t e h t , a m i k o r a t r a f i k o s a z a k k o r i A n d r s s y t h u m o r v a l s z l a l t m e g a z t l a p t a n u l m n y o z s a k z b e n : - S z e n y r , S i e s i n d e i n H a l u n k e . A c k l t e l f e l e j t e t t e a z t l a p r a f e l r n i , p e d i g a c k l n a k k e d v r t V j s z b a r t o m v e n d g l Qj b e n m r a n n y i m a r h a h s t m e g e t t e m , m i n t h a s p e c i l i s a n s p e c i e l a z n s z m o m r a s t n n e k e g y k r t a b u d a i V r m e z Qn . M i c s o d a s p e i z c e t l i e z , a m e l y b Ql h i n y z i k a m a r h a h s h o z v a l k r t s p o n t o s f e l s o r o l s a ? N e m a k a r o m s e V j s z n Qn a g y s g t , s e V j s z u r a t , i g e n t i s z t e l t b a r t o m a t m e g z a v a r n i b k s , c s e n d e s , c s a l d i e g y t t l t k b e n a z a s z t a l u k n l , a m i n t a f a m i l i r i s l e v e s e s t l b l , a m l y z l d s g e s t n y r b l , a v e l Qs c s o n t t a l i s g a r n r o z o t t l e v e s a p r l k b l v i l l i k k a l , k s e i k k e l , k a n a l a i k k a l k i s z e d e g e t i k a n e k i k m e g f e l e l Q f a l a t o k a t - h a b r s e h o g y s e t u d o m m e g r t e n i , h o g y m i t k e r e s a s z t a l u k n l a z a P l a c n e v q t Qz s d e g y n k , a k i p p e n a z r e g D a v i d o v i c s d o k t o r t v i t t e a t n k s z l r e , a m i k o r h e l y e t t e a d t a a b a n k o t , l e s z e d t e a k r t y k a t a J a p n k v h z k r t y a s z o b j b a n ? D e e l s Qs o r b a n n e m l t o k l e v e s p t l k o t a z a s z t a l o n , p e d i g n s i s m e r Qs e i m n e m a z r t j t t n k i d e , h o g y s z e m t a n i l e g y n k a n n a k a z e s e t n e k , h o g y P l a c g i b i c e l s k z b e n , m i k n t t l t i m e g b e n d Qj t a t i s z t e l e t r e m l t h z a s p r e b d j b Ql . n j l h a l l o m , a m i n t m o n d j a : u g y a n , n a g y s g o s a s s z o n y , a v e l Qs c s o n t n a k p p e n a l e g j o b b i k r s z t m l t z t a t i k o t t h a g y n i ? s P l a c k i s z o p o g a t j a , m e g r g j a , m e g r o p o g t a t j a a l e g n a g y o b b v e l Qs c s o n t o k a t i s , m e r t a l e g s r g Qs e b b z l e t i t j a i t i s e l m u l a s z t j a , h a v a l a h o l e g y t e r t k r e k e r l t v e l Qs c s o n t o t v e s z s z e m g y r e a v r o s b a n . N e m m o z d u l m e g a d d i g , a m g a c s o n t o k r l a l e g h i t v n y a b b m c s i n g o s d a r a b k k a t i s l e n e m s z e d e g e t t e k s s e l , f o g g a l , u j j a l , b o r s s a l , p a p r i k v a l , m g h a m a g a a z r e g K o h n e r A d o l f v r n i s Qt v a l a m e l y z l e t i m e g b z a t s s a l . - M e g n y u g t a t h a t o m a d o k t o r u r a t - f e l e l t m o s t d l i n n e p l y e s s g g e l a z r e g p i n c r - , h o g y B a r o n f o n K o h n e r n e m v r j a e b b e n a p e r c b e n i r o d j b a n P l a c n a g y s g o s u r a t . - V l a s z e n g - f e l e l t m o s t r g i p e s t i h u m o r r a l a z A n d r s s y t i t r a f i k o s - v a l s z n ql e g . . . A m i n t l t o m , P l a c r r a r r a i s , h o g y a z l d s g e s t l b a n v l o g a s s o n , n e m h i n n m , h o g y m a r a d t v o l n a p e t r e z s e l y e m , f i a t a l h a g y m a v a g y m s e f f l e t l v g i d e l i k t e s z a k o n y h b a n , h a P l a c c s a k s r g e n l i s a z a s z t a l n l ; s z e r e n c s r e , m g n e m d u g t a n y a k b a a s z a l v t t , h o g y a k a m a r b a n l e v Q s z a f a l d f z r e k e t i s e l Qc s a l o g a s s a a k o c s m r o s n t l , m e r t n l t t a m Qt b o l d o g u l t r f i k o r b a n a D u n a - p a r t o n , a B r a u n - f l e v e n d g l Qb e n , a m i k o r a M r i a V a l r i a u t c a i t Qz s d s e k b o s s z a n t s r a a z e g s z p a r a d i c s o m m r t s t m e g e t t e , a m i t a z n a p B r a u n n a f Qt t m a r h a h s h o z f Qz e t e t t . A z r e g D e u t s c h S n d o r s e k a p o t t m r p a r a d i c s o m m r t s t a f Qt t m a r h a h s h o z , m i u t n p p e n a z n a p k s e t t a bcsi srgny, amely a gabonapiacon a kurzust jelentette... A szp, csszrszakllas Deutsch Sndor paradicsommrts nlkl lt a helyn, mg Plac a szomszd asztalnl a fogpiszkl kztt vlogatott, vgl azt rendelte, hogy a Redout-bl hozzanak neki f e k e t e k v t , m e r t o t t a n t i s z e m i t a - k v t f Qz n e k . A H a n g l i f e k e t e k v j a m r n e m j - m o n d t a P l a c , a k i a p a r a d i c s o m m r t s t l r u h j n a k m i n d e n g o m b j t k i g o m b o l t a , s f e r t l y r k i g k n o z t a a z r e g , t i s z t e l e t r e m l t v e n d g l Qs t , h o g y a r u h j n e s e t t f o l t o k a t a z Q k l t s g n t i s z t t t a t j a k i . M i r e B r a u n n e g y n a g y k o n y h a k s s e l j t t e l Q. . . E g y s z v a l , m i t e r d Qz z e k i t t : o l y a n c i r k u s z k e r e k e d e t t , h o g y D e u t s c h S n d o r m a g h o z i n t e t t e a t i s z t e l e t r e m l t v e n d g l Qs t , s k z l t e v e l e , h o g y h a j l a n d e g y e s z t e n d e i g i s k i s e b b - n a g y o b b t Qz s d e i m e g b z s o k a t a d n i P l a c n a k , h a n e m h o z a t j a a R e d o u t - b l a f e k e t e k v t . M r k u s f Qp o l g r m e s t e r s z i d t a o t t a k k o r i b a n a z s i d k a t e g y n a g y , k e r e k a s z t a l n l . . . - M r c s a k a z r t i s - m o n d t a a H a t v a n y c g m e g a l a p t j a , e z a b i z o n y o s D e u t s c h S n dor -, mert nem akarok az oka lenni annak, hogy ez a bolond zsid kikeresztelkedik. - Ez Plac - szlt az Andrssy ti trafikos, miutn monoklijn t egy msodpercig se pillantott se jobbra, se balra, csak az tlapra, mint azok az emberek szoktk, akik tvgycsinls szempontjbl is szeretnek beszlgetni az regpincrrel. ( m d e a s z o m s z d s z o b b a n l d g l Q P l a c n a g y , h z o t t f l e i v e l n y i l v n m e g h a l l o t t e g y e t - m s t a z A n d r s s y t i t r a f i k o s e l Qa d s b l , m i r e e n g e d e l m e t k r t a s z t a l t r s a i t l : V j s z n Qn a g y s g t l , v a l a m i n t V j s z r t l , h o g y p u s z t n k o m c i k e d v r t l e v e t h e s s e k a b t j t , s s z e g r e a k a s z t h a s s a , m i k z b e n a k a b t j a b e l s Q z s e b b e n l e v Q, k o m o l y k l s e j q p n z t r c t t n y j t o t t a m e g Qr z s v g e t t V j s z n Qn a g y s g n a k , m e r t a z e m b e r s o h a s e m t u d j a , h o g y m i a d j a m a g t e l Q , m o n d v n : h a t a l m a s k a r j a i n k n y k i g h z t a a z i n g u j j a t , h o g y a k z e l Q g o m b j a i m e g f e s z l t e k . A l e g t b b b a j o m v a n e z e k k e l a g o m b o k k a l , n h a f l r i g i s n g y k z l b s t l o k a s z o b m b a n , h o g y e z e k e t a g o m b o k a t m e g t a l l j a m . M i r e V j s z n g y f e l e l t : A l e g j o b b a k a z o k a n g y l y u k a s g y n g y h z g o m b o k , a m e l y e k e t n v a r r ok a Vjsz ingre; ht hnap is elmlik, amg fityegni kezdennek. E prbeszd utn Plac igen komolyan sszefonta karjait a melln, mintha a legkzelebbi esemnyeket vrn.) Az Andrssy ti trafikos letette az tlapot: - Mindenesetre hozzon neknk hslevest. - Igenis, konzomt, porceln csszkben - felelte az regpincr, aki ezzel a megjegyzsvel bizonysgot tett arrl, hogy van nmi jratossga a nagyvilgon. - Nem csszkben krjk a levest, hanem valdi csaldi porceln tlban, hossz tszta legye n a l e v e s b e n , n e m b n n m , h a e g y k i s k a k a s f e j e t v a g y c s i r k e n y a k a t , e s e t l e g z z j t , d e n e m a k o c s m r o s n k i s a n g y a l o m z z j t , h a n e m a b a r o m f i t i s m e g t a l l h a t n n k a l e v e s b e n . ( A s z o m s z d s z o b b a n P l a c e b b e n a p e r c b e n f e l e m e l k e d e t t h e l y r Ql , s a f a l i burkolat prknyrl egy kisebb tblcskt s krtadarabot emelt le, amilyen szerszmok a krtyajtkhoz szksgesek, amely krtyajtkot kettesben szoks jtszani, s tartlinak, dardlinak neveznek. Plac egy krtavonst hzott a tbln. Terc a piros szig - m o n d t a , s V j s z n Qn a g y s g r a p i l l a n t o t t , a k i n e k a z z j t e m l e g e t t k a s z o m s z d b a n . ) . . . A k z p k o r r i e m b e r , a k i r Ql i d Qk z b e n j f o r m n m e g f e l e d k e z n i l t s z o t t a k , e k k o r a m a g a t r s a s g b a n , P o d o l i n i L a j o s a l s z o l g a b r , v a l a m i n t V i l m o s i V i l m a l l a m i t a n t n Q t r s a s g b a n h a l k a n g y s z l o t t : - M o s t m r m a g a m i s g y l t o m , h o g y v e r e k e d s k s z l . - A z a l s z o l g a b r e g y f o g a i k z t t t a r t o t t f o g p i s z k l v a l s z i n t e n y l l v s n y i p o n t o s s g g a l e l t a l l t a c i p Qj n e k a z o r r t . N e m l t o m s e h o l a f t y k s k e t . V i l m a k i s a s s z o n y v r a t l a n u l h z e l k e d Q t e k i n t e t e t v e t e t t a k z p k o r r i e m b e r r e : n m g s o h a s e l t t a m P e s t e n v e r e k e d s t . E z a m o n d a t b i z o n y n e m j e l e n t h e t e t t e g y e b e t , m i n t k r s t a z i t t m a r a d s h o z . S u g y a n e k k o r h a l l a t s z o t t a z e l n k h a n g j a : - N y z z a n a k m e g e l e v e n e n , h a e z e k a z e m b e r e k n e m a M a y e r L e x i k o n t r u l j k . D e a z i s l e h e t s g e s , h o g y P a n a m a - k a l a p p a l i s g y n k s k d n e k . ( B z z u k a j v e n d Qr e , h o g y m i r t t e t t e a z e l n k e z e k e t a m e g j e g y z s e k e t ; a z e l n k k m i n d e n s z a v u k r t f e l e l n i s z o k t a k , h a n e m i s e f l d n , h a n e m a t l v i l g o n . ) E g y e l Qr e a z t r t n t , h o g y V j s z n , a v e n d g l Qs n m g b e l j e b b , s z i n t e l t h a t a t l a n h e l y r e h z d o t t a c s a l d i a s z t a l n l , V j s z , m i n t e n g e d e l m e s l e t t r s h o z i l l i k : e l m e r e n g e t t a z a s z t a l t e r t Qn , a m e l y e n e g y i c i n y k e - p i c i n y k e k e n y r h j a t v e t t l d z Qb e , a m e l y m i n d i g k i s z k t t v a s t a g u j j a i k z l , a z r e g p i n c r e l g o n d o l k o z v a m e n t v g i g a k z p s Q d e s z k n , a p a d l n , m i n t a k i e l f e l e j t e t t e v o l n a , h o g y m i l y e n t n c f i g u r a i s k v e t k e z n k . H o s s z t s z t v a l , k a k a s f e j j e l , z z j v a l . . . s e h o g y s e b r e d t f e l b e n n e a z a m e l d i a , a m e l y l b a i t t e m r e c s b t o t t a v o l n a . A t o l a b l a k o k a t K a t i , a m i n d e n e s s z o l g l n y i t o t t a k i , s e z t n y o m b a n s z r e v e t t e a z A n d r s s y t i t r a f i k o s . F e l f o r t y a n s h o z e l e g e n d Q v o l t e g y m s o d p e r c : - , t i k u t y k , m e d d i g a k a r t o k l n i ? M s s z v a l : H u n d e , w o l l t i h r e w i g l e b e n ? M i t m o n d a n a a k o c s m r o s n Qn a g y s g a , h a k l f l d i v e n d g e i m t i s z t e l e t r e e s z e m b e j u t n a t l t t t v a d k a n f Qt v a g y m e d v e t a l p p e c s e n y t r e n d e l n i ? E z t p p e n g y t u d n i k e l l e g y b u d a p e s t i v e n d g l Qs n n e k , a k i e b b e n a v r o s b a n a k a r m e g g a z d a g o d n i , m i n t a k r a s z k e l y g u l y s t . N e m m o n d h a t j u k m i n d e n v i l g v r o s u n k b a t v e d t i d e g e n n e k , h o g y r e g g e l t Ql e s t i g S z e k e l i g o l s t e g y e n - B a n d i l e g y e k , h a m e g e l g e d n e e z z e l a z i d e g e n , a k i a z r t j t t i d e , p n z t e l k l t e n i , h o g y l e g a l b b t i s z t e s s g e s k iszolglsra tegyen szert vilgvrosunkban. n, a szegny, megvetett, utols trafikos, aki mindenkinek a kapcja az Andrssy ton, n bezzeg helyemen vagyok, amikor vrosunk nevezetessgeit kell megmutatni az idegeneknek, pedig rossz trafikcigarettn kvl n e m t u d o k n e k i k m s t e l a d n i - s e s z p k i l t s t , s e D u n a - p a r t i l e v e g Qt , s e S v b - h e g y e t , s e M a r g i t s z i g e t e t , s e t n c o s n Qt , s e B l a h n m a g y a r d a l a i t , s e S z a p r i P a l i t , s e e g y p o h r s e r t . . . l e g f e l j e b b e g y t u c a t p o r t o r i k , m i l r e s z , r e g l i t s z v a g y L o n d r e s z s z i v a r t . . . n a h e l y e m e n , a k o n y h m o n v a g y o k . . . D e r e s z k e t a b r . M a j d l e s z m g T o l l e g a t y a a b u d a p e s t i n a g y v e n d g l Qs u r a k k z t t i s . A z a k k o r i p e s t i n y e l v j r s t k e l l e t t i s m e r n i , h o g y m i n d e n k i m e g r t h e s s e a z A n d r s s y t i t r a f i k o s s z a v a i t , a m e l y e k e t o l y a n h a n g s l y o z s s a l a d o t t e l Q, m i n t h a t r o m b i t t v e t t v o l n a a t e r z v r o s i b c s n . - A k a s s z a n a k f e l , h a e z e k n e m v a l a m e l y n e m z e t k z i b e t r Qt r s a s g n a k a t a g j a i - m o n d a z e l n k , d e o l y a n b a j u s z h a n g o n , a m e l y e t c s a k s z o m s z d a i h a l l h a t t a k . A z e l n k u g y a n i s v a t o s s g o t p a r a n c s o l t m a g n a k , a m i k o r s z r e v e t t e , h o g y P l a c u g y a n c s a k j e l z i a t e r c e k e t s a k v a r t o k a t o d a k n n a c s a l d i a s z t a l n l ; n e m a k a r t v e l e e g y k a l a p a l k e r l n i . A z A n d r s s y t i t r a f i k o s , m i n t e z e l Qr e l t h a t v o l t : e b b e n a p e r c b e n e r k l c s i t m o g a t s r t u g y a n c s a k P i s t a r h o z f o r d u l t , a k i m o s t m r v g r v n y e s e n t v e t t e e g y e d u r a l m t a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g l Qb e n , m i u t n V j s z n Qn a g y s g a i s r e n o n s z o t a d o t t , o t t h a g y v n k o n y h j t , s f e h r k t n y t l e t v e i g e n e g y s z e r q v e n d g k n t m u t a t k o z o t t m i n d a z o k e l Qt t , a k i k t Ql e v r t k a c s o d a t t e l e k e t . - E z a b o l o n d , i d e g e s t r a f i k o s p l n e m e g k t y a g o s o d o t t - m o n d t a k s Qb b a z e l n k , d e c s a k f e r t l y r k m l v a a b e k v e t k e z e t t e s e m n y e k u t n . - E g y i g a z i v e n d g l Qs n t n e m v o l n a s z a b a d l t n i k o n y h j n k v l , mert az ember elveszti illziit. Pap s katona civilben... ppen azrt nem szeretett Ferenc Jzsef se mutatkozni civilben. - A figyelmen kvl esett borblynak ismt viszketegsge tmadt. - De igenis jrt civil ruhban, amikor egy alkalommal frakkban , c i l i n d e r k a l a p b a n u t a z o t t N i z z b a a f e l e s g e u t n . K i k e m n y t e t t c i v i l g a l l r t i s v i s e l t a n y a k n , a m i l y e n g a l l r t k s Qb b F a u r F l i x n v a l a t t r u l t a k a g a l l r k e r e s k e d Qk , d e n e m n a g y s i k e r r e l - m o n d a b o r b l y a z e l n k m e g j e g y z s r e , a m i r e J e n Qk e e g y s z e r qe n r e n d r e u t a s t o t t a , v a l a m e l y o l y a n s z t h a s z n l v a , a m e l y e t s r t s n e k s z o k s m o n d a n i . A z e l n k a z o n b a n m g r e n d l e t l e n v o l t , m i n t o l y a n k o r m i n d i g , h a a d f i z e t Q p o l g r o k e v i c k l s t l t t a m a g a k r l , m e r t a l a p t e r m s z e t e a z v o l t , h o g y a p a n a s z k o d k n a k s o h a e g y e t l e n s z a v t s e m h i t t e e l . - A k r m i l e g y e k , h a e z e k n e m M i s k j e r e k - m o n d a z e l n k a s z o m s z d j n a k . - N z d c s a k m e g a c i p Qj k e t , e z e k e t a z a l a p o s c i p Qk e t , a m e l y e k h e z a t u l a j d o n o s o k m a g u k v l o g a t t k k i a b Qr t s a t a l p a t , p a p i r o s b a c s o m a g o l v a v i t t k e l a z t a s u s z t e r k h z , a k a p t a f n m a g u k i s f r t a k - f a r a g t a k . F o g a d n i m e r n k , h o g y a c i p Qj k b e n t a l p b e t t i s v a n p a r a f b l a z t z s e l l e n , d e f d e r v e i s z i s . C s a k e g y M i s k j e r - n e k l e h e t i l y e n c i p Qj e . A z a s z t a l t r s a s g t a g j a i m r t u d j k v a l a , h o g y M i s k j e r e k - n e k k i k e t s z o k o t t n e v e z n i a z e l n k . T b b n y i r e a z o k a t a f u r c s a e m b e r e k e t , a k i k k e t t e s v e l j r j k a m a g y a r o r s z g u t a k a t , s k u t y a b Qr t s k j u k o n m i n d e n f l e r z k a r i k k , d r t o k , k s e k c s r m p l n e k , s f o g l a l k o z s u k s z e r i n t m e g f o s z t j k a z l l a t o k a t a n e m k t Ql . C s i k k s b i k a b o r j k r k e l l e n s g e i . . . g y n e v e z t e a z e l n k a b i z o n y t a l a n i d e g e n e k e t . - N e m , k r e m - s z l t m o s t a s z e m v e g e s t r a f i k o s . - n k o r a f i a t a l s g o m t a a N e m z e t i P r t h o z t a r t o z o m , a h o v A p p o n y i , H o r n s z k y s a z e g s z m a g y a r r i t r s a d a l o m . s hogy nem viszem a vendgeimet a Kirly utca tls sorra ebdelni, azt csak abbl a szempontbl teszem, hogy megmaradhassak az elnk r kerletben, jl tudvn, hogy a Kirly utca tls sora, a pratlan numerusak mr az Erzsbetvroshoz tartoznak. Engem hatvanhatszo r f l d h z v g h a t m g a s o r s , h a t v a n h a t s z o r k i m e h e t e k a d i v a t b l , h a t v a n h a t s z o r t r o m b i t l h a t j k a f l e m b e , h o g y a d e m o k r c i , a r a d i k a l i z m u s , V z s o n y i - W e i s z f e l d V i l m o s a j v Q: n m e g m a r a d o k a N e m z e t i P r t n l s a C o r n e v i l l e i h a r a n g o k - b a n i n k b b v a g y o k a szegny mrki prtjn, mint a Brief prtjn, aki nem messzire a trafikomtl a legfinomabb libapecsenyvel ltja el a gazdag budapesti polgrsgot. n Bessenyei henteszletben szoktam a vacsormat venni, ha nincsenek vendgeim. - Sokat utaztam, sosem hab o z t a m . . . - k e z d e t t n e k e l n i a h a l l g a t a g b o r b l y a z a s z t a l v g e n , p p e n a C o r n e v i l l e i h a r a n g o k c m q o p e r e t t b Ql v v e a t e x t u s t , m i e l Qt t a z e l n k l l s p o n t j t b e v r t a v o l n a . E l s Qn e k J e n Qk e m o r d u l t r : - H a v a l a m i h a n g o s d o l g o t a k a r s z m qv e l n i , m e n j a h o r d r r a l e g y t t a z u d v a r r a , s k a p a r d m e g a z a j t t , m i n t a k u t y a . H t b i z o n y e z e l g m e g a l z r e n d r e u t a s t s v o l t a b o r b l y r s z r e , d e a n n l l e s j t b b a b o r b l y s z e m p o n t j b l a z e l n k m o s t k v e t k e z Q m a g a t a r t s a , a k i a m r t b b s z r e m l t e t t p e c s t g y qr qs m u t a t u j j t k a r m e s t e r i m o z d u l a t t a l r z t a m e g a b o r b l y f e l , m i n t h a v a l a m e l y h a m i s h a n g o t s z l e l t v o l n a , u g y a n a k k o r m u t a t u j j t a t r a f i k o s f e l s z r t a , m i n t h a e n n e k k v e t k e z e t t v o l n a a s z l j a . A t r a f i k o s l t a z e n g e d e l e m m e l , s f l i g f e l e m e l k e d e t t l Q h e l y z e t b Ql : - M i e l Qt t e l Qt e r j e s z t s e m e t m e g k e z d e n m , n a g y o n k r e m m i n d a z o k a t a z u r a k a t , a k i k m r j a v b a n k s z l Qd n e k g y a h e l y b e l i d s z t e r e m b e n , m i n t a k l s Q l o k a l i t s b a n , h o g y s z a v a i m a t e r Qt e l j e s k z b e k i l t s o k k a l m e g z a v a r j k , m i n t e z m a n a p s g s z o k s g y ql s e i n k e n , a n l k l h o g y T h a i s z E l e k k o n s t b l e r j e i l n s l h t o n v o n u l n a f e l a t n t e t Qk e l l e n ( a z e l n k a z e g y i k k e z t m l y m e l l n y z s e b b e d u g t a , m i n t h a v a l a m i t e m l k b e t e n n e e l a z e d d i g e l h a n g z o t t s z a v a k b l ) , n a g y o n k r e m a z u r a k a t , h o g y n e m o n d j k n e k e m , h o g y g u t g e b r l l t , L Qv i , v a g y j l o r d t o t t l , L Qv i . M i r t ? M e r t n e m t a r t o z o m a L Qv i e k i g e n t i s z t e l t c s a l d f j h o z , a t y m z e n s z v o l t a m a g y a r k i r l y i O p e r a h z z e n e k a r b a n , s o k s z o r k s r t e e l N e y D v i d o t a z o n a h e l y e n , a h o l m o s t a z n t r a f i k o m l l , s W i s s e n d o r f , a k i m o s t l e g n e v e z e t e s e b b z e n s z e O p e r a h z u n k n a k , a t y m a t k s r t e e l g y a k r a n e g y k z e l i s r h z b a , a h o l K n e i p p p t e r t i s z t e l e t r e e s t n k n t s r z Q t r s a s g s z o k o t t s s z e g y ql n i , m e g v r t k a z e l Qa d s v g t , m g a W a g n e r - e l Qa d s o k t i s , s m i n d e n n a p m e g g r t k e g y m s n a k , h o g y a k o r a r e g g e l i r b a n a v r o s l i g e t i v z t o r o n y n l a h a r m a t o s g y e p e n s m e z t l b t a l l k o z n a k , m i n t e z t a w r i s h o f e n i p l b n o s , K n e i p p p t e r e l r e n d e l t e m i n d a z o k n a k , a k i k a z Q g y g y m d j a r v n h o s s z l e t k o r t a k a r n a k l n i , m i n d e n f l e g a l a n d b l f r g e k t Ql m e g s z a b a d u l n i s k s Q r e g s g k b e n i s e l s Qn e k a k a r n a k m e g m a r a d n i a n y o l c n a g y b Qg Qs k z t t , a k i N o p c s a b r i n t e n d n s i d e j b e n v o l t a k p p e n a z e n e k a r e l i t j t j e l e n t e t t e , m e r t a n a g y b Qg Qs t a r t j a s s z e a b a n d t , a m i t m i n d n y j a n t u d u n k , a k i k v a l a m i t i s k o n y t u n k a z e n h e z . A z e l n k e k k o r v a l a m e l y e m b e r f l t t i c s e l e k e d e t e t v i t t v g h e z , t u d n i i l l i k s s z e s z o r t o t t a j k a i k z l k i n y j t o t t n y e l v v e l t k l e t e s e n o l y a n h a n g o t a d o t t , m i n t a n a g y b Qg Q, h a a n n a k h r j n v g i g v o n j k a l s z Qr b Ql k s z l t v o n t . A trafikos felkiltott rmben: - Gemacht, lukatos, vagy magyarul: jl csinltad, kedves mester! Itt tltttem teht n boldog ifjkoromat a nagy zenszek trsasgban, mindennap elstlva azon operahzi szobrok alatt, amelyek Liszt Ferencet brzolj k k l n b z Q k l s Qb e n , a m i n t a z e g y e s l a r c o s b l o k o n m e g j e l e n t . M e r t a z e n e m i n d i g u g y a n a z , c s a k p p e n a s z a b s m i n t a v l t o z i k - m o n d t a m a g a N o p c s a i n t e n d n s , a k i t t r a f i k o m b a n O p e r a s z s z i v a r o k k a l s z o l g l t a m k i - , c s a k a r r l v a n s z , h o g y a v e n d g t e n o r i s t n a k n a g y o b b k p Ql d t k e l l f e l l l t a n i a k u l i s s z k m g , m i n t a h e l y b e l i t e n o r i s t n a k . I g a z , h o g y s z e g n y a t y m m s v l e m n n y e l v o l t e r r Ql a z e g s z d o l o g r l , m i n t e z t k e r i n g Qj b e n m e g i s r t a . A z t r t a m e g k e r i n g Qj b e n , h o g y a h o n v d z e n e k a r B a c h k a r m e s t e r v e z n y l e t e a l a t t a z r t r v e n d n p s z e r qs g n e k a W a m p e t i c s b e n , m e r t a k a r m e s t e r n e k s i k e r l t b a j s z t a p e s t i p u b l i k u m z l s e s z e r i n t a l a k t a n i . - K a i s e r W i l h e l m - b a j s z a v o l t - m o n d m o s t a b o r b l y . - D e h t a f i l h a r m o n i k u s o k m g i s c s a k k l n b l t u d t k G r i e g r o m n c t e l Qa d n i , m i n t B a c h z e n e k a r a , a k r m i n t f v a t t a a k r t s k e t a k e l l Q h e l y e k e n , h o g y a V r o s l i g e t e g s z k r n y k r Ql s s z e g y qj t s e a p u b l i k u m o t a z l l a t k e r t i v e n d g l Qb e , a z e n e k a r i e m e l v n y k z e l b e a z e z r e d e s e k e t , a k i k e l i s m e r Ql e g b l i n t o t t a k a n a g y d o b o s f e l , a t v o l a b b i a s z t a l o k n l a t b b i p e s t i e l Qk e l Qs g e k e t , a k i k a z i d e i l i b a s z l d s a l t a f o g y a s z t s a k z b e n a z z a l m u l a t t a t t k d e l n Qi k e t , h o g y a k o n t r a p u n k t o t j o b b a n i s m e r i k , m i n t W a m p e t i c s . A t y m , s o h a e l Qa d s r a n e m k e r l t k e r i n g Qj v e l z s e b b e n , e z e n i d Q a l a t t a v r o s l i g e t i t k r n y k n s t l t v e l e m . s k s Qb b , a m i k o r W e k e r l e S n d o r t l m e g k a p t a m a t r a f i k e n g e d l y t : z l e t z r s u t n , a r e d Qn y k m g t t , k s Q e s t k e n e l h e g e d l t e n e k e m a k e r i n g Qt a z l d f g g n y k m g t t , a m e l y f g g n y k a t r a f i k h t t e r b e n v o l t a k . - D e h t m o n d j a m e g , k e d v e s b a r t o m , h o g y k e d v e s a t y j n a k m i v o l t a n e v e , t a l n e l Qv e s z e m k e r i n g Qj t , h a j s z a k a , a k l n b z Q e x t r a s z o b k b a n , k e d v e m k e r e k e d n e m e g i n t a z o n g o r a m e l l l n i , t e r m s z e t e s e n c s a k a h l g y e k s b a r t a i m f e l v i d u l s r a - s z l t m o s t a z E s p e r e s i g e n j s g o s a n , s z i n t e a t y a i h a n g o n , m i n t h a e g y t t r e z n e a t r a f i k o s s a l , a k i n e k a r c a m i n d s z e n v e d Qb b v l t e l Qa d s a a l a t t . A t r a f i k o s t o m p a h a n g o n v l a s z o l t : - A t y m a t h o l H v v i z i n e k , h o l B a l a t o n i n a k , h o l B a d a c s o n y i n a k h v t k z e n e s z e r z e m n y e i u t n , m e r t k l n b z Q l n e v e k e n p r b l k o z o t t m e g a z e n e s z e r z s t e r n . K e r i n g Qj t B a l a t o n i b r n d - n a k n e v e z t e , s S e r l y L a j o s , h r s z e r i n t , t b b s z r i s e l Qa d t a A m e r i k a n a g y v r o s a i b a n , a m i k o r a b a r n a b Qr q m u z s i k u s o k r o j t o s g a t y b a n s p i r o s m e l l n y b e n m u z s i k l t a k . - s j e l e n l e v Q b a r t a i ? - k r d e z t e m g j s g o s a b b a n a z E s p e r e s . - S z i n t n z e n s z e k ? A z e l Qa d , m i u t n p p e n A n d r s s y t i t r a f i k o s v o l t , n y o m b a n m e g r t e t t e a z E s p e r e s p a t r i a r k l i s c l z s t . A S z i n t n z e n s z ? k r d s a l a t t m e g l e h e t Qs g o r o m basgot is gondoltak magukban azok a pestiek, akik Ferenc Jzsef alattvali voltak. Akkoriban gyorsan terjednek a vros jelszavai, Pest nmagba merlt vros volt, azt hitte, itt laknak a legokosabb s legszellemesebb emberek a fldkereksgen, klnsen a h a t o d i k k e r l e t b e n . ( T i l l e r , a k a t o n a s z a b , a k i m e l l i g r Q v r s s z a k l l t c s u p n a b b l a s z e m p o n t b l v o n t a n h a f l r e , h o g y a k e l l Q n n e p l y e k e n F e r e n c J z s e f - k a b t j r a f e l r a k o t t r e n d j e l e i t i s m e g m u t a s s a a p u b l i k u m n a k : a z A n d r s s y t t o r k o l a t n a F r d Q u t c b l j v e t - b e k a n y a r o d o t t , s k e m n y k a l a p j t d e r k i g r Q k z m o z d u l a t t a l l e e m e l t e a z e g s z A n d r s s y t e l Qt t , a k r l t o t t i s m e r Qs t , a k r n e m . K s z n t a c g t b l k n a k , a p a l o t k n a k , a L i g e t f e l Ql r a m l j l e v e g Qn e k , m i n t a h o g y F e r e n c J z s e f i s m i n d i g k s z n t , a m i k o r k o c s i j a a z A n d r s s y t r a f o r d u l t . ) U g y a n g y k s z n t m o s t a z e l n k j b n s m d j a m i a t t e l k n y e z t e t e t t A n d r s s y t i t r a f i k o s , a k i t e l Qa d s b a n m e g z a v a r t a z E s p e r e s m e g j e g y z s e . E b b Ql a c l b l , a k s z n s c l j b l l e v e t t e a f o g a s r l f e k e t e s z a l agos, szrke, cilinder formj kalapjt, fejre illesztette a kalapot, majd nneplyesen emelve azt, gy szlott: - Most pedig van szerencsm bemutatni az uraknak asztaltrsaimat, miutn felhatalmazst nyertem arra nzve, hogy inkognitjukat felfedhessem. A z i d Qs e b b r n a k a z a s z e r e n c s j e v a n , h o g y E s t e r h z y n v e n r t k b e a b b a a s e m a t i z m u s b a , a h o l a z o k n a k a z u r a k n a k a n e v e r a g y o g , a k i k Qf e l s g e g r d j b a n v l l a l t k a s z o l g l a t o t . V e n d g u r u n k n e v e m e l l e t t e g y k i s j e l j e l e n t i , h o g y Q e g y i k e a m a g r d a t i s z t e k n e k , a k i k a z i d e g e n e k f o g a d t a t s r a v a n n a k k i s z e m e l v e a l e g m a g a s a b b u d v a r t a r t s b a n . A m s i k j e l e n l v Q r n e v t e l h a l l g a t o m , m g a k k o r i s , h a e r r e Qf e n s g e n e k e m e n g e d e l m e t a d n a . B r c s a k e g y r o n g y o s A n d r s s y t i t r a f i k o s v a g y o k , a k i t a z z a l i s s z o k t a k g y a n s t a n i , h o g y a z r t k e r e s e m a v i d m t r s a s g o k a t , h o g y r e g g e l e n k i n t f r a n c i a p e z s g Q m a r a d v n y a i t l k n n y t s e m m e g g y o m r o m a t , h o l o t t r e n d e l s e m r e m g n e m b o n t o t t a k e g y e t l e n p e z s g Qs v e g e t s e m a f Qv r o s b a n : m g s e m o n d o m m e g a z i d e g e n h e r c e g r n e v t , a k i v l e t l e n l a m a g y a r s z k e s f Qv r o s b a u t a z o t t a z i t t e n i v i s z o n y o k t a n u l m n y o z s r a , s v l e t l e n l z l e t e m e t l t o g a t t a m e g . . . - H o g y S t i n k a d r e s z s z i v a r r a l e l l s s a m a g t - m o n d t a m o s t P l a c a s z o m s z d s z o b b a n , m e r t r e z t e , h o g y e b b e n a p e r c b e n v g l e g c s Qd b e j u t o t t e m b e r l e t t i t t , a h o l i l y e n u r a s g o k k e v e r e d t e k a j t k b a , n i n c s t b b s e m m i r t e l m e a n n a k , h o g y k r c s k k e t s v o n a l a k a t j e g y e z z e n a f e k e t e t b l c s k r a . 8 A z l e t n h a m e g i s m t e l i l y e n m e g l e p e t s e k e t a z l r u h s h e r c e g e k k e l s k s r Qi k k e l , a k i k a k z v l e m n y s z e r i n t m r c s a k a n a g y o n r g i s z n d a r a b o k b a n j t s z h a t n k s z e r e p k e t , h a m g a k a d n a s z n h z , a h o l i l y s z n d a r a b o k a t j t s z a n a k - p e d i g e b b e n a p e r c b e n m g k o m o l y a b b r a f o r d u l t a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g f o g a d b a n i s m t l Qd Q r g i s z n d a r a b . A K i r l y utcai hz kapuboltozata alatt ugyanis kerekek dngse, lovak dobogsa dongott, mintha kocsi rkezett volna, holott Vjsz r ebben az rban semmifle bor- vagy srszlltmnyt nem vrt, mert hiszen gy a borszlltsoknak, valamint a srfuvarozsoknak is v a n n a k s p e c i l i s n a p j a i k , a m e l y n a p o k h o z r g i v g s v e n d g l Qt u l a j d o n o s o k r a g a s z k o d n a k . s m g i s k o c s i j t t b e a z u d v a r r a , m g p e d i g e g y o m n i b u s z - n a k n e v e z e t t k o c s i , a m e l y n e k v e g a b l a k a i a k u t y a f e j q k v e z e t e n r z k d t a k , d i d e r e g t e k . A z o m n i b u s z o l d a l n o l v a s h a t a n n a g y b e t qk k e l v o l t f e l r v a , h o g y M a t t o n i H e n r i k E r z s b e t S s f r d Qj b Ql j t t a z o m n i b u s z , m g p e d i g r e s e n , u t a s o k n l k l . A z o m n i b u s z p r n i r l a z o n b a n m g i s c s a k l e s z l l o t t v a l a k i , m g p e d i g e g y a r a n y z s i n r o s s a p k t , s z a l o n k a b t o t s t e k i n t l y e s c v i k k e r t ( c s p t e t Qt ) v i s e l Q r i e m b e r , a k i n e k m i n d e n m o z d u l a t n l t s z o t t , h o g y a l a p o s a n k i t a n u l t a a s z l l o d a i p o r t s s g o t , m i e l Qt t a k o c s i r a s z l l o t t v o l n a . L b s z r a i k l y h a c s Qh z h a s o n l n a d r g s z r a k b a v o l t a k b j t a t v a . A l b s z r a i t e g y m s h o z s z o r t o t t a , m i k z b e n b e s z l t . A m e g t e s t e s l t i l l e d e l e m v o l t , a m i n t Qs z k a k a d u f r i z u r j r l l e e m e l t e s a p k j t , s a z u d v a r r a l p Q V j s z r t l m e g k r d e z t e , h o g y e b b e n a z p l e t b e n v o l n a - e v a l b a n a z a h r e s G a s t h a u s , a m e l y B c s v r o s - h o z v a n c m e z v e ? V j s z r i g e n l Q v l a s z r a : a z i l l e d e l m e s s g m i n t a k p e , a z r e g h o t e l p o r t s k o m o l y , t r g y i l a g o s s z a v a k k a l e l m a g y a r z t a , h o g y a z r t t a r t o t t a c l s z e r qn e k o m n i b u s z v a l a z u d v a r r a l l a n i , m i u t n v e n d g e i , a P r i n c s a G e n e r l i s h o s s z e b d e l s q e m b e r e k , s e b d u t n s e n a g y o n s z e r e t n e k m u t a t k o z n i a z u t c n , a z e m b e r e k k z t t . E z r t i n t z k e d e t t a z i g a z g a t s g , h o g y a s z l l o d a o m n i b u s z a e g y m e g b z h a t s z e m l y z e t - t e l m i n d e n t t a z e l Qk e l Q v e n d g e k r e n d e l k e z s r e l l j o n , h a a z o k l e l n e k e b d e l n i . V j s z r t e r m s z e t e s e n h z i g a z d a i u d v a r i a s s g g a l m e g k r d e z t e a p o r t s u r a t , h o g y v o l t - e m a m r r r Q i d e j e a r r a n z v e , h o g y n m a g r a i s g o n d o l j o n ? A p o r t s a z t f e l e l t e , m g n e m , d e Qk k l n b e n i s s v j c i i d Qs z m t s s z e r i n t l n e k . V j s z r e l h r t k z m o z d u l a t o t t e t t , m o n d v n , h o g y i s m e r i Q i s a z o k a t a b i z o n y o s R e d i n g I t e l e k e t s T e l l V i l m o s o k a t , d e g y t u d j a , h o g y a z o k i s m e g i s s z k a f r i s s e n c s a p o l t s r k e t , m r p e d i g a f r i s s c s a p o l s i d e j e n y o m b a n m e g r k e z i k , a m i n t a p o r t s r m e g t i s z t e l i c s a l d i a s z t a l t , h o g y a n n l h e l y e t f o g l a l j o n . A p o r t s g r e t e t t e t t , s n h n y i n t z k e d s t v g z e t t e z u t n a k o c s i s s a l a z o m n i b u s z k n y e l m e s e l h e l y e z s e s z e m p o n t j b l , h o g y a v e n d g e k a z o n n a l b e s z l l h a s s a n a k , h a k e d v k k e r e k e d n e t o v b b u t a z n i . E z a l a t t a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g l Q t u l a j d o n o s a l t h a t l a g m i n d e n k l n s e b b f e l i n d u l t s g n l k l t r t v i s s z a v e n d g l Qj b e c s a l d i a s z t a l h o z , s c s a k h a n g j a r e m e g s b Ql l e h e t e t t m e g t l n i , h o g y n e m m i n d e n n a p i m o n d a n i v a l j a v a n a f e l e s g e s z m r a : - T e , J a n c s i , m o s t p e d i g m e n j v i s s z a a k o n y h d b a , s h a a z a r a n y l a k o d a l o m n a p j i g k i t o l o d o n n a n a z o r r o d a t : e l Qv e s z e k e g y b k a n y z t , s l e v g o m a z o r r o d a t . ( T e r m s z e t e s , h o g y u t l a g , v e k m l t n a h a g y o m n y o k b l , m e s e m o n d s o k b l s m s l h a , k n n y qs z e r q t e e n d Qk b Ql l d e g l Q e m b e r e k k l n b z Q m e g j e g y z s e k e t f qz t e k a z e s e m n y e k h e z , a m e l y e k e z e n a n a p o n a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g f o g a d b a n t r t n t e k . M i n d e n v e n d g l Qn e k v a n n a k l e g e n d i : a l e g t b b f o g a d b a n b e f a l a z o t t e m b e r e k , u t a s o k , l k u p e c e k , k e r e s k e d Qk h a l l g a t z n a k , d e a v e n d g e k h a z u g s g a i b a b e l e n e m s z l h a t n a k . T e h t m i s e s o k a t t r Qd j n k a z z a l , h o g y m i t b e s z l t e r r Ql a f a r s a n g v g i , b j t e l e j i n a p r l v e k m l t n a f e k e t e , k e m n y k l q s z j g y r t , a k i t r s a s g v a l v a s r n a p o n k i n t i d e j r t s r z n i , s j k e d v b e n m g a p d i m e n t u m o t i s m e g d n g e t t e , h o g y a r g i v e n d g e k u t n t u d a k o z d j o n . M i c s a k m a r a d j u n k a z e g y s z e r q t n y e k n l , a m e l y e k e g y m s u t n k v e t k e z t e k . ) - M i n d j r t v e c s e r n y r e h a r a n g o z n a k , m i n t V e r d i a m a f e l e j t h e t e t l e n s z n d a r a b j b a n , a m e l y n e k e z a c m e : S z i c l i a i v e c s e r n y e , s m g m i n d i g n e m t r t n i k i n t z k e d s g y n k b e n - k e z d t e a z A n d r s s y t i t r a f i k o s , m e r t c s a k Q r e n d e l k e z e t t a n n y i s z e m t e l e n s g g e l , h o g y a t r t n t e k , a M a t t o n i - f l e o m n i b u s z m e g r k e z s e s V j s z v e n d g l Qs f e l e s g n e k m o n d o t t m e g j e g y z s e u t n : u g y a n o t t f o l y t a s s a a m a g a n t j t , a h o l e l h a g y t a . D e m o s t n a g y c s r m p l s s e l f e l p a t t a n t a t o l a b l a k , s m g t t e m e g j e l e n t V j s z n , s z l e t e t t M r z J o h a n n a a r c a , a m e l y a r c b l e s z b e j u t h a t t a k v o l n a a z e m b e r n e k ( n y u g o d t e l g o n d o l s a i b a n ) m i n d a z o k a r e m e k c k l k , a m e l y e k e t a k l n b z Q s l t e k m e l l e l m u l a s z t o t t v i l l j r a t qz d e l n i , s u g y a n e z r t k s Qb b e n k l n b z Q b a j o k r t k a z l e t b e n . A h a l l g a t a g k o c s m r o s n p r g e t t e n y e l v t . - M i m r n a g y o n r g e n t u d j u k , h o g y m e n n y i h a t s z o r h t , h t s z e r h a t , d e a z t m g n e m t u d j a e z e n a k e r e k v i l g o n s e n k i , h o g y m i t rendelt ebdre az Andrssy ti nagysgos r. Rendels nlkl pedig nem tudja a konyha a maga dolgt elvgezni. Csak egy asszonynak lehet annyi btorsga, hogy inkognitban utaz uralkod hercegek s tbornokok jelenltben gy kinyissa a szjt. Mg a rettenthetetlen elnk, aki ebben az letben mindig Vjszn prtjn volt: se merszelte az assz o n y s z a v a i t h e l y e s e l n i , s Qt p e c s t g y qr qs m u t a t u j j t o l y m l y e n e l d u g t a m e l l n y e z s e b b e , h o g y a z t ( a l e g e n d a s z e r i n t ) c s a k a k k o r t a l l t k m e g , a m i k o r a z e g s z e l Qa d s n a k v g e v o l t , s a p h o l y n y i t o g a t a s s z o n y s g o k i s m t s z e r e p e l n i k e z d t e k , m i n t h a m g m i n d i g a z e l s Q n g y e s b e n t n c o l n n a k a s z n d a r a b b a n . I g e n , a z e l n k p e c s t g y qr qs u j j t m r V j s z n s e m l t h a t t a , b r n a g y , d e s z a b l y o s o r r v a l ( a m i l y e n o r r e b b e n a z i d Qb e n e g y v i l g h r q o p e r a n e k e s n Qn e k d s z t e t t e a z a r c t ) n h a a z e l n k f e l p i l l a n t o t t . A z A n d r s s y t i t r a f i k o s p e r s z e n y o m b a n s z r e v e t t e a h e l y z e t e t , m e r t h i s z e n o k u l s n l k l s o h a s e n z e g e t t e b o l t j b l a v i l g o t : a s z o b a k z e p r e l l o t t , s g y s z l t a t o l a b l a k m g t t k n n y e s s z e m m e l f i g y e l Q f o g a d s n h o z : - n n e m r e n d e l t e m v a d k a n f Qt , p e d i g p p e n a j e l e n l e v Q P a l k o n y a i n Qn a g y s g a s z a k c s k n y v b Ql o l v a s t a m , h o g y a v a d k a n f Qn e k m o s t v a n a z i d e j e . ( P a l k o n y a i n n e v n e k e m l t s e k o r a z E s p e r e s m e l l e t t l Q S z e r k e s z t Q n m i i d e g e s s g e t r u l t e l m a g a v i s e l e t b e n - m e r t h i s z e n p p e n P a l k o n y a i n l n v a l a t t r t a k o n y h a r e c e p t j e i t e g y c s a l d i j s g b a n . E z r t i d e g e s s g b e n g y s z l t a h o r d r h o z : - n d e m o k r a t a e m b e r v a g y o k , d e h a t o v b b r a i s i t t a k a r h e l y e t f o g l a l n i : m e n j e n a z u d v a r r a d a r a b i d Qr e , h o g y m e g b o c s t h a s s a m , h o g y f o k h a g y m s p i r t s t e v e t t r e g g e l i r e . - A h o r d r s z e g n y s g v e l v d e k e z e t t , d e m o s t m r s e n k i s e h a l l g a t o t t r , c s a k j g g d e r m e d t s z e m e k , a m e l y e k n e m r t e t t k a h o r d r k l n s m o z g o l d s t . ) - M o n d o m , n e m r e n d e l t e m v a d k a n f Qt , h o l o t t P a l k o n y a i n Qn a g y s g a , a k i t a z j j e l i v i l g b l v a n s z e r e n c s m i s m e r n i , d e S h a k e s p e a r e s e , a k i n e k n i s p p e n g y v a g y o k t i s z t e l Qj e , m i n t P a l k o n y a i n : n e m g o n d o l h a t e l e b d e t v a d k a n f Q n l k l , a m e l y e t l r u h b a n f o g y a s z t a n a k e l a k i r l y o k , f e j e d e l m e k , h e r c e g e k . M g p e d i g a b b l a z e g y s z e r q o k b l n e m r e n d e l t e m v a d k a n f e j e t , m e r t n e m a k a r t a m z a v a r b a h o z n i a z l t a l a m n a g y r a b e c s l t v e n d g l Qs c s a l d o t . H t h a p p e n , p i l l a n a t n y i l a g , h i n y z i k a k o n y h b l a k a k u k k f q, a m e l y n l k l a v a d d i s z n f e j e t f Qz n i a m g y s e m r d e m e s . D e n e m r e n d e l t e m m e d v e s o n k t s e m , p e d i g P a l k o n y a i n e g y i k r e c e p t j b e n k l n s e n a j n l j a e z t a f i n o m e l e d e l t e l Qk e l Q v e n d g e k f o g a d t a t s a k o r . N e m l e h e t t e l j e s a z e b d f s t l t m e d v e c o m b n l k l , h a e l Qk e l Q v e n d g e k e t v r u n k , z e n i B c s k a i g y g y s z e r s z n - n e k P a l k o n y a i n 1 9 * * f e b r u r h a v b a n . g y s z l t a z A n d r s s y t i t r a f i k o s , s b e l s Q z s e b b Ql v r a t l a n u l j s g b l k i v g o t t p a p r s z e l e t e t v e t t e l Q, a m e l y e t a m e g l e p e t t e l n k e l h e l y e z e t t . - C s a k a z a j I s t e n t u d j a a m a g a s e g e k b e n , h n y s z o r g o n d o l t a m l e t e m b e n , e l f g g n y z t t b o l t o m h t t e r b e n , s o v n y g yamon a Bcskai gygyszersznre! Mirt kell nekem Trabukk szivarokat rulni az Andrssy ton, amikor vendgsgbe jrhatnk a Bcskai gygyszersznhez, ha pldul a postamestersget tanulom meg, s ugyanabban a faluban pedergetnm a bajuszomat, ahol a gygyszerszn a medvesonkval vrja vendgeit? (A S z e r k e s z t Q z e t l e n n e k v l v n a t r a f i k o s e l Qa d s t , m e g b z s t a d o t t a h o r d r n a k , h o g y a z b i z o n y o s i d e i g a z E s p e r e s s z l e s h t n a k t m a s z k o d j o n , s Q m a g a s z e m l y b e n a z u d v a r r a m e n t s t l n i , h o g y n m i l e g f e l e j t s e n , m e r t m g a z e g y k e d v q e m b e r e k n e k i s v a n f e l e j t e n i v a l j u k . B c s k a i g y g y s z e r s z n o l y a n s z Qk e a s s z o n y v o l t , m i n t h a e g y r e g n y k n y v b Ql v g t k v o l n a k i , s r z e l m e s m a g y a r d a l o k a t i s n e k e l t . D e m o s t m r h r o m r r a h a r a n g o z n a k a t e r z v r o s i t o r o n y b a n , a z r d g t u d n , h o g y m l t e l a z i d Q. V a j o n l e h e t - e m i n d e n h a r a n g o z n a k h i n n i , a k i a z i d Q m l s t j e l e n t i ? - v e t e t t e f e l m a g b a n a k r d s t a S z e r k e s z t Q , i l l e t Ql e g a k o c s m a s z o b b a n e m l e g e t e t t P a l k o n y a i n , b e s z l l o t t a k z n l l e v Q o m n i b u s z b a , s m i u t n m r r g e n l v e z t e a z a l v s g y n y r qs g t , k e d v e s e b d u t n i s z e n d e r g s b e m l y e d t a z o m n i b u s z s a r k b a n . ) A z A n d r s s y t i t r a f i k o s n m i s z n e t e t t a r t o t t e l Qa d s b a n , d e m i u t n m e g g y Qz Qd t t a r r l , h o g y P a l k o n y a i n Qn a g y s g h o z m r n e m l e s z s z e r e n c s j e , m g i s c s a k f o l y t a t t a e l Qa d s t ( h o l o t t e n n y i t e g y t r a f i k o s m g a b b a n a z i d Qb e n s e b e s z l h e t e t t , a m i k o r V z s o n y i V i l m o s v o l t a p o l g r m e s t e r P e s t e n , s m i n d e n u t c a s a r k o n n p g y ql s t l e h e t e t t t a r t a n i , m o n d o t t k v e k m l v a a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g f o g a d v e n d g e i ) . - N e m - n e m v o l t s e m m i k l n s e b b k v n s g o m a z e b d m e g r e n d e l s e k r l , l e g f e l j e b b c s u p n a z v o l t a k v n s g o m , h o g y a d u n a i f o g a s t b a l a t o n i f o g a s s a l e g y t t f Qz z k m e g - m o n d t a a z r d n g s t r a f i k o s a s z o b a k z e p n l l v n , s z s a k e t t j n e k a h t u l s z s e b b Ql a k k o r e g y t l a p o t v o n t e l Q, a m e l y e t v a l a m e l y c l b l o t t s u t t y o m b a n e l h e l y e z e t t . A z t l a p o n v i r g k o s a r a k , h a l a s t l a k , d i s z n f Qk k p e c s k i k z t t v a l b a n o t t s z e r e p e l t B c s v r o s - n a k a n e v e , a h t t r b e n k k l Q S z e n t I s t v n - t o r n y v a l e g y e t e m b e n , a m i n t a z t l a p r a j z o l a m a g a i d e j b e n e l g o n d o l t a a z l e t e t . A z t l a p o t e l Qv e t t e , s k r l b e l l f l m t e r n y i t v o l s g b a n t a r t o t t a s z e m e e l Qt t , m i n t h a a b b l o l v a s t a v o l n a m o n d a n i v a l j t . - A z t m a g a m i s t u d o m , h o g y v a n n a k b i z o n y o s h a l s z c s r d k P e s t e n , a h o l n y r i i d Qb e n o l y a n h a l a t f Qz e t h e t a z e m b e r , amilyent a szeme lttra fogtak ki a Dunbl. s azt is blcsen tudom, hogy most tl van, a csrdk zrva vannak, vagy legalbbis nlklzik azokat a posztultumokat, amelyek miatt vgeredmnyben ezeket a csrdkat ltogatni szoks. Knytelen a halszere t Q e m b e r m e g e l g e d n i a b i z o n y t a l a n s z r m a z s h a l a k k a l , a m i k o r j g k r e g b o r t j a a n a g y f o l y a m o t , a m e l y f Qv r o s u n k m e l l e t t e l m l i k . D e a z r t j h a l a t m g m i n d i g l e h e t k a p n i P e s t e n , a h o l t u d j k a m d j t . N i n c s a n n l n a g y o b b p a s s z i , m i n t m a r o k k a l m r n i a z o k b l a m r g e s f qs z e r e k b Ql , a m e l y e k h e z m s k o r k v s k a n l l a l s e m e r k z e l e d n i a z e m b e r . K i p a p r i k s o d i k m g a s z e m e , f e j e b b j a , h o m l o k a i s a z e m b e r n e k , h a c s a k r n z e g y j l k s z t e t t h a l r a . H t h a m g m e g k s t o l j a ! V a n i t t e g y v n r a b l , j p e s t f e l e g y c s r d s , a z t u d l e g j o b b a n h a l a t f Qz n i . A z t m o n d j a , h o g y m a g v a l v i s z i e z t a t i t k o t a s r b a , m e r t m g n e m t a l l k o z o t t o l y a n e m b e r r e l , a k i v e l r d e m e s v o l n a k z l n i a r e c e p t e t . E g y s z e r n e k e m a n n y i t e l r u l t , h o g y k t f l e e m b e r v a n a v i l g o n . A z e g y i k f a j t a e m b e r h a l evs utn fogpiszklt dug a szjba. Ht az ilyen emberrel csak a bolond ll szba. A msik fajta ember az ujjt dugja a szjba, az ujjval tiszttja meg evs utn a fogt, nyt, nha mg a torkt is, ha ott valami fennakadt. Az ilyen embert arrl is me g l e h e t i s m e r n i , h o g y k r m v e l t i s z t t j a a k r m e i t , m e r t v g e r e d m n y b e n m g i s c s a k a z e m b e r t Ql f g g , h o g y m i t c s i n l a k r m v e l . V a n a z t n m g e g y f a j t a e m b e r , d e e z m r a r i t k a s g o k k z t a r t o z i k , a k i o l y a n g y e s s g g e l t u d j a f o r g a t n i a n y e l v t , h o g y e g y s z e r qe n m i n d e n t k i t a k a r t a s z j b l , f o g b l , g a r a t j b l , p e d i g m e g a k a d n a k n h a c s o n t o c s k k a z e m b e r s z j b a n , a m e l y c s o n t o c s k k a t r e g g e l i g i s e l l e h e t s z o p o g a t n i , h a r a p d l n i , m u l a t v a f o g y a s z t a n i . E b b e a h a r m a d i k r e n d b e , a r i t k a s g o k k z t a r t o z n a k a m i s z e r e t e t r e m l t k l f l d i v e n d g e i n k . B r a z A n d r s s y t i t r a f i k o s m o s t m r a l e g n a g y o b b k z f i g y e l e m m e l l e t t s z n o k o l h a t o t t , s e n k i s e t k z t t m e g s z a v a i n , m e r t a t r a f i k o s k s r e t b e n r k e z Q i d e g e n e k m e g r d e m e l t k , h o g y e g y n a g y s z j d o h n y r u s t i s m e g t qr j e n e k a k e d v k r t . A t b o r n o k ( a k i t a z i m n t E s t e r h z y n v e n e m l t e t t e k , m e r t a p e s t i e k e z i d Q t j t m g n e m t u d t k k n y v n l k l a B c s b e n s z k e l Q u d v a r i m l t s g o k n e v e i t , m i n d e n k i l e h e t e t t E s t e r h z y , h a a g r d n l s z o l g l t ) , a t b o r n o k k e r e k f e j q, b o r o t v l t a r c u l a t f r f i v o l t , a k i n e k m s i d Qb e n i g e n k e m n y t e k i n t e t e l e h e t e t t , d e m o s t c i v i l r u h b a n v o l t , k s z e n v s r o l t n y a k k e n d Q t a r k l l o t t l l a a l a t t , f e k e t e r u h j h o z s r g a , c g o s l b b e l i t v i s e l t , s z e r g e s z a k l l v o l t v a d s z k a l a p j a t e n y r n y i s z l e s s z a l a g j h o z t qz v e . E b b e n a p i l l a n a t b a n p p e n a z z a l f o g l a l k o z o t t , h o g y k e r e k d e d t e n y e r v e l k e r e k d e d f e j n t a p o g a t t a r v i d r e n y r t , v r h e n y e g e s h a j t , m i n t h a t a l n a z o n g o n d o l k o z o t t v o l n a , h o g y P e s t e n m u l a t s a a l a t t m e g v g a t j a h a j t . A z t m o n d j k , h o g y a z i d e g e s l l a p o t n a k e g y i k j e l e , h a a z e m b e r a f e j e b b j t f o g j a , s i m o g a t j a , n y u g t a t g a t j a . H o l o t t e g y b k n t a t b o r n o k a l e g n y u g o d t a b b , l e g p r b l t a b b , a l e g h i g g a d t a b b f r f i n a k l t s z o t t , a k i v a l a h a a B c s v r o s - h o z c m z e t t v e n d g l Qb e n m e g f o r d u l t . N y i l v n a z t g o n d o l t a m a g b a n , h o g y P e s t e n g y s z o k s , h o g y a t r a f i k o s o k a l e g b Qb e s z d qb b e m b e r e k a v r o s b a n - h a g y t a t e h t a t r a f i k o s t b e s z l n i , m i u t n a m g y s e m s o k a t r t e t t a n n a k s z n o k l a t b l . I g e n , a t b o r n o k p o m p s a n e l s a j t t o t t a a z o k n a k a z i n k o g n i t b a n u t a z h e r c e g e k n e k , f e j e d e l m e k n e k a m e g r e n d t h e t e t l e n n y u g a l m t , a k i k e t l e t e f o l y a m n A u s z t r i a - M a g y a r o r s z g t e r l e t n k s r g e t e t t . A t b o r n o k a k k o r t v e n s h a t v a n e s z t e n d Q k z t t l a b o r l r i e m b e r v o l t , m i n t a z o k a n y u g d j a z s u k f e l k z e l g Q r e g k a t o n a t i s z t e k m o n d o g a t t k , a k i k a k a t o n a i m qk i f e j e z s e k m e l l e t t a p o l g r i l e t b e n s z k s g e s k i f e j e z s e k e t i s t a n u l g a t j k m r . N e m l e t t v o l n a c s o d l a t o s , h a a m i t b o r n o k u n k a z t a m o n d a t o t , a m e l y e t e l Qs z r k i e j t e n e s z j n , g y k e z d e n : - P r a k t i k u s s g s z e m p o n t j b l . .. De a tbornok nem szlt, s nem szlt asztali feljebbvalja, a herceg, a Princ, a fensg se (mert a Bcs vros-hoz cmezett Gasthausban a vendgek mg mai napig se tudjk, hogyan is szltottk volna az idegen urat, ha azok a vendgek akko r i b a n i t t t a r t z k o d t a k v o l n a ) . A P r i n c n e m v o l t f i a t a l e m b e r , e g y s z e r qe n f e l f e l f s l t h a j a , b r m g e l g t m t t n e k l t s z o t t , f e k e t n s f e h r e n t a r k l l o t t , m i n t e g y e r d Q, a h o l t l i s , t a v a s z i s v a n . U g y a n i l y e n v o l t a P r i n c e l g h o s s z r a s o d o r t , t a l n c s a k reggelenkint keflt bajsza, mert valban nem ltszott olyan embernek, aki a bajsza miatt akar szndkosan tetszeni vagy nem tetszeni. Ez a frfias, ntudatlan hanyagsg ltszdott ugyancsak feketvel fehrlett, tarkzott szaklln is. Szablyos volt az a r c a , m i n t e g y t r v n y k n y v . H a n e m l e t t v o l n a F r s t a m a g a o r s z g b a n : u g y a n o t t l e h e t e t t v o l n a j r s b r i s , a k i d i b a r n a , e g y k e d v q, v l t o z a t l a n t e k i n t e t v e l n y u g o d t a n h i r d e t i k i a z t l e t e k e t , s u g y a n e k k o r p a p r g o m b c k t m o r z s o l a m u t a t u j j a s h v e l y k u j j a k z t t , m i n t e z t m r a l e g f l e g m a t i k u s a b b e m b e r e k e n i s m e g f i g y e l t k . A h e r c e g e g y b k n t s t t k k , f l s e l y e m m e l b l e l t , i g e n e g y s z e r qe n s z a b o t t z a k b a v o l t l t z v e , a m i l y e n l t n y k e t a k s z r u h t i s r u s t b e r l i n i r u h z a k b a n e z r v e l k a p h a t a v e v Q, h a v a n k e d v e a l i f t b e l n i . N e m v o l t f e l t qn Q r u h z a t n m g a v a s a l s n a k n y o m a s e m . N y i l v n h i d e g v a s a l v a l v a s a l t a t t a a r u h j t . A c i p Qj e ( s z i n t n n m e t e s s z a b s c i p Q) o l y a n k n y e l m e s n e k l t s z o t t , m i n t h a e g y b a j o r t a n f e l g y e l Qv e l t a p o s t a t t a v o l n a k i h a s z n l a t e l Qt t . s f e j e d e l m i v o l t . K l f l d i f e j e d e l m i v o l t . M g a l e g s t t e b b j s z a k b a n s e t v e d h e t e t t v o l n a e l a p e s t i r z k r a j c r o k k z t t , a m e l y e k m a g y a r v a g y n m e t f e l r s t v i s e l t e k . P e d i g c s a k s z t l a n u l l t h e l y n , o l y a n e g y k e d v qe n , m i n t h a n e m i s l l e g z e t t v o l n a . A B c s v r o s - h o z c m e z e t t f o g a d i n k o g n i t s v e n d g e i , m i n t a z e l Qa d o t t a k b l l t h a t , m i n d k e t t e n o l y a n f r f i k o r b a n v o l t a k , a m i k o r a z z l s , a g y o m o r , a k e d v m r t a l a k u l a m a z r e t t s g b e n , a m e l y r e s z k s g e v a n m i n d e n k i n e k , a k i a h a l a t m q r t Qe n s z e r e t n i a k a r j a . K o m o l y e m b e r e k v o l t a k a v e n d g e k , a m e l y k o m o l y s g t a l n e l s Q f e l t t e l e a h a l f o g y a s z t s n a k ( m o n d t a k s Qb b a z e l n k , a m i k o r e r r e a f e b r u r i u s i n a p r a v i s s z a g o n d o l t , s m e g h n y t a - v e t e t t e a z e s e m n y e k e t ) . A z l e t n e k c s a k b i z o n y o s v e i b e n s z a b a d h a l a t e n n i , m i n t a h o g y a k a t o l i k u s e g y h z k a l e n d r i u m a i s b i z o n y o s n a p o k a t , h n a p o k a t j e l l m e g a h a l a k f o g y a s z t s r a . ( A z e l n k s z a v a i . ) D e m o s t n m a c s e n d l e t t a v e n d g l Qb e n , m e r t V j s z n , s z l e t e t t M r z J o h a n n a e g y s z e r qe n f l r e t o l t a a z a b l a k o t , s e g y s z e r qe n g y s z l t : - I t t a h a l . M i n t m r a n n y i m i n d e n f l e d o l g o t , b z z u k V j s z n c s o d a t t e l t u g y a n c s a k a z u t k o r r a : h a d d m a r a d j o n b e s z l g e t n i v a l j u k a r r l a v e n d g l Qs n Qi c s o d a t t e l r Ql , a m e l l y e l V j s z n k o n y h j n e l Qt e r e m t e t t e a h a l a t , b r e z a z t l a p m qs o r n m i n d e z i d e i g n e m s z e r e p e l t . s n y o m b a n t n y r o k b a n s z o l g l t a f e l v e n d g e i n e k - m l y , k i a d s , k k k a r i k v a l i s d s z t e t t p o r c e l n t n y r o k b a n , a m i l y e n e k e t a c s a l d i e b d e k n l s z o k t a k h a s z n l n i , i s m t l e m , m l y t n y r o k b a n : a h a l a t , a m e l y e t n e v e z n e k h a l p a p r i k s n a k , p a p r i k s h a l n a k v a g y h a l s z l n e k i s , a k i n e k m i l y e n a g u s z t u s a . M l y p o r c e l n t n y r o k b a n v i t t e a z r e g p i n c r a f e j e d e l m i a s z t a l h o z a h a l a t . - A k i r l y n a k - m o n d t a V j s z n , m i d Qn a z e l s Q t n y r t M t y s p i n c r k e z b e a d t a a t o l a b l a k o n t . N e m - a r z s a s z n q, a m u n k l k o d s t l , k o n y h a t qz t Ql s a m b c i t l m e g f i a t a l o d o t t J a n c s i n e m m o n d o t t t b b e t e n n l a z e g y s z n l , d e a t n y r t a r t a l m r l a m g y i s n y o m b a n m e g l e h e t e t t l l a p t a n i , h o g y n e m m i n d e n n a p i v e n d g s z m r a h e l y e z t k e l o t t d arzsfszek alakjban az ikrs rszeket, amely ikrs rszek az tkilsnl is tbbet nyom halakban tallhatk. Az regpincr olyan tekintettel nzett az ikrasapkra, mintha mg sohase ltott volna letben hasonl csodt. - Az adjutnsnak - mondta most Vjszn a konyhban, s a tnyrban azokat a halrszeket helyezte el, amelyek vlemnye szerint a legjobbak: gy a potyknak a farkt is, amely a legzletesebb, mert a halnak a farka dolgozik s izmosodik szs kzben. - A trafikosnak - szlt a kocsmrosn, ki o s z t v n a h a r m a d i k h a l p o r c i t i s . ( N y o m b a n m e g k e l l a z o n b a n j e g y e z n n k , h o g y a z A n d r s s y t i t r a f i k o s , a k i e d d i g o l y a n k n n y e n m e g s r t Qd t t a b n s m d o k m i a t t , a t n y r j r a v e t e t t t e k i n t e t u t n r m t e l j e s h a n g o n f e l k i l t o t t : - L t o m , d r g a J o h a n n a a s s z o n y , h o g y n e m f e l e j t e t t e l . C s u k a i s v a n a h a l k z t t . - A t r a f i k o s v a l b a n a c s u k t s z e r e t t e , p e d i g e z n e m m o n d h a t e l m i n d e n h a l f o g y a s z t v e n d g r Ql . - R e m l e m , m a r a d t m g o d a k i n t . ) A f e j e d e l m i a s z t a l n l e z u t n b i z o n y o s n n e p l y e s c s e n d e s s g t m a d t , m e r t h a l f o g y a s z t s k z b e n n e m i g e n s z o k t a k b e s z l g e t n i m g a s z s z t y r o k s e . s p p e n e z t a g y n y r q k o c s m a i c s e n d e t h a s z n l t a f e l o d a k n n a s n t s b e n V j s z r , a v e n d g l Q t u l a j d o n o s a , h o g y i n t z k e d s t t e g y e n j s r s h o r d m e g c s a p o l s r a . N a g y o t p u f f a n t o t t a c s a p o s l e g n y . . . N m e l y e k a z t m o n d j k , h o g y n e m s z e r e t n e k o l y a n v e n d g l Qk b e j r n i , a h o l a v e n d g l Qs s p i n c r e i t o l a k o d a n u d v a r i a s k o d n a k . N e m a z r t m e g y n k a F o g a s - b a , a K k D u n - b a v a g y a z A d r i a h a j - b a , h o g y a v e n d g l Qs a d d i g b o s s z a n t s o n k r d s e i v e l , a m g e g y h a l s z l k a s z e r e n c s s e n a t o r k u n k o n a k a d - m o n d j k a z i l y e n v e n d g e k , a k i k m g a z t s e m s z e r e t i k , h a a d o l o g t a l a n p i n c r e k s z l v s z k n t s r g l Qd n e k , h o g y h a s z n l h a t s g u k r l m i n d e n n a p t a n s g o t t e g y e n e k . D e m g n e m a k a d t o l y a n v e n d g , a k i i d e g e s s g b e n l r m t c s a p o t t v o l n a a z r t , h o g y v r a t l a n u l n a g y o t p u f f a n t a s r s h o r d v a l a h o l a s z o m s z d s z o b b a n . A B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g l Q t u l a j d o n o s a t e h t n e m k v e t e t t e l o s t o b a s g o t , a m i k o r e l Qk e l Q h a l l g a t s b a m e r l t v e n d g e i t i l y k e l l e m e s m d o n r i a s z t g a t t a : N l a m n i n c s z e n l Q r a , h o g y a R a d e t z k y - m a r s o t j t s s z a m - m o n d t a u g y a n c s a k v e k m l v a . A k i r l y k o m o l y a r c n u g y a n n e m t r t n t s e m m i v l t o z s , d e p o h a r n a k s r m a r a d k t f e l h a j t o t t a . A z e g s z v i l g o n i l y e n k o r c s a p o l n a k - m o n d t a m o s t P l a c o d a k n n a s n t s b e n , p p e n o l y a n e g y k e d v qs g e t s z n l e l v n , m i n t a k i r l y a p u f o g h a n g o k r a . - A z e g s z v i l g o n - i s m t e l t e n y o m a t k k a l P l a c . - B o l d o g u l t r f i k o r o m b a n m e g b n t e t t k B c s b e n a z t a r e s t o r a t Qr t , a k i n e m c s a p o l t , a m i k o r a S z e n t I s t v n - t o r o n y b a n d e l e t h a r a n g o z t a k ; a r e n d Qr s g b e z r t a a z i l y e n k o c s m t , m e r t m i c l b l l e g y e n n y i t v a e g y k o c s m a , h a o t t m g a d l i h a r a n g s z r a s e c s a p o l n a k ? A z i l y e n v e n d g l Qs m e n j e n e l - b o r j s z e l e t n e k . A z o m n i b u s z r g e b b e n e m l t e t t , t i s z t e l e t r e m l t p o r t s a , a k i i d Qk z b e n a c s a l d i a s z t a l h o z t e l e p e d e t t : v r a t l a n u l a c s Qd b e j u t o t t k e r e s k e d Qn e k a d o t t i g a z a t , m i u t n a n n a k a z e l s z e n v e d e t t , m l t a t l a n b n s m d o k t l ( a m e l y e k e t n a p k z b e n k e l l e t t e l s z e n v e d n i e ) a m g y i s m l y h a n g j a m o s t m r g y e l m l y l t , h o g y c s a k s z a k r t Q f l h a l l h a t t a m e g m i n d e n s z a v t . ( A t r a f i k o s a z t m o n d t a v o l n a e r r e a b a s s z u s h a n g r a , h o g y e z e k e t a h a n g o k a t l l t j k a s z n p a d o n a l e g k z e l e b b a k u l i s s z k h o z , h o g y h a m a r b b r j k a k p Qc s s z k e t . D e a p o r t s n e m v o l t i s m e r Qs a s z n p a d i v i l g b a n , c s u p n a m a g a s z o l g l a t i v i l g b a n . A m l t a t l a n u l m e g b n t o t t s z e m l y z e t n e k , a z o k t a l a n u l l e s z i d o t t s z e m l y z e t n e k s z o k o t t i l y e n h a n g j a l e n n i , m e r t a p o r t s v a l a m i k p p e n a c s a l d i a s z t a l n l l d g l Q P l a c o t a s z e m l y z e t h e z s z m t o t t a , s u g y a n e z r t b i z a l m a v o l t h o z z , m i n t m a j d k s Qb b i s z a v a i b l k i d e r l . ) - I g e n - m o n d t a t e h t k e l l Q f o n t o s k o d s s a l a p o r t s - , a z r n a k t e l j e s e n i g a z a v a n : W i e n b e n s e n k i n e k s e j u t a z e s z b e , h o g y c s o d l k o z z o n a f r i s s c s a p o l s o n , m r c s a k a z r t s e m , m e r t m i n d e n b c s i g y e r e k t u d j a , h o g y Qf e l s g n e k , a c s s z r n a k , F r a n z J z s e f n e k i s u g y a n e k k o r c s a p o l n a k e g y f l h e k t s h o r d c s k v a l a b b a n a k i s v e n d g l Qb e n , a m e l y e t a c s s z r t a r t f e n n a m a g a s z e m l y e s h a s z n l a t r a . C s a k v a s r n a p s z a b a d e b b e n a v e n d g l Qb e n a b c s i p o l g r s g o t i s k i s z o l g l n i , m e r t v a s r n a p a m g y s i n c s a c s s z r a B u r g b a n , h o g y a z i r o d j b a n f e l f i g y e l j e n , a m i k o r a v e n d g l Qb e n c s a p o l n a k . M e r t i l y e n k o r , a f r i s s c s a p o l s k o r k e z d Qd i k a d l i s z n e t , a h a d s e g d e k , u d v a r m e s t e r e k k i d o b j k H e r r v o n W e k e r l t m e g a t b b i m a g y a r m i n i s z t e r e k e t , a k i k a c s s z r e l Qs z o b j b a n m i n d e n f l e s p i r i t u s z g y r a k l i c e n c i i v a l , a k i s l u t r i e l t r l s r e v o n a t k o z k r v n y e k k e l v r a k o z n a k . M e n j e n e k a h a s z o n t a l a n s g a i k k a l , m i k o r m g m a g a a c s s z r Qf e l s g n e k d e s a n y j a , n a g y n n j e , s g o r n Qj e i s m i n d i g m e g r a k j a a k i s l u t r i b a n a s z m o k a t , h a v a l a m i t l m o d n a k . M r i a J o z e f a h e r c e g n Q e g y s z e r s z z f o r i n t o t n y e r t e g y a m b j v a l , p e r s z e , m e r t e z e k a d m k n e m c s a k h a t o s k k a t k l d e n e k a l u t r i s b o l t b a , h a v a l a m i n a g y o n j l m u k v o l t , h a n e m e g y h u s z o n t k r a j c r o s t i s m e g r e s z k r o z n a k . H a g y j a t o k t e h t n e k n k b k t a k i s l u t r i m e g s z n t e t s r e s z o l g l i n d t v n y o k k a l , H e r r v o n W e k e r l e i n k b b a r r a g y e l j e n , h o g y j o b b s z i v a r o k a t k l d j e n e k a m a g y a r d o h n y g y r a k b l a c s s z r Qf e l s g n e k - s a j t f l e m m e l h a l l o t t a m e g y k o r a l e g m a g a s a b b u d v a r t a r t s h o z t a r t o z s z e m l y z e t t Ql , h o g y s e n k i s e v o l t m e g e l g e d v e l e g u t b b W e k e r l e s z i v a r j a i v a l . H a g y j t o k m e g a c s s z r n a k l e g a l b b a z t a f e r t l y r c s k t , a m i k o r r a s z t a l n l c s u p n e g y s z a l v t n a z l d p o s z t f e l e t t e l f o g y a s z t hatja gblijt, gbelfrstkt, pohr srt, torms kolbszt, ami a legszegnyebb bcsi gyereknek is dukl, ha az Istvn-toronyban delet t az ra. Vjsz r, aki vgighallgatta a ports szavait, kiss elszomorodni ltszott, mr amennyire a Vjszhoz hasonlatos szorgalmas polgr rdemesnek tartja a szomorsgot, amely amgy sem jvedelmez. - n pedig most igazban a maga kedvrt csapoltattam, ports r. - Nevem Holcwart Ede, nagyon tvoli rokona ama Holcwart famlinak, amely itt, Pesten a Continenta l s z l l o d t b r j a - m o n d t a m o s t a p o r t s f e l e m e l k e d v e l t b Ql . - D e m s a z z l e t i l e t , m i n t a m a g n l e t . M i , s z l l o d a i e m b e r e k , a n n y i s o k a t b e s z l g e t n k z l e t i l e g a z u r a s g o k k a l s a z u r a s g o k h o z t a r t o z d m k k a l , h o g y a f e h r a s z t a l n l n h a j l e s i k e g y - k t s z t a m a g n l e t n k b Ql i s b e s z l g e t n i . p p e n g y t r t n t a n a p o k b a n B r u n y o v s z k y B l v a l , a k i a P a n n n i - b a n m r n e g y v e n e s z t e n d e j e f Qp o r t s , s c s a k a f e h r a s z t a l n l r u l t a e l m a g t . K e z e m b e v e t t e m a d o l g o t , m e g t a r t j u k a j u b i l e u m o t . K s z n m , V j s z r , h o g y a z n k e d v e m r t c s a p o l t , m e r t v a l b a n m r e l m l o t t a z a z i d Q, a m i k o r F e r e n c J z s e f n e k c s a p o l t a k . - M r t e m e t s e k r e h a r a n g o z n a k a T e r z - t e m p l o m b a n . - I g a z - s z l t m o s t H o l c w a r t E d e , m i u t n n a d r g j n a l k a l m a z o t t r a t a r t z s e b b Ql e l Qv e t t e p o n t o s a n j r r j t . - s n m g m i n d i g i t t l k , s n e m t u d o m , h o l j r a z i g a z i h e r c e g , a k i n e k s z o l g l a t r a i d e r e n d e l t e k . A p o r t s m e g l e h e t Qs h a l k a n m o n d e z e k e t a s z a v a k a t , d e a s z a v a k t a r t a l m n a k h a t s o s s g a m g a z e g y b k n t v a s n y u g a l m V j s z v e n d g l Qs t i s m egingattk lltban. Plac keze vratlanul reszketni kezdett, amikor egy sajthjat szedett fel az abroszrl. De megszlalt: - Ht akkor kicsodk ott ezek a trafikossal? - Ez csak a szemlyzet. A ksret - mond Holcwart Ede, s nyugodt arcvonsai ebben a percben aggodalmat fejeztek ki. D e e k k o r n y l o t t a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g l Q a j t a j a , m i n t m r a n n y i s z o r a t r t n e t f o l y a m n , e l Qz e t e s e n s k s Qb b e n i s : - s e g y a r k a n g y a l l p e t t b e r a j t a , m i n t k s Qb b i v e k b e n e r r Ql a z e s e m n y r Ql m e g e m l k e z t e k a z o k a n Qk s f r f i a k , a k i k a j e l e n s z e n v e d s e i e l Ql a m l t i d Qk k p z e l t r m e i n v i g a s z t a l d n a k . - N y l t a z a j t - m o n d 1 9 * * e s z t e n d Q e g y i k b j t i n a p j n S p a t z , a k m n y s e p r Ql t r a h o s s z s g n y i r a m e g n y l t k e s z t y qs , a k i t a l n a z e g y e t l e n v o l t a k r n y k b e l i k e r e s k e d Qk k z l , a k i n e k z e m t n e m k e l l e t t a m o d e r n k o r k v e t e l m n y e i s z e r i n t t a l a k t a n i , m i n d v g i g c s a k n Qi k e s z t y qk e t v a r r h a t o t t , a n l k l h o g y f r f i k z r e v a l k e s z t y qt i s k e l l e t t v o l n a s z a b n i a . N y l t a z a j t , s a k i l i n c s e t e g y o l y a n k e s z t y qs k z f o g t a , a m i l y e n n a g y s g k e s z t y qk r e m r n i n c s i s s z m a m i i p a r u n k b a n . A n Qi s z a k m b a n s e m . K l f l d i k e s z t y q v o l t , n y o m b a n l t s z o t t r a j t a , h o l o t t v l e m n y e m s z e r i n t P e s t e n , a P r i s i u t c b a n v a n n a k a l e g j o b b k e s z t y qs k . P e s t m i n d i g b s z k e l e h e t n e a z Q k e s z t y qs e i r e s c i p s z e i r e , a k k o r i s , h a a z e g s z P r i s i u t c b a n n e m t u d t a k e g y t v e n f o r i n t o s b a n k t f e l v l t a n i , a m e l l y e l a z i d e g e n v e v Q f i z e t n i a k a r t . N h a a f Qp o s t t l a z E l s Q H a z a i T a k a r k p n z t r i g k e l l e t t s z a l a d n o m f i a t a l s e g d k o r o m b a n e g y n a g y o b b b a n k v a l , a m g a z t v a l a h o l f e l v l t a n i m e r s z e l t k . . . A z t h i s z e m , a z o l v a s k m e g r t s t , h e l y e s l s t r d e m l e m , h a S p a t z v i s s z a e m l k e z s e i n e k a k z l s t a b b a h a g y o m , m e r t S p a t z i s e m b e r v o l t , a k i v a s r n a p s e t u d o t t o l y a n e l Qa d s t m o n d a n i - m g l e t b e n l t o t t l e g n a g y o b b e s e m n y e k r Ql s e m , h o g y a s a j t l m n y e i t e l h a l l g a t h a t t a v o l n a . B i z o n y o s a n i g e n r d e k f e s z t Qe k l e h e t n n e k S p a t z v i s s z a e m l k e z s e i e g y m s i k b e s z l y b e n , a m e l y b e s z l y a v i l g h r q p e s t i k e s z t y q t r t n e t t m o n d a n ; s a j n o s , n e k n k k v e t n i k e l l a z e s e m n y e k e t . A h e r c e g l p e t t b e a k o c s m b a . A z i g a z i h e r c e g , a m i n t Qt a v i l g o n m i n d e n f e l e l k p z e l h e t i k . K r l b e l l s z z k i l e n c v e n c e n t i m t e r e s i f j - h a u g y a n a z i l y e n k i v t e l e s i f j a k a t v a l a h a k a t o n a m r t k r e l l t a n k - , t e s t i a l k o t s u k v a l a m e l y v a r z s l a t f o l y t n l e h e t p r c e n t i m t e r r e l m a g a s a b b v a g y k i s e b b , m i n t a p l m k , a m e l y e k b i z o n y o s i d Qs z a k b a n v l t o z t a t j k k l s e j k e t . A k e r t s z e k v l e m n y e s z e r i n t t e h e r a l a t t n Q a p l m a , d e e z a s z a b l y n e m f e l e l m e g m i n d e n f r a n z v e . A f k t b b n y i r e c s a k t a v a s z k o r n Qn e k , a k z n a p i , m i n d n y j u n k l t a l i s m e r t f k k u r r o g n a k , p a t t o g n a k , n y j t z k o d n a k a t l i d e r m e d t s g b Ql v a l b r e d s k u t n , g y m i n d e n t s z l i a k c f a i s . D e v a n n a k o l y a n r i t k a f a t r z s e k , a m e l y e k a z v s z a k o k k e d v e z s e n l k l i s : l e l k i , b e n s Q, n e m e s i n d u l a t o k b l n v e k e d n e k . g y n v e k e d n e k a k i r l y i v r b Ql e r e d e t t u t d o k i s , h o g y a l e g t u d s a b b s i s t e n t a g a d t a n u l m n y o k k a l i s f o g l a l k o z d o k t o r o k s e t u d n a k e l i g a z o d n i v g l e g e d o l g o k o n , m i n t a h o g y v g e r e d m n y b e n m g m i n d i g n e m t u d j k , h o g y m i r t n e m e g y f o r m k a z e m b e r e k a z e g s z f l d t e k n . A h e r c e g p o l g r i r u h j b a n , b r a l e g n a g y o b b e g y k e d v qs g g e l l p e t t b e a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g l Qb e : e l l e n l l h a t a t l a n v a r z s t s u g r z o t t m a g a k r l ( m o n d t k r g e n ) , a s z e m e b a r n n i s , k e d v t e l t e n , s z i n t e a c s a l d s i s m e r e t e n l k l , s z i n t e e m b e r f l t t i b i z a l o m m a l r a g y o g o t t , m i n t h a a z t a k a r n p l d z n i , h o g y m i n d e n k i n e k i l y e n s z e m e l e g y e n , a k i v a l a m i r e v i n n i a k a r j a s o r s t e b b e n a z l e t b e n . A z i f j h e r c e g b e l p e t t , m i n t e g y v i d m f i a t a l e m b e r , a k i e l Qr e t u d j a s o r s t : r e g s g r e p r f t a l e s z , n e m k o r m n y o z h a t j a t b b l p t e i t f Qv r o s u n k k i r a k a t a i , l t n i v a l i f e l , m e g v l t o z i k l e t e m e n e t r e n d j e : u g y a n e z r t e z r b a n n y l t t e k i n t e t t e l r v e n d e z e t t , h o g y k n n y q l p t e k k e l v e h e t t e a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g l Q u t c a i b e j r a t h o z a h r o m k Ql p c s Qk e t ( a h o n n a n m r a n n y i r s z e g e m b e r t g u r t o t t a k l e a c s a p o s o k s a v e n d g l Qs k ) . A h e r c e g m g t t D a l l o s i , a z i s m e r t j j e l i p i n c r j t t . E z a D a l l o s i a r r l v o l t n e v e z e t e s P e s t e n , h o g y Q v o l t a l e g m u l a t s g o s a b b e m b e r a f Qv r o s b a n . P m e g e l Qz t e k o r t , m i n t m o n d a n i s z o k s , p i n c r i m i n Qs g b e n o l y a n m qv e l t s g r e , o l v a s o t t s g r a , i n t e l l i g e n c i r a t e t t s z e r t , h o g y a z j j e l i z s u r n a l i s z t k , a k i k k n j u k b a n , p n z t e l e n s g k b e n s z e r e t i k a g r o t e s z k t l e t e k e t : m r t b b s z r f e l v e t e t t k a z t a k r d s t , h o g y m i r t n e m v l a s z t j a m e g v a l a m e l y i r o d a l m i t r s a s g t a g j a i s o r b a D a l l o s i D . A d o l f o t . A p e s t i p i n c r e k m r a b b a n a z i d Qb e n i s E u r p a l e g j o b b p i n c r e i n e k n e v e z t e t n e k a s z a k r t Qk k z t t . K n n y e n t a n u l j k m e g a z i d e g e n n y e l v e k e t , b e u t a z z k a z e g s z v i l g o t , P r i z s b a n , a n a g y m u l a t h e l y e k e n v a g y a z c e n j r g Qz s k f e d l z e t n m i n d e n t t t a l l k o z n i m a g y a r s z r m a z s p i n c r r e l , a k i t g a z d i m e g b e c s l n e k t r s a d a l m i m o d o r r t , e l Qz k e n y s g r t , b e c s l e t e s s g r t . M g a k a d k l f l d n o l y a n m a g y a r p i n c r , a k i n e k m e g l h e t s i f o r r s a a z a l a g r n e v q b i l i r d j t k v a g y a z u g y a n c s a k k z g y e s s g e t i g n y l Q m a k a j t k v o l n a : s z v e s e n l t j k Qk e t o l y a n h e l y e k e n , a h o l b e c s l e t e s m u n k v a l k e r e s h e t i k m e g a k e n y e r k e t . D a l l o s i , a z i s m e r t j j e l i p i n c r , a z e g s z v i l g o t b e j r t a , m i e l Qt t P e s t e n v g l e g e s e n m e g t e l e p e d e t t . . . S z i n t e t e r m s z e t e s d o l o g , h o g y a h e r c e g p e s t i k s r e t h e z t a r t o z o t t . - N z d c s a k : a f Qt n c m e s t e r ! - s z l a l t m e g a h o s s z a b b i d Q t a h a l l g a t e l n k , s m u t a t u j j v a l a h e r c e g h t a m g t t l p d e l Q D a l l o s i D . A d o l f r a , a z i s m e r t j j e l i p i n c r r e m u t a t o t t , a k i s z o k s o s n y j a s s g v a l k s z n g e t e t t j o b b r a - b a l r a , m i n t h a a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g l Qb e n p p e n o l y a n o t t h o n v o l n a , m i n t a z o k b a n a v e n d g l Qk b e n , k v h z a k b a n , a m e l y e k h a j d a n b a n a z Q t u l a j d o n b a n v o l t a k . - l d s , b k e s s g ! - k s z n t g e t e t t j obbra-balra Dallosi D. Adolf. - Hl istennek, megint egytt vagyunk valamennyien, mi, rgi j pestiek, mert sohase hagyjuk el egymst. A j testvrek sszetartanak. lds, bkessg - ismtelte Dallosi, az ismert jjeli pincr, alzatosan, biblis alza t o s s g g a l s s z i n t e e m b e r f l t t i s z e r e t e t r e m l t s g g a l , m i n t h a n h n y p e r c e l Qt t m e g v e t t e v o l n a V j s z r t l v e n d g l Qj t , h o g y e z e n t l Q i g a z g a s s a a z l m o s o d k o c s m a v e n d g e k e t . A h e r c e g e t e g y m s o d p e r c i g a h n a l j i g s e r Q v g e m b e r m e l l e t t s z i n t e a l i g v e t t e s z r e v a l a k i . C s a k e g y n Qi h a n g s h a j t o t t : - M i n t h a g l r i a v o l n a a f e j e k r l : o l y a n s z i k r z h a j a v a n . T a l n m o n d a n u n k s e k e l l , h o g y V i l m a k i s a s s z o n y s h a j t o t t , m i n t h a v r a t l a n u l v a l a m e l y h a r a n g k o n d u l s t h a l l o t t v o l n a , a m e l y s z v b e n , l e l k b e n a z t j e l e n t e t t e , h o g y m o s t k v e t k e z i k a z Q r j a . A k i r l y s a z a d j u t n s f e l l l o t t a k h e l y k r Ql , a m i k o r a h e r c e g a s z o b b a l p e t t . V j s z n a t o l a b l a k m g l n a g y s z e m e t m e r e s z t v e n z t e a j e l e n e t e t , s m o s t m r k o m o l y a n z a v a r b a j t t a z i d e g e n e k f e l e t t , s b Qs g e s e n t k o z t a m a g b a n a h a m i s k r t y s t r a f i k o s t , a k i i l y e n m e g l e p e t s t h o z o t t a n y a k r a . M g m e g r e m , h o g y a t r a f i k o s r l i s k i d e r l , h o g y v a l a m i l r u h s b r ! A h e r c e g k r l b e l l h a r m i n c e s z t e n d Qs l e h e t e t t , t e h t o l y a n l e t k o r , a m e l y b e n v a l a h o l m e s s z i h a z j b a n l e g s z e b b e k , l o m b o s a b b a k a h r s f k , s l e g o t t h o n o s a b b a k a m e z e i l a k o k , m e r t m r e g y e l Qz e t e s n e m z e d k n e k v o l t a l k a l m a k i p r b l n i , h o g y h o l k e l l a l u g a s o k a t , f i l a g r i k a t , p a v i l o n o k a t f e l l l t a n i a k e r t b e n , h o n n a n m i n d e n e g y e s h r s f t s z e m g y r e l e h e t v e n n i , m g a m e s s z i s g b e n i s , a h o l m e g h a j l i k a z o r s z g t , m i n t a z j . H a r m i n c e s z t e n d Qs v o l t , m i n t a z o k a k n y e l m e s r e , f a m i l i r i s s , c s e n d e s , b o l d o g l e t r e p t e t t f a l u s i h z a k , a m e l y e k b e n m r m i n d e n s z o b n a k i s m e r i k a m a g a t i t k t , m i k o r h a l l a t s z i k b e n n e d i c s r g s , s m i k o r r e z h e t n i f a l a i k z t t a z s z a k n y u g a t i s z e l e t . V a n n a k a z o n b a n e g y e s s z o b k a h z b a n , a m e l y e k b e n t l e n - n y r o n e g y f o r m n k e l l e m e t e s a t a r t z k o d s , n e m b e t e g s z i k m e g s o h a a k a n a p , a k l y h a v a s e g s z s g q, s a z a b l a k n y j a s . I l y e n s z o b b a n l a k h a t o t t a h e r c e g , a m i k o r n e m l t a B c s v r o s - h o z c m e z e t t s r h z b a n . H a r m i n c e s z t e n d Qs v o l t , s b o l d o g t a l a n s z e r e l e m m i a t t u t a z o t t a v i l g b a n . . . ( P a p i r o s a i g r f P d u a i A n t a l n v r e s z l n a k - m o n d e b b e n a p e r c b e n H o l c w a r t E d e , a s z l l o d a i p o r t s o k a t y a m e s t e r e a k l s Q s z o b b a n , a m a g a t r s a s g b a n . P l a c f e l k a p t a a s z t : - P d u a i t u d t o m m a l e g y s z e n t v o l t . - A p o r t s s s z e h u n y o r t o t t s z e m m e l n z e t t P l a c r a : - n n e m s z l n k b e l e o l y a n d o l g o k b a , a m e l y e k h e z n e m r t e k , m g h a a v i l g m i n d e n k i n c s t i s n e k e m a d n k . D e e h h e z a d o l o g h o z v l e t l e n l r t e k v a l a m i c s k t , m e r t v o l t s z e r e n c s m s z e m l y e s s z o l g l a t r a l e n n i g r f T a k o v n a k , a k i n e m v o l t m s , m i n t e x k i r l y S z e r b i b a n , v o l t s z e r e n c s m g r f H e r b e r s t e i n h o z i s , a k i k s Qb b e n k i r l y l e t t D n i b a n v a g y t a l n p p e n Svdorszgban. A mi szllodnkban szvesen fordultak meg ezek az urak, mikor Wienben mulattak. Nem mindenki szerette Sachern almit vagy a vilgszp Frohner Jnosn bcsi frizurjt a fehr hajporral... , du lieber Augusztin! A kirlyok rendszerint onnan vlasztottk inkognit nevket, ahol talltk. Valamely tartomnyuk, megyjk, vrosuk vagy rendjelk utn. Takova: egy rendjel volt Szerbiban s egyttal a kirly lneve utazsai kzben. Herberstein... Azt hiszem, az egy vrkastly volt messzi szakon. D e m e g v a l l o m , a r r a s o h a s e j r t a m , m e r t n s o h a s e f l l e n t e k , m i n t n m e l y e k a m i s z a k m n k b l . V l e m n y e m s z e r i n t a h e r c e g o r s z g b a n v a n e g y r e n d j e l , a m e l y e t p d u a i S z e n t A n t a l r l n e v e z n e k , a m e l l y e l b i z o n y r a c s a k h i t b u z g k a t o l i k u s f Qu r a k a t s z o k t a k k i t n t e t n i . ) - E d d i g a p o r t s . . . S g o n d o l h a t j u k , h o g y e l Qa d s t s e n k i s e z a v a r t a m e g ; m g P o d o l i n i a l s z o l g a b r r i s a b b a h a g y t a a c i p Qj e n z e g e t s t . S e g y k i s n Qi s z v g y d o b o g o t t , m i n t h a v a l a m e l y k a t o n a i i n d u l t h a l l a n a a t v o l b l . - A n y m , a n y u k m - s z l t a b e l s Q s z o b b a n D a l l o s i a t o l a b l a k e l l l v a s h a l k a n k o p o g t a t v a . V j s z n M r z J o h a n n a u g y a n n e m t qr t e a b i z a l m a s k o d s t , l n g v r s a r c c a l d u g t a k i f e j t a t o l a b l a k o n , d e a z g y e s D a l l o s i h t r a l p e t t , m i e l Qt t V j s z n b e f e j e z t e v o l n a a z t a m o n d a t o t , a m e l y e t m e g k e z d e t t , s a m e l y b e n l e s j t v l e m n y t a k a r t m o n d a n i a r r l a n Qs z e m l y r Ql , a k i t D a l l o s i a n y u k j n a k n e v e z h e t . - N a g y s g o s a s s z o n y , h a m e g e n g e d i , v a n i t t e g y r , a k i s o n k s o m l e t t e t s z e r e t n e f o g y a s z t a n i , m g p e d i g p a r m e z n n a l . V j s z n l n g o l s a e l a l u d t , m i n t h a e g y s a j t r v z z e l n t t t k v o l n a l e . H i s z e n a z e d d i g i e s e m n y e k m e n e t b Ql k v e t k e z t e t v e a l i g v r h a t o t t v o l n a e g y e b e t , m i n t a z t , h o g y a f Qv r o s s z e r t e i s m e r t j j e l i p i n c r s m u l a t t a t l e g a l b b i s t e k n Qs b k a l e v e s t a k a r m e g r e n d e l n i a h e r c e g r s z r e . A m a g d e b u r g i s z a k c s k n y v , a m e l y V j s z n k o n y h a i f i k j b a n a z l m o s k n y v m e l l e t t f o g l a l t h e l y e t : m r k z n l i s l e t t v o l n a , h o g y a t e k n Qs b k a l e v e s t o t t h i r t e l e n t o l v a s s a a g a z d a s s z o n y . m D a l l o s i c s a k s o n k s o m l e t t e t r e n d e l t . B e z z e g , h a a t r a f i k o s r a b z z k a d o l g o t ! - m o r m o g t a V j s z n , m i e l Qt t l a b o r a t r i u m a a b l a k t b e c s u k t a v o l n a . O d a k n n a b e l s Q s z o b b a n p e d i g a k v e t k e z Q d o l g o k t r t n t e k . D a l l o s i g y e s s g b Ql k i f o l y l a g a z A n d r s s y t i t r a f i k o s e g y s z e r r e c s a k a z o n v e t t e m a g t s z r e , h o g y e g y e d d i g l t h a t a t l a n a s z t a l k a m e l l k e r l t , s u g y a n a k k o r D a l l o s i b a r t s g o s a n a f l b e d r m g t e : M i i t t f o g u n k h e l y e t f o g l a l n i , m r c s a k a z r t i s , h o g y k z e l e b b l e g y n k a z u r a s g o k h o z . A h e r c e g , a P d u a i , m r e z a l a t t a z a s z t a l f Qn l t , b a l r l m e l l e t t e a k i r l y ( a k i r Ql p e r s z e c s a k k s Qb b e n d e r l t k i , h o g y m i n d e n f e j e d e l m i n n e p l y e s s g e m e l l e t t s e v o l t m s , m i n t a h e r c e g t i t k r a , a k i m i n d e n j r s b a n e l k s r t e ) , j o b b r l E s t e r h z y , a k i r Ql m o s t m r u g y a n c s a k m e g m o n d h a t j u k , h o g y v a l b a n b c s i g r d a t i s z t v o l t , a k i l t a l b a n N a c h t m e i s t e r - n e k ( j j e l i m e s t e r n e k ) n e v e z n e k v a l a a r g i k a t o n k n l , a k i a b c s i u d v a r i s z o k s o k s z e r i n t a k l f l d i e l Qk e l Qs g e k j j e l i s n a p p a l i m u l a t o z s r l g o n d o s k o d i k . s a z o n t l s e n k i m s a z a s z t a l n l , a h o l n h n y p e r c c e l e l Qb b a z A n d r s s y t i t r a f i k o s m g l o v a g l h e l y z e t b e n l t a s z k e n , s m i n d e n m o n d a t n l e g y e t e m e l k e d e t t , m i n t h a a h a z u g s g p a r i p j t s a r k a n t y z n m a g a a l a t t . D a l l o s i , m i n t k i s t e r m e t q, f r g e , n y u g t a l a n , d e m g i s s z e r t a r t s o s f r f i h o z i l l i k , n e m s o k a t l d g l t a t r a f i k o s t r s a s g b a n , m e r t n y i l v n v a l a n r g e n t i s z t b a n v o l t a t r a f i k o s m o n d k i v a l , h i s z e n a z A n d r s s y t o n n Qt t f e l Q i s . E l l e n b e n a n n l t b b s z r p i l l a n t o t t t a P d u a i - a s z t a l h o z , m a j d a t r a f i k o s n a g y b m u l a t r a e l v e g y l t a s z o m s z d b a n l Q s e d d i g n m a s g r a , d e r m e d t h a l l g a t s b a b o r u l t e l n k i t r s a s g b a . ( M e r t , m i n t k s Qb b k i d e r l t , n e m a k a r t a a p d u a i a k a t j e l e n l t v e l z a v a r n i . ) s m g a z e l n k i s k e z e t f o g o t t D a l l o s i v a l , b i z o n y r a z a v a r b a n , a m i k o r a h r e s j j e l i p i n c r a z a s z t a l h o z l p e t t : - B r d e r k m , n e m t u d o m m i r e m a g y a r z n i e z t a d o l g o t . . . - V i l g v r o s l e t t n k , e l n k r , n e m t r t n t s e m m i , c s a k s z r e v t l e n l v i l g v r o s l e t t a k i s P e s t b Ql , a k a m a s z B u d a p e s t b Ql , a h a m u p i p Qk b Ql k i r l y n . . . A k l f l d i k v n c s i l e t t a r r a , h o g y a n n e k l i D a l l o s i a C a s i n o m u l a t b a n a z t a n t t , a m e l y e t a z e g s z v e n d g s e r e g e g y t t n e k e l v e l e : . . . s a z t a m i n d i g c s a k h a v a z i k . H i b a , a z e m b e r n i n c s e n f b l : n h a n a p j n j l e s i k a z n i m d o t t p e s t i k z n s g e m m e l l e t t l t h a t n i e g y - e g y i d e g e n a r c o t i s , a k i f Qv r o s u n k b a n m e g t a n u l t m o s o l y o g n i , d e r l n i . M i n d i g i r i g y e l t e m m a g a m b a n a z r e g S o m o s i t , a k i n e k l l t l a g a z v a n a s r k v r e v s v e , h o g y i t t f e k s z i k a z a j e l e s f r f i , a k i a t a p a s z t a l a t l a n P e s t e t l u m p o l n i t a n t o t t a . n a P e s t r e v e t Qd Q i d e g e n e k e t a k a r o m m e g t a n t a n i , h o g y m u l a t h a t n a k p e s t i e s e n , o l c s n , z a m a t o s a n , k e l l e m e t e s e n f Qv r o s u n k b a n . l e t e m h t r a l e v Q r s z t a n n a k s z e n t e l e m , h o g y f Qv r o s u n k m i n d e n i r n y b a n k i f o g s t a l a n h r n e v e t s z e r e z z e n . A z e l n k , m i n t h a a h a t o d i k k e r l e t i a d k i v e t Q b i z o t t s g e l n k i s z k b e n l t v o l n a e b b e n a p e r c b e n , b i z o n y o s g y a n a k v s s a l v g o t t k z b e : - S z p , s z p , b r d e r k m , d e a j e l s z a v a k b l m e g n e m l n k . H a j t s o n t o v b b . M i e l Qt t a z o n b a n D a l l o s i f e l e l h e t e t t v o l n a , a z A n d r s s y t i t r a f i k o s u g y a n c s a k a z a s z t a l h o z t o l a k o d o t t , s f l s z e m m e l a h e r c e g f e l intett: - Csukt, mgpedig tlttt csukt ajnljon, Dallosi, ahogyan csak Pesten, a Terzvrosban tudjk tlteni a csukt. Semmi kzm sincs az izrealita konyhhoz, de a csukjt szeretem. A vsrcsarnokban nem ritkasg nlunk a csuka, amely nha szzesz t e n d Qs k o r b a n k e r l a h a l s z o k h l j b a . M e r t a c s u k a m i n d i g a n n y i e s z t e n d Qs , a h n y k i l t e l e v e n l l a p o t b a n n y o m . M e g f o g a d t a - e D a l l o s i a t r a f i k o s t a n c s t ? N e m l e h e t t u d n i , m e r t D a l l o s i t i s z t e l e t t e l j e s k o p o g t a t s u t n o l y h a l k a n b e s z l t a n a g y s g o s a s s z onnyal, hogy abbl senki egy szt se hallhatott. A tolablak bezrult, az regpincr tvolrl lesbe llott, Dallosi elfoglalta helyt az elnk mellett: - Brderkm, nem tudom mire magyarzni ezt a dolgot. - A hercegeket, a kirlyokat, akiket volt szerencsm Pesten felismerhetni? Ezek igazi linci fik, elnk r, s tegnap ta egyik sem hunyta le a szemt, mert utvgre nem aludni jnnek Pestre az idegenek - felelt knnyedn, de azrt k e l l Q r e s p e k t u s s a l D a l l o s i . - m d e v a n i t t e g y f o n t o s a b b k r d s , a m e l y e t n e m t u d o k m a g a m n a k s e h o g y s e m e g m a g y a r z n i . A m i t n e m t u d o k m a g a m b a n s s z e a d n i - m i n t P e s t e n m o n d a n k . E l n k r n a k s n a g y b e c s q t r s a s g n a k a z i t t e n i k e d v e s t a r t z k o d s t n e m r t e m s e h o g y s e , h i s z a k a l e n d r i u m n e m m u t a t h i v a t a l o s d u r c h m a r s o t . N i n c s s e j e s z t e n d Q, s e v z k e r e s z t , s e h a m v a z s z e r d a , s e z l d c s t r t k , s e p n k s d h t f Qj e , s e m j u s e l s e j e , s e h s v t k e d d j e , s e M e d r d n a p j a , s e S z e n t I s t v n u t n k v e t k e z Q h t k z n a p , s e L Qr i n c n a p j a , s e z s i d j v , s e h a l o t t a k n a p j a , s e A n d r s n a p j a , s e a p r s z e n t e k n a p j a , a m e l y e k a m i l e t n k b e n a h i v a t a l o s l u m p n a p o k a t j e l e n t e n k , a m e l y e t m e g t a r t a n u n k p p e n o l y a n k t e l e s s g n k , m i n t a z a d f i z e t s . - F o n t o s a b b , s o k k a l f o n t o s a b b , b r d e r k m - f e l e l t g n y o s a n , d e n e v e t v e a z e l n k a h z e l k e d Q s z a v a k r a . - U t v g r e a z a d f i z e t Q p o l g r s g n a k a s z r a k o z s r l i s k e l l g o n d o s k o d n i . r d g v i g y e a k a l a m r i s t s a p o r z t . . . M i m o s t D o r o t t y a n a p j t i s b e i k t a t t u k a h i v a t a l o s d u r c h m a r s o k k z . D a l l o s i o l y r m t e l j e s e n h a j o l t m e g a z e l n k e l Qt t , m i n t h a e z s z a v a i v a l e g s z l e t r e b o l d o g g t e t t e v o l n a . N y o m b a n k i s z s e b n a p t r t v e t t e l Q z s e b b Ql , s m e g j e l l t e a n a p o t . M i n d i g a h e l y e m e n l e s z e k D o r o t t y a n a p j n ! - f o g a d t a n n e p l y e s e n . A z e m b e r c s a k e g y s z e r l , s a t l v i l g o n a m g y s e t a r t h a t j a m e g a z n n e p e k e t . A z e l n k e l i s m e r Q p i l l a n t s s a l k s r t e D a l l o s i j e g y z e t t . - D e h t m g m i n d i g n e m t u d o m m e g m a g y a r z n i m a g a m n a k e z e k e t a l i n c i f i k a t . - s t h a t t e k i n t e t e t v e t e t t D a l l o s i r a , m i n t h a v a l a m e l y s z l h m o s s g o t s e j t e n e a f Qt n c m e s t e r v i s e l k e d s e m g t t . - P e d i g e z e k v a l d i l i n c i f i k - m o n d D a l l o s i - , a m i n t l t n i m l t z t a t i k , o d a k n n a s n t s b e n m r P l a c r s e m l t b b i n g u j j b a n , a h o g y a d u r c h m a r s o k - o n s z o k t a . V l t o z n a k a z i d Qk . S i k s g i n a g y s g o s r nem veri ki tbb egy szklbbal az egsz zengerjt. Hegyvidki r nem lvldzhet tbb kedvre revolverpisztolybl a tkrkbe, menjen a szeparba, ha ilyesmit akar. Botrnyi urat csak jzanul eresztik be a Casin-ba. - Azt szeretnm n ltni - fele l t m o s t h i r t e l e n J e n Qk e , a k i v r a t l a n u l f e l s e r k e n t l m b l , m i k o r h u z a m o s a b b i d e i g a h r e s j j e l i p i n c r r e k e d t e s h a n g j t h a l l g a t t a , a n l k l h o g y a z e l n k b e l e d r d l t v o l n a . M a j d a h t a m g t t l Q b o r b l y r a t v e d t a s z e m e : - B o r o t v l j m e g - n y g t e , d e m r c s a k l o m b l i h a n g o n . - A z t a f o l y t o n c s a k , f o l y t o n c s a k h a v a z i k - f e l e l t m o s t D a l l o s i , a z o n r t e l m e t l e n l o s t o b a n t b l i d z v e , a m e l y e t P e s t e n e z i d Q t j t n e k e l t e k r s z e g g r f o k s j j e l i p i n c r e k . ( S e n k i s e t u d t a , m e l y o k b l . g y a k a r t a D a l l o s i f n y k o r b a n . ) A t o l a b l a k e b b e n a p e r c b e n f e l n y l o t t : - A t r n r k s n e k - h a l l a t s z o t t m o s t V j s z n h a n g j a , a k i k o n y h a i f o g l a l k o z s b a n e z t a c m e t t a l l t a k i a z j v e n d g s z m r a . S a z r e g p i n c r i s m t e l i n d t o t t a r u g i t , m i n t a H o f f m a n n m e s i - b Ql v a l b a b a . A trnrks valban csukt kapott, s a trafikos a maga asztalkjnl lelkesedsben felkiltott: - Most mr aztn elszvom azt a virzsinia szivart, amelynek egy darabban maradt hamvt a Nemzeti Mzeumnak szntam. - gy ltom magam is, hogy ldsos, b k e s s g e s e m b e r e k k z k e r l t n k - m o n d D a l l o s i n m i l e g m e g n y u g o d v a , a m i k o r m o s t l e l t a t r a f i k o s m e l l , s s z i n t e s z r e v t l e n l s a j t t l t s q c i g a r e t t t v e t t e l Q, a m e l y r e o l y l o p v a g y j t o t t r , m i n t e g y s z o l g l a t b a n l e v Q f r f i h o z i l l i k . D i k o s a n n a g y o t s z v o t t a c i g a r e t t b l , s a f s t t a z a s z t a l t e r t Q a l f j t a . . . . A p o r t s o d a k n n , a c s a l d i a s z t a l n l m e g s z l a l t : - N e m i s m e r e m u g y a n e z t a D a l l o s i t , d e m o d o r r l g y t l e m m e g , h o g y a R o t e r S t a d l - n l i s m e g f o r d u l h a t o t t v a l a m i k o r , a n n l a R o t e r S t a d l - n l , a m e l y r Ql S p r i n g e r b r e l n e v e z t e v e r s e n y l o v t , a h o l a p r i n c e k e t i g a z n d i b a n m u l a t n i t a n t o t t k . M e r t i g a z , h o g y a z t b a e s Q k a l k s b u r g i k o l o s t o r b a n m i n d e n t t u d n a k a j e z s u i t a a t y k , a m e l y t u d o m n y o k e g y e l Qk e l Q c s a l d b l s z r m a z i f j n a k a k o r r e k t n e v e l s h e z s z k s g e s e k . I d e g e n n y e l v e t , z e n t , v v s t , g r g t , l a t i n t s v a l l s o s s g o t m g i s c s a k a k a l k s b u r g i k o l o s t o r b a n t a n t a n a k a l e g j o b b a n E u r p b a n , d e m u l a t n i s t n c o l n i a k z e l i R o t e r S t a d l n e v q o r s z g t i c s r d b a n l e h e t m e g t a n u l n i . N e m , u r a i m , s z z s z o r n e m . A k o l o s t o r b a n n e m l e h e t t n c o l n i t a n u l n i , m g h a a l e g h r e s e b b b c s i t n c m e s t e r e k j r n a k o d a h e t e n k n t , m i k o r a l e c k e r e n d t n c r t m u t a t . D e a R o t e r S t a d l - b a n , a k o c s m a k e r t j b e n O t t f Qh e r c e g r e n d e z t e a f r a n c i a n g y e s t , s K r o l y i P e s t a v o l t a l e g j o b b c s r d s t n c o s . , d u l i e b e r A u g u s z t i n . , t e k Qr s i l n y ! , t e s z p v i l g , a m e l y e t t b b s o h a s e l t u n k . - C s a k c s e n d e s e d j , t e j r e g s z v - m o n d m o s t P l a c , m i u t n c i g a r e t t t s o d o r t a k a b t j a z s e b b e n , a m e l y c i g a r e t t t c s u p n n y l a z s s z e m p o n t j b l v e t t e l Q. - D a l l o s i e g y p e s t i g z e n g z , a k i n e k s e m m i k z e s i n c s a R o t e r S t a d l - h o z . n l t a l b a n u t l o m a z j s z a k a i e m b e r e k e t , u t l o m a l u m p o k a t , u t l o m a t n c m e s t e r e k e t . U t l o k m i n d e n k i t , a k i e s t i h a r a n g s z r a n i n c s o d a h a z a . A z e m b e r n e k r e z n s z e r i n t k e l l l n i , k o r n f e k d n i , k o r n f e l k e l n i , m e r t c s a k g y m a r a d h a t m e g a b e c s l e t t j n . L e g b o l d o g a b b n a p o m a h t f Q, a m i k o r v a s r n a p j l k i a l u d t a m m a g a m a t , e g y l p s t s e m t e t t e m a s z o b m o n k v l , e g y - k t d o b o z s z a r d n i t e s z e m , h o z z m e g i s z o m e g y - k t k o r s c s a p o l t s r t a k z e l i k o c s m b l , a s z o b b a n s t l g a t o k , l e f e k s z e m , f e l k e l e k , r g y j t o k e g y c i g a r e t t r a , a z t n h t f Qn r e g g e l a g Qz f r d Qb e m e g y e k , m g p e d i g B u d r a . n m i a t t a m m i n d e n g a z e m b e r k o r h e l y , j s z a k z l u m p , g y qr t t b i t a n g f e l f o r d u l h a t D a l l o s i v a l egytt. n gy gondolom az letet, kedves Holcwart r - gy szlt Plac elmerengve programjn, mint valamely Eldordn, amelyre vasrnapig kell vrni. - s a kirndulsokkal hogy vagyunk? Pest krnykn nincs valamely Roter Stadl, ahov az riemberek fikeren jrnak? - E g y e t l e n e g y s z e r v o l t a m N a g y m a r o s o n , a l e g c s k b b e m b e r e k k z t t , a k i k e t v a l a h a a z l e t b e n l t t a m . A K k D u n - b a n p p e n e g y p e s t i m r n k r v i t t e a h a n g o t , a k i t l e n m r h u s z o n t e s z t e n d Q t a a M a r k b a n s z o k o t t i d Qz n i , m e r t v a l a h o g y g y i n t z i , h o g y n y a r a n t a m i n d i g a n a g y m a r o s i s t r a n d o n s t l h a s s o n k r m s z n q n a d r g b a n . A h o g y e n g e m m e g n z H o l c w a r t r : n e k e m s o h a s e v o l t k r m s z n q n a d r g o m , d e a M a r k b a n s e v o l t a m e g y e t l e n n a p i g s e . A p o r t s m o s t e l i s m e r Ql e g b l i n t o t t P l a c f e l . I n t e t t V j s z v e n d g l Qs n e k i s , m i n t h a v a l a m i n a g y t i t k o t a k a r n a k z l n i . A h r o m f r f i f e j e s s z e h a j o l t , m i n t a z s s z e e s k v Qk . A p o r t s v i t t e a s z t : - M o s t m r l t o m , h o g y m i n d n y j a n e g y f o r m n r e n d e s e m b e r e k v a g y u n k , s a g o n d o l k o z s u n k s o k s z e m p o n t b l m e g e g y e z i k . V j s z r ppen gy utlja Pestet, mint Plac r, s ugyangy utlom n is ezt a vrost, amelyben laknom kell. Mirt? Magam sem tudom, mirt hagytam ott a Matschaker Hof-ot, ahol legutoljra teljestettem szolglatot Wienben, gy a vendgeknek, mint a gazdnak megelgedsre. Valami rdg bjt belm, mr a vz sem zlett Bcsben, pedig ott van a vilg legjobb ivvize. Csak Pestre menni, mondogatta bennem az rdg. s most itt vagyok, s szeretnm magam mindig felpofozni, amikor a tkrbe nzek. Te szamr, te vn szam r , t e s z a m r f l q p o r t s . A v e n d g l Qs s P l a c o l y a n h e v e s e n h e l y e s e l t e k , m i n t h a m r r g e n u g y a n e z t g o n d o l h a t t k v o l n a m a g u k b a n . - n m r k r d e z n i a k a r t a m - s z l t a k e v s s z a v V j s z . - A z e m b e r n e m c s e r l i f e l o k n l k l W i e n t P e s t t e l . - N o s , h t b e v a l l o m , e g y A n n a n e v q s z o b a a s s z o n y n a k s o k r s z e v o l t e b b e n a d o l o g b a n . K r m e r A n n a , a s z o b a a s s z o n y o k g y n g y e , a k i r t v e t l k e d t e k a s z l l o d a i g a z g a t k , d e Q m i n d i g c s a k a z o n a h e l y e n r e z t e j l m a g t , a h o l n v o l t a m a p o r t s f l k b e n , m e r t h i s z e n e g y e d l b e n n e m b z o t t , n e m p e d i g a s e m m i r e s e v a l i g a z g a t k b a n . K r m e r A n n n a k a d d i g r o g a t t a k m i n d e n f l e l e v e l e k e t a p e s t i r o k o n a i , a m g b e v a l l o t t a , h o g y m r n e m b r j a t o v b b . H a z a k e l l m e n n i P e s t r e M l i n n i h e z , S z i d i n n i h e z , B e r c i b c s i h o z . C s a k o l y a n n Qv e l n e i s m e r k e d j e n meg az ember, akinek rokonai vannak Pesten. Mr komolyan kezdtem flni, hogy Anna is kiugrik a 18-as ablakbl, ahonnan mr annyian ugrottak ki. Leteszi egy napon a kulcsokat, s lesz megint rnivaljuk az jsgrknak. De ez nem kvetkezett be, hanem A n n a a g Qz h a j v a l e g y s z e r P e s t r e j t t , s i t t m a r a d t S z i d i n n i n l , B e r c i b c s i n l . S z g y e n i d e , s z g y e n o d a , a z t k e z d t e m h i n n i m a g a m i s , h o g y m r t b b s o h a s e l e s z n e k l v e r s e n y e k a F r e u d e n a u b a n , a b e v t e l e k s o h a s e f o g n a k n v e k e d n i , s m e g m o n d t a m e z t e g y s z e r a z i g a z g a t n a k . I n n e n m r c s a k e g y l p s n y i r e v o l t a g Qz h a j l l o m s , s m i k o r B u d a p e s t f e l h a r a n g o z t a k : e g y s z e r c s a k o t t t a l l t a m m a g a m a h a j f e d l z e t e n . s m o s t i t t v a g y o k , m e g m o n d h a t j k a z u r a k v l e m n y k e t . - T r a g d i a e g y p o h r v z b e n - f e l e l t P l a c , m a g a s e t u d n m e g m o n d a n i , h o g y a n j u t o t t e s z b e e z a k i f e j e z s . A v e n d g l Qs r s z v t t e l c s v l t a a f e j t . - E z e k a z A n n k m r s o k b a j t c s i n l t a k . D e a t r a g i k u s p o r t s c s a k m o s t t r t r i g a z i m o n d a n i v a l j r a , a m i k o r i s m t e l t e n f e l h v t a b a r t a i t , h o g y h a j o l j a n a k kzelebb. Hangja suttogv ereszkedett: - Mindezek utn, mit gondolnak magukban az urak, hogy ezek a vendgek, akikre az udvaron az omnibusz vrakozik, mirt vannak itt, amikor vlaszthattak volna Wien s Pest kztt? Amikor mehetnnek a vilg brmelyik nagy vrosba mulatni, pnzt klteni, tncolni, szrakozni? Nem gondolkoztak mg ezen, uraim? Nem lappang emgtt valamely titok? Nem kell gondolkozba esni minde n o k o s e m b e r n e k , a k i m r l t o t t v a l a h a v a l a m i t a z l e t b Ql ? L e h e t s g e s , h o g y V j s z r u g y a n c s a k a z o k o s e m b e r e k k z s z m t o t t a m a g t , m e r t e g y g y o r s p i l l a n t s t v e t e t t v e n d g e i r e , a k i k e l , a k i r l y s a z a d j u t n s e l p p e n e b b e n a p e r c b e n h e l y e z e t t e l az regpincr kt hatalmas bftkt, amely jelentkenyen nagyobb volt a szoksos porcinl. Indttatva rezte magt, hogy az udvaron keresztl a konyhba menjen, hogy ott nhny szval takarkossgra figyelmeztesse lete prjt, miutn a szoksos rnl tbbet ezek a vendgek sem fizetnek a bftkrt. 9 A z o l v a s b z v s t a z t g o n d o l n e h e l y e n , h o g y m o s t m r e l r k e z e t t a z a z i d Qp o n t , a m i k o r t b b e g y e t l e n r e s s z k s e m a r a d t a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g l Qb e n , e g y t t v a n n a k m i n d a z o k , a k i k r Ql P e s t e n l t a l b a n b e s z l n i s z o k s , m s s z v a l a z o k a v e n d g e k , a k i k n e k n v s o r a a z t m u t a t n , h o g y e m e l j k a d s z t , h r n e v t e g y v e n d g l Qn e k . D e n i n c s e n o l y a n s z n s s z e k r , a m e l y r e m g n e f r n e e g y v i l l v a l . g y n e m c s o d l h a t , h o g y l o v a g T o k i m e g r k e z s e n e m o k o z o t t s e m m i k l n s e b b k n y e l m e t l e n s g e t a v e n d g l Qb e n . K i v o l t l o v a g T o k i ? P e s t i r , a k i t m i n d e n f e l i s m e r t e k a v r o s b a n , m i n t a z o l y a n r i e m b e r t , a k i e g s z l e t t a z z a l t l t t t e , h o g y k e d l y e s h e l y e k e n s e g t e t t a k e d l y e s h a n g u l a t p o l s b a n . F i a t a l a b b v e i b e n , b o l d o g u l t r f i k o r b a n Q v o l t a l e g j o b b v a l c e r t n c o s a v r o s b a n , n n e p l y e s j e l e n e t v o l t , h a a V i g a d - b e l i l a r c o s b l o k o n e g y - e g y h l g y e t k a r j r a v e t t ; k s Qb b , k o r u n k b a n , m i u t n l b a i t f j l a l n i k e z d t e , s u g y a n e z r t k a m s l i t v i s e l t a l b n : h r n e v t a z z a l a t u d o m n y v a l t a r t o t t a f e n n , h o g y Q v o l t a z a b i z o n y o s r i z e n s z , a k i b a r t i k r b e n z o n g o r n l e g j o b b a n t u d v a l c e r h e z v a l z e n t j t s z a n i . L o v a g i c m t a r o s s z n y e l v e k s z e r i n t ( m e r t h i s z e n P e s t e n m i n d e n k i n e k v a n e l l e n s g e ) F r i d o l i n t l , a r g i K o r o n a k v h z p p o s m a r k Qr j t Ql n y e r t e , m e r t a b c s i s z r m a z s p i n c r a k v h z a b l a k n k i p i l l a n t v a : a k z e l g Q v e n d g l t t r a m i n d i g e l k i l t o t t a m a g t : - L o v a k ! E z a k i l t s a z t j e l e n t e t t e , h o g y n y o m b a n e l Qk s z t e n d Qk a k v h z b a n a z o k a z j s g o k , a m e l y e k a l v e r s e n y s p o r t t a l s z a k s z e r qe n f o g l a l k o z n a k , a m e l y e k a m i n d e n n a p o s v e n d g k e d v e n c o l v a s m n y a i v o l t a k . A l o v a k - k i l t s b l i d Qv e l l o v a g l e t t , s t r t n e t n k i d e j b e n a l i g v o l t m r P e s t e n o l y a n e m b e r , k i l o v a g T o k i i g a z i , c s a l d i n e v t i s t u d t a v o l n a . - M i l y e n k r , h o g y n i n c s a v e n d g l Qb e n e g y z o n g o r a ! - kiltott fel Dallosi, amikor az j vendget kzeledni ltta, mert kpzeletben nyomban hallani kezdte azokat a bcsi valcereket, amelyeket a lovag tucatonknt jtszott a zongorn, mindaddig, amg minden hallgatja megszerelmesedett, s a legregebb vend g e k i s a z t k e z d t k h i n n i , h o g y s z v k e t v o l t a k p p e n e g y s z Qk e b c s i s z p n l h a g y t k z l o g b a n . A l o v a g o t m i n d e n a s z t a l n l m e g n n e p e l t k . ( T a l n p p e n a z r t , m e r t a j n d k o t s o h a s e f o g a d o t t e l k z r e m qk d s r t . n m e g v a g y o k j u t a l m a z v a , h a b a r t a i m n a k j k e d v et okoztam - mondogatta a lovag.) Jobbrl-balrl kzfogsokat nyjtottak fel, megmelegedtek a hangok, elmosolyodtak a szemek, gargalizltak a torkok, mint az olyan vidm frfi lttra, aki ingyen osztogatja a kedlyt, anlkl hogy eszbe jutott volna valaha tudomnyt anyagilag is gymlcsztetni. A l o v a g , m i n t r g i k o c s m a j r v e n d g : t e r m s z e t e s e n V j s z v e n d g l Qs a s z t a l n l f o g l a l t h e l y e t , m i u t n k r l b e l l m i n d e n k i v e l k e z e t f o g o t t a b e l s Q s k l s Q s z o b k b a n . A z r e g p i n c r t n c l p s b e n k z e l g e t t a g y qr t t d l i t l a p p a l , d e a z j o n n a n j t t v e n d g a z t e g y p i l l a n t s r a s e m l t a t t a : - M o n d j a m e g , b a r t o m , a n a g y s g o s a s s z o n y n a k , h o g y c s k o l o m l d o t t k e z e i t . H a v o l n a m g a k o n y h n e g y d a r a b f Qt t m a r h a h s , p l d u l a f a r t Qn e k a v g e , a m i t s e r c l i n e k i s m o n d a n a k , c s a k e g y a k k o r a d a r a b k a , m i n t a z u j j a m , i n k b b k i s e b b , m i n t n a g y o b b , i n k b b s z a f t o s a b b , m i n t s z r a z a b b , j b a r t s g g a l : k l d j n n e k e m e g y i l y e n d a r a b h s t , h a l e h e t n e l e n c s e f Qz e l k k e l , m e r t m r s o k s z o r m e g p r b l t a m , i t t v a n a l e g j o b b l e n c s e M a g y a r o r s z g o n . A k v n t d o l g o k a t a n p s z e r q l o v a g a k k o r i s m e g k a p t a v o l n a , h a a j e l e n l e v Q e g y - k t k i r l y h e l y e t t e g y f l t u c a t k i r l y i d Qz t t v o l n a a B c s v r o s - h o z c m e z e t t f o g a d b a n . A l e n c s s t l h o z m g c i t r o m n e d v e t i s m e l l k e l t V j s z n , m g p e d i g e g y t r p c s k e , h l y a g o s p a l a c k b a n , a m i n t e z a k k o r i b a n d i v a t b a j tt Pesten. - Sehol se fogadnm el a citromlt ilyen alakban, mert magamban azt gondolnm, hogy a citromnedvet a patikbl hozatjk. De ezen a helyen, hl istennek, olyan biztos vagyok, mint vasrnap dlben a nagymama asztalnl. Mint a Grszmutterkmnl - h a n g s l y o z t a a l o v a g , s r i t k a j t v g g y a l k a n a l a z t a a l e n c s t , a m e l y r e p e c s e n y e z s r i s v o l t n t v e . ( V a j o n i g a z n l t m g a l o v a g n a g y m a m j a , a k i r e h i v a t k o z n i s z o k o t t ? C s a k n h n y a n , a r g i k a m e r d o k , m i n t p l d u l a z e l n k , J e n Qk e s a m i n d e n t u d P l a c mosolyogtak, amikor a lovag a nagymamjt emlegette. A nagymama egy elg fiatal hlgy volt, s arrl volt nevezetes, hogy a legszebb magyar ntkat nekli egy jszakai mulathelyen.) - s a sr dolgban, lovag r? - krdezte ugyancsak kedlyesen az regpi n c r , m e r t v o l t a k p p e n a z e g s z t r s a s g b l a l o v a g m e l l e t t r e z t e m a g t a l e g k e l l e m e s e b b e n . ( V a n n a k i l y e n f a j t j v e n d g e k , a k i k a z e l s Q l t s r a v o n z z k m a g u k h o z a p i n c r e k e t . M i n d i g a k a d v a l a m e l y m e g b e s z l n i v a l k z s t m j u k ; h a m s n e m : e g y l v e r s e n y j s g a z s e b e k b e n , a m e l y n e k h r m o n d s a i t m e g b e s z l n i l e h e t . g y v a g y u n k a z i l y e n p i n c r s z e r e l e m m e l , m i n t b i z o n y o s n Qk a m a c s k k k a l , a m e l y e k a z e g s z k r n y k r Ql f e l k e r e s i k a b i z o n y o s n Qk e t , h a v a l a h o l m e g t e l e p e d n e k . ) - s a s r d o l g b a n h o g y a n i n t z k e d i k , l o v a g r ? - N e c s o d l k o z z o n , k e d v e s T t m e s t e r , h a a s r d o l g b a n m g m i n d i g r a g a s z k o d o m r g i s z o k s o m h o z . M a g a s l e g y e n a s r s p o h r , k a r c s , k e s k e n y , a m i l y e n b e n a l i m o n d t a d j k a b u d a i m a j l i s o k o n a r z s a s z n q k i s a s s z o n y o k n a k . C s a k e g y s l u k k l e g y e n a p o h r t a r t a l m a , m e r t a s r a k k o r j , h a f r i s s i b e n , e g y h a j t s r a , h a b o s a n , m o z g o l d , m u s s z r o z - l l a p o t b a n e g y k o r t y r a m e g l e h e t i n n i . S z v a l : e g y h a j t s s r t k r e k . P l a c f e l e l t : - n m r c s a k a k k o r s z e r e t e m i g a z b a n a s r t , h a e g y d a r a b i d e i g e l Qt t e m l l ott, kiss megporodott, megrett, karcosabb lett. Falusi rfikorombl azt az orszgti csrdt sajnlom, ahol a tavalyi mrciusi srt az idei mrciusban bontja ki ldjbl a csrds. - Lehetsges, hogy ilyen egszsges embernek, mint Onkel Plac (Plac bc s i ) , p p e n a z o k a s z e r e k h a s z n l n a k l e g i n k b b , a m e l y e k a m a g a m f a j t a b e t e g e m b e r n e k r t a l m r a v a n n a k . A s r n y o m b a n a l b o m b a s z l l , a z n s z e g n y , b e f s l i z o t t l b o m b a - m o n d k n n y q, s z e r e t e t r e m l t m e l a n k l i v a l a l o v a g . . . . m d e D a l l o s i , a k i a l o v a g m e g r k e z s e k o r l t h a t l a g f e l v i d m o d o t t , s s z e d r z s l t e a t e n y e r t , n y u g t a l a n l e t t , m a j d n e m a b Qr b Ql b j t k i : e k k o r v a l a m e l y k l n s m e g l e p e t s s e l k e d v e s k e d e t t a k i r l y o k n a k , h e r c e g e k n e k s a t b b i g r f o k n a k . ( P e s t e n e z i d Q t j t a r r a a z u t c a i k r d s r e , a m e l y et az emberek legtbbszr intznek egymshoz: Hogy vagy? - akkoriban gy feleltek: Mint a tbbi grfok.) Dallosi, ez a hrhedt jjeli pincr ugyanis sszebeszlt a dologtalan omnibuszkocsissal, valamint a vendgfogad hzmestervel - a vendgfogadk h z m e s t e r e i m i n d e n h u n c u t s g r a k a p h a t k - , s a z u d v a r r l a z o m n i b u s z s z r e v t l e n l e l d c g t t , m i u t n s e n k i s e t r Qd t t a z o m n i b u s s z a l , a k i r l y s a z a d j u t n s a k i v l a n s i k e r l t , f l i g n y e r s e n , d e v g t e l e n z a m a t o s a n , b Q z s r b a n s f r i s s t k r t o j s s al, vele slt krumplival, j petrezselyemmel ksztett bftkk utn - mintha e bftkk puhtsa, stse, forgatsa alkalmval Vjszn Mrz Johanna azrt imdkozott volna a konyhjban, hogy bebizonythassa, miszerint a szakcsnk mg mindig jobban rtenek a komoly marhahsok stshez, mint a frfiszakcsok - mondom, a fejedelmi bftk utn, amilyent lmban sem lthat a kznsges pesti vendg: - egy nagy tl trs csuszban gynyrkdtek. (Hogy milyen volt a trs csusza, annak elmondst bzzuk azokra a v e n d g e k r e , a k i k e s z t e n d Qk m l v a j t t e k e r r e a h e l y r e , s e r r Ql a n a p r l l e g e n d i k a t e l b e s z l t k . ) A z o m n i b u s z t e h t s z r e v t l e n l e l m e n t , b e n n a z a l v P a l k o n y a i n - v a l , a z g y n e v e z e t t S z e r k e s z t Q r r a l , a k i g y d c g t t v g i g a v r o s o n , m i n t B o z - D i c k e n s l m o d v i g c e . M i k o r a z o m n i b u s z v i s s z a j t t a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g l Q u d v a r r a : e g y r v i d z o n g o r t e m e l t l e r l a a k o c s i s , a h z m e s t e r , a z i d Qk z b e n r t e s t e t t H a u s k n e c h t , s a z o n g o r t a v e n d g f o g a d k l s Q s z o b j b a n h e l y e z t k e l . - M a g a n a g y r d g , A d o l f i g a z g a t r - m o n d m o s t a l o v a g , a k i , m i n t m r s z r e v e h e t t k , P e s t e n j f o r m n m i n d e n k i t o l y a n n v e n s z l t o t t , a m e l y e t r s z r e Q s a j t m a g a k i t a l l t . - C s e k l y s g - f e l e l t D a l l o s i . - N l u n k , a C a s i n o - b a n a n n y i z o n g o r a v a n , h o g y n y u g o d t an klcsnzhetek az n megbzhat Vjsz bartomnak zongort, mg akkor is, ha a mai naptl kezdve Szilveszterig tartana a mulatsg. - Nos s mit csinlnak most azzal a szeparval, ahonnan a zongort elklcsnztk? - krdezte Plac, aki alapos ember ltre szeretett a dolgok mlyre tekinteni. - Azt a szepart ne mltztassk flteni, Plac r. Van nekem egy klns trsasgom, amely amgy is mindig vadszkrt zenje mellett szeret mulatni, s a n Qk e t a m g y s e s z v e l h e t i . - N o h t i t t v o l t a k p p e n m a g u n k i s g y v a g y u n k , m i n t h a a t r d n a d r g o s h e g y m s z k s z e k t j h o z t a r t o z n n k . I t t s e m l t o k s e n k i t , a k i a H l g y u t c b l j t t v o l n a - e l g e d e t l e n k e d e t t P l a c . - P e d i g n n e m b r o m e l a z e n l s t n Qi t r s a s g n l k l . A f e n e j o b b a n t u d j a . E g y m s i k P l a c b j i k a r u h m b a . - C s a k l d s s b k e s s g , P l a c r - f e l e l t D a l l o s i . - A k i a m e z Qk l i l i o m a i r l g o n d o s k o d i k . . . - H a a z l e t b e n m g e g y s z e r s i k e r l v a l a m e l y z l e t e m : m e g c s i n l t a t o m a f o g t a l o v a g n a k - m o n d m o s t Plac, amikor a lovag felkelt az asztaltl, hogy szemgyre vegye a zongort. - Mgpedig a francia krtya szerint, ahogyan Gly Lajos csinltatta meg a fogait, hlbl, mert Carlban szp nyeresgre tett szert a bakarnl, mg az egyiptomi kedive is ads maradt neki. A kedive bonjait ppen most vltogatja be Gly Lajos a pesti uzsorsoknl, miutn a kedive elismerte adssgt. - Francia krtya szerint? - krdi a ports. - Igenis - blongatott lmodozva Plac. - Mert ha mr hamis fogsorokat rakat az ember a sz j b a , l e g a l b b i s m e g r d e m l i , h o g y t b b f o g a l e g y e n , m i n t b r m e l y k z n s g e s h a l a n d n a k . A n t r e k t k e l l e n n i e g y f r f i n a k , a k i m r a n n y i t m i t m a c h o l t a z l e t b e n , m i n t a l o v a g . M i e l Qt t a z o n b a n P l a c e l m l y e d h e t e t t v o l n a a z A n t r e k o n e v q p e c s e n y e m a g y a r z a t b a , m e g s z l a l t a z o n g o r a a l o v a g u j j a i a l a t t . E z i d Qb e n a z o n g o r i s t k v a g y t a l n p p e n m a g u k a s z e p a r z o n g o r k m i n d i g v a l a m e l y d i v a t o s o p e r e t t m e g n y i t j v a l k e z d t k m qs o r u k a t . S z a b l y v o l t e z , a m e l y e t m i n d e n z o n g o r s m e g t a r t o t t , m g h a e g y e t l e n h a l l g a t j a s e l e t t v o l n a a b b a n a p e r c b e n , a m i k o r a z o n g o r h o z l t . A z e n e s z e r z Qk , m i n t m o n d j k : a l e l k k e t s z o k t k b e l e n t e n i a m e g n y i t k b a . m a l o v a g m r e k k o r m e g m u t a t t a s p e c i a l i t s t . M o z a r t t l j t s z o t t e g y d a r a b o t , a m e l y e t S z k t e t s a s z e r j b l c m a l a t t i s m e r n e k a z e n e b a r t o k . - A u , y e s , y e s , y e s - d d o l g a t o t t m a g b a n D a l l o s i v a l a m e l y n g e r d a l t , a m e l y e t p p e n a b b a n a z i d Qb e n t n c o l t a k a f e k e t e - f e h r c i p Qs n g e r e k s p a p a g j s z o k n y s n g e r n Qk a z o r f e u m s z n p a d n . A p o r t s r o s s z a l l a n c s v l t a m e g a f e j t : - B ocsnat, tvedtem, ez az ember nem volt soha a Roter Stadl-nl. n ezt a zent a wieni Operahzban hallottam. A zongorajtk alatt azonban varzslatos vltozs trtnt a Bcs vros-hoz cmezett srhzban, amely varzslatrl leginkbb azoknak lehet foga l m u k , a k i k a d a l t a l a n , c s e n d e s r e n d j v e l t n t e t Q, l e g f e l j e b b p o h r k o c c i n t s t l l n k l Q, s z o l i d v e n d g l Qk e t l t o g a t j k . E b b e n a p o l g r i , p e d n s , p u r i t n k o c s m b a n t a l n m g s o h a s e m h a n g z o t t z e n e , m e r t a t u l a j d o n o s s z g y e l l t e v o l n a m a g t , h o g y Q m u z s i k a s z v a l c s a l o g a t j a b e a z u t c r l a v e n d g e k e t . N e m , m g m a g a a z e l n k s e m e r t e m e g r e s z k r o z n i , h o g y a k r t e r z v r o s i b c s n a p j n p l d u l h a r m o n i k s t h o z o t t v o l n a m a g v a l s t r s a s g v a l . . . M e g l e h e t Qs f e l t qn s t k e l t e t t t e h t a z o n g o r a s z , a m e l y e g y v a l d i m qv s z k z n y o m s r a f e l k a v a r t a i t t a z a l u s z k o n y r e n d e t , c s e n d e t , n y u g o d a l m a t , a m e l y b e n l e g f e l j e b b a z e v Qe s z k z k n e k , t n y r o k n a k , s r s p o h a r a k n a k v o l t s z a b a d m e g s z l a l n i . A h o l z e n e v a n , o t t v e s z e k e d s v a n - m o n d V j s z r , m i n t a n n y i m s r g i v e n d g l Qs m g P e s t v r o s b a n . - A b o r j p r k l t n e m l e s z j o b b a m u z s i k t l . - s a z t n e g y m e l l n y t i s v e s z e k a l o v a g n a k , h a z l e t i l e g r e n d b e j v k - f o l y t a t t a b r n d o z s t P l a c . - I l y e n m e l l n y b e n n e m l e h e t j r n i e g y l o v a g n a k . C s a k a b i l i r d m a r k Qr k n e k v a n z l d p o s z t m e l l n y k . n b o l d o g u l t r f i k o r o m b a n m i n d e n n a p f r i s s f e h r m e l l n y t v e t t e m k i a s z e k r n y b Ql . . . - , a z o k a r g i s z p f e h r z s i l k ! - r a j o n g o t t f e l h i r t e l e n a p o r t s , s v r a t l a n u l c s u k l z o k o g s h a l l a t s z o t t k e m n y g a l l r b a p r s e l t n y a k a f e l Ql . A z o n g o r a p p e n e g y v a l c e r b a k e z d e t t . . . V a l d i b c s i v a l c e r b a k e z d e t t , m i r e a z e l n k a b e l s Q s z o b b a n h i r t e l e n a s z t a l t r s a i h o z f o r d u l t : - M i e z , b a r t a i m ? W a s z i s z m e i n F r e u n d ? A r g i S o m o s i b a n v a g y a R o n a c h e r b e n l n k ? - L a - l a - l a - f e l e l t a z a s z t a l v g r Ql a b o r b l y , a k i s z e m t e l e n h i d e g v r t m g e z n n e p l y e s z e n e a l a t t s e v e s z t e t t e e l . A z e l n k a b o r b l y t i s z t e l e t t e l e n s g n f e l h b o r o d o t t - m i n t h a a z o d a k n n , z o n g o r j n l m qk d Q l o v a g o t a k a r n m e g v d e l m e z n i - , g y s z l t t e h t : - A k t e k e d s b Ql e l g v o l t , h a l l o d - e , t e b o r b l y . H a m a g a d h o z v a l c i m b o r v a l a k a r s z m u l a t n i , l j k i a s n t s b e , P l a c h o z . H a n e k e l n i a k a r s z , m e n j a z l l Qi k a s z r n y v a l s z e m k z t l v Q P a r a d i c s o m k a b a r - b a . H a i l l e t l e n k e d n i a k a r s z : b e z r a t l a k e g y h e l y r e , a h z h t u l s r s z b e n , o t t i l l e t l e n k e d h e t s z . s m o s t : k u s s . - B o r o t v l j m e g - s z l t J e n Qk e , a k i a z e l n k h a n g j r a k i s s f e l b r e d t . - A k a b t o m a h a r m a d i k f o g a s o n v a n - f e l e l t a b o r b l y , d e m r a b b a n a m s o d p e r c b e n g y u g r o t t f e l h e l y r Ql , m i n t a n y l s a k l s Q s z o b b a m e n e k l t P l a c v d e l m e a l . - M o s t k e z d Qd i k v g r e a v e r e k e d s - s z l t K a c s k o v i c s r a m a g a t r s a s g b a n , a h o n n a n e d d i g s z t l a n u l f i g y e l t e a l e j t s z d j e l e n e t e k e t , m e r t l t h a t l a g r m e t o k o z o t t n e k i , h o g y a t r s a s g b a n l e v Q V i l m a k i s a s s z o n y g y i z g u l m i n d e n s z r a , m i n t h a a l e g r d e k e s e b b s z n h z i e l Qa d s n l m u l a t n a . - C s a k v e r e k e d j e n e k - f e l e l t V i l m a k i s a s s z o n y o l y a n e g y k e d v qs g g e l , m i n t h a e g s z l e t b e n a z t l t t a v o l n a , h o g y a f r f i a k e g y m s f e j t l y u k a s z t j k k i . H t e g y - k t p e r c i g v a l b a n k r i t i k u s v o l t a h e l y z e t . A z e l n k a r c a s t t v r s l e t t , m i n t h a g u t a t s k r n y k e z n . - M i r t n e m a k a s z t o t t u k f e l ? - k r d e z t e a b o r b l y u t n m e r e d v e . A z E s p e r e s , m i n t h a c s a k v l e t l e n l t e n n , k n y k v e l m e l l b e t a s z t o t t a a h t a m g t t l Q h o r d r t , m i n t h a a z l e t t v o l n a o k o z j a m i n d e n n e k . - M i l y e n k r , h o g y n i n c s n l a m a k t c s v q p i s z t o l y o m , e n g e m g y s e b n t e t h e t n e k m e g , m e r t g o n d n o k s g a l a t t v a g y o k - m o n d K r i p t a i r , a k i b Ql a m g y s e l e h e t k e r l e t i k m n y s e p r Q m e s t e r . - A t o r k t k e l l e l v g n i a s a j t b o r o t v j v a l - i n d t v n y o z t a a z a p p o s g a v a l l r , a k i n e k v r s z o m j r l m r t b b s z r v o l t s z e b b e n a t r t n e t b e n . - E g y p e s t i v a g a b u n d - j e g y e z t e m e g N i k o d m i r . C s a k B u r g h u s z r k a p i t n y l t n y u g o d t a n a h e l y n ; Q k a t o n a t i s z t l t r e n e m t u d t a m e g r t e n i , h o g y m i f l e s r e l m e t k v e t e t t e l a b o r b l y , a m i k o r a m a v g z e t e s s z a v a k a t k i m o n d t a ( a r c b a v g t a a t r s a s g n a k , m i n t k s Qb b , v e k m l v a e m l e g e t t k ) . - A k a b t o m a h a r m a d i k f o g a s o n f g g - m o n d t a a b o r b l y a b e l s Q s z o b b a n , d e m i r e a k l s Q s z o b b a r t , h o g y P l a c v d e l m e a l h e l y e z k e d j k , a p t r n u s n a k k i s z e m e l t r i e m b e r e g y h a t a l m a s p o f o n n a l f o g a d t a , a m e l y e t a b o r b l y a r c r a m r t . ( s t a l n e z a z i d e j b e n e l d r d l t p o f o n v o l t a z e l i n t z Qj e a n n a k , h o g y a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g l Qb e n , a k i r l y o k s h e r c e g e k j e l e n l t b e n n e m k e z d Qd t t n y o m b a n o l y a n v e r e k e d s , a m e l y r Ql v e k i g b e s z l t e k v o l n a . ) - s m o s t l j n a l e g s t t e b b s a r o k b a - m o n d t a P l a c , m i u t n a d o l g o t a b o r b l l y a l e l i n t z t e , s r g i n p s z e r qs g e i s m t f e l r a g y o g o t t . M e r t a z e l n k b i z o n y o s i d Q m l v a a m a g a t r s a s g n l f e l v e t e t t e a z t a k r d s t , h o g y t u l a j d o n k p p e n m i r t i s v o n u l t P l a c b a r t u n k s z m qz e t s b e , v a j o n r d e m e s - e a r r a e z a r v i d l e t , h o g y j e m b e r e k e g y m s s a l h a r a g o t t a r t s a n a k ? - D e h t m i t m o n d o t t a b o r b l y , a m i r t e b b e n a z e m b e r t e l e n b n t e t s b e n r s z e s l t ? - k r d e z t e V i l m a k i s a s s z o n y a m a g a t r s a s g b a n , a m i k o r a v e r e k e d s n e k v g e v o l t . K a c s k o v i c s r f e l e l t : - n m a g a m s e m t u d o m p o n t o s a n s b i z t o s a n a n n a k a m o n d a t n a k a j e l e n t Qs g t , a m e l y e t a b o r b l y o l y v a k m e r Qe n k i v g o t t . A k a b t o m a h a r m a d i k f o g a s o n f g g . I g e n r g i p e s t i e m b e r n e k k e l l l e n n i a n n a k , a k i n y o m b a n m e g r t i e z t a s r t s t , a m e l y a m o n d a t b a n r e j t Qz i k . l l t l a g m g a b b l a z i d Qb Ql s z r m a z i k e z a m o n d s , a m i k o r a z j v i l g u t c a s a R o s t l y u t c a s a r k n l e v Q F e r e n c z i k v h z - b a n a h a m i s k r t y a - j t k o s o k t a r t z k o d t a k . E l e i n t e a h a m i s k r t y s o k h a s z n l t k e g y m s k z t t a m o n d s t , h a i d e g e n k e r l t a k r m e i k k z . K a b t o m a h a r m a d i k f o g a s o n f g g : j e l e n t e t t t e r c e t a k r t y a j t k b a n . J e l e n t e t t h i s z k e n y v i d k i e m b e r t , a k i t h l g y i s m e r Qs e i a F e r e n c z i k v h z - b a k o r m n y o z t a k . D e a m o n d s i s a m a p e s t i m o n d s o k s o r s r a j u t o t t , m i n t a l e g t b b p e s t i k i t a l l s . A t a l l m n y a p i n c r e k , k v s o k , k v f Qz Qk s k o c s m r o s o k n y e l v n k s Qb b e n j e l e n t e t t e a z t a g y a n s v e n d g e t , a k i t Ql i d e j b e n m e g k e l l s z a b a d u l n i , m e r t e l Qb b - u t b b v a l a m e l y h u n c u t s g o t c s i n l . E z r t s r t Qd t t m e g a z u r a k t r s a s g a , a m i k o r a b o r b l y a z z a l b c s z o t t e l t Ql k , h o g y k a b t j a a h a r m a d i k f o g a s o n l g . C s a k e g y b o r b l y l e h e t i l y e n s z e m t e l e n . g y t e h t , m i d Qn K a c s k o v i c s r s z o k o t t n y u g o d t h a n g j n e l m a g y a r z t a a d o l g o t , a g y o r s s z j r s V i l m a k i s a s s z o n y n y o m b a n m e g r t e t t e s m l t n y o l t a a z e l n k s t r s a s g a f e l h b o r o d s t , u g y a n e k k o r e l i s m e r Q p i l l a n t s t v e t e t t a z e l n k f e l , m i n t h a k k t e k i n t e t v e l a z t a k a r n j e l e z n i , h o g y m i n d e n b e n i g a z a t a d a z e l n k n e k , s k r i , h o g y Qt s z v e t s g e s n e k t e k i n t s e . . . . A v a l c e r e k a z o n b a n e g y m s u t n j t t e k a z o n g o r a f e l Ql , m i n t h a v a l a m e l y r g i s z e l l e m a l a k o k l e n g e n k k r l a l o v a g o t , a k i k n e k m u l a t t a t s r a e z e n z e n e i l d o z a t o t h o z z a . A z U f f k i r l y , a B Qr e g r , a H o f f m a n n m e s i v a l c e r e i k z b e n o l y a n v a l c e r e k i s e l a n d a l o g n a k , a m e l y e k h e z c s a k e g y z l d b c s i k o c s m t l e h e t e l k p z e l n i , a h o l m g m i n d i g p e t r l e u m l m p s o k v i l g t a n a k e s t n k i n t , s k u c s b e r v r j a , m i k o r k e r l v g r e a s o r a z Q k o s a r r a i s , a m i k o r e l Ql p h e t . s a k u c s b e r b e l p e t t a k o c s m a a j t n . T e l j e s v a l s g b a n , a m i n t a k u c s b e r t a f a n t z i b a n e l l e h e t k p z e l n i . - V g e r e d m n y b e n k e z d n k m e g k e d v e s e d n i - j e l e n t e t t e k i u g y a n a z a P l a c , a k i a z i m n t m g v e r e k e d s r e s z n t a i t t t l t e n d Q i d e j t . A z e l n k , a b e l s Q s z o b b a n , Qs z i n t e r m k i l t s s a l d v z l t e a k z e l g Q k u c s b e r t . - N a , H u b e r t - k i l t o t t a b i z t a t l a g a k u c s b e r r e , a k i a z e l n k l t t r a b i z o n y t a l a n u l k e z d e t t l p e g e t n i , s l t h a t l a g s z o r u l t h e l y z e t b e n r e z t e m a g t , a m i k o r a h a t a l m a s e l n k t m e g p i l l a n t o t t a a B c s v r o s - n l , a h o v g y a n t l a n u l b e l p e t t . - E z a z u t o l s k u c s b e r , a k i v a l b a n G o t t s b Ql j t t P e s t r e , a t b b i p e s t i k u c s b e r m r m i n d h a m i s t v n y - c s a l o g a t t a a z e l n k m a g a f e l a s z u r k o l d l i g y m l c s r u s t . s h a m o s t a r s z l e t e k e t a k a r n n k e l b e s z l n i a r r l , h o g y a n s z n o k o l t a z e l nk, amg a kucsbert sarokba szortotta, hogy kosarnak a tartalmt (kosarastul s szjastul egytt) egy szmon megreszkrozza... hnyszor ismtelte buzdtsul ama szlsmondst, hogy: Reszkrt kucsber... hnyszor vizsglta meg a kucsber zacskjt, amely b Ql a n y e r Qs z m o t k i h z n i a k a r j a , h n y s z o r t a p o g a t t a m e g a k u c s b e r z s e b e i t , v a j o n n i n c s - e r u h j b a n e g y m s i k z a c s k i s e l r e j t v e . . . h n y s z o r f i g y e l m e z t e t t e a k u c s b e r t m s v i l g i d v s s g r e , a m g v g r e s a j t k e z v e l , a d k i v e t Q k e z v e l a z s k b a n y l t : a k k o r t n s o h a s e l e n n e v g e e n n e k a t r t n e t n e k . A z e l n k a z s k b a n y l t , k i h z o t t e g y s s z e s o d r o t t l u t r i s z m o t , s a k v e t k e z Q p i l l a n a t b a n a l e g u t o l s v a l d i k u c s b e r e l v e s z t e t t e e g s z z l e t t a z z l e t i f e l s z e r e l s s e l e g y t t . - V i g y e a h h o z a d m h o z a k o s a r t , s h e l y e z z e e l Qt t e a f l d r e , v i s z o n z s u l a z r t a z a j n d k r t , a m e l l y e l K a c s k o v i c s b a r t o m m e g l e p e t t b e n n n k e t - m o n d a z e l n k , s a k u c s b e r s z t l a n u l e n g e d e l m e s k e d e t t , m e r t h i s z e n i g e n j l t u d t a , h o g y a f Qv r o s h a t o d i k k e r l e t b e n k i n e k k e l l e n g e d e l m e s kedni. - Azoknak az egszsgre, akik nem szeretnek csorba pohrbl inni - szlt most az elnk pohart felemelve, amikor az utols kucsber elhelyezte kosart Vilma kisasszony lbnl. - Szegny, csaldos ember vagyok, legalbb a kosaramat adja vissza a nagysgos kisasszony. Kacskovics r felelt: - A kosart majd megkapja, bartom, addig is ljn le oda a sarokba, ahol a kontmra ebdelhet. A zongora most a Gasparon-bl jtszott, s a zongors maga is nekelt nhny taktust. . . . J r a g r f n Q, M e l n i . R e z e s , r e c s e g Qs , m l y h a n g j a v o l t a z o n g o r s n a k , a m e l y r t a k k o r i b a n n a g y o n s o k a t a d t a k v o l n a a f i a t a l e m b e r e k , m e r t a f a g y o s k p o s z t h o z h a s o n l a t o s h a n g v o l t d i v a t b a n . S z e r e l m e t v a l l a n i , k r a k l e r e s k e d n i , k o m o l y a n t r g y a l n i n e m l e h e t e t t m s h a n g o n , m i n t a z o n , a m e l y n e k r c t t l u m p o l t j s z a k k h u r u t j a i m a r t k k i . A l u m p h a n g v o l t d i v a t b a n a m a g y a r f Qv r o s b a n , a j o g s z s a v a n y t o t t p a p r i k t e v e t t , h o g y h a n g j t t k l e t e s t s e . . . . . . J r a g r f n Q, M e l n i , a n d a l g o t t a z o n g o r s h a n g j a , s ebben a msodpercben olyan esemny trtnt, amilyenre nem emlkezik senki, mita a hatodik kerletben adt fizetnek. Az elnk felemelkedett asztaltl, s kimondhatatlan nneplyessggel lpdelt t a kszbn egyik szobbl a msikba. A fehr elefnt Szimban se lpdelhet gyesebben, r u t i n r o z o t t a b b a n , a m i k o r a s z u l t n t v i s z i h t n , a m i d Qn a z e l n k t n c r a k r t e V i l m a k i s a s s z o n y t , s a z d e r qs , f e l v i d k i e s m o s o l l y a l , j l e n y m d j r a e n g e d e l m e s k e d e t t a z e l n k f e l h v s n a k . H o g y t n c o l t V i l m a ? C s a k h a l l g a s s a t o k , t i h a g y o m n y t i p r k , t i v a k m e r Q j t k , a k i k a t n c f i g u r k k z l m i n d e n r o n k i h a g y n i a k a r j t o k a s z e r t a r t s o k a t . V i l m a g y t n c o l t , m i n t a h o g y F e r e n c J z s e f i d e j b e n a l e g j o b b b a l e t t m e s t e r e k t a n t o t t k a t n c o t , h a a z O p e r a h z m qs o r n a B c s i k e r i n g Q v o l t e l Qa d s r a k i t qz v e . K a l a p b a n , k d m n k b e n , r v i d , g y n e v e z e t t t r o t Qr - s z o k n y b a n v o l t , a m e l y l d e n s z o k n y a a l l j l k i l t s z o t t p e r d l Q n y e r g e s l b n a k n e m e s f o r m j a . N e m v o l t k i c s i n y e z a l b , n e m i s n a g y ; h a h a s o n l t a n i l e h e t n e v a l a k i n e k a l b h o z : K a f f k n H e g y e s i M a r i l b h o z l e h e t n e h a s o n l t a n i , a k i 1 8 9 0 - b e n a M a g y a r H r l a p p l y z a t n e l s Q d j a t n y e r t e , m e r t a v e r s e n y b r s g s z e r i n t a z Q l b a v o l t a l e g s z e b b M a g y a r o r s z g o n . s V i l m a k n n y e d n , s z i n t e a j n d k o z v a m u t a t t a l b a i t , a m i n t a t r o t Qr s z o k n y a t e m e s e n , b o s z o r k n y o s s z a b l y o s s g g a l l e n d l t k r l t t e , h o g y a n z Q m i n d e n f o r d u l n l e l Qr e t u d h a t t a , h o g y h n y u j j n y i t f o g l t h a t n i V i l m a c s k o s h a r i s n y v a l f e d e t t b o k j b l , h a a z o n g o r i s t a i s g y a k a r j a . I g e n , o t t , a h o l a k o c s m a s z o b a f a l a k v e t k e z n k , a h o l t e r m s z e t s z e r ql e g f o r d u l n i k e l l a v a l c e r n e k , h o g y a h a t a l m a s t n c o s v i s s z a k o r m n y o z h a s s a t n c o s n Qj t a t n c h e l y r e : o t t P i s t a r m i n d i g b i c c e n t e t t e g y e t b a l l b s z r v a l , m i n t h a v l e t l e n l m e g b o t l o t t v o l n a , m i r e a t n c o s n Q n a g y o b b a t f o r d u l t a s z o k o t t n l . C s a k v a l d i t n c m qv s z e k t u d j k e z t a t n c f i g u r t , a m qb o t l s t p r o d u k l n i . . . S a z g y l t r e j t t p e r d l s k o r m g b o k n f e l l i s l t s z o t t V i l m a k i s a s s z o n y h a r i s n y j a . A z e l n k k r d i : - H o l t a n u l t i l y p o m p s a n t n c o l n i , k i s a s s z o n y ? - A k a s s a i a p c k n l . M a g a m i s t n c t a n t n Q v a g y o k . D e a z e l n k r n a k s e k e l l s z g y e n k e z n i . - , n c s a k a f i k e r e s e k t Ql t a n u l t a m t n c o l n i . L e g t b b e t B r a u n K a r c s i t l - f e l e l t a z e l n k , s o l y a n t b i c c e n t e t t a b a l l b v a l a m e g s z o k o t t h e l y e n , h o g y u g y a n c s a k m e g k e l l e t t k a p a s z k o d n i a a t n c o s n Qn e k , h o g y k i p a r r o z z a a b o t l s t , s a z e n e t a k t u s h o z t a r t h a s s a m a g t t o v b b r a i s . V i l m a k i s a s s z o n y t e h t , m i n t m o n d a n i s z o k t k : f n y e s e n k i l l o t t a a v i z s g t , i g a z , h o g y m e g f e l e l Q t n c o s a i s v o l t h o z z , a k i n e m m i n d e n n a p i l e l k e s e d s s e l , s z i n t e i f j o n t i r u g a l m a s s g g a l v i t t e a t a k t u s t , s u g y a n e k k o r n e m s z a b a d m e g f e l e d k e z n i a l o v a g r l , a k i k e t t Qz t t f i g y e l e m m e l t a r t o t t a a z t e m e t , s z i n t e a l b a l z o n g o r z o t t . - B e c s l e t e m r e , a l e g j o b b t n c o s n Q, a k i v e l v a l a h a l e t e m b e n v a l c e r t t n c o l t a m - m o n d t a d r g Q h a n g o n P i s t a r . - M g a trdhajlst is tudta mr a harmadik menetben, pedig Carolt egy htig kellett r tantani. Bal lbbal biccenteni! Bartaim, nem mindennapi kincs van a hlgyben - szlt az elnk, s a legnagyobb megelgedettsggel foglalta el helyt, mint aki valban megrdemelte azt a pohr srt, amelyet csaknem fenkig felhajtott. (A valcerhez srt kell inni.) s V i l m a k i s a s s z o n y m g a l i g h e l y e z k e d e t t e l a b Qr k a n a p n , h o g y s z e l d , m e g a d m o s o l l y a l e n y h t s e n m i l e g a z t a p r a t l a n b m u l a t o t , e l k p e d s t , s z i n t e e m b e r f l t t i c s o d l k o z s t , a m e l y e t m e g m e r e v e d e t t t e k i n t e t v e l a z a l s z o l g a b r k i f e j e z e t t V i l m a k i s a s s z o n y t n c a f e l e t t , m o n d o m , m g a l i g v o l t a n n y i i d e j e a z a l s z o l g a b r n a k , h o g y c s a k e g y e t l e n s z t i s s z l h a s s o n a f e l t qn Q v a l c e r r Ql , m i d Qn e g y r i e m b e r r v i d e l t k l s u t n h i v a t a l o s s z e r t a r t s s a l f e l l l o t t h e l y r Ql , s c i v i l b e l t z t t k a t o n a t i s z t m d j r a , k e l l Q m e r e v s g g e l m e g h a j t o t t a m a g t V i l m a k i s a s s z o n y e l Qt t . A N a c h t m e i s t e r v o l t , a z a d j u t n s v o l t , a p o n t y t e k i n t e t q, b e r e t v l t a r c s k a u c s u k g a l l r b a p a k o l t , d u z z a d t t b o r n o k v o l t , a k i t a l n p p e n h i v a t a l o s l l s n l f o g v a n e m m e l l Qz h e t t e a d a n d j e l e n t s b e n , h o g y t n c r a k r t e a z t a h l g y e t , a k i t a B c s v r o s - h o z c m z e t t v e n d g f o g a d b a n a l e g j o b b v a l c e r t n c o s n Qn e k m o n d a n a k . I g e n , e r r Ql s z a b l y o s j e l e n t s t k e l l e t t t e n n i a z a d j u t n s n a k , m i n t a k r a j l s i k e r l t b f t k r Ql . s V i l m a k i s a s s z o n y o l y n y j a s s g g a l e n g e d e t t a f e l h v s n a k , m i n t h a v a l a m e l y f e l v i d k i b l b a n v o l n a , a h o l r z k e n y s r t s n l k l n e m a d h a t n a k o s a r a t . A z a d j u t n s k i t qn Q t n c o s v o l t , b a l l b v a l u g y a n n e m b i c c e n t e t t a z e l Qb b i t n c o s m o d o r b a n , e l l e n b e n b a l l b v a l s z a b l y s z e r q f l k r t r t l e a v a l c e r f o r d u l i n l . g y c s a k a z o k a z e l Qk e l Q u r a k s z o k t a k t n c o l n i , a k i k i n k o g n i t j u k a t m e g a k a r j k Qr i z n i . s a b c s i v a l c e r t n c b a n a l b b a l f o r m l t f l k r r e l j e l z i k , h o g y k o r n t s e m u d v a r i b l o n v a g y u n k , h a n e m c s a k e g y k e d l y e s v a d s z k a s t l y b e l i m u l a t s g o n . s a s z a k r t Q z o n g o r i s t a , a z s e n i l i s l o v a g , v a l b a n a M a d a r s z c m q o p e r e t t b Ql j t s z o t t a a z t a k e r i n g Qt a k t u s t , a m e l y g y k e z d Qd i k : B e n n a h e r c e g r c s u p n . . . A z a d j u t n s m e g l e p Q f l k r e i t V i l m a k i s a s s z o n y a m s o d i k f o r d u l n l m r o l y p o m p s a n t u d t a , m i n t h a S c h n b r u n n b a n t a n u l t v o l n a t n c o l n i a n y r i t r s u l a t n l . - H t e z i g a z i l i n c i g y e r e k - m o n d t a m o s t v g t e l e n e l i s m e r s s e l a z e l n k , a m i k o r V i l m a k i s a s s z o n y t n c t k a l a p b a n , k e s z t y qb e n , k d m n k b e n f i g y e l t e , m i n t h a l e g a l b b i s k o s z t m b e n l e t t v o l n a . . . D e n e m , m g s e m , m e r t a z o p e r e t t - t n c o s n Qk n e m n l k l z h e t i k a r z s a s z n q, b e r a k o t t t a r l a t n s z o k n y c s k t , a m e l y n l k l o p e r e t t e t e l k p z e l n i n e m l e h e t . C s a k e g y u t c a i r u h b a l t z t t k i s t a n t n Q v o l t , a k i a k a s s a i a p c k n l v g z e t t . A k a u c s u k g a l l r , a b f t k s a z e l f o g y a s z t o t t s r k k s Qb b a r r a i n d t o t t k a z a d j u t n s t , h o g y j o b b t e n y e r t i s m t r v i d r e n y r t f e j e b b j r a h e l y e z z e , m i n t h a a z o n a j e l e n t s e n g o n d o l k o z o t t v o l n a , a m e l y e t e s t r e a f u t r r a l k l d e n d a b c s i f Qu d v a r m e s t e r i h i v a t a l h o z , a m i k o r a t e r e m b e n v r a t l a n e s e m n y , s z i n t e k i s z m t h a t a t l a n e s e m n y t r t n t , a m i l y e n a z a d j u t n s o k j e l e n t s e i b e n t a l n m g s o h a s e f o r d u l t e l Q. A v e n d g f o g a d s m e g b o l o n d u l t . A v e n d g f o g a d s n m e g b o l o n d u l t . . . M e r t e z e k a k i t qn Qe n f e g y e l m e z e t t , a n y u g o d a l m a s l e t h e z , a m e s s z i s z m t s o k r a b e r e n d e z k e d e t t e m b e r e k : a f o g a d s s a f o g a d s n s z i n t e v r a t l a n u l t e r m e t t a v e n d g l Qb e n , s s s z e f o g d z k o d v a t n c o l n i k e z d t e k a z o n g o r a h a n g j a i r a . A t u d s o k a z t m o n d j k , h o g y m i n d e n e m b e r n e k v a n v a l a m e l y t i t k a , a m e l y e t l e t e v g i g s e m h a j l a n d e l r u l n i , d e n h a v r a t l a n u l m e g f e l e d k e z i k m a g r l , e l r u l j a a r e j t e t t k i n c s h e l y t , b e v a l l j a t i t k o s s z e r e l m t , l e d o b j a m a g r l a z l a r c o t , a m e l y e t r e m n y t e l e n l v i s e l t . A f o g a d s g y j r t a a v a l c e r t , m i n t h a t b b n e m t r Qd n e s e m m i v e l , s e v e n dggel, se regpincrrel, se csaposlegnnyel, csak azzal a bolondsghoz hasonlatos hangulattal, amely az rdngs lovag tnczenje utn meglepte. Mintha hirtelen megbnta volna munkban tlttt ifjsgt, az rdgbe kvnt minden zleti elfoglaltsgot, sr s h o r d t , t o r m s v i r s l i t , v e n d g e k e t , d e t n m g m a g t a z e l n k t i s . A f o g a d s a z t a k a r t a m e g m u t a t n i , h o g y t u d g y v a l c e r t t n c o l n i , m i n t b r k i a t r s a s g b a n , p e d i g v t i z e d e k m l t a k e l a n l k l , h o g y e s z b e j u t o t t v o l n a c s a k e g y e t l e n t a k t u s i s a m l t i d Qk b Ql . A f o g a d s m e g t e r m e t t e n , m e g l e p e d e t t e n c s a k e g y p e r c i g l t s z o t t a r g i f o g a d s n a k . M g a n a d r g s z r a i s s z qk e b b , l e g n y e s e b b , r u g a n y o s a b b l e t t , m i n t h a v a l b a n a z r d g b j t v o l n a b e l . O l y a n l e t t a n a d r g s z r a , m i n t a s z qk k m n y e k h e z s z o k o t t k m n y s e p r Qk , a k i k t u d v a l e v Qe n s o h a s e h z n a k m e g a z l e t b e n . s a f o g a d s n , e z a r z s a s z n q, d e k o m o l y a r c a s s z o n y s g , a k i v a l b a n c s a k r i t k a a j n d k k p p e n m o s o l y g o t t e g y e t - e g y e t , m e r t i g a z n d i b a n a r r a v o l t b s z k e , h o g y h o m l o k n r n c o k v a n n a k , s a r n c o k k a l e l m l t a k a z l e t b o l o n d s g a i , a f o g a d s n b e l e k a p a s z k o d o t t a z u r b a , s p p e n g y t n c o l t , m i n t t a l n h u s z o n t e s z t e n d Q e l Qt t e g y s c h w e c h t i b l o n , a m i k o r a h r i h o r g a s l b r e g s r f Qz Q, A n t o n D r e h e r , t a l n p p e n M r z J o h a n n v a l n y i t o t t a m e g a m a j l i s t , a m i n t e z a r g i s r f Qz Qk n l d i v a t b a n v o l t . A z o n g o r a a R i p v a n W i n k l e c m q s z n d a r a b b l j t s z o t t , s a f o g a d s n t n a z i f j L i s b e t h n e k k p z e l t e m a g t a S l s s z t e t e r b e n . A v e n d g l Qs p r v o l t a k p p e n o l y s z a b l y s z e r qs g g e l t n c o l t , m i n t a m i l y e n s z a b l y s z e r q v o l t a z l e t k , d e a m s o d i k f o r d u l n l V j s z m e g v e s z e t t , s a v a l c e r k z b e n a l e v e g Qb e e m e l t e V j s z n , s z l e t e t t M r z J o h a n n t , m i n t v a l a m i b i t a n g h a r m o n i k s , a k i a m g y i s f t y l a z l e t r e . V j s z n n k n t e l e n l m e g m u t a t t a t e l t l b s z r a i t , a m e l y e k e n p i r o s g u m i s z a l a g f e s z l t a f e h r h a r i s n y a f e l e t t , t e r m s z e t e s e n t r d e n a l u l , a m i l y e n f e h r h a r i s n y v a l a k a m a s z o k s z o k t a k l m o d n i . S e z z e l a v a l c e r f i g u r v a l k r l b e l l e l i s d Ql t V j s z n t o v b b i s o r s a , m e r t a h z o t t f o g a d s m g a z r d n g s l o v a g z e n j e m e l l e t t i s c s a k h a m a r r v i d l l e g z e t e k e t k e z d e t t s z e d n i , s a z g y n e v e z e t t c s a l d i a s z t a l h o z t e l e p e d e t t , h o g y a p o r t s s a l s P l a c c a l n h n y m e g r t Q f e j b l i n t s t v l t s o n . D e m r a k k o r o t t v o l t a k a z j a b b t n c o s o k , a k i k a k e l l e m e t e s e n m o l e t t f o g a d s n t j a b b v a l c erekrt ostromoltk. gy az adjutns, aki igazndiban most tallta meg szolglati beosztst, amikor a teli fogadsnt tncolni ltta. Ez aztn kedlyes! - emlegette az adjutns osztrk nyelven, s Vjsznt oly fontoskodssal vitte tncba, mintha csak azrt utazott volna Budapestre. - De - Herr Baron - vdekezett a fogadsn, amikor az adjutns a legszebb flkrt vgta ki a valcertncban, miutn a lovag mr zongorjnl behunyt szemmel s rekedt hangon nekelt. s sorakoztak a tbbi tncosok is, akik a fogadsnt akartk valamennyien megtncoltatni, mert ki tudja, mikor lesz megint szksg a fogadsn jindulatra. Nem lehet cserbenhagyni egy asszonyt, amikor msodik fiatalsgt li. Az elnk, taln abbl a szempontbl is, hogy nmileg reparlja a dolgot, a m i d Qn V j s z n h e l y e t t a z i s m e r e t l e n h l g y n e k k l d t t k u c s b e r k o s a r a t : P i s t a r d r g Q h a n g o n j e l e n t k e z e t t , m i k o r a b f t k k p q a d j u t n s a c s a l d i a s z t a l h o z k o r m n y o z t a a f o g a d s n t . P i s t a r t a l n t b b e t b i c c e n t e t t t r d v e l a v a l c e r b e n , m i n t v a l a h a l e t b e n . T a l n a z r t , m e r t e l Qz e t e s e n g y a k o r o l t a m a g t , t a l n p p e n a z r t , h o g y a f o g a d s n t v g l e g k i e n g e s z t e l j e . . . K i t u d n a e l i g a z o d n i a f r f i a k f u r f a n g j n ? s m r c s a t a r e n d b e n l l o t t a z e l n k t r s a s g a , h o g y a f o g a d s n n a k h d o l a t t b e m u t a s s a , m i n t v a l a m e l y b l k i r l y n Qn e k - c s a k a z e g y e t l e n P l a c v o l t o l y s z v t e l e n , h o g y g o n o s z m e g j e g y z s t k o c k z t a s s o n . H j a , a z r f i a k s z e r e t i k a k i s p r k l t e t b Q l b e n s b Q g a r n r u n g g a l . ( A g a r n r u n g u g y a n i s a v i l g f e n n l l s a t a a k o c s m r o s n k g o n d j a i r a v o l t b z v a , m g a h s o k m e n n y i s g t , m i n Qs g t a f r f i a k s z a b j k m e g . ) A t n c o s o k : N i k o d m i r ( o l y s a j t s z e r q t n c m o z d u l a t o k k a l , a m e l y e k r Ql a z t l l a p t o t t a m e g a b l u t n i k z v l e m n y , h o g y N i k o d m i r t n c a h a s o n l t o t t a v n d o r k u t y a d u d s o k m o z d u l a t a i h o z , a m i k o r d o b o t , c i n t n y r t v e r n e k , s p o t f j n a k , s c s r g Qk e t r z n a k ) ; K r i p t a i r ( a k i t n c b a n l e g i n k b b a z t a k a r t a b i z o n y t a n i , h o g y m l t a t l a n u l h e l y e z t k Qt g o n d n o k s g a l , m e r t o l y a n j z a n u l , s z a b l y s z e r qe n t n c o l t , m i n t h a a j z s e f v r o s i e l l j r b l j n v o l n a ) ; f e l k e l t l m b l J e n Qk e ( k i d c g t t a b e l s Q s z o b b l , s k i j e l e n t e t t e , h o g y P r t s c h a c h t a n e m v e t t t n c o s n Qt a k e z b e , o t t i s c s a k e g y c s a l d i a s j e l l e g q m u l a t s g o n , s e z r t m r e l Qr e e n g e d e l m e t k r t , h a n e m t u d n a l e g d i v a t o s a b b t n c f i g u r k a t ) ; a p p o s k i s k r a k l e r m i n d e n r o n V j s z r r a l a k a r t k e z e t f o g n i , h o g y s z e n t e s t s e a b k t , d e V j s z r a z t i s m t e l g e t t e , h o g y c s a k m a r a d j u n k m e g a r g i l l a p o t b a n , l e g a l b b m o s t m r n e m b n t j u k e g y m s t ; a z E s p e r e s i s e l Qb a l l a g o t t , p e r s z e n e m t n c o l s i s z n d k k a l , h a n e m s z l e s m o s o l l y a l , m i n t v a l a m i r m a p a , a k i a f i a t a l o k h a n c r o z s t n z i . C s a k B u r g b r , a z o s z t r k - m a g y a r k a t o n a t i s z t n e m m o z d u l t h e l y r Ql , m e r t n k n t e l e n l f e l j e b b v a l i t s e j t e t t e a z i d e g e n e k b e n , a k i k a k o c s m r o s k v i g a d s t l t h a t l a g k i s s m e g l e p e t t e n n z t k, mintha ilyesmit csak Magyarorszgon tapasztaltak volna. A kedlyessg ppen azoknak az rzkenysgt bntja meg a legrzkenyebben, akik nem szeretik, ha msok is kedlyeskedni kezdenek jelenltkben. A pduaiak lthatlag visszahzdtak a mulatsg to v b b i f o l y t a t s t l . P l n e a k k o r , a m i d Qn a t n c o s u r a k u t n a p o l g r i e r k l c s e i b Ql s z i n t e k i v e t k e z e t t V j s z n h i r t e l e n a k z e l b e n l b a t l a n k o d r e g p i n c r v l l r a c s a p o t t . - T z e s z t e n d e j e s z o l g l n l u n k , m e g r d e m l i , h o g y m e g t n c o l t a s s a m - s z l t , s a z r e g pincrt megforgatta. s ezzel az utols tnccal, e szokatlan produkcival szinte megllott a bl. A zongors lovag szinte lomba merlve lt hangszere mellett, az regpincr csaknem sszeroskadt egy sarokban, Vjszn fehr blzrl kt gomb is lepattant, s szinte msvilgias hangon pihegte: - A k i t u d n i a k a r j a : m a v o l t a z e z s t m e n y e g z Qn k i g a z i n a p j a , m e r t m a v a n v a l b a n h u s z o n t v e , h o g y V j s s z a l m e g i s m e r k e d t e m . A f o g a d s n k i j e l e n t s e t a l n e g y f l r a e l Qt t i s : b i z o n y r a k e l l Q r i b i l l i t i d z e t t v o l n a e l Q a B c s v r o s - h o z c m e z e t t s r h z b a n , m i n d e n v e n d g f e l u g r o t t v o l n a , h o g y h a t r t a l a n r m n e k k i f e j e z s t a d j o n - d e m o s t a t n c t l , a t n c n z s t Ql , m i n d n y j a n f r a d t a k v o l t a k , s g y , t e r m s z e t s z e r ql e g a b o r b l y k e r l t e l Q v a l a m e l y s a r o k b l , h o g y e g y k i s e b b s z n o k l a t t a l n y o m b a n m e g p r b l k o z z k . M i n t h a Q l e t t v o l n a a z e g y e t l e n f r f i , a k i t a l p o n m a r a d t a g r d b l . m d e a v r a t l a n e l c s e n d e s e d s b e n m o s t i s m t o l y a n d o l o g t r t n t , a m e l y r e s e n k i s e v o l t e l k s z l v e , m i n t l t a l b a n e z a n a p a m e g l e p e t s e k , a z r d n g s s g e k n a p j a v o l t ; a l e e r e s z k e d Q a l k o n y a t i f l h o m l y b a n , a m i k o r v o l t a k p p e n a l e g k e d v e s e b b e k a p e r c e k a k o c s m k b a n , l m p a g y j t s e l Qt t , a m i k o r a h a g y o m n y s z e r i n t m a g a a s n t a r d g i s a b b a h a g y j a a t e m p l o m o k k r l v a l l e s k e l Qd s t , s e l b j i k v a l a m e l y k o c s m a s a r o k b a n , h o g y a z a b r o s z r a h a j t s a a f e j t : e b b e n a p e r c b e n h a r s n y k a k a s k u k o r k o l s h a n g z o t t a b e l s Q s z o b b a n . F e l b r e d t a z e l a l t a t o t t k a k a s , s s a r k a n t y s l b a i v a l , k i n y j t o t t s z r n y a i v a l , s z i n t e k s r t e t i e s e n k z e l g e t t B u r g b r f e l , m i n t h a b o s s z t a k a r n a l l n i a z l l a t s z e l d t Qn . M o n d j k , h o g y a z o k a z l l a t o k , a m e l y e k d r e s s z r a a l k e r l n e k : n h a n a p j n v g k p p e n e l f e l e j t i k a z e n g e d e l m e s s g e t , a m e l y e t a z l l a t s z e l d t Q i s k o l j b a n m e g t a n u l n a k , s v a d a b b a k t u d n a k l e n n i a z Qs e r d Qb e n l Q l l a t o k n l . A f e l b r e d t k a k a s , m i e l Qt t a b r s z r e v e h e t t e v o l n a : e g y e t l e n u g r s s a l a k a t o n a t i s z t f e j n t e r m e t t , s h a r c i s i k o l l y a l c s a p o t t l e B u r g b r h o m l o k r a , m i n t h a l l a t s z e l d t Q s z e m e i t a k a r n k i v j n i . A b r t a l p r a u g r o t t a k a k a s t m a d s a a l a t t , d e a v e s z e t t m a d a r a t n e m b r t a e g y k n n y e n f e j r Ql l e r z n i , t k o z o t t k s r t e t k n t k a p a s z k o d o t t a z h a j b a n . V g r e a h o r d r s z a b a d t o t t a m e g a z l l a t s z e l d t Qt a v a g d a l k o z k a k a s t l , h t u l r l e l k a p t a a z t , s n y o m b a n m e g b i l i n c s e l t e a z s e b b e n l e v Q k t Qf k k e l . - M o s t v i d d k i a z u d v a r r a a k a k a s t , b n t e t s t m a j d k s Qb b k a p j a m e g - m o n d B u r g b r , s a z o n v e t t e m a g t s z r e , h o g y m e g l e h e t Qs e n k i m e r l t a k a k a s s a l v a l k z d e l e m b e n . - M i n t e g y b a r o m . . . - d n n y g t e a z l l a t s z e l d t Q, s v r z Q h o m l o k t z s e b k e n d Qj v e l n y o m o g a t t a . . . . A k a k a s v i a d a l t , m i n t k s Qb b e n m o n d o g a t t k , n y i l v n a z a z r d g r e n d e z t e , a m e l y m r h u z a m o s a b b i d e j e a s t t e d Q s r h z b a n t a r t z k o d o t t , a h o v s z r e v t l e n l b e s u r r a n t a t e r z v r o s i t e m p l o m m e l l Ql . s a k a k a s l l a t i s z t n v e l m e g r e z t e a z r d g t . s m g s e j u t o t t e s z b e s e n k i n e k l m p a v i l g o t g y j t a n i , m i n t h a v a l a m e l y v a r z s l a t l e p e t t v o l n a m e g m i n d e n k i t a f o g a d s n t n c a u t n . ( U g y a n c s a k a f o g a d s n v r a t l a n t n c t i s m r e z a b i z o n y o s b e l o p z k o d o t t r d g i d z t e e l Q, m e r t V j s z k e z s t l a k o d a l m t h i v a t a l o s a n , a s c h w e c h t i p l b n i a p e c s t je szerint, nneplyesen csak kilenc hnap mltn tartotta az rdemes hzaspr, amikor is a kerleti elljr is jelen volt, aki azokat az embereket is ismerte, akik nem fizetnek adt a kerletben, teht rdgi machincijukat nem kvethetik el szrevtlenl. Az elljrnak a jelenltben nem is trtnt semmi rendetlensg. Bebizonyult, hogy az elnkn kvl van mg egy nagyobb hatalom a hatodik kerletben.) s a f l h o m l y b a n m o s t f e l l l o t t h e l y r Ql a h e r c e g . A v a l d i h e r c e g , a k i r Ql e d d i g c s a k a n n y i t b e s z l h e t t e k a t r t n e t s z e r e p l Qi , h o g y i t t v o l t , i t t v a n , i t t l a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g f o g a d b a n , d e s e n k i s e t u d j a , h o g y m e l y o k b l , m e l y s z n d k k a l, mely mondanivalval, mert hiszen a hercegeknek is van bizonyosan valami szndkuk, amikor egy vadidegen, sohase ltott srhzba belpnek. A hercegnek mondanivalja volt. Mintha egy ezstnyrfa indult volna meg Vilma kisasszony fel. 10 s az alkonyi r b a n m e g i n t m e g s z l a l t a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g f o g a d b a n a z o n g o r a - d e e g y m s i k z o n g o r a s e g y m s i k z o n g o r i s t a , a k i t n m g a z r d n g s l o v a g o t i s f e l l m l t a m qv s z e t v e l . A h e r c e g m e g h a j o l t a m e g s z e n t e s l t V i l m a k i s a s s z o n y e l Qt t , t n c r a k r v e Qt . . . T b b z e n e b a r t t a r t z k o d o t t e b b e n a z i d Qb e n a s r h z b a n , d e b i z o n y e g y i k s e t u d t a v o l n a m e g m o n d a n i , h o g y m e l y k e r i n g Q v a g y v a l c e r h a n g z o t t a k k o r a z o n g o r a f e l Ql , t a l n e g y o l y a n z e n e s z m , a m e l y e t t b b a z o n g o r s s e m t u d n a m g e g y s z e r e l j t s z a n i . V i l m a k i s a s s z o n y t e h t s z r e s e m v e t t e , h o l s m e r r e k e r i n g a h e r c e g k a r j a i b a n , m e r t h i s z e n v a n n a k k b u l a t o k , a m e l y e k r Ql a l e g o k o s a b b n Qk s e m t u d n a k b e s z m o l n i , h a a z o k e l m l t a k . D e n e s i e t t e s s k a p i l l a n a t o t . V i l m a k i s a s s z o n y e k k o r a z g s a f l d k z t t l e b e g e t t , m i n t e g y s z r n y a s c s i l l a g . ( F l a m m a r i o n K a m i l l k n y v e i v o l t a k a k k o r d i v a t b a n , s a z i f j n Qk s z v e s e n k p z e l t k m a g u k a t s z r n y a s c s i l l a g o k n a k . ) V i l m a k i s a s s z o n y a z qr b e n l e b e g e t t , m i n t e g y m e n n y o r s z g f e l k z e l g Q l l e k , s e b b e n a p e r c b e n c s a k a magasba nzett, mert ugyan kinek volna kedve ilyenkor visszatekinteni a fldre, a mltba? Mindenkinek van kln mennyorszga, amelyet valaha valamely lmban taln lthatott is egy pillanatra. Vilma kisasszony brenltben is gy rezte, hogy azt a mennyorszgot ltja, amely vgre eljtt rte, hogy most mindrkre lbe fogadja. Mi van a mennyorszgban? Dal a daltalanoknak. Lts a vakoknak. Boldogsg azoknak, akik rkk szenvednek. Otthon azoknak, akik rkk bujdosnak. Hit a szerencstlen hitetleneknek. Az Isten cskja azoknak, akiket sohasem cskolt meg senki. Ne krdezztek, hogy mg mit gondolt magban Vilma kisasszony e tncban, e rplsben, e vgtelen dallamban, e boldog flhomlyban, amely taln csak a gyermekkor flhomlyaihoz hasonlthat, amikor a holt desanya visszatr, s az rva lenyknak mest mond a hideg klyha mellett, hogy az felmelegedjk. Ne krdezztek, hogy a szerelem dve lepte meg valban Vilma kisasszony szvt, amely szerelmi dvt igazndiban csak egy percig lehet a kivlasztotta k n a k i s r e z n i , b r m i t r e g l j e n e k a k l t Qk a h o s s z s z e r e l e m r Ql . N e k r d e z z t e k , h o g y e m l k e z e t t l e t e f o l y a m n t o v b b V i l m a k i s a s s z o n y a r r a a c s k r a , a m e l y a p e r c e n k n t s t t e d Q s z o b b a n e g y s z e r r e c s a k a j k n v o l t ? P c s k o l t a m e g a z e z s t n y r f t , a m i n t k i s termetvel vratlanul kiegyenesedett a tnc kzben, vagy pedig az ezstnyrfa hajolt le hozz, hogy egy felejthetetlen cskot adjon, amely csknak tbb nem lesz folytatsa? Csak csendesedj, szvem... A csk elmlt. A lmpsokat a Bcs vros-hoz cmezett srhzban felgyjtottk. I g a z , h o g y e n n e k a t n c n a k , e n n e k a c s k n a k a z e m l k r e n m e l y s z e p l Qc s k k k e l e t k e z t e k V i l m a k i s a s s z o n y a r c n , a m e l y s z e p l Qc s k k n e k e r e d e t t n m e l y e k a z a l k o n y a t i t n c n a k m o n d j k m a j d , d e h i s z e n g o n o s z s i r i g y e m b e r e k m i n d i g l e s z n e k a v i l g o n , k l n s e n a m a f r f i a k k z t t , a k i k k o r g g y o m r u k b a k e s e r q s r t n t e n e k , s a z t s z e r e t n k , h a a z r i s t e n i s c s a k e l l j r s g i t i s z t v i s e l Q v o l n a P e s t e n . H a g y j u k t e h t a z i r i g y e k e t , a z e m b e r i s g e t e h e t s g t e l e n e b b j e i t , m a r a d j u n k a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g f o g a d v e n d g e i k z l a z o k n l a t e h e t s g e s e m b e r e k n l , a k i k e z t a v i d m n a p o t s z e r e z t k n e k n k . A l m p k f e l g y j t s a k o r n y i l v n k i s u r r a n t a z a j t n v a l a k i , m e r t h qv s l g r a m l a t j t t v a l a m e r r Ql a k o c s m a l e v e g Qj b e . V a n n a k i l y e n a l a t t o m o s c g o k , a m e l y e k n e k m a g y a r z a t t s e n k i s e t u d j a m e g m o n d a n i . L e g i n k b b a k k o r r e z h e t Qk e t i t o k z a t o s l g h u z a m o k a v e n d g l Qk b e n , a m i k o r a n a p l e n y u g o d o t t , e s t e l e s z , a l m p k v i l g t a n i k e z d e n e k , s a n a p p a l i k e d v e k m u l a d o z b a n v a n n a k , h o g y h e l y e t a d j a n a k j k e d v e k n e k ; a m i n t a z r e g e k e t k i n y o m j k h e l y k b Ql a f i a t a l o k . j u t a s o k j n n e k a v i l g m i n d e n t j a f e l Ql ; v a l a h o l m r a h o l d i s m u t a t k o z b a n v a n , m e r t a k a l e n d r i u m p p e n j h o l d a t j e l e n t . M i t h o z a z j h o l d ? T a l n s z e r e n c s t , a m e l y e l m e g t g e t i k r e s b u g y e l l r i s u k a t a b a b o n s o k ; v a g y p e d i g s z e r e n c s t l e n s g e t , a m e l y e t c s a k h t u l r l , a b a l v l l n t a k a r n a l t n i a z e m b e r , h a a n n a k a s z e r e n c s t l e n s g n e k i m m r o k v e t l e n l e l k e l l k v e t k e z n i e . . . A l g h u z a m v g i g f u t a m o d i k a k o c s m a l e v e g Qj b e n , p e d i g c s a k S t r a n s z k i r j t t m e g m i n d e n n a p i k o r s s r r t , s K i r l y u t c a i r e g k e r e s k e d Q m d j r a e l h e l y e z k e d e t t m e g s z o k o t t a s z t a l n l . T e n y e r v e l a k k o r i s l e s p r t e a z a b r o s z t m a g a e l Qt t , h a e g y e t l e n m o r z s a s e v o l t e l Qt t e , a s t a r t t s p a p r i k a t a r t t a k k o r i s m e g v l t o z t a t t a h e l y z e t b e n , h a a z a l e g s z a b l y s z e r qb b e n v o l t e l h e l y e z v e , a l a t t o m o s a n f i g y e l t , h o g y m e r r Ql r a d n a v a l a m e l y l g h u z a t , m a g a e l k s z t e t t e t o k b a z r t s z e m v e g t s e s t i l a p j t , m i e l Qt t v g l e g e l h e l y e z k e d e t t v o l n a . V r f a g y a s z t p e d a n t r i v a l p r b l g a t t a a t l g y f a s z k e t : v a j o n n e m szakad-e le alatta? vegkereskedse volt ebben az utcban, s 18**-ban, amikor a jogszok tntettek Pesten, megfogadta, hogy mr alkonyattal bezrja az zlett. A legjobb akarattal se mondhatok tbbet Stranszki rrl; taln mg azt emlthetnm meg, hogy k l n s z a b s k o r s b a n s z l l t o t t k e l b e s r t , h i s z e n v e g k e r e s k e d Q v o l t . A c s a p o s t e t t e e l b e a s r t , e g y m a g y a r k a c i g a r e t t t k a p v n m i n d e n a l k a l o m m a l j u t a l m u l , a m e l y c i g a r e t t t a c s a p o s t e r m s z e t e s e n a f l e m e l l t qz t t . A t r z s v e n d g e g y d a r a b i g f a r k a s s z e m e t n z e t t a s r r e l , m i n t h a v a l a m e l y t i t o k z a t o s k r d s e k e t t e n n e f e l . T a l n l e v i z s g z t a t t a a s r t , m e g k r d e z v n t Ql e , h n y l b a v a n a k e c s k n e k , h n y l b a v a n a c s i r k n e k , h n y l b a v a n S t r a n s z k i r n a k . . . K i t u d n , m i l y e n k r d s e k e t i n t z a z i l y e n k o n o k s r h z i t r z s v e n d g a s r s k o r s h o z ? . . . K i t u d n , h o g y n h a n a p j n a s r s k o r s t l n e m k r d e z Qs k d t t - e J o z e f i n u t n , a k i v e l a r g i b u d a i S r s k o c s i - h o z j r t v a c s o r z g a t n i , a m i k o r h o l t i g t a r t s z e r e l e m f qz t e J o z e f i n h e z ? S t r a n s z k i m o s t i t t l t m e g r e g e d e t t e n , m i n t e g y r g i f Qk n y v , s z m o n k r t e m i n d e n n a p i s r t , s a m s o d i k k o r s n l r e n d s z e r i n t f e l h a j t o t t a a m e l l e t t e l l s z k e t , a z a s z t a l h o z d n t v n a z t , a m e l y j e l a d s a z e g s z k e r e k v i l g o n a z t j e l e n t i , h o g y v e n d g e t v r a z v e g k e r e s k e d Q. . . D e m o s t m g a z e l s Q k o r s n l t a r t u n k , s Qt S t r a n s z k i m e g s e m k s t o l t a s r t , e l l e n b e n k e z v e l s i m o g a t n i , e g y e n g e t n i , v a s a l g a t n i k e z d t e a z e s t i l a p o t , m i n t h a a z z a l f e n y e g e t n a s r t , h o g y j s g o l v a s s b a m l y e d , m i e l Qt t m e g k s t o l n . . . U g y a n c s a k e z z e l a z e s t i l a p p a l f e n y e g e t t e v a l a h a J o z e f i n t , h a s z e g n y k n e k v a l a m e l y b n a t a v o l t , s n h a s z t l a n a b b v o l t a v a c s o r n l . A z i l y e n e s t i l a p p a l n e m k o n k u r r l h a t a J o z e f i n e k b n a t a , S t r a n s z k i b e l e d u g j a a z o r r t , e g y k e d v q l e s z , f l e g m a t i k u s l e s z , n e m r d e k l Qd i k t b b J o z e f i n i r n t , h a a z e l f e l e j t m o s o l y o g n i v a g y p r l e k e d n i v a c s o r a k z b e n . . . M g r a b s z o l g j v a l , m i n d e n n a p i s r v e l i s u g y a n i l y e n b n s m d o t a k a r t t a n s t a n i S t r a n s z k i r , d e a z l e t h a l a d t , S t r a n s z k i r r e g v e g k e r e s k e d Q l e t t , s v a l b a n n e m t u d t a v o l n a e l t l t e n i i d e j t a k o r a i z r s m i a t t s r s k o r s j a n l k l . M e g f o g t a t e h t a k o r s f l t , m e g f o g t a , d e m g m i n d i g t v o l t a r t o t t a m a g t l J o z e f i n t , m i n t h a a z t v i z s g l n , h o g y n e m t r t n t - e r a j t a v a l a m e l y c s o r b a a l e g u t b b i t a l l k o z s t a ? v e g k e r e s k e d Q v o l t , s v a l s z n ql e g f l t k e n y t e r m s z e t q, b r e z t s o h a s e m m u t a t t a a b b a n a b o l t h e l y i s g b e n , a h o l a p l a f o n r a a k a s z t o t t f g g Ql m p k c s r g t e k , z g t a k , c s i l i n g e l t e k f e l e t t e , k Qo l a j h o z ( p e t r l e u m h o z ) v a l f g g Ql m p k , s r t t e l t l t t t n e h e z k e k k e l , p o r c e l n b l v a g y b r o n z b l v a l l m p a e r n y Qk k e l , c i f r a l n c o k k a l , h a b r a v r o s b a n m r s e n k i s e m v s r o l t i l y e n f g g Ql m p k a t . M e g f o g t a , m e g e m e l t e a s r s k o r s t , s l a s s a n s z j h o z v o n t a , h o g y u g y a n a r r l a h e l y r Ql , a p o h r f l v e l e g y i r n y b a n e s Q h e l y r Ql i g y o n a s r s k o r s b l , a h o n n a n m r t i z e n t e s z t e n d Q t a i v o t t . . . N o , C s i c s n ! - m o n d s z o k s s z e r i n t , m i n t h a l e t e p r j v a l d i s k u r l n a . J t h z o t t a s r s k o r s b l , s z i n t e f l i g r t v n a k o r s t , m e r t a s r i v s n l m g i s c s a k a z e l s Q k o r t y a l e g f o n t o s a b b . N o , C s i c s n ! - m o n d - , d e m o s t m r e l g l e g y e n e g y d a r a b i g - s e l s i m t o t t a a z e s t i l a p o t , h o g y a z t v g i g o l v a s s a m i n d a d d i g , a h o l a n y o m d a n e v e b e z r t a a z u t o l s s o r t . M o s t v e s z e m s z r e , h o g y v o l t a k p p e n t b b e t b e s z l t n k S t r a n s z k i r l , e r r Ql a j e l e n t k t e l e n , k o n o k t r z s v e n d g r Ql , a k i e z e r s z m r a t e r e m a v r o s b a n , a k i t a l n m e g i s s r t Qd n e a z o n , h o g y a z Q s r z s t , j s g o l v a s s t v a l a k i f i g y e l e m m e l k s r n - m e r t e h h e z a z t n i g a z n n i n c s s e m m i k z e s e a z e l l j r n a k , s e a z a d k i v e t Q b i z o t t s g e l n k n e k , h l i s t e n n e k , m g n e m t a r t u n k o t t , hogy valakit megbrsgoljanak srfogyaszts miatt. Ha tn a kocsmrosnak vagy kocsmrosnnak nem tetszene Stranszki srzse: csak tessk szlni, csak tessk valami megjegyzst tenni: msnap mr szzszmra akad kocsma, ahol az embert szvesen ltjk. s mgis, mgis az trtnt, hogy a konok trzsvendg megrkeztvel, leteleplsvel, elfogyasztott srvel vge lett a kedlyessgnek a Bcs vros-hoz cmezett vendgfogadban. S t r a n s z k i m e g i t t a a j k e d v t m i n d e n k i n e k . P v o l t a v g z e t e m b e r e . P v o l t a b a l s o r s , a b n a t , a k i b r n d u l s . O k o z j a m i n d e n n e k , a m i e z u t n m g t r t n t . L e g e l s Qn e k B u r g b r t v o z o t t e l , a k i k l n b e n i s s z g y e l l t e m a g t a m a k a k a s v i a d a l t a . - K t k i f l i t f o g y a s z t o t t a m - m o n d t a t n t e t Ql e g a h a t a l m a s k a t o n a t i s z t . E m b e r l m e g l l o t t a , h o g y t k o p l a l t a a n a p o t , m e r t n a g y o b b d o r b z o l s o k u t n g y h o z t a r e n d b e a s z e r v e z e t t . F e l c s a t o l t a a k a r d j t , k a t o n s a n k s z n t , a v i s z o n t l t s r a , u r a i m , m o n d t a , s e g y b a n k j e g y e t f e l e j t e t t a z a s z t a l o n . ( M o n d j k , h o g y a z u d v a r i a j t n e l t v o z v n : u g y a n c s a k b Qk e z qe n m e g a j n d k o z t a a h o r d r t , a k i k a k a s r a v i g y z o t t . A s a r k a n t y k e l c s r g t e k , a z e g y f o g a t k e r e k e d o b o g o t t , a k a k a s m e g k t z v e f e k d t a b r l b n l . M o s t k v e t k e z i k a k a k a s d r e s s z r j a . T a l n m g a z b c r e i s m e g t a n t j a a s z z a d o s r - m o n d a h o r d r . ) M s o d i k n a k J e n Qk e t v o z o t t e l , m g p e d i g o l y a n f o r m b a n , m i n t h a f e l s e b r e d t v o l n a v o l t a k p p e n l m b l . R g i s z o k s a s z e r i n t a l v a j r m d j r a m e n t v g i g a z u t c k o n , s z t n s z e r ql e g k e r l t e k i a z a k a d l y o k a t , a k o c s i k a t , a t a r g o n c k a t , a g d r k e t , a f e l s o t t u t c k a t . H a r m i n c e s z t e n d Q t a n e m t u d t a m e g m o n d a n i , h o g y a n k e r l t p e n , b a j n l k l g y b a . b r e d s k o r e g y s z e r v r s v o l t a z a r c a , m s k o r f e h r v o l t a r c s z n e , d e r u h i m i n d i g a l e g n a g y o b b r e n d b e n f e k d t e k g y a m e l l e t t , a s z k e n , u g y a n e z r t c s a k r i t k n k e l l e t t g o n d o s k o d n i v a s a l s o k r l , t i s z t t s o k r l . L e g i n k b b a c i p Qi v e l v o l t b a j , m e r t s l y o s e m b e r l v n c i p Qs a r k a i t k o z o t t u l k o p t a k . E g y h a r a n g o t l d t o t t m e g t e h t , a m e l y f e j e f e l e t t l g o t t , a m e l y e t v a l a m i k o r a v o n a t o k i n d u l s a k o r h a s z n l t a k . A h a r a n g k o n d t s r a e l Qj t t a h z m e s t e r n , a k i v e l k i a l k u d t a , h o g y m e n n y i r t c s i n l t a t j a m e g c i p Qj t . N h a m g a h z m e s t e r n i s k e r e s e t t n h n y k r a j c r t a z z l e t e n . J e n Qk e e g y b k n t s o h a s e b e s z l t a d u r c h m a r s c h o k r l , m i n t h a l t a l b a n n e m e m l k e z n e s e m m i r e . ( N a g y o n c s o d l k o z o t t u g y a n a z r t , a m i k o r h e t e k m l t v a l v a l a k i s z b a h o z t a a z e l m u l a s z t o t t e b d e t . M e r t a d r g a j n Qv r s o h a s e m t e t t s z e m r e h n y s t J e n Qk n e k a k i h g s o k m i a t t . O k o s a s s z o n y v o l t ; i g e n j l t u d t a , h o g y a s z e m r e h n y s f j l e g j o b b a n a f r f i a k n a k . E l e g e t s z e n v e d n e k Qk , s z e g n y e k , n m a g u k b a n . S g y a b o r b l y t i s r k r e e l f e l e j t e t t e J e n Qk e . ) H a r m a d i k n a k a z E s p e r e s m e n t e l . S z k i k a v a g y o n o s o s z t l y - j e l e z t e K r i p t a i r , a k i m i n d r e m n y t e l e n e b b n e k l t t a h e l y z e t t , a m i n t a z e l s Q k a l a p o t l e v e t t k a f o g a s r l . A z E s p e r e s a z o n b a n h a j t h a t a t l a n m a r a d t , e m l t e t t e a z t a b i z o n y o s d i s z n s a j t o t , a m e l y m i n d e n n e k a z o k a v o l t , l e h e t s g e s , h o g y e z r t m g r o s s z u l l t b e n i s l e s z r s z e , m e r t az ember nem lehet elg vatos a fstlt hsokkal szemben. A sajttal plne vigyzni kell, mert a hentesek mg mindig azt hiszik, hogy a gmbc elbr mindenfle disznsgot, pedig a kvr emberek csak ltszlag egszsgesek, a srsk a megmondhati, hogy h n y k v r e m b e r t t e m e t n e k e l i d e j e e l Qt t . A d i s z n s a j t o t k l n b e n i s n y e r s h a g y m v a l , l e h e t Ql e g f i a t a l h a g y m v a l k e l l f o g y a s z t a n i , v d e k e z e t t a z E s p e r e s , s i g e n g y o r s a n e l t v o z o t t , n e h o g y a z e l n k n e k e s z b e j u s s o n a z t a v a r z s s z t ( v e z e t k n e v t ) k i e j t e n i , amely varzsszt e trtnet folyamn mr alkalmazta az elnk az Esperes megjuhszostsra. Karikalbai olyan gyorsan vittk tova az Esperest, mintha llandan valami dalt mondtak volna magukban: Ring, ring ringerei... Ha trtnetesen tallkozott volna valakivel az utcn, bzvst megszlthatn: Mondja, krem, nem lttk erre az Esperest? - krdezhetn, mert felejteni akarta a mltat, a trtnteket, a disznsajtot. Nem minden ember szereti, ha a lmpsok Pest utcin msodszor is rvilgtanak mosdatlan ar c r a , g y qr t t k a l a p j r a , b n a t o s s g r a . E l l e n k e z Q t e r m s z e t e v o l t a z E s p e r e s n e k , m i n t K r i p t a i r n a k , a k i p p e n a k k o r l n k l t f e l i g a z b a n , a m i k o r a l m p s o k a t j r a f e l g y j t o t t k . M i n t h a j r a s z l e t t e m v o l n a - k a c r k o d o t t K r i p t a i r , d e a z e l n k g y a n a k o d v a , s z t l a n u l n z e t t a s z e m b e , s m o s t a z e g y s z e r n e m l e h e t e t t t u d n i , m i t g o n d o l m a g b a n . H o g y k i t v o z o t t e l a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g l Qb Ql n e g y e d i k n e k : a z t p o n t o s a n m e g l l a p t a n i n e m l e h e t , m e r t p l d u l a z a n v t e l e n k r a k l e r , a k i n e k h a n g j t t r t n e t n k b e n t b b s z r h a l l o t t u k : n y o m t a l a n u l t qn t e l . V a n n a k i l y e n v e n d g e k , a k i k a z a s z t a l a l a t t , a k m n y e n t t u d n a k m e g s z k n i , a n l k l h o g y b r k i s z r e v e n n t v o z s u k a t . H i p p - h o p p , r e s m a r a d a s z k k , a h o l e l Qb b m g f e s z e n g t e k , f o n t o s k o d t a k , n y u g t a l a n k o d t a k , b a j t c s i n l t a k , s z e m k k e l , h a n g j u k k a l , m a g a v i s e l e t k k e l s r t e g e t t e k , s z o m s z d j a i k a t e l k e s e r t e t t k , s m g a t v o l i a s z t a l n l l d g l Qt i s e r r e a g o n d o l a t r a s e r k e n t e t t k : n u g y a n b k e s s g e s s z n d k k a l l p t e m b e e b b e a k o c s m b a , e s z e m g b a s i n c s v e r e k e d n i , d e h a a z a z r a m a g a p o h r s r r t a z t h i s z i , h o g y m e g v l t o t t a j o g t a h h o z , h o g y s z e m t e l e n k e d h e s s e n v e l e m , h o g y m e g j e g y z s e k e t t e h e s s e n r m , m i n t v a l a m i u t c a n Qr e , h a c l z s o k a t r e p t f e l m s z e m v e l , s z j v a l , g r i m a s z a i v a l ; a k t e k e d s v e l , n e m h a g y f e l : b i z o n y i s t e n e l t r m a n y a k t . . . g y k e l e t k e z n e k a k o c s m a i v e r e k e d s e k , a m e l y e k e t u t b b s e n k i s e t u d m e g m a g y a r z n i . A k o c s m b a n m i n d e n k i b t o r n a k h i s z i m a g t . . . A k i s k r a k l e r e l t qn t , a n l k l h o g y s z o k s o s p o f o n j a i t m e g k a p t a v o l n a , m o n d k s Qb b P l a c , a m i k o r v i s s z a e m l k e z e t t a m u l a t s g r a . M e r t P l a c s z e r e t t e a k n a i k z m o n d s t , a m e l y s z e r i n t : v a k a r z n i n a g y o n j , d e v e r e k e d n i a l e g j o b b . M o s t f e l l l t N i k o d m i , s n n e p l y e s f o g a d a l m a t t e t t a z e l n k n e k , h o g y a s r k Qc s i s z o l d a g y e i t v g r e r e n d b e h ozza, hogy tbb ne mondhasson rla rosszat senki. Befogom a szjukat a gazembereknek! - ismtelgette Nikodmi, de az elnk egyetlenszer se hunyortott fel a szoksos biztatssal, de mg csak kajn heccmeisztersggel sem, pedig az elnk gyakran felhas z n l t a a k o m o r N i k o d m i u r a t , h o g y e m b e r g y ql l Q h a n g u l a t o k a t o l t s o n t u d a t l a n s z v b e . N i k o d m i r v s o t t , k e m n y , g y ql l k d Q a r c r a h e l y e z t e f e k e t e k e m n y k a l a p j t , s m i d Qn v i l l o g , f e k e t e s z e m v e l , v a r a n g y o s b k a h a n g j v a l , g y ql l k d s v e l v g r e e l t v o z o t t : m a g a a z e l n k i s m e g k n n y e b b l n i l t s z o t t , m i n t h a i n g g a l l r j a e g y s z m m a l m e g n v e k e d e t t v o l n a . . . . E z t r t n t a b b a n a z i d Qb e n , a m i k o r S t r a n s z k i r , a k o n o k t r z s v e n d g s z o k o t t h e l y n a z e l s Q k r i g l i s r t m e g i t t a , t b b s z r i s m t e l v n e z i d Q a l a t t C s i c s n n e v t , m i n t h a e n n e k a n Qs z e m l y n e k v a l a m e l y k z e v o l n a s r z s h e z . M s o d i k s r h e z S t r a n s z k i p e r e c e t i s r e n d e l t . S z r a z p e r e c e t , r o p o g t a t n i v a l , v l o g a t n i v a l p e r e c e t , a m e l y r t a p k e t v a g y m e g d i c s r n i , v a g y m e g t k o z n i s z o k s . V i r s l i t c s a k a z r t n e m e s z e m , m e r t h a l l o t t a m , h o g y a p e s t i v i r s l i b e n e g y e m b e r i k i s u j j k r m t t a l l t k n e m r g i b e n - m o n d S t r a n s z k i r e l g h a l l h a t h a n g o n - , d e a z t i g a z b a n n e m g o n d o l t a m , h o g y a p k e k i s s z t r j k o l j a n a k a f Qv r o s b a n . T e g n a p i , t e g n a p e l Qt t i p e r e c e t a d n a k i d e a z e m b e r n e k , h o l o t t a p k e k m g m i n d i g k a t o n a i r e g u l a a l a t t v a n n a k , m i n t a k r a z n f i a t a l k o r o m b a n . H a t v a n k i l e n c b e n v o l t a m n n k n t e s , a m i k o r a z l l Qi t i k a s z r n y b a n n a p i p a r a n c s b a n o l v a s t k f e l a z n k n t e s e k n e k , h o g y a s z a k l l k z p t t k i b o r o t v l t a s s k , a f e ljebbvalknak szalutltassk, a kplr le ne itattassk. Csak a pket szabad pofon tni, ha rossz a prfunt. Hol van az a pk, akit ezrt a perecrt nyakon verni lehetne? Nem mondott se tbbet, se kevesebbet Stranszki, miutn a drid utn megrkezett, am e l y d r i d b a n s e n k i n e k s e v o l t i d e j e t r Qd n i a f r i s s p e r e c c e l , a m e l y h e z u t v g r e j o g a v a n m i n d e n t r z s v e n d g n e k . S t r a n s z k i n e m s z l t t b b e g y s z t s e m , e g y e t l e n p i l l a n t s t s e m v e t e t t a k o c s m r o s p r r a , c s u p n a c s a p o s l e g n y n e k m o n d o t t a e l v l e m n y t , a k i e b b e n a z i d Qp o n t b a n a z r e g p i n c r t h e l y e t t e s t e t t e . ( A z u t n k v e t k e z e t t a z e s t i l a p m s o d i k s z m o l d a l a , a m e l y n e k o l v a s s h o z o l y k o m o l y s g g a l k e z d e t t a z v e g k e r e s k e d Q, m i n t h a e z e n t l e z v o l n a a z e g y e t l e n t e e n d Qj e . S z i d h a t j t o k a z e s t i l a p o t , k e d v e s o l v a s i m , m e r t n h a n e m m i n d e n k i n e k r k e d v r e a z e s t i l a p , d e m a g n o s a n s r z Q v e n d g e t a z e s t i l a p n l k l a l i g l e h e t n e e l k p z e l n i . Z r r e n t a p a p i r o s , a s z a b l y s z e r qe n s s z e h a j t o g a t o t t j s g m e s s z i r Ql t n o l y a n r d e k f e s z t Qn e k t qn h e t e t t f e l , m i n t h a e z t a z j s g o t S t r a n s z k i r s z m r a k l n n y o m t a t t k v o l n a . s S t r a n s z k i r v a l b a n i r n t v e t t e l Q m e l l n y z s e b b Ql , a m e l y n e k a l k a l m a z s v a l k l n b z Q j e l e k e t , m e g j e g y z s e k e t , a l h z o t t s o r o k a t , f e l k i l t - v a g y k r d Qj e l e k e t j e g y z e t t a z j s g s z l r e . ) s e z a z e l m l y e d t j s g o l v a s s m e g i n t e l e g e n d Q v o l t a h h o z , h o g y v a l a k i e l b g y a d j o n a k o n o k S t r a n s z k i t l ; h o g y l e h u l l j o n v a l a k i a f r l , m i n t a b d u l t t y k , p e d i g e s t b e n i s j l t u d j a , h o g y a r k a v r a k o z i k o d a l e n t . K r i p t a i h a j t o t t a l e a f e j t , s n h n y h o r k a n t s t m e r szelt, mintha csak prblgatn a dolgot, vajon beleegyezik az elnk az alattomos horkantsokba? Kriptai bizonyra ms alkalommal is megprblkozott mr az elnk flrevezetsvel. - Ne aludj, kedves bartom. - Dehogy alszom - felelt Kriptai r. - Eszem gban sincs aludni, csak ppen egyet szundtottam. De j itt a kocsmban lni. - N e a l u d j , k e d v e s b a r t o m - i s m t e l t e m e g d a r a b i d Q m l v a a z e l n k . - H a a l u d n i a k a r s z , m e n j i n n e n , n e h o z z l s z g y e n b e . - G a z e m b e r , h i t v n y , a k i a l s z i k . m a z e l n k m o s t f e l e m e l t e m l t s g o s k e z t , s m i n d e n t o v b b i m e g j e g y z s n l k l o l d a l b a d f t e K r i p t a i t . A g o n d n o k s g a l a t t l e v Q r i e m b e r k e l m o s a n , k e s e r v e s e n , s z e m r e h n y l a g n z e t t r : - H t t e i s b n t a s z e n g e m , e l n k r , n e m e l g , h o g y m r a n n y i s z o r m e g t a p o s o t t a s o r s f e k e t e b i k j a ? J l v a n . K i m e g y e k a z u d v a r r a e g y e t j r n i , d e a z t n e k v n d t Ql e m , e l n k r , h o g y h a z a m e n j e k , m e r t h a m a h a z a m e n n k , t o t l i t e r a z a j t k i l i n c s r e a k a s z t a n m m a g a m a t , h a a z t e s e t l e g a s z l l o d s f e l e d k e n y s g b Ql z r v a t a l l n m . A z a g a z e m b e r l e s z o k t a z r n i a s z o b m a t , h a a g y m o m p n z k l d e m n y e k s l e l k e d i k . - M e n j , a h o v a k a r s z - f e l e l t k e s e r v e s e n a z e l n k , a m i k o r e g y e d l m a r a d t a z a s z t a l n l , a h o l n e m r g e n m g o l y s z p s z m b a n v o l t a k s s z e g y ql v e h a d a i . s a z e l n k p p e n e l m e r e n g e n i k s z l t e g y r g i b a r t j n , a z o n a f e l e j t h e t e t l e n F e r k n , a k i s o h a s e a l u d t e l a z a s z t a l n l , s o h a s e ment haza, az igaz, hogy nem is lehetett bizonyosan tudni, hogy volt-e ltalban laksa. De valamikppen kiment a divatbl Ferk, mint a magyar nadrg, amelyen annyit toldoztk-foldoztk a pesti szabk, hogyan lehetne azt hsz krajcrral olcsbb tenni, ho g y a n l s s k e l e l l e n z Qv e l ( S c h l i t z - c e l ) , h o g y a n s z z k v g l a s z e g n y k a t o n a s g n y a k b a : h o g y v g t r e s e n k i s e h o r d o t t t b b m a g y a r n a d r g o t , g o n d o l t a m a g b a n a h a t a l m a s e l n k , s a z o n k a p t a m a g t , h o g y e g y h a t a l m a s a t h o r k a n t o t t , m i n t h a a h o r k a n t s s a l e g y t t a z a s z t a l a l e s e t t v o l n a v a l a k i . D e n e m , c s a k a s z k b i l l e n t m e g a z e l n k a l a t t , n a g y o b b b a j e g y e l Qr e n e m t r t n t . A z e l n k , h o g y v i s s z a n y e r j e r g i t e k i n t l y t , n y o m b a n e l Qp a r a n c s o l t a V j s z v e n d g l Qs t , s z m o l s i m qv e l e t b e k e z d e t t , a m e l y s z m o l s t a v e n d g l Qs m g m i n d i g r g i s z o k s s z e r i n t , p a l a t b l n v g z e t t . M s k o r t n c s i n o s v e s z e k e d s r e a d o t t v o l n a a l k a l m a t a v e n d g l Qs s z m o l s a , a m i n t k e r e s z t l - k a s u l a d t a s s z e a f e l k r t z o t t s z m j e g y e k e t , d e a m a i n a p o n a v e n d g l Qs i s b i z o n y o s k i m e r l t s g e t r z e tt arra nzve, hogy az elnkkel jabb csatt vvjon. Az elnk se mert Vjsztl gorombasgokat zsebre tenni, hiszen hadai elszledtek. Pista r teht kimondvn egy szmot, amelyet pnzsszegben kifizetett, kezet fogott Vjsszal, aztn jra kezet fogott, de v a l a m e l y o k b l m g n e m k e l t f e l a z a s z t a l t l . ( M i n t a k v e t k e z Q v e k b e n a m e s e m o n d k m e g l l a p t o t t k : a z e l n k e z a l k a l o m m a l n e m b r t f e l l l n i s z k r Ql , o l y a n m r t k b e n t r t k i r a j t a a r s z e g s g . ) s e l m e n t m g v a l a k i a k o c s m b l , a k i u g y a n c s a k n e m s z o k o t t mskor hazamenni, mert a nagymamt akrmikor megtallhatta, a nagymama mindig otthon volt, jjel s nappal, mindig kszen arra, hogy gyat vessen a lovagnak, mindig meggrtette a lovaggal, hogy utoljra trtnt egszsgtelen kimaradsa, akr reggel j t t h a z a , a k r e s t e , d e m i n d e n e s e t r e o l y a n i d Qb e n , a m i k o r a l o v a g m r e l r k e z e t t a h h o z a z i d Qp o n t h o z , h o g y l o m b a b o r u l j o n , s n e t l t s e h a s z o n t a l a n g o n d o l k o z s s a l a z i d Qt . . . M e r t h a Q e g y s z e r g y i s t e n i g a z b a n g o n d o l k o z n i k e z d e n e . . . h a l e l n e a z g y s z l r e , s e l k e z d e n h o s s z a d a l m a s a n n z e g e t n i b a n d a z s r o z o t t l b a i t , a m e l y e k m r a k k o r m e g r o k k a n t a k , m i e l Qt t b r m e l y k l a s s z i k u s v e r s e n y b e n m e g p r b l k o z h a t o t t v o l n a v e l k . . . h a f o r g o l d n i k e z d e n e a z g y b a n , h o g y m e g t a l l j a a z t a z o l d a l t , a m e l y o l d a l o n a l e g t b b l e v e g Qt k a p j a a s z v e . . . h a g y t e n n e , m i n t m s s z e r e n c s t l e n e k , a k i k a f a l i s z Qn y e g c i f r a s g a i t k e z d i k n z n i , s a p r n k i n t m e g l l a p t j k m a g u k b a n , h o g y f e l k e l s k o r i s g y g y t h a t a t l a n f r a d t a k l e s z n e k , m e r t h a l l o s a n b e t e g e k m r v e k t a . . . h a c s a k e g y - k t p e r c i g m e g f e l e d k e z n e a l o v a g p l d u l a V r s M j e r r Ql , a k i n e k c s v e k b Ql v a n s s z e r a k v a a g g j e , a t d e j e , a g y o m r a s a t b b i r s z e , i g a z , h o g y e z s t c s v e k b Ql , s a V r s M j e r m g i s t u d r v e n d e z n i a l o v a g n a k , a m i k o r m a j d m e g i n t f u t n i f o g n a k a l o v a c s k k a p e s t i g y e p e n , s a z e m b e r s z e m l y e s e n l t h a t j a B a t t h y n y E l e m r t , C s e k o n i c s o t , s P e j c s o v i c s o t , m i n t a h o g y a z e z s t c s v q M j e r e z r t g y qj t g e t i m r t l e n a f o r i n t o c s k k a t , e z r t k e r e s i a z l o g h z i e m b e r e k b a r t s g t , e z r t k r t y z i k h a m i s a n a k v h z b a n . . . m o n d j u k , h a n e m g o n d o l n a a l o v a g a v r s M j e r r e l e f e k v s k o r : m e g t l t h e t n e e g y v a d s z p u s k t a l e g f i n o m a b b f r a n c i a p e z s g Qv e l , s r i e m b e r m d j r a a s z j b a l Qh e t n e a K a m a r a e r d Qb e n . S z e r e n c s r e a n a g y m a m n a k , m i n d i g v o l t v a l a m e l y h z i t e e n d Qj e , a l o v a g n a k n e m k e l l e t t t e s n i s e m m i f l e t o r t r n , b e l e b j h a t o t t a z l o m b a , m i e l Qt t v g i g o l v a s n a p a p l a n g o m b o k a t . ( s m g a l o v a g o t i s i r i g y l e m , m o n d e g y a l k a l o m m a l K r i p t a i r , v a n n e k i e g y n a g y m a m j a , a k i v i g y z a r r a , h o g y g Q c i g a r e t t v a l a s z j b a n n e a l u d j o n e l a l o v a g . ) H t a l o v a g i s e l m e n t , m g p e d i g b c s s z n l k l , n e h o g y u t l a g a z z a l g y a n s t h a s s a v a l a k i , h o g y a j n d k o t v r t a h e r c e g t Ql , p e d i g a z i l y e n h e r c e g e k n e k m i n d i g v a n e g y - k t f e l e s l e g e s n y a k k e n d Qt qj k , m a n d z s e t t a g o m b j u k , v a l a m i c s e c s e b e c s j k , a m e l y e t e m l k b e s z o k t a k o s z t o g a t n i . B c s v r o s - h o z 1 9 * * - m o n d a v s e t a z e m l k d a r a b b a n . ( E l m e n e t e l e l Qt t t e r m s z e t e s e n e l s z m o l t a z r e g p i n c r r e l a z o n g o r a m e s t e r . A z a p r s g o k r a j o b b a n k e l l v i g y z n i , m i n t a n a g y d o l g o k r a , m e r t a p r s g o k b l v a n sszetkolva az ember lete.) s a konok trzsvendg mg mindig olvasta esti lapjt, olyan eltkltsggel, hogy azzal megln a rzkgyt is, ha az mg mukkanni merne az imnti vidm kocsmahzban. Olvasott, s nha kancsaltva nzett srre, hogy valamely trfs vendg kzben meg ne trflja. Gyanakodk lettek a trzsvendgek Pesten, amikor divatba jtt a trzsvendgek maltretirozsa, amikor belekptek a srkbe. s most a pdu a i a k a s z t a l n l i s v a l a m e l y m o z g o l d s v o l t s z l e l h e t Q, m e r t a z a d j u t n s , a m i k o r a l m p s o k f e l g y u l l a d t a k : a z e l s Q m o z d u l a t v a l a g y qr t t t l a p u t n n y l t , m a j d r e m n y t e l e n l t e t t e v i s s z a e l Qb b i h e l y r e . ( V a j o n m i r e l e t t v o l n a m g g u s z t u s a a z a d j u t n s n a k, ha nyilatkozott volna? - krdeztk mg vek mltn is a Bcs vros-hoz cmezett fogadban, de a fantzia azt ki nem tallhatta. Csak Plac megjegyzse szolglt nmi tmpontul: n gy nzem, hogy mg egy bftkt enne a tartomnyi grf, mgpedig magyarosan ksztve, valamivel vkonyabbra vgva, krlbell hvelyknyi vastagsgra sulykolva, de mgse megsulykolva, petrezselyemmel, tormval, cklval, borsosa n , h i r t e l e n t qz n , z s r b a n s a z t n h s l e v e s b e n i s m e g f o r g a t v a . S v a l . . . D e a l e g e n d a s z e r i n t P l a c n e m f e j e z h e t t e b e a p o s t o l k o d s t , m e r t a k o c s m r o s n o l y a n t r g o t t a z a s z t a l a l a t t P l a c t r d b e , h o g y a z t n e m m i n Qs t h e t t e s z e r e l m i j e l a d s n a k . E z v o l t a z rdg utols megszllsa a Bcs vros-hoz cmezett fogadsn krnyezetben. Sohase tette tbb lbt az asztal alatt senkinek lbe, se nyjaskodsbl, se haragbl. Mars a konyhba - mondta Vjsz. Az aranylakodalomig. Pedig a frjek ritkn veszik szre az asztal alatti lbakat. Az utols btor frj, aki az asztal al nylvn: elkapta az udvarl lbt, s arrl levon t a a c s i z m t , n Qs z a b v o l t P e s t e n , d e W e r n d l - f e g y v e r r e l c l p o n t o t t a l l t a b u d a i l v l d b e n , a z t a n e m b r t v e l e s e n k i . ) M o z g o l d s k e l e t k e z e t t a p d u a i a s z t a l n l , s a k v e t k e z Q d o l g o k t r t n t e k . M e g s z l a l t a z A n d r s s y t i t r a f i k o s , a k i h o s s z a b b i d Q t a visszavonult trtnetnk sznpadrl; s akr hiszik, akr nem, a trafikos hangja kellemetes volt, mint az elcsendesedett, boldogtalansgba merlt kocsmban mg nhanapjn az is rmet okoz, ha egy hatvanhatos frizurj hzal nyit be, s bajuszkeft k n l , a m e l y e t n y o m b a n a s a j t s z Qr z e t n p r b l k i . A z A n d r s s y t i t r a f i k o s m e g s z l a l t , s a z t k i l t o t t a : - F i z e t n k , V j s z r ! T a l n v a l a m e l y b n a t a v o l t a t r a f i k o s n a k , h o g y i l y e n f o r m n a k a r t m e g k n n y e b b l n i ? T u d j k a z t j l a r g i k o c s m a j r k , h o g y v a n n a k a b o r o n g s o k n a k o l y a n p e r c e i , a m i k o r v a l a m e l y n a g y k Q n e h e z e d i k a z e m b e r s z v r e , s v a l s g g a l m e g k n n y e b b l s t o k o z a f i z e t Qv e l v a l r t e k e z s ? A z t m o n d j k , h o g y k l n s e n j t k o n y h a t s a z i l y e n e l f o g l a l t s g a z o k n a k a b n a t o s e m b e r e k n e k a r s z r e , a k i k d a r a b i d e i g m e l l Qz t t n e k r z i k m a g u k a t . V j s z m e g j e l e n t , s a z A n d r s s y t i t r a f i k o s g y k e z d t e : - V o l t n e k e m e g y d a r u s z Qr q p a r i p m . A z e l n k a s z o m s z d a s z t a l n l , m a g n y b a n , e g y e d l v a l s g b a n , m o s t g y s z l o t t : - T u l a j d o n k p p e n K e r k p o l y l l a m t i t k r v o l t a z o k a , h o g y a m a g y a r n a d r g k i m e n t a d i v a t b l . B e z z e g A m e r i k b a n , a h o l a k n i k e b o k k e r e k - r Ql a l e g e l Qk e l Qb b s z l l o d k v a n n a k e l n e v e z v e , r a g a s z k o d n a k a z e l s Q h o n a l a p t k h o z . I t t n l u n k e g y e t l e n f o g a d s i n c s , a m e l y a m a g y a r n a d r g r l v o l n a e l n e v e z v e . M i n t h a v a l a k i v e l v i t a t k o z o t t v o l n a a z e l n k , v a l a k i v e l , a k i v e l l m b a n t a l l k o z o t t . - V o l t n e k e m e g y d a r u s z Qr q p a r i p m - i s m t e l t e m e g a m a g a m o n d a n i v a l j t a t r a f i k o s , m i n t h a f i g y e l m e z t e t n i a k a r n a m i n d e n k i t , h o g y Q t e t t e l e a g a r a s t - , v o l t n e k e m h r o m p o r c i halam, hrom porci bftkm, hrom porci krszemem, hrom porci trs csuszm, hrom porci kolozsvri tlttt kposztm... De az mgse volt, csak szerettem volna. - Ami nem volt, az mg lehet - szlt kzbe Dallosi atyskod hangon, mintha utlag kedvben akarna jrni az Andrssy ti trafikosnak. Utvgre a pestieknek ssze kell tartani, hiszen az idegenek brmely percben elutazhatnak a vrosbl. Mirt legyen kt j ember egymssal ellensges viszonyban hrom idegen miatt? - Mi mr csak abban a j pesti srban fogunk nyugodni mind a ketten, Irma bcsi. A pestiek nem lehetnek el egyms nlkl. Bkljnk ki, Irma bcsi. - Jl van, de bediktlom mg az omnibusz szmljt, hogy minden rendben legyen a vgtlet napjn. Kvncsi vagyok Plac r kontjra i s , Q s e m a r a d j o n k i , h a m r f i z e t s r e k e r l a s o r . P i s a m i k u t y n k k l y k e - s z l t z a m a t o s a n a z A n d r s s y t i t r a f i k o s . - N e t e s s k f l n i - c s i l l a p t g a t t a V j s z r a n y u g t a l a n k i s e m b e r t . - s a h o r d r s a b o r b l y s a t n c m e s t e r ? M r t n e e m l e g e t n k m e g Qk i s a m a i n a p o t , a m i k o r s z e r e n c s s e n k i h o r g s z t a m a z A n d r s s y t f o r g a t a g b l n e m e s b a r t a i m a t ? N i n c s s e m m i c l j a , V j s z r , h o g y e g y s z e g n y h o r d r r a l f i z e t t e s s k m e g a z t a n h n y p o h r s r t . L e g y n k j k . H o g y i s m o n d t a K a n y u r s z k y f Qt i s z t e l e n d Q r ? C s a k a r r a v i g y z z u n k , h o g y n e l e g y n k r o s s z a k . - N e t e s s k f l n i - i s m t e l t e a v e n d g f o g a d s . - n n e m f l e k , V j s z r . P e s t e n v a g y u n k , n i n c s m i t Ql f l n i a z e m b e r n e k , h o g y t n l e h z z k a z b e r c i h e r t a h t r l . N e m c s a k a m qb i r k z k l e h e t n e k f Qp i n c r e k P e s t e n , d e l e g y n k l e h e t Ql e g e m b e r s g e s e k . I t t v a g y o k n t a n n a k , h a v a l a k i s o k a l l n p l d u l P l a c s z m l j t . M r t n e p a k o l n n k a P l a c g y e r m e k e i s z m r a p l d u l e g y c s o m a g d i s s m k o s s t e m n y t , a k e d v e s g y e r m e k e k r s z r e ? - g y t u d o m , P l a c r n a k n i n c s e n e k g y e r m e k e i. - Az mindegy - kiltotta knnyekig elrzkenylve az Andrssy ti trafikos. - Lehetnek kedves gyermekei a hziasszonynak, a hzmesternjnek, a rokonnak. A jtkonysgot Pesten gyakorolni kell, hogy az embernek a lelkiismerete mindig nyugodt legyen. Taln ttessnk az i d e g e n e k k e l a m e n t Qk p e r s e l y b e i s v a l a m i t , l e g a l b b a s z e g n y m e n t Qk n e k l e g y e n v a l a m i h a s z n u k . - N e t e s s k f l n i , a s z m l a m r s s z e v a n l l t v a , a k r m i l y e n b o l o n d a s s z o n y n a k l t s z i k V j s z n , a k o n y h a k i a d s o k a t m r s s z e l l t o t t a . - M r t n e m m o n d t a e z t n y o m b a n , v n k u j o n ? - k i l t o t t f e l n a g y m e g k n n y e b b l s s e l a z A n d r s s y t i t r a f i k o s , s a m u t a t u j j v a l h a s b a d f t e a v e n d g l Qs t . - K i f o g o k b k l n i Qn a g y s g v a l , b e c s l e t e m r e . B o c s n a t o t k r e k t Ql e , h a v a l a m i v e l m e g b n t o t t a m a z l e t b e n . M r t h a r a g t a n k m a g a m r a t o v b b i s i l y e n d e r k a s s z o n y s g o t , a k i r Ql m i n d e n k i c s a k a l e g n a g y o b b t i s z t e l e t h a n g j n b e s z l P e s t e n ? K i b k l n k , V j s z p o l g r t r s a m , s e g y e k l e s z n k v a l a m e n n y i e n a h a t o d i k k e r l e t b e n . N e l e g y n k r o s s z a k . A p d u a i a k k z l a z a d j u t n s f i z e t e t t . S z a b l y s z e r qe n h o z z r a t o t t a s z m l a s s z e g h e z t z s z z a l k b o r r a v a l t , h a b r e z m g e g s z e n j s z o k s v o l t P e s t e n . p p e n o l y a n d u z z a d t b u g y e l l r i s t v e t t e l Q h t s n a d r g z s e b b Ql , a m i l y e n d u z z a d t v o l t n y a k a s m i n d e n e g y b t e s t r s z e . ( n c s a k P l a c b a r t o m s z m l j a m i a t t a g g d t a m e g s z i d Q a l a t t - m o n d o g a t t a a z A n d r s s y t i t r a f i k o s . ) s f i z e t s u t n a h e r c e g , a z a d j u t n s s a k i r l y n n e p l y e s m e n e t b e n v o n u l t a k k i a s z o m s z d s z o b b a , a h o l V i l m a k i s a s s z o n y f o g l a l t h e l y e t a m a g a t r s a s g v a l s a k u c s b e r k o s r r a l l b n l . A p d u a i a k m e g l l o t t a k a z a j t n l , m e r e v k a t o n a i l l s b a h e l y e z k e d t e k , m i n t h a v a l a m e l y n a g y c e r e m n i a k s z l Qd n e . A h t t r b e n m e g j e l e n t a p o r t s , a h o r d r , a b o r b l y , a t r a f i k o s , a h r h e d t j j e l i p i n c r . ( C s a k a z e l n k m a r a d t h e l y n , m e r t a m e n n y e z e t r e b m u l t s z i n t e m e g v e g e s e d e t t s z e m e k k e l . s m o s t i g a z b a n o l y a n v o l t , m i n t F a l s t a f f J n o s . ) A h e r c e g e g y g y qr qt v o n t l e u j j r l , s m e g f o g v n V i l m a k i s a s s z o n y k e z t : a g y qr qt n m i p r b l g a t s u t n V i l m a k i s a s s z o n y k z p s Q u j j r a h z t a . A g y qr q p p e n V i l m a k i s a s s z o n y u j j r a i l l e t t , m i n t h a r s z a b t k v o l n a . A z t n m e g c s k o l t a a h e r c e g a f e l g y qr qz t t k e z e t . A k z c s k b a n a h e r c e g e t k v e t t e a z a d j u t n s , m a j d a z Qs z k i r l y , a z t n t e r m s z e t e s e n D a l l o s i , a t r a f i k o s , a p o r t s . . . p p e n P l a c j r u l t k z c s k r a V i l m a k i s a s s z o n y e l , a m i k o r a z u d v a r o n f e l h a n g z o t t a z o m n i b u s z a j t a j n a k c s a p d s a , k s z l Qd s e , a l o v a k d o b o g s a a f o g a d u d v a r b l . K a c s k o v i c s r s a z a l s z o l g a b r t a n c s t a l a n u l n z t e k e g y m s r a . L e h e t , h o g y n m e l y f r f i a k m e g k v n j k h b e - k o r b a , h o g y a n Qk s z n p a d i j e l e n e t e k k e l j r u l j a n a k h o z z a z l e t k b o l d o g t s h o z . H a n e t a l n i l y e n t e r m s z e t q f r f i l e t t v o l n a a h e r c e g i s : n a g y o n c s a l a t k o z n i a k e l l e t t V i l m a k i s a s s z o n y b a n . V i l m a k i s a s s z o n y v i s s z a l t h e l y r e , a z a r c n s e m m i v l t o z s , m i n t h a e l f e l e j t e t t v o l n a m o s o l y o g n i , k n n y e z n i , c s o d l k o z n i . I g a z , h o g y h o s s z a d a l m a s p i l l a n t s t v e t e t t a z u j j r a h z o t t g y qr qr e . F e j e d e l m i c m e r v o l t a z a r a n y g y qr qb e v s v e , s z r n y a s s z v r e k s z s z l k . . . A z t n l e v o n t a V i l m a k i s a s s z o n y a g y qr qt a m u t a t u j j r l , s a m g m i n d i g n n e p l y e s e n l l h e r c e g f e l n y j t o t t a a z t : - A m i h a z n k b a n m s u j j r a s z o k t k a g y qr qt h z n i - m o n d t a , s f l e m e l k e d v e m e g f o g t a a h e r c e g k e z t , s v i s s z a h z t a a g y qr qt a h e r c e g u j j r a . E g y s z e r qe n , s z i n t e k e d v e s k e d v e , m i n t h a c s a k v a l a m e l y r t a t l a n t v e d s r Ql v i l g o s t a n f e l a h e r c e g e t . A h e r c e g m i n d v g i g s z t l a n m a r a d t . D e s z r e v e h e t Ql e g m o s t e g y k n n y q s h a j t s h a g y t a e l a m e l l t . I s m t s z e r t a r t s o s a n m e g h a j o l t V i l m a k i s a s s z o n y e l Qt t ; k v e t t e p l d j t a z a d j u t n s s a k i r l y . A z t n l a s s a n k i f e l h t r l t a k a s z o b b l , k i f e l a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g f o g a d b l , a z u d v a r o n m e g i n t h a l l a t s z o t t a k a z o k a h a n g o k , a m e l y e k a k o c s i k k s z l Q d s e i t j e l e n t i k , k l n s e n a t e r j e d e l m e s o m n i b u s z k o c s i k t , a m e l y e k v e g c s r m p l s s e l , l r m v a l , f k e k , k e r k k t Qk n y i k o r g a t s v a l s z o k t a k h e l y k r Ql m e g i n d u l n i . A k o c s i s n a k m i n d i g v a n v a l a m i m o n d a n i v a l j a l o v a i h o z , a b u z g o l k o d p o r t s n a k a z u t a s o k h o z , m i e l Qt t r j u k z r n a z o m n i b u s z a j t a j t , h o g y a z t n f e l k a p a s z k o d j o n m a g a i s a b a k r a . N m e l y p o r t s e g y e t l e n u g r s s a l t u d j a h e l y t e l f o g l a l n i a k o c s i s m e l l e t t , d e a m i p o r t s u n k b i z o n y t b b s z r n e k i k s z l Qd t t , a m g s h a j t v a a b a k r a r t . D e a z t n k n y e l m e s e n e l h e l y e z k e d e t t , s a s p j b a f j t , a m e l y h a n g g a l n y i l v n a z u t a s a i t a k a r t a m u l a t t a t n i . A l o v a k e l i n d u l t a k , a k e r e k e k g u r u l n i k e z d t e k , a z a l p i n c z e t t u d v a r d n g t t , a h z m e s t e r r g i , n a g y , n g y s z g l e t e s l m p s s a l m u t a t t a a z u t a t a z u d v a r o n , h a t r o z o t t a n r e z n i l e h e t e t t a z u t a z s o k k a l j r i z g a l m a t , m i n t h a a l e v e g Qn e k i s m s s z a g a l e t t v o l n a . S t r a n s z k i , a k o n o k n y r s p o l g r , m g m i n d i g r a s z t o t t a m a g a k r l a k i b r n d t h i d e g l g r a m l s t . ( M o n d j k , p e r s z e v e k m l t n , h o g y a g y qr qv l t s i s m s k p p e n t r t n t v o l n a a h e r c e g s V i l m a k i s a s s z o n y k z t t , h a S t r a n s z k i n e m t a r t z k o d i k e n a p o n v l e t l e n l a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g f o g a d b a n . D e h t a z r d g s o h a s e v i s z e l i l y e n v e g k e r e s k e d Qt , h o g y t v o l l t b e n b o l d o g u l n n a k e g y m s s a l a z o k , a k i k s z e r e t i k i s e g y m s t ! N i n c s s e n k i , a k i m o n d a n : M e n j m r , S t r a n s z k i , a t e l e t e d a m g y i s n a p r l n a p r a f l e l m e t e s e b b l e s z , b r m i k n t m e n e k l s z l m p a g y j t s k o r a k o c s m b a . I n k b b a l u d n i k e l l e n e e g y e t a k a n a p n , a m i n t d l u t n s z o k o t t a l u d n i m i n d e n r e n d e s e m b e r , a k i a d v a l a m i t a z l e t r e . C s a k a f e n n e k v a n k e d v e m i n d i g a z e s t i l a p p a l t r Qd n i , a z i l y e n e m b e r t e l Qb b - u t bb felakasztjk. Menj, Stranszki, aludj egyet a kanapn, a dlutni lom is lehet kellemetes, ha az embernek tiszta a lelkiismerete, ha rendben van a gyomra, kedves a kedve. Elismerem, Stranszki, hogy az ebded, amelyet az vegesinas olyanfle szerkezetbe n s z l l t a k z e l i v e n d g l Qb Ql , a m i l y e n s z e r k e z e t b Ql s z e g n y s z o b a f o g s g r a t l t k a t o n a t i s z t e k s z o k t a k e n n i : e l i s m e r e m , S t r a n s z k i , h o g y e z a z e b d n e m v l t o z a t o s . A h s d a r a b o t m a r h b l , s e r t s b Ql v a g y b o r j b l , a v l t o z a t o s s g k e d v r t , e g y s z e r a l e v e s b e n f Qz i k m e g , m s k o r a l e n c s b e n , p a s z u l y b a n , k e l k p o s z t b a n . A z e m b e r n e k e l m e h e t e g y k i c s i t a k e d v e a z l e t t Ql , a m i k o r a z a r a n y s z n q, s f r n y o s , h o s s z t s z t s l e v e s e k r e g o n d o l , a m e l y e k e t r o k o n a i k r b e n s z o k o t t f e l k a n a l a z n i v a s r n a p o n k n t . S t r a n s z k i i g e n j l t u d j a , h o g y e z e k e t a r o k o n i l e v e s e k e t a z r t s z qr i k a z a s s z o n y o k i l y e n a r a n y s r g r a , m e r t S t r a n s z k i m g i s c s a k f e l f o r d u l e g y s z e r , v g r e n d e l e t t e l v a g y v g r e n d e l e t n l k l , a d d i g i s i t t v a n n a k a s z l e t s n a p o k , k a r c s o n y o k , n v n a p o k , a m i k o r S t r a n s z k i l e a k a s z t e g y f g g Ql m p s t a m e n n y e z e t r Ql , s s a j t k e z ql e g m e g t r l i a z t a p o r t l s p i s z o k t l , h o g y a r o k o n o k n a k a j n d k b a k l d j e . . . D e h t n i n c s m i n d i g v a s r n a p , s e n v n a p , s e k a r c s o n y . I g a z a d v a n , g a z e m b e r v o l t , a k i a z v f o r d u l k a t k i t a l l t a . T b b n y i r e a z z l e t b e n k e l l m a r a d n i d l i h a r a n g s z k o r , m e r t m g i s c s a k f i g y e l i k a z e m b e r t a s z o m s z d o k , a k o n k u r r e n c i a , s m i n d i g b e l l t h a t e g y v i d k i v e v Q, a k i n e k f g g Ql m p r a v a n s z k s g e o t t , a m e s s z i p u s z t n , a h o l m g c s a l d i k r b e n s z e r e t n e k l n i a z e m b e r e k . E g y r g i k e r e s k e d Qh z n a g y o n i l l i k a z , h a z l e t b e h o z a t j a a z e b d j t , a t s z t a r e n d s z e r i n t j g h i d e g , m i r e r k e r l n e a s o r , d e h t o t t v a n a z v e g e s i n a s , a k i s e g t a f Qn k n e k . I g a z , h o g y m e g s a v a n y o d i k a k e n y r a f i k b a n , l e t t e l e n s z n e l e s z a s n a k , p a p r i k n a k a t a r t i b a n , a z a s z t a l k e n d Q e l Qb b - u t b b o l y a n n v l i k , m i n t e g y p i s z k o s t r l k z Q, t e l s z a g a l e s z a l e g s z e b b l m p a e r n y Qn e k , a m e l y e n a n g y a l k k s z l l d o s n a k . D e m g i s o t t k e l l m a r a d n i a z z l e t b e n , m g h a k t k r a j c r r e c e t e t i s k e l l h o z a t n i a l e n c s h e z , h o g y a n n a k v a l a m e l y z e l e g y e n . T e l j e s e n i g a z a d v a n , S t r a n s z k i , h a z l e t z r s u t n a s r h z b a m e n e k l s z , h i b a v a l v e v Q, k l c s n k r Q s z o m s z d , h a s z o n t a l a n v e g e s i n a s m i a t t - d e a z r t m g s i n c s i g a z a d . A k o c s m a l e v e g Q a l e g r t a l m a s a b b , p l n e , a z i l y e n k i s e b b s r h z a k b a n , a h o l n e m s e p r e g e t n e k , s z e l l Qz t e t n e k , t a k a r t a n a k e l e g e t , m e r t m i n d i g a k a d e g y v e n d g , a k i a s e p r e g e t s e l l e n t i l t a k o z z o n . B r a c s a p o s s z e m l y e s e n h o z z a a s r d e t : m g s e l t h a t s z p o n t o s a n a s n t s a s z t a l a l , h o g y m i k o r k e v e r n e k m a r a d k s r t a c s a p o l t s r d b e , m e r t a c s a p o s o k n a k m r a v i l g f e n n l l s a t a e z a s z o k s u k . H t a p k r t t n t qz b e t e n n d a k e z e d ? E g y p k r t , e g y p e s t i p k r t , a k i n e k a z a l e g n a g y o b b a m b c i j a , h o g y a t e g n a p i s t e m n y t e l a d j a ? . . . M e n j m r , S t r a n s z k i , a z e s t i s r z s e i d d e l , e z e k k e l a h a s n v e s z t Q s z e r e k k e l , a m e l y e k e l Qb b - u t b b o k o z i l e s z n e k m i n d e n f l e b e t e g s g n e k . A s r h a s g y k e l e t k e z i k , a m e l y s r h a s s a l a z t n s z a l a d g l h a t a b e t e g a d o k t o r o k n y a k r a . M e n j , S t r a n s z k i , a z r k s j s g o l v a s s o d d a l . M i k z d v a n v g e r e d m n y b e n a p o l i t i k h o z ? B i k v a l a k a r s z l m o d n i m i n d e n r o n ? M e n j s t l n i e s t n k n t , S t r a n s z k i , m g p e d i g m i n d i g a b b a a z i r n y b a , a m e r r Ql a h a r a n g o k a t h a l l o d . N e m k e r l h e t s z r o s s z h e l y r e , h a a h a r a n g o k u t n m g y , m e n d e g l s z , b a l l a g s z , n z d e l Qd l , s a z l e t e d e n g o n d o l k o z o l . H n y e s z t e n d Q l e h e t m g a z i l y e n e m b e r l e t e , m i n t a t i e d ? E g y , k e t t Q, h r o m . . . s e z t a r v i d i d Qt i s k o c s m b a n a k a r o d e l t l t e n i ? - N e m a k a d t s e n k i , a k i m i n d e z t e l m o n d t a v o l n a a k o n o k t r z s v e n d g n e k , a k i m i n d e l s z n t a b b a n l t s r s k o r s j a m e l l e t t , m i n t h a e l t k l t s z n d k a v o l n a , h o g y n e m m o z d u l h e l y r Ql m i n d a d d i g , a m g m i n d e n n e k n e m j r a v g r e . ) s m r P l a c i s , e z a v l t o z a t o s k o r h e l y , m e n Qf l b e n v o l t , m r c s a k e g y s z e r q k o c s m a i s z e r t a r t s o s s g b l l d g l h e l y n , m i n t h a n e m a k a r n a a z o n f u t v e n d g e k s o r h o z t a r t o z n i , a k i a z r t s z a l a d e l e g y i k k o c s m b l , m e r t a n a p f o l y a m n e g y m s i k k o c s m t i s m e g a k a r l t o g a t n i . T a l n o t t j o b b a s r , p o r h a n y s a b b a p o g c s a , v a l a m i t e l f Q a k o n y h b a n , a m e l y e t o k v e t l e n l m e g k e l l k s t o l n i . N e m , P l a c n a k n e m volt semmi klnsebb terve az elmenetelvel, nem volt programja arra nzve, hogy valahov elmenjen friss marhatoknyt enni (mert a marhatokny mindig csak egy msik kocsmban j). Nem szdtette magt azzal a szemfnyvesztssel, hogy tkzben mg betr P t e r h e z v a g y P l h o z , h o g y m g e g y e t l e n f r c c s t m e g i g y o n , m i e l Qt t h a z a m e n n e . P l a c n t u d a t o s e m b e r v o l t , t i s z t n l t t a a h e l y z e t e t , h o g y Q m r i n n e n c s a k e g y e n e s e n h a z a m e h e t , h a z a , a b b a a r e m n y t e l e n s g b e , a h o l n e m v r a k o z i k r s e n k i , l e g f e l j e b b a h a l l . N i n c s l e v l a z a s z t a l n , n i n c s z e n e t a s z m r a , n i n c s e g y h a n g , a m e l y s z e m r e h n y s t t e n n e n e k i e l m a r a d s r t . l h e t a z g y s z l n , f j h a t j a m a g a k r l k e s e r q c i g a r e t t a f s t j t , b m u l h a t j a a n g y f a l a t . . . s P l a c m g i s e l m e n Qb e n v o l t , a c i g a r e t t a c s u t k t n y omogatta a hamutarthoz, nha egy pillantst vetett a feje fltt lg kalapjra, el-elgondolkozott, mintha mg vrna valamire, htha trtnik valami, htha jn mg valaki, aki lelne mellje... De semmi se trtnt. A vastag, vllas ember kedvetlenl krkogott, mondott valamit az let haszontalansgrl, aztn letunta n b e l e b j t t l i k a b t j b a . N e m v o l t m e l a n k o l i k u s , n e m v o l t m r g e s , c s a k o l y a n e g y k e d v q, a k i m r l e s z m o l t m i n d e n n e l a v i l g o n . K e d v e t l e n , k e m n y l p s e k k e l f o g a z u t c n m e n n i , b r n h a n a g y o t k o r t y i n t a z e s t i l e v e g Qb Ql . C s a k a T e r z - t e m p l o m m e l l e t t t a r t n m i s t c i t , a m i k o r a k i v i l g t o t t a b l a k o k r a v e t i f e l f e j t , s d a r a b i d e i g s z r a k o z o t t a n n z . s m o s t i n d u l b a n v o l t V i l m a k i s a s s z o n y s t r s a s g a i s . - H t r a - m o n d t a V i l m a k i s a s s z o n y . - H t r a v a n , e s t e . M e n n n k k e l l , u r a i m , a S z i g e t m e s s z i r e v a n . A z a l s z o l g a b r o l y a n f o r m n h a j t o g a t t a s s z e k i n y j t o t t l b s z r a i t , m i n t v a l a m i f o t o g r a f l m a s i n a s z r a i t . K a c s k o v i c s r n y j a s a n , k e d v e s e n , s z i n t e f r i s s e n i n t z k e d e t t m i n d a z o k b a n a d o l g o k b a n , a m e l y e k e t e l i n t z n i a k a r t . M e g r t Ql e g b l i n g a t o t t V j s z n a k , a v e n d g f o g a d s n a k , a k i m o s t n a g y o n s z o m o r a r c o t v g o t t , a m i k o r v e n d g e i s o r r a e l t v o z t a k . N e m k e l l b s u l n i , V j s z b a r t o m , m g h o s s z a z l e t , m g v r n a k r n k v i d m n a p o k i s . V i l m a k i s a s s z o n y a k e s z t y qj t i g a z g a t t a , m i n t h a a z o n g o n d o l k o z n a , h o g y v i d k i s z o k s s z e r i n t n h n y s z v a l e l b c s z i k a f o g a d s n t l . H t h a m g e g y s z e r a z l e t b e n l t o g a t b a j n i d e , a z e m b e r n e k u d v a r i a s n a k k e l l l e n n i , s o k a t k e l l v i z i t b e j r n i , j a k a r a t e m b e r e k r e s z e r t t e n n i , h a b o l d o g u l n i a k a r a z l e t b e n . D e a f o g a d s n n e m m u t a t k o z o t t s e h o l s e . A p e s t i f o g a d s n k n e m s z o k t a k a v e n d g e i k t Ql e l b c s z n i . - H t e z z e l m i l e g y e n ? - k r d e z t e m o s t V j s z a f l d n h e v e r Q k u c s b e r k o s r r a m u t a t v a , a m e l y k o s r n a k a b e l s e j b Ql r i n t e t l e n l , t k r s e n , s z n e s e n p i l l a n t g a t t a k k i a k u c s b e r s k a t u l y k . M e n n y i d a t o l y a , f g e , c u k o r l e h e t a k o s r b a n , s V i l m a k i s a s s z o n y v a l a h a k e d v e l Qj e v o l t e z e k n e k a c s e m e g k n e k . - M i l e g y e n a k o s r r a l ? - V i s s z a k e l l a d n i a s z e g n y k u c s b e r n e k - m o n d t a V i l m a k i s a s s z o n y , s a h a n g j a m o s t r e m e g e t t m e g e l Qs z r a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g l Qb e n . A f o g a d s a z a j t i g k s r t e v e n d g e i t , a z t n g y s z l t a k o n o k t r z s v e n d g h e z , a k i m o s t e l Qs z r t t t e f e l f e j t j s g j b l : - N e m , s e h o g y s e m s z e r e t e m a z o k a t a v e n d g e k e t - m o n d a f o g a d s - , a k i k m i n d e n o k n l k l t n c o l n a k a v e n d g l Qb e n . s e g y d a r a b k r t v a l k a r i k k a t r a j z o l t a k o c s m a a s z t a l r a . F e l r a j z o l t a Qk e t , l e t r l t e Qk e t , e l n z e g e t t e Qk e t , v g r e e g y k a r i k t h a g y o t t e m l k b e a k o c s m a a s z t a l o n . E z a k a r i k a e g y n Qt j e l e n t e t t . V g s z K a c s k o v i c s , m i n t r g i b e l v r o s i r i e m b e r h e z i l l e t t : m a g y a r j s g o k m e l l e t t m i n d i g m e g n z e t t e g y B u d a p e s t e n m e g j e l e n Q n m e t n y e l v q j s g o t i s , m e r t Q i s b a b o n s v o l t ; a h i v a t a l o s s m e g b z h a t z l e t i h r e k m g m i n d i g n m e t n y e l v e n , a n m e t n a p i l a p b a n j e l e n t e k m e g . ( B i z o n y r a m i n d a d d i g l e z a b a b o n a , a m g a z o k a p e s t i r i e m b e r e k l e t b e n l e s z n e k , a k i k m g a m l t s z z a d b l j t t e k t a j e l e n s z z a d v b e . ) A n m e t j s g b a n a B c s v r o s - n l t l t t t m u l a t s g o s n a p u t n a k v e t k e z Q h i r d e t s j e l e n t m e g : C s a l d i k r l m n y e k m i a t t : r g i v e n d g l Q a f Qv r o s e g y i k l e g f o r g a l m a s a b b h e l y n s m e g b z h a t t r z s l t o g a t k k a l a z o n n a l t v e h e t Q. A m o s t a n i t u l a j d o n o s z l e t e t a d s n l m e g e l g s z i k m e g f e l e l Q k e z e s s e l i s a r r a n z v e , h o g y a r g i s z e m l y z e t n e m v e s z t i k e n y e r t . C m n k m e g t u d h a t a z a d m i n i s z t r c i b a n , a f Qn k r n l . K a c s k o v i c s r , a k i l m a t l a n j s z a k i n m e g s z o k t a , h o g y a z j s g o k h i r d e t s i r s z b e n n h a r d e k e s e b b o l v a s m n y o k t a l l h a t k , m i n t a z o l v a s m n y o s t a r t a l o m b a n : v a l a m i k p p e n e l g o n d o l k o z o t t e z e n a n e m m i n d e n n a p i h i r d e t s e n . V a j o n m i r t a d j a t v e n d g l Qj t a m o s t a n i t u l a j d o n o s , h a m e g b z h a t t r z s l t o g a t i v a n n a k , a k i k n e m h a g y j k c s e r b e n a f Qv r o s l e g f o r g a l m a s a b b p o n t j n ? M i r t e l g s z i k m e g a k e l l Q k e z e s s g g e l i s a n a p j a i n k b a n l e g f o n t o s a b b k s z p n z h e l y e t t ? M i r t b z t a c m t a z a d m i n i s z t r c i f Qn k s g r e , h o l o t t a n n a k b i z o n y o s a n m s t e e n d Qj e i s v a n n a p k z b e n , m i n t a k o c s m k c m t e m l k e z e t b e n t a r t a n i ? N o s v g l m i l y e n e k l e h e t n e k a z o k a c s a l d i k r l m n y e k , a m e l y e k o l y a n k o m o l y h e l y z e t b e s o d o r n a k e g y v e n d g l Qs t , h o g y z l e t t Ql m e g v l j o n ? K a c s k o v i c s r k l n c e m b e r v o l t , s c s a k h a m a r k i n y o m o z t a t t a , h o g y a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g l Qr Ql v a n s z a z j s g h i r d e t s b e n , a h o l b a r t a i v a l o l y l v e z e t e s m u l a t o z s b a n v o l t r s z e . - E z a V j s z m e g b o l o n d u l t , e l a k a r j a c s a p n i m a g a m e l l Ql a v e n d g l Qt - m o n d t a b a r t a i n a k , m i d Qn a l e g k z e l e b b i r k b a n t a l l k o z o t t v e l k . V a j o n m i t r t n t V j s s z a l s V j s z n v a l ? V i l m a k i s a s s z o n y , c s e n d e s m o s o l l y a l a j k n , g y f e l e l t : - H t n n e k n e m t qn t f e l , h o g y a v e n d g l Qs p r u n j a m r a m e s t e r s g t , m i u t n e l g v a g y o n a v a n , s r k s r e t b b n i n c s k i l t s ? M i r t d o l g o z z a n a k t o v b b e z e k a z e m b e r e k , a k i k m r a n n y i t s z e r e z t e k , h o g y a k k o r i s m e g l h e t n n e k v a g y o n u k b l , h a k t s z e r k e l l e n e l n i k ? - A s z o r g a l m a s V j s z ? A m g s z o r g a l m a s a b b V j s z n ? - t qn Qd t t K a c s k o v i c s r . - S e h o g y s e r t e m e z t a d o l g o t . - n p e d i g m r a k k o r t u d t a m , a m i k o r a k o c s m r o s k a t , e z e k e t a d e r k , k e d v e s e m b e r e k e t , t n c o l n i l t t a m a s a j t v e n d g l Qj k b e n , h o g y e z a t n c i g a z b a n a z t j e l e n t i , h o g y V j s z k b c s t m o n d a n a k a B c s v r o s - n a k s a v e l e j r k l n b z Q f r a d s g o k n a k . C s a k n e m g o n d o l j a , h o g y V j s z n m g e g y s z e r t t l e n l n z z e a k o n y h a a b l a k b l , h o g y a n d u g d o s s a v i s s z a e g y b e v e t Qd Q b o r b l y a r g i h e l y k r e a k i p r b l t f o g p i s z k l k a t ? s V j s z r b e l e e g y e z i k a b b a , h o g y i d e g e n h e l y r Ql h o z o t t b o r o k a t i g y a n a k a z Q v e n d g l Qj b e n , a m i k o r a f e l e s g n k v l t n a b o r a i r a a l e g b s z k b b ? - H m , l e h e t v a l a m i a d o l o g b a n , V i l m a k i s a s s z o n y . M a j d b e n z e k V j s z k h o z , m i u t n a m g y i s a v r o s b a n v a n d o l g o m - f e l e l t K a c s k o v i c s r , s n a g y o n e l g o n d o l k o z o t t a r c c a l v e t t b c s t k t p o d o l i n i p r t f o g o l t j t l . E s t r e , v a c s o r h o z r k e z e t t v i s s z a . C s e n d e s e n m o s o l y g o t t m a g b a n , m i n t m r a z i l y e n f u r c s a t e r m s z e t q, k z p k o r r i e m b e r e k s z o k t a k . - V i l m a k i s a s s z o n y n a k v a l b a n n a g y e m b e r i s m e r e t e v a n , c s a k p p e n a b b a n t v e d , h o g y a b o r b l y v i s s z a s a n z s r o z o t t f o g p i s z k l i v a g y p e d i g a z e l n k k l n s s g e o k o z t k a z t , h o g y V j s z k v i s s z a v o n u l n i a k a r n a k a z z l e t i v i l g t l . . . - M r p e d i g n k i p o f o z n m a z t a v e n d g e t , a k i a f o g p i s z k l k a t a f l d r Ql f e l s z e d n - k i l t o t t V i l m a k i s a s s z o n y v r a t l a n e r l y e s s g g e l . - H t a b o r b l y r e n d r e u t a s t s h o z n e m s o k r a a l k a l m a l e h e t V i l m a k i s a s s z o n y n a k , h a V j s z k a j n l a t t e l f o g a d j a . A z u t o l s s z e g i g , t o r m a r e s z e l Qi g , s f r n y t a r t i g t a d n a k m i n d e n t a z u t d j u k n a k , d e v l l a l n i k e l l t l v z i d e j n a r g i v e n d g l Qi s z e m l y z e t e t i s . g y a z r e g p i n c r t , L u d v i g c s a p o s t , a p i n c e m e s t e r t , a s z a k c s n t , a k o n y h a l n y t , s z v a l m i n d e n k i t a r g i e k k z l , m e r t a V j s z h z a s p r a v i s s z a v o n u l s a , a b u d a i v i l l j b a v a l v g l e g e s m e g t e l e p e d s e r v n n e m a k a r j a k e n y e r t e l v e n n i s e n k i n e k . E l v l l a l j a , V i l m a k i s a s s z o n y ? S t r a n s z k i t s a z e l n k t ? - V r j o n c s a k , K a c s k o v i c s r . . . - N e m i g e n l e h e t s o k i g v r a k o z n i , m e r t a k r a m a i v a c s o r n k a t i s o t t k l t h e t t k v o l n a e l , a B c s v r o s - h o z c m e z e t t v e n d g l Qb e n . A h z u g y a n i s , a m e l y b e n a v e n d g l Q v a n : a n y m v a g y o n h o z t a r t o z i k , s k s Qb b t a l n a z e n y m l e s z , h a a z a n y m i s a z t a k a r j a . n v l l a l t a m k e z e s s g e t a z r t , h o g y m e g f e l e l Q v e n d g l Qs n r Ql g o n d o s k o d o m . - s v e n d g l Qs r Ql ? - k r d e z t e a z e g y k o r i a l s z o l g a b r s z o k a t l a n u l m l y h a n g o n . - A z t h i s z e m , h o g y C i p c r i b a n , F a y k i s b o d e g j b a n e l g i d Qt t l t t t e m , h o g y P e s t e n e g y v e n d g l Qt e l l t n i t u d j a k a t u d o m n y o m m a l . - N a g y s z e r e n c s m n e k t a r t o m , h o g y a B c s v r o s - h o z c m e z e t t s r h z r l i l y e n g y o r s a n s i k e r l t g o n d o s k o d n o m . M o s t m r a k r m e h e t n k a p a p h o z - m o n d K a c s k o v i c s r , s e g y m s b a t e t t e a s z e r e l m e s e k k e z t . . . . H o s s z i d Q t a n e m v o l t o l y k e d v r e v a l j s z a k j a K a c s k o v i c s r n a k . A z s s z e b o r o n l t f i a t a l o k l e g a l b b i s a n n y i s o k s z o r k o p o g t a t n a k a j t j n , m i n t a z a p s n l s z o k s , h o g y m g e g y e t - m s t m e g t u d j a n a k a j v e n d Qr e n z v e . K a c s k o v i c s r j z q h o r k o l s s a l f e l e l t . ( 1 9 2 9 ) E t e l k i r l y k i n c s e E L S P F E J E Z E T A m e l y b e n n h n y l b f j s r i e m b e r n e k a z e l i n d u l s t t r g y a l j u k S z a b o l c s v e z r - e g y r i e m b e r a t i z e n k i l e n c e d i k s z z a d v g n s a h u s z a d i k s z z a d e l e j n , a k i u toljra kereste s megtallta Attila kincst - hozztartozival, hadaival mg azon a fahdon tjtt a Tiszn, amely Tokajnl a kds, mesemondsos Tiszntlt a Tiszn inneni tjakkal sszekttte. Utna mr senki se lpett a mlt szzadokbl val fahdra, mert az jkor mrnkei pteni kezdtk a tokaji vashidat, amelyen a vonat jrt , s m e g v l t o z o t t l e l k q s r u h z a t m a g y a r o k k e z d t e k u t a z g a t n i a T i s z a e g y i k p a r t j r l a m s i k r a . A t o k a j i f a h d d a l b o n t o t t k l e a r g i M a g y a r o r s z g n a k j r s z t . S z a b o l c s v e z r a m o n d a b e l i k i n c s e k f e l t a l l s a v g e t t k e l t t r a a v e l e e g y v s , h a s o n l g o n d o l k o d s f r f i a k k a l . T u d t a , h o l v a n e l r e j t v e A t t i l a k i n c s e , c s a k p p e n r t e k e l l e t t m e n n i , m i n t m r e g y k o r l m o s s r p d v e z r e k i s e l i n d u l t a k m g m e s s z i b b r Ql , l e g e n d s z s i b l r k s g k r t . A z j v e z r h a d a k a t i s t o b o r o z o t t m a g n a k , a k i k a n p s g e t s k a t o n a s g o t j e l e n t e t t k v o l n a , h a e r r Ql a t r t n e l m i e s e m n y r Ql v a l a h a s z n d a r a b o t r n n a k . R s z t v e t t e k a f e l v o n u l s b a n o l y a n o k i s , a k i k i d i g l e t k b e n c s a k a s z i v a t t y k n l s z e r e p e l t e k , a m i k o r a t qz o l t p a r a n c s n o k e l o r d t j a m a g t : M i n d e n e m b e r a f e c s k e n d Qh z ! , v a g y a z t k i l t j a t e l i t d Qb Ql : j e r Qk e t a s z i v a t t y h o z ! E z e k a n v t e l e n , d e b u z g f r f i a k k a p a s z k o d n a k a s z i v a t t y k a r j a i b a , a m i k o r t z e t k e l l o l t a n i , s u g y a n c s a k Qk k v e t t k S z a b o l c s v e z r t n e v e z e t e s t j n , a m i k o r e n n e k a m o s t a n i s z e g n y v i l g n a k a m e g v l t s r a k i n c s k e r e s Q t j n m e g i n d u l t . S m i n d e g y i k n v t e l e n v i t z h o z o t t m a g v a l a n n y i l e l k e s e d s t a z t r a , a m e n n y i l e g a l b b i s a h h o z k e l l , h o g y p l d u l a k p v i s e l Qv l a s z t s k o r a z s z l t e g y i k f a l u b l a m s i k b a v i g y k : m i n d e n k l n s e b b m e g b z a t s nlkl, csak ppen azrt, mert a zszlt mindig vinni kell valakinek. De a npsgen s katonasgon kvl voltak Szabolcs vezrnek hadnagyai, akik bizonyos tiszti rangot viseltek ebben az utaz trsasgban, egymssal nha olyan szolglati hangon beszlte k , m i n t a p u s k a p o r o s t o r n y o k Qr s g e i , a m i k o r a k e b e l b a r t o k i s h i r t e l e n n n e k , m a g n a k s z l t j k e g y m s t , s z s e b r t t a r t a n a k a k e z k b e n , v a g y a t e n y e r k e t a n a d r g j u k v a r r s h o z s z o r t j k . G e s z t e r d , B u j s K t a j v o l t a h r o m s a r z s i n e v e , m g p e d i g a z r t , m e r t e z a h r o m k z s g b i z o n y t o t t a e r e d e t t a m a g y a r o k h o n f o g l a l s a t a . S Qt a g e s z t e r d i e k m g a z t i s m o n d t k n h a , h o g y m r a m a g y a r o k b e j v e t e l e e l Qt t o t t l a k t a k , a h o l m o s t , c s a k a k k o r g a z d a g a b b a k v o l t a k . ( U g y a n e z t s e n k i s e r j a a l , n e h o g y G e s z t e r dnek vletlenl nagyobb legyen az tvgya a megtalland kincs sztosztsakor.) Szabolcs vezr rosszkedvben nha tizedeseknek szltotta hadnagyait, mert vlemnye szerint azok a tiszti rangot nem rdemlik meg. A hadnagyok duzzogtak a megszlts miatt, de a vilgrt se maradtak volna el a csapattl. - M a j d r r n k a k k o r a h e l y e s b t s r e , h a a k i n c s a k e z n k b e n l e s z - m o n d t k b l c s f r f i a k m d j r a , s s o h a s e v e t t k l e a s z e m k e t S z a b o l c s v e z r r Ql s v e z r k a r r l , n e h o g y a t u d t u k n l k l t r t n j e n v a l a m i , m e r t p n z d o l g b a n a l e g j o b b a t y a f i a k i s k t v e h i s z n e k e g y m s n a k . S z a b o l c s v e z r k z v e t l e n h o z z t a r t o z i h o z k e l l s z m t a n i a z t r a k e l t s e r e g b e n e l Qs z r i s K l n a y L s z l k z - s v l t g y v d u r a t . T a l n p e r e s k e d s s z e m p o n t j b l v i t t k m a g u k k a l a n a g y t r a a k i n c s k e r e s Qk a z g y v d e t ? L e h e t s g e s , m e r t h i s z e n M a g y a r o r s z g o n v a g y u n k , a z g y v d e k o r s z g b a n , a h o l n e m h i b a o s z t a n a k k i v e n k n t a n n y i f i s k l i s d i p l o m t : p e r v a n b Qs g e s e n . K n n y e n m e g e s h e t i k , h o g y A t t i l a k i n c s t i s e l a k a r j k p e r e l n i a z o r v o k s s z e g n y r o k o n o k , a k i k a g a z d a g e m b e r h a l l a k o r a v i l g t e r e m t s e t a j e l e n t k e z n i s z o k t a k . S o h a s e r t , h a e g y g y v d v a n a c s a l d b a n - m o n d t k a z a k k o r i M a g y a r o r s z g o n . L e h e t , h o g y K l n a y L s z l e b b Ql a s z e m p o n t b l k e r l t a s e r e g b e , d e v a l s z n ql e g v o l t a k m s r d e m e i i s . g y t r t n e l e m b e n v a l j r a t o s s g a . . . M i n t h r e s m e m r i j f r f i , o l d a l a k a t t u d o t t N a g y I v n k n y v b Ql , a m e l y b e n a m a g y a r n e m e s s g g y t t r g y a l j a , d e o l d a l a k a t t u d o t t i d z n i a m a n e v e z e t e s H o r v t h b l i s , a M a g y a r N e m z e t i M z e u m e l s Q i g a z g a t j n a k k n y v b Ql i s , a k i a z e l s Q p r a k t i k u s s z j r s t u d s v o l t h o n u n k b a n . C s a k g y f o g a d t a v o l n a e l a z a k a d m i a i t a g s g o t , h a a z z a l f i z e t s i s j r . M i u t n f i z e t s t n e m k n l t a k a z a k a d m i k u s s g g a l , H o r v t h m z e u m i i g a z g a t r s o h a s e l e t t a k a d m i k u s . - m b t o r Q i s s z e g n y e n h a l t m e g , c s u p n e g y s z e k r n y knyvet rt ssze, a tbbi kzirata kiadatlanul maradt, s a Nemzeti Mzeumban ma is feltallhat - mond Klnay Lszl. Nagyon csodlhat az ilyen letpldk mellett, hogy Klnay Lszl gyvd r ingyenesen vllalkozott az utazsra Attila kincsei vgett. K i s t e r m e t q, c s s z r s z a k l l a s , b o z o n t o s k l s e j q f r f i v o l t . N h a , n n e p l y e s a l k a l m a k k o r , a z t a s z a l o n k a b t j t v e t t e f e l , a m e l y b e n E p e r j e s e n j o g s z k o d o t t , d e e g y b k n t a z l d g l Q e m b e r e k f a j t j h o z t a r t o z o t t . I g e n , m i n d i g l d g l n i s z e r e t e t t a k n y v t r s z o b b a n v a g y k o c s m b a n . A m o t t t u d o m n y t s z v o t t m a g b a , a m e l y e t e m i t t m a g b l k i a d o t t , m e r t a l e g t b b h a l l g a t j a a k o c s m b a n v r t a a m o l y o s , r g i s g t Ql , a v u l t s g t l s z a g o s , r e g e s g y v d u r a t . N h a e g y j h a l l g a t j a k e d v r t , a k i n e k s z v e s z e r i n t b e s z l h e t e t t : e l m e n t a l e g t v o l a b b e s Q v e n d g f o g a d k b a , p e d i g n e m a g y a l o g j r s r a s z l e t e t t , a t u r i s z t i k t m i n t f e l e s l e g e s t : Qs z i n t n m e g v e t e t t e . A m e g y b e n a z o n b a n a z v o l t a h r e , h o g y v a l a h o l k o c s m b a n v e r i k m a j d e g y s z e r a g y o n , m e r t m s h i n y b a n k o c s m r o s k i s a s s z o n y o k n a k m a g y a r z t a a t r t n e l e m t u d o m n y t - d e K l n a y L s z l c s a k l e g y i n t e t t s z a k l l p e d e r g e t s k z b e n e b a l h i s z e m qe k n e k . M e z t l b f o g o k m e g h a l n i , m e r t m i n d i g m e g t a r t o m a m r t k e t . K l n a y L s z l s z e k r e n , s z r k e p o r k p n y e g b e n ( a m e l y e s Q e l l e n i s j v o l t ) , k i s t s k v a l , m i n t e g y s z u p l i k n s , o r r r a b i g g y e s z t e t t , c s i p t e t Qs s z e m v e g g e l , m i n d i g k e d l y e s h a n g u l a t b a n u t a z o t t e g y t t a s e r e g g e l . N h a f e l v e t t m a g a m e l l v a l a k i t a s z e k r r e , t b b n y i r e a f l l b g e s z t e l y i p a p o t , a k i n e k a z i s m e r e t l e n , s o h a s e m l t o t t t j o n h a l a d v a m e g m u t o g a t t a a n e v e z e t e s s g e k e t . - I t t k e l l l e n n i v a l a h o l a n n a k a t a n y n a k , a h o l a z Qs m a g y a r o k f e c e r u n t m a g n u m l d o m s - t , a h o l T o k a j b o r b l e l Qs z r i t t k l e m a g u k a t , a m i k o r a T i s z t m e g p i l l a n t o t t k - m o n d K l n a y L s z l , a m i k o r t j u k b a n a t o kaji hegy mind kzelebb jtt az utaz trsasghoz. A gesztelyi pap - az egyik lba fbl volt a reverenda alatt - rtett valamit a histrihoz, mint minden kabtos ember Szabolcs vrmegyben, megjegyezte, hogy itt valami tvedsnek kell lenni a krnikkban, mert ha tl a Tiszn, Tokajban tartjk meg a honfoglal magyarok nevezetes ldomsukat: egy se tudott volna taljnni a Tiszn. Mgiscsak gy lesz az, hogy idet, a Nyrben, csak nyri vinkval nnepeltk megrkezsket. Ezrt is maradtak itt, s egy tapo d t a t s e m e n t e k t o v b b , a k i k n y r i v i n k v a l l e i t t k m a g u k a t . K l n a y b o r s a n l e g y i n t e t t : - N e m s z a b a d f e l t t e l e z n n k e z t a z z l s t e l e n s g e t a z Qs k r Ql , m i k o r i t t v a n e g y u g r s n y i r a a H e g y a l j a a z Q l e g n e m e s e b b b o r a i v a l , h o g y p p e n n y r i v i n k v a l n n e p e l t k v o l n a a h o n f o g l a l s t . N e m l e h e t m i n d e n f l e b a d a r s g o t r k e n n i a z Qs k r e . V o l t a z o k n a k m a g u k h o z v a l e s z k . D e a g e s z t e l y i p a p t o v b b i s m e g m a r a d t l l s p o n t j a m e l l e t t , m e r t a t r t n e l e m v i l g o s a n b e s z l . A z e l s Q n a g y l d o m s t , a m i t a h o n f o g l a l m a g y a r o k r e n d e z t e k : a N y r s g b e n t a r t o t t k , a z r t i s m a r a d t a k e l e z e n a t j o n a h o n f o g l a l m a g y a r o k k z l , m e r t s e m k e d v k ( s e m e r e j k ) n e m v o l t m r a h h o z , h o g y t o v b b m e n j e n e k a z j h a z b a n s z e m l l Qd n i . . . . D e m i m g r r n k K l n a y L s z l s a g e s z t e l y i p a p v i t a t k o z s a i t h a l l g a t n i a l e g k z e l e b b i k a l a n d o k b a n , n z e l Qd j n k t o v b b a z t r a k e l t s e r e g r d e m e s e b b j e i k z t t , g y s e m m i e s e t r e s e f e l e j t s k L n y i A n t a l t , a k i t k z n s g e s e n c s a k A n t i b c s i n a k n e v e z t e k , a k i O r o s o n v o l t j e g y z Q, s O r o s t , a S z a b o l c s m e g y e i k i s k z s g e t j e l e n t e t t e a k i n c s k e r e s Qk k z t t . O r o s n a k m i n t h o n f o g l a l s k o r a b e l i a l a p t s n a k u g y a n c s a k i g n y e v o l t E t e l k i r l y k i n c s h e z , e z r t k e l t t r a a n e v e z e t e s j e g y z Q, h o g y a z o s z t o z k o d s n l a k z s g n e v b e n t a r t s a a z s k o t . M a g y a r r u h s , p r g e , s a r k a n t y s e m b e r k e v o l t a n t r i u s , h r e s a r r l , h o g y m i n d e n t a k z s g r e k l t t t e , m e r t s o h a e g y e t l e n g y ql s r Ql , n v n a p r l , s s z e j v e t e l r Ql n e m m a r a d t e l a v r m e g y b e n . A z o r o s i j e g y z Q f n y e s , t e s t h e z l l s s z qk n e k l t s z c s i z m i r l v o l t n e v e z e t e s , a m e l y e k b e n g y j r t - k e l t , m i n t h a t o j s o k k z t t l p e g e t e t t v o l n a . - E n n e k i s m i n d e n e s t e g y v g j k l e a l b r l a c s i z m t b i c s k v a l - m o n d K l n a y L s z l , a k i e g s z l e t b e n p a p u c s b a n , b o t o s b a n v a g y l e g a l b b i s b e r l a s z t i n g c i p Qb e n j r t v o l n a , m e r t l e g i n k b b a l b f j s t l f l t , m i n t m i n d e n t v e n e d i k v t b e t l t t t f r f i . A g e s z t e l y i p a p , b r f l l b v o l t , j r t a s v o l t a l b t y qk d o l g b a n : - L n y i A n t i i s g y j r t a c s i z m j v a l , m i n t a z e g y s z e r i e m b e r , f e l h z t a a z j c s i z m t , d e t b b n e m t u d t a l e v e t n i , m e r t a l b a b e l e d a g a d t . H z t a a z t m r h r o m e m b e r i s a l b r l , d e n e m b r t v e l e . g y m a r a d t L n y i A n t i c s i z m b a n e g s z l e t r e , m a j d h o l t a i b a n m e t s z i k l e l b r l . P e d i g L n y i A n t i n a k i s f j h a t o t t a l b a , m i n t m i n d a z o k n a k , a k i k c s a k n e m e g y f l s z z a d i d Qr Ql v i s s z a m e n Ql e g n y r i v i n k v a l l t e k , a m e r r e m e g f o r d u l t a k . R g i t u l a j d o n s g a a v i n k n a k , h o g y l e g e l Qs z r a l b a f a j u l m e g , e r Qt l e n e d i k e l t Ql e a f o g y a s z t j n a k . S e h o l a n n y i l b f j s e m b e r ( f r f i s a s s z o n y v e g y e s e n ) , m i n t a p u h a h o m o k , s e l y m e s t a p i n t s N y r b e n ! m d e m g i s s o k t r t n e l m i r d e m e v o l t L n y i A n t i n a k , a m e l y r d e m e k m i a t t a z e x p e d c i b l n e m m a r a d h a t o t t v o l n a k i . P v o l t a z , a k i a z o r o s i a k a t m e g t a n t o t t a a g y qj t s r e . A h n y c s k a v a s d a r a b o t , t r t t e d n y t v a g y c s o r b a l b a s t t a l l t a k a z o r o s i a k a f l d a l a t t ( t a v a s z i v a g y Qs z i s z n t s k o r ) , a z t n y o m b a n N y r e g y h z r a , a v r m e g y e i m z e u m b a v i t t k . E g y h a t o s t k a p t a k a g y qj t Qk L n y i A n t i t l a r g i s g e k r t . H o r d t k i s e g y d a r a b i g k o c s i s z m r a , a m g L n y i A n t i m e g n e m u n t a a d i c s Qs g e t , a m i k o r m r a t e g n a p m g p c s e r p k o r s k a t i s f l d h z v a g d o s t k , h o g y A n t i b c s i t l p i c u l t c s a l j a n a k k i r t e a f a l u s i a k . . . . D e v o l t m g e g y h r e s , f j s l b e m b e r a z t r a k e l t e k k z t t , a k i r Ql v a l b a n s e n k i s e t t e l e z t e v o l n a f e l , h o g y h r e s f j s l b a i v a l v a l a m i o r s z g o s d o l o g n l k l a k r t z l p s t i s t e n n e . E z a n a g y o n f j s l b r i e m b e r p e d i g n e m v o l t m s , m i n t p a z o n y i E l e k G u s z t v , Qf e l s g e s z o l g l a t o n k v l i h u s z r e z r e d e s e , a k i e b b e n a z i d Qb e n p p e n a z r t k l t z t t S z a b o l c s b a , a s z l Qf a l u j b a , m e r t o t t p u h a v o l t a h o m o k . ( T a l p a m r n e m b r t a a p e s t i f l a s z t e r t . ) I g a z , h o g y a l b f j s P a z o n y b a n i s r - r t r t E l e k G u s z t v e z r e d e s r e , a m i k o r o l y a n l l a p o t b a k e r l t , h o g y s e n k i s e b r t v e l e s e a f a l u b a n , s e a v r m e g y b e n , c s a k r g i t i s z t i s z o l g j a , a z i s c s a k o l y a n f o r m n , h o g y r e g g e l t Ql e s t i g t l t t t . .. Vajon mit tlttt a kirdemeslt kutyamos? - krdezn a nyjas olvas. Port s lmot, mgpedig a rgi lovassgi pisztolyokba, ezekbe a disznlb nagysg mordlyokba, amelyeket a rgi lovastisztek a nyeregkpn viseltek. Amikor a pisztolyok tltve volt a k : a t i s z t i s z o l g a h a l l m e g v e t Q b t o r s g g a l n y l t a z e z r e d e s l b h o z , m g p e d i g e l Qs z r a j o b b l b h o z , a m e l y e t e g y s z k e n i g y e k e z e t t e l h e l y e z n i , o l y a n f o r m n , h o g y a z a z e z r e d e s s z e m e e l Qt t l e g y e n , c l t b l u l s z o l g l j o n . E z u t n n a g y v a t o s s g g a l s z t f e s z t e t t e a z e z r e d e s l b n a k u j j a i t , e z e k e t a k s z v n y t Ql , t n c t l s m s k a l a n d o k t l s s z e g m b e r e d e t t l b u j j a k a t , s a s z t f e s z t e t t u j j a k k z t t e g y - e g y r z s u s z t e r t a l l r t h e l y e z e t t e l . ( n n e p - s v a s r n a p o k o n a n g y k r a j c r o s o k h e l y e t t e z s t h u s z o n t k r a j c r o s o k a t n y o m o t t a l b u j j a k k z , l a p j u k k a l a z e z r e d e s f e l . ) E z a m qv e l e t p e r s z e n e m t r t n t m i n d e n m e g b e s z l s n l k l , s Qt n m e l y n a p o k o n a z e z r e d e s r g y o r d t o t t f e k v Qs z k b e n a f a l u s i h z t o r n c n , h o g y a h a r a n g o z f l r e v e r t e a h a r a n g o t a t o r o n y b a n , m i n t h a l e g a l b b i s e l e v e n e n g e t t k v o l n a Qf e l s g e s z o l g l a t o n k v l i e z r e d e s t . m d e a r g i k u t y a m o s a n g y k r a j c r o s o k a t ( v a g y h u s z o n t k r a j c r o s o k a t ) m g i s c s a k e l h e l y e z t e a l b u j j a k k z t t , m e r t i g e n j l t u d t a , h o g y e z a z e l j r s g y g y t j a m e g g a z d j t . S a zutn kezbe adta a pisztolyt Elek Gusztvnak. Aki sszeszidta fjs lbt, ahogy csak egy reg rdg szidhatja a lbt, amelynek hasznt tbb nem veheti. Elmondvn a lbt mindennek: a pisztolyt felemelte s elsttte. Minden lvsre egy-egy ngykrajcros (vagy huszont krajcros) r e p l t k i a l b u j j a i k z l , m e r t h r e s c l l v Q v o l t . A j o b b l b u t n a b a l l b r a k e r l t a s o r , m i n d a d d i g , a m g a z e z r e d e s l b f j s a n e m c s i l l a p o d o t t . N h a a l k o n y a t i g d u r r o g o t t a p i s z t o l y , d e v g r e i s a g y g y m d h a s z n l t , s a z e z r e d e s v i s s z a v o n u l t h l s z o b j b a . . . . H o g y t r t n t , h o g y a l b f j s e z r e d e s i s c s a t l a k o z o t t S z a b o l c s v e z r k i r n d u l s h o z ? g y t r t n t , h o g y P a z o n y u g y a n c s a k a h o n f o g l a l s k o r i k z s g e k k z s z m t o t t , s n e m m a r a d h a t o t t t t l e n l , a m i k o r a z Qs i j u s s t k e l l e t t s z t o s z t a n i . M S O D I K F E J E Z E T A s s z o n y i v a r z s l a t h a s z n l a l b f j s e l l e n S z a b o l c s v e z r , a z e x p e d c i v e z r e , m a g a i s a l b f j s e m b e r e k k z t a r t o z o t t , m i u t n a z t v e n e s z t e n d Qr e , m e l y h t a m g t t v o l t , k e r e s z t e t v e t h e t e t t ; s e m m i t v i s s z a n e m c s i n l h a t o t t a m l t j b l . - T a l n k e z d h e t e t t v o l n a j l e t e t , j s z o k s o k a t , j r e n d e t a z l e t m d j b a n , m i n t s o k a n t e s z i k , m i u t n t v e n e s z t e n d Qt b e t l t t t k , s m r c s a k a z r t i s j s z o k s o k r a v a n s z k s g k , m e r t a r g i s z o k s o k a t m r n a g y o n i s s m e r i k ? M s k p p k e l l k o p o g n i a b l a k o n , a j t n , a sszonyszven, kzsghzn, istenhzn, hogy az embert meg ne unjk e keserves vilgon? - mond Klnay. - A lb megfjdul az rks jrsban; grcsk, kemnysgek, dudorodsok tmadnak rajta. Ezt gy mondjk, hogy egy kicsit megsntul mindenki, amikor ideje e l k v e t k e z e t t . N e m l e h e t b n t e t l e n l m i n d v g i g j r n i a z o k a t a g i r b e g u r b a , k a c s k a r i n g s , k e r t a l a t t i , s z v e v n y e s u t a k a t , a m e l y e k e t a f r f i t v e n e s z t e n d Qs k o r i g j r o g a t . E z a z a z l l o m s , a h o l i r n y t k e l l v l t o z t a t n i , t b b s z r k e l l p a p u c s b a n l n i , m i n t l a k k t o p n b a n t n c o l n i , a j r c e p s p k f a l a t j a m e l l e t t a t e j e s e l e d e l e k r e i s s z e m e t k e l l v e t n i , a l k o n y a t o n k n t j e l Qr e k e l l g y a k o r o l n i a s h a j t s o k a t , h o g y m e g s z o k j u k a j a j o k a t , a m i k o r a z o k v a l b a n m e g r k e z n e k h o z z n k . T b b s z r k e l l a h e v e r Q k a n a p n a k a z t m o n d a n i , h o g y k e d v e s b a r t o m , m i n t p l d u l a z t , h o g y k e d v e s b a r t n m . s u g y a n g y v a g y u n k a p i n c v e l , a h o v n e m c s u p n a m a g u n k m u l a t t a t s r a m e g y n k a k u l c s o t e l Qr e t o l v a , h a n e m r g y e t k e l l r t a l l n i v a l a m e l y j b a r t l t o g a t s a k o r , a k i r t g y s e k r - t dtotta meg Klnay. s a lbfjs Szabolcs vezr mindezen tennivalk helyett arra vllalkozott, hogy utazni indult, mint valami fiatalember, akinek most kell megismerkedni a vilggal. Igaz, hogy nem egyknnyen sznta r magt az tra, tz esztendeig gondol k o z o t t r a j t a , a m i k o r v r Ql v r e h a l o g a t t a a z u t a z s t a z z a l a k i j e l e n t s s e l , h o g y t a l n m g i s c s a k m e g v l t o z n a k a z i d Qk , a z e m b e r e k , a v i s z o n y o k . . . a z o k a m i n d e n t k i f e j e z Q v i s z o n y o k , a m e l y e k a g o n d o l k o z e m b e r l e t b e n a z e g s z v i l g o t j e l e n t i k : m e g v l t o z n a k a v i s z o n y o k , s n e m k e l l A t t i l a k i n c s h e z n y l n i , m e r t h i s z e n a n a g y k i r l y s e a z r t g y qj t g e t t e a z o k a t , h o g y a m a r a d k a i k n n y e l m qe n e l p a z a r o l j k . T z v a l a t t s o k a t y a f i t , j b a r t j t , r g i c i m b o r j t u t a s t o t t a v i s s z a S z a b o l c s v e z r , a k i a r r a a k a r t a r v e n n i , h o g y n y l j o n a k i n c s h e z , a m i k o r c s a k e g y r o n g y o s r v e r s v o l t k i t qz v e a f e j r e a d h t r a l k r t v a g y i l y e s m i r t , a m i r t e b b e n a z i d Qb e n a m a g y a r o k a t z a k l a t n i s z o k t k . T z v a l a t t s o k s z o r a k a r t k a r r a k n y s z e r t e n i S z a b o l c s v e z r t , h o g y v e g y e e l Q a t u d o m n y t , a m e l y n e k r v n b i r t o k b a l e h e t j u t n i E t e l k i r l y h a g y o m n y n a k , h a p l d u l c s a k a r r l v o l t s z , h o g y e l f o g y o t t a z a l k o t m n y o s k l t s g , a m e l y a l a t t a m i n d e n k o r i k v e t v l a s z t s o k n l s z o k s o s k i a d s o k a t k e l l r t e n i . T z v a l a t t s o k s z o r a k a r t k k n y s z e r h e l y z e t b e h o z n i S z a b o l c s v e z r t , h o g y n y i s s a k i a l a k a t o t a k i n c s f e l e t t , m e r t e n n e k v a g y a m a n n a k a j b a r t j n a k a v l t i t v a g y a d s s g a i t k e l l e n e s r g Qs e n r e n d e z n i , v a l a m e l y a t y a f i - k i s a s s z o n y t f r j h e z a d n i , v a g y m e g a k a d l y o z n i P t e r t v a g y P l t a b b a n a z e l h a t r o z s b a n , h o g y A m e r i k b a s z k i k , s o t t e v Qe s z k z m o s o g a t s v a l t l t i m a j d l e t t , m i n t a l e g t b b m a g y a r r i e m b e r c s e l e k e d t e , a k i e z i d Qb e n a z j v i l g b a z n z o t t . S z a b o l c s v e z r m i n d v g i g s z i l r d m a r a d t , b r n h a m r g y l t s z o t t , h o g y h o s s z a s o s t r o m l s o k u t n : h a j l a n d i s v o l n a v a l a m i t t e n n i a k i n c s e l Qa d s r a n z v e . . . K l n s e n e s t e f e l v o l t l t s z l a g m e g t r t h e t Q S z a b o l c s v e z r , m e r t a z e m b e r g y v a n a l k o t v a , h o g y e s t e f e l k i f r a d , m e g u n j a a z e l l e n k e z s t , v a g y k n n y e n r a b j a l e s z h a n g u l a t a i n a k . L e g i n k b b a z t v e n e s z t e n d e j e f e l b a l l a g e m b e r r e n z v e k r i t i k u s i d Qs z a k a z e s t e , a m i k o r m a g a i s b e l t j a , h o g y a z Q l e t e i s p p e n g y b e s t t e d i k , m i n t a n a p p a l . A z e m b e r e l g y e n g l , f l n i k e z d a z j s z a k t l , a z j s z a k a t r t n h e t Q e s e m n y e k t Ql , a r o s s z u l l t e k t Ql , a h a l l o s r z e t e k t Ql , a m i k o r n i n c s k z n l s e p a t i k a , s e o r v o s , s e o l y a n a l k a l o m , a m e l y t Ql m r e g b e j h e t n e a z e m b e r , h o g y d h b e n e l f e l e j t e n a t e s t i s l e l k i k n s z e n v e d s t . . . E s t e f e l m r c s a k n e m r v e t t k n h a S z a b o l c s v e z r t , h o g y e l Qa d j a a k i n c s e t . D e a z t n v i r r a d n i k e z d e t t , a z s a l u g t e r e k e n b e j t t e k a z o k a f e h r h i d a k a s t t s z o b b a , a m e l y e k e g y i k n a p b l a m s i k b a t a l v e z e t i k a z e m b e r t . A c s a t a n g o l j i s z l c l t a l a n s u h o g s a h e l y e t t m e g i n t m a d r h a n g o t l e h e t e t t h a l l a n i a k e r t b Ql . M i r e l a s s a n e l h a l o v n y o d t a k a z l o m a l a k o k , a m l t i d Qk a l a k j a i , a k i k n a p p a l h a l o t t a k s z o k t a k l e n n i , s c s a k l m a t l a n j s z a k a l i k k r l a z t v e n v e s e m b e r g y t . N e m l m o d o t t t b b e l m l t l e t v e l S z a b o l c s v e z r , a m i k o r a r e g g e l h a n g j a i b e k s z n t t t e k a z l m b a , h a n e m f e l n y i t o t t a a s z e m t , s j r a a j v Qr e , a h o l n a p r a , a t e n n i v a l k r a , a c l o k r a , a r e n d e l t e t s e k r e k e z d e t t g o n d o l n i , s a k i n c s e t m e g i n t c s a k n e m a d t a e l Q. T z v i g k e l l e t t K l n a y L s z l n a k d o l g o z n i , h o g y S z a b o l c s v e z r t r v e g y e a r r a , h o g y m o s t m r i t t v o l n a a z i d e j e a k i n c s e l Qv t e l n e k , m e r t v g l e g e l t a l l m l n i a z l e t , s t b b n e m l e s z r i d Q. F Ql e g p e d i g L i n d a n n i n e m a d i d Qt a r r a , h o g y S z a b o l c s v e z r a k r a k i n c s f e l v t e l e s z e m p o n t j b l i s k i m o z d u l h a s s o n a h z b l , m i n t a h o g y a z Qs z i e s Q ( a m e l y m i a t t S z a b o l c s v e z r u t a z s t m i n d i g e l h a l a s z t o t t a ) n e m s z o k o t t k e d v e z n i a z i f j o n t i v l l a l k o z s o k h o z . L i n d a n n i v a l b a n k e z d e t t o l y a n l e n n i , m i n t a z Qs z i e s Q. . . K i v o l t L i n d a n n i ? L i n d a n n i v o l t a z , a k i a l b f j s t m i n d i g e s z b e j u t t a t t a S z a b o l c s v e z r n e k . V a n n a k L i n d a n n i k a v i l g o n , a k i k a S z a b o l c s v e z r e k n e k n a g y c l o k k i t qz s b e n s e g d k e z n e k , a k i k n e m h a g y j k a f r f i t r k s t e r v e z g e t s , p r o g r a m k o v c s o l s n l k l ; a k i k m g j s z a k a i s f e l k l t i k a z e m b e r t , h o g y e l m o n d j k a z t , a m i t l m o d t a k . . . V a n n a k L i n d a n n i k , a k i k m i n d i g a k a r n a k v a l a m i t a h o l n a p t l , a l e g k z e l e b b i v a g y m e s s z e b b j v Qt Ql , a k i k m i n d i g t a r t o g a t n a k v a l a m e l y b r n d o t a b e g y k b e n , s a z z a l n y u g t a l a n t j k a m e l l e t t k , k r l t t k l e v Q l e l k e k e t . L i n d a n n i ( S z a b o l c s v e z r L i n d a n n i j e ) n e m a k a r t s e m m i t , c s a k a z t , h o g y S z a b o l c s v e z r m i n d i g o t t h o n l j n , s m g K l n a y L s z l l t o g a t s a i t i s m e g b o c s t o t t a , h a a z o k a l t o g a t s o k n e m v g z Qd t e k a z z a l , h o g y S z a b o l c s v e z r t v a l a m e l y g y ql s b e , r t e k e z l e t r e v a g y e g y b h a s z o n t a l a n s g r a c s b t o t t k. Linda nni nem rosszalkodsbl, sem zsarnoki hajlandsgbl akarta, hogy Szabolcs vezr mindig a hz belsejben legyen, bizonyos szken ljn, vagy bizonyos kanapn fekdjn, hanem azrt, mert biztonsgban akarta tudni Szabolcs vezrt. Azt gondolta, hogy mellette nem rheti Szabolcs vezrt semmi klnsebb baj, meglepets, kellemetlensg, de mg olyan ismeretsg sem, amely rtalmas lehet egy frfira nzve. L i n d a n n i b a r t n Qi t h v t a a h z h o z , h a S z a b o l c s v e z r n e k n m e l y n a p o n n Qi t r s a s g r a v o l t s z k s g e . E z e k a b a r t n Qk s z e m g y r e v e t t k S z a b o l c s v e z r t , k i k r d e z t k , m i n t v a l a m i o r v o s o k , s c s k o l z t a k i s v e l e , p e r s z e L i n d a n n i j e l e n l t b e n , m i n t j b a r t n Qk h z i l l i k . L i n d a n n i m i n d e n f l e d v n p r n k a t s z e r k e s z t e t t , h o g y S z a b o l c s v e z r n e k m i n d i g l e g y e n h o v t e n n i a l b t , a f e j t , a d e r e k t . s u g y a n c s a k e h o s s z o r r , g y e r m e k t e l e n , d e b r n d o s h a j v i s e l e t q a s s z o n y s g , a k i m i n d i g i n k b b s z Qk e v o l t , m i n t Qs z h a j , p i r o s a s a r c u l a t , m i n t a z o k t b e r v g i r e g g e l , s k e m n y , m i n t a k k n y , a z a l s s z o k n y b l s a s l a f r o k b l a p i r o s s z n qe k e t k e d v e l Q, d e e r k l c s e i b e n o l y t i s z t a , m i n t h a p o r c e l n r a v o l n a f e s t v e : e z a r i t k a a s s z o n y s g m o n d o g a t t a m i n d i g , h o g y a z o k a l e g b o l o n d a b b f r f i a k , a k i k e g s z l e t k b e n c s i z m t h o r d a n a k , h o l o t t a z l e t n e k p p e n a z o k a s z e b b r s z l e t e i , a m e l y e k e t p a p u c s b a n v a g y k o m t c i p Qb e n t l t e l a z e m b e r . P l d t k e l l v e n n i a z l e m e d e t t , g y n e v e z e t t m e g l l a p o d o t t r i e m b e r e k r Ql , a z r e g t r v n y s z k i b r k r l , f Qm r n k k r Ql , g y v d e k r Ql ( d e n e m a K l n a y - f l k r Ql ) , a k i k i g e n p u h a c g o s c i p Qk e t v i s e l n e k , d e n e m r e s t e l l i k n h a a f e l e s g k b e r l a s z t i n g c i p Qj t s e m f e l h z n i , m e r t a j h z a s t r s a k k z t t e z i s l e h e t s g e s . - A z u r a k m i n d p a p u c s b a n j r n a k k e leten, mert a lbnak legalbbis annyit kell pihenni, mint a kznek - mond Linda nni. S ezt az elmletet, amelyet minden olyan riember elfogadhatna, aki hivataloskodsa idejn ppen eleget koptatta a kezt mindenfle aktk rsnl, ppen ezt az elmletet nem fogadta el Szabolcs vezr. P e r s z e k l s Q b e f o l y s v o l t a z o k o z j a , h o g y S z a b o l c s v e z r m g m i n d i g c s i z m b a n s t r a k s z e n s z e r e t e t t l e n n i a k k o r i s , m i d Qn m s k o r a b e l i u r a k l e g f e l j e b b a z z a l t l t i k n a p j a i k a t , h o g y k i m e n n e k a z u d v a r r a , b e m e n n e k a z u d v a r r l , s t l n a k a h z k r l , s v i s s z a s t l n a k a h z b a , n z d e l Qd n e k a z e g y i k s z o b j u k b a n , h o g y u g y a n a z t a n z d e l Qd s t a m s i k s z o b b a n f o l y t a s s k . . . S z a b o l c s v e z r e g y n Q m i a t t a k a r t r k k t a l p o n l e n n i . S e z a n Q n e m L i n d a n n i v o l t . * V a n a z g y n h a , h o g y a f r f i a k k a l o l y a n k o r i s e l Qr e l t h a t a t l a n d o l g o k t r t n n e k , a m i k o r a v a l s g b a n a l i g h z z k k i l b u k a t o t t h o n u k b l . S z a b o l c s v e z r m e z Qv r o s k j b a n , M . - b e n , a h o l h Qs n k l e g f e l j e b b a z a b l a k o n t l t h a t t a v o l n a , h o g y m i l y e n d i v a t s z e r i n t l t z k d n e k a t b b i n Qk , a k i k m g L i n d a n n i n k v l ezen a vilgon vannak; megjelent s megtelepedett egy hlgy, kisasszony, frjes vagy zvegy, szval egy bizonytalan csaldi llapot hlgy, aki azzal kezdte itteni szereplst, hogy a talpon ll frfiakat szmba vette, kiismerte, s az ujjai krl teker g e t n i k e z d t e , a m i n t m r e z n m e l y r r Q n Qk n e k s z o k s u k . A f r f i a k s o r o z s b l n e m m a r a d t k i S z a b o l c s v e z r , s p p e n Qr a j t a a k a d t m e g a h l g y s z e m e , a m i a z u t n k v e t k e z m n y e k k e l j r t . E n n e k a h l g y n e k i g a z i n e v t s e n k i s e m t u d t a . H v t k Qt S z e g i l o n g i A r a n k n a k , n e v e z t k K o v c s n n a k , m o n d t k d v s k n e k , p e r s z e a f r f i a k ; m g a z a s s z o n y o k r v i d i d Qn b e l l m s n e v e k e n e m l e g e t t k , a m i l y e n n e v e k e t m r g k b e n t a l l n a k k i . S u g y a n c s a k Qk t a l l t k k i , h o g y S z e g i l o n g i , m i e l Qt t n a g y b t y j t l a z t a z l d z s a l u g t e r o s , k r i a s z e r q f a l u s i h z a t r k l t e v o l n a a h e l y b e l i t e m p l o m k r n y k n : P e s t e n l a k o t t , s i d e j t a z z a l t l t t t e , h o g y r a n d e v k r a j r t . A s s z o n y m d j r a k e l l t u d n i g o n d o l k o d n i , h o g y a z e m b e r m e g r t h e s s e , m i l y k l n s j e l e n t Q s g e v a n a n n a k , h a e g y n Q r a n d e v k r a j r . M i r t b qn a z , h a d l u t n o n k n t e g y n Q f e l l t z i k s z p r u h j b a , m e g n z i a z r a m u t a t t , s e l i n d u l a v r o s k l n b z Q t j a i f e l , l e h e t Ql e g m i n d i g m s s m s v i d k e k r e , a h o l a l e g k l n b z Qb b f r f i a k v r a k o z n a k r , a k i k a s t j b a n e l k s r i k , k e d v r e i g y e k e z n e k l e n n i , m e g v r j k a p o s t a h i v a t a l e l Qt t , h a f e l a d n i v a l l e v e l e v a n , s c u k r s z d k b a l n e k b e v e l e u z s o n n z n i , m i k z b e n m i n d i g a z o n t r i k a f e j k e t , h o g y a n i s m u l a t t a t n k l e g v l t o z a t o s a b b a n a h l g y e t , h o g y a n n a k e m l k b e n m a r a d j o n a t a l l k o z . . . S z e g i l o n g i M . - b e n i s r a n d e v z n i k e z d e t t . H i h e t e t l e n g y e s s g g e l s g t a m e g a k i s z e m e l t f r f i a k n a k , h o g y a n a p b i z o n y o s r j b a n h o l l e s z t a l l h a t . K i j r t a v n , o r d a s n a g y b c s i s r j h o z a t e m e t Qb e . E l m e n t l e v e g Qz n i a z e l h a g y o t t B u j d o s - l i g e t b e . M e g f o r d u l t a r g i v r r o m n l . J r t k e r t e k a l a t t a l k o n y a t t a l . A z a l v g e n s a f e l v g e n . A s z l m a l o m n l . A r g i s z Ql Qb e n , a h o l a p r s h z a t n z t e m e g , m e r t m i n d i g a z o n t r t e a f e j t , h o g y m a j d j o n n a n b e f d e t i n d d a l . D e t a l n u g y a n a b b a n a z i d Qb e n n e m l e h e t e t t e l m e n n i a h z a mellett, a sarok zsalugtere alatt, hogy Szegilongi ne knyklt volna az ablakprknyon egy piros plssprnn, s meg ne szltan azt, aki erre jrt. Nagyon szerette nha rkig is ott marasztalni a frfiakat az ablaka alatt, s kiprblta rajtuk mindaz o k a t a k a c r s g o k a t , a m e l y e k e t a b l a k b l e l l e h e t k v e t n i . N e m h a z u d u n k , h a a z t m o n d j u k , h o g y e b b Ql a z a b l a k b l s z m o n t a r t o t t a s s z e s f r f i i s m e r Qs e i t . M i n d e g y i k n e k e l k e l l e t t m e n n i e r r e a n a p b i z o n y o s r j b a n , s o t t m e g l l n i , h o g y S z e g i l o n g i k i k r d e z h e s s e . E n n e k a n Qn e k a b qv k r b e k e r l t v a l a m i k p p e n S z a b o l c s v e z r , h o l o t t p p e n a z v o l t a d o l g a , h o g y m i n d i g o t t h o n l j n , s v i g y z z o n a l b r a , h o g y a z s o h a m e g n e d a g a d j o n . E l e i n t e p e r s z e c s a k K l n a y L s z l h o z t a a p o s t k a t , h a S z a b o l c s v e z r t f e l k e r e s t e , s h o s s z a s a n e l l d g l t v e l e s z e m k z t . - K o v c s n a z t k r d e z t e , h o g y m i k o r h z o l c i p Qt , S z a b o l c s v e z r ? M s k o r : - K o v c s n k r d e z t e , h o g y m e l y i k a n t d , S z a b o l c s v e z r ? V a j o n a z a n t d , h o g y F j a k u t y n a k a l b a - M e g t t t e a s z a l m b a . . . ? M a j d a z z a l a hrrel jtt Klnay, hogy Kovcsn nem akar szba llani egyetlen ideval frfival (mg vele, Klnayval se) mindaddig, amg Szabolcs vezrrel meg nem ismerkedik. - Fel kell ldoznod magad a kzjrt, Szabolcs vezr. Le kell csillaptani ezt a szerelmes menyecskt - mond Klnay Lszl, s csszrszakllval olyan komolyan blogatott, mintha csakugyan hinn, hogy Kovcsn sohase ll tbb szba frfival. L i n d a n n i , b r n e m v o l t o l y a n t e r m s z e t q a s s z o n y , a k i f l t a k u l c s l y u k o n t a r t j a , a m g a z u r a k a z i r o d b a n e g y m s k z t t b i z a l m a s a n b e s z l g e t n e k , m i n t a z n m e l y a s s z o n y o k s z o k s a : t u d o t t a r r l , h o g y a b Qr b e n n e m f r Q K o v c s n , m s k n t S z e g i l o n g i , a z a z a h e l y b e l i f r f i a k d v s k j e a z Q n y u g o d a l m a s , l g y n e k s e v t Q u r n a k a z e l c s b t s n t r i a f e j t . D e c s a k s r t , s r d o g l t , o t t , a h o l s e n k i s e l t t a , m e r t a l e g s z e l d e b b a s s z o n y o k k z l v a l v o l t . A z t h i t t e , h o g y S z a b o l c s v e z r m a j d a m g y i s m e g l l j a a h e l y t , h a r k e r l a s o r , n e m e n g e d a r a n d e v z a s s z o n y s g c s b t s a i n a k . D e S z a b o l c s v e z r e n g e d e t t . . . K l n a y L s z l S z a b o l c s v e z r e n g e d k e n y s g t a z z a l a z e g y s z e r q m a g y a r z a t t a l i n t z t e e l , h o g y a z e m b e r e s e n d Q , m r d m s e m t u d o t t e l l e n l l a n i v a g y e skedsnek a paradicsomban. A j l is botlik nha, nincs olyan vr, ami bevehetetlen volna, nincsen olyan frfi, akit egy gyes asszony le ne kapna a lbrl, mondogatta ez a filozfus frfi, aki msoknak a dolgait mindig nagy blcsessggel tlte meg, de ht ez mr nem sokat segtett a dolgon. S z a b o l c s v e z r e n g e d e t t , m g p e d i g n e m i s t i t o k b a n v a g y a l a t t o m o s a n v a g y g o n o s z f o n d o r l a t t a l , h o g y p l d u l L i n d a n n i t e g y n y r i v a s r n a p a k z e l i S s t f r d Qh e l y r e k l d t e v o l n a , m i n t a k r n y k b e l i r i e m b e r e k n e k s z o k s u k , a k i k a f e l e s g k e t e g y - k t n a p r a e l a k a r j k t v o l t a n i a h z t l , s e s z k b e j u t , h o g y a S s t - f r d Q v i z e e l s Qs o r b a n a z a s s z o n y o k e g s z s g n e k s z o k o t t h a s z n l n i . J e z a v z a z e p e k Qn e k , a m j - s v e s e b e t e g s g e k , d e d e r k f j s o k e l l e n i s . A n Qi s z e r v e z e t - s z e g n y - s o k k a l g y e n g b b , m i n t a f r f i s z e r v e z e t , i n k b b k i v a n t v e a n m n , p a n a s z n l k l t qr t , a l a t t o m o s b e t e g s g e k n e k , a m e l y e k r Ql a n Qk l e g f e l j e b b c s a k e g y m s k z t t b e s z l g e t n e k t i t o k b a n , m g a f r f i a k m r a k k o r i s h a n g o s a n j a j g a t n a k , k t e l e n l k r o m k o d n a k , h a a z i d Qv l t o z s m i a t t k s z v n y e s r o h a m o t r e z n e k a l b u k b a n . M e n n y i v e l n a g y o b b a k a n Qk a s z e n v e d s e k e l v i s e l s b e n ! H o l v a n a z a f r f i , a k i p l d u l c s a k e g y g y e r e k v i l g r a h o z a t a l r a v l l a l k o z n a , n e m p e d i g t i z e n k e t t Qr e , m i n t e z e n a v i d k e n l p t e n - n y o m o n m e g t e s z i k a z a s s z o n y o k ? . . . T e h t m g L i n d a n n i t s e m t v o l t o t t a e l a h z t l S z a b o l c s v e z r , m i n t m s k r n y k b e l i f r f i a k , a k i k a t y a f i l t o g a t b a , s Qt m g P e s t r e i s e l k l d i k a z a s s z o n y a i k a t , h a k e d v k r e k i a k a r j k m a g u k a t m u l a t n i ; n e m m e n t k i m g a B e k t Q- t a n y r a s e L i n d a n n i , a h o l v e k t a a l e g j o b b t a n c s o k a t a d j a e g y s z z e s z t e n d Qs a s s z o n y , h o g y a n l e h e t a h qt l e n k e d Q, c s a p o d r k o d f r j e k e t v i s s z a h d t a n i , m e r t S z a b o l c s v e z r n e m k l d t e Qt a B e k t Q- t a n y r a . L i n d a n n i j a v b a n i t t h o n v o l t , a m i k o r K l n a y L s z l d u r u z s o l s r a v g r e c i p Qt h z o t t S z a b o l c s v e z r , s e l m e n t a m e g b e s z l t t a l l k o z r a K o v c s n v a l . H o l v o l t a t a l l k o z ? K i t u d n ? S z a b o l c s v e z r s o h a s e m o n d t a e l , K o v c s n u g y a n b e s z l t r l a , d e a z i l y e n a s s z o n y n a k , a k i e g s z l e t t f r f i a k k a l v a l t a l l k o z s o k b a n t l t i , m r c s a k a z r t s e l e h e t h i n n i , m e r t v g l s s z e t v e s z t i , s s z e z a v a r j a a f r f i a k a t , a k i k k e l l e t b e n t a l l k o z o t t . L m , m g S z a b o l c s v e z r r e i s r f o g t a , h o g y a z a s z i l v a l e k v r f Qz s n l l e p t e m e g a k e r t v g b e n , s S z a b o l c s v e z r e n e n n e k n y o m a i s m a r a d t . A k r h o l v o l t a t a l l k o z - a B u j d o s - l i g e t b e n , a t e m e t Qb e n v a g y a r g i s z Ql Qb e n , a t r k l y s p r s h z b a n , a h o l K o v c s n t a l l k o z n i s z o k o t t - , L i n d a n n i n e k b i z t o s t u d o m s a l e t t r l a , m e r t a b b a n a p e r c b e n , a m i k o r S z a b o l c s v e z r a k a c r a s s z o n y s g g a l t a l l k o z o t t : e g y k p r m a , b e n n e L i n d a n n i a r c k p v e l , l e s z a k a d t a f a l r l , s v e g j e n a g y c s a t t a n s s a l t r t s s z e . E z t a k p e t e g y v n d o r p i k t o r f e s t e t t e , s o h a s e n k i n e m n y l t h o z z , e s z t e n d Qk t a a f a l o n f g g t t , a m a k a n a p f e l e t t , a m e l y e n S z a b o l c s v e z r k o m t i z l n i s z o k o t t . s a k p a b b a n a p i l l a n a t b a n l e s z a k a d t s z g r Ql , a m i k o r a k r a l e k v r f Qz s n l , a k r a z o r d a s n a g y b c s i s r h a l m n l S z a b o l c s v e z r K o v c s n v a l t a l l k o z o t t . L i n d a n n i k n n y e s s z e m m e l l l o t t a z v e g d a r a b o k f e l e t t . C s a k h o g y a k p n e m s r l t m e g , h i b a v i z s g l t a a z t a l e g t z e t e s e b b e n , s g y m g i s c s a k a z t k e l l e t t h i n n i , h o g y a z o n a b i z o n y o s t i t k o s t a l l k o z n a h i t v e s i h qs g e n n e m e s e t t c s o r b a . m d e S z a b o l c s v e z r e n a p t l f o g v a n e m f e k d t a k a n a p r a , n e m l m o d o z o t t o t t f l i g b e h u n y t s z e m m e l a z o k o n a d o l g o k o n , a m e l y e k e n a z Q k o r a b e l i f r f i a k l m o d o z n i s z o k t a k : n a g y v l t o z s o k o n , h o s s z Qs z k n , e g s z s g e n , s o k p n z e n , v r a t l a n l t o g a t s o k o n , a k a p u n b e l p Q i s m e r Qs k n s i s m e r e t l e n e k e n , b o l d o g v i z i t e k e n s r g e n l t o t t n Qk n , a k i k n e k a z e m l k e z e t b e n m g s z e b b e k n e k k e l l e t t v o l n a l e n n i , m i n t h a j d a n b a n v o l t a k . . . S z a b o l c s v e z r t a l p r a l l o t t , s k o m o l y a n g o n d o l k o z o t t a z o n , h o g y u t a z n i m e g y a m a z E t e l k i r l y k i n c s n e k f e l t a l l s a r d e k b e n . - I t t v a n a z i d Q, h o g y m e g m e n t s k a z g y n e v e z e t t h t s z i l v a f s m a g y a r b i r t o k o s o s z t l y t ! - m o n d o g a t t a S z a b o l c s v e z r . V a j o n k i s g t a m e g e z t S z a b o l c s v e z r n e k ? - K e r e s d a z a s s z o n y t ! - v l e k e d e t t K l n a y L s z l , a m i k o r h r t v e t t e S z a b o l c s v e z r k s z l Qd s n e k , s m r k i i s t qz t e a z i n d u l s i d e j t . - A v n d o r d a r v a k k a l e g y t t e l u t a z u n k ! - j e l e n t e t t e k i M . - b e n , m i n d a z o k o n a h e l y e k e n , a h o l a z i l y e n k o r h e l y h a n g , s z a k l l t r e z e g t e t Q, k o m o l y k o d f r f i m e g f o r d u l n i s z o k o t t . L i n d a n n i a z s s z e t r t k p f e l e t t l l d o g l t , s a z p e n m a r a d t v e g d a r a b o k a t f l r e r a k t a , h o g y m a j d a z v e g d a r a b o k k a l a b l a k o k a t f o l t o z t a t a z v e g e s t t t a l , a m i k o r a z s z o k s s z e r i n t k i l t o z n i k e z d , h a Qs z r e f o r d u l a z i d Qj r s . H A R M A D I K F E J E Z E T C i g n y n l k l k r u t a z n i M a g y a r o r s z g o n T o k a j t l n i n c s m e s s z i r e M i s k o l c , c s a k p p e n B o r s o d b a n f e k s z i k , s i t t a z A v a s - h e g y e t m o n d j k a v i l g e l s Q h e g y n e k , a h o n n a n a z g r e t f l d j e m e g l t h a t . A N y r b Ql M i s k o l c r a v a l a h a v s r r a , b l b a , s z r e t r e j r t a k , a m i k o r k l c s n a d t k a c i g n y u k a t , k e d v k e t , p n z k e t , n h a m e g f r j h e z i s a d t k a l n y a i k a t a b o r s o d i a k n a k . H a n e m t u d t a v o l n a M i s k o l cra az utat Szabolcs vezr, bizonyosan akadt volna valaki a trsasgban, aki mr legalbbis verekedni volt Miskolcon. De nem tvesztettk el az utat, egyenesen eltalltak a Koron-hoz cmzett vendgfogadba, ahol az udvaron letelepedtek. (Karcsony fel j r t a z i d Q, a z u d v a r r l a h i d e g i d Qj r s m i a t t e l h o r d t k a m s k o r i t t t a n y z v e n d g e k e t z r t a b b h e l y i s g b e , m e r t n e m l l o t t a k a s z a b a d l e v e g Qt , m i n t S z a b o l c s v e z r n p e i . ) G c z g Q r , a v e n d g f o g a d s n a g y l e l k e n d e z s s e l s i e t e t t a v e n d g e k f o g a d s r a , m e r t e z a v e n d g l Qs m i n d e n f l e j v e v n y n e k n a g y n y j a s s g g a l n y i t o t t k a p u t . V a j o n m i f l e e l Qa d s t f o g n a k t a r t a n i a n y r i e k ( m e r t e l e i n t e v n d o r k o m d i s o k n a k n z t e a t r s a s g o t ) , d e S z a b o l c s v e z r k o m o l y s z a v a i b l m i n d j r t m e g r t e t t e , h o g y m i r Ql v a n s z . - C s a k t u t a z b a n v a g y u n k M i s k o l c o n , e s z n k g b a n s i n c s i t t h o s s z a b b i d Qt t l t e n i , c s a k p p e n a n n y i t , a m g m e g p i h e n t n k . U g y a n e z r t n e m s o k a t o k o s k o d u n k a k o s z t t a l , o l y a n t f Qz n k , a m e l y b Ql m i n d n y j a n e h e t n k s j l l a k h a t u n k , m e r t n e m j , h a a z e g y t o n j r t r s a s g k l n b f l e e l e d e l e k k e l t l t i m e g a g y o m r t . H a r o s s z , h a j , m i n d n y j a n e g y f o r m n e m s s z k m e g a z t e l t , i t a l t , m e r t e z a h a r m n i a - f e l e l t k o m o l y a n S z a b o l c s v e z r , s h o z z f qz t e , h o g y p p e n e z v o l t a t i t k a a z Qs m a g y a r o k v n d o r l s b a n m u t a t k o z k i t a r t s n a k i s , m e r t e g y f o r m n t p l l k o z o t t a z e g s z n e m z e t s g . U g y a n a z t e t t e a f e j e d e l e m , m i n t a k z e m b e r . - A z l e h e t e t t a z i g a z i t e s t v r i s g , k e v e s e b b g o n d j u k v o l t a z a s s z o n y o k n a k - s z l t k z b e G c z g Qn , a k i a k o n y h a a j t b l v g i g h a l l g a t t a S z a b o l c s v e z r s z a v a i t . A f o g a d s e z a l a t t s z e m g y r e v e t t e S z a b o l c s v e z r h a d a i t , a h o g y h o z z r t Q e m b e r s z o k t a v i z s g l a t a l v e t n i a z e l b e k e r l t k o r g g y o m r o k a t . - A z t h i s z e m , a k k o r j r u n k a l e g j o b b a n , h a h r o m b o r n y t l e v g a t o k a m s z r o s s a l , s p r k l t n e k f Qz e t e m m e g . A p r k l t s o h a s e l e h e t o l y a n e l e d e l , a m e l y t o n j r k n a k n e z l e n e . - K l n s e n , h a b i k a b o r n y h s a i s v a n b e n n e - s z l t k z b e K l n a y , h o g y Q i s s e g t s e n a t e r v e z g e t s b e n . - A p r k l t l e v e a z a s s z o n y g o n d j a , a z a d j a m e g s a v t , b o r s t - f e l e l t k i t r Ql e g a f o g a d s , m e r t a b i k a b o r j r l m s v l e m n n y e l v o l t , m i n t K l n a y . ( A m a g a g y n y r qs g r e n e v e l t e a b i k a b o r n y k a t , n e m p e d i g a v e n d g e i t p l l s r a . ) K l n b e n f e l k r t e S z a b o l c s v e z r t , h o g y v e n d g s z o b i k z l a z g y n e v e z e t t M qv s z - s z o b t f o g l a l j a e l , a h o l a z j t p p e n F e d k S r i s z n m qv s z n Q t l t t t e , s c s a k n h n y p e r c e l Qt t h a g y t a e l a M qv s z - s z o b t , h o g y a v o n a t t a l P e s t r e u t a z z o n . M i n d e n k i m s , a k i f r f i e m b e r n e k s z m t o t t M a g y a r o r s z g o n , k a p o t t v o l n a a z e l Qz k e n y f o g a d s a j n l a t n , c s a k S z a b o l c s v e z r k o m o l y o d o t t e l : - B r m i l y m e g t i s z t e l Q v o l n a r m n z v e , h o g y u g y a n a z o n a h e l y e n p i h e n h e s s e k , a h o l a z l t a l a m n a g y r a b e c s l t m qv s z n Q t r s a l k o d o t t a z l o m a n g y a l a i v a l , k n y t e l e n v a g y o k a k i t n t e t s r Ql l e m o n d a n i . B Qv e b b e n n e m i n d o k o l t a s z a v a i t S z a b o l c s v e z r , d e k s Qb b m a j d m e g i s m e r j k Qt k z e l e b b r Ql i s , h o g y m e g r t s k j e l l e m n e k e z t a s a j t o s s g t . C s a k K l n a y , a k i m s f b l f a r a g o t t e m b e r v o l t , k a p o t t a z a j n l a t o n , h o g y k r l n z h e s s e n a m qv s z n Q s z o b j b a n . O t t l e p i h e n h e s s e n a k a n a p r a , m i e l Qt t a s z o b a l n y o k a m o s d v i z e t k i v i t t k v o l n a a m qv s z n Q u t n . S z a b o l c s v e z r n e k s n h n y h v n e k a z o n b a n m s d o l g a v o l t : - E g y r n Q l a k i k M i s k o l c o n , a k i S z a b o l c s b l s z r m a z o t t i d e , a k i n l t i s z t e l e t n k e t t e s s z k , h o g y g y n e j r j u n k , m i n t a d e b r e c e n i e k , a k i k R m b a n j r t a k , s n e m l t t k a p p t . I t t l a k i k a z r e g K a l l B a n d i n a k f r j e z e t t l n y a , J o l n b r n , a k i t Ql n k s z r m a z o t t e b b e a g i r b e g u r b a v r o s b a . M r c s a k m e g n z z k , h o g y a n r z i m a g t i t t a z i d e g e n b e n a h a z a i l e n y s g a u t n . M i k o r S z a b o l c s v e z r e z e k e t a s z a v a k a t m o n d o t t a ; k o m o l y m e g i n d u l t s g r z e t t h a n g j b a n , m i n t h a s z v b Ql s a j n l n m i n d a z o k a t , a k i k a s o r s s v l e t l e n j t k a f o l y t n e l k e r l t e k a N y r s g r Ql . A v e z r c s a k s z a k l l t , h a j t h o z t a r e n d b e , m i e l Qt t t n a k i n d u l t v o l n a a h a z a i f l d b Ql e l s z r m a z o t t v i r g s z l u d v arlsra. Egy flhomlyos, hegynek kanyarod utcban llott a brn hza, beptve a tbbi kz, mint ltalban Miskolcon a hzak gy szorulnak egyms mell, mintha nem volna elg helyk arra nzve, hogy tagjaikat kinyjtztassk. - Nem r ez semmit - mondta Szabolcs vezr, mg az itteni ptkezst szemllte. - Nlunk minden udvar olyan tgas, mintha kocsigyr volna benne. Itt mg a lovat se tudn patkolni egy kovcs, mert a l sztrgn az ideval udvarokat. Minden hz rginek, idejt mltnak ltszott, mer t r i t k n m e s z e l t e k a v r o s b a n . N e m v o l t , a k i e l k e z d j e , g y a z t n a h z a k e g y f o r m n b m u l t a k , r e g e d t e k . E z a k Qh z a k n a k a b a j u k , n e m t u d n a k m i n d e n v b e n m e g f i a t a l o d n i , m i n t a v l y o g h z a k , a m e l y e k e t k i t a p a s z t a n a k , k i m e s z e l n e k , s m i n d e n e s z t e n d Qb e n o l y a nok, mintha jonnan szlettek volna - drmgte Szabolcs vezr. Ahnyszor gyerek szletik a ndfdl alatt: az j let jttvel a hzat is megjtjk. Joln brnnak nem volt gyereke, ugyanezrt olyan stt volt mg nappal is a hzban, hogy a kanyargs l p c s Qn S z a b o l c s v e z r k n y t e l e n v o l t t b b s z r e m l e g e t n i a z t , a k i v a l a h a e z t a h z a t p t e t t e . A z r n Q s z o k v a v o l t m r S z a b o l c s v e z r d r m g s h e z , m e r t r g e n i s m e r t e a z r i e m b e r t . - P e r s z e , k n n y e b b o t t h a j t a n i , a h o l n i n c s o r s z g t , a z e m b e r m i n d i g k e d v r e m e h e t t o r o n y i r n y b a n , d e i t t n a g y v r o s i l e t v a n , m e g t i a z e m b e r f e j t a f a l b a n , h a n e m t a r t j a n y i t v a a s z e m t - m o n d J o l n b r n , a m i k o r S z a b o l c s v e z r m g i s c s a k f e l t a l l t a l p c s Qn , s a f e l v i d k i e s , s z n e s b t o r o k k a l s f r i s s v i r g o k k a l d s z t e t t s z a l o n b a n h e l y e t f o g l a l t . A b r n h a g y t a e g y d a r a b i g l n i S z a b o l c s v e z r t , n e m t e t t f e l s e m m i k r d s t , n e m v r t a , h o g y a v e n d g m e g s z l a l j o n , m e r t l n y k o r b a n n a g y o n v l o g a t s v o l t a f r f i a k k z t t , j l k i i s m e r t e Qk e t , t u d t a , h o g y k o m o l y e m b e r n e k i d Qt k e l l a d n i a r r a , h o g y s s z e s z e d j e m a g t , a m g r d e m l e g e s d o l g o t k i e r e s z t a s z j n , v a g y p e d i g a l a p o s a n f e l e l a h o z z i n t z e t t k r d s e k r e . F e j e d e l m i t e r m e t q h l g y v o l t . r p d - k i r l y o k n a k l e h e t e t t i l y e n a f e l e s g k , a m i k o r m g a m a g y a r o k b e l e e g y e z t e k a b b a , h o g y l e n y g o n i s r k l Qd h e t i k a k i r l y s g , m e r t a z r p d o k l e n y a i i s a z u r a l k o d s r a s z l e t t e k . - H o g y v a n b a r t n Qm , L i n d a n n i ? - k r d i a z a m a z o n , m i d Qn S z a b o l c s v e z r k i f j t a m a g t . - B i z o n y o s a n m o s t i s n y o m j a a g o n d n e m n e k i v a l f r j e m i a t t - f e l e l t k o m o l y a n S z a b o l c s v e z r . - A z a s z e r e n c s e , h o g y m r h a r m i n c e s z t e n d e j e e z t c s i n l j a - v l a s z o l t J o l n b r n . - A z n u r a m i s a c s a v a r g f r j e k k z l v a l . G y ql s , t a n c s k o z s , o k o s k o d s n e m m l h a t i k e l n l k l e , p e d i g Q i s j o b b a n t e n n , h a i d e h a z a m a r a d n a . N i n c s s z k s g a z o k o s e m b e r e k r e , a v i l g m e g y a m a g a t j n e l Qr e . H t a p m u r a m h o g y r z i m a g t ? - M l t s g o d a p j a u r a , a z n n a g y b a r t o m e l j t t v e l n k a T i s z i g , d e m i k o r m e g l t t a a f o l y t , h t n e m v o l t k e d v e t j n n i r a j t a . C s a k b e l e k p t t a T i s z b a , s a z t m o n d t a , h o g y a z i s b o l o n d , a k i t m e g y r a j t a , m e r t t l n a n s e t a l l h a t k e d v r e v a l v i l g o t . M r i n k b b c s a k o t t m a r a d , a h o l m e g s z o k t a . - N e m c s o d l k o z o m a p m u r a m o n . E n g e m i s m i n d i g s z v b Ql s a j n l , h o g y M i s k o l c r a m e n t e m f r j h e z ; n i n c s l e t a T i s z n t l . - H t a z m r i g a z . n i s i n k b b l a k n k K t a j b a n , m i n t M i s k o l c o n - m o n d S z a b o l c s v e z r , m a j d n m i g o n d o l k o z s u t n h o z z f qz t e : - D e m g i s i n k b b G g n y b e n l a k n k . - U g y a n m e n j e n m r G g n n y e l ! n c s a k a n n y i t t u d o k G g n y r Ql , a m e n n y i t a n t b a n t u d n a k r l a : M e g h a l t a kis Ftyri,Nem fog tbbet ftylni;Ftylve ment az gbe,Nem j lakni Ggnybe! Szabolcs vezr erre a versre nem tudott nyomban felelni, mert vannak versek, amint kzmondsok is, amelyek hatrozott jelentskkel megakasztjk a legsrfosabb szjrst is. Ha m r a n t a a z t m o n d j a : a k k o r k e l l v a l a m i i g a z s g n a k l e n n i a d o l o g b a n . A z r t S z a b o l c s v e z r n e m i s i d Qz t t t o v b b a t r g y n l , h a n e m b e j e l e n t e t t e a m a g a m o n d k j t . - V a g y u n k i t t t u t a z b a n n h n y a n , n y r i b i c s k s o k . G e s z t e r d r Ql , K t a j b l , B u j b l , i n n e n - o n n a n . H a v a l a k i v e l n e m v o l n a m e g e l g e d v e M i s k o l c o n a m l t s g o s b r n , c s a k m o n d j a m e g n e k n k . M i e l Qt t t o v b b m e n n n k : r e n d b e h o z n n k a d o l g o t . - H o g y r t s e m e z t , v e z r , c s a k n e m v e r e k e d n i j t t e k M i s k o l c r a ? - N e m p p e n , d e h a v o l n a v a l a m i h a r a g o s a a m l t s g o s asszonynak, ht azt is kibktjk, hogy arrl koldul. Csak tessk nyugodtan megmondani, s rnk bzni a dolgot. Mi, nyriek, sszetartunk, ha mr ms nem is szeret minket. A brn elnevette magt: - Most ppen nincsen klnsebb bajom senkivel. De mindenesetre ksznm a hozzm val jindulatot, nem felejtem el, ha szksgem lesz r. - Csak azrt mondom, mert mi tudjuk, hogyan kell valakinek vletlenl a tykszemre lpni, hogy az mg lmban se eszmljen r, hogy mirt kapott egyet-mst emlkbe. Akkor j a m a d a r a t m e g f o g n i , m i k o r n e k e l . N e m m i n d e n k i r t a k u t y a t s h e z . M g a n a g y e r e j q b u j i p a t i k r i u s s e t u d o t t r e n d e t t a r t a n i a m a g a p o r t j n , a k o m j t , a p o s t a m e s t e r t k e l l e t t e l h v n i , h a v e r e k e d n i k e l l e t t . - U g y a n n e i z l j e n m r - k i l t o t t f e l J o l n b r n, mgpedig olyan hanghordozssal, hogy nyomban meg lehetett ismerni, hogy szletsre nzve kllsemjni. - A buji patyikus meg a buji postamester ugyanaz a szemly. - Csakhogy a patikus kttte be azokat a fejeket, amelyeket a postamester kilyukasztott. S z a b o l c s v e z r n e m t g t o t t a d d i g , a m g J o l n b r n g r e t e t t e t t a r r a n z v e , h o g y f e l m e r l Q g y e i b e n a n y r i e k l o v a g i a s s g r a i g n y t t a r t . M e r t l e g a l b b e n n y i t k e l l a b r n n a k e l f o g a d n i a f l d i j e i t Ql , h a m r a z i d Q r v i d s g e m i a t t B e n c z i G y u l a c i g n y b a n djt nem hoztk magukkal, hogy azzal jjeli zent jtszassanak az ablakok alatt. - Most ltjuk csak, hogy cigny nlkl nem lehet utazni Magyarorszgon - mond Szabolcs vezr, amikor elbcszott az asszonysgtl. NEGYEDIK FEJEZETMirt lmodnak Miskolcon tbbet, mint mshol? A Koron-ban nagy horkols hallatszott, amelynek meghallgatsra sokan sszegylekeztek a fogad krl. K l n a y h o r k o l t a M qv s z - s z o b b a n . - E z i s v a l a m i ? - k i l t o t t f e l S z a b o l c s v e z r , a m i k o r a h o r k o l s t e g y d a r a b i g f l h e z e m e l t k z z e l h a l l g a t t a . - T l e n , j e s z t e n d Q u t n h a l l g a t n k , a m i k o r m i n d a z a s o k l o m k i j n b e l Ql e , a m e l y e t a v i r r a s z t v a t l t t t n n e p i e s t k m i a t t e l m u l a s z t o t t ! A f o g a d s , a k i m e g h a l l g a t t a S z a b o l c s v e z r m e g j e g y z s t , a m a g a r s z r Ql K l n a y r n n e p i h o r t y o g s h o z a z t f qz t e , h o g y a f e n t e m l t e t t r i e m b e r b e n a m g k i n e m f o r r o t t j b o r o k i s d o l g o z h a t n a k , a m e l y j b o r o k s z d a v z z e l k e v e r v e t u d v a l e v Ql e g a h o r k o l s o k e l Qi d z Qi . - I n k b b a d i s z n k r f g n e k , a m e l y e k e t a s z o k s o s t o r o k b a n K l n a y r n a g y b Qs g b e n f o g y a s z t o t t . - N o , a t l t t t k p o s z t a i s t u d r o t y o g n i , h a a z t m i s k o l c i m d r a c s i n l j k - v e t e t t e f e l a f o g a d s , m i r e n m i g a s z t r o n m i a i v i t a k e l e t k e z e t t , a m e l y e t l e g j o b b a n g y v l t m e g o l d h a t n a k a f o g a d s , h o g y S z a b o l c s v e z r t m e g h v t a d l u t n r a a z A v a s o n l v Q p i n c j b e , a h o l m a j d a k o n y h s z a t i v i t t t o v b b f o l y t a t j k n h n y s z a k r t Qn e k a j e l e n l t b e n . - V a n a v r o s b a n e g y r a j z t a n r r , a k i e u r p a i h r q s z a k r t Q b i z o n y o s d o l g o k b a n - g r t e G c z g Q. - S z e r e t e m a s z a k r t Qk e t - f e l e l t e e g y s z e r qe n S z a b o l c s v e z r , a m e l y k i j e l e n t s v e l e g y s z e r s m i n d e n k o r r a b e i g a z o l t a , h o g y t v o l l l t Ql e a z e l f o g u l t s g , a m e l l y e l e l l e n s g e i v d o l t k . N e m n m a g t t a r t o t t a a l e g o k o s a b b e m b e r n e k a v i l g o n . K l n a y t e z a l a t t n h n y k e l l Q h e l y e n a l k a l m a z o t t k z r i n t s s e l s i k e r l t f e l b r e s z t e n i a M qv s z n Q g y b a n , a h o v a n y o m b a n l e f e k d t , m i u t n a z t m g f e l v e t e t l e n l l a p o t b a n t a l l t a . - M i r t b n t s z , v e z r ? - k r d e z t e K l n a y , s z e m t d r z s l g e t v e . - F r t e l m e s , a m i t m qv e l s z . H a a k r h z b a n g y h o r k o l n l : g y e r e k e t s z l n n e k a b e t e g a s s z o n y o k - m o n d f e d d Ql e g S z a b o l c s v e z r . K l n a y k i b j t a t a k a r k a l l , s e k k o r l t h a t v l e t t k a j n u l v i g y o r g a r c a : - p p e n a z r t h o r k o l t a m , m e r t s z r e v e t t e m , h o g y a M qv s z - s z o b a f a l a , a j t a j a t e l e v a n f r v a m i n d e n f l e l y u k a c s k k k a l , a m e l y e k e n t a z a m a t Qr k a m qv s z n Qk e t s z o k t k m e g f i g y e l n i , h o g y v a j o n m i t i s c s i n l n a k n g y f a l k z t t ? N e m h i s z e m , h o g y b r m e l y m qv s z n Qn e k v o l n a a n n y i s z o k n y j a , n a d r g j a , a m e l l y e l a l y u k a c s k k a t b e l e h e t n e t m n i . E z r t g o n d o l t a m , h o g y h o r k o l s s a l r i a s z t o m e l a l e s k e l Qd Qk e t . - A m qv s z n Qk , m i k o r a k z n s g e l Qt t f e l l p n e k , a m g y i s t b b e t m u t a t n a k m e g m a g u k b l , m i n t a m i k o r l t z k d n e k . C l t a l a n t e h t a m qv s z n Qk e t l e s n i - m o n d S z a b o l c s v e z r . K l n a y k e z b e n e g y h a r i s n y a k t Q v o l t . S e l y e m k t Q, a m e l y e t a z e l t v o z o t t m qv s z n Q f e l e j t e t t a f o g a d g y b a n . - H a v a n b e n n e d e g y k i s b e c s l e t r z s , s s z e p a k o l o d a h o l m i c s k t , s n y o m b a n u t n a k l d d a m qv s z n Qn e k - s z l t S z a b o l c s v e z r . - M a j d m e g g o n d o l o m a d o l g o t - t t o v z o t t K l n a y . - K i t u d j a , h o l v e s z i h a s z n t a z e m b e r a h a s o n l t a l l m n y n a k ? I g a z , h o g y m r e g y s z e r v o l t s z e r e n c s m K i s v r d n e g y m qv s z n Q u t n a l u d n i a s z o b b a n . B r z s n y i B s k n e k h v t k a z n e k e s n Qt , s a s z o b a t e l e v o l t s z i v a r c s u t k k k a l s p i p a m a r a d v n y o k k a l . V a j o n a s z i v a r v g e k e t i s a m qv s z n Q u t n k l d t e m v o l n a ? E z a l a t t a p r k l t i s e l k s z l t , s a f o g a d s m e g k o n d t o t t e g y h a r a n g o t , a m e l y a s z l l o d a k a p u j a a l a t t f g g t t r g i i d Qk e m l k e k n t , a m i k o r a v r o s b a r k e z Q i d e g e n e k e t m g h a r a n g o z s s a l f o g a d t k , h a m s h o l n e m : a s z l l s u k o n . A z r e g e b b b r s z o l g k , r g i s z o b a a s s z o n y o k , a z o m n i b u s z s z e m l y z e t e a h a r a n g s z r a s s z e s z a l a d t , a h t u l s u d v a r b a n a g y n g y t y k o k , p u l y k k k i l t o z n i k e z d t e k , m e r t Qk n e m f e l e j t e t t k e l , h o g y m i t j e l e n t a z , h a a h a r a n g a f o g a d b a n m e g s z l a l . - N o , l s s u k a z t a m i s k o l c i k o c s o n y t ! - s z l o t t K l n a y . D e a p r k l t i g e n z l e t e s n e k b i z o n y u l t . E l Qs z r m r a z i l l a t v a l m e g h d t o t t a m i n d a z o k a t , a k i k n e k a l k a l m u k v o l t m e g r e z n i a z t a b i z o n y o s p r k l t s z a g o t , a m e l y f e l e j t h e t e t l e n n t e s z e g y e s v i d k i f o g a d k a t , a m e l y e k r Ql k s Q v n s g i g a z t h i h e t i a v e n d g , h o g y o t t f Qz i k l e g j o b b a n a p r k l t t M a g y a r o r s z g o n . M s o d s z o r a z z v e l h d t o t t m e g a z t e l m i n d e n k i t , a k i n e k s e j t e l m e v a n a r r l , h o g y m i l y e n n e k k e l l l e n n i t l i n a p o k o n , m i k o r a f a g y a l e v e g Qb e n l g , a b o r j p r k l t n e k . P a p r i k b a n s b o r s b a n n e m v o l t h i n y a , d e t e j f e l n e k i s k e l l e t t b e n n e l e n n i e , m e r t a z s t , a m e l y b e n a p r k l t k s z l t , e z t b i z o n y t o t t a . P e r s z e v o l t a k S z a b o l c s v e z r h a d a i n k v l m s v e n d g e k i s a f o g a d b a n , a k i k n a g y o n s a j n l t k , h o g y m r e b d e l t e k . C s a k e g y g y o m o r b a j o s , e c e t s z n q u t a z k i l t o t t f e l , a m i k o r m e g r e z t e a f r i s s b o r n y p r k l t e t . L e s z , a h o g y l e s z , n m e g e b d e l e k j f e n t . I g e n , g y m o n d t a : j f e n t , a m e l y b Ql n y i l v nval volt pesti szrmazsa. Srshordt csapoltak, s harmatos, hossz nyak vegeket srga borral tltve raktak a vendgek keze gybe. Elhangzottak a szoksos megjegyzsek a szerelmes szakcsnrl; a borjrl, amely tegnap mg nem hitte volna, hogy mily e n r i g y o m r o k b a n f o g f e l b r e d n i ; a k e n y r r Ql , a m e l y e t t e r m s z e t e s e n n e m l e h e t e g y n a p o n e m l t e n i a h a z a i k e n y r r e l , s a p r k l t b e n f Qt t k r u m p l i r l , a m e l y i n a s l e h e t n e o t t , a h o l a s z a b o l c s i k r u m p l i t e r e m . D e l t a l b a n m i n d e n k i m e g t a l l t a a m a g a m c s i n g o s , c s o n t o s v a g y h s o s f a l a t j t , m e r t a p r k l t a d a g o l s n l a z o k o s s z a k c s n Qn e k m i n d e n k i r e k e l l g o n d o l n i . K n n y e b b e g y b o r j c m e r r e l e l b n n i , m i n t a p r k l t n e k v a l v a l . - A h a z r t ! - m o n d t a S z a b o l c s v e z r e g y s z e r qe n , m i k o r t k e z s t b e f e j e z t e , s a p o h a r a t s z j h o z e m e l t e . I t t - o t t t o m p n , h e l y e s l Qe n i s m t e l t k s z a v t , d e a l e g t b b e n c s a k m l y r z s s e l b l i n t o t t a k s h r p i n t e t t e k , m e r t e z e k a m a g y a r o k n e m i t t a k l r m v a l a h a z r t , s o k k a l j o b b a n s z e r e t t k a z t , m i n t h o g y n e v t m i n d u n t a l a n a s z j u k r a v e t t k v o l n a . M i u t n i d e g e n b e n v o l t a k , a z e b d u t n i e j t Qz s n a g y o n r v i d i d e i g t a r t o t t , e g y e t - k e t t Qt f o r d u l t a k a z u d v a r o n . K i p i s z k l t k a f o g u k a t , k i n y o m t k a s z d s v e g e k e t , a z r e s p a r d i v i z e s p a l a c k o k a t m e g s z a g o l g a t t k , h o g y m i r t i s t a r t j k m e g s z a g u k a t a z u t n i s , h o g y a v i z e t k i i t t k b e l Ql k , n a g y k r l t e k i n t s s e l s z e r k e s z t e t t e k e g y k p e s l e v e l e z Ql a p o t , a m e l y e t m i n d n y j a n a l r t a k , s S z a b o l c s v e z r t u d t a n l k l a z a g g d L i n d a n n i n e k s z n t a k . M g L n y i A n t i , a z o r o s i j e g y z Q s e v o l t p i r o s a b b , m i n t m s k o r , e l g v e r e s v o l t Q m a g n a k a k k o r i s , h a n e m i v o t t b o r t . H u n c u t n a k i s h u n c u t v o l t j z a n l l a p o t b a n i s , a z r t a r r l k e z d e t t p l d l z n i a s z o m s z d j a i n a k , h o g y j o g s z k o r b a n g y , e b d u t n i l l a p o t b a n v a g y b i l i r d o z n i v o l t s z o k s a k v h z b a n , v a g y p e d i g m e g v i z i t e l n i a h l g y e k e t . - R g e n v o l t a z ! - l e g y i n t e t t a f a l b g e s z t e l y i p a p L n y i A n t i b e s z d r e ( m e r t a p a p , b r e g y i k l b a f b l v o l t , n e m m a r a d t e l s e m m i n e v e z e t e s e b b s s z e j v e t e l r Ql . ) M s o k m g a b b a n i s k t e l k e d t e k , h o g y L n y i A n t i j o g s z l e t t v o l n a v a l a m i k or. - gy jr, ha az ember Oroson megvnl a kzsg dolgban - szlt trfs elkeseredssel Lnyi, amikor senki se hallgatott szavra. - Ellenben, ha mr itt vagyunk, mrjk meg, hogy milyen mly az a hres Saj, amelynek mentn IV. Bla kirlyunk a tatrokkal megtkztt - mond Ibrnyi Barna, aki br csak ibrnyi ember volt: nagyon szeretett a trtnelmi dolgokkal foglalkozni. regember v o l t I b r n y i , i n k b b c s a k c s f o l t k m r B a r n n a k , m i n t n e v e z t k , d e i n d t v n y r a s s z e s z e d e l Qz k d t e k a n y r s g i e k ( a k i k k l n b e n i s f o g a d a l m a t t e t t e k o t t h o n , h o g y h u z a m o s a b b i d e i g f e h r a s z t a l n l n e m t l t i k d r g a i d e j k e t , a z a z n e m r s z e g e d n e k l e m i n d e n a d a n d a l k a l o m m a l ) , n a g y m e h e t n k j k t m a d t a S a j h o z , a m e l y e t a t r t n e l e m b Ql i s m e r t e k . - n a t e m e t Qb e l t o g a t o k e l - m o n d S z a b o l c s v e z r , a m i k o r h v e i k s z l Qd s t l t t a . - H a d d t r s a l o g j a k e g y k i c s i t a h o l t a k k a l . K l n a y d a r a b i d e i g t a n c s t a l a n u l l t a z a s z t a l v g n : v a j o n m e l y p r t h o z c s a t l a k o z z o n ? H a S z a b o l c s v e z r a z t m o n d t a , h o g y a t e m e t Qb e k v n k o z i k , a k k o r m i n d e n b i z o n n y a l o d a i r n y t j a l p t e i t , m g a S a j m e g m r s h e z i n d u l k e s e t l e g v a l a m e l y m u l a t s g o s k a l a n d b a , e s e t l e g k o c s m a l t o g a t s b a i s k e v e r e d h e t n e k . D e a f a l b g e s z t e l y i p a p , a k i t Ql e g y k i c s i t m i n d i g t a r t o t t K l n a y , m e r t a p a p n e m s z e r e t t e a h a z u g e m b e r e k e t , a S a j - m r Qk h z c s a t l a k o z o t t . M e g n z e m n i s a z t a f o l y t , a m e l y e t a r g i r s s z e r i n t S a j o u - n a k r t a k - s z l t a p a p , s K l n a y S z a b o l c s v e z r n y o m b a n b a l l a g o t t a z A v a s o l d a l n l e v Q r g i t e m e t Qb e . A t e m e t Q l t n i v a l i k z l S z a b o l c s v e z r t t e r m s z e t e s e n a z d o n , e l h a n y a g o l t s r h a n t o k r d e k e l t k . L e g i n k b b a z o k , a h o v a 4 8 / 4 9 - i h o n v d e k e t t e m e t t k . S o k i g l l o t t e g y k Qb l v n y e l Qt t , a m e l y S z e m e r e B e r t a l a n h a m v a i t f d t e . M e r e n g s b e n K l n a y k a b t r n c i g l s a z a v a r t a m e g , a k i m i n d e n f l e c s k a k a l a p o k s a k a l a p o k a l a t t k o p o t t e m b e r e k e m e l k e d s r e f i g y e l m e z t e t t e S z a b o l c s v e z r t . A z o k n a k , a k i k n e k n e m v o l t m s h e l y k : s z v e s e n s z o l g l t p i h e n Qh e l y l a r g i , a v a s i t e m e t Q. Ps z i d l u t n k d b e n n e m v o l t a k t l s g o s a n b a r t s g o s a k e z e k a m o z g f e j f k , a m e l y e k a f a k f qb Ql f i g y e l Q s z e m m e l k s r t k a t e m e t Q l t o g a t i t . E g y i k n e k - m s i k n a k g a l l r h e l y e t t a v a t a g k o s z o r s z a l a g v o l t a n y a k b a n , m i n t h a e z p t o l t a v o l n a a r u h z a t o t . A f qb e n l a k k v e z r n e k , e g y k e s h e d t k p q, b a j u s z t a l a n , r o s s z t e k i n t e t q f i a t a l e m b e r n e k p l n e n e m z e t i s z n q s z a l a g v o l t a n y a k b a n , a m e l y e t v a l a m e l y k o s z o r r l Qr z t t . E z t e t Qt Ql t a l p i g v g i g m r t e S z a b o l c s v e z r t e g y s z o m o r f qz m g l . - gy ltszik, hogy mg Miskolc is ama kisebb vidki helyek kz tartozik, ahol sokkal tbbet lmodnak az emberek, mint lnek - mond kzmbs hangon Szabolcs vezr. - Ezek a cltalan fiatalemberek nyilvn arrl lmodnak, hogy valakit megvernek, kirabolnak, m i n t a b a k o n y i b e t y r o k . P e d i g n a g y g y a k o r l a t k e l l a h a r a m i s k o d s h o z , n e m l e h e t a z t c s a k g y e g y s z e r r e m e g t a n u l n i , m e r t h b e n - k o r b a n m e g i j e s z t e t t e k e g y v n a s s z o n y t , a k i i t t f e l e j t e t t e a k e n d Qj t a t e m e t Qi r a b l k n a k . A b e t y r s g o t p p e n g y k e l l t a n u l n i , m i n t a h a r a n g n t s t v a g y a v g r e h a j t s g o t . E z t m o n d v n S z a b o l c s v e z r n e m i s s o k a t t r Qd t t a z a v a s i c s i r k e f o g k k a l , a k i k t b b n y i r e e l h a s z n l t k e m n y , f e k e t e k a l a p o t t e t t e k a f e j k r e , a m i k o r e l Qj t t e k a s r d o m b o k m g l . N m e l y i k n e k m g g y n g y h z g o m b o s s r g a f e l l t Qj e i s v o l t , a m i l y e n t a m u z s i k u s c i g n y o k s z e r e t t e k v i s e l n i . V o l t k z t t k e g y p e p i t a n a d r g o s i s , a k i n y i l v n e z t a n a d r g o t v l a s z t o t t a a z s k m n y b l , m i k o r v a l a k i t a t e m e t Qb e n l e v e t k Qz t e t t e k . V o l t v a l a m i S z a b o l c s v e z r m a g a t a r t s b a n , a m i r e a c s i r k e f o g k m e g g o n d o l t k d o l g u k a t , s v i s s z a f e k d t e k a l u d n i a f qb e . K l n a y f e l b t o r o d v a v e t e t t e f e l a k r d s t : - M i r t l m o d n n a k M i s k o l c o n t b b e t , m i n t m s v r o s o k b a n ? - l t a l b a n a z t m o n d t a m , h o g y v i d k e n l m o d n a k t b b e t , m e r t i t t n i n c s a l k a l m a a z e m b e r n e k megismerkedni az lettel. Vidken mindentt illzija van az letnek, senki se hiszi, akrmennyit lt, hogy nem hagyott valamit a tnyrjban, amelyen elrgicslhat. Illzi, illzi, Klnay. A szomszdasszonyt egy egsz leten t nzi az ember, mgse megy vele sem m i r e . A l e g k a c r a b b l n y t i s e l Qb b - u t b b f e l e s g l k e l l v e n n i , h a a z e m b e r k o m o l y e n g e d e l m e s s g e t v r e g y l n y t l . N i n c s a l k a l o m a r o s s z a l k o d s r a , m e r t a z e m b e r e k m i n d i g l t j k e g y m s t . A z l e t m e g m a r a d l o m n a k . A z e m b e r n e m t u d j a e l v e s z t e n i a h i t t a n Qk b e n . N e m g y , m i n t a f Qv r o s b a n . . . K l n a y p p e n p e d e r g e t n i k s z l t a s z a k l l t , m i n t m i n d e n o l y a n a l k a l o m m a l , a m i k o r n Qk r e f o r d u l t v o l n a a b e s z l g e t s . D e a f o g a d s m u t a t k o z o t t a t e m e t Q k a p u j b a n , a k i k v r e m b e r l v n l i h e g v e s h o m l o k t t r l g e t v e f u t a m o d o t t S z a b o l c s v e z r u t n , a m i k o r m e g h a l l o t t a , h o g y a z a t e m e t Qb e m e n t a n d a l o g n i . - N e m m i n t h a a s t t n e m h e l y e s e l n m p i n c e l t o g a t s e l Qt t , m e r t s z k s g e v a n a z e m b e r n e k a l e v e g Qz s r e , h o g y m a g t r e n d b e s z e d j e , d e s o k a j b l i s m e g r t - m o n d a m i s k o l c i f o gads, aki szvesen ragadta meg az alkalmat, hogy pincjt a nevezetesebb utasoknak bemutassa. A pince Aranyknyvbe sok hres ember rta be nevt, amg brta. A fogads Klnay figyelmeztetsre szemgyre vette az imnti csirkefogkat, akik a fogads ltt r a i g y e k e z t e k g y e l t qn n i a l t h a t r r l , m i n t a s z l b e n a f a l e v l . D e a f o g a d s m g b u j d o s s u k b a n i s h v o g a t s z a v a k k a l i l l e t t e Qk e t . T b b e k k z t t e z t m o n d t a : - N o h t t i , m a d r i j e s z t Qk , p p e n j l v l a s z t o t t t o k k i a z t , a k i t s z o k o t t f t y l s e k k e l , m o r g s o k k a l , k r o m k o d s o k k a l m e g i j e s z t e n i a k a r t a t o k ! H t n e m t u d j t o k , h o g y e z a z r s e n k i m s , m i n t a h r e s S z a b o l c s v e z r , a k i e g y m a g b a n j o b b a n t u d k r o m k o d n i , m i n t e g s z M i s k o l c v r o s a , h o z z s z m t v a D i s g y Qr t s z d o t ? D e h o l v o l t a k m r a k k o r r a a t e m e t Qi l e s k e l Qd Qk ! S z g y e n l e t k b e n t n a r g i c s a l d i k r i p t k b a r e j t Qz k d t e k , m e r t c s a k f l d a l a t t i d r m g s h a l l a t s z o t t , a m i k o r a f o g a d s k i j e l e n t e t t e , h o g y a s z o k s o s v a c s o r a m a r a d k r t s h o z z v a l b o r r t m a j d k l d j k e l a z a v a s i b e t y r o k a m e g b z o t t j u k a t a p i nce vakablakhoz, amikor a pincebeli sszejvetelnek vge lesz. De addig ne merszeljen mutatkozni senki se... - A rgi betyrvilgban volt gy, amikor a konvencis szegnylegnyek az urasgtl kaptk a kosztjukat, a hz vgbe ksztett elemzsia alakjban - szlalt meg Klnay. - A m a i v i l g b a n i s g y l n k , a h o g y t u d u n k . A n n y i b i z o n y o s , h o g y a z n a v a s i p i n c m e t m g s o h a s e t r t k f e l , b r k l n s e b b e n n e m Qr i z t e t e m - f e l e l t a f o g a d s , s m e g i n t c s a k n e v e t e t t , m i n t h a Q m u l a t n a l e g i n k b b a b e t y r o k h o z z v a l h qs g n . S z a b o l c s v e z r n e k a z o n b a n m i n d i g k o m o l y a b b d o l g o k o n j r t a z e s z e , m i n t a f o g a d s n a k , u g y a n e z r t S z e m e r e B e r t a l a n s r i o b e l i s z k j e e l Qt t a f o g a d s v l l r a t e t t e a k e z t : - n m i s k o l c i e m b e r , f o g a d s r , d e a l i g h a t u d j a , h o g y e n n e k a z r i e m b e r n e k , a k i i t t f e k s z i k a f l d a l a t t , e g y k o r a f e j n v o l t a m a g y a r k o r o n a ? - N e m h a l l o t t a m r l a - f e l e l t Qs z i n t n a f o g a d s . - E z p e d i g O r s o v n t r t n t , e g y p i s z k o s , k i s t r k f o g a d b a n , a h o l K o s s u t h L a j o s a z o r s z g b l v a l k i m e n e k l s e e l Qt t e g y n a p i g m e g p i h e n t , s a m a g v a l h o z o t t p o g g y s z o k k z l e g y s z e r c s a k a m a g y a r s z e n t k o r o n t v e t t e e l Q. O r s o v a a m a g y a r h a t r o n v o l t , s K o s s u t h i t t m e g s z l l v a e l b c s z o t t a m a g y a r k o r o n t l , a m e l y e z e r e s z t e n d Q a l a t t m g s o h a s e h a g y t a e l a h a z a f l d j t . S z e m e r e B e r t a l a n p p e n a k k o r n y i t o t t b e a s z o b b a , a m i k o r K o s s u t h a t k r e l Qt t f e j n m e g p r b l t a a k o r o n t , a m e l y a z v l e h e t e t t v o l n a , m i n t a k r S z a p o l y a i , a k r a H a b s b u r g o k . N a g y n e k e d e z a k o r o n a , K o s s u t h ! - m o n d S z e m e r e B e r t a l a n . - I n k b b i l l i k a z n f e j e m r e , a k i s z r m a z s o m n l f o g v a r p d v r b Ql v a g y o k . S z e m e r e B e r t a l a n l e v v e K o s s u t h f e j r Ql a k o r o n t , a s a j t f e j n p r b l t a , v a j o n h o g y a n f e s t e n e a z r a j t a . K o s s u t h e k k o r e l g o n d o l k o z o t t . s l t n o k i t e k i n t e t v e l m e g l t t a , h o g y h n y a n p r b l g a t n k m g f e j k n a k o r o n t , h a a z t s z a b a d j r a h agyn. Ezrt elhatrozta, hogy elssa a koront olyan helyen, ahol majd csak az tallhatja meg, akit a sors arra kijellt. Szemervel egytt stk el Orsova kzelben a koront. Mrmost ki rulta el a korona rejtekhelyt: arrl gondolkozhatik az ember, tekintve, hogy Szemere Bertalannak megengedte Ferenc Jzsef, hogy hazjba visszatrjen. Kossuth pedig csak hal porban jhetett vissza a haza fldjre. T e k i n t e t t e l a r r a , h o g y a n a p m r l e m e n Qb e n v o l t , a f o g a d s t i s z t e l e t t e l k r t e S z a b o l c s v e z r t , h o g y a m i s k o l c i t e m e t Qb e n f e k v Q i s m e r Qs e i t e g y e l Qr e h a g y n , s t i s z t e l n m e g l t o g a t s v a l p i n c j t , a h o l e l e v e n e b b r i e m b e r e k v r j k , a k i k t Ql e s e t l e g h o z z s z l s r a i s l e h e t s z m t a n i , h a m e g f e l e l Q t m a v e t Qd i k f e l . O t t v a n p l d u l L s z l J n o s r , a k i a g a z d a s g i d o l g o k b a n m r a r g i F e l s Q- M a g y a r o r s z g o n i s l e g j o b b a n k i i s m e r t e m a g t . - L s z l J n o s ? I s m e r e m . V a l a m i k o r N y r e g y h z n l a k o t t , s Q r a j z o l t a l e a N y r v i d k j s g b e t qi t , a m e l y e t m a , t v e n e s z t e n d Q u t n i s h a s z n l n a k . J , k i a d s n y r s g i b e t qk k e l r a j z o l t , a m e l y e k a k r s z z e s z t e n d e i g i s e l t a r t a n a k . T D I K F E J E Z E T M i r t s z o k t a k s i k e r l n i a p i n c e b e l i u z s o n n k ? A f o g a d s p i n c j e o l y a n v o l t , m i n t m a g a a t e r j e d e l m e s , s z l e s v l l , j k t s q, m e l l b e n , h a s b a n l e g a l b b m s f l m t e r k e r l e t q f o g a d s , a k i n e l f r a d t a s z a b , m g m r t k e t v e t t , u g y a n g y e l f r a d h a t o t t a v e n d g , a m g a g o m b n y o m s r a k i v i l g o s o d o t t p i n c t s a n n a k f o l y o s i t b e j r t a a z A v a s o l d a l b a n . - N e m t u d o m , h o g y a v i l l a n y v i l g t s n e m r t - e v a j o n a b o r o k n a k ? R g e n t e , m i k o r a l e g j o b b b o r o k t e r m e t t e k M a g y a r o r s z g o n : Qs e i n k m c c s e l j r t a k a p i n c b e - m o n d K l n a y . - G y e r t y n k n e k n k i s v a n a r r a a z e s h e t Qs g r e , h a a v i l g t s e l r o m l a n a - f e l e l t m e g n y u g t a t s u l a f o g a d s . - A m i p e d i g a v i l l a n y v i l g t s t i l l e t i , m i n d e n e s e t r e m e g s z v l e l e n d Q d o l o g , m e r t a j b o r o l y a n k e z e l s t i g n y e l , m i n t a k r a l e g g y e n g b b k i s a s s z o n y . L e h e t , h o g y m c s e s m e l l e t t j o b b a b o r i s . - I g e n , g y l e s z v a l a h o g y a d o l o g , m e r t a n a p s u g r r a l j l l a k o t t s z Ql Q, m i k o r b o r r v l o t t , m r c s a k h o m l y o s h e l y e n r z i j l m a g t , a k r a p i n c b e n , a k r a b e n d Qb e n - e r Qs t e t t e K l n a y . A k i p d i m e n t u m o z o t t p i n c e t g a s e l Qc s a r n o k b a n , a m e l y b e n e l f r t v o l n a e g y k i s e b b f a l u t e m p l o m a h v e i v e l e g y t t : m r t bben ldgltek a miskolci riemberek kzl, mgpedig olyanok, akik mindig megllottk a helyket, amikor a Miskolcra tvedt vendgeket mulattatni kellett. A fogads nevelt magnak nhny terjedelmes s tekintlyes vrosi polgrt, akik Eurpa legnagyobb borivival is felvehettk volna a versenyt, mg csak a szemk se rebbent meg odig, amg a kezkbe kerlt vendg megadta magt. A p i n c e l t o g a t s n a k e l s Q f e l v o n s a a k k o r k e z d Qd t t , m i k o r S z a b o l c s v e z r b e l p e t t a p i n c b e , s m e g i s m e r k e d v n a j e l e n l e v Q u r a k k a l : a f o g a d s v e z e t s v e l a p i n c e f o l y o s i n a k b e j r s r a i n d u l t . K o m o l y v o l t S z a b o l c s v e z r , s m e g f e l e l Qe n k o m o l y a n v e t t k a k e z k b e a j e l e n l e v Q u r a k p o h a r a i k a t , a m i k o r a s z e r t a r t s e l k e z d Qd t t . E l l e g y z l d k a b t o s s b Qr k t n y e s p i n c e m e s t e r l p k e d e t t , a k i b r k z e l e b b v o l t a h e t v e n e s z t e n d Qh z , m i n t a h a t v a n i l l o m s h o z , a r r l v o l t n e v e z e t e s , h o g y m g e g y p o h r b o r t s e n y e l t l e l e t b e n , m g i s a z e l s Q r g s r a , z l e l s r e , s z a g l s r a n e m c s a k a b o r m i n Qs g t , d e k o r t i s m e g m o n d t a . Pt Ql e s o h a s e k r d e z t e a b o r , m i n t a k a c r l e n y u d v a r l j t l : u g y a n , h n y e s z t e n d Qs n e k g o n d o l , b c s i ? A p i n c e m e s t e r e l l m e n t , s m o n d o t t v a l a m i t a h o r d k n a k , m i n t a z l l a t s z e l d t Q v a d l l a t a i n a k , s g y t qn t f e l , h o g y a l e g n a g y o b b h o r d k i s b a r t s g o s m o r g s s a l d v z l t k m e s t e r k e t . N y o m b a n a f o g a d s k v e t k e z e t t , m g p e d i g e g y k i s , v a s g y e r t y a t a r t i v a l e g y i k k e z b e n , a m e l y b e n a g y e r t y t 1 7 . . - b a n g y j t o t t k m e g e l Qs z r , s a g y e r t y a d a r a b m g a t i z e n k i l e n c e d i k s z z a d b a n i s h a s z n l h a t l l a p o t b a n v o l t , m g p e d i g a z r t , m e r t k z b e n e l f j t k a l n g o t . A f o g a d s m s i k k e z b e n p o h a r a v o l t , a z a v a r z s p o h r , a m e l y e t a v a s t i m e n e t r e n d b e n i s m e g r k t e n e k b i z o n y o s l l o m s o k n e v e m e l l e t t , a m e l y p o h r e g s z o r s z g r s z e k f e l v i d t s r a i s a l k a l m a s l e h e t . A p i n c e m e s t e r m e g l l o t t e g y h o r d n l a f o l y o s k z e p n , m i n t g r d i s t i e l Qt t m e g l l a z Qr m e s t e r . - S o m l a i . M a g y a r o r s z g l e g j o b b b o r a . - T i s z t e l e g j n k Qf e l s g e e l Qt t - m o n d a f o g a d s , s a n y o m b a k v e t k e z Q t r s a s g h o z f o r d u l t . A h o r d a k i s e b b f a j t k k z t a r t o z o t t . A p i n c e m e s t e r g y l e l t e m e g , m i n t v a l a m e l y b r n y k t a j u h s z g a z d a . K z b e n k i h z t a d u g j t , a m e l y n e k e l Qb b s z a g r l Q m a g a g y Qz Qd t t m e g , m a j d a z i l l a t o s d u g t a f o g a d s o r r a a l t a r t o t t a . - I g e n , Q a z ! - k i l t o t t f e l a f o g a d s , s n a g y , m o z g k o n y o r r a f e l r a g y o g o t t , m i n t v a d s z e b , a m e l y n e m e s v a d s z i m a t j r a b u k k a n t . A p i n c e m e s t e r v e g l o p j t a h o r d b a e r e s z t e t t e , s k r l b e l l e g y i c c n y i t f e l s z i p p a n t o t t a f l d a l a t t i f o l y k o n y a r a n y b l , a m e l y e t k i o s z t o t t a z e l b e k e r l t p o h a r a c s k k b a . L e g e l s Qn e k a f o g a d s i v o t t , o l y a n n m a h t a t t a l , m i n t h a s z e n t s g t r s n e k v l n m g a z t i s , h o g y e g y e t l e n h a n g o s s z v a l m e g d i c s r j e b o r t . U t n a S z a b o l c s v e z r k s t o l t a m e g a b o r t : - T u d t o m m a l a z a h e g y , a h o l e b o r t e r e m , M a g y a r o r s z g e g y i k t qz h n y v u l k n j a v o l t a z Qs i d Qk b e n . T a l n m g a h u n o k l t t k Qt f s t l g n i a t b b i , B a l a t o n k r n y k i h e g y e k k e l e g y e t e m b e n , u g y a n e z r t A t t i l a n e m s z v e s e n i d Qz t t a D u n n t l . - K i s f a l u d y n e k e l t r l a s o k s z o r - m o n d e g y h a n g a S z a b o l c s v e z r u t n k v e t k e z Qk k z l . - I s m e r e m K i s f a l u d y k l t e m n y e i t . N e m k p z e l h e t Q Q m s h o v , m i n t a D u n n t l r a , a l o v a g o k , v r u r a k , k o l o s t o r f Qn k k f l d j r e . N l u n k , a N y r b e n s e m m i t a l a j a s i n c s - f e l e l t S z a b o l c s v e z r . M i n d a z o n l t a l m i n d n y j a n i t t a k S o m l v r b Ql , a k i k t a l n s o h a s e j r t a k a D u n n t l o n , m e r t m i s k o l c i e m b e r n e k n a g y t l e t t v o l n a o d i g . A k v e t k e z Q h o r d , a p i n c e m e s t e r b e v a l l s a s z e r i n t , v a d k e r t i , V c k r n y k i b o r r a l v o l t m e g t l t v e , a m e l y e t u g y a n a m s odik klasszisba soroznak haznkban, de csak tessk megkstolni, hogy tiszta tletet mondhasson rla az ember. - A vci pspk rtl vsroltam szemlyesen, akihez fradsgot nem kmlve elutaztam - mond a fogads. A pincemester a hord mellett llva mrte a b o r t a j e l e n t k e z Q p o h a r a k b a . S z a b o l c s v e z r a h o r d o l d a l n s z r e v e t t e g y s z m j e g y e t . - 1 9 0 9 - o l v a s t a a v e z r . - p p e n h a t v a n e s z t e n d e j e , h o g y a z o n a t j o n c s a t a v o l t , G r g e y v v t a v c i c s a t j t . S o k j m a g y a r a f qb e h a r a p o t t , t a l n a z t a t e r e m n e k i l y e n k i v l b o r o k e h e l y e n . - D e a v a d k e r t i c s r d s n s e u t o l s . S o k o l y a n e m b e r c s a p o t t f e l b e t y r n a k a k e d v r t , a k i s z o l g a b r i s l e h e t e t t v o l n a , m e r t a c s r d s n c s a k a b e t y r f a j t t s z e r e t t e - m o n d t a a z e l Qb b i h a n g S z a b o l c s v e z r h t a m g t t , m i n t h a e g y m indentud lexikonbl olvasn ki valaki a feleleteket Szabolcs vezr szavaira. - Vadkerti bor, vadkerti csrdsn! Igen emlegettk a ngrdi urak, akik cignyokat jrtak sorozni Szabolcsba - drmgte a vezr. - De sok dolgot beszlnek fehr asztalnl Magya r o r s z g o n , a m e l y e t n e m l e h e t e l l e n Qr i z n i a t r t n e l e m b Ql , u g y a n a z r t n e m k e l l m i n d i g k s z p n z n e k v e n n i a z a n e k d o t k a t . E z u t n e g y k z e l i v i d k r Ql v a l h o r d c s k t k z e l t e t t e k m e g . H e g y a l j a i , m g p e d i g f i l o x r a e l Qt t i i d Qb Ql s z r m a z o t t b o r f o g l a l t h e l y e t a h o r d b a n . - t p u t t o n y o s a s z , a m e l y e t k t s z e r f e j t e t t e k n a p v i l g n l , h o g y a l e v e g Q i s m e g r i n t h e s s e . A z t n a t o v b b i f e j t s e k n l e g y m k s z e m n y i l e v e g Qt s e k a p o t t t b b a b o r , h a n e m g y m e n t t e g y i k h o r d b l a m s i k b a , m i n t a f l d m l y b e n o l v a d a r a n y - m o n d a f o g a d s . - C s a k b e t e g e k n e k s k i r l y o k n a k s z o k t u n k b e l Ql e a d n i . D e m o s t , a v e z r k e d v r t , k i v t e l t t e s z n k . s n h n y c s e p p e t e r e s z t e t t S z a b o l c s v e z r p o h a r b a , a m e l y e t a z k e l l Q h t a t t a l k s t o l t m e g . . . . H a b r a f o g a d s k e d v e s k e d s n e k a z v o l t a c l j a , h o g y a m e g h v o t t t r s a s g g a l a p i n c z s r g y e a l a t t v a l a m e n n y i b o r t v g i g k s t o l t a s s a , e m g y e l m u l a t t a t v n S z a b o l c s v e z r t s t r s a i t , a m i c l u n k n e m l e h e t a z , h o g y m r t k z b e n l e r s z e g e d j n k a z o k t l a k l n b z Q v j r a t o k t l : 1 8 7 8 - t l 1 9 . . - i g t e r m e t t k e c s k e m t i r i z l i n g e k t Ql , a m e l y e k n e k t e r m s t p p e n a b u c k k k z t t t a l l t k k i ; a m a g y a r d i a k t l , a s z e k s z r d i a k t l , a z u n g i s z a m o r o d n i a k t l , a m e l y u t b b i a k p p e n B e r z e n c y r s z Ql Qj b Ql s z r m a z t a k . T a r t s u n k s t c i t a n n l a h o r d n l , a m e l y r e n e m v o l t m s r v a , c s a k e z : A z e n y m b Ql . A f o g a d s i s m e g l l o t t i t t , m i n t h a m l y e b b l l e g z e t e t v e n n e a z e d d i g b e j r t p i n c e f o l y o s k u t n , s a k v e t k e z Q b e s z d e t t a r t o t t a : - L e h e t s g e s , h o g y a k a d n a k j o b b , n e m e s e b b b o r o k e n n l a b o r n l , d e a l i g h a t e r m e t t e n n l z a m a t o s a b b h a z n k f l d j n . n l e g a l b b g y v a g y o k v e l e , h o g y e z a z a b o r , a m e l y t Ql m i n d i g m e g t a l l o m a k e d v e m e t , a z e g s z s g e m e t s a g o n d o l k o z k p e s s g e m e t . T e s s k m e g k s t o l n i s v l e m n y t m o n d a n i , m e l y i k b o r b l i g y u n k t e h t a z o n u z s o n n a u t n , a m e l y e t a p i n c e e l Qc s a r n o k b a n m r t e r t e n e k . - A z e n y m b Ql ! - h a n g z o t t a m i s k o l c i a k k i l t s a , a m i k o r a h o r d t a r t a l m t m e g k s t o l t k . S z a b o l c s v e z r i d Qs z e r qn e k l t t a , h o g y m o n d j o n v a l a m i t : - F o g a d s r g y l e h e t e z z e l a n v t e l e n b o r r a l , m i n t Z a t h u r e c z k y V i l m a v o l t a f r j e i v e l , m i k o r n e g y e d s z e r i s f r j h e z m e n t . M e g k e l l a d n i , h o g y e z a d m a m i n d v g i g s z e r e t t e a f r j e i t , a m g s z t n e m v l t a k t j a i k , s a z u t n o l y a n n e v e k e n e m l e g e t t e Qk e t , a m e l y n e v e k r Ql c s a k Q t u d t a , h o g y i g a z b a n m e l y i k f r j t i s j e l e n t i k a b e s z d b e n . E m l e g e t e t t v a l a m i a n m e t e t , a h o s s z t , a c s i r k e f o g t , a m e l y n e v e k m i n d f r j e i t , e g y k o r i i m d o t t a i t j e l e n t e t t k , a k i k h e z n z Q a s s z o n y m d j r a a k k o r i s j o g o t f o r m l t , s Qt a k i k n e k z e n t , p a r a n c s o l t , a k i k k e l m i n d i g r e n d e l k e z e t t , m i u t n e l v l t t Ql k . A z u t o l s frjt az enym-nek hvta. - Igen, magam is tbbfle bort vgigkstoltam, amg rjttem, hogy melyik tesz jt nekem - felelt szernyen a fogads, mert j hzigazda mdjra hls volt minden szrt, amelyet vendgei hozz intztek. Az uzsonnhoz a pinc e e l Qc s a r n o k b a t e h t m r m e g l e h e t Qs e n j k e d l y h a n g u l a t b a n r k e z t e k a f o g a d s v e n d g e i . A k k o r r a m i n d e n k i n e k e l m l t a f o g f j s a , a c s i z m a s z o r t s a , a n n a k a g o m b n a k a n y o m s a , a m e l y e t s z qk m e l l n y n s z o k o t t r e z n i a z e m b e r , s Qt m g a z o k a z a p r b n a t o k i s eloszlottak, amelyek htkznap mindenkit megltogatnak Miskolcon is, mint a vilg minden tjkn. Nyjasak voltak egymshoz az urak, mert a fogads szvlyessge tragadt vendgeire. Nem volt itt rossz ember, aki magban drgicslt volna. Mosolyogtak az arcok, mint az almk. Csak Jnos bcsi mondogatta trfs aggodalommal: - I s t e n k m , h a n e k e m s z a b a d v o l n a m i n d e z e k b Ql e n n i ! - m i k o r a t e r t e t t , u z s o n n h o z f e l s z e r e l t a s z t a l o n v g i g n z e t t . A p i n c e b e l i u z s o n n k t b b n y i r e m i n d i g s i k e r l n i s z o k t a k , a f r f i a k e g y m s k z t t v a n n a k , s n e m k e l l u d v a r o l n i u k m s o k n a k : c s a k a z e l e d e l e k n e k . N i n c s i t t a s s z o n y s s z v e t s g e s e i , a s z o l g l k , a k i k l e g i n k b b e v s k z b e n f i g y e l i k m e g a f r f i a k a t , s v t i z e d e k r e s z l v l e m n y t a l k o t n a k f e l Ql k . C s a k s o n k a c s o n t o k , b d o g d o b o z o k , l i p t i t r k f i g y e l i k a z e m b e r t . A z o k s e s o k i g . B o r r a c s s z t a k , s m i k o r e l v g e z t k a t p l l k o z s s a l j r t e e n d Qj k e t : b o r t k a p t a k j u t a l m u l . J n o s b c s i , a k i n e k l t a l b a n a z o r v o s t i l a l m r a n e m l e t t v o l n a s z a b a d e n n i , u g y a n c s a k m e g t a l l t a a m a g a l i b a m j p s t t o m t , a m e l y e t e l f o g y a s z t o t t n a g y c s n d b e n . P e d i g b i z t o s a n b e t e g l e s z e k h o l n a p , m i n t a k t s z e r k e t t Q - m o n d t a . S z a b o l c s v e z r a k r l t t e l v Q r i e m b e r e k t r s a s g t s z e m l l v e , a z t s z e r e t t e v o l n a e l t a l l n i , h o g y k i m o n d j a m a j d a z e l s Q p o h r k s z n t Qt , m e r t s z i n t e l e h e t e t l e n s g n e k l t s z o t t , h o g y e n n y i j r a v a l f r f i k z t t n e a k a d j o n v a l a k i , a k i n e k a s z v e m e g t e l i k a k i n t s r e v g y r z e l e m m e l . H o g y v a l a k i n e k e l n e d o n g j o n a f l e m e l l e t t a s z Ql Ql g y , a m e l y a b o r o s h o r d k s b o r i v k k z l s z o k t a a m a g a n t j t d d o l g a t n i . S z a b o l c s v e z r n e m t a l l t a v o l n a e l a f e l s z l a l s z e m l y t . S e n k i m s n e m v o l t a z , m i n t a t r s a s g b a n i m m r t b b s z r i s e m l e g e t e t t h e t v e n h a t e s z t e n d Qs n y u g a l m a z o t t k i r l y i g y s z , a k i n e k r g i h a t a l m n l f o g v a m i n d i g e r Qs s z a v a l e h e t a t r s a s g o k b a n , s l t i s a z a l k a l o m m a l : - I n d t v n y o z o m , h o g y r t s k p o h a r a i n k a t a t v o l l e v Q h l g y e k r t ! - A n Qk r t ! - h a n g z o t t t b b f e l Ql , m i k o r a p o h a r a k s s z e k o c c a n t a k , m i n t h a l e l k e s f i a t a l e m b e r e k m u l a t o z n n a k e g y m s k z t t . E z a z r t v o l t , m e r t a f o g a d s o n k v l : m i n d e n k i a g g l e g n y v o l t a t r s a s g b a n , s i l y e n f o r m n p p e n o l y a n k e v s a l k a l m u k v o l t m e g i s m e r h e t n i a n Qk e t , m i n t a k r a z l e t k e z d e t n l l f i a t a l e m b e r e k n e k . Pk v o l t a k a z o k a z r i e m b e r e k , a k i k l e t k n e k n a g y o b b i k r s z t a f o g a d s v e n d g s z e r e t e t b e n t l t t t k , m i n t h a c s a l d t a g j a i l e t t e k v o l n a . A f o g a d b a n e t t e k , i t t a k , a l u d t a k b e l t h a t a t l a n e s z t e n d Qk t a . I t t t e l t e k e l n n e p n a p j a i k , v a l a m i n t i t t m l t a k e l b e t e g s g e i k i s . K e r e k a s z t a l u k v o l t a z t t e r e m e g y i k s a r k b a n , a m e l y k l n p r n z o t t s z k e k k e l v o l t k r l v v e , s z i n t e l g m e n t e s e n e l z r v a a v i l g t l s a l g h u z a m o k t l . K l n p i n c r s z o l g l t a k i Qk e t , s e b d u t n k z n l v o l t k l n p i p j u k . A k e r e k a s z t a l k z e l b e n v o l t e g y f a l i s z e k r n y k e , a m e l y b e n d o h n y d o b o z a i k a t s o r v o s s g o s v e g e i k e t t a r t o t t k . A g g l e g n y e k v o l t a k , a l e g f i a t a l a b b i s e l m l t k z t t k h a t v a n e s z t e n d Qs . S l m , m g i s a n Qk r t i t t a k ! S z a b o l c s v e z r l t v n a l e l k e s h a n g u l a t o t , a f e l c s i l l a n s z e m e k e t , a z a r c o k e l m o s o l y o d s t , i n d t v a r e z t e m a g t a k v e t k e z Q s z a v a k r a : - I g e n , b a r t a i m , m a g a m i s h e l y e s n e k t a r t o m , h o g y p o h a r a i n k a t a h o n l e n y o k r t r t s k , m e r t h i s z e n m e g r d e m l i k Qk , h o g y a f r f i a k t v o l l t k b e n i s s z e n t e l j e n e k n e k i k i d Qt . D e t e g y n k k l n b s g e t n Qk s n Qk k z t t , a m i k o r s z v n k f e l e m e l k e d i k a m i n d e n n a p i s g b l , s a n Qk e s z m n y i v i l g h o z k z e l e d i k . r t s k p o h a r a i n k a t a r g i m a g y a r n Qk r t , a k i k f e n n t a r t o t t k s g y a r a p t o t t k a m a g y a r n e m z e t e t . I t t e l s Qs o r b a n r p d - k i r l y a i n k f e l e s g e i r e g o n d o l o k , a k i k n l k l s o h a s e l e t t v o l n a a h o n a z , a m i l e t t . r t s k p o h a r a i n k a t a z e l s Q r p d - k i r l y n k r a , a k i k a n e m z e t n a g y h z t a r t s n a k g o n d j t v i s e l t k , a k i k A t t i l a k i n c s t Qr i z t k , a k i k a f i u t d n l k l e l h a l t S z e n t I s t v n u t n a m a g y a r k o r o n t r k l t k , s a n n a k a f r f i n a k a f e j r e i l l e s z t e t t k , a k i t m l t n a k t a r t o t t a k n e m c s a k a m a g u k , d e a n e m z e t k i r l y n a k i s . r t s k p o h a r a i n k a t a l e g n a g y o b b m a g y a r n Qk e m l k r e . S z a b o l c s v e z r f e l h v s n a k m e g v o l t a z e r e d m n y e . C s a k a p o h a r a k k i r t s e u t n v e t e t t e f e l a k r d s t a n y u g a l m a z o t t k i r l y i g y s z : - A t t i l a k i r l y u n k k i n c s r Ql m l t z t a t t l s z l n i . N e m t u d o m , h o g y m e n n y i b e n r d e m e l n e k e z r t d i c s r e t e t a z a s s z o n y o k ? H A T O D I K F E J E Z E T A z e l s Q k o m o l y s z E t e l k i r l y k i n c s r Ql - N a g y o n e g y s z e r q a d o l o g . M a g y a r e l e i n k m e g t a l l t k A t t i l a k i n c s t a h o n f o g l a l s f o l y a m n . A d d i g t n l e s e t e l e p e d t e k v o l n a , a m g a r e j u k r k s g b e m a r a d t k i n c s e t k i n e m n y o m o z z k . H i s z e n azrt jttek zsibl annyi viszontagsgok kztt - felelt Szabolcs vezr komoly, csendes hangon, mintha nem tulajdontana nagyobb fontossgot szavainak, miutn az volt a vlemnye, hogy olyan dologrl beszl, amit amgy is sokan tudnak az orszgban. Miut n a z o n b a n a h a l l g a t k a r c r a t o v b b i s k r d Qj e l e k r a j z o l d t a k , S z a b o l c s v e z r e l h a t r o z t a , h o g y b Qv e b b e n f o g e r r Ql a t r g y r l n y i l a t k o z n i , m e r t a m i n t l t s z i k : M i s k o l c e l e s e t t a h o n f o g l a l k t j b l , h o g y m g e r r Ql a z g y r Ql s e t u d n a k i t t . C s e n d l e t t a z a v a s i p i n c b e n , m i u t n o l y a n k i n c s r Ql v o l t s z , a m e l y n e k l t e z s e v a g y n e m l t e z s e e g y f o r m n r d e k e l h e t i a z o k a t , a k i k a p i n c b e n v a g y a t o r o n y b a n t l t i k a z j s z a k t . M e r t b i z o n y r a a t o r n y o k b a n v i r r a s z t j j e l i Qr k i s f e l f i g y e l n e k , a m i k o r v a l a m i k i n c s r Ql h a l lanak, amely itt vagy ott van elsva, amelyhez az utat mr megtalltk msok is, de rgi dolog, hogy a kincset nem viheti el egy ember, plne Attila kincst, amelyet a hun kirly egy egsz nemzetre hagyomnyozott. Maradt ott valami aprpnz, ahol egykor an n y i n a g y p n z v o l t . . . I l y e n e k e t s h a s o n l k a t g o n d o l n a k m i n d i g a z e l m k , a m i k o r k i n c s e k r Ql h a l l a n a k . S z a b o l c s v e z r p e d i g g y f o l y t a t t a : - A z r k k n v a l H a d r , a m a g y a r o k I s t e n n e k j v o l t b l t e l j e s b i z o n y o s s g g a l i s m e r j k a z t a z u t a t , a m e l y e n r p d n p e i v e l a z j h a z b a b e j t t . A h o n f o g l a l k e z e r m r f l d e s v n d o r l s n a k e l s Q t j a a T i s z a f o r r s a i n a k m e g t a l l s a v o l t . A T i s z t m i n d i g T i s z n a k h v t k , s e z o l y a n s z e n t , j t k o n y f o l y j a v o l t a m a g y a r A l f l d n e k , m i n t a G a n g e s z f o l y a m I n d i n a k v a g y a N l u s a r g i E g y i p t o m n a k . A T i s z a n l k l n e m v o l t e l k p z e l h e t Q M a g y a r o r s z g . M i t i s k e r e s t e k v o l n a e l e i n k e g y o l y a n f l d n , a h o l m g l o v a i k a t s e m i t a t h a t n k m e g ? - A m i k o r a K r p t o k o n t a l j Qv e : m e g p i l l a n t o t t k a T i s z t , e l e i n k n y o m b a n t u d t k , h o g y e l r k e z t e k a z g r e t f l d j r e . E z a z a f l d , a m e l y r Ql a h a g y o m n y o k , m e n d e m o n d k , s o h a s e f e l e j t e t t r e g k b e s z l t e k o t t h o n , z s i b a n . I t t v l t a k o z n a k a h e g y e k a s k s g o k k a l , a z e r d Qk a n d a s o k k a l , a l e g e l Qk a v z i t e r l e t e k k e l , h o g y v a d s z s h a l s z n y o m b a n m e g t a l l h a t j a a m a g n a k v a l t e l e p l s i h e l y e t . A z r t i s f e c e r u n t m a g n u m l d o m s , a m i k o r a T i s z n t k e l t e k Qs e i n k , m e r t t u d t k , h o g y h e l y b e n v a n n a k , A t t i l a a p n k r k s g b e r t e k , a h o l m o s t m r m i n d e n f qs z l a z v k a z r e g k i r l y u t n , a k i n e k i k e z t a f l d e t e l Qs z r e l f o g l a l t a . - D e n e m l l o t t m e g m r p d a m a g a v l o g a t o t t h a d a i v a l , a m e l y h e z a s e r e g l e g j o b b v i t z e i t v l o g a t t a . H a g y t a a T i s z a f o r r s a i n l , a t o k a j i h e g y k r n y k n , a n y r s g i t j a k o n l e t e l e p e d e t t e k e t , Q m a g a t o v b b m e n t , m i n d e n t t a T i s z a m e n t n , s t o v b b i s m e r k e d e t t a z r k s g b e k a p o t t o r s z g g a l . - K r l b e l l a m a i S z o l n o k i g k v e t t e r p d a T i s z a f o l y s t , a h o l a f o l y k e z d e m b e r n y i l e n n i , a h o l n e m t v e s z t h e t i e l t b b a z u t a t , h a n e m m e g y a m a g a e m b e r s g b Ql , s z l e s e d v e , d e r e k a s o d v a , g a z d a g o d v a , m i n t a h o g y a z e m b e r s z o k o t t , h a a z i f j s g n a k b c s t m o n d , s a f r f i k o r b a l p . - H t c s a k m e n j , T i s z a , a m a g a d d o l g r a - m o n d r p d , k e g y e l e m b e n e l b o c s t v n h qs g e s t m u t a t j t , a m e l y b e n a n n y i r m e t e l l e t t , a m g f o r r s a i t l i d i g k s r g e t t e . A t l t o s o k m e g l d o t t k a f o l y a m o t , h o g y a z t o v b b r a i s b Qv e l k e d j e n m i n d e n j b a n , a m e l l y e l r m e t o k o z h a t a k r l t t e l e t e l e p e d e t t v i t z m a g y a r o k n a k . r p d p e d i g e l h a g y v n a T i s z t : n y u g a t f e l l o v a g o l t s e r e g v e l , h o g y a m s i k , m o n d a b e l i n a g y f o l y a m o t i s m e g k e r e s s e , a m e l y e t u g y a n c s a k A t t i l a a p n k t l k a p o t t r k s g b e . - M e n t e k a m a g y a r o k , m i n d i g c s a k a N a p t j t k v e t v e , a m e r r e a z v e z e t t e Qk e t . A m i k o r a n a p l e s z l l o t t e s t e n d e n , Qk i s m e g p i h e n t e k , s m e g v r t k , a m g a n a p m e g i n t f e l k e l t , h o g y a z g b o l t o z a t r l t o v b b i r n y t s a Qk e t . A n a g y s k s g o n , a h o l a m a g y a r o k t a l l t k m a g u k a t : n e m l e h e t e t t e l t v e s z t e n i a z i r n y t . E l e i n k k l n b e n s e v o l t a k o l y a n f b l f a r a g v a , a k i k v a l a m i l y e n a k a d l y t l m e g r i a d t a k v o l n a . K b o r n p e k k e l t a l l k o z t a k , c i g n y m d r a t a n y z s t o r a l j k k a l j t t e k s s z e , a k i k n y o m b a n l e b o r u l t a k a m a g y a r o k l o v a i e l Qt t , s j t a l l k o z s n a k m o n d o t t k a m a g y a r o k k a l v a l t a l l k o z s a i k a t . A v n d o r l k r e g j e i p e d i g e l m o n d o t t k m i n d a z t , a m i t A t t i l r l a h a g y o m n y o k a l a p j n t u d t a k , s a m a g y a r o k n e m f u k a r k o d t a k a j u t a l o m m a l , a m i k o r Qs k e t v n d o r o k r e g s e i m a g a s z t a l t k . - V a j o n m i k o r r n k e l e n n e k a z o r s z g n a k a k z e p r e ? - k r d e z g e t t k a m a g y a r o k a k b o r l n p e k e t , a k i k e t t t l e n s g k b e n m e g l e p t e k . A k b o r l k a z t n e l m o n d t k , a m i t a z o r s z g k z e p r Ql t u d t a k . O t t v a n a z o r s z g k z e p e , a h o l e g y k o r m r a r m a i a k i s v r o s t p t e t t e k , a m e l y b Ql A t t i l a k i h n y t a Qk e t . O t t v a n e g y n a g y , k o p a s z h e g y , a m e l y n e k l b n l a n a g y f o l y a m e l f o l y i k , a m e l y h e g y n e k a c s c s r l j d a r a b o n k r l l e h e t n z n i a t j o n , a f o l y a m o n , a h e g y e k k z t t s a z o t t k e z d Qd Q n a g y e r d Qn , a m e l y e t h v n a k B a k o n y n a k , a m e r r e a z i d e v a l s i e m b e r e k m g s o h a s e m j r t a k , c s a k h a l l o t t a k r e n g e t e g r Ql . - E n n e k a h e g y n e k i r n y b a i g y e k e z e t t r p d v e z r h a d a i v a l , a m i n t a z Qs m a g y a r o k t j t m r s o k s z o r l e r a j z o l t k a h o z z r t Q e m b e r e k . E z e n a z o r s z g t o n k z e l g n k m i i s a z o r s z g k z e p e f e l , n s h a d a i m - m o n d S z a b o l c s v e z r d a r a b i d e i g s z n e t e t t a r t v n e l Qa d s b a n , h o g y a j e l e n l e v Qk n e k l e g y e n i d e j k m e g r g n i a z t , a m i t i d i g m o n d o t t . - H t G y n g y s n i s m e g f o r d u l t r p d v e z r ? - k r d e z t e a m i s k o l c i t r s a s g n a k e g y i k t a g j a , a k i n e k v a l a m i o k a v o l t G y n g y s r Ql t u d a k o z d n i , m i n t h o g y a z e m b e r s z e r e t a z o k r l a v r o s o k r l h a l l a n i , a h o l d a r a b i d e i g b o l d o g v o l t . - B i z o n y o s a n m e g f o r d u l t r p d v e z r G y n g y s n v a g y l e g a l b b i s a h e l y n , a m i n t S z e r e n c s e n i s s t c i t t a r t o t t a k , a k i k n e k T o k a j f e l Ql a z o r s z g k z e p b e k e l l e t t m e n n i . S z a p o l y a i J n o s , a k i h o s s z i d Q u t n , a m o h c s i v s z u t n l e t t n e m z e t i k i r l y u n k , p p e n a z o n a z t o n m e n t B u d a f e l , a m e l y e n v a l a h a a h o n f o g l a l r p d v e z r h a l a d t , m e r t n k i i s j r a k e l l e t t e l f o g l a l n i a z o r s z g o t . S z a p o l y a i J n o s k z e l e b b v a n v a g y t s z z e s z t e n d Qv e l , m i n t r p d , a z r t c s a k a z t k e l l n z n i a m o s t a n i h a z a f i a k n a k , a k i k r p d r l s z e r e t n n e k t u d n i , m e r r e m e n t u g y a n c s a k S z a p o l y a i . A h o n f o g l a l k t j a h a s o n l t . A tokaji hegy all kiindulva, a mi jratunk immron a harmadik honfoglalst jelenti. De mi az orszgt miatt kitrtnk Miskolcra is, csak meg ne bnjuk. - Isten hozta nlunk az j honfoglal magyarokat - zendlt fel a kiltozs az avasi pincben, s a pihe n Q p o h a r a k m e g i n t s s z e c s e n d l t e k , m e r t j a l k a l o m v o l t e z a s z o m j s g c s i l l a p t s r a . A n y u g a l m a z o t t g y s z , a k i l o g i k u s a n g o n d o l k o z o t t , k z b e v e t e t t e : - D e h a i l y e n l a s s a n h a l a d u n k , n e m j u t u n k e l A t t i l a k i n c s h e z . - A z Qs k s e e g y n a p a l a t t j r t k m e g a z u t a t - f e l e l t S z a b o l c s v e z r . - A z Qs k e t k l n b e n i s j e l l e m e z t e a z v a t o s s g . N e m v o l t a k o l y a n h e b e h u r g y a e m b e r e k a z o k a z Qs m a g y a r o k , a m i n t n m e l y e k t n a k d s t r t n e l e m b Ql h i n n k . A m e r r e r p d e l h a l a d t : m i n d e n t t g o n d o s k o d o t t a r r l , h o g y n y o m n m a g y a r o k m a r a d j a n a k , a k i k e t m e g t a l l h a t , h a v a l a m e l y v l e t l e n s g b Ql v i s s z a f o r d u l n i k e l l e n e z s i b a . M r m e s s z e , a m a n a p s g g y n e v e z e t t K i s - O r o s z o r s z g b a n k e z d t e , a h o l a m a g y a r o k k a l n e m u g y a n e g y e n r a n g , d e h a s o n l a t y a f i s g o t t e l e p t e t t l e a h a d r a k e l t h o n f o g l a l k k z l . M g m a n a p s g i s b s z k n v i s e l i k a z a t y a f i s g e m l k r e a z i d e t e l e p t e t t m a g y a r r o k o n o k a v e n g e r k a n e v q k a b t o t , a m e l y n e m j e l e n t m s t m u s z k a n y e l v e n , m i n t : m a g y a r k t . U g y a n c s a k r p d h a g y t a h t r a B u k o v i n b a n a c s n g m a g y a r o k a t , a k i k m g m a n a p s g i s e m l k e z n e k Qs e i n k r e , s h a v a l a m e l y r v z v a g y g y j t o g a t s f o r d u l e l Q a f a l u j o k b a n : n y o m b a n M a g y a r o r s z g b a k l d e n e k s e g t s g r t . U g y a n c s a k a m a g y a r o k v i s s z a v o n u l s n a k b i z t o s t s r a t e l e p t e t t e l e r p d v e z r a T i s z a f o r r s a i n l a m a g v a l h o z o t t r u t n o k a t , a k i k e t o d i g a r r a h a s z n l t , h o g y a z e r d Qk e t v g j k a h t s t o r a l j v a l b e v o n u l t m a g y a r o k e l Qt t . A r u t n o k h qs g b e n m e g b z o t t r p d . J l i s m e r t e e z t a r a g a s z k o d f a j t t , a m i k o r a h a t r o k a t b z t a r j u k a z j h a z a f l d j b Ql . C s a k m e g k e l l h a l l g a t n i a r u t n t n a p j a i n k b a n i s . H a v a l a m i n a g y u r a t a k a r m o n d a n i , a k i a z I s t e n u t n k v e t k e z i k , a k k o r m o n d j a , h o g y : m a g y a r . - H t i l y e n k r l m n y e k k z t t n e m l e h e t e t t k e l l Q g y o r s a s g g a l h a l a d n i , a k r m i n t f r t a o l d a l t a k v n c s i s g A t t i l a k i n c s e i u t n e g y i k - m s i k m a g y a r n a k . - H t e z m i n d i g e n h e l y e s v o l t . D e v a j o n n e m a k a d t v a l a k i , a k i a k i n c s s s b a n r p d o t m e g e l Qz t e , m i n t a h o g y n a g y o n j l t u d j u k , h o g y a z Qs i a v a r , h u n , g e p i d a , r m a i s r o k i s k i f o s z t o t t l l a p o t b a n k e r l n e k n a p v i l g r a . V a n e s z k a r g i s r o k f e l t a l l i n a k : m a g u k n z n e k k r l e l Qb b a h o l t a k k a l e g y t t e l t e m e t e t t k s z e r e k k z t t . M i k o r e l v i t t k a j a v t a s r o k a r a n y m a r h i n a k : a k k o r h v j k o d a a t u d s o k a t a p u s z t a c s o n t v z a k r a . R g i i d Qb e n i s r t e t t e k a z e m b e r e k a h u l l a f o s z t o g a t s h o z - m o n d a k i r l y i g y s z , a k i , g y l t s z i k , a r g i e m b e r e k b e c s l e t e s s g b e n s e b z o t t e g s z e n . S z a b o l c s v e z r m e g c s v l t a a f e j t : - A t t i l a s r j t n e m f o s z t h a t t a k i s e n k i , m i e l Qt t r p d o d i g n e m r k e z e t t v o l n a , m e r t a n a g y k i r l y t i t k t c s a k a z a s s z o n y o k t u d t k . r p d f e l e s g e s u t n a a m i n d e n k o r i f e j e d e l e m n Qk Qr i z t k a t i t k o t , a n n l i s i n k b b , m e r t e z v o l t a h o z o m n y u k . g y v o l t e z v a l a h o g y , m i n t a z e g y i p t o m i a k n l , a h o l C l e o p a t r n k v l i s s o k k i r l y n Qj e v o l t a m i t o l g i a i t a r t o m n y n a k . A z e g y i p t o m i k i r l y n Qk a f r a k k i n c s e i n e k a r e j t e k h e l y t Qr i z t k , s a k k o r n y l t a k a k i n c s h e z , a m i k o r s z k s g k v o l t r , m e r t h i s z e n E g y i p t o m n e m v o l t h d t l l a m , n m a g n a k , n m a g b l l t , a f r a k k i n c s r e t e h t h b e n - h b a n s z k s g e v o l t , h o g y n m a g t f e n n t a r t h a s s a . A m a g y a r k i r l y n Qk t i t k h o z h a s o n l m g E r z s b e t a n g o l k i r l y n Q t i t k a a s p a n y o l o k t l e l r a b o l t k i n c s e k r Ql , d e K a t a l i n c r n Q i s , a k i u g y a n c s a k m r h e t e t l e n k i n c s e k e t v i t t f r j n e k h o z o m n y b a , d e a k i n c s e k e t m e g Qr i z t e . S Qt , a m i k o r a c r n Q f r j e h o z z a k a r t n y l n i a k i n c s e k h e z : h a b o z s n l k l m e g f o j t o t t a . A m a g y a r k i r l y n Qk h o z o m n y a v o l t A t t i l a k i n c s e , a z r t r p d b Qv e n r r t a h o n f o g l a l s s a l j r b i z t o n s g i b e r e n d e z s s e l , a z g y n e v e z e t t l l a m a l k o t s s a l f o g l a l k o z n i : a f e l e s g e Qr i z t e e z a l a t t a z Qs a p a k i n c s t . - N e m e g s z e n r o s s z p o l i t i k a , m r a m e n n y i r e n a h z a s s g d o l g h o z r t e k - s z l a l t m e g m o s t a z a g g l e g n y e k a s z t a l t r s a s g n a k e g y m s i k n e v e z e t e s t a g j a : H i m e n r . - A z a s s z o n y k e z e l t e a p n z e s l d a k u l c s t , g y a z t n a f r f i e l Qt t m i n d i g m e g t a r t o t t a a k e l l Q r e s p e k t u s t . S z a b o l c s v e z r a z o n b a n k o m o l y m a r a d t : - N e m i s l e h e t e t t a z m s k p p a b b a n a z qr z a v a r o s i d Qb e n , a h o n f o g l a l s , a n p v n d o r l s o k i d e j b e n , a m i k o r a f r f i a k n a k m i n d i g n y i t o t t s z e m m e l , l e t r e - h a l l r a v i g y z v a k e l l e t t l n i k , r k s h a r c o k k z e p e t t e . A z a s s z o n y j e l e n t e t t e a z o t t h o n t , a b k t , a g y e r m e k e k e t , d e h t e b b e n n a g y r i t k n l e h e t e t t r s z k a h o n f o g l a l k n a k . J , b i z t o n s g o s h e l y e n , t v o l a h a r c o k t l , s z i n t e e l d u g v a t a r t o g a t t k a s s z o n y a i k a t , a m g Qk m i n d e n p e r c b e n t a l l k o z s o k a t r e n d e z t e k a v i t z i h a l l l a l . S z k s g s z e r q v o l t a z a s s z o n y o k r a b z n i a f o n t o s a b b t u d n i v a l k a t , m e r t s o h a s e m l e h e t e t t t u d n i , h o g y m i t h o z a h o l n a p a h a r c b a n l l f r f i r s z r e . A m i k e l e t i f a j t n k n l a z a s s z o n y o s z t o z o t t a f r f i m l t s g b a n . M e s e b e s z d a z , h o g y a z Qs m a g y a r o k t b b n e j qs g b en ltek. Erklcss, jzan, csaldtart emberek voltak. Dehogyis temettk el a felesgeket a frfiakkal egytt, mint nmely badar trtnetr mondja. A frfiak, az urak mindig klnvl srokba temetkeztek, mgpedig egymagukban, legfeljebb a lovukat vittk m a g u k k a l a f l d a l . A z a s s z o n y o k t o v b b i n t z t k a s o r s o k a t . N e m i s m a r a d h a t o t t v o l n a t a l p o n a z a n e m z e t , a m e l y n e b z o t t v o l n a a n Qk n a g y l e l k qs g b e n , l d o z a t k s z s g b e n s v i r t u s a i b a n . A k i n Qt l e n m a r a d t a z Qs m a g y a r o k k z l : a z r e n d s z e r i n t n e m s o k a t s z mtott a nemzeti fennmarads szempontjbl. Az elment betyrnak, kalandornak, a szl jtknak. Biztos tudomsunk van arrl, hogy rpd nemzeti tancsban csak a sokgyerekes csaldapknak volt szavuk, mert hiszen az orszgot nem is annyira maguknak, mint m a r a d k a i k n a k f o g l a l t k . H o g y a n i s l e h e t e t t v o l n a a s z z e z e r n y i h o n f o g l a l m a g y a r b l k t - h r o m s z z e s z t e n d Q a l a t t , p l d u l H o l l s M t y s k i r l y i d e j r e , a m i k o r l e g t b b e n v o l t a k a m a g y a r o k : t m i l l i m a g y a r ? S z a p o r o d n i k e l l e t t f a j t n k n a k a d o m b o k s s k s g o k orszgban, hegyek kz amgy se szvesen kltztt vrbeli magyar. Az agglegnyek pincjben nagyot hallgattak Szabolcs vezr gondterhelten elmondott szavaira. Valamikppen a rgmlt trtnelem szele fvott vgig a trsasgon, amit olyankor reznek magy a r t r s a s g o k b a n , a m i k o r a n a g y i d Qk n t qn Qd n e k a z e l m k , m e r t n i n c s e n n e m z e t a f l d n , a m e l y j o b b a n s z e r e t n Qs e i d i c s Q t r t n e t t , m i n t a m a g y a r . - K o r b b a n k e l l e t t v o l n a S z a b o l c s v e z r n e k e r r e j r n i - d r m g t e J n o s b c s i , a k i j s z v qs g n l f o g v a m i n d i g a r r a v r t a z l e t b e n , h o g y v a l a m e l y f e l s Qb b p a r a n c s o l a t o t k a p j o n a h z a s s g r a n z v e . A z o k k z a z e m b e r e k k z t a r t o z o t t , m i n t a n n y i s o k , a k i e l f e l e j t e t t m e g h z a s o d n i , h o l o t t m e g g y Qz Qd s e s z e r i n t a z l e t t v o l n a a l e g j o b b , a m i t r t n h e t e t t v o l n a v e l e . D e p p e n a l e g j o b b n e m t r t n i k m e g n m e l y e m b e r r e l . A z g y s z s h a j t o t t : - V a j o n A t t i l a k i n c s e m r r p d v e z r i d e j b e n e l Qk e r l t ? - O k v e t l e n l - m o n d t e r m s z e t e s h a n g o n S z a b o l c s v e z r . - A k i n c s m e g t a l l s a n l k l m l h a t a t l a n u l a k a d t a k v o l n a m e g c s a l a ttatott, mregbejtt magyarok, akik fellobbansukban nyomban itt hagytk volna az j orszgot, s visszatrtek volna nagy kromkodssal a hibaval utazsrt: zsiba. De senkit se jegyez fel a trtnelem, aki cserbenhagyta volna rpdot, aki elkvnkozott volna Magyarorszgbl, ahol ugyanazok a sksgok, lapo s o k , t g a s p u s z t k t e r l t e k e l , s u g y a n o l y a n p r d u c o k b Qr b Ql v a r r t k a v i t z i k a c a g n y o k a t , m i n t z s i b a n , m g p e d i g , m i n t a z a v i t z e k n e k d u k l t , e g y l l a t b Qr b Ql , k e t t Qb Ql v a g y h r o m b l , m e r t a p r d u c o k b Qr n e k m e n n y i s g e j e l e n t e t t e a n e m e s e k e t , a g r f o k a t s a h e r c e g e k e t . M i r t m e n t e k v o l n a v i s s z a z s i b a ? A k i n c s e t m e g t a l l t k . M a j d m i n d j r t e l m o n d o m , h o g y h o l s m i k n t . H a i d i g r d e k e s v o l t a m s v r m e g y b Ql ( m s v i l g b l ) i d e c s e p p e n t S z a b o l c s v e z r j e l e n l t e a m i s k o l c i a k n a k , m o s t m g a l e g f l e g m a t i k u s a b b n a k k z l k i s k i d a g a d t a s z e m e a k v n c s i s g t l . I l y e n h a t r o z o t t s g g a l m g n e m b e s z l t s e n k i M i s k o l c o n A t t i l a k i n c s r Ql . S z a b o l c s v e z r p e d i g n e m s o k i g k r e t t e m a g t , m e r t k o m o l y e m b e r v a g y e l m o n d v a l a m i t , h a k e d v e v a n h o z z , v a g y p e d i g h a r a p f o g v a l s e m s z e d i k k i b e l Ql e , m i n t a h o g y p l d a v o l t m r e r r e a N y r s g e n K a n c s r , a h r e s b e t y r a l a k j b a n , a k i n m a g t c s i p d e s t e t z e s h a r a p f o g v a l , s n m a g n a k k i l t o z o t t : V a l l a s z - e m r , K a n c s r ? M i n t h a c s a k a c s e n d b i z t o s t u t n o z n . D e K a n c s r m g m a g n a k s e v a l l o t t . ( E z t a b e t y r o s h a s o n l a t o t p e r s z e j v a l S z a b o l c s v e z r t v o z s a u t n t a l l t k k i a m i s k o l c i a k , e n n e k a k o m o l y f r f i n a k a j e l e n l t b e n o l y a n i l l e d e l m e s e n h a l l g a t t a k , a m i n t t b b t u d s f r f i e l Qt t s z o k t a k f r f i a k . ) S z a b o l c s v e z r n e k k e d v e v o l t beszlni: - Attila kirly kincse ott volt elrejtve a nagy folyam medrben, ugyanott, ahol a nagy kirly srja volt. Ez a hely pedig volt buda tjkn, ahol a szigetek vannak. A mostani Margitsziget s az budai sziget egy terlet volt, mg nem vlasztotta e l Qk e t a D u n a e g y m s t l . E z e n a s z i g e t e n s a t t a m e g A t t i l a a m a g a s k i n c s e i n e k v a l r e j t e k h e l y t , m g p e d i g o l y a n m l y r e , m i n t e g y b n y a . M l y e b b r e , m i n t a f o l y a m m e d r e , t g a s a b b r a , m i n t b u d a , m e r t h e l y k e l l e t t A t t i l n a k , h e l y k e l l e t t a l e g n a g y o b b m e n n y i s g q k i n c s e k n e k , a m e l y e k e t e u r p a i k i r l y v a l a h a s s z e g y qj t t t . T u d h a t t a a z t A t t i l a , h o g y a n k e l l a f l d a l a t t p t e n i , m e r t E g y i p t o m b a n m r s z z a d o k t a n e m t e t t e k e g y e b e t a z o t t a n i k i r l y o k , a k i k a N l u s v l g y b e t e m e t k e z t e k . E m b e r e p e d i g v o l t a n n y i , h o g y j medret sathatott a Dunnak, amint azt meg is cselekedte, amint a fld alatti sr elkszlt. tvgatta a szigetet olyanformn, hogy j Duna-g keletkezett, amely Duna majd srja felett folyjon, hogy azt meg ne tallhassk azok, akiknek nem volt egyb f o g l a l k o z s u k , m i n t a z a v a r , h u n , g e p i d a s r o k n a k a k i r a b l s a . E g s z n p t r z s e k l t e k a k k o r E u r p b a n , a k i k a z a k k o r i t e m e t Qk e t f e l k e r e s t k , s h a r c n l k l , k o c k z a t n l k l j u t o t t a k a h o l t a k k i n c s e i h e z . E z e k k e l a s r r a b l k k a l v e t t e f e l A t t i l a a h a r c o t , a m i k o r a D u n a m e d r e a l t e m e t t e t t e m a g t . M e g k e l l e t t Qr i z n i a k i n c s e t a m a g y a r o k n a k , a m g a z o k z s i b l h o s s z t u s a k o d s , o k o s k o d s , m e g g o n d o l s u t n t r a k e l t e k , h o g y v a l a h o l , v a l a m e r r e n a g y r o k o n u k s r j t m e g t a l l j k . - M e g l l j u n k c s a k - m o n d t a a z g y s z . - Honnan tudta Attila, hogy kincseit a magyarokon kvl ms nem lelheti fel? - Voltak arra nzve szerek - felelt habozs nlkl Szabolcs vezr. - Ott volt mindjrt az a szer, hogy Attila mindazokat legyilkoltatta, akik kincseskamrinak ptsben rszt vettek. A msik szer volt pedig az tok, amely a kincseket elrejtette. Ez az tok tette, hogy a Duna Attila tal l m n y a f o l y t n m i n d e n e s z t e n d Qb e n e l n t t t e e z t a t j a t , m i n d a d d i g , a m g a h e g y e k k e z d Qd n e k , a z A l f l d f e l p e d i g k r l b e l l P u s z t a s z e r i g . V z v o l t o t t , a h o l a m a i R k o s v a n . E z r t i s t a r t o t t k e l s Q r k o s u k a t a z Qs m a g y a r o k a t v o l a c s k a P u s z t a s z e r e n , a m g a D u n t l e c s a p o l t k , h o g y A t t i l a k i n c s h e z j u s s a n a k . - F e l t e v s e m i g a z o l j a , h o g y e r d Q v o l t i t t m i n d e n t t a v i z e s t a l a j o n , m g p e d i g t b b n y i r e m o c s r i t l g y b Ql v a l e r d Q, a h o l p e d i g a z e r d Q m e g s z a k a d t , a z i s z a p o k e n g e d t e k a t a l a j o n , o t t k v e t k e z t e k a t l g y u t n a c s e r f k , b k k f k , k Qr i s f k , n y r f k , f e h r , s z r k e s r e z g Q n y r f k , a z e z s t n y r f k , a f e k e t e j e g e n y k , a b b o r f qz f k , a f e h r s a s z o m o r f qz f k . A z e r d Q s a f k n y u g a t f e l v n d o r o l t a k , a B a k o n y f e l , d e i t t m a r a d t a k a n d a s o k , a f k r o k o n a i , a m e l y e k p p e n o l y a n j t v e s z t Qk v o l t a k , m i n t a z e r d Qk o r s z g a . E z m i n d g y k e l e t k e z e t t , h o g y t e m e t s e m i a t t A t t i l a j m e d r e t s a t o t t a D u n n a k , a z t a m e d r t , a m e l y m a a M a r g i t s z i g e t e t a z b u d a i p a r t o k t l e l v l a s z t j a . A z g y s z r g i v a l l a t e m b e r v o l t , n em elgedett meg Szabolcs vezr feleletvel. - A fk, a kkk, a ndak nem tudnak visszatni, az ember keresztlmegy srtetlenl a rengetegen, ha valami hzza. - Ezen a rengetegen nem lehetett srtetlenl keresztlmenni, mert Attila gondoskodott arrl is, h o g y a z t e l e l e g y e n m e g f e l e l Q Qr s g g e l . M g p e d i g v a d l l a t o k k a l . M i n d e n k i t u d j a , h o g y a r m a i a k m e g s z e l d t e t t k a z o r o s z l n o k a t , s Qr i z t e t t k v e l k m a g u k a t , m i n t a h z i e b e k k e l . M i v o l t a z A t t i l n a k n h n y o r o s z l n t s z e r e z n i , a m e l y e k e t s z a b a d j r a b o c s t o t t a z e r d e i b e n ? T a r t o t t p r d u c o k a t s l e o p r d o k a t A t t i l a , d e n e v e l t b l n y c s o r d k a t i s . A f a r k a s p e d i g m i n d e n t t m e g t e r e m , a h o l n e m b n t j k . A v n f k g y h a l t a k m e g , h o g y a v a d d i s z n v a k a r t a h t t d e r e k u k n l , a m g k i d Ql t e k . A m o c s a r a k b a n b i v a l y o k t a n y z t a k , a m e l y e k e t a h u n o k t e h e r s z l l t s r a i s f e l h a s z n l t a k . V a d l o v a k , v a d s z a m a r a k , v a d k e c s k k i s l a k t k a z e r d Qk e t , a n y u l a k , a m k u s o k , p a t k n y o k , e g e r e k m e l l e t t . H i z t m g h s z e s z t e n d Q e l Qt t i s l Qt t e k M a g y a r o r s z g o n , r o k o n a , a v a d m a c s k a , b Qs g e s e n t e n y s z i k a b a k o n y i f a l v a k k r l , n y v o g s t m i n d e n h o l d v i l g o s j s z a k a h a l l a n i , m i n t h a n Qs t n y t i g r i s n y v o g n a . A t t i l a e r d e j b e n b m b l t a s r g a o r o s z l n , m g a m a g a s b a n k n y k , h o l l k , v a r j a k , v r c s k , k a r v a l y o k , s l y m o k , b a g l y o k k e r i n g t e k , s a z s k m n y t v r t k . A g m e k , d a r v a k , g l y k , k c s a g o k , h a t t y k , t z o k m a d a r a k , h a s i s o k , v a d l u d a k A t t i l a i d e j b e n s z o k t a k M a g y a r o r s z g r a . - S z v a l o r o s z l n o k Qr i z t k A t t i l a k i n c s t ? - v e t e t t e f e l a z g y s z . - N y i l v n v a l a n v o l t a k o r o s z l n o k e g y k o r a m a i M a g y a r o r s z g o n , m e r t h i s z e n f e j e d e l m e i n k o r o s z l n b Qr b e n j r t a k , a m e l y m g a h r o m p r d u c b Qr b Ql k s z l t k a c a g n y o s h e r c e g e k t Ql i s m e g k l n b z t e t t e Qk e t . - E n n e k a n a g y g a z d a g s g n a k p e d i g a z v o l t a z e l Qi d z Qj e , h o g y a n a p s a h o l d k z e l e b b v o l t m g M a g y a r o r s z g h o z , m i n t n a p j a i n k b a n - m o n d S z a b o l c s v e z r , s p i h e n Qt t a r t o t t b e s z d b e n . H E T E D I K F E J E Z E T S z e m e r e M i k l s j e l e n t k e z i k a k i n c s k e r e s Qk m e g s e g t s r e N e m i s f o l y t a t t a e g y h a m a r s z a v a i t S z a b o l c s v e z r , m e r t p p e n a z a z i d Qp o n t k v e t k e z e t t e l , m i k o r a p i n c e l e v e g Qb e n m e g l e p e d e t t u r a k c l s z e r qn e k l t t k , h o g y f o r d u l j a n a k e g y e t - k e t t Qt a s z a b a d l e v e g Qn . - G y e r n k , m i e l Qt t m e g a s z a l d n n k - m o n d t a p p e n J n o s b c s i , a k i e g y b k n t - t e o r e t i c e - n a g y o n t u d o t t v i g y z n i a z e g s z s g r e , s s o h a s e v o l t h j n a j e g s z s g g y i s z a b l y o k n a k . - M a g a m s e k v n o k a s z l e n n i , m r c s a k i n k b b m e g m a r a d o k n y r i v i n k n a k - t d t o t t a K l n a y , a k i l e g h qs g e s e b b h a l l g a t j a v o l t S z a b o l c s v e z r n e k , m r c s a k a b b l a s z e m p o n t b l i s , h o g y a z o t t h o n n e m s z o k o t t a n n y i t b e s z l n i . g y l t s z i k , M i s k o l c r a k e l l n e k i m i n d i g j n n i , h o g y j l k i b e s z l j e m a g t , a m i u g y a n c s a k n a g y o n f o n t o s a j e g s z s g r e n z v e . A p i n c e e l Qt t , a s z a b a d b a n , a k a r c s o n y f e l j r i d Qj r s m e l l e t t i s n a g y o n k e l l e m e s v o l t a d a r a b i d e i g v a l t a r t z k o d s . J l k i t a l l t k a z t , h o g y a j t t k e l l p t e n i a l e g n a g y o b b p i n c r e i s , m e r t a t i s z t a l e v e g Qn l n i n c s n a g y o b b o r v o s s g a a z e m b e r n e k . A h e g y s t t v o l t k r l , d e a s t t s g e n t i s h a l l a t s z o t t v a l a m e l y e l f o j t o t t n t a , f l b e m a r a d t a s s z o n y k a c a g s , a m e l y n h a s i k o l t s b a a k a r t c s a p n i , a m i k o r e l d u g a s z o l t k n a g y h i r t e l e n . A z e n t v a l a m e l y s p j t s z o t t a , a m e l y e t h b e n - k o r b a n a t o r k r a f o j t o t t a k f v j n a k . - A k s r t e t e k m u l a t n a k r e n d e s s z o k s u k s z e r i n t , s z o m b a t v a n , a z Q n a p j u k - m o n d t k a m i s k o l c i a k m i n d e n k l n s e b b m e g l e p e t s n l k l . - H m - d r m g t e S z a b o l c s v e z r , a f l d a l a t t i m u l a t o z s r a f i g y e l v e . - A z t n n e m f o l y a t j k e l a k s r t e t e k a b o r t ? - I n k b b m e g i s s z k . N h n y k u r u c r e k e d t i t t R k c z i f e j e d e l e m k o r b l , a m i k o r p p e n L Qc s r e v o l t a k m e n e n d Qb e n . A z o k k s r t e n e k b n a t u k b a n , m e r t c s e r b e n h a g y t k f e j e d e l m k e t . D e S z a b o l c s v e z r n e m v o l t m e g e l g e d v e a z e g y s z e r q m a g y a r z a t t a l , k v n c s i s g b r e d t f e l b e n n e , h o g y a n m u l a t n a k a h r o m s z z e s z t e n d Qs v i t z e k ( m i n t h a n e m l t o t t v o l n a o d a h a z a a N y r s g b e n a k r e z e r e s z t e n d Qs v i t z e k e t i s b o k z n i , h a r k e r l t a s o r ) . S z e l l Qz k d Q t j t g y i r n y t o t t a , h o g y a p i n c e m e l l e t t e l h a l a d j o n , a m e l y b Ql a d r m b l s h a l l a t s z o t t . C s a k h o g y a p i n c e b e l i e k n e k j f l k v o l t , i d e j b e n m e g h a l l o t t k S z a b o l c s v e z r l p t e i t a z a v a r o n , a t l i e s h a r a s z t b a n , s a p i n c e r g i m a g n y o s s g g a l , m i n t e g y o d v a s f o g , h a l l g a t o t t . S Qt a t v o l b l d l n g Qz Q l p s e k i s h a l l a t s z o t t a k . - n a z t h i s z e m , h o g y e z e k a z j f l i b o r i v k n e m e g s z e n h r o m s z z e s z t e n d Qs e k - m o n d S z a b o l c s v e z r , a m i k o r e g y n Qi f s qv e l k e z b e n v i s s z a t r t . - L e h e t , h o g y f i a t a l a b b k u r u c o k i s v o l t a k k z t t k - f e l e l t e k a m i s k o l c i a k c s e n d e s m o s o l l y a l , a m i k o r S z a b o l c s v e z r t a l l m n y t m e g s z e m l l t k . O l y a n f s q v o l t a z , a m i l y e n t n y r o t t h a j n Qk v i s e l n e k . S z a b o l c s v e z r , h a m r b e n n e v o l t a l e v e g Qz s b e n : a s z a k l l t i s m e g s z e l l Qz t e t t e , m e r t m e g k e l l a d n i , h o g y e z a b o z o n t o s f e k e t e s z a k l l s z e r e t e t t r s z t v e n n i a t r s a s s s z e j v e t e l e k e n . F e l c s p e t t m a g b a l e c s u r g o t t b o r t , t e l m a r a d k o k a t , p i p a f s t t , h a m u t , t a l n m g a h a h o t k b l i s r a g a d t b e l v a l a m i . A m i n t g y f s l g e t n s z a k l l t , p p e n a k u r u c b o s z o r k n y f s qj v e l , m e l l l p k e d e t t K l n a y , s g y v i s e l k e d e t t , h o g y n e m t i t k o l h a t t a , m e n n y i r e m e g r t o t t n e k i a p i n c e b e l i z r t l e v e g Q. V a l a m i t a k a r t m o n d a n i , d e a s z s e h o g y s e f o r g o t t a n y e l v n , c s a k h a l l h a t a n n y e l e g e t e t t v a l a m i t . - A mindenit az dmcsutkdnak. Mondd mr ki, mit akarsz? - mordult r Szabolcs vezr trelmetlenl. De Klnay tovbb is csak arra gondolt, hogy a bekebelezett borokat visszafojtsa magba. Szabolcs vezr ekkor a hegy tvben kivilgtott Miskolcra mutatott, m g p e d i g j c s k n a t v o l b a , e g y s o k l m p s s a l b Qv e b b e n k i v i l g t o t t p l e t r e . - A z o t t a m i s k o l c i v a s t l l o m s . K t r a k o r r k e z i k o d a e g y v o n a t K a s s a f e l Ql , a m e l y n y o m b a n t o v b b m e g y P e s t f e l . E z z e l a v o n a t t a l k e l l n e k e d P e s t r e m e n n e d , h o g y i d e j b e n t a dhassad a rd bzott levelet. Klnay vrbe borult szemmel nzegette a hegyoldalrl a messzi llomst. Hiszen, ha toronyirnyban mehetne: nem is esne az olyan messzire, de ki tudja, hogy mifle akadlyok merlnek fel az jszakba takart hegyoldalon, amg a k i v i l g t o t t l l o m s t e l r i , m i u t n t u d o m s a s z e r i n t a z e l Qt t s o h a s e j r t M i s k o l c o n ? - n s e j r t a m m g M i s k o l c o n , m g i s i t t v a g y o k - t t t e e l a k r d s t S z a b o l c s v e z r . A z t n a r b z o t t l e v l d o l g b a n a d o t t K l n a y n a k m i n d e n f l e u t a s t s o k a t . K l n a y , m i n t mr ms alkalommal, most is azt a furfangossgot tallta ki llapotnak eltitkolsra nzve, hogy olyan feszes vigyzz-llsba helyezkedett, mintha az imnt trt volna vissza a boszniai okkupcibl. Vlemnye szerint ilyen szolglati llsba merevedv e : e m b e r i s z e m n e m v e h e t i r a j t a s z r e , h o g y t b b e t i v o t t a k e l l e t n l . M g n y e l d e k l Qj n e k i s h a l t - o t t u d o t t p a r a n c s o l n i , h o g y g y m e g m u t a s s a r e s p e k t u s t e l i s m e r t f e l j e b b v a l j a e l Qt t . V a n n a k n m e l y e m b e r e k , a k i k r e h a t s s a l v a n n a k a z i l y e n c i v i l b e n e l Qa d o t t k a t o n a i s z e r e p l s e k . S z a b o l c s v e z r k o m o l y e m b e r l v n a z o n b a n t o v b b i s f o l y t a t t a : - V l l a l k o z s u n k r d e k b e n k e l l P e s t r e i n d u l n o d a l e v l l e l . A m i g y n k r Ql v a n s z . E g y e t l e n e m b e r v a n M a g y a r o r s z g o n , a k i m e g r t i m i s s z i n k a t , m e r t e z e k n e k a m i s k o l c i a k n a k , n z e t e m s z e r i n t , h i b a b e s z l e k . E z e k c s a k a z t s z e r e t n k t Ql e m m e g t u d n i , h o l v a n a k i n c s e k n e k a m a r a d k a e l r e j t v e , a m e l y e t a r g i m a g y a r k i r l y o k m e g h a g y t a k . A z t n s t , k a p t r a g a d n n a k m r h o l n a p r e g g e l , h o g y a k i n c s s s b a n m e g e l Qz z e n e k b e n n n k e t . - A z g y s z i s ? - k r d e z t e K l n a y a l e g n a g y o b b e r Qf e s z t s s e l . - S e n k i r t s e t e s z e m t qz b e a k e z e m e t - c s a k a z r t a z e g y e m b e r r t v a g y o k h a j l a n d k e z e s k e d n i , a k i n e k a l e v e l e t k l d m l t a l a d . E z a z e m b e r p e d i g s e n k i m s , m i n t S z e m e r e M i k l s c s s z r i s k i r l y i k a m a r s , f l d b i r t o k o s , a k i m i n d e n n e m z e t i i d e n a k a z e g y e d l i p r t f o g j a , m i t a S z c h e n y i I s t v n b e h u n y t a a s z e m t . P m i n d e n b i z o n y o s s g g a l m a j d i n t z k e d i k g y n k b e n r d e m l e g e s e n , m i k o r m e g t u d j a , h o g y o r s z g o s g y n k b e n m r M i s k o l c r a r k e z t n k a s z a b o l c si storaljval. - s ha azt talln mondani, hogy semmi kze sincs hozznk? Szabolcs vezr ekkor Klnay flhez hajolt: - Megsghatod neki, hogy elfogyott az tikltsgnk, enlkl pedig nem folytathatjuk akcinkat. Ezrt kell mg az jjeli vonattal elutaznod. Klnay nagy szemeket meresztett Szabolcs vezrre, aztn csaknem nnepelve kiltotta: - Mindig tudtam, hogy zsenilis ember vagy, de ilyen zseninek mgsem mertelek volna gondolni. Ha megengeded, a nagyobb nyomatk kedvrt mg azt is hozzteszem levele d h e z , h o g y m i a m a g u n k r s z r Ql m g t i k l t s g h i n y b a n i s s z v e s e n f o l y t a t n n k e x p e d c i n k a t A t t i l a s r j h o z , d e z l o g b a n v a g y u n k a z a v a s i p i n c b e n . S z a b o l c s v e z r e l g o n d o l k o z o t t K l n a y s z a v a i n . - N e m , e z t t a l n m g s e k e l l e n e m o n d a n o d . K r v o l n a r o s s z h r t k l t e n i a f o g a d s n a k , a k i m g i s c s a k e m b e r s g e s e n b n i k v e l n k , s e m m i f l e k o n t n a k a z r t e l Qr e n e m k r v e , a m i t a n y r s g i f o g a d s o k , k l n s e n a z o r s z g u t a k m e l l e t t f e k v Q f o g a d k b a n , a l i g h a m u l a s z t a n n a k e l . - A h e l y r a j z i v i s z o n y o k ! - s h a j t o t t a K l n a y . - U t v g r e a n y r i v e n d g l Qs k s f Qp i n c r e k m r a h o n f o g l a l s t a i s m e r i k m e g s z o k o t t v e n d g e i k e t . K r l b e l l g y f o l y t l e a z a b e s z l g e t s , a m e l y n e k v g e z t v e l K l n a y g y o t t h a g y t a a p i n c b e n m u l a t t r s a s g o t , m i n t S z e n t P l a z o l h o k a t . ( N e m i s g y Qz t k e l g g s a j n l n i a m i s k o l c i u r a k , h o g y e g y i l y e n k i t qn Q h a z a f i v a l m e g f o g y a t k o z t a k . ) - L e g a l b b a k o c s i m a t v r t a v o l n a m e g , a m e l y m i n d j r t r t n k j n - s o p n k o d o t t a f o g a d s . - B i z t o s a b b g y - f e l e l t S z a b o l c s v e z r . - L e h e t , h o g y j r m q e s e t n f i k e r e n v i t e t t e v o l n a m a g t P e s t r e b a r t o m , s a f i k e r n e m j t t v o l n a v i s s z a . I t t r a g a d t u n k v o l n a a z A v a s o n . - A z s e m l e t t v o l n a v a l a m i n a g y b a j , e n n i - s i n n i v a l n k m a j d c s a k a k a d t v o l n a m g e b b e n a z e s z t e n d Qb e n . n a p r o s v e k e t s z e r e t e m . - N l a m a p r a t l a n o k j e l e n t e n e k v a l a m i f e l f o r d u l s t . R e n d s z e r i n t a z e g s z s g i l l a p o t o m b a n s z o k o t t v a l a m i f o r d u l a t b e k v e t k e z n i . - M a r a d j o n i t t , S z a b o l c s v e z r , a p r a t l a n e s z t e n d Qb e n , m i m a j d v i g y z u n k a z e g s z s g r e , k i k r l j u k b e t e g s g b Ql - f e l e l t a n y l t s z v q f o g a d s . - H a mr ezer esztendeig vrakozott az a kincs az jabb felfedezsre, egy-kt esztendeig mg kibrja trelemmel. Szabolcs vezr a fogads nyjas szavaibl azt kvetkeztette, hogy holnap reggel, mikor felnyitja a szemt: tn mgse kopogtatnak ajtajn a szmlva l , a m i t Ql l e g j o b b a n r e t t e g e t t , m e r t a z i l y e n n a p j a h a l l o s a n e l v o l t r o n t v a . E z r t b i z o n y o s m r t k i g m e g n y u g o d v a i t t a k i a S z e n t J n o s - l d s t , a m i a p i n c k n l , b c s z s o k n l n h a h o s s z a d a l m a s a b b , m i n t v r o s i h e l y e n , m e r t a p i n c b e n n e m k e l l a t t l f l n i , h o g y n e m j u t m r b o r a z l d s e l m o n d s r a . A m e g n y u g o d o t t S z a b o l c s v e z r i s m t a s z a b a d b a r k e z e t t , m o s t m r s z r e v e t t e , h o g y f o g y h o l d s p a d o z i k a z g b o l t o z a t o n , s e z r t m e g j e g y e z t e : - V i h a r o s i d Qr e v a n k i l t s . - C s a k a d d i g h a l l g a s s o n a s z l , a m g a v r o s ba rnk. Ott mr dudlhat kedvre - vlaszolta a fogads, akit komoly magaviseletvel lthatlag megnyert Szabolcs vezr. (Nem dicsrte tlsgosan borait, de nem is panaszkodott miattuk. Mindig gyans az a vendg, aki nyelvet csettint mindenfle bornak, amit elbe adnak; mg gyansabb, aki a bornl is borabbat kvn.) A messzesgben vonat ftylse hangzott fel az ji tjon. - Ez az jszakai pesti vonat, amelynek indulsig a knyelmesebb emberek le szoktak fekdni, s gybl kltetik fel magukat. Brr! A hi d e g b o r z o n g a t , h a c s a k a r r a g o n d o l o k , h o g y v a n n a k e m b e r e k , a k i k j s z a k a k e l n e k f e l a z g y b l , j s z a k a b o r o t v l k o z n a k , m o s d z n a k , l t z k d n e k . M i l y e n l e h e t a z : j s z a k a e g y s z qk c i p Qt f e l h z n i , a m i k o r a z e m b e r e g y m a g b a n k r o m k o d i k a z e g s z s z l l o d b a n . R e g g e l : a z m s , a k k o r l e g a l b b m i n d e n s z o b b a n k r o m k o d n a k - j e g y e z t e m e g J n o s b c s i , a k i n e k a z v o l t a h r e , h o g y s z e r e t i p r a k t i k u s s z e m p o n t b l n z n i a d o l g o k a t . - M o s t u t a z i k K l n a y ! N e k i n e m k e l l e t t g y b l f e l k e l n i , c s a k a b o r o s v e g m e l l Ql ! - N e m i s l e h e t j z a n f e j j e l u t a z n i j s z a k a - d u p l z o t t J n o s b c s i . - M e g k e l l e l Qb b g y a z n i a z a l v s t a s z qk v a s t i k u p b a n , h o g y a z e m b e r n e k l e g y e n b t o r s g a l e t o l n i a c g o s c i p Qj t , a k r m i l y e n s z o m s z d s g b a n . C i p Qb e n a l u d n i c s a k a h a l l r a t l t e k s z o k t a k . - C s a k e l n e v i g y e v a l a m i n Q a c i p Qj t , m i n t e z t m r m e g t e t t e e g y s z e r e g y t i t r s n Qj e K l n a y n a k , m g p e d i g a c s a p i v o n a l o n . s K l n a y n e m m e r t m g a k o n d u k t o r n a k s e p a n a s z k o d n i . - E j n y e , s z r e s e v e t t e m v o l n a a k i s m o k n y e m b e r r Ql e n n y i u d v a r l s t - f e j e z t e b e J n o s b c s i K l n a y r l v a l e l m l k e d s t . . . . M i k o r d l e l Qt t , a h o s s z a s p i n c z s u t n S z a b o l c s v e z r m g a m s i k o l d a l r a a k a r t f o r d u l n i , h o g y v a l a h o g y e l t l t s e a z i d Qt M i s k o l c o n , k o p o g t a t t a k a v e n d g s z o b a a j t a j n . - H t m g i s h o z z k a k o n t t ! - s h a j t o t t a m a g b a n S z a b o l c s v e z r , s h a l l h a t l a g h o r t y o g n i k e z d e t t , a m i p e d i g n e m v o l t s z o k s a . D e a k o p o g s i s m t l Qd t t , s e g y h i v a t a l o s h a n g j e l e n t e t t e : - T v i r a t o t h o z t a m a n a g y s g o s r n a k ! E r r e m r S z a b o l c s v e z r f e l u g r o t t a z g y b l , m e r t b i z t o s r a v e t t e , h o g y K l n a y i s m t e l t e m e g a c s a p i e s e t e t , v a l a m e l y t i t r s n Qj v e l e l v i t e t t e a c i p Qj t , s m o s t m e z t l b l l S z o l n o k o n a z l l o m s o n . V a g y t n C e g l d e n ? K p r z s z e m m e l n y l t a s r g n y u t n , s a z a b l a k n l a k v e t k e z Qk e t o l v a s t a a s r g n y t a r t a l m b l : t i k l t s g t v i r a t i l a g m e g y . S e n k i s e m a r a d j o n e l . S z e m e r e M i k l s . - K l n a y ! K l n a y ! - k i l t o t t a h r o m s z o r n f e l e d t e n S z a b o l c s v e z r . M e g c s p t e a j o b b j v a l a b a l t e n y e r t . N e m l m o d o t t , j a v b a n b r e n v o l t . N Y O L C A D I K F E J E Z E T P i r o s m e z Qb e n z l d m a c s k a A h u n o k z s z l a j a - H t m o s t m r n i n c s m s h t r a , m i n t c s a k a z , h o g y v a l d i h u n o k m d j r a t a r t s u k b e v o n u l s u n k a t a n e m z e t f Qv r o s b a . E g y i k n k e t - m s i k u n k a t a s z r m a z s n l f o g v a i s m e g i l l e t i e z - m o n d S z a b o l c s v e z r . - Z o b o l u , a z n Qs a p m o l y a n h u n i v a d k v o l t , h o g y m g a s z e n t g a l l e n i c s a t b a n , t s z z v v e l A t t i l a h a l l a u t n i s s s z e t v e s z t e t t k Qt a z e l l e n s g e k I s t e n o s t o r v a l . P e d i g I s t e n o s t o r a m r s z z a d o k t a a D u n a f e n e k n f e k d t h u n s r j b a n . - L e g e l Qs z r i s e g y i g a z i h u n l o b o g r l k e l l g o n d o s k o d n u n k , m e r t a n l k l e g y t a p o d t a t s e m t e h e t n k . E d d i g i s s a j n l t a m , h o g y a f o g a d k a p u j a f l k i n e m t qz h e t t k a z s z l t , h o l o t t a z t m i n d e n l e h e t Q a l k a l o m m a l m e g t e s z i k M i s k o l c o n , d e M a g y a r o r s z g e g y b r s z e i b e n i s . A z t r a k e l t e k n a g y h e l y e s l s s e l h a l l g a t t k S z a b o l c s v e z r s z a v a it, mert tkzben, idegen tjakon, a legtbb ember szereti, ha ms gondolkozik helyette, s ms gondoskodik rla. Ezrt van az, hogy utasemberrel mindentt knnyen elbnnak, ahol tudjk a nyelvt. Ktaj, Buj s Geszterd tizedesek, valamint Lnyi Anti, az o r o s i j e g y z Q, a k i k a t e g n a p i S a j - p a r t i k i r n d u l s n l a l a p o s a n s s z e v e s z t e k a m u h i c s a t a m e g b e s z l s n l , h o g y t a l n m g m o s t i s o t t l l n n a k v a l a a S a j n l , s e g y m s n a k m a g y a r z z k , h o g y a n k e l l e t t v o l n a I V . B l a k i r l y u n k n a k a t a t r s g o t m e g g y Qz n i , m i n t h o g y b i z o n y r a a m o h c s i c s a t a m e z Qn i s d i s p u t l n a k m a g y a r o k , h a o d a v e t Qd n e k , m i n t k e l l e t t v o l n a T o m o r i n a k v d e k e z n i a t r k e l l e n , a m e l y a t a t r u t n a l e g n a g y o b b p u s z t t s t v i t t e v g b e h a z n k b a n . . . T e g n a p e g y o r s z g t i c s r d b a n f o l y t a t t k a v i t t a k u n o k r u l s r l ( s z e r e n c s r e e g y e t l e n k u n s e v o l t k z e l b e n - t v o l b a n ) , a s z e k r t b o r f e l e s l e g e s s g r Ql , a m i k o r i s s o k j m a g y a r k o c s i j u t o t t a k t k e r e k q t a l y i g k o n r k e z e t t t a t r s g z s k m n y b a , l t a l b a n a m u h i c s a t a e l h i b z o t t s g r l , m e r t a m a g y a r o k s z z e s z t e n d Qk m l v a i s b r l a t a l v e t t k m i n d e n c s a t j u k a t , A t t i l a k a t a l a u n u m i c s a t j a t a ( a m i k o r a h i b k k e z d Qd t e k ) , G r g e y A r t r v i l g o s i f e g y v e r l e t t e l i g ( a m i k o r a h i b k b e f e j e z Qd t e k ) . N e m a k a d t m g o l y a n m a g y a r e m b e r , a k i j o b b a n n e t u d t a v o l n a a d o l g o t a r g i h a d v e z r e k n l , t a l n a z e g y H u n y a d i J n o s n a k n e m t m a d t v e t l y t r s a a k s Qi v i t a t k o z k k z t t . M i k o r L n y i A n t i , a k t e k e d Q o r o s i j e g y z Q s h a j t v a m e g s z l a l t : - H a b r n e m l e h e s s e n t u d n i , h o g y v g e r e d m n y b e n n e m r d e m e l t k - e m e g a m a g y a r o k a m u h i c s a t t ? P e r s z e e z t m r a k k o r m o n d t a L n y i A n t i , a m i k o r m r t b b s z r i s m e g t l t e t t k a h o s s z n y a k v e g e k e t a z s i d v a l , s a j z a n s z e l k a l a n d o z o t t , l e g j o b b a n a j e g y z Q , a k i s z e r e t e t t m l y e b b r e h a t o l n i a t r t n e l e m b e n , m i n t a h o g y a k l n b z Q f e l e k e z e t i i s k o l k b a n t a n t j k , s t a g j a v o l t a B u d a p e s t e n s z k e l Q T r t n e l m i T r s u l a t n a k . ( B e k l d Qj e v o l t a z v i t a g s g i d j n a k . ) - M e r t a t a t r o k , a m a g y a r o k v r r o k o n a i n e m h i b a j t t e k i d e z s i b l . B o s s z t l l n i j t t e k a m a g y a r o k o n , m e r t a z o k k i j t s z o t t k Qk e t A t t i l a k i ncsnl, mint ahogy mi se visszk el szrazon, hogy Attila kincseinek maradvnyt megtallva: nem szmolunk el rla az orszgnak. ...Ez volt az a mondat, amelyet Lnyi Anti a Saj-parti csrdban kiejtett, amelynek kiejtse utn ppen gy meneklnie kelle t t n e k i , m i n t I V . B l a k i r l y n a k a m u h i c s a t b l , a z z a l a k l n b s g g e l , h o g y n e m v o l t a k m e l l e t t e R u d a c s f i a i , D o n s B a r n a b s , a F y n e m z e t s g b Ql , a k i k v d e l m e z t k a m e n e k l Q k i r l y t , d e m g a G y e n e s n e m z e t s g b e l i I w n k a A n d r s s e m , a k i a s a j t l o v t a d t a t a k i r l y n a k , a m i k o r a t a t r o k c s a k n e m u t o l r t k . L n y i A n t i t u t o l r t k , s c s a k a z r t n e m h z t k f e l a z e l s Q f r a , m e r t S z a b o l c s v e z r h e l y b e n h a g y s t v r t k a z t l e t v g r e h a j t s h o z . - M r e g a m a g y a r t r t n e l e m , h a b o r o s f Qv e l m a g y a r z z k ! - m o n d S z a b o l c s v e z r , a f o g a d b a n l v e a h v e i k z t t , s s s z e r n c o l t h o m l o k k a l h a l l g a t t a a z e l Qt e r j e s z t s t . - V r j u k m e g a n y u g o d t a b b i d Qk e t , f g g e s s z k f e l a z t l e t k i m o n d s t , m o s t t o n v a g y u n k , s e z e r m s t e e n d Qn k v a n . . . - p r b l t a c s i l l a p t a n i a k e d l y e k e t S z a b o l c s v e z r . A h a d n a g y o k l t s z l a g e n g e d t e k i s v o l n a , d e a k i s t e r m e t q, m o k n y L n y i A n t i a z e n g e d k e n y s g l t t r a m g j o b b a n p a t t o g o t t . - E g y r i g s e v i s e l h e t e m t o v b b a h a z a r u l s v d j t , a m e l l y e l i l l e t n e k ! - M a g a m i s g y z s u z s r o z o m a h e l y z e t e t , h o g y d n t s k e l l - v l e k e d e t t G e s z t e r d , a k i t l a T i s z r a r k e z v e , k l n b z Q o l y a n s z a v a k a t v e g y t e t t b e s z d b e , a m e l y e t o t t h o n n e m t u d o t t h a s z n l n i . - M i r Ql k e l l d n t s ? - h o r k a n t f e l L n y i A n t i . - A r r l , h o g y g a z e m b e r v a g y , v a g y n e m v a g y g a z e m b e r - k i l t o t t a t e g n a p i t qz z e l a m s i k k t t i z e d e s , p e d i g m r a l u d t a k e g y e t a d o l o g r a , d e h t A t t i l a k i n c s r Ql i s s z v o l t I V . B l a k i r l y e s e t b e n . s i t t s z o r t o t t a c s i z m a , m i n t S z a b o l c s v e z r n a g y b l c s e n f l i s m e r t e a t n y l l s t . U g y a n e z r t i n t e t t L n y i A n t i n a k , h o g y m o n d a n e l m i n d a z t , a m i a t r t n e l m i t u d o m s a s z e r i n t A t t i l a k i n c s e i v e l t r t n t . - N a g y o n e g y s z e r q a d o l o g , c s a k n m e l y k z s g b e n k e l l k i d o b o l n i a z i l y e n e g y s z e r q d o l g o t , a h o l a z e l l j r k s s z e l n e m r i k f e l a d o l g o k a t . A z n s z e r n y , d e t b b t r t n e l m i k t f o r r s l t a l i s t m o g a t o t t n z e t e m s z e r i n t a z Qs m a g y a r o k e l i n d u l s n a k k i i n d u l s i p o n t j a A t t i l a k i n c s n e k a f e l t a l l s a v o l t . - N e i s m t e l j n k d o l g o k a t , a m e l y e k e t m i n d e n k i t u d - v g o t t k z b e S z a b o l c s v e z r , h o g y a k i s j e g y z Qt a z i n d u l a t p a r i p i a s r t e g e t s t e r r e n e r a g a d j k . - g y l l v n a d o l g o k , b i z o n y o s n a k l t s z i k , h o g y a z o d a h a z a m a r a d t z s i a i r o k o n o k , g y a t a t r o k i s t r e l m e t l e n l v r t k a m a g y a r o k i z e n e t t a D u n a m e l l Ql , h o g y m i t v g e z t e k a r j u k b z o t t d o l o g b a n . F Qk n t , m e g t a l l t k - e a k i n c s e t ? M e n n y i a k i n c s ? H o z z k - e z s i b a a z r k s g e t , v a g y a z r k s g f e l o s z t s a v g e t t s z e m l y e s e n f r a d j a n a k i d e a s z e g n y o t t h o n m a r a d t r o k o n o k ? P o s t a n e m j r t a b b a n a z i d Qb e n , s g y n e m c s o d l h a t , h o g y c s a k n e m h r o m s z z e s z t e n d Q t e l t b e l e , a m g a z z s i a i r o k o n o k m e g t u d t k , h o g y a z r k s g f e l v t e l r e k l d t t m a g y a r o k a k i n c s e t n e m c s a k m e g t a l l t k , h a n e m o r s z g a l a p t s r a , k e r e s z t n y s g f e l v t e l r e e t c e t e r a e l i s k l t t t k . H a s z m l t k r t e k v o l n a t Ql k : Qk i s c s a k a z t m o n d h a t t k v o l n a , m i n t a z e g y s z e r i e m b e r , h o g y j t t n k - m e n t n k s z z f o r i n t , i t t u n k - e t t n k s z z f o r i n t s g y t o v b b . H t e n n e k m e g b o s s z u l s r a k e r e k e d t e k f e l a t a t r o k m i n t b n t e t Qk , s z s i b l a M u h i - p u s z t i g j t t e k , a n l k l h o g y v a l a k i t b n t o t t a k v o l n a t k z b e n . N e k i k c s a k M a g y a r o r s z g o n v o l t d o l g u k , M a g y a r o r s z g g a l v o l t e l s z m o l s u k a z e l p r d l t A t t i l a - k i n c s m i a t t , a m e l y b Ql m r n e m j u t o t t a k u n o k n a k s e , a k i k a t a t r o k a t m e g e l Qz t k , s a k i k b k e s s g e s e n a k a r t a k m e g e g y e z n i I V . B l v a l l e g a l b b a z o r s z g b i r t o k n . E h e l y e t t a k u n k i r l y t P esten gy megvertk, hogy belehalt. Vigyzzunk mi is, hogy hov nylunk, amikor rksget megynk keresni az idegenben. Szabolcs vezr, hogy a beszdnek ilyen fondorlatos lt vegye, szelden kzbeszlt: - Hogy hvtk azt a kun kirlyt, aki rksgt kereste? - K u t h e n n e k h v t k - v g t a k i a z o r o s i j e g y z Q. - M g e z t s e t u d n n k ! - d r m g t e G e s z t e r d t i z e d e s a z u j j t p a t t o g t a t v a . - T u d j k , n e m t u d j k , a z m o s t m r e g s z e n m i n d e g y . A t a t r o k n e m i s a k a r t a k m s t M a g y a r o r s z g o n , m i n t b n t e t n i , e z r t k o n c o l t a k f e l m i n d e n k i t , f r f i t , a s s z o n y t , g y e r m e k e t k m l e t l e n l , e z r t l e t t t a t r , e m b e r e v Q, g y i l k o s a z a s o k m a g y a r , a k i m i n d j r t k a k a s t o l l a t t qz t t a s v e g e m e l l , h o g y a t a t r o k h o z h a s o n l v l v n : a l e g y i l k o l s t l m e g m e n e k l j n . E z r t n e m t a l l t e g y e t l e n m e n e d k e t s e I V . B l a a z o r s z g b e l s e j b e n , m e r t a t a t r n a k c s a k Qr f j t a f o g a : a k i r l y t a k a r t a z s i b a v i n n i l n c o k k z t t . s n e m r e s t e l l t a z a d r i a i s z i g e t e k i g m e n n i I V . B l a u t n , m i k o r m e g h a l l o t t a , h o g y a k i r l y o d a m e n e k l t a z i d e g e n n p e k h e z . g y b n t e t e t t z s i a h r o m s z z e s z t e n d Q m l v a a z e l s i k k a d t A t t i l a - k i n c s e k r t . C s a k e z t a k a r t a m m o n d a n i . S z a b o l c s v e z r t r e l m e , a m e l l y e l a z o r o s i j e g y z Qt h a l l g a t t a , t r a g a d t a t b b i j e l e n l e v Qk r e i s , a k i k a s r h z a s z t a l r a k n y k l t e k . L n y i A n t i e z r t k z b e s z l s n l k l b e v g e z h e t t e m o n d k j t , s Qt m g a b b a n a m e g t i s z t e l t e t s b e n i s r s z e s l t , h o g y S z a b o l c s v e z r k r d s t i n t z e t t h o z z : v a j o n n i n c s t b b m o n d a n i v a l j a A t t i l a k i n c s r Ql ? L n y i A n t i m l t s g g a l , d e t a g a d l a g r z t a a f e j t . S z a b o l c s v e z r e k k o r n a g y o t f o h s z k o d o t t : - H t a b b a n i g a z a v a n a z o r o s i a k i g e n t i s z t e l t f Qj e g y z Qj n e k , h o g y m i n e m k n y s z e r t n k s e n k i t a r r a n z v e , h o g y v e l n k t a r t s o n h a z a f i a s v l l a l k o z s u n k b a n , a m e l y n e k v g h e z v i t e l r e e l i n d u l t u n k . N e m k n y s z e r t h e t j k L n y i A n t i b a r t u n k a t s e , m i n t a h o g y b o l d o g u l t n a g y J s a A n d r s u n k , a v r m e g y e i m z e u m m e g a l a p t j a s e m k n y s z e r t e t t e a z o r o s i a k a t a r r a , h o g y m i n d e n t r t t i b r i k e t , f a z e k a t , r g i s g e t , a m i t t a v a s z i s Qs z i s z n t s k o r a f l d a l a t t t a l l t a k , b e s z o l g l t a s s a n a k a m e g y e i m z e u m n a k . D e a k i b e s z o l g l t a t t a : e g y p i c u l t k a p o t t f r a d s g r t . A z t h i s z e m , h o g y e z t p p e n L n y i j e g y z Q r d o b o l t a t t a k i a k i s b r v a l O r o s k z s g b e n . - K i d o b o l t a t t a m - f e l e l t m o k n y u l a j e g y z Q, m i n t h a l l n a f e l e l Qs s g e t e z r t a c s e l e k e d e t r t i s . M i n t a h o g y l t a l b a n a z l e t e n a g y r s z t a z z a l t e l t e l , h o g y m i n d i g a f e l e l Qs s g e t l l t a , m i n t o l y a n e m b e r , a k i r e e g y k z s g g y e i v a n n a k b z v a . - H t c s a k a z t a k a r o m g y b a r t i l a g m o n d a n i , h o g y u t n u n k n e m j n n e k a t a t r o k ! - m o n d m o s t S z a b o l c s v e z r m a g a s r a h z v a a s z e m l d k t , s a z o k a l l t i s z t a , s o h a s e v r b e b o r u l t v a g y z a v a r o s s z e m v e l h o s s z a n t a j e g y z Qr e n z e t t . - N e k e r e s s k a t r t n e l e m b e n a c s o d a b o g a r a k a t . A z t h i t t e m , h o g y r d e m l e g e s e b b m o n d a n i v a l d v a n a s z b a n f o r g k i n c s r Ql . - M i i s a z t h i t t k - e r Qs t e t t e m e g K t a j S z abolcs vezr szavait. - Rgi monds, hogy pnz beszl, kutya ugat. Buj is tudott valamely, az esetre alkalmazhat mondst: - Olyan ez az egsz dolog, mint a bcsi suszterinas esete, amelyet akkor hallottam, amikor utoljra Bcsben jrtam. Buj tizedes adomjt nem hagytk befejezni, mert azt ismerte mr az egsz vrmegye. De klnben Joln brn vratlan megjelense amgy is vget vetett volna minden beszdbeli tekergsnek. A b r n k t e l e s s g n e k t a r t o t t a , h o g y m e g l t o g a s s a a v r m e g y j b Ql v a l f r f i a k a t , h a m r e g y b k n t n e m l e h e t e t t a h z i a s s z o n y u k . - I s t e n h o z t a , b r n - k i l t o t t f e l n a g y m e g k n n y e b b l s s e l S z a b o l c s v e z r . - A z Qs m a g y a r o k I s t e n e k l d t e n t s e g t s g n k r e . A hunok lobogjrl van sz, amelyet aligha szerezhetnnk meg az n tancsa nlkl. A zszl elksztshez mgiscsak jobban rtenek az asszonyok. A frfiaknak a zszl tisztasgra ktelessgk vigyzni. - Mindig gy volt, mita frfiak lnek a vilgon - m o n d J o l n b r n , a k i a z t a s z t , h o g y f r f i , m i n d i g o l y a n h a n g s l l y a l e j t e t t e k i s z j n , m i n t h a l e g a l b b i s a z A t y a i s t e n r Ql v o l n a s z . ( V a n n a k o l y a n d e r k n Qi t e r e m t m n y e k , a k i k n e k k e d v r t r d e m e s f r f i n a k l e n n i . A b r n e z e k k z t a r t o z o t t . ) - H t u r a i m , h a m e g e n g e d i t e k , a z s z l t o k r l m a j d n g o n d o s k o d o m , i t t l e s z p o n t o s a n a z i n d u l s p e r c b e n . N e m l e h e t o l y a n k i c s i n y , s e o l y a n n a g y M i s k o l c v r o s a , h o g y e g y d a r a b p i r o s s e l y m e t , z l d s e l y m e t n e t a l l n k b e n n e . - P i r o s m e z Qb e n z l d m a c s k a : e z v o l t A t t i l a j e l v n y e , a n n a k a z l m n a k e m l k e z e t r e , a m e l y e t n a g y b t y j a s t r b a n l m o d o t t . E g y k i s p r d u c k l y k h z h a s o n l m a c s k a e g y a r a n y g o m b o t g u r t o t t a l b a i h o z , m i n t h a a f l d g m b t h e l y e z t e v o l n a a z u r a l k o d s r a k s z l Q i f j h u n l b a i h o z . E z e k a z l d m a c s k s l o b o g k m u t a t t k a h u n k i r l y h a t a l m t a B r e n t t l a R a j n i g , R m t l G a l l i i g . A h o l e z e k m e g j e l e n t e k : o t t m s k p p e n z g o t t a s z l , m s s z n e l e t t m g a f n f g g Q p i r o s a l m n a k i s , n e m c s a k a z e m b e r i o r c n a k . J o l n b r n e l i s m e r s s e l b l i n t o t t , m i n t m i n d i g , ha a frfiak hibtlanul mondtak el rtelmes szavakat. - A zszl itt lesz, mintha maga rika varrta volna, aki a legvitzebb volt a hun lenyok kztt. - Mintha Ildik, Attila felesge varrn - tdtotta Szabolcs vezr. - s miutn nagyon megtetszettek n e k e m , k e d v e s u r a i m , a k i k e r r e a z Qs i v i r t u s o k h o z h a s o n l u t a z s r a v l l a l k o z t a k , e l h a t r o z t a m m a g a m , h o g y n i s S z a b o l c s v e z r c s a p a t v a l t a r t o k , h a u g y a n h e l y e t a d n a k o t t e g y a s s z o n y n a k , a k i l e t b e n m g n e m i s m e r t e a k n y e s s g e t . A k i r e n e m k e l l k l n s e b b en vigyzni, mert magnosan is tal tud menni a kocsiton. Engem gyerekkorom ta nem hordott lben senki. - Elg rosszul tettk - felelt Szabolcs vezr Joln brn szavaira. - Tessk velnk parancsolni, mint mr tegnap is jelenteni btorkodtam, azrt vagyunk Miskolcon, hogy mltsgodnak szolglatra legynk. Ha mr az rdg se szeret minket, nyrieket, legalbb mi szeressk egymst. Ha igazn megtenn a brn azt az ldozatot, hogy velnk jnne, mint rika ment egytt valaha Ellkkal s a tbbi hunokkal, mikor azok a Rajnhoz kirndultak? - Nemcsak magam megyek, hanem a szobalnyomat is magammal hozom, mert egy asszonynak mgiscsak kell nha valakivel prlekedni - grte Joln brn. - Engem mr gy nevelt az uram, hogy vele sohase tudtam veszekedni. O l y a n l d o t t e m b e r , h o g y n y o m b a n z s i n a t b a , g y ql s b e , p a p v l a s z t s r a , e g y h z i g y e k b e n u t a z i k o t t h o n r l , h a s z r e v e s z i , h o g y b a l l b b a l k e l t e m f e l . M o s t i s e s p e r e s e k k e l z s i n a t o l v a l a h o l a D u n n t l , a h o v n n e m m e h e t e k u t n a , m e r t a p a p o k k a l , p a p n k k a l c s a k T i s z a K l m n n t u d o t t k i j n n i . H t n t e k i n t e t e s r k k a l t a r t o k , m r c s a k a z r t i s , h o g y k i v l o g a s s u k a k i n c s e k k z l a z a s s z o n y i h o l m i k a t , k a r p e r e c e k e t , f l n f g g Qk e t , h a j t a r t a b r o n c s o k a t , d e r k v e k e t , a m i h e z t e k i n t e t e s r k t n n e m k o n y t a n n a k . - S z e n t i g a z . S z e m e r e M i k l s s r g n y b e n v i l g o s a n b e n n e v a n , h o g y s e n k i s e m a r a d j o n o d a h a z a , a k i n e k v a l a m i k z e l e h e t E t e l k i r l y k i n c s h e z . A z t i k l t s g g e l n e m t a k a r k o s k o d u n k , o l y a n e z , m i n t a k v e t v l a s z t s i k l t s g . A m s v i l g o n i s s z m o n k r i k a z e m b e r t Ql , h a a z u t o l s f i l l r i g e l n e m k l t t t e a r r a a c l r a , a m e l y r e a d t k . O k o s a b b a n n e m b e s z l h e t e t t S z a b o l c s v e z r , a b r n m e g i s d i c s r t e s z a v a i r t . B r s o h a s e j t t e m v o l n a e l S z a b o l c s b l , a h o l a z u r a k m g m i n d i g t u d j k , h o g y a n k e l l a n Qk k e l b n n i . A z t n e l m e n t , h o g y a l o b o g d o l g t e l i n t z z e , a m e l y l o b o g n a k a z g y b e n m a j d a m r e m l t e t t s z o b a l n y s e g t s g t i s i g n y b e v e s z i , m e r t a z k i t a n u l t v a r r n Q. - H l i s t e n n e k , a k k o r a g o m b j a i n k a t s e k e l l f l t e n i , h a a z o k t k z b e n i t t - o t t l e s z a k a d n a k - r e m n y k e d e tt Szabolcs vezr. - Az a nadrggomb, amit mi felvarrunk, legalbb kt esztendeig a helyn marad. Az uram otthon ugyan szeld ember, de a zsinatokban mgiscsak felhevl nha. De mg egyetlen mellnygombja se pattant le. Embere vlogatja - gondolta Szabolcs v e z r . I g a z , h o g y Q s e a d o t t o t t h o n b a n L i n d a n n i n e k s o k d o l g o t a z i n d u l a t o s a n l e s z a g g a t o t t g o m b o k k a l . K I L E N C E D I K F E J E Z E T A z i g a z i n Q m i n d i g g y s z e r e t , m i n t h a e l Qs z r s z e r e t n e K s Q Qs z i n a p v o l t , a m i k o r P e s t a l r k e z t e k . A z u t o l s s t c i t a S r g a c s i k v e n d g l Qb e n t a r t o t t k , d e i t t m r t b b c i k r i a v o l t a f e k e t e k v b a n , h o g y a z t a k u t y k o n k v l m s r m m e l f o g y a s z t h a t t a v o l n a . A n a p c s a k d l f e l b j t e l Q a f e l h Qk b Ql , a m e l y f e l h Qk r Ql a l e g j o b b s z e m s e l l a p t h a t t a m e g , h o g y m i t b b b e n n k : f s t v a g y h , m i n t h a a p e s t i e k m r a f e l h Qk e t i s h a m i s t a n k . S z a b o l c s v e z r a c s a p a t l n l o v a g o l t , m g p e d i g j o b b r l , a h o l a v e z r n e k a h e l y e , m g b a l o l d a l r a J o l n b r n e s e t t a m a g a k a n c j v a l , h o l o t t g y a l o g s z e r r e l m s l e t t v o l n a a s o r r e n d . S z a b o l c s v e z r e z t g y m a g y a r z t a : - K t e s e t v a n , m i k o r a h l g y a f r f i b a l o l d a l r a k e r l . A z e g y i k e s e t a t e m p l o m i e s k v Q, a m i k o r Qs i s z o k s s z e r i n t a f r f i t t r d e p e l t e t i a s e k r e s t y s j o b b o l d a l t a z o l t r l p c s Qj r e . A m s i k e s e t p e d i g l o v a g l s n l f o r d u l e l Q, a m e l y s z o k s t F e r e n c J z s e f k e z d t e . E r z s b e t k i r l y n f l t j o b b o l d a l t l o v a g o l n i , h o l o t t j l l t a n y e r e g b e n . A v e z r u t n h o z t k a l o b o g t . K e s k e n y , k t s z r n y , d r d a n y l r e t qz t t h u n l o b o g v o l t , p i r o s m e z Qb e n z l d m a c s k a . T a l n c s a k a z s z l h o r d n e m v o l t e g s z e n a z o n o s A t t i l a k i r l y z s z l t a r t j v a l . D e a v i t z e k , a m e n n y i r e t Ql k t e l l e t t , l l a t b Qr k b e l t z t e k . R v i d , k a c a g n y s z e r q f a r k a s b u n d k b a , b r n y b e k e c s e k b e , v a d m a c s k a m e l l n y e k b e . C s a k H e n t e r v r n a g y j t t a m e g y e i h a j d k v i s e l e t b e n , m e r t Q m i n d e n t t a v i l g o n S z a b o l c s v r m e g y t j e l e n t e t t e ; m g a m s v i l g r a s e a k a r t m s r u h b a m e n n i , m i n t a r a n y o s v r n a g y l t n y b e n . s h o g y a j e l e n l e g u r a l k o d , H a b s b u r g - d i n a s z t i a s e p a n a s z k o d h a s s o n a k i n c s k e r e s Qk r e , P e s t m e g y b e r v e , a z e l Qc s a p a t b a v e t t k G d l l Qn W . g r f o t , a n y u g a l m a z o t t u d v a r i l o v s z m e s t e r t , a k i t e s t h e z l l z l d r e d i n g o t b a n , s z r k e P e j a c s e v i c s - p a n t a l l b a n , f e j n f n y e s r e v a s a l t c i l i n d e r k a l a p b a n l t a n y e r e g b e n , a m i f e l t qn t a h u n o k r k a p r m e s k a l a p j a i k z t t . D e a z r t l o m b l i v o l t a c s a p a t , a m i l y e n t n e m m i n d e n n a p l t n a k P e s t f e l k z e l e d n i , h a b r g y , k s Q Qs s z e l m g d i v a t b a n v a n n a k a f a l k a v a d s z a t o k , r k a v a d s z a t o k a f Qv r o s k r n y k n , a m e l y h e z a r s z t v e v Qk a r g i c e r e m n i s s g g a l l t z k d n e k . D e h t j l m e g g o n d o l j u k : m g i s c s a k n a g y k l n b s g v a n a k r a l e g r e g e b b P e s t m e g y e i a g a r s z , a s z z e s z t e n d Qs P o d m a n i c z k y G e y z a s a z e z e r e s z t e n d Qs h u n v i t z k z t t . A p e s t i v m n l a z o d a l l t o t t f i n n c l e g n y a k a r t a l k a l m a t l a n k o d n i , m e r t e z e k a k i v t e l e s h a t a l o m m a l f e l r u h z o t t v m o s o k s o h a s e m t u d n a k m e g f e l e l Q k l n b s g e t t e n n i a z u t a s o k k z t t . D e S z a b o l c s v e z r c s a k f e l j e r n t o t t a e g y k a n t r n y o m s s a l h a r a p s r a i s i d o m t o t t l o v t , s e z z e l a v m v i z s g l a t n a k n y o m b a n v g e l e t t . D e k l n b e n i s h r o m s a s t o l l l e n g e t t S z a b o l c s v e z r s v e g e m e l l e t t , e r r Ql P e s t e n i s t u d h a t j k , h o g y n e m m i n d e n e m b e r v i s e l h e t i . A b r n , b r t u d t a v o l n a m s k n t i s , a s s z o n y n y e r e g b e n l t a l o v o n , m e r t e g y d m n a k m i n d i g n Qi e s n e k k e l l l e n n i , h o g y k i r d e m e l j e a z t a k i v t e l e s h d o l a t o t , a m e l y e t i r n y b a n a f r f i a k t a n s t a n a k . U s z l y o s r u h j a m g f n y e s c s i z m j n a k a h e g y t i s e l t a k a r t a , m e r t a b b a n a z i d Qb e n , a m i k o r a n Qk h a r i s n y s l b u k a t m u t o g a t j k a b l o k o n : i m p o n l a f r f i a k n a k , h o g y e g y n Q, b r k i f o g s t a l a n l b a v a n , i n k b b e l r e j t e n a z t , m i n t k z s z e m l r e t e n n , h o g y m i n d e n p e s t i h o r d r g y n y r k d h e s s e n b e n n e . s m g k a n c j a s e v o l t a m a r v i d f a r k k a n c k k z l v a l , a m e l y e k e t r e g s g k r e a p e s t i k a l a p o s n k n a k a d n a k k l c s n a l i s t l l k b l , h o g y a V c i u t c b a n b e m u t a t h a s s k h t u k o n a l e g j a b b d i v a t o t , d e h o s s z f a r k , h o s s z s r n y q p a r i p a v o l t , a m i l y e n e n l e g f e l j e b b a c i r k u s z i g a z g a t f e l e s g e j r j a k r l a m a n z s t , m i u t n a l o v a r n Qk e l v g e z t k p r o d u k c i i k a t a k a r i k k o n v a l t u g r l s b a n , s e l g m e n n y i s g q c s k o t d o b l t a k t e n y e r k k e l a n a g y r d e m q p u b l i k u m f e l . N e m s z a b a d p r o f e s s z i o n t u s n a k l e n n i e g y n Qn e k , a k r m i l y e n p l y n m qk d i k . A z a z i g a z i n Q, a k i m i n d i g g y s z e r e t , m i n t h a e l Qs z r s z e r e t n e . J o l n b r n l o v a g f t y l a s l t z e t e u g y a n n e m e g s z e n i l l e t t b e a h u n l o v a s o k c s a p a t b a , i n k b b a f e l l e n g z Qs , m i s z t i k u s k z p k o r t p l d z t a , a m i k o r a v r r n Qk l h t o n n h a k i r n d u l s t t e t t e k a j o b b g y a i k k z , d e u g y a n m i t m e g n e m k e l l e n e b o c s t a n i e g y r i n Qn e k , a k i v l l a l k o z o t t a r r a , h o g y e g y l o v a s c s a p a t o t M i s k o l c r l a f Qv r o s b a k s r j e n ? - H u j , h u j ! - k i l t o t t a S z a b o l c s v e z r , a m i k o r a s a r k i b o l t h o z r t e k , m e r t m i n d e n v r o s e g y s a r o k k a l k e z d Qd i k , a k r m i n t p t e n k i s a z t a k Qm qv e s e k . E g y s a r o k s e g y k o c s m a : g y v a n a v i l g f e n n l l s a t a , m i n t h a a z l e t u t a s a i j o b b a n s z e r e t n n e k a s a r o k k o c s m k b a n m e g p i h e n n i . F e h r a r c , g n d r , f e k e t e h a j , k v r e s a s s z o n y l l o t t a z e l s Q a j t k s z b n , m i n t a v r o s c m e r e , s b t o r , d e m o s o l y g t e k i n t e t v e l , a m i l y e n a k o c s m r o s n k t e k i n t e t e , t e t Qt Ql t a l p i g v g i g m r t e a z i d e g e n e k e t . - V a l a m i k o m d i a r k e z e t t a v r o s b a ! - m o n d t a a t a g b a s z a k a d t k o c s m r o s , s a f i h o z g y s z l t : - M e n j c s a k , B e r c i , n z d m e g , h o z t a k - e a p r p n z t e z e k m a g u k k a l , v a g y v i n n i a k a r n a k ? E z v o l t a z e l s Q m e g j e g y z s , a m i P e s t e n f o g a d t a a v e n d g e k e t . N e m n a g y t i s z t e l e t b e n r s z e s l t i t t f e l l p s k . - H u j , h u j ! - i s m t e l t k a v i t z e k , a m i k o r g y o r s a b b g e t s r e n g a t t k l o v a i k a t , m e r t m e g f e l e l Q m d o n a k a r t a k b e v o n u l n i P e s t r e . A v m n l a f i n n c l e g n y m g m i n d i g a v a d l l a t o k k a l m e g r a k o t t , k e t r e c e s k o c s i k a t v r t a , a m i k o r a z e l Qh a d m r e l r k e z e t t a K e l e t i p l y a u d v a r h o z , a h o l a t r s g e n a h u n o k h o z h a s o n l z s z l v o l t a f l d b e t qz v e , s k r t t e e m b e r c s o p o r t o s u l s l t s z o t t . - T a l n m g i s c s a k j o b b l e t t v o l n a o t t h o n m a r a d n i a s z i l v a f a a l a t t , b u n d n f e k d n i , s u b v a l t a k a r z n i , m i n t i t t m i n d e n f l e s o k a d a l o m b a k e v e r e d n i - d r m g t e B u j t i z e d e s K t a j t i z e d e s n e k , b r l t s z l a g m i n d k e t t e n b s z k n l t e k l o v a i k o n . A p e s t i l e v e g Q a z o n b a n e l Qs z r i s m e g f l e m l t i a z e m b e r t , s a p e s t i k v e z e t r e r v e , a f a l u r l j t t k u t y k , a k r m i l y e n n a g y v i t z e k o t t h o n , i g y e k e z n e k a s z e k r a l b j n i . O l y a n l r m v a l l e z a v r o s , h o g y e g y v i d k i e b h a n g j t s e n k i s e h a l l a n m e g . M s d o l o g o t t h o n k r o m k o d n i , s m s P e s t e n k r o m k o d n i . A K e l e t i p l y a u d v a r n l , a h o l s z i n t e k e l l Qs k z e p b e p o t t y a n a f Qv r o s i l e t n e k a z i d e g e n : n y o m s t r z e t t a s z v e t j k n a z a z u t a z , a k i R k o s p a l o t a v a g y C i n k o t a t j n m g j a v b a n f o g a d k o z o t t , h o g y n e m s z l l a z i n b a a b t o r s g a , b r m e l y c s o d l a t o s d o l g o k a t i s l t n a a h a z a i f Qv r o s b a n . - E r r e , k o m k , e r r e ! - i n t e g e t e t t v o l n a a f l d b e t qz t t z s z l m e l l Ql K l n a y , m i n t o t t h o n a z l l a t v s r o n . D e a s z a k l l a s e m b e r t e l n y o m t k a pestiek, akik valahogy mgis msknt szndkoztak fogadni azokat, akik a Tiszntlrl jttek. A brn is htrarntotta a lovt, amikor Klnay nagyon is otthonos hangjt hallotta. gy ltszik, kt-hrom nap alatt kiismerte magt Pesten a titkr r - d r m g t e m g S z a b o l c s v e z r i s , m e r t n a g y o n m e g s z o k t a m r a r e s p e k t u s t , a m e l l y e l Qt t j b a n f o g a d t k m s f e l . D e m o s t e l Q l l o t t e g y s z l e s v l l , m l y e n b e n n l Q s z e m q, h o r g a s o r r , h i m l Qh e l y e s f o r m a z s i a i a r c e m b e r , a k i n e k o l y a n r i t k s s z a k l l a v o l t , m i n t a k e s e l y qn e k . C s a k p p e n a h a j a n e m v o l t c s i m b k b a k t v e , d e a s z e m e i o l y a n t v o l s g n y i r a f e k d t e k e g y m s t l , m i n t e g y s z l e t e t t m o n g o l n a k . M i n d e n n a p i r t e l e m b e n v v e : r i t k a c s n y a f r f i v o l t , m i u t n a f r f i s z p s g e k P e s t e n a b o r b l y o k c g r e i r e f e s t e t t l o v a g o k h o z i d o m u l t a k . - I l y e n l e h e t e t t H u b a v e z r - m o n d S z a b o l c s v e z r , a m i k o r e l Qs z r s z e m g y r e v e t t e a K e l e t i p l y a u d v a r k e r t j b e n l l o n g l f r f i t . H u b a v e z r f a n y a l o g v a t a r t o t t a s z j a e l Qt t z s e b k e n d Qj t , m i n t h a a b b a k p d s n e , h o g y h a n g j a m e g j j j n . A ruhzata ugyan akkor kszlhetett, a millenris killts idejben, amikor magyar dszruht varratott magnak mindenki, akr pnzrt, akr kontra, de a prduckacagny valdi volt, a kazursveg mellett gymntforgs kcsagtoll lengett, s a derekn kard v o l t , a m e l y e t e z e r e s z t e n d Qs s r b a n t a l l t a k , s k s z r qk v e k h a s a d t a k e l a l a t t a , a m g m e g t a l l t k a h o z z v a l k s z r qk v e t . O l y a n k Q k e l l e t t a k i f e n s h e z , a m e l y k Qb e n e g y b k a l t , s e l e v e n s z e m m e l n z e t t . - R i t k a e m b e r , m i n t a b l y e g e k k z t t a M a u r i t i u s , a g y m n t o k k z t t a z O r l o f f - g y m n t , a m a d a r a k k z t t a f e h r h o l l - d r m g t e S z a b o l c s v e z r J o l n b r n n a k , s m e g h z t a l o v a f e j t , a m e l y e t a d d i g a f Qv r o s u t c i n s z a b a d j r a e n g e d e t t , h o g y a z i s k e d v r e n z e l Qd h e s s e n a f e l m e r l Q l t v n y o s s g o k r a , a mikor a ritka frfi kzelbe rt. - Magyarok! Tiszntli testvreim! A felettnk rkk uralkod Hadr hozott benneteket a csillagokkal kirakott ton. Tartson meg benneteket az Isten egszsgben, s rezztek jl magatokat nlunk! - mondta ftyolozott hang o n S z e m e r e M i k l s , m e r t n e m a k a r t k i a b l n i a p i a c o n . A z t n m e g i n t s z j a e l v e t t e k e n d Qj t , m i n t h a n e m s z e r e t t e v o l n a a l e v e g Qt . A h u n z s z l k r l m g o t t l l d o g l t V a s v r i K o v c s , a k i n e k a l e g n a g y o b b s z a k l l a v o l t M a g y a r o r s z g o n , u g y a n e z r t m i n d e n n n e p l y e s a l k a l o m m a l s z v e s e n l t t k a z r e g e m b e r t , a k i n e k f o g l a l k o z s t s e n k i s e t u d t a . l l t m e l l i g r Q, s z l e s , d e r e s s z a k l l v a l s f e k e t e m a g y a r r u h b a n ; s o h a s e m s z l a l t m e g , m e r t d s z l e t v o l t . ( T e m e t s , l a k o d a l o m n e m r t n l a n l k l s e m m i t . ) A h u n o k k v r t lya az Arany Sas-ban volt kijellve, ebben az jvilg utcai fogadban, amelynek udvarn llatoknak val istllk s kocsiknak val sznek is tallhatk voltak. Klnay mutatta az utat egy brkocsin lve a menetnek, amely a Kerepesi ton vonult, s a lovak p a t k i m e g l e h e t Qs e n s z l o t t a k , m e r t P c e l e n v a s a l t a t t k u t o l j r a , a h o l a z a k o v c s l a k o t t , a k i t P e s t m e g y b e n a l e g j o b b n a k m o n d o t t a k . A m e n e t v g n k v e t k e z Q k o c s i k a t v i s z o n t m r A s z d o n m e g j a v t o t t k , a k r v o l t b a j u k , a k r n e m , m e r t A s z d o n l a k n a k a l e g j o b b k o c s i g y r t k , a l e g e n d a s z e r i n t i t t t a l l t k k i a s z e k e r e t . N e m l e h e t A s z d o n t h a l a d n i , h o g y v a l a m i r e p e r a t r a n e m a k a d n a a k o c s i n , h i n t n , t a l y i g n . A m i n t h o g y S z e g e d e n s e l e h e t i d Qz n i a n l k l , h o g y p a p u c s o t s h a l b i c s k t n e v s r o l j o n a z e m b e r ; m g D e b r e c e n b e n k u l a c s o t k e r e s m i n d e n k i . . . E z e k m r a z t i k l t s g b e t a r t o z k i a d s o k . ( C s a k M i s k o l c o n s z e g t k m e g a s z a b l y t , n e m v e t t n k r u h t - m o n d S z a b o l c s v e z r , m i k o r t j r l e g y s z e r b e s z m o l t . ) A K e r e p e s i t o n m i n d i g c s n g v a l a m e l y n e m z e t i s z n q z s z l , m e r t a z i t t e n i v e n d g l Qs k j l t u d j k , h o g y e z z e l a j e l v n n y e l l e h e t l e g i n k b b a v e n d g e t b e c s a l o g a t n i . A z A r a n y S a s k l n s , r g i f o g a d v o l t a H a t v a n i u t c a s z o m s z d s g b a n . J f o r m n j j e l - n a p p a l m u z s i k a s z h a n g z o t t k i a r g i , n e m e s i k r i h o z h a s o n l a t o s , e g y e m e l e t e s p l e t b Ql . D e n e m r i k o l t v a g y u t c a m e g l l t v o l t e z a z e n e , a m e l y a v r m e g y e h z a k r n y k n d l e d e z Q s r g a h z b l h a l l a t s z o t t , h a n e m a m o l y a n b s o n g , e g y h a n g , v g t e l e n , s z i n t e c l t a l a n m u z s i k a s z , a m e l y h e z a c i g n y s g a v a s t a g a b b h r j t h a s z n l j a . r k s e m l k e z s s e m s z t Qd s r g m l t s z p i d Qk n , m g s z e b b s z e r e l m e k e n , m i n t h a a z o r s z g b o l d o g t a l a n s z e r e l e m b e n s z e n v e d Q r i e m b e r e i i t t a d t a k v o l n a e g y m s n a k t a l l k t . E g y m e g r t Q a s s z o n y n a k , m i n t J o l n b r n , n e m s o k i g k e l l e t t m a g y a r z n i az ilyen dolgokat. De klnben is Joln brn nyomban megjegyezte: - Hallottam mr uraink elbeszlseiben sokat az Arany Sas-rl. De lmomban sem kpzeltem, hogy ilyen minden vrakozst fellml lovagvrban valaha mg magam is vendg lehetek. Ugyanezrt Joln brn (s szobalnya) nagyon meg volt elgedve, hogy az emeleten szortottak neki egy szobt, a Nummer 10-et, amelyben egybknt Kubinyi Pl, rva megyei urasg szokott lakni az inasval, de Kubinyi Pl (s inasa) most nhny htre a vci llamfo g h z b a z r a t o t t , k l n b z Q p r b a j o k b a n v a l r s z v t e l m i a t t , s g y n e m v o l t s z k s g e p e s t i s z o b r a . - K l n b e n a z r e g K l l B a n d i l e n y n a k k e d v r t a k r k i k i k l t z n e d a r a b i d Qr e m e g s z o k o t t s z o b j b l , t a l n c s a k B e s z t e r c e y r v o n a k o d n a , d e n e k i n e m i s lehet, mert ide vrja mr tizedik ve a felesgt, aki utnajn - mond Klnay, aki nhny napi pesti tartzkodsa alatt krlbell kiismerte magt azokban a dolgokban, amelyeket ismerni kell. - Kszntm a lovagokat! - Igen, majd megmondom, hogy cskoltatj a Qk e t a b r n - f e l e l t K l n a y a l i g s z r e v e h e t Q h e l y r e i g a z t s s a l . - S z v b Ql k s z n t m a z A r a n y S a s s s z e s l a k i t - i s m t e l t e a b r n . - I g e n , m a j d m e g m o n d o m , h o g y j s z a k a n e r u g d o s s k a N u m e r o 1 0 a j t a j t , m e r t K u b i n y i P a l i t g y s e k l t h e t n k f e l , m g h a g y v a l l v l d z n n e k i s . M e g m o n d o m , h o g y a c s i z m i k a t n e d o b l j k a f o l y o s r a l e f e k v s k o r , m i n t h a r k r e m e g s z a b a d u l n i a k a r n n a k t Ql k . M a j d m e g m o n d o m , h o g y k e v e s e b b e t d r m b z z e n e k a s z e k r n y b e n , a f i k b a n , a z g y a l a t t , h o v l m u k b a n j r n i s z o k t a k . N e k r o m k o d j a n a k , h o g y s s z e d ql j n a h z . T a l n m g a r r a i s r v e h e t e m Qk e t , h o g y a s z o m s z d o s s z o b k l a k i n e v e r s e n g j e n e k a z o n , h o g y k i t u d j o b b a n h o r t y o g n i . D e a m u z s i k a b e s z n t e t s e e l l e n s e m m i t s e t e h e t e k , m e r t R a d i c s s z e r z Qd t e t e t t c i g n y a a z A r a n y S a s-nak. - n azt hiszem, hogy nem kell semmit se mondania, kedves Klnay, a lovagok csak ljk tovbb a megszokott letmdjukat, mert nem vennm a lelkemre, hogy egyetlen percket is elrabolnm, amely perc a vidmsgnak vagy az lethosszabbt bsulsnak v a n s z e n t e l v e . A z r d g v i g y e n e l m i n d e n a s s z o n y t , a k i n e m t u d a l k a l m a z k o d n i a k r l t t e l v Q f r f i a k h o z . N e m m i g r n n e k j t t e m M i s k o l c r l . K l n a y n a k m i n d i n k b b c s i l l o g o t t a s z e m e a z a s s z o n y s g b e s z d e a l a t t . T a l n m g a s z a k l l a v g e i s m e g t z e s e d e t t a s o k p e d e r g e t s t Ql . J o l n b r n s h a j t o t t : - n i n k b b a t t l f l e k , h o g y a l k a l m a t l a n s g o t f o g o k o k o z n i a z u r a k n a k . g y t u d o m , h o g y a z A r a n y S a s n e g y v e n s z o b j a k z l p p e n a z e g y e t l e n t , a m e l y r e s v o l t : n f o g l a l o m e l . V a j o n h o l a l s z i k S z a b o l c s v e z r s a t bbiek, amikor az lom ideje elkvetkezett? - Szent igaz, hogy az Arany Sas-ban fennllsa ta el van foglalva minden szoba, amely aprl fira szll, mint valamely rksg. A Pest megyei urakon kvl idegenek nem kaphatnak itt szllst, mert Kommern, a fogadsn vigyz a leped Qi r e , a p r n i r a , n e m s z e r e t n , h a g y n e m qj t v a l a m e l y j t t - m e n t e m b e r g e t n k i a p i p j v a l . D e m a j d c s a k m e g l e s z n k m i , n y r s g i e k i s v a l a h o g y , v a l a m e r r e . I t t i s , o t t i s a k a d e g y k a n a p , a m e l y e n s z u n d t a n i l e h e t e g y e t , d e k l n b e n s e a l u d n i j t t n k P e s t r e . ( I g a z b i z a z . A b r n c s a k n e m m e g f e l e d k e z e t t a r r l , h o g y a l u d n i o t t h o n i s l e h e t a p t r i b a n ! ) - m , h a v a l a k i t n a g y o n e l n y o m n a a f r a d t s g , f e l t r n a l b t e z a k e m n y p e s t i k v e z e t , a m e l y v i d k i e m b e r n e k l e g e l Qs z r i s a l b t s n t t j a a g y o n , h o g y e s t r e m i n d e n k i r l , h a m e g s z a b a d u l a c s i z m j t l : h t n e v e s s k m e g a z n s z o b m a t - m o n d n y j a s a n a b r n . - M a j d g y f o g o m r e n d e z n i a d o l g o t , h o g y g y o r s a n a l s z o m , n a p k z b e n m e g l t o g a t o m a b u d a i r o k o n a i m a t , a k i k e t m r e s z t e n d Qk t a n e m l t t a m , e l j r o k a s z n h z b a , a z o r s z g o s l e v l t r b a , a h o l m r a z u r a m n a k a z a p j a i s k e r e s g l t b i z o n y o s c s a l d i i r a t o k u t n , d e R e n c z O c e n i a , m ql o v a r n Q m i a t t , a k i p p e n a p e s t i c i r k u s z b a n l p e t t f e l , n e m l e t t s e m m i a d o l o g b l . r t h e t Q, h o g y s z e r e t e t t a p s o m n a k i n k b b v o l t n y r e e g y l o v a r n Qv e l t l t e n i a z i d e j t , m i n t a v a s s z a m r b Qr k k e l , a m e l y e k r e a r g i r s o k a t r t k . I t t , a z n s z o b m b a n , c s a k a l u d h a t v a l a k i , h a n e m v a g y o k i t t h o n . M i k o r a b r n e l m o n d o t t m i n d e n t , a m i t K l n a y n a k e l m o n d h a t o t t a r r a n z v e , h o g y r k r e m e g s z e r e l m e s e d j e n b e l , o d a l e n t a z u d v a r o n n m i m o z g o l d s k e l e t k e z e t t . A z t r t n t u g y a n i s , h o g y B e s z t e r c e y r , a k i t z v e l Qt t r k e z e t t a f o g a d b a , a z z a l a n e s s z e l , h o g y m a j d a z u t n a j v Q f e l e s g t i t t b e v r j a , s u g y a n e z r t e g y e t l e n p e r c r e s e m h a g y t a e l s z o b j t , h o g y a v r v a v r t a s s z o n y s g a h e l y n t a l l j a : m e g i n t k v n c s i l e t t a l o v a i r a , a m e l y e k k e l h a j d a n n P e s t r e r k e z e t t , s b e k t t t e Qk e t a z A r a n y S a s i s t l l j b a . A z r e g v e n d g k v n s g n a k a f u r f a n g o s f o g a d i s z o l g k e l e g e t t e t t e k . K i f o g t a k a h z e l Qt t llomst tart komfortblisokbl kt lovat, amelyeket a Besztercey r kocsisznben ll vn cszja el ragasztottak. Egy vrs bajusz londner felkuporodott a bakra, s krlhajtott a kenetlen bricskn az Arany Sas udvarn. Az reg vendg az emeleti gangrl nzte lovait, valamint kocsijt, aztn megelgedetten ment vissza szobjba, hogy onnan ismt ne mozduljon ki egy esztendeig. Szerelmes volt a lthatatlan felesgbe. - Ugyan micsoda lelketlen perszna lehet, aki ezt a derk hazafit annyi ideje vrat j a ? - k r d e z t e s s z e v o n t s z e m l d k k e l J o l n b r n , a m i k o r a s z o m o r r e g e m b e r v g l e g e l t qn t a s z o b j a z s e n l i a f g g n y e i m g t t . - M i n d e n n a p f r i s s v i r g g a l v r j a a f e l e s g t - m o n d K l n a y , h o g y a h a t s t f o k o z z a . T I Z E D I K F E J E Z E T H n y b r n y f a r k o t s t n e k m e g v a g y r n t a n a k k i a h u n o k t i s z t e l e t r e ? A z A r a n y S a s t t e r e m b e n n a g y r m m e l f o g a d t k S z a b o l c s v e z r t s h o z z t a r t o z i t . S z a b o l c s v e z r n e k e l e g e n d Q v o l t e g y s z e r m e g m u t a t k o z n i a f o g a d b a n , h o g y f e r t l y r a m l v a m i n d e n k i t u d j a , h o g y k i l e g y e n a k o m o l y e l g o n d o l k o z o t t r i e m b e r , s m i l y e n g y b e n j r a f Qv r o s b a n . P e s t n a g y v r o s v o l t , d e a z A r a n y S a s a m o l y a n f a m i l i r i s f s z e k b e n n e , a m e l y n e k l a k i m r c s a k a z r t i s i s m e r t k e g y m s t , h o g y t v e d s b Ql s s z e n e v e r e k e d j e n e k , h a j s z a k a g y e r t y a t a r t v a l a k e z kben jrnak a lghuzatos folyosn. - Jeles dologban fradozik, Attila kincst keresi a pusztul dzsentri megmentse cljbl - mond Gullner Gyula, aki Pest megyei alispn ltre elnke volt az Arany Sas-beli asztaltrsasgnak. Elnke? Nem. Fejedelme. Mi n d a z o k n a k , a k i k a z A r a n y S a s - b a b e t e t t k a l b u k a t . H a s z Qr s t Ql - b Qr s t Ql a z v l e t t v o l n a a S a s , a k k o r s e l e h e t e t t v o l n a n a g y o b b r b e n n e . A k k o r f Qz t e k b r n y f a r k o t a f o g a d s k , a m i k o r Q p a r a n c s o l t a . T a t r a , a z E s t e r h z y u r a d a l o m b a k l d t e K o m m e r n t G ullner Gyula, ha eszbe jutott. Nha ktszz brnyfarkot is rendelt egyszerre, ha vendgei voltak. A szabolcsiak megjelensekor ugyancsak a rntott brnyfarokra tmadt gusztusa. - Ilyesmit gyse esznek otthon, a hazjukban, ahol a tiszai cskkal vagy var j v a l f Qz i k a l e v e s t , h a n a g y o n k i a k a r n a k t e n n i m a g u k r t - m o n d a z a l i s p n , s K o m m e r n , r g i f o g a d s n k m l t u t d a , m r k s z l Qd t t i s a t a t a i u t a z s h o z . L e h e t , h o g y v a l a m i k o r a z A r a n y S a s t t e r m e v o l t a l e g s z e b b P e s t e n , t a l n e z r t i s v o l t t e l e j j e l - n a p p a l . I g a z , h o g y m i n d e n k i n e k m e g v o l t a m a g a p i p j a , d o h n y a , s z i v a r j a , s Qt a z r e g e b b u r a k i t t t a r t o g a t t k a p a p u c s a i k a t s h z i s i p k j u k a t i s a z t t e r e m e g y s z e k r n y b e n . R e g g e l t Ql r e g g e l i g h a n g z o t t a l e g k l n b z Qb b p a r a n c s o l a t . - J n o s , a p i p m a t ! J n o s , a s l f r o k k o m a t ! J n o s , a g y o m o r m e l e g t Qm e t . ( K t f a z k f e d Q, a m e l y e k e t a k o n y h n m e g m e l e g t e t t e k , s a s z t a l k e n d Qb e c s a v a r v a I v n k a e z r e d e s m e l l n y e a l t e t t K o m m e r n a m a g a k t k e z v e l . ) J n o s , a p i s z t o l y o m a t ! ( M i k o r p a z o n y i E l e k G u s z t v s z k v . h u s z r e z r e d e s n e k e s z b e j u t o t t , h o g y f e r t l y f o r i n t o s o k a t l v l d z z n a l e v e g Qb e n , v a g y a m e z t e l e n l b u j j a i k z l . ) J n o s , a b o r o m a t ! ( M e r t t z v e n d g k z l k i l e n c n e k a s a j t t e r m s q b o r a l l o t t a p i n c b e n , a m e l y h e z a k k o r n y l t , m i k o r k e d v e t a r t o t t a . ) J n o s , a l b z s k o m a t ! ( M o n d p p e n a z j s z s z i O r c z y b r , a k i f i a t a l k o r b a n c s r d s r a t a n t o t t a g r f S z c h e n y i I s t v n t , d e r e g s g r e k n n y e n m e g f z t a k o r s z g o s h r q, t n c o s b o k i . ) J n o s , a z o r v o s s g o m a t ! ( H a n g z o t t i n n e n i s , o n n a n i s m i n d s qr qb b e n , m i k o r h a t r o z a t b a m e n t , h o g y b i z o n y o s i d Q m l v a a z A r a n y S a s - t l e b o n t j k , s h e l y r e a z O r s z g o s K a s z i n t p t i k . K i r e g e d t e k a r g i u r a k , n e m t u d t k a z A r a n y S a s - t t a r t a n i . ) D e m g G u l l n e r G y u l a i d e j b e n n m e l y r n a k m e g v o l t a m a g a p i n c r j e , a k i t a z r t t a r t o t t , h o g y c s a k Qt s v e n d g e i t s z o l g l j a . A n a g y t t e r e m b e n m e g v o l t m i n d e n k i n e k a m a g a h e l y e , a h o v m r c s a k a z r t s e l h e t e t t m s , m e r t e l v i t t k a l l a a s z k e t , v a g y n e m v o l t , a k i k i s z o l g l j a . I d e g e n , b e v e t Qd Q v e n d g g y r e z h e t t e i t t m a g t , m i n t a s z r a z r a v e t e t t h a l . C s a k k a p k o d o t t l e v e g Q u t n , d e m g e g y p o h r v z h e z s e j u t o t t , h a n e m m e n t m a g a r t e a k o n y h r a . A r g i r i v i l g i t t l t e p i r o s a l k o n y t , a m e l y t u d v a l e v Ql e g s z n e s e b b s z o k o t t l e n n i a d e l e l s n l i s . S z a b o l c s v e z r a z e l n k i a s z t a l n l , a z e l n k j o b b j n k a p o t t h e l y e t s v a d s z k r t h z h a s o n l k e l y h e t . S z o m s z d a i v o l t a k D o n K a l a b r z e r , D o n G u n r o s z , D o n C a m a t r a b a s , D o n K u l i m z , D o n D i e g o , D o n G a s p a r o n e s a t b b i d o n o k ( m i u t n a b b a n a z i d Qb e n a p e s t i B e l v r o s b a n p p e n a s p a n y o l h a n g z s s p i t z n m k v o l t a k d i v a t b a n . ) E z e k a k a s z t l i a i s s z e v i l l a i n e m e s e k r e g f i h o z m l t j k e d v v e l v i s e l t k k l n s h a n g z s n e v e i k e t , v o l t a k k z t t k o l y a n o k i s , a k i k h d o l a t u k j e l l t n m e g c s k o l n k I z a b e l l a h e r c e g a s s z o n y a b l a k b a r a k o t t p a p u c s t s k e s z t y qj t , d e l e g t b b e n a lovagi mulatsgokban, az rks frfitrsasgban mr csak gy emlkeztek a hlgyekre, hogy azokkal boldogult ifjsgukban tallkoztak valahol, de a sorskrlmnyek folytn rkre sztvltak tjaik. Don Kalabrzer (egy pilisi, Pest megyei fldesrnak volt e z A r a n y S a s - b e l i b e c z Q n e v e ) n y o m b a n f e l v e t e t t e a l e g a k t u l i s a b b k r d s t , h o g y m i i s v o l t a h u n f e j e d e l e m v a l d i n e v e : A t i l l a , A t t i l a , t i l l a , E t e l e v a g y E t e l ? M e r t a z A k a d m i a m g m i n d i g n e m i n t z k e d e t t a h e l y e s k i e j t s s a h e l y e s r s s z e m p o n t j b l ! A k k o r i b a n u g y a n i s m i n d e n i l y e n k r d s n e k a z e l d n t s t a z A k a d m i r a b z t k . D o n S e b a s t i n ( e g y r g i v i l g b e l i t b l a b r , a k i n e k m a g v a s o h a s e v s z k i , h a m a g y a r m e g l l a p t s o k r l v a n s z ) , n y o m b a n k i j e l e n t e t t e , h o g y Q K z a i h o z t a r t j a m a g t , a k i k r n i k t r t A t t i l r l . D o n D i e g o ( e g y f Qv r o s i k i r l y i k z j e g y z Q) , h o g y m i n d j r t s z n t v a l l j o n , a n m e t W a l t e r - d a l r a h i v a t k o z o t t , a m e l y b e n a z e z e r e s z t e n d Qs d a l n o k E t e l n e k m o n d j a a h u n k i r l y t . D o n G u n r o s z ( a h o g y a n i t t a v r m e g y e i l e v l t r o s t n e v e z g e t t k , h a b r az igazi Don Gunrosz, az a hres Lauka Guszti Nagybecskereken hivatalnokoskodott) azt bizonytgatta, hogy miutn a hun kirly maga sohase vetemedett annyira, hogy kard helyett pennt vett volna a kezbe neve lershoz, ez a krds mindrkre eldntetlen marad. - Vgd ki a farbt! - biztatta az elnk Szabolcs vezrt, amikor az elgondolkozott, nagy szemeivel hallgatva nzte a vitatkozkat. Szabolcs vezr kivgta a farbt: - A hun kirllyal gy vagyunk, mint azzal a szp lennyal, akinek sok ismeretsge volt, a m g i g a z i n e v t a f r j e m e l l e t t m e g t a l l t a , m o n d t a n e k e m e g y s z e r b o l d o g u l t J s a A n d r s a r c h e o l g u s , a k i A t t i l a s z k h e l y t D e b r e c e n b e n , H o r t o b g y o n k e r e s t e , m e r t a z l l a t t e n y s z t Q t e r l e t v o l t Qs i d Qk t a . S o k n e m z e t s g s z e r e t t e v o l n a A t t i l t m a g n a k m ondani. A szkelyek, az avarok, a kunok. De mg bolgrok, trkk is. Mondtk, hogy szakrl jtt, az szaki pognysgbl, hogy a rmai ppt megalzza. Mondtk, hogy igazban a rgi rmaiaktl eredett, mert csak azok kzl szlethetett olyan hadvezr, min t Q. H a l l o t t a m e g y b u k o v i n a i c i g n y v a j d r l , a k i a z z a l k r k e d e t t , h o g y a z Q n p e v o l t A t t i l a m a r a d v n y a , m e r t a z e g y e t l e n n p t r z s , a m e l y m g m o s t i s s t o r b a n l a k i k , s v g l e g e s l e t e l e p e d s r e p p e n g y n e m h a j l a n d , m i n t e g y k o r a h u n o k . - M r p e d i g a c i g n y o k a t l e t e l e p t j k , a k r a k a r j k , a k r n e m ! - d r r e n t k z b e D o n G u z m i c s , e g y b k n t r t a t l a n r e g r , a k i m i n d i g a z z a l f e n y e g e t Qz t t , h o g y T i s z a K l m n t l a c i g n y o k k o r m n y b i z t o s v v a l k i n e v e z s t f o g j a k r e l m e z n i . ( T a l n j o b b v o l n a , h a F e r e n c J z s e f k i n e v e z n C i g n y b r n a k ? - v Qd t e k v e l e , h a a v n d o r c i g n y o k r l r o g a t t a k a z j s g o k , p e r s z e o l y a n k o r , m i k o r n e m v o l t m s r n i v a l j u k . ) - M r p e d i g A t t i l a n e m v o l t s e n k i m s , m i n t h u n . C s a k h u n - i s m t e l t e S z a b o l c s v e z r . - L e g k l n b j e a n n a k a h a r c o s , v i l g h d t f a j t n a k , a m e l y a r r a v o l t h i v a t v a , h o g y a v i l g v a l a m e n n y i n p t m e g r a k j a , m e g k o r b c s o l j a , f l e l e m r e m e g t a n t s a . A l e g v i t z e b b n e m z e t l e g v i t z e b b j e v o l t A t t i l a . J t t a f e l h Qk b Ql , m i n t a s a s . J t t a k i i s m e r h e t e t l e n , b e l t h a t a t l a n z s i a i p u s z t k r l , m i n t a z o r o s z l n , a m e l y e t k l y k k o r b a n n e m l t o t t s e n k i , c s a k a k k o r i s m e r i k m e g , a m i k o r u r a l k o d n i k e z d a z l l a t o k f e l e t t . J t t a f l d a l l v a g y a t e n g e r b Ql . E g y s z e r r e i t t v o l t , A t t i l a v o l t , I s t e n o s t o r a v o l t , m i n t a h o g y a z s t k s f e l f u t a m o d i k a z g k e l l Qs k z e p r e . J t t , s e l v g e z v n a m a g a d o l g t : e l t qn t . p p e n a b b a n j r u n k , h o g y Qt m e g t a l l j u k , m e r t a m o s t a n i v i l g n a k i s s z k s g e v o l n a e g y A t t i l r a ! N a g y , d e r e s s z a k l l , s z l e s v l l , a t i l l s , s z r k e s r n y e s , k i s t e r m e t q f r f i e m e l k e d e t t f e l m o s t a z a s z t a l v g n , m i n t h a e g y r e g s i d Qk b Ql v a l t l t o s j e l e n t v o l n a m e g v r a t l a n u l a s z e m h a t r o n . O l y a n h i r t e l e n j t t , m i n t a h a v a s e s Q. - A t t i l a k i r l y u n k p e d i g m a g y a r v o l t , m g p e d i g s e n e m d e b r e c e n i , s e n e m s z e g e d i , s e n e m v s r h e l y i , s e n e m b u d a i m a g y a r . Hanem Szabolcs megyei magyar. Csak ezt akartam mondani! - szlt messze hallatsz, szinte msvilgi hangon az ismeretlen tltos, s megint lelt az asztal vgn, ahov szrevtlenl kerlt. A Szabolcs megyeiek nyomban felismertk a bozontos, de hetyke magat a r t s a , f o k o s o s , s a r k a n t y s r e g e m b e r b e n M i k e c z J z s e f e t , a k i a z b r e d j n k ! c m q h e t i l a p n a k v o l t a s z e r k e s z t Qj e N y r e g y h z n . - H o g y k e r l t i d e P u c z r ? - k r d e z g e t t k e g y m s t l h a z a i n y e l v e n , m e r t a n a g y s z e r q t l t o s t h a z j b a n r v i d e n c s a k P u c z r J s k n a k n e v e z t k , m i u t n s e n k i s e p r f t a h a z j b a n . M i k e c z J z s e f i s m e g h a l l o t t a a f e l Ql e v a l k r d e z Qs k d s t , a z r t f o g h e g y r Ql o d a k i l t o t t e g y s a r o k a s z t a l h o z , a h o l s z a b o l c s i a k a t l t o t t s z o r o n g a n i . - V o n a t o n j t t e m . A z r t v a n a v o n a t a v i l g o n , h o g y r a j t a u t a z z a n a k . s a n y r e g y h z i l a p s z e r k e s z t Q b s z k e v o l t e r r e a f e l t a l l s r a . - K r , h o g y n e m v e s z e t t k i k e n d n e k a m a g j a ! - m o n d e g y s z e r qe n v a l a k i a S z a b o l c s m e g y e i t r s a s g b a n , m e r t n e m s z e r e t t k , h a a z j s g b a n r n a k r l u k . A b b a n a z i d Qb e n m g v a l a h o g y v a k a r z t a k a m a g y a r o k , h a a n e v k a z j s g b a k e r l t . M i t l e h e t r n i a z j s g b a ? C s a k r o s s z a t . A z t p e d i g r j a n a k m s o k r l . p p e n e l g , h a e l k t t t l o v a k r l , k i s o t t v e r m e k r Ql , v s r i t o l v a j l s o k r l o l v a s u n k a z j s g b a n . A z o k o s a b b a k a z o n b a n a z o n t a n a k o d t a k l e g i n kbb, honnan tudhatta meg Mikecz Jzsef, hogy a pesti tikltsget fedezi valaki, hogy ilyen nagy befektetshez volt btorsga: mg vastra is klttt? Rsen lesznk! - mondtk a tancskozs vgn, most feleslegesnek tartottk, hogy mg Puczr Jskra is kltsenek, amikor amgy is annyi kiadsa van az embernek. ...Mint mr emltettk, a cignyok ott laktak az Arany Sas-ban. (Ez a fogad a felgyjtott s porig getett Kt pisztoly utn volt az a hely Pesten, ahol mindig lehetett muzsikltatni.) A muzsikusoknak az a termszetk, hogy nem nagyon szeretnek ttlenkedni, ha sok riember egytt van. Mikor az ismeretlen, nagy szakll tltos elmondta a maga mondkjt: mr tusst akartak hzni, hogy a tussbl aztn nyomban tugorjanak valamely szp, hallgat m a g y a r n t b a , a m e l y b Ql b Qs g e s e n v o l t a h e g e d qj k b e n , d e a c i g n y n a k i s v a n s z e m e , s n y o m b a n s z r e v e t t e , h o g y a p f f e s z k e d Q, h a n g j v a l k r k e d Q t l t o s s a l n e m n a g y o n s i e t n e k k o c c i n t a n i m g a S z a b o l c s m e g y e i e k s e m , u g y a n e z r t j a b b a l k a l m a t k e l l e t t v r n i a h h o z , h o g y a z e n e h a n g j a i v a l a z t n d a r a b i d Qn : e l f e l e j t e s s k a z e g s z v i l g o t , m g A t t i l a k i r l y Qf e l s g t i s . A c i g n y o k i s t e n e g y a k a r t a , h o g y m i k o r j a v b a n v i t a t k o z n n a k a z u r a k a r r l , h o g y m i l y e n i s v o l t A t t i l a , k i h a s o n l t a n a r a r c b a n , t e r m e t b e n a m o s t a n i a k k z l , n y l o t t a z a j t , s b e l p e t t a z e b d l Qs z o b b a S z e m e r e M i k l s . - I l y e n l e h e t e t t A t t i l a ! - s z l a l t m e g S z a b o l c s v e z r m i n t l e g i l l e t k e s e b b . A l i g h o g y e l h e l y e z k e d e t t a z A t t i l h o z h a s o n l r i e m b e r a h o s s z a s z t a l n l , a m e l y a h u n o k j v e t e l r e p p e n g y m e g n Qt t e g y i k f a l t l a m s i k i g , m i n t a k r o l y a n k o r , m i d Qn P e s t v r m e g y e t a r t j a k z g y ql s t , p p e n g y m e g t e l t a l e g k l n b z Qb b a l a k p o h a r a k k a l , v e g e k k e l , s Qt m g k l n b z Q e v Qe s z k z k k e l i s ( n m e l y i k c m e r e s e z s t b Ql , a m s i k c s a k s z a r v a s a g a n c s b l ) , m i n t h a m i n d e n v e n d g a m a g a k o s z t j t , a s a j t f Qz t j t e n n : m e g i n t n y l o t t a z a j t , s J o l n b r n l p e t t b e . - I l y e n l e h e t e t t I l d i k , a z A t t i l a k i r l y u n k f e l e s g e ! - m o n d a s z o k a t l a n k r n y e z e t b e n f e l l e l k e s l t S z a b o l c s v e z r , s a f e j e d e l m i t e r m e t q asszonysg el sietett. - Mr ha megengedik: inkbb itt eszem maguk kztt, urak, mint a szobalnyommal a szobban - mond klyhameleg tekintett jobbra-balra vetve az asszonysg. A simogat szempillantsbl jutott a cignyoknak is, mert Radics Bla tbb n e m v r t p a r a n c s o l a t r a , h a n e m r g y j t o t t a r r a a n t r a , a m e l y n e k m i n d i g m e g v a n a k e l l Q h a t s a . A n t a g y k e z d Qd i k , h o g y : N e m t i k a j o g s z t a g y o n . E z z e l a z t n e l i s v o l t v e t v e a g o n d j a a h u n o k n a k s k i r l y u k n a k . T I Z E N E G Y E D I K F E J E Z E T M i a k l n b s g a z a l f l d i s a f e l v i d k i c i g n y o k k z t t ? R a d i c s B l a s o k f l e k p p e n t u d o t t m u z s i k l n i , h o g y m i n d e n k i n e k e l t a l l j a a k e d v t . p p e n a z a c i g n y m qv s z e t e , h o g y m i n d e n k i n y o m b a n m e g s z e r e t i , a m i n t h a l l j a . A j c i g n y n a k v a l b a n s z l e t n i k e l l , m i n t a k l t Qn e k ; t a nulni nem lehet a cignysgot, sem a kltszetet. A Szabolcs vezr emberei, akik otthon, a Nyrben cigny dolgban nagyon is el vannak knyeztetve, mert van egy Benczi Gyuljuk, akihez foghat nincs ezen a kerek vilgon, eleinte csak gy fl fllel hallgattak az Arany Sas-beli prms muzsikjra, mintha konyult bajszukkal legalbbis azt mondank: - Ht ez is muzsika? - E z i s c i g n y ? - j a v t o t t a k i a m e g j e g y z s t K l n a y , s k t f e l s z o k t a t o t t c s s z r s z a k l l a f e l e t t m e g i g a z t o t t a v k o n y s e l y e m z s i n r o n f g g Q c s p t e t Qj t . - M a h o l n a p m i n d e n k i c i g n y n a k h i s z i m a g t e b b e n a z o r s z g b a n . - M i n d e n d i u r n i s t a ! - t d t o t t a L n y i A n t i , a z o r v o s i j e g y z Q, a k i e z t a f o g l a l k o z s t n z t e l e l e g i n k b b a z e m b e r i f o g l a l k o z s o k k z l , u g y a n e z r t n h a S a n y a r V e n d e l - l c e k e t k l d t t a B o r s s z e m J a n k - n a k . I g a z , h o g y R a d i c s n a k a l i g v o l t v a l a m i c i g n y o s k l s e j e , m i n t a h o g y a c i g n y l a s s a n t v l t o z i k , h a s o k i g a v r o s b a n l a k i k . P u s z t a i s z l , t l i o r s z g t , s t o r k e l l a c i g n y n a k , h o g y m e g m a r a d j o n r g i m i v o l t b a n . A c i g n y v a d a s z t p p e n a z a d j a , h o g y u g y a n c s a k n o m d e m b e r e k t Ql , b e t y r o k t l , v n d o r l k t l t a n u l j a a n t k a t . R a d i c s n a k p e d i g m g k t a f z e t e i i s v o l t a k . N m e l y e k , R a d i c s r g i h v e i k z l , a t t l f l t e k , h o g y B l a p r m s m a j d e g y s z e r c s a k e l Qv e s z i e z e k e t a h a n g j e g y f z e t e k e t , s b e l Ql k m u z s i k l , m i n t v a l a m i n m e t . ( D e a h a n g j e g y f z e t e k a k l f l d i v e n d g e k r s z r e v o l t a k a z e n e k a r k e z e g y b e h e l y e z v e , h a e g y s z e r a z A r a n y S a s - b a v e t Qd n e v a l a m e l y a n g o l , a k i n e m t u d j a e l k p z e l n i m s k p p e n a z i g a z i m qv s z e t e t , m i n t k t b l ; h t R a d i c s B l a a z t i s m e g m u t a t j a a z a n g o l n a k , h o g y t u d k t b l o l v a s n i . ) m a m a g y a r o k n a k c s a k f e j b Ql , s z v b Ql , r z s b Ql m u z s i k l t . A n n y i n t j a v o l t , m i n t r t n e k a v i r g a . S z l l d o s o t t e g y i k t Ql a m s i k h o z , m i n t h a k o s z o r h o z v l o g a t n a v i r g o k a t . I t t e g y p i r o s , i t t e g y k k . R o z m a r i n g s r z s a . N e m t u d o t t e l k s z l n i a v i r g g y qj t s s e l , m i n t a h o g y a n t k n a k s e t u d o t t v g e t v e t n i , h a a z o k e l i n d u l t a k a h e g e d qj n . O l y a n s o r r e n d b e n j u t o t t a k a z o k e s z b e , m i n t a z a r c o k , a m e l y e k e t m a g a k r l l t o t t , m e r t m i n d e n a r c n a k m e g v a n a m a g h o z v a l n t j a . A z r t n e m o l y a n n e h z v r b e l i c i g n y n a k l e n n i , e l t a l l n i v a l a k i n e k a n t j t . R n z a c i g n y a m a g a e m b e r r e , s m s o d i k , h a r m a d i k k s r l e t r e e l t a l l j a a s z v e t k i n y i t n t t . Z r t r Qf v e t h o r d t a k a r g i h a r a m i k m a g u k n l . A c i g n y n a k k i n c s s k v e s s z e j e v a n a v o n j b a n . j f l k o r i s m e g t a l l j a a z r z e l e m f o r r s t a h a l l g a t j a s z v b e n . S z a b o l c s v e z r h a d a i m i n d n a g y o b b f i g y e l e m m e l h a l l g a t t k R a d i c s o t , m e r t a z r d n g s c i g n y a p r n k n t j f o r m n m i n d e n k i n e k e l t a l l t a a n t j t , a m i n t b e l e m e l e g e d e t t a h e g e d l s b e . L n y i A n t i , a z o r o s i j e g y z Q a l i g v e t t e m a g t s z r e , a m i k o r a v e r b u n k o s n t nl pengetni kezdte a sarkantyjt az asztal alatt, olyanformn, hogy sszetgette a csizmaszrt, mintha a lbszra hamarbb rtette volna meg a ntt, mint az esze. A gesztelyi pap, aki sokat adott arra, hogy titkolja a jkedvt, amg lehet: egyszer csak abbahagyta a beszlgetst a szomszdjval, lenzett az asztal al, ahol falba a reverenda alatt eddig trelmesen hallgatta a vltakoz ntkat. Mintha csak azt mondta volna a gesztelyi pap a falbnak: Most jn a mi dalunk. Radics Bla azt a ntt mu z s i k l t a , h o g y : E l m e g y e k a t e m p l o m e l Qt t . . . A v r m e s e b b e k , a b u j i a k , g e s z t e r d i e k , k t a j i a k a m g y i s m r r g e b b e n m e g a d t k m a g u k a t s o r s u k n a k , a m i k o r a n t k k e r t j e i t k i n y i t o g a t t a e l Qt t k a c i g n y p r m s . Ps z i n t i k v o l t a k t b b n y i r e a t i z e d e s e k n e k , a m e l y e k e t h a l k , b e l s Q, h o r d b a , a b l a k k z z r t d n g s s e l , d o n g s s a l , m o r m o g s s a l k s r t e k , m i n t h a p k h l s s z v k p i n c j b Ql j n n e a h a n g . K e r t e k a l a t t i n t k , d l e d e z Q g a r d o k m e l l e t t l n y o s u d v a r o k b l k i h a n g z d a l o k , p r s h z a k n e k e i m a r k o l s z t k m e g a s z v k e t ; h o l s i m o g a t v a , h o l d m c k l v e , m i n t a f i a t a l k e n Qa s s z o n y b n i k a f j s z v v e l . O l y i k n a k v r b e b o r u l t a r c c a l c s a p o n g t a k a g o n d o l a t a i i s m e r e t l e n t j a k r a , r e z g Q m e n y e c s k e s z o k n y k r n c a i h o z . g y h v o g a t j a a v i l g m s t j a i n k b o r l r d g t a c i g n y a h e g e d qj v e l ; h i b a n e k e l n e v a l a k i z s o l t r t a g o n o s z s z e l l e m e l r i a s z t s r a , t a l h a n g z i k a n n a k n e v e t s e a l e g s z e n t e b b n e k e n i s , h a a z t c i g n y h z z a . R a d i c s i l y e n f o r m n e l t a l l g a t t a s o r b a n a s o h a s e l t o t t h u n o k n t i t i s , a m i n t e g y e n k n t s z e m g y r e v e t t e Qk e t , a t e k i n t e t v e l v g i g m e n d e g l v n a v e n d g e k e n , s n e m h a g y o t t k i e g y e t s e a z e l Qb b i h i t e t l e n k e d Qk k z l . - M i n t h a G y u l a h z n o d a h a z a - m o n d n k n t e l e n l p o h a r a f e l e t t a g e s z t e l y i p a p . - N e m p p e n - v g o t t v i s s z a K l n a y L s z l , a k i n e k e s z b e j u t o t t , h o g y Qs e i , m i e l Qt t a N y r b e k l t z t e k v o l n a , a F e l v i d k e n l a k t a k . - V a n e n n e k a c i g n y n a k a m u z s i k j b a n v a l a m i f e l v i d k i z , a m i n t a z Qs z i r e g g e l m s a z A l f l d n , s m s a h e g y e k k z t t . M i n t h a a d r c s p t e v o l n a a n t k k k n y t , s z Ql Qf r t j t , a m i k o r R a d i c s h z z a . A z r t o l y a n z a m a t o s a n t j a . R v i d t r g y a l s u t n a P e s t m e g y e i u r a k k a l : k i d e r l t , h o g y R a d i c s B l a v a l b a n f e l v i d k i c i g n y . . . - S z l e t s r e n z v e N g r d m e g y b Ql s z r m a z n a , s e z m e g r z i k r a j t a h e t v e n h t e s z t e n d e i g - m o n d G u l l n e r G y u l a , a z e l n k . - N g r d b l ? - k i l t o t t f e l K l n a y L s z l . - A h o l g y s z r c s l i k a b o r t , m i n t h a z l d s s z v l t o z n a m i n d e n r i e m b e r b o r i v s k z b e n . - I g e n , N g r d b l v a l B l n k , a h o l a l e g j o b b c i g n y s o r o z b i z o t t s g m qk d i k , a m e l y i d Qn k n t b e j r j a a z o r s z g o t , m e g h a l l g a t j a a k l n b z Q t a l p o n l l c i g n y b a n d k a t , s m e g l l a p t j a i d Qr Ql i d Qr e , h o g y m e l y i k e t i l l e t i m e g a z e l s Qs g r d e m e - f e l e l t n m i b o r v a l G u l l n e r G y u l a , m e r t t i t k o n s a j n l t a , h o g y e n n e k a b i z o t t s g n a k a m e g a l a p t s b a n N g r d m e g e l Qz t e P e s t v r m e g y t . - B l a m r N g r d b a n m e g n y e r t e a z e l s Qs g i d j a t ! - j e l e n t e t t k m s f e l Ql , m i r e S z a b o l c s v e z r e l r k e z e t t n e k l t t a a z i d Qt , h o g y a k r d s h e z Q i s h o z z s z l j o n : - L e h e t , n a g y o n l e h e t s g e s , h o g y R a d i c s B l a g y i s m i n t p r m s , g y i s m i n t z e n e s z e r z Q r d e m e s v o l t az ltalam nagyon tisztelt ngrdi bizottsg elismersre, amelynek mindenkori elnke a balassagyarmati rvaszki elnk szokott lenni, de nem mulaszthatom el annak a megjegyzst, hogy ms az alfldi cigny, s ms a felvidki cigny. - Halljuk! - szlalt m e g e k k o r n h n y b l s h u n h a n g , m e r t n y i l v n v a l v o l t , h o g y S z a b o l c s v e z r a z r t e m e l k e d e t t s z l s r a , h o g y a z o t t h o n m a r a d t B e n c z i G y u l a v d e l m t e l Qa d j a . E b b e n a f e l t e v s k b e n a v r a k o z k n e m i s c s a l a t k o z t a k , m e r t S z a b o l c s v e z r g y f o l y t a t t a s z a v a i t : - M s a z a l f l d i c i g n y , k l n s e n a n n a k j e l e s m e g s z e m l y e s t Qj e : a m i G y u l n k m r a z r t i s , m e r t a z o n a f l d r s z e n t a n t j a s g y a k o r o l j a a n t z s t , a d a l b a n v a l l e t e t , a m u z s i k b a n v a l r k s e l m e r l s t , a m e l y f l d r s z e n a l e g n a g y o b b m a g y a r L a n t i s i h l e t e t n y e r t . P e t Qf i S n d o r r a g o n d o l o k , a k i a l e g s z e b b d a l o k a t r t a M a g y a r o r s z g o n , s h a z j a , a z A l f l d v o l t . E z a k l n s A l f l d a m a g a c s o d l a t o s g b o l t o z a t v a l , a z r i s t e n t e k i n t e t r e e m l k e z t e t Q l t h a t r v a l , f e l s g e s p u s z t a s g a i v a l , a m e l y e k e n g y s z l l d o s h a t a z e m b e r i h a n g , h o g y a z e g y e n e s e n a T e r e m t Q z s m o l y a e l j u t h a t , r e j t e l m e s t j a i v a l , k i i s m e r h e t e t l e n f o l y i v a l , e z e r s e z e r e s z t e n d Qk t i t k a i t r e j t e g e t Q n d a s a i v a l , a s z l r e j t l y e s t j a i h o z h a s o n l o r s z g u t a i v a l : e z a f l d r s z s z l h e t e t t c s a k o l y a n e m b e r t , a m i l y e n P e t Qf i S n d o r v o l t , a k i a m a g y a r s g l e g s z e b b m o n d a n i v a l i t d a l o k b a n k z l t e a z r i s t e n n e l , a k i s z p m a g y a r A l f l d j r e h a j t o t t a a f l t , m i n t e g y r e n g Q p r n r a . . . s a z t a i s P e t Qf i l e l k e l a m a g y a r n t b a n , a m e l y p a c s i r t a s z k n t e m e l k e d i k f e l a z r i s t e n z s m o l y a e l . E n n e k a m a g y a r n t n a k a h e g e d qs e a m i B e n c z i G y u l n k , a z r t n e m l e h e t Qt a v i l g e g y e t l e n c i g n y h o z s e m h a s o n l t a n i . A c i g n y s g P e t Qf i S n d o r a ! M i r e i d i g r t a p o h r k s z n t Qj b e n S z a b o l c s v e z r , a s z p s z a v a k t l f e l l e l k e s e d e t t h u n o k t b b n e m b r t a k a k e d v k k e l ! A k r h o g y t i s z t e l t k S z a b o l c s v e z r t , a v g s Q s z a v a k n l m r f e l f o r r t l e l k k a l e l k e s e d s t Ql , m i n t a f a z k b a n a v z , s k i t r t a z l j e n z s , a h u j h u j o z s , a p o h a r a k s z i n t e s s z e r o p p a n t a k a m a r k o k b a n , s a k o c c i n t s t l a z A r a n y S a s s o k m i n d e n t l t o t t e b d l Qa s z t a l a i s s z k e i r o p o g t a k a t e r h e k a l a t t , m e r t m i n d e n s z v e g y s z e r r e m e g t e l t , m i n t a z s k , a l e g f r i s s e b b r z e l m e k k e l . A l e l k e s e d s k z t t c s a k n e m e l v e s z e t t S z e m e r e M i k l s n a k a z a k i j e l e n t s e , h o g y a h u n o k o n m e g l t s z i k Qs i s z r m a z s u k , m e r t Qk p p e n o l y k e v s s t u d j k a d i p l o m c i t , a k r Qs e i k . H a a v e n d g s g b e n j r h u n o k r t e n k a d i p l o m c i t , a k k o r m i n d e n e k e l Qt t a h z i z e n e k a r v e z e t Qj t , R a d i c s B l t k e l l e t t v o l n a f e l k s z n t e n i k , m i n t a l t o g a t b a n j r csszrok s kirlyok is rendszerint azt az orszgot kszntik fel, amelynek vendgei. Lm, a nmet csszr is, amikor Budn volt: Magyarorszgot ksznttte fel. Csak ppen azok hallottk meg Szemere Mikls megjegyzst, akik a kzelben ltek, de azok eltettk maguknak mindrkre a diplomcinak ezt az bcjt, amelyet a nevezett urasg kifejtett. Hallotta Szabolcs vezr Szemere Mikls megjegyzst? N e m b i z o n y o s , d e a z b i z o n y o s , h o g y l l v a m a r a d t , m i n t a k i m g n e m m o n d o t t e l m i n d e n t , a m i r e k s z l Qd t t . s a l e l k e s e d s c s i l l a p o d s v a l c s a k u g y a n f o l y t a t t a i s p o h r k s z n t Qj t : - m d e n e f e l e j t s k e l , h o g y M a g y a r o r s z g o n v a g y u n k , a h o l a s k A l f l d d e l v l t a k o z n a k a z e r d Q k o s z o r z t a h e g y e k , a p u s z t a s g o k k a l a k a n y a r g s f e l v i d k i t j a k , a l o m h a T i s z v a l a z r c n y e l v q, c s a t t o g h e g y i f o l y k , a z a l f l d i s z i l a j s g g a l a f e l v i d k i m l a b . . . - M i n t a s z i l v s s z e k r a b z s s z e k r r e l - s z l t k z b e L n y i A n t i , a z o r o s i j e g y z Q, a k i m r r g e b b e n n e m b r t m a g v a l , h o g y m a j d s z t s z a k a d t r a j t a a m e l l n y , h o g y k e d v r e m e g n e m s z l a l h a t o t t . - I s m e r j k e z t a f e l v i d k i m l a b t m i , a l f l d i e m b e r e k , a k i k s z a b a d s g i d Qn k e t , a n y r i h n a p o k e g y r s z t a t t r a i h e g y e k k z t t s z o k t u k t l t e n i . M r K a s s n l h qv s d n e k a r e g g e l e k s a z e s t k , s a t o r n y o k h a r a n g j a i b a n t b b a z e z s t , m i n t a z a l f l d i e k l z s i k h a r a n g j a i b a n , u g y a n e z r t m u z s i k u s a b b a z r k t s e . s a m i n t f e l j e b b s f e l j e b b h a t o l u n k a h e g y e k k z , m e g i s m e r k e d n k a v e n d g l Qk k l n f l e s g v e l , a v l t o z a t o s b o r o k k a l : t a g a d h a t a t l a n u l s z r e v e s s z k , h o g y e z e n a t j o n m qk d Q c i g n y z e n e k a r o k i s m s k n t k e z e l i k a v o n t , m i n t a m i h o n i h a n g s z a i n k . D i v a t b a v a n n a k a z i t t e n i c i g n y z e n e k a r o k e l Qa d s a i b a n a k l n f l e i n d u l k , f r a n c i a n g y e s e k , n m e t v a l c e r e k , a m e l y e k e t d l e l Qt t n k n t a d n a k e l Q a f r d Qh e l y e k z e n e p a v i l o n j a i b a n , m i k z b e n a k z n s g p o h a r v a l a f o r r s v i z h e z j r u l , v a g y a s t a t r e n e g y m s b a n g y n y r k d n e k a f r d Qv e n d g e k . . . - s h z a s s g o k a t k t n e k , a m i k o r a f r d Qz s n e k i d e j e l e j r t ! - k i l t o t t m e g i n t L n y i A n t i , a k i c s a k e g y s z e r v o l t l e t b e n a h e g y e k k z t t , d e m i n d v g i g e m l k e z e t t a z o t t a n i s z o k s o k r a . M e g h z a s o d o t t v o l n a b o l o n d j b a n , h a m r n e m l e t t v o l n a f e l e s g e o d a h a z a . - A f e l v i d k i c i g n y t e h t k t a i s m e r Q c i g n y , m e r t a divatos zenedarabokat kell neki tudnia, hogy meglhessen, akr Iglfreden a nyri hnapokban, akr Eperjesen vagy Rozsnyn a tli blok alkalmval - folytatta Szabolcs vezr. - Elpolgriasodott a cigny is, egytt a felvidki vrosokkal, elcivilizldott, m i n t a t e r m s z e t v a d f i a , h a a v a d o n b l v r o s b a k e r l . C s a k e g y e t l e n f a l u b a n s z a l a d t a k m e z t e l e n c i g n y g y e r e k e k k o c s i m u t n , a m i d Qn h a j d a n b a n a F e l v i d k e n u t a z g a t t a m . S e z t a f a l u t H o l l l o m n i c n a k h v j k , n e m m e s s z i r e a l o m n i c i c s c s t l . I t t l t t a m m g v a lsgos cignyletet, cigny szoksokat, cigny tempkat sszes felvidki utazsaim alatt. De sajnos itt sem a muzsikls tern, hanem a kovcssg mestersgben, mert a holllomnici cignyok mind kovcsok. Lnyi Anti megint kzbeszlt: - Holott az alfldi cignysgnak csak az alja, a cignysg parasztsga foglalkozik kovcssggal, mg a vrbeli ri cigny mind muzsikus lesz. - Ez a klnbsg az alfldi s felvidki cignyok kztt. Ugyanezrt nagyon rlk, hogy az nk Radics Bljban egy oly cignnyal va n s z e r e n c s m m e g i s m e r k e d n i , a k i n e m l e t t k o v c s , h a n e m m u z s i k u s , a m a g y a r n p z e n e m e l l e t t a m a g a s a b b z e n e m qv s z e t m qv e l Qj e , a m i r t I s t e n l d s t k r e m r , n a g y b e c s q c s a l d j r a , z e n e k a r n a k t a g j a i r a , v a l a m i n t a z o k c s a l d j a i r a . l j e n ! H t m g i s c s a k g y Qz t t a d i p l o m c i a i r z k a h u n o k - b a n , a z e l s Q e l h a m a r k o d o t t p o h r k s z n t Q u t n e l h a n g z o t t a z a f e l s z l a l s i s , a m e l y e t m i n d e n k i j o g g a l e l v r h a t o t t a m e s s z e f l d r Ql r k e z e t t , d e m qv e l t v e n d g e k t Ql , a k i k u g y a n n e m a z u d v a r l s c l j b l r k e z t e k m e g a f Qv r o s b a ( h a n e m s o k k a l j e l e n t Qs e b b p r o g r a m m a l ) , d e m e m g i s a l k a l o m a d t n e l e g e t t e t t e k a z u d v a r i a s s g k v e t e l m n y e i n e k i s . R a d i c s B l a s b a n d j a t u s s a l v l a s z o l t S z a b o l c s v e z r d v z l e t r e , s a t u s s b l g y e s t m e n e t t e l r t r t s z p h a l l g a t m a g y a r n t k r a , a m e l y e k n a p p a l i t r s a s s s z e j v e t e l e k h e z v a l k , a m i k o r m g s e n k i n e k s e j u t e s z b e k o m o l y a n a b s u l s v a g y t n c o l s , d e m g s a j t n e k m qv s z e t k g y a k o r l s a s e m ( m i n t a z e s t e l i i d Qb e n s z o k s ) , r b z a t o t t a c i g n y r a , h o g y c s e n d e s m u z s i k a s z v a l k s r j e a z e m e l k e d e t t t r s a l k o d s t . T I Z E N K E T T E D I K F E J E Z E T A v e z r m e g k s r t s e A z A r a n y S a s k o n y h j a f e l Ql f r i s s t e l i l l a t o k t e k e r g Qz t e k a z o k f e l , a k i k v a l a m e l y o k b l h o s s z a b b v a g y r v i d e b b i d Qr e e l h a g y t k a z e b d l Qt , d e e z n e m j e l e n t e t t k l n s e b b v l t o z s t , m e r t a z A r a n y S a s k o n y h j n j j e l - n a p p a l f Qz t e k . V o l t o l y a n r i e m b e r a l a k k k z t t ( e g y b i z o n y o s J s i k a b r ) , a k i e s t e k e l t f e l s z o b j b a n , j f l k o r e b d e l t , h a j n a l b a n v a c s o r z o t t , m e r t a z A r a n y S a s v o l t a z r i e m b e r e k u t o l s v r a , a h o l m i n d e n k i g y l t a f o g a d n b e l l , a h o g y a n n e k i t e t s z e t t . A f o g a d f a l a i k z n e m r t e l a f Qk a p i t n y h a t a l m a , i t t n e m v o l t z r r a ( f j e r a m t , m i n t P e s t e n m o n d o g a t t k ) , i t t n e m z r g t e k r e g g e l , h o g y m r i d e j e v o l n a f e l k e l n i , i t t n e m o l t o t t k e l a l m p k a t a z o n c m a l a t t , h o g y a l u d n i i s k n e m r . A z A r a n y S a s - b a n g y l t m i n d e n k i , m i n t o t t h o n . . . A s z o l g k , s z o l g l k j j e l - n a p p a l t a l p o n v o l t a k , a k o n y h n m i n d i g s t t t e k - f Qz t e k , a c i g n y o k m i n d i g k z n l v o l t a k . N e m c s o d a , h o g y l a k o t t a f o g a d b a n o l y a n v i d k i r i e m b e r , a k i v e k k e l e z e l Qt t e g y - k t n a p i t a r t z k o d s r a r n d u l t a f Qv r o s b a , d e v a l a m e l y v l e t l e n f o l y t n a z A r a n y S a s - b a k v r t l y o z t a b e m a g t , s e r r Ql a k e d v e s h e l y r Ql v g l e g e l f e l e j t e t t h a z a m e n n i . I t t l a k o t t S z e m e r e M i k l s i s , a k i k l f l d i u t a z s b l h a z a t r v e d a r a b i d Qr e a z A r a n y S a s - b a n s z l l o t t m e g ( a m g a l k a l m a s s z l l s t t a l l a f Qv r o s b a n ) , d e k r l t e k i n t v e a f o g a d b a n , m e g j e g y e z t e m a g b a n , h o g y a S a s - n l k n y e l m e s e b b o t t h o n r a s e h o l s e a k a d . V o l t o l y a n i d Q, h o g y j f l k o r k e l t f e l , s e r r e a z i d Qr e r e n d e l t e a k o c s i j t a f o g a d k a p u j a e l , a m i k o r l e v e g Qz s s z e m p o n t j b l k i k o c s i z o t t a S t e f n i a t r a v a g y a b u d a i h e g y e k k z . V a g y e l v i t e t t e m a g t s z r a k o z s a i u t n , e l m e n t k r t y z n i a K a s z i n b a v a g y s z n h z b a , a m e l y a K i r l y u t c b a n v o l t , K k M a c s k - n a k h v t k , s u g y a n c s a k m i n d i g v o l t b e n n e e l Qa d s , m e r t a p i n c r n Qk n e k c s a k f e l k e l l e t t l l n i a z a s z t a l t l , a h o l l t e k , h a r i s n y t k t t t e k v a g y r i e m b e r e k k e l t r s a l o g t a k , s l a s s l p t e k k e l a s z n p a d r a m e n t e k ; a k a r m e s t e r m i n d i g t u d t a , h o g y m i l y e n z e n t k e l l v e z n y e l n i , h a W a l d a u Z s a n t v a g y P u r g m j e r S t e f i , a k o r a b e l i h r e s s z n s z n Qk a v i l g o t j e l e n t Q d e s z k k o n m e g j e l e n t e k , a k r e s t e , a k r h a j n a l b a n , a k r c s a k r e g g e l , m e r t e l Qb b n e m r t e k r , h o g y s z e r e p k e t e l j t s s z k . . . . E z r t n e m k e l t e t t n a g y o b b c s o d l k o z s t , a m i k o r j f l f e l f Qz n i k e z d t e k a z A r a n y S a s k o n y h j n , m g p e d i g m a g a a f o g a d s n , K o m m e r n , l l o t t n e k i a f Qz s n e k , a m i t c s a k k e v s l a k j n a k t e t t m e g i l y e n i d Qb e n , m e r t a z g y b l k e l l e t t f e l k e l n i . C s a k p p e n a z v o l t a m e g j e g y e z n i v a l K o m m e r n j s z a k a i f Qz t b e n , h o g y a z k l n s l r m v a l j r t . - M i n t h a k i s g y e r e k e k e t s t n e e l e v e n e n K o m m e r n a k o n y h j n - m o n d t a S z qc s P t r i , a z o r s z g l e g n a g y o b b e b d e l Qj e , a k i t j t v g y a s s g a m i a t t ( m i n d e n b Ql d u p l a p o r c i t r e n d e l t e g y s z e r r e ) a z A r a n y S a s - b a n p p e n o l y a n s z v e s e n l ttak, mint a Kispip-ban vagy a Szikszay-ban, Pest j koszt helyein. Szemere Mikls asztalhoz invitlta Szabolcs vezrt. - Azt hiszem, cskleves kszl a konyhn - jegyezte meg Szabolcs vezr, amikor a zenebont hallotta. - Igen, a te hazai teleddel a k a r k e d v e s k e d n i K o m m e r n - f e l e l t S z e m e r e M i k l s . - M i u t n a S z a b o l c s v r m e g y e i e k r Ql a z t t u d j u k , h o g y a z e l s Q f a g y o k t l k e z d v e , a h i d e g i d Qk b e l l t v a l a c s k o t k e d v e l i k , K o m m e r n k t e l e s s g n e k t a r t o t t a , h o g y a F e l s Q- T i s z r l e g y k a s s a l c s k o t h o z a s s o n , s a z t k p o s z t a l b e n m e g f Qz z e . A z A r a n y S a s - b a n m i n d e n k i a z t k a p j a , a m i t s z e r e t . M i n t h a o t t h o n v o l n a . . . - T e h t a k a s s a i a k s d a r t , a s z e g e d i e k p a p r i k s h a l a t , a m i s k o l c i a k k o c s o n y t k a p n a k - v l e k e d e t t S z a b o l c s v e z r . - V a j o n k i k n e k s t i K o m m e r n a s s z o n y s g m o s t a n b a n a z s i v n y p e c s e n y t , m i u t n a r g i , s z p b e t y r v i l g e l m l o t t ? - N e m k e l l f l t e n i a r a b l h s t ! M g m i n d i g e l g f o g y a s z t j a v a n M a g y a r o r s z g o n - f e l e l t S z e m e r e M i k l s , s n y a k b a d u g t a a t e r j e d e l m e s a s z t a l k e n d Qt , a m e l y e g s z m e l l t e l b o r t o t ta, miutn a tisztasgra mindig gyelt a nevezett riember. Szemere Mikls a klyha kzelben volt, mert a meleget nagyon kedvelte, de az teleket is gy szerette, hogy azokat mindig szeme lttra, a nagy cserpklyha prknyn helyezze el a tatatvrosi s z r m a z s p i n c r , a k i a z e l Qt t l a k j v o l t E s t e r h z y M i k l s g r f n l , s t u l a j d o n k p p e n c s a k a z r t v l l a l t p i n c r i l l s t a z A r a n y S a s - b a n , m e r t v g t e l e n l u n a t k o z o t t f o g l a l k o z s h i n y b a n . ( A z e m l t e t t g r f m e g h a l t , s j g a z d h o z n e m v o l t k e d v e F j t r n a k e l s z e g Qd n i . ) A S z e m e r e p i n c r e m r a k c i b a i s l p e t t , a m i n t a z u r a s g n y a k n e l r e n d e z t e a z a s z t a l k e n d Q r n c a i t , k e z e g y b e r a k o s g a t t a a z o l a s z s a l t a e l k s z t s h e z v a l k l n b z Q m u s t r o k a t , a f o l y k o n y o k a t s a p p e s e k e t , a z o l a j o k a t s e c e t e k e t , m i kzben a kamrbl szemlyesen hozott egy pohrka valdi borecetet, amelyet a salta megkedvestshez szoktak hasznlni. A saltt Szemere r mindig maga ksztette el, mikzben gasztronmus aggodalmval gondolkozott, hogy nem felejtett-e ki valamit a sal t b l , f l o l d a l r a t o l t a a t l a t , s g y n y r k d t t m u n k j b a n . F j t r n n e p l y e s l p t e k k e l h o z t a a k o n y h b l a l e v e s e s t l a t , s f e l e m e l v n a n n a k f e d Qj t , m e g s z a g o l s v g e t t S z e m e r e r e l t a r t o t t a . - J h e t ! - m o n d a v e n d g , s a z e b d c e r e m n i j a e z z e l m e g k e z d Qd t t . ( A t qz h e l y m e l l Ql K o m m e r n e z a l a t t e g y s p a n y o l f a l m g r e j t Qz v e v r t a a h a t s t . ) - A z t h i s z e m , h o g y e z t a c s k l e v e s t S z a b o l c s b a n i s m e g e h e t n k - m o n d t a a l e g n a g y o b b e l i s m e r s h e l y e t t S z a b o l c s v e z r , a k i n e k v l e m n y r e S z e m e r e M i k l s o l y a n k v n c s i v o l t , h o g y n m a o l d a l p i l l a n t s o k a t v e t e t t r . A G y k r a s z t a l t r s a s g n l , a P e s t m e g y e i u r a k a s z t a l n l , d e m s a s z t a l o k n l i s : g y A p p o n y i A l b e r t g r f a s z t a l n l , a k i n Qt l e n k o r b a n u g y a n c s a k a z A r a n y S a s - b a j r t , d e m i n d i g c s a k g i s z h b l i v i z e t i v o t t S z i l g y i D e z s Q i g a z s g g y m i n i s z t e r a s z t a l n l , a k i i t t u g y a n c s a k m i n d i g e g y m a g b a n t k e z e t t , m e r t e v s k z b e n n e m s z e r e t e t t b e s z l g e t n i , s a l e g n a g y o b b s o n k a c s o n t o t h e l y e z t e t t e m a g a e l , m i k o r m g c s a k a h i d e g m a r h a s z e l e t n l t a r t o t t , a m e l y e t l e s o v n y o d s s z e m p o n t j b l f o g y a s z t o t t ; m i k z b e n o r o s z l n t e k i n t e t v e l v a l s g g a l h a l l g a t s r a h i p n o t i z l t a a z o k a t , a k i k a z t t e r e m l e g t v o l i b b r s z b e n i s h a n g o s a n m e r t e k b e s z l g e t n i - t e h t a z A r a n y S a s a s z t a l a i n l c s a k h a m a r h r e f u t o t t , h o g y a z i d n y e l s Q c s k l e v e s t p p e n S z e m e r e r a s z t a l n l t l a l t k , m i r e t b b f l e h a t r o z a t b a m e n t , h o g y a l e v e s t u g y a n c s a k f e l v e s z i k a l e g k z e l e b b i p r o g r a m b a . U t v g r e n e m c s a k T r l e y r p e z s g Qj v e l l a z e m b e r , a k r m e n n y i r e h i v a t k o z i k i s e z a z r i e m b e r a h a z a f i a s s g r a , a m e l y s z e r i n t m i n d e n k i r e k t e l e z Q, h o g y h a z a i p e z s g Qt f o g y a s s z o n . S z e m e r e r e b d k z b e n a z t a v r a t l a n k r d s t v e t e t t e f e l S z a b o l c s v e z r n e k , h o g y m i t s z n d k o z i k c s i n l n i a P e s t r e v e z n y e l t h u n o k k a l m i n d a d d i g , a m g E t e l k i r l y k i n c s t m e g t a l l j a , s a m a g u k k a l h o z o t t z s k o k a t a k i n c c s e l m e g t m h e t i . - E z e n a k r d s e n m r m a g a m i s g o n d o l k o z t a m , m e r t n e m o l y a n v i l g o t l n k , h o g y f o l y t o n o s a n m u l a t o z s s a l t l t s k a z i d Qt , m i n t e d d i g t l t t t k - f e l e l t k o m o l y a n S z a b o l c s v e z r . - A r r l p e d i g s z s e m l e h e t , h o g y e g y e t l e n e m b e r e m e t v i s s z a k l d h e t n m a p t r i b a , m i e l Qt t v a l a m i t r t n n e . S z e m e r e M i k l s g o n d o l k o z o t t : - H a t r t n e t e s e n k p v i s e l Qv l a s z t s v o l n a a z o r s z g b a n , b e l e h e t n e o s z t a n i a h u n o k a t a k l n b z Q j e l l t e k m e l l . D e s a j n o s , c s a k m i n d e n h a r m a d i k v b e n v l a s ztat Tisza Klmn. Addig is azonban llst kell adni a hunoknak, mert gy nem maradhatnak. - lls sokfle van Magyarorszgon, de az n embereim nagyon vlogatsak, mg otthon se szvesen fogjk meg az eke szarvt, mert mind szletett riembernek tartja magt - shajtotta Szabolcs vezr. - S z e r e l e m b Ql p e d i g n e m l h e t n e k f e l n Qt t e m b e r e k ! - m o n d m o s t i g e n e l k o m o l y o d v a S z e m e r e M i k l s , m e r t a k r m i l y e n n a g y r v o l t , n e m s z e r e t t e a d o l o g t a l a n e m b e r e k e t m a g n k v l . V a l a m i t m i n d e n k i n e k c s i n l n i k e l l ! E z v o l t a z a l a p e l v e l e t n e k . S z a b o l c s v e z r b o r s a n n z e t t k r l . H u n j a i n a k e g y r s z e a z t t e r e m s a r k b a n l t , m s r s z e a z A r a n y S a s e l Qt t c s o r g o t t a z u t c n , a l e g t b b a z o n b a n , n e m m e r v n S z a b o l c s v e z r m e l l Ql e l m o z d u l n i , a z A r a n y S a s e l Qc s a r n o k b a n l d g l t v i t a t k o z v i d k i v e n d g m d j r a , s n a p s z m b a n s t o z o t t . - N e m s z e r e t e m a k a s z a - k a p a k e r l Qk e t - i s m t e l t e S z e m e r e M i k l s , m g s s z b b v o n v n s z e m l d k e i t , a m i k o r p p e n s z r e v e t t e , h o g y k t h u n ( G e s z t e r d s B u j t i z e d e s e k ) p p e n a z o n m e s t e r k e d i k , h o g y d r e s s z r o z z a a z A r a n y S a s r e g v i z s l j t , a m e l y e t v a l a k i e g y s z e r a f o g a d b a n f e l e j t e t t , a z t a a s z l l o d a k u t y j a l e t t , s a z o k a t a n y u l a k a t l l t a , a m e l y e k a f o g a d k o n y h j r a k e r l t e k . - K u t y a i d o m t s b l n e m l h e t n k m e g - m o r m o g t a S z e m e r e j r a , s e g y t l e t t Ql f e l v i d m o d v a , S z a b o l c s v e z r r e v i l l a n t o t t a a s z e m t . - M i t s z l n l h o z z , h a a h r l a p o k a p r h i r d e t s e i k z t t k e r e s n n k e l f o g l a l t s g o t a h a d a k n a k ? A k k o r i b a n m g j s z e r qe k v o l t a k a z a p r h i r d e t s e k a z j s g o k h t s o l d a l a i n , t b b n y i r e s z e r e l m i i s m e r e t s g e k e t , k a l a n d o k a t , l e v e l e z s e k e t b o n y o l t o t t a k l e a z a p r b e t qk . S z e m e r e M i k l s a z E g y e t r t s c m q j s g o t a k a s z t o t t a l e a s z g r Ql . I g e n n a g y , l e p e d Q f o r m j j s g v o l t e z , s m i n d e n o l v a s h a t v o l t b e n n e , a m i a v i l g o n t r t n i k . S z e m e r e M i k l s e z t o l v a s t a k i a z a p r h i r d e t s e k k z l : G a v a l l r o k ! a k i h a j l a n d v i s z o n t s z o l g l a t r t e g y s z e n v e d l y e s n Qt p i l l a n a t n y i p n z z a v a - r b l k i m e n t e n i , k l d j e c m t C l e o p a t r a a l a t t a k i a d h i v a t a l b a - n e m b n j a m e g . - N o , e z n e m e g s z e n a m i f j s l b a i n k n a k v a l ! - v l e k e d e t t S z a b o l c s v e z r , a k i m e g f o n t o l t a n h a l l g a t t a a h i r d e t s f e l o l v a s s t . S z e m e r e t o v b b o l v a s o t t : F e l h v s ! L t e z i k - e k o m o l y g o n d o l k o d s , l t e s e b b g a v a l l r , a k i h a j l a n d l e n n e e g y f i a - t a l s z e n v e d l y e s n Qv e l m e g i s m e r k e d n i - t u - d o m , n e m b n n m e g . A j n l a t o k N i t t i s c m a l a t t a f Qp o s t r a p o s t e r e s t a n t e c m z e n - d Qk . - B r m a g a m i s e l g k o m o l y g o n d o l k o z s v a g y o k , d e a z t h i s z e m , n e m v o l n k e l g l t e s a z e m l t e t t f e l h v n a k ! - v l e k e d e t t S z a b o l c s v e z r . S z e m e r e M i k l s t o v b b b n g s z e t t a l e p e d Q n a g y s g E g y e t r t s b e n , a m e l y j s g a k k o r i b a n a l e g n p s z e r qb b m a g y a r j s g v o l t . V g r e t a l l t e g y h i r d e t s t , a m e l y n e k t a r t a l m a e l g o n d o l k o z t a t t a : M e l y i k g a z d a g , n e m e s s z v q h l g y v o l n a h a j - l a n d e g y s z e r e n c s t l e n f u r u l y s t n e m i r i g y - l e n d Q h e l y z e t b Ql l e g a l b b 5 0 f o r i n t t a l k i - m e n t e n i , o l y f e l ttellel, hogyha lesz, hlsksznettel visszafizeti. Ajnlatok Szeren-cstlen furulys alatt a kiadhivatalba. gy hangzott a hirdets, de Szabolcs vezr csak a fejt csvlta: - Nem hiszem, hogy az n hunjaim brmelyike akr kisebb klcsnhz is juthatna ilyen formban. - Taln egyik se rzi magt elg szerencstlen furulysnak? - N e m a z r t , m i n t h a v a l a m e n n y i e n s z e r e n c s s f l t s o k v o l n n k , d e n e m i g e n b z u n k a n Qk n a g y l e l k qs g b e n . M i n k e t g y s z o k t a t t a k o d a h a z a , h o g y a f r f i a k n a k k e l l n a g y l e l k qn e k l e n n i a h l g y v i l g i r n t . - E z e k a f e l o l v a s o t t h i r d e t s e k - f o l y t a t t a b i z o n y o s s z n e t mlva Szabolcs vezr - az n rgi felfogsomat igazoljk. Azt, hogy a nagyvrosi let mg nem val a magyaroknak, nem tudnak vele mit csinlni. Hamarbb tanuljk meg a rosszat a nagyvrosban, mint a jt. - Te eszerint nem ajnland fel a nagy kirly kincseit se Cleoptrnak, se a msik hlgynek? - krdezte most vratlanul Szemere Mikls, s les tekintetet vetett Szabolcs vezrre. - Mg egy k e n g y e l v a s a t s e - f e l e l t e g y s z e r qe n a v e z r . - n m i a t t a m a z e m l t e t t h l g y e k t l e t n a p j i g k z l h e t i k h i r d e t s e i k e t a z E g y e t r t s b e n , a k i n c s b Ql n e m l t n a k s e m m i t , a k r m i t g r n e k . S z e m e r e M i k l s l t h a t l a g m e g k n n y e b b l v e v e t t e t u d o m s u l S z a b o l c s v e z r k o m o l y n y i l a t k o z a t t . S d a r a b i d Q m l v a g y s z l t : - Ps z i n t n m e g v a l l v a : n h a f e l m e r l b e n n e m a z a g o n d o l a t , h o g y A t t i l a k i r l y k i n c s n e k r o s s z v g e i s l e h e t . O l y a n k e z e k b e t a l l j u t n i a k i n c s , a m e l y e k n e m b e c s l i k Qt m e g , s e t r t n e l m i , s e r z e l m i s z e m p o n t b l , m i n t a h o g y m r n a g y o n s o k e l r e j t e t t Qs i k i n c c s e l m e g e s e t t , a m e l y m l t a t l a n u t d o k k e z h e z k e r l t . E l h n y t k , e l p a z a r o l t k , a z a b l a k o n d o b t k k i a k i n c s e t , a h e l y e t t h o g y a h a g y o m n y o z i n t e n c i j t f i g y e l e m b e v e t t k v o l n a . - A k n n y e l m q r k s k p l d i e l g i s m e r t e k e l Qt t n k , m a g y a r o k e l Qt t , a k i k j f o r m n m i n d e n t e l v e r t n k , a m i t e z e r e s z t e n d Q t a a z Qs e i n k g y qj t t t e k . N a g y o n m e g n y u g t a t t l , m l y e n t i s z t e l t b a r t o m , h o g y n e m g o n d o l t l n y o m b a n a C l e o p t r v a l v a l m e g i s m e r k e d s r e , m i d Qn a j n l a t t b t o r v o l t a m n e k e d b e m u t a t n i . - A m g l e k , e g y e t l e n b o s z o r k n y p i s z k a f t s e a r a n y o z n a k m e g A t t i l a k i n c s v e l B u d a p e s t e n - m o n d a v e z r . S z e m e r e M i k l s e b e s z l g e t s u t n j o g o s a n g o n d o l h a t t a , h o g y A t t i l a k i n c s t n e m f e n y e g e t i v e s z e d e l e m a z o k n a k a k n n y e l m q n Qk n e k a r s z r Ql , a k i k a z e g s z v i l g o t b e r p d s i k , s m i n d e n a r a n y t a l l r r a s z m o t t a r t a n a k , a k r e g y h z i , c s a l d i v a g y h a d v e z r i e r e d e t q. E z e k n e k a C l e o p t r k n a k m i n d e g y , h o g y h o n n a n v e s z i k a z a r a n y a t r d g i l e t m d j u k h o z . L m , m g A t t i l a k i n c s e u t n i s k i n y j t a n k a kezket, mert hiszen az Egyetrts hirdetsei s a hunok megrkezse kztt nyilvnval az sszefggs - gondolta magban Szemere Mikls, aki egyike volt a leggyanakodbb embereknek. De Szabolcs vezr megksrtetett, s a ksrtst emberl killotta. TIZENHARMADIK FEJEZET A b u d a i n Q i s m e g j e l e n i k a k i n c s h r r e M i n t e l Qz e t e s k z l e m n y n k b e n e l Qa d t u k : S z a b o l c s v e z r e l Qs z r f r f i a s a n , s z i n t e r k p l d n y k p l s z o l g l e r Qv e l k i l l o t t a a k s r t s t , a m e l y e t a p e s t i n Qk i n t z t e k e l l e n e ( i g a z , h o g y e g y e l Qr e c s a k a z a p r h i r d e t s e k b e n ) , a b b l a c l b l , h o g y t i t k t a h u n k i r l y k i n c s n e k h o l l t r Ql k i t u d j k . D e h t r a v o l t a k m g a b u d a i n Qk , a k i k m r t r t n e t n k i d e j b e n , s Qt t n a t r t n e l e m e l Qt t i i d Qb e n i s m i n d i g m s o k v o l t a k , m i n t a p e s t i e k . M g a b u d a i n Qk i s h t r a v o l t a k , m i n t a k r a f e k e t e k v a t r k b a s a m e s j b e n , m o n d t a L n y i A n t i , a z o r o s i j e g y z Q, a k i v a l a m e l y r e j t l y e s o k b l l e g j o b b a n f l t e t t e A t t i l a k i n c s t a n Qk t Ql , a k i k m a j d a k i n c s r e t e s z i k a k e z k e t , s i l y e n f o r m n a z s o h a s e j u t h a t e l a k i t qz t t c l r a . A b u d a i n Qk a b b a n a z i d Qb e n m g n e m a z j s g o k t j n ( v a g y m s u t a k o n ) i s m e r k e d t e k m e g a k i s z e m e l t f r f i a k k a l , h a n e m r a n d e v k r v n , a m e l y r a n d e v k r a t e r l e t k , B u d a m i n d i g n a g y o n a l k a l m a s v o l t . I t t v a n n a k a z o k a t r t n e l m i n e v q u t c k , t e r e k , t j a k , a h o v a m g y i s m indig htatos llekkel kzeledik egy magyar hazafi, aki tiszteletben tartja a histrit. A budai randev mindig egy pakli hasznos trtnelmi ismerettel is gyaraptotta a frfiak ismeretkrt a feltallt hlgy ismeretsgn kvl. Az ember kalandba keverede t t e g y b u d a i a s s z o n y s g g a l a z o k o n a h e g y l e j t Qk n , a m e l y e k e n t B u d t o s t r o m o l t k a m a g y a r o k , a k r a t r k , a k r a n m e t i d Qk b e n , s m i a l a t t a z o s t r o m o t m s h j n m o s t a n b a n a b u d a i a s s z o n y s g e l l e n f o l y t a t t a , n k n t e l e n l m e g i s m e r k e d e t t a z o k k a l a b s t y k k a l , v r f a l a k k a l , e r Qd t m n y e k k e l , a m e l y e k e n t v a l a h a m a g y a r v i t z e k r o h a n t a k l e t m e g v e t s s e l a z o s t r o m l o t t v r b a . A n Qi s z v e k b e v t e l h e z , l e g y Qz s h e z s e g t e t t e k a z Qs k , a k i k e z e k e n a h e l y e k e n u g y a n c s a k m i n d e n t f e l l d o z t a k a g y Qz e l e m e l r s h e z . g y l t s z i k , h o g y a h Qs e l Qd k u n o k i n a k e z a v l l a l k o z s a n e m k z e l t i m e g v i r t u s b a n a r g i v l l a l k o z s o k a t , p e d i g t a g a d h a t a t l a n , h o g y a m a i f r f i a k b t o r t s r a m g m i n d i g h a t n a k a r g i e k h Qs t e t t e i . L e g a l b b i s f r f i a s a b b f r f i n a k r e z h e t i m a g t e g y r i e m b e r v a l a m e l y t r t n e l m i g l r i v a l m e g j e l l t h e g y o l d a l b a n ( p l d u l a z 1 8 4 8 / 4 9 - i h o n v d e k l a j t o r j j a a l a t t , a m e l y e n t k z i t u s v a l v v t k a f a l a k a t ) , m i n t e g y z r d a r o m j a i k z t t , a h o l m i n d i g c s a k i m d k o z t a k a s z e n t s z z e k , s a k z d e l e m r Ql , a m e l y e t r t k a f r f i a k f o l y t a t t a k , s e m m i t s e m t u d t a k . B u d n a k v a r z s a v a n . N e m r o s s z u l s p e k u l l n a k a b u d a i a s s z o n y s g o k , m i k o r t a l l k i k a t a z o k r a a h e l y e k r e t qz i k k i , a h o l a f r f i a k a n a g y t e t t e k e t e l k v e t t k . S z a b o l c s v e z r p l n e b u d r a , m g a B u d n l i s r e g e b b , m i n d e n m a g y a r v r o s o k n a g y a p j n a k , b u d n a k t j k r a k a p o t t r a n d e v t . I t t l a k o t t u g y a n i s z v e g y B o r y A n d r s n , e g y S z a b o l c s m e g y e i s z l e t s q a s s z o n y s g , a k i u g y a n m r h a r m i n c v t a e l k e r l t a N y r b Ql , m i u t n B o r y r h o z f r j h e z m e n t , d e a t y a f i s g o s r z e l m e i t , h a z a j r g o n d o l a t a i t m i n d i g p o l g a t t a m r c s a k a z z a l i s , h o g y b u d n m i n d e n t r t n e t t g y k e z d t e : - N l u n k o d a h a z a S z a b o l c s b a n m s k p p v a n a z . . . - m o n d t a , a k r m i r Ql i s v o l t s z . b u d n h a r m i n c v a l a t t , a m g f r j e a z i t t e n i d o h n y g y r b a n h i v a t a l n o k v o lt, s mindig vadkacsatollas vadszkalapban, srga macskanadrgban indult el reggelenknt otthonbl, mintha nem is a hivatalba lpkedne, hanem valahov vadszatra, csak a vizslakutya hinyzott a hta mgl. Amg aztn Bory csakugyan elment egyszer vadsz n i , d e a m s v i l g i m e z Qk r e . z v e g y B o r y n a z o n b a n m e g t a r t o t t a s z o k s t : m i n d i g o d a h a z r a , S z a b o l c s r a h i v a t k o z o t t , h a v a l a m e l y n y i l a t k o z a t o t k e l l e t t t e n n i a z l e t b e n . B o r y n n a k l e g k e d v e s e b b o l v a s m n y a v o l t a z E g y e t r t s j s g b a n a z I d e g e n e k N v s o r a . A z j s g h t u l s l a p j n u g y a n i s m i n d i g f e l s o r o l t a a z o k a t , a k i k a z o r s z g k l n b z Q r s z e i b Ql a f Qv r o s b a r k e z t e k , s i t t a z A n g o l k i r l y n Q - h z , a H u n g r i - h o z , a F e h r l - h o z , a z A r a n y S a s - h o z , H o l z v a r t h C o n t i n e n t l - h o z , a M a g y a r K i r l y - h o z c m z e t t fogadkban megszllottak... pletes olvasmny volt az egy magnyos asszonysgnak, mint Borynnak, aki annyi mindenkivel volt atyafisgban az orszgban, de mgis leginkbb a Szabolcs megyeiekkel. Szabolcs vezr s a tbbi hunok nevei is megjelentek az js g b a n a z I d e g e n e k N v s o r b a n , a z A r a n y S a s - b a n m e g s z l l o t t a k k z t t . B o r y n e r r e n y o m b a n l e v e l e t r t b u d r l S z a b o l c s v e z r n e k , a m e l y l e v l b e n e m l k e z t e t t e Qt m i n d e n f l e k z s a t y a f i a k r a ( a k i k n e k a c s i z m j t m r r g e n a p a d r a a k a s z t o t t k ) , a t y a f i s g o s a s s z o n y s g o k r a . ( A k i k e t e l g e t t e k , m i n t b o s z o r k n y o k a t , m o n d L n y i A n t i , a z o r o s i j e g y z Q, a k i n e k s e h o g y s e t e t s z e t t a z a s s z o n y i l e v l , a m e l y S z a b o l c s v e z r c m r e r k e z e t t . ) E g y b e n s z v e s m e g h v s t m e l l k e l t B o r y n S z a b o l c s v e z r r s z r e , h o g y a r g i s z p i d Qk e m l k t f e l e l e v e n t s k . A z r t i s k e g y e d n e k k e l l e n g e m f e l k e r e s n i , m e r t n , a s s z o n y l t e m r e , n e m m e h e t e k a b b a a t r a k t r b a , a m e l y e t r e m l e m , h o g y n e m r o s s z h i s z e m qs g e m i a t t , d e t a p a s z t a l a t l a n s g b a n v l a s z t o t t k e g y e d . C s a k s z e g n y L i n d a n n i m e g n e tudja, hogy kegyed az Arany Sas-ban vett kvrtlyt! - rta Boryn. s vigyzzon kegyed - rta tovbb az asszony -, hogy a csibukjt ki ne lgassa ebd utn az utcai ablakon, mint Gndcs Benedek, a vidki plbnos cselekedte az elmlt hetekben a Sas - h o z h a s o n l r o s s z h r q h z b l , a m i r t L u f t R z i t , a m a h z t u l a j d o n o s n Qj t , a k a p i t n y s g r a c i t l t k , G n d c s B e n e d e k e t , a z r e g p l b n o s t p e d i g o r s z g s z e r t e k i n e v e t t k . - N o h t e z t a z a s s z o n y s g o t f e l k e l l k e r e s n i - k i l t o t t f e l S z a b o l c s v e z r , m e r t k p z e l e t b e n m r l t t a e l Qr e , h o g y B o r y n j m b o r s g b a n t a l n r j a L i n d a n n i n e k i s a l e v e l e t , h o g y m i f l e r o s s z h r q h z b a n t t t t a n y t P e s t e n a v e z r . - P e d i g h t a z s e v o l n a v a l a m i n a g y s z g y e n - d r m g t e k z b e L n y i A n t i . - n f i a t a l a b b k o r o m b a n s o h a s e m l a k t a m P e s t e n m s h z b a n , c s a k o t t , a h o l s o k s z p l e n y z v o l t . S o k h z i k i s a s s z o n y k z t t n e m v s z e l a v e n d g . A z o n b a n h i b a v a l v o l t a z o r o s i j e g y z Q m i n d e n i g y e k e z e t e , h o g y S z a b o l c s v e z r t m e g g y Qz z e a n Qi v i z i t e k b e n v a l j r t a s s g r l , a v e z r m g i s g y h a t r o z o t t , h o g y K l n a y u r a t v i s z i m a g v a l a z b u d a i l t o g a t s h o z t a n n a k . T a l n s z a v a h i h e t Qb b t a n n a k v l t e K l n a y t a b b a n a z e s e t b e n , h a m a j d e g y s z e r v a l a h o l , v a l a m e r r e a z b u d a i l t o g a t s r l t a n s k o d n i k e l l . V a g y t a l n t b b j r a t o s s g o t t t e l e z e t t f e l K l n a y r l a n Qi e s t e r m s z e t q d o l g o k b a n ? E g y i k s e m . S z a b o l c s v e z r e g y s z e r qe n h l j t a k a r t a l e r n i K l n a y i r n t a z z a l , h o g y a z u t a z s f r a d a l m a i t m e g o s z t v e l e . N e m z r h a t j a k i t e h t a z u t a z s g y n y r t e l j e s r s z b Ql s e m , a m i l y e n n e k a z b u d a i l t o g a t s g r k e zett. Klnay valban hamarosan kitudakolta az utat, a mdot, az eljrst, hogyan lehet megkzelteni budn, a Duna-parton, az gynevezett budai rakparton Borynt, aki a levele szerint itt lakott, s Szabolcs vezr ltogatst vrta az 55-s szm hzban. - L e h e t , h o g y v e s z e d e l e m b e m e g y n k , d e a n Qk k r s e m i n d i g s z e n t v o l t e l Qt t e m , s l e h e t Ql e g t e l j e s t e t t e m - m o n d t a K l n a y , a m i k o r a F e c s k e n e v q g Qz h a j v a l k i k t t t e k a z b u d a i r a k p a r t o n , s k i l v e z t k m i n d a z o k a t a z r m k e t , a m e l y e k a h e l y i h a j n v a l u t a z s s a l j r n a k . T a l l k o z t a k i t t k l n b z Q r e g u r a k k a l , a k i k a F e c s k n a z z a l t l t t t k i d e j k e t , h o g y a z o n v i t a t k o z z a n a k , m i s z e r i n t b e t e g s g e i k e l l e n m e l y f o r r s v z a j n l a t o s a b b s k i a d s a b b : a C s s z r f r d Q v a g y a L u k c s f r d Q v i z e ? M i k o r j o g s z k o r o m b a n e r r e u t a z t a m , m r a k k o r i s e r r Ql b e s z l g e t t e k - m o n d K l n a y L s z l , p e d i g a z t a o l v a s t a a S z i g e t i S t k c m q f o l y i r a t b a n , h o g y v a l a m e n n y i b u d a i f r d Qn e k a v i z e e g y f o r r s b l f a k a d . E z t p e d i g k r v o l t k i d e r t e n i ! - v l e m n y e z t e S z a b o l c s v e z r . - A z e m b e r e k illziit nem szabad megronglni, mint akr a kpolnkat. Klnay, miutn klvinista ember volt, mskppen fejezte ki magt: Azrt nem szabad az illzikat megronglni, mert ha nincs balhiedelem, csak csupa igazsg van a vilgon: az embereknek nincs tbb alkalmuk az rveik felhozatalra a maguk hite mellett. Mi lenne a vilgbl, ha mindenki azt vallan, hogy a budai forrsvizek egy lyukbl fakadnak a Gellrthegyben? Argonautink ilyen s hasonl pletes beszlgets kzben tltttk idejket, amg az budai rakpartra megrkeztek, amelyet nyilvn azrt neveznek rakpartnak, mert ide sohase raknak ki semmit, kivve kilyukadt bdogednyeket, trtt fazekakat, letunt csuprokat, amelyeket mshol a szemtdombra szoktak vetni. budn ellenben a Duna-partra h o r d j k k i Qk e t . N h n y r e g n a p l o p i s l t i t t a p a r t o n , s a D u n t n z t e , a z z a l a l u s t a s g g a l , a m e l y s z z e s z t e n d Qs s t e s z i n y o m b a n a z o k a t a f i a t a l e m b e r e k e t i s , a k i k v l e t l e n l e z e k k z a v i z e t b m u l n a p l o p k k z t e l e p e d n e k . . . V o l t e g y e m b e r b u d n , a k i h s z e s z t e n d Qs k o r b a n l t k i a D u n a - p a r t r a , h o g y a s z o m s z d j t l v a l a m i t m e g k r d e z z e n . T a l n c s a k p p e n a z t , h o g y m i l y e n v l e m n n y e l v a n a r r l a h d r l , a m e l y e t i t t e m b e r e m l k e z e t t a t e r v e z n e k , h o g y a p e s t i s b u d a i o l d a l t s s z e k s s k ? A s z o m s z d m e g m o n d t a a m a g a v l e m n y t , v a g y t n f e l e l e t h e l y e t t c s a k e g y e t n y j t z k o d o t t , m i n t e z e k a s e m m i t t e v Qk s z o k t k . E l g a z h o z z , h o g y a f i a t a l e m b e r , a k i i t t l e t e l e p e d e t t e g y k Qd a r a b r a , a m i l y e n a p a r t o n v a n e l e g e n d Q: m g m a i n a p i g i s o t t l a z o n a h e l y e n , s a D u n t n z i . P e d i g e n n e k m r t v e n e s z t e n d e j e . B o r y n e g y z l d k a p u s , f l d s z i n t e s h z b a n l a k o t t , s m i k o r e n n e k u d v a r b a u t a z i n k b e p i l l a n t o t t a k : n y o m b a n l t t k , h o g y e z a z a h z , a h o n n a n a l k e t k a p o t t p l h s t Qk e t , r e g k l y h a c s v e k e t , h a s z n l h a t a t l a n k o c s i k e r e k e k e t a D u n a - p a r t r a i d Qn k n t k i d o b j k , m e r t m g t e m r d e k i l y e n k i d o b l n i v a l s z e m t h e v e r t s z e r t e s z t a z u d v a r o n . S Qt B o r y n m a g a i s o l y a n n a k l t s z o t t a z e l s Q p i l l a n a t r a , m i n t e g y r g i c s n a k , a m e l y n e k c s a k a f a k u l t v i t o r l j a m a r a d t m e g , b e b i z o n y t v n m e g j e l e n s v e l a z t a r g i i g a z s g o t , h o g y b u d a a z a h e l y , a h o l a z e m b e r e k s d o l g o k l e g t o v b b m a r a d n a k m e g . p p e n l e v e l e t r t B o r y n , a m i k o r h Qs e i n k a z l d k a p u s h z e g y a b l a k n l m e g t a l l t k , s a z a b l a k o l y a n v o l t , h o g y a z m g a k k o r s e m n z e t t v o l n a s e n k i r e , h a a k a r t v o l n a . V a l a m i c s o d l a t o s v n s g l e p t e b e a z a b l a k o t , m i n t a k r a z b u d a i r e g e m b e r e k e t , a k i k m r c s a k a b b l a s z e m p o n t b l s e m t a r t j k r d e m e s n e k a k l s Qs g e k k e l , r u h z a t t a l v a l t r Qd s t , m e r t g y s e m e n n e k e l t b b l e t k b e n a r r l a h e l y r Ql , a h o l m e g t e l e p e d t e k . B o r y n a b l a k t g y i s s m e r t e m i n d e n k i , a k i a k a r t a . M i n e k k e l l e t t v o l n a t e h t a z a b l a k o t n h a m e g t i s z t t a n i ? - H a m a j d a k i s r k s g e m e t m e g k a p o m , a m e l y e t v r o k - k e z d t e B o r y n , a m i k o r h Qs e i n k l e t e l e p e d t e k a s z o b j b a n - , m e g v a l s t o m n h n y t e r v e m e t , a m e l y e t a h z r e n o v l s a r d e k b e n k i g o n d o l t a m . S z a b o l c s v e z r h e l y e s e l v e b l i n g a t o t t , m i n t m i n d i g , h a k l n b z Q t e r v e k r Ql h a l l o t t , m e r t c s a k a z o k a t a z e m b e r e k e t s z e r e t t e , a k i k n e m t l t i k c l t a l a n u l a z i d e j k e t . E l l e n b e n K l n a y k i b r n d t an krdezte: - Ugyan, milyen vlaszt vr tekintetes asszony a levelre? - Mert Boryn ppen akkor ragasztotta le a kopertt, amiben lthatlag nagy gyakorlata volt. - Ez a levl a Kzmunka Tancsnak megy. Azt krdezem benne, hogy mikor hajlandk vgre egy u t c t v a g y t e r e t e l n e v e z n i b o l d o g u l t f r j e m r Ql , a k i a n n y i m i n d e n t t e t t b u d a r d e k b e n ? H r o m t e m e t k e z s i s b e t e g s e g l y z Q e g y l e t e t i s a l a p t o t t , m e g s z e r v e z t e a H a d a s t y n e g y l e t e t , s s z e h o z t a a p o l g r i z e n e k a r t , a S p r e g y l e t b e n m g m a i s o t t l l a p o h a r a s z o m b a t e s t n k n t , a m i k o r a s z o k s o s b e f i z e t s e k v a n n a k a R a b - f l e v e n d g l Qb e n . C s a k m g u t c a n i n c s e l n e v e z v e B o r y r l . E z r t r t a m l e v e l e t a K z m u n k a T a n c s n a k . M i u t n B o r y n g y e l m o n d t a a l e v l t a r t a l m t , m e g c m e z t e a z t , s b l y e g e t r a g a s z t o t t r . E g y k i s f i m r o t t l l o t t a z a j t e l Qt t , a k i B o r y n m e g b z s a i t t e l j e s t e n i s z o k t a . - S i e s s v e l e a p o s t r a , m e r t s z e r e t n m , h a l e v e l e m e t m r a T a n c s l e g k z e l e b b i l s n f e l o l v a s n k . A f i c s k a n y i l v n t u d t a , h o g y m i l y e n n a g y f o n t o s s g d o l o g r l v a n s z , a z r t n y o m b a n a p o s t r a f u t a m o d o t t . B o r y n e z u t n v e n d g e i h e z f o r d u l t , s j l a g b i z t o s t o t t a Qk e t a r r l , h o g y m i n d e n m s k p p e n l e s z , h a a z t a b i z o n y o s k i s r k s g e t m e g k a p j a . L e h e t Ql e g e g y k o m o l y , f e l n Qt t i n a s t t a r t a k i s f i h e l y e t t . - V a g y p e d i g a f i a d d i g m e gnvekedik - szlalt meg Klnay Lszl. - Maguk is valami rksgi dologban jrhatnak Pesten, amint meglmodtam - folytatta vratlanul Boryn. - n mindent meg szoktam lmodni, s bizonyosra veszem, hogy Szabolcs vezr valamely nagy rksg felvtele cljbl utazott ide. Nekem megmondhatjk bizalmasan a dolgokat, mert ha valaki jratos az rksgi gyekben: az ppen n vagyok. - Taln Szabolcsbl kapott valamely levelet vagy hrt a tekintetes asszony? - krdezte most Klnay Lszl, aki nem is volt olyan l h e t e t l e n e m b e r . D e B o r y n r a g a s z k o d o t t a h h o z , h o g y a z l o m m u t a t t a m e g a d o l g o t , a m e l y n e k e l i n t z s e c l j b l a h u n o k a f Qv r o s b a u t a z t a k , n e m p e d i g v a l a m e l y h r a d s , a m e l y a m e s s z i p t r i b l B o r y n h o z r k e z e t t . - D e a k r h o g y v a n a d o l o g - f e j e z t e b e a z a s s z o n y s g s z a v a i t - , a z t a j n l o m , h o g y t e g y k s s z e a z r k s g i g y e i n k e t . A z v o l t a m a g y a r o k b a j a , h o g y m i n d i g e g y m s k z t t p r l e k e d t e k , s k i s z o l g l t a t t k m a g u k a t e g y h a r m a d i k n a k , a k i r Ql f e l t e t t k , h o g y a z m a j d i g a z s g o t t e s z a z g y k b e n . g y l e t t v g e sok rksgnek, amelyet elpereltek a magyaroktl, hogy csak a fstjt lttk, de a lngjnl msok melegedtek. Nem szeretnm, ha a mai magyarok is a rgiek sorsra jutnnak. Folyamatosan beszlt Boryn. Ltszott, hogy mr gondolkozott azon, hogy mit fog a hunnak mondani, ha az levele vtele utn felkeresi. S z a b o l c s v e z r k o m o l y e m b e r l t r e c s a k a f e j v e l b l o n g a t o t t , m i n t a s s z o n y i b e s z d e k f e l e t t s z o k s a v o l t , d e K l n a y n e m t r t Qz t e t h e t t e m a g t B o r y n t i t o k z a t o s s f e n y e g e t Q s z a v a i r a . - U g y a n m i f l e r k s g e t v r , t e k i n t e t e s a s s z o n y , h o g y g y b i z a k o d i k a d o l g b a n ? B o r y n f e l e m e l t e a m u t a t u j j t : - K r v o l n a e g y s z e g n y z v e g y a s s z o n y k i j t s z s r a a z g y v d i f u r f a n g o t m o z g s t a n i , K l n a y r ! n A t t i l a k i r l y u n k t l p p e n g y r k l t e m a s s z o n y l t e m r e , m i n t h a f r f i v o l n k , m e r t a z Qs i m a g y a r t r v n y e k s z e r i n t a z z v e g y a s s z o n y o k n a k p p e n a n n y i j o g u k v o l t , m i n t a f r f i a k n a k . r k l t k f r j e i k h e l y t m g a t a n c s k o z s o k b a n i s . T u d j u k m i a j u s s t , l e g a l b b a n n y i r a t u d j u k , m i n t K l n a y r . B o r y n s z a v r a e l Qs z r S z a b o l c s v e z r t r t m a g h o z , m e r t h i s z e n g y i s i l l e t t , h o g y Q m i n t A t t i l a k i n c s Qr z Qj e n y i l a t k o z z o n e b b e n a k r d s b e n l e g e l Qs z r . A k i n c s t r n o k e z t m o n d t a : - I g a z , h o g y v o l t a k h u n a s s z o n y o k , a k i k a c s a t b a n h r o m f r f i h e l y e t t i s h a r c o l t a k , m i n t e z t m r a S z e n t G a l l e n - i c s a t b a n a s v b o k e l l e n m e g m u t a t t a E r i k a , a k i n e k h Qs t e t t e i t a n m e t e k m a i s e m l e g e t i k . D e a z a s s z o n y o k e g y b j o g a i r l c s a k a n n y i v a n f e l j e g y e z v e a h u n o k t r v n y e i b e n , h o g y j o g u k v o l t e g y t t s e l e v e n e n e l t e m e t k e z n i a f r j e i k k e l . S z p j o g , k e v s n e m z e t n e k a z a s s z o n y a i t r s z e s t e t t k e n n y i b e n a n e m z e t ek, amelyeknek legeleje a hunok voltak. - A tekintetes asszony nem temetkezett el egytt Bory bartunkkal - vgta kzbe Klnay Lszl. - Nem tehettem. rtsk meg, uraim, nem tehettem, akrmilyen tiszteletben is tartom a trvnyeket! - kiltott fel most Bor y n , a k i r e z t e , h o g y S z a b o l c s v e z r e l l e n v e t s e n a g y o n k o m o l y f o r r s b l f a k a d t . E g y v a l d i h u n n Qn e k v a l b a n e g y t t k e l l e t t e l t e m e t k e z n i a f r j v e l , m i n t e z t m r A t t i l a f e l e s g e i i s m e g m u t a t t k . - M r t n e m t e h e t t e ? - k i l t o t t a K l n a y , a k i t a p a s z t a l t f r f i ltre az asszonysg viselkedsben megint valami szlhmossgot sejtett. Boryn lesttte a szemt, s hallgatott, mintha elmerengne valamely rgi dolgon, amelyet most az urak az eszbe juttattak. - Mrt nem tehettem? Megmondanm, de nem tartom helynv a l n a k , h o g y e z t n y i l v n o s a n t r g y a l j u k . H a K l n a y r l e n n e s z v e s d a r a b i d Qr e e l h a g y n i a s z o b t , a k k o r m e g m o n d o m a t i t k o t S z a b o l c s v e z r n e k . - L g y s z v e s , h a g y j m a g u n k r a , t i s z t e l t b a r t o m - s z l a l t m e g S z a b o l c s v e z r , a k i m i n d i g n a g y o n u d v a r i a s v o l t a n Qkhz, ha ez nem kerlt nagyobb fradsgba, mert hiszen a frfiak udvariassga tbbnyire ezen mlik. Klnay teht darab ideig az udvaron llott, egy sszetrt kocsikerkre helyezve a lbt, mintha azon gondolkozott volna, hogyan trhetett el ez a kerk, amikor ltszlag semmi baja sem volt. R v i d i d Q m l v a n y l o t t a z a j t B o r y n l a k s b l , s S z a b o l c s v e z r l p e t t k i . - K r e m K l n a y u r a t e g y s z r a ! - k i l t o t t a m o s t a z a s s z o n y s g a k s z b r Ql . M i r e K l n a y l p d e l t b e a h z b a , s S z a b o l c s v e z r t a r t o t t a s z e m t a z s s z e t r t k o c s i k e r k e n , d e m e g f e j t e n i Q s e m t u d t a a s z e r e n c s t l e n s g r e j t l y t . P e d i g t a l n a k o c s i i s f e l f o r d u l t , v a g y e g y b b a l e s e t i s t r t n h e t e t t a k k o r , m i k o r a k e r k s s z e t r t . M a j d K l n a y r i s i g e n t u d s , f o n t o s k o d a r c c a l , s z a k l l t p e d e r g e t v e j t t k i B o r y n l a k s b l , m i n t h a u g y a n c s a k v a l a m i t i t o k n a k j t t v o l n a a n y o m r a . A z t n m i n d k t h u n l l d o g l t m g e g y d a r a b i g a z b u d a i r a k p a r t o n , m i k z b e n s z e m g y r e v e t t k a f l i g f l d b e s l l y e d t h z i k k a t , a m e l y e k r o n g y o s s g u k b a n , s z g y e n l e t k b e n v r Ql v r e m l y e b b e n b j t a k b e a v e t e m n y e s k e r t e k b e . E l t qn n i v g y t a k i t t a h z a k , m i n t a n a g y o n s z e g n y e m b e r e k , a k i k l e g j o b b a n t u d n a k r e j t Qz k d n i g a z d a g e m b e r t r s a i k e l Ql . H a a z a n h n y , s z r a d s v g e t t k i a k a s z t o t t f r f i - s n Qi f e h r n e m q n e m l e b e g e t t v o l n a a d u n a i s z l b e n a v e t e m n y e s k e r t e k s v n yn, azt lehetett volna hinni, hogy innen mr rgen minden lak elkltztt. De egy frfi lbraval, amely egymagban libegett egy gasfn, vilgosan azt bizonytotta, hogy tulajdonosa javban l odabent a hzban, s a lbraval megszradst vrja. TIZENNEGYEDIK FEJEZETNem j hegyre menni Mit sgott Boryn Szabolcs vezr flbe, s mit sgott Klnay Lszl flbe? E z t a n Qk r k m e g b z h a t a t l a n s g a f o l y t n a m g y s e m k z l h e t n n k o l v a s i n k k a l , h a b r a z u t b b i i d Qb e n d i v a t b a j t t , h o g y a n Qk m e g b z h a t s g b a n m e g i n t h i g g y e n e k a f r f i a k . M i c s a k k v e s s k a z e s e m n y e k e t , a n l k l h o g y m e g l l n n k f i l o z f i a i m e g b e s z l s e k k e l f o g l a l k o z n i a k l n b z Q j e l l e m q e m b e r e k n l , a k i k a m g y i s m i n d i g m s f o r m k , m i n t e l s Q p i l l a n a t b a n m e g i s m e r j k Qk e t . M s S z a b o l c s v e z r , s m s K l n a y L s z l , a m i k o r e d d i g i s m e r e t l e n n Qi s z o k n y a f u r a k o d i k k z b k , a m e l y s z o k n y n a k a v i l g t e r e m t s e t a a z a t u l a j d o n s g a , h o g y a f r f i a k j e l l e m t m e g v l t o z t a s s a . B o r y n n e k c s a k e g y c i k c a k k o s f e h r a l s s z o k n y j a v o l t , a m e l y t n m o s s s v a s a l s k z b e n s o h a s e g o n d o l t a r r a , h o g y m g t r t n e l m i j e l e n t Qs g q i s l e h e t e z e n a v i l g o n . F o d o r r a l b e s z e g e t t a l s s z o k n y j a v o l t , a m e l y n e k a s z e g l y t , f e h r k i v i l l a n s t , f r i s s e n v a s a l t s g t t n p p e n B o r y r u n t a l e g i n k b b , a m g l t , m e r t a f r f i a k a t r e n d s z e r i n t b o s s z a n t a n i s z o k t k a n Qk a z o k k a l a z e m l k e k k e l , a m e l y e k a z e l s Q s z e r e l e m i d e j b Ql m a r a d t a k m e g a m e m r i j u k b a n . U g y a n m e l y i k B o r y r n e m u n t a m e g a z o k a t a z e m l k e z t e t s e k e t , a m e l y e k a r r a f i g y e l m e z t e t n k Qk e t , h o g y b e z z e g a t p a r t j n v a g y a z e r d Qb e n v a g y a k p o l n b a n v a g y a m g t i t k o s a b b r g i t a l l k o z n e g s z e n m s t g r t e k a t e r v b e v e t t k z s l e t r Ql , a s z e r e l e m r Ql , h z a s s g r l , m i e g y m s r l , a m e l l y e l a j v e n d Qt k i s z n e z g e t t k B o r y n e l Qt t ? B o r y r , b i z o n y o s e s z t e n d Q e l m l t v a l , t u d n i s e m a k a r t B o r y n f o d r o s a l s s z o k n y j r l ; d e i t t v o l t a k S z a b o l c s v e z r s K l n a y L s z l , a k i k a h u n o k k a l e g y t t r k e z t e k a m a g y a r f Qv r o s b a . . . . A z o n a n a p o n , a m e l y r Ql t r t n e t n k b e n s z v a n : g y t qn t f e l a h u n o k k i r n d u l s a , m i n t h a a z e g s z j h o n f o g l a l s i u t a z s c s u p n e g y e t l e n s z e m p o n t b l t r t n t v o l n a , B o r y n s z o k n y j a k e d v r t , a m e l y e t a r a v a s z a s s z o n y s g S z a b o l c s v e z r s K l n a y L s z l f i g y e l m b e a j n l o t t a n Qk r k s k t s z n qs g v e l . C s a k b l c s e l n z s s e l l e h e t e t t m o s o l y o g n i a z o n a k r l m n y e n , a m i k o r S z a b o l c s v e z r l t s z l a g k o m o l y a n n y u g t a l a n k o d n i k e z d e t t b i z o n y o s h a t s g i i r a t o k m i a t t , a m e l y e k n e k b e s z e r z s e v g e t t e l k e l l h a g y n i az Arany Sas-t, hogy az akcit tovbb lehessen folytatni az iratok birtokban. Hol lehet megszerezni az ilyen s hasonl hatsgi iratokat? Hol van az a hivatal, ahol az akcik folytatshoz szksges iratokat killtjk vagy elutastjk? Elg az hozz, hogy Szabolcs vezr is, mint ms a n n y i f r f i a r g i v i l g b a n , a z o n a c m e n t qn t e l e g y n a p o n a z A r a n y S a s - b l , h o g y a h a t s g g a l v a n d o l g a , s e g y r a v a g y k t r a m l v a l t h a t j u k Qt B o r y n v a l a b u d a i h e g y e k k z t t , a h o v n Qk s f r f i a k a v i l g t e r e m t s e t a m r c s a k a z r t i s s z e r e t n e k j r n i , m e r t a z t h i s z i k , h o g y i t t n e m l t h a t j a Qk e t s e n k i . H e j , s o k t i t k o t t u d n a k e z e k a v n b u d a i h e g y e k a l b u k n l f e k v Q f Qv r o s t i t k a i b l ! T r t n e t n k i d e j b e n p e d i g m i n d e n v a l a m i r e v a l i s m e r e t s g a b u d a i h e g y e k k z t t k e z d Qd t t v a g y n y e r t m e g e r Qs t s t . - T e h t n a k i r l y i s z Ql Qr e v o l n a k v n c s i ? - s z l t B o r y n s z n p a d i h a n g o n , a m g a z b u d a i u t c k o n j r t a k , s B o r y n a z t h i h e t t e , h o g y s z a v a i t m s o k i s m e g h a l l h a t j k . ( B o r y n n a k , m i n t a l e g t b b n Qn e k , u g y a n c s a k k t f l e h a n g j a v o l t . E g y h a n g j a a k l v i l g s z m r a , a m e l y t r i l l z o t t s b u g y b o r k o l t , m i n t a s z o b a i s z k Qk t a s z a l o n k z e p n . E z t a b b a n a z i d Qb e n a N e m z e t i S z n h z f r a n c i a s z n d a r a b j a i b a n h a s z n l t k , t r s a l g s i h a n g n a k m o n d t k , s a l e g t b b r i d m a e z e n a n y e l v e n b e s z l t M a g y a r o r s z g o n . D e v o l t e g y m s i k h a n g j a i s B o r y n n a k , a m e l l y e l c s a k b i z a l m a s a n s n g y s z e m k z t , t i t o k z a t o s a n s s z e r e l m e s e n t u d o t t b e s z l n i . A n Qk n e k e t t Ql a m s o d i k s z m h a n g j t l f u s s o n m i n d e n f r f i , a k i m g a l b t b r j a . ) - T e h t n a k i r l y i s z Ql Qr e v o l n a k v n c s i b u d n , a m e l y a m g y i s m i n d i g k i r l y i b i r t o k v o l t , m i t a a t r t n e l e m b Ql t u d j u k ? - i s m t e l t e B o r y n a K i s c e l l i u t c b a n p l d u l , a h o l i s m e r Qs e i l a k t a k a z a b l a k f g g n y k m g t t , s n a g y o n v a l s z n qn e k l t s z o t t , h o g y n y o m b a n a z a b l a k h o z s i e t t e k h a l l g a t z n i , a m i k o r B o r y n t e g y i d e g e n f r f i t r s a s g b a n a z u t c n v g i g m e n n i l t t k . - n j n y o m o n j r , S z a b o l c s v e z r ! I g e n , a k i r l y o k n a k i t t s z Ql Qi k v o l t a k m r r p d f e j e d e l e m i d e j b e n . M g m e g v a n a h e l y a S a s - h e g y e n , a m e l y e t r p d v e z r s z Ql Qj n e k m o n d a n a k . A m e l y s z Ql Q m i n d i g , r p d v e z r u t n i s a m i n d e n k o r i m a g y a r k i r l y n a k t e r m e t t e a f e j e d e l m i s a s - h e g y i t . - N e m v o l t a z l e h e t s g e s , h o g y m r A t t i l a i s i t t s z r e t e l t ? - M r z , a l t s z e r s z , a s z Ql Q m o s t a n i t u l a j d o n o s a s z e r i n t e z n a g y o n i s l e h e t s g e s v o l t . D e b i z o n y o s a n c s a k I I . L a j o s k i r l y r l s f e l e s g r Ql , a z o s z t r k M r i r l t u d j u k , h o g y i f j s z e r e l m k b e n i t t b j t a k e l a k i r l y i s z Ql Qb e n a h a r a g o s m a g y a r u r a k , T o m o r i s Z p o l y a e l Ql , a k i k a k i r l y i v r b a n a p a d l t d n g e t t k , s n a g y l r m t c s a p t a k a k i r l y t v o l l t e m i a t t . A z r t s o k i g S z e r e l m e s e k s z Ql Qj n e k i s n e v e z t k e z t a s z Ql Qt , m e r t a k i r l y s k i r l y n i d e j r t a k , h a n h a n a p j n k e d v k r e a k a r t a k c s k o l z n i . S z a b o l c s v e z r m e g k s z n t e B o r y n t b a i g a z t s z a v a i t . - E z t s o h a s e m t u d t a m v o l n a m e g m s t l , c s a k n t Ql , a s s z o n y o m . - S a j n o s , n p n k m qv e l e t l e n . A z b u d a i b a r n a l b a k , a z g y n e v e z e t t b r a u n h a x l e r e k , a k i k t r d i g f e l g y qr t g a t y b a n k a p l t k v a l a m i k o r a z b u d a i s z Ql Qk e t : a t r t n e l m i i s m e r e t e k k e l n e m t r Qd t e k . A t r t n e l e m b Ql l e g f e l j e b b a n n y i t j e g y e z t e k m e g m a g u k n a k , h o g y a z j l a k i a k a t k e c s k e p s z t o r o k n a k k e l l c s f o l n i s l e h e t Ql e g g n y o l n i . j l a k ! ! - m o n d j k l e g y i n t v e . - j l a k i s a k a r v a l a m i t , a h o l a k e c s k k e t Qr z i k ? N e m i s t a n c s o l o m n n e k , h o g y i n n e n j l a k r a m e n j e n , m e r t m e g v e r i k n a g y j u r a m a t a s z o m s z d o k . S z a b o l c s v e z r m e g k s z n t e B o r y n t b a i g a z t s t , s a S a s - h e g y e n n y o m b a n a z o k a t a s z Ql Qk e t k e r e s t e , a m e l y e k b e n a h r e s b u d a i v r s k v a g y a h e g y t l s l e j t Qj n a z g y n e v e z e t t s z i k l a b o r o k t e r m e t t e k . D e b r m e n n y i r e n z e l Qd t t : s e m a S a s - h e g y e n , s e m k r n y k n s e m m i f l e s z Ql Qn e k n y o m t n e m t a l l t a . - r t h e t e t l e n , h o v l e t t e k i n n e n a s z Ql Qk ? - k i l t o t t f e l , m i u t n j o b b r a - b a l r a f o r g o t t a h e g y e n , s t e k i n t e t t k r l j r t a t t a a l t h a t r o n . - C s a k j l n z z e n m e g n m i n d e n t , v e z r - b i z t a t t a B o r y n . - N e k e m g y s e h i n n e l a z t , a m i t m o s t s a j t s z e m e i v e l l t h a t . A z t , h o g y b u d n s a h o z z t a r t o z h e g y e k e n e g y e t l e n s z Ql Q s z e m s e m t e r e m . - H t h o l t e r e m n e k a z o k a h r e s b u d a i b o r o k , a m e l y e k r Ql o r s z g s z e r t e a n n y i s z e s i k a z o k n l a z a s z t a l o k n l , a h o l a b o r o k a t k s t o l g a t j k ? - b u d n n e m t e r e m e g y g y qs z qn y i b o r s e m , a z t m i n d m s f e l Ql h o z z k i d e , a m i t i t t k i m r n e k . S o l t r l , V a d k e r t r Ql , B a j r l , K e c s k e m t r Ql v a g y C s e n g Qd r Ql . N h a m g a B a l a t o n r l i s . D e i t t e m b e r e m l k e z e t t a a s z r e t i n n e p l y t c s a k k o c s m b a n t a r t j k , m e r t i t t b o r t v e n e s z t e n d e j e n e m t e r m e t t - f e l e l t k r l e l h e t e t l e n l B o r y n . S z a b o l c s v e z r n a g y o t h a l l g a t o t t , m i n t o l y a n e m b e r s z o k o t t , a k i e g y k e d v e s i l l z i j v a l l e t t s z e g n y e b b . - T e h t a k i r l y i s z Ql Qb e n s e m t e r e m m r a b b l a v e s s z Qb Ql , a m e l y r g i k i r l y a i n k k e d v t f e l d e r t e t t e , h a s z o m j a s a k v o l t a k ? H a p o h a r a t a k a r t a k r t e n i a n e m z e t e g s z s g r e ? H a a z g n g y t j a f e l f o r d u l v a , k e h e l l y e l a k e z k b e n k v n t a k h o s s z l e t e t a l a t t v a l i k n a k ? . . . - m e i t t v a g y u n k r p d f e j e d e l e m s z Ql Qj b e n - m o n d B o r y n , m i k o r a S a s - h e g y t e t e j r e r k e z t e k , s o t t c s a k k Qd a r a b o k m u t a t t k , h o g y v a l a m i k o r e h e l y e n h z l e h e t e t t , a h o n n a n a k i r l y a k k o r i s l t h a t t a o r s z g n a k j d a r a b j t , a m i k o r p a l o t j b l t v o l v o l t . A h e g y l b n l a D u n a s z l e s s z a l a g j a l e l t e t a z o r s z g o t , m i n t a k a r d s z j a v i t z e k d e r e k t . K z e l s t v o l h e g y e k m a g a s o d t a k , a m e l y e k a k i r l y t m i n d i g a r r a e m l k e z t e t t k , h o g y m e n n y i e r Q v a n a z o r s z g f l d j b e n , a m e l y b Ql i l y h a t a l m a s k l k , k e z e k e m e l k e d n e k k i , h o g y a z g b o l t o z a t v i h a r f e l l e g e i t m e g f o g j k , s n e e r e s s z k t o v b b . M s f e l Ql , P e s t f e l Ql a z o r s z g s k j a t e r l t e l a k i r l y s z e m e e l Qt t , a z a n a g y p u s z t a s g , a m e l y t n z s i i g n y l i k , a h o n n a n a m a g y a r o k t r a k e l t e k . - E z l e t t a s o r s a a k i r l y o k b i r t o k n a k s v e l k e g y t t a r g i M a g y a r o r s z g n a k , m i t a r g i n a g y k i r l y a i n k e l k l t z t e k B u d r l ! - m o n d B o r y n . - A z e g s z b e n c s a k a z a c s o d l a t o s , h o g y i t t , a h o l a m l t i d Qk l e g n a g y o b b e s e m n y e i , j f o r m n e g s z M a g y a r o r s z g e z e r v e s t r t n e t e , d e m g a z e l Qb b i i d Qk h i s t r i i i s l e j t s z d t a k : s e n k i s e m t r Qd i k a z e l m l t i d Qv e l . A h o l a h u n k i r l y , a z Qs m a g y a r f e j e d e l e m s m i n d e n r g i k i r l y l a k o t t , u r a l k o d o t t , o r s z g o t k o r m n y z o t t , n p n e k j l t v e l t r Qd t t : a k s Q m a r a d k o k v e s z n i h a g y j k a n a g y i d Qk e t s p u s z t n a j e l e n t e n n i v a l i v a l t r Qd n e k ! - N e t e s s k m a g t f e l i z g a t n i - m o n d c s i l l a p t l a g B o r y n . - A r m a i f r u m o n i s l t n i b a r m o k a t , a m e l y e k n e m t r Qd n e k a h e l y s z e n t s g v e l . - A z o n g o n d o l k o z o m , h o g y i l y e n k o r s z a k n a k , m i n t a m a i k o r s z a k , v a j o n r d e m e s - e a m l t i d Qk k i n c s e i t f e l t r n i ? V a j o n n e t e g y k - e e l e g y k s Qb b i , h t a t o s a b b , r d e m e s e b b i d Qp o n t r a E t e l k i r l y k i n c s n e k e l Qa d s t ? - s z l t m o s t l a s s , g o n d o l k o z h a n g o n S z a b o l c s v e z r , m i n t h a e g y e d d i g n e m h a n g o z t a t o t t g o n d o l a t t k z l n B o r y n v a l . - A z t h i s z i , h o g y a k o r s z a k n e m r d e m e l n m e g ? - k i l t o t t f e l a z a s s z o nysg komolyan megrettenve. - Nem, ezt ne mondja, Szabolcs vezr, mert ktsgbe kell esnem korszakom felett. - Pedig alighanem gy lesz, hogy a szzadok alatt, amelyek Attiltl elvlasztanak, egyetlenegyszer sem jtt el az ideje, hogy a hun kirly rksgbe hagyott kincshez hozznylhattak volna a magyarok, mert n e m r d e m e l t k m e g . T a l n e z a z i d Q s e a l k a l m a s m g a k i n c s f e l v t e l r e ! . . . - B i z t o s t o m r l a , h o g y s o h a s e v o l t n a g y o b b s z k s g k a m a g y a r o k n a k a z r k s g k r e , m i n t n a p j a i n k b a n ! - s u t t o g t a s z e r e l m e s h a n g o n a z a s s z o n y s g S z a b o l c s v e z r t a g a d s v a l s z e m b e n , s k t k e z v e l m e g r a g a d t a a k e z t . - N e h a m a r k o d j u k e l a d o l g o t ! - m o n d t a S z a b o l c s v e z r , m i u t n k e z t a z a s s z o n y s g b l v i s s z a v o n t a , s f j s l b v a l , a m e l y e n m r a l i g t u d o t t l l a n i , m e g i n d u l t a h e g y r Ql l e f e l , m i k z b e n m i n d e l g e d e t t e b b e n t e k i n g e t e t t v issza a magaslatokra, amelyeket sikerlt rkre elhagyni. Hov nem csaln egy asszony az embert, ha vgeredmnyben az asszonyok beltsra volna bzva a vilg kormnyzsa! - gondolta magban a vezr, s elhatrozta, hogy mg vatosabb lesz az asszonysggal szemben, aki nyilvn valamiben tri a fejt, amit eddig nem mondott meg. Mert az asszonyok bizonyos dolgokat sohasem mondanak meg, mg akkor sem, ha a tekintetk leplezetlenl elruln a gondolatukat. Csak nznek, csak nznek... Hogy ember legyen a talpn , a k i m e g r e n d l s n l k l k i l l j a a t e k i n t e t k e t . B o r y n n z e t t ! N z e t t a z a l s s z o k n y j a f o d r v a l , a t o l l a s k i s k a l a p j v a l , a m e l y e t v a l a m i s z e n t s g t a r t b l v e t t e l Q a l e g n a g y o b b n n e p e k e n , h o g y r a n g j h o z i l l Q k l s Qb e n j e l e n h e s s e n m e g . E z a t o l l a s k i s k a l a p m g m i n d i g a f i a t a l , s z p , r d e k e s , m e g l e p Q B o r y n t j e l e n t e t t e a m l t i d Qk b Ql , m e r t a k a l a p r a n a g y o n v i g y z o t t . B r s o n y , b a r e t t f o r m j , l o v a g n Qi k a l a p v o l t , e g y v i l l o g k Qv e l s s t r u c c t o l l a l , a m e l y s o h a s e m e g y k i a d i v a t b l , m i n t a r g i , s z p f e s t m n y e k , a m e l y e k a m l t i d Qk s z p a s s z o n y a i t b r z o l j k . E z a b r s o n y k a l a p m u t a t t a , h o g y B o r y n v a l a m i k o r k i r l y n Q v o l t , h a n e m i s v o l t t b b a l a t t v a l j a , m i n t a z b u d a i D o h n y g y r b a n h i v a t a l n o k o s k o d B o r y r . D e a n n a k a z t n o l y a n k i r l y n Qj e v o l t , m i n t a k r I z a b e l l a S p a n y o l o r s z g n a k , b i z o n y o s a n m i n d e n n a p m e g c s k o l t a t t a a p a p u c s t s k e s z t y qj t B o r y v a l . S z a b o l c s v e z r B o r y n l l h a t a t o s a n r f g g e s z t e t t t e k i n t e t b Ql a z t k v e t k e z t e t t e , h o g y B o r y e l h u n y t a u t n j a l a t t v a l j t b e n n e v l i f e l t a l l n i B o r y n . V a j o n h o g y a n m o n d j a m e g e n n e k a n a g y r e m n y q a s s z o n y s g n a k , h o g y b e n n e c s a l a t k o z o t t ? B o r y n t e h t n z e t t . N z e t t S z a b o l c s v e z r i s a S a s - h e g y r e , a m e l y m i n d i n k b b e l m a r a d o z o t t , m i n t a v e s z l y a z u t a z k k a l a n d j a i b a n . T I Z E N T D I K F E J E Z E T K t h r h e d t k o r h e l y m e g j e l e n s e A h e g y l b n l , p p e n a B a r n a l b - n a k ( b u d a i a s a n m o n d v a a B r a u n h a x l e r n e k ) n e v e z e t t v e n d g l Qn l e g y f e l h e v l t r i e m b e r l l t a t j t a h e g y i l t o g a t k n a k , a k i b i z o n y r a m r h u z a m o s a b b i d Q t a l e s b e n l t a v e n d g l Q f l i g f l d b e s l l y e d t a b l a k a m g t t . K l n a y L s z l v o l t , a k i n y i l v n m a g a i s h o z z j r u l t a n y o m s h o z , a m e l y a B a r n a l b v e n d g l Qt m i n d i g m l y e b b e n s m l y e b b e n n y o m t a a z b u d a i f l d a l , a m l y s g b e , a m e l y b e n e g y m s t e t e j n v a n n a k a B a r n a l b h e l y n m r r g e b b e n f l d b e s l l y e d t v e n d g l Qk s v e n d g e i k . L e g a l l a f l d m l y b e n b i z o n y r a N o l , a k i e l Qs z r v o l t r s z e g a v i l g o n , s N o v e n d g l Qj e f e l e t t k v e t k e z n e k a f l d s z n e a l a t t a t b b i v e n d g l Qk s v e n d g e k , a k i k a b o r m i a t t n e m t u d n a k a s l l y e d Q v e n d g l Qk b Ql k i m e n e k l n i . b u d a f l d a l a t t i r s z e u g y a n i s t e l v e v a n r g i v r o s o k k a l ; a k r m i l y e n m l y r e s n a k , m i n d i g r g i b b s r g i b b v r o s o k a t t a l l n a k . A z z s i a i a k a z t m o n d j k , h o g y a H i m a l j a s k r n y k e v o l t a z e m b e r i s g b l c s Qj e . M i , m a g y a r o k , c s a k m a r a d j u n k m e g a n n l a m e g l l a p t s n l , h o g y b u d a a l e g r g i b b v r o s E u r p b a n . K o c s m a l e g a l b b i s i t t v o l t l e g r g e b b e n , m i n t a r o v s o k b i z o n y t j k , a m e l y e k v e n d g l Qk b e n v i s s z a m a r a d t a k . - T e s s k b e s t l n i , m e r t a h e g y r Ql j v e t a m g y i s m i n d e n k i i d e s z o k o t t b e t r n i , m i n t a t e m e t Q b Ql j v e t u g y a n c s a k i d e g y l e k e z n e k a g y s z o l k . A H e g y s a T e m e t Q v e n d g l Qj e u g y a n i s a B a r n a l b . g y s z l t K l n a y L s z l , k i c s i t h e v l t e n a f l d r a j z i t u d o m n y t l , a m i t i l y e n r v i d i d Q a l a t t s z e r z e t t b u d n , d e S z a b o l c s v e z r n e m c s o d l k o z o t t a j e l e n s g e n , m e r t j l t u d t a , h o g y K l n a y a z o k k z a z e m b e r e k k z t a r t o z i k , a k i k m i n d e n t t n y o m b a n k i i s m e r i k m a g u k a t . - N e m f o g r t a n i , h a b i z o n y o s m e g n y u g v s r a t e s z n e k s z e r t a z i d e g e k , m e r t a v e n d g l Qk t u l a j d o n k p p e n p i h e n s , f e l d l s s s z e m l l e t c l j b l v a n n a k a v i l g o n ! - f o l y t a t t a K l n a y r b e s z l s t , a m i n c s a k B o r y n c s o d l k o z o t t , m e r t Q e d d i g g y t u d t a , h o g y a v e n d g l Qk m s s z e m p o n t b l v a n n a k a v i l g o n . D e K l n a y L s z l o l y m e g g y Qz Qd s s e l i s m t e l t e s z a v a i t - h o g y o k o s e m b e r n e m m e g y e l k z n y s e n s e m m i f l e v e n d g l Q m e l l e t t - , a m g m a g a i s b e l t t a , h o g y k e l l v a l a m i i g a z s g n a k l e n n i K l n a y s z a v a i b a n . S z a b o l c s v e z r t f j s l b a a h e g y m s z s u t n a m g y i s a v e n d g l Qi p i h e n s r e i n s p i r l t a . A l p c s Qk , a m e l y e k n l k l n e m k p z e l h e t Qk b u d a i v e n d g l Qk , a B a r n a l b - b a n i s f e l t a l l h a t k v o l t a k , s f e l f e l v e z e t t e k . - g y s e s o k i g j r h a t u n k a B a r n a l b - b a - m o n d t k a g y a k o r i v e n d g e k , a k i k v r Ql v r e m e g f i g y e l h e t t k a v e n d g l Q t e r m s z e t e s s l l y e d s t l e f e l a f l d b e , a r g i k o c s m k u t n , a m e l y e k a z e l Qt t e l t qn t e k e z e n a h e l y e n a f l d m l y b e n . S z a b o l c s v e z r n y j a s a n n z e t t k r l a h a l l r a t l t v e n d g l Qb e n . N e m m o n d t a h a n g o s a n , d e a r c n l t s z o t t , h o g y r l a s z e r e n c s n e k , a m e l y a l k a l m a t a d n e k i , h o g y a B a r n a l b - a t m g a f l d s z n n t a l l j a . H a e g y - k t v m l v a j t t v o l n a , m r t a l n c s a k a k m n y e f s t l g n e a B a r n a l b - n a k ; a v e n d g l Qs e , v e n d g k o s z o r j a o d a l e n t v o l n a a f l d a l a t t . A v e n d g l Qb e n a z v o l t a l e g f e l t qn Qb b , h o g y s e n k i s e r e n d e l k e z e t t a b o r p o r c i j a f e l Ql , h a n e m m i n d e n k i m e g k a p t a a m a g t , m i n t a p a t i k b a n a z o r v o s s g o t . E g y k o p a s z p i n c r , a k i n e k a h a j a h t u l r l e l Qr e v o l t f s l v e , s Qs z i n t n u n t a a m e s t e r s g t , m e r t c s a k h z a s s g k z v e t t s e k k e l s z e r e t e t t f o g l a l k o z n i v a l a m e l y r e j t l y e s v o n z a l o m b l : e g y k o p a s z p i n c r k r d e z s , f e l s z l t s n l k l j r t a z a s z t a l o k k r l , s m i n d e n v e n d g n e k a b o r p o r c i j r l g o n d o s k o d o t t . A v e n d g l Qs v o l t k i v t e l , a k i u g y a n c s a k e g y a s z t a l n l l t , e g y m a g b a n , s n h a f r a d t s g o t v e t t m a g n a k , h o g y i g e n t e r j e d e l m e s h a s t , a m e l y m i a t t a z a s z t a l h o z s e m f r h e t e t t : a l e v e g Qb e e m e l j e , s r b z t a m a g t a h a s r a , a m e l y v i t t e , v i t t e e l Qr e , m i n t h a Q j r t v o l n a a h o z z t a r t o z e m b e r h e l y e t t . s a z e g y n i l e t e t l Q h a s m i n d i g m e g l l a p o d o t t a m r Qa s z t a l n l , a k z m e g t l t t t e a m a g v a l v i t t r e s p o h a r a t b o r r a l s s z d a v z z e l , s a h a s e t e l i p o h r r a l j r a v i s s z a m e n t a m e g s z o k o t t h e l y r e , a h o v f r a d t a n h a n y a t l o t t v i s s z a , m i n t h a e g y n a g y k t e l e s s g e t s i k e r e s e n e l v g z e t t v o l n a . E b b e n a v e n d g l Qb e n k r l n z v e , S z a b o l c s v e z r a z t g o n d o l t a m a g b a n , h o g y i t t l e g f e l j e b b a z a k r l m n y o k o z h a t n a n m i n y u g t a l a n s g o t , h a e g y p ercben elfogyott volna a bor, s a patikriuspincr kzlte volna a vendgekkel, hogy orvossggal nem szolglhat, menjen mindenki a dolgra - mr ha lehet egyltaln dologrl beszlni azok kztt az emberek kztt, akik a Barnalb-ot megtltttk. Itt ugyanis gy lt mindenki, mintha semmi dolga sem lett volna egyb a vilgon, mint az egszsgt a borporcikkal rendben tartani. V a n n a k i l y e n r e g f r d Qv e n d g e k a v i l g o n , a k i k p l d u l n e m m e s s z i r e i n n e n , a C s s z r f r d Q k e r t j b e n s t l g a t n a k , l d g l n e k , b e s z l g e t n e k , n z e l Qd n e k , s p e k u l l n a k , a k i k n e k u g y a n c s a k n i n c s m s g o n d j u k e z e n a v i l g o n , m i n t a f r d Qk r a s z a b l y a i t a l e g p o n t o s a b b a n b e t a r t a n i . P o n t r l p o n t r a , r e n d r Ql r e n d r e , e l Q r s t l e l Q r s i g , m e r t m r c s a k a b b a n t e l i k l e l k i s t e s t i r m k , h o g y a z e l Q r t s z a b l y o k a t h i b a n l k l b e t a r t j k . S e z o l y a n h a l l a t l a n m e g e l g e d s s e l t l t i e l Qk e t , m i n t a k r a v i s z o n z o t t s z e r e l e m v a g y a m e g r t Q h z a s l e t . A B a r n a l b v e n d g e i a b o r t f o g y a s z t o t t k o l y a n s z a b l y s z e r qs g g e l , m i n t h a c s a k e z v o l n a a t e e n d Qj k . S e n k i s e i v o t t k e v e s e b b e t , d e t b b e t s e a z e l Q r t p o r c i n l . . . A p i n c b Ql m i n d e n n a p a m e g f e l e l Q m e n n y i s g q b o r t h o z t k f e l . H a e l f o g y o t t : t b b s e n k i s e m e n t a p i n c b e a b o r o s k a n t v a l , s e a v e n d g l Qs , s e a p i n c r e . B e z r t k a v e n d g l Qt . A m i k o r m i n d e z e k r Ql r t e s l t S z a b o l c s v e z r K l n a y L s z l e l Qa d s b l : a g g o d a l m t f e j e z t e k i , h o g y v a j o n a z Q m e g j e l e n s k n e m o k o z - e v a l a m e l y z a v a r t a v e n d g l Q m e n e t r e n d j b e n ? K l n a y L s z l m e g n y u g t a t t a S z a b o l c s v e z r t , h o g y n e m k e l l a g g d n i a , m e r t h r o m l i t e r b o r t r e z e r v l t a t o t t , a m e l y m e n n y i s g m i n d h r m u k n a k e l e g e n d Q l e s z . - s h a n e m l e n n e e l e g e n d Q? - k r d e z t e S z a b o l c s v e z r B o r y n r a p i l l a n t v a . - T u d o k m g e g y m s i k v e n d g l Qt i s b u d n - f e l e l t K l n a y . S z a b o l c s v e z r m e g d i c s r t e t r s t e l Qr e l t s r t . - s v a j o n m i l y e n v i d k r Ql s z r m a z o t t b o r t m r a v e n d g l Qs ? - k r d e z t e a z t n S z a b o l c s v e z r , m i u t n a b o r o s v e g e k v a l b a n m e g r k e z t e k a z a s z t a l v g r e , s o t t e g y a s z t a l k e n d Qv e l l e t a k a r t a t t a k , a m e l y k e n d Qb e n m e g l e h e t e t t v o l n a l t n i V e r o n i k a k p t a n n a k r g i s g e m i a t t . - A v e n d g l Qs f i a t a l k o r b a n m qb i r k z v o l t , s B a j n e g y s z e r a v n d o r c i r k u s z h e r k u l e s t f l d h z v g t a , a z t a m i n d i g b a j a i b o r t m r - felelte Klnay Lszl, aki feleletnek korrektsge szerint mr javban tisztba jhetett az itteni helyzettel. - Hm. Fldhz vgta a herkulest? - drmgte Szabolcs vezr. - Veszedelmes ember lehet. - Nem szoktak vele ellenkezni a vendgei. Ezrt van oly a n r e n d a v e n d g l Qj b e n , m e r t a h e r k u l e s t l e g y Qz t e - i s m t e l t e K l n a y L s z l , s e l Qv e t t e a s r m n y s z n q b o r r a l t e l i p a l a c k o t . - M o s t a n b a n , t l e l e j n : t u l a j d o n k p p e n a l e g j o b b a b o r - m o n d K l n a y f o l y t a t l a g , m i k z b e n m e g t l t t t e a n y o l c s z g l e t q p o h a r a k a t . - E z a b o r l e g s z e b b l e t k o r a , m e r t e k k o r r a m e g t i s z t u l m i n d e n f l e h i b j t l , z a v a r o s s g t l , r o s s z e r k l c s t Ql , m i n t a z e m b e r , m i k o r n a g y k o r v l e s z . I l y e n k o r l e g e m b e r e b b a b o r , m e r t e g s z e n h o z z a l k a l m a z k o d i k a z e m b e r h e z , a k i f o g y a s z t j a . N y r o n , m e l e g b e n a l e g t i s z t b b b o r i s o k o z h a t f Qf j s t . T a v a s z k o r a l e g t b b e m b e r h a j l a m o s a p a t t a n s o k r a , a m e l y e k e t a b o r f o g y a s z t s m g j o b b a n f o k o z . - D e k s Q Qs s z e l , m o n d o m , b o r o n g s , t l h a j l a m o s , b s i d Qb e n , a m i k o r m r r e z n i a h z t e t Qk f e l e t t l g h p e l y h e k s z a g t , a l e g t b b e m b e r m a g b a n h o r d j a a z i d Qj r s m e l a n k l i j t , m l a b s a n k e l s n y u g s z i k a n a p , k o r n b r e d a h qv s h o l d v i l g , s z e l l Q f j d o g l a t e m e t Q f e l Ql , a n n a k i s m e g f j d u l n h a a s z v e , a k i n e k a r r a k l n s e b b o k a n i n c s : k s Q Qs s z e l a b o r a z e g y e t l e n , a m i m e g v i g a s z t a l a c s a l d s o k r t . M e r t a m e r e n g Q k l t s z e t k i m e n t a d i v a t b l a t i z e n k i l e n c e d i k s z z a d d a l e g y t t . . . B o r y n , a k i c s o d l a t o s k i s k a l a p j b a n b i z o n y o s f e l i n d u l t s g g a l l t e d d i g a v e n d g l Qb e n a z o k n a k a z a s s z o n y o k n a k a s z o k s a s z e r i n t , a k i k b i z o n y o s l e t k o r u k a t e l r v e , m i n d i g a t t l f l n e k , h o g y a f r f i a k v a l a m e l y t i s z t e l e t l e n s g e t k v e t n e k e l v e l k s z e m b e n : c s p Qs e n k z b e s z l t : - A z t m r h a l l o t t a m , h o g y a s a v a n y t o t t u b o r k n a k , k p o s z t n a k , p a p r i k n a k , e g y b b e f Qt t n e k r n i k e l l , a m g a z k e l l Qe n l v e z h e t Qv v l i k . V a n n a k v e g j e i m n e k e m i s , a m e l y e k e t a z e l s Q d i s z n t o r e l Qt t s e m m i k i n c s r t s e b o n t a n k f e l . D e a b o r r l m g n e m h a l l o t t a m , h o g y a z c s a k a z e s z t e n d Q b i z o n y o s s z a k b a n j , m e r t a f r f i a k s a j n o s e g s z e s z t e n d Qb e n b o r t i s z n a k , s p i p z n a k h o z z . Mit mond pldul Klnay r, mikor mjusban bort iszik? - Ne juttassa eszembe, asszonyom, a mjust, mert n azt hiszem, hogy sohasem fogom azt letemben tbb megrhetni. Sohasem lehetek tbb benne abban a kprejtvnyben, amely szerelmesprt rejt, amelyet a z e r d Q f i k z t t k e l l m e g k e r e s n i a r e j t v n y f e j t Qn e k . B o r y n k r d s e e l Ql i l y e n r a v a s z k o d v a a k a r t k i t r n i K l n a y L s z l , d e S z a b o l c s v e z r e g y e n e s e n f e l e l t a z a s s z o n y s g k r d s r e : - A z t k r d e z t e B o r y n , h o g y m i t m o n d a s z , a m i k o r a m j u s i b o r t d i c s r e d ? E n g e d d m e g , h o g y h e l y e t t e d a z t f e l e l h e s s e m , h o g y m j u s b a n i s k e l l Qe n m e g t u d n d i n d o k o l n i , h o g y m i r t i s z o l b o r t - m o n d S z a b o l c s v e z r , a k i s o h a s e v o l t h j n a z a p r u d v a r i a s k o d s o k n a k , a m e l y e k k e l a n Qk n e k k e d v e s k e d n i v l t : m i n d i g h t a t o s a r c c a l n z e t t r j u k , s m i n d i g f e l e l t a k r d s e i k r e . - M a g a n a g y f a r i z e u s - m o n d B o r y n S z a b o l c s v e z r n e k ( a k i b e n h a t r o z o t t a n c s a l d o t t a s a s - h e g y i s t a t a ) . - E l i s v i n n a z r d g a z e g s z v i l g o t , h a c s u p a i l y k t s z n q f r f i a k k a l v o l n a t e l e , m i n t m a g u k . K l n a y L s z l s z d a v i z e t f r c c s e n t e t t a n y o l c s z g l e t q p o h a r a k b a , m e r t e b b e n a z i d Qb e n , m i k o r m g j d o l o g v o l t a s z i k v z : i g a z i k e r t i b o r t i n k b b s z d a v z z e l v o l t s z o k s k e v e r n i , m i n t s v n y v z z e l . ( A s z i k v z g y r o s o k b e l e k o n t r k o d t a k a t e r m s z e t b e , m o n d t k a b o r i v k , d e m g s o k i g j n e l a z i d Q, a m i k o r a s z d a v z g y r o s o k r j n n e k , h o g y m i r t k e l l p a l a c k j a i k c s v t h o r o g a l a k r a c s i n l n i , h o g y a z t m i n d e n f l e r g e l y u k b a , f l l y u k b a s s z j n y l s o k b a b e n e d u g h a s s k , a m e l y s z o k s a h a z a i s z i k v z g y r t s i p a r b a n d a r a b i d Qr e b i z o n y o s p a n g s t h o z o t t l t r e . D e e k k o r m g l v e z e t t e l i t t k a s u s t o r g s z d a v i z e t , h a a z b o r r a l k e v e r e d e t t , n e m t u d t a k t i s z t t a l a n c s v e k r Ql . ) A s z d a v z z e l k e v e r t b o r t e g y h a j t s r a s z o k s k i i n n i , s a z l t a l n o s d i v a t n a k e n g e d e t t B o r y n i s , a m i k o r i s k a l a p t o l l a i k i c s i t m e g b i l l e n t e k , m i n t h a a z o k a t k a r c o l t a v o l n a m e g a k a r c o s , n e m p e d i g B o r y n t o r k t . U g y a n e z r t r e s z e l Qs e b b h a n g o n f o l y t a t t a : - E l i s v i n n a z r d g a z e g s z v i l g o t , h a a f r f i a k s z a v a i m g t t m i n d i g a l a t t o m o s k o d s t , c s e l s z v s t , f l r e v e z e t st kellene sejteni, mint az nk drgaltos szavai mgtt. Az n Borym, amg lt; az igazmondsra volt nevelve. Nem volt szabad neki valtlansgot lltani, de nem is gondolt arra, hogy valaha is flrevezetni prbljon. Megmondta nyltan: Anyuskm, vtkeztem ellened, bocsss meg. Nha mg azt is bevallotta, hogy gondolatban vtkezett. - Kpzelem, mennyi verekeds lehetett otthon! - szlt Klnay Lszl elvlasztva szaklltl a poharat. S z a b o l c s v e z r i s m o n d o t t v a l a m i t a r r a n z v e , h o g y a z Q t u d o m s a s z e r i n t a p a p c s a k r k h qs g r e e s k e t i s s z e a h z a s t r s a k a t , d e a r r a n e m e m l k s z i k , h o g y a z e s k v Qi f o r m u l r b a n s z v o l n a a r r l , h o g y a z e m b e r n e k a g o n d o l a t a i t i s m e g k e l l e n e g y n n i a f e l e s g n e k . . . - H t n m e g b o l o n d u l n k o l y a n f r f i m e l l e t t , a k i r k i g n e m s z l n a h o z z m ! - m o n d e g y s z e r qe n B o r y n . - A z o k a l e g k i l l h a t a t l a n a b b f r f i a k , a k i k h a l l g a t n a k , v a g y e g y s z e r qe n n e m i s n z n e k a z e m b e r r e ! A z n f r j e m n e k m i n d i g v o l t m o n d a n i v a l j a . H a m s n e m , e l m o n d t a a z t , a m i t a b o r b l y t l h a l l o t t , a k i v i s s z a k z z e l b o r o t v l t a m i n d i g a z n k e d v e m r t , h o g y a n n a k a s z Qr f s z e k n e k , a m e l y a j o b b l l n v o l t : s e m m i n y o m a s e m a r a d j o n a b o r o t v l s u t n . O t t , a h o l k a r i k b a n n Q a s z a k l l . A z n k e d v e m r t b o r o t v lta visszakzzel a borbly... Nem is volt annl szebb ember budn, mikor a borblytl hazajtt, s vasrnapi szaga lett az egsz laksunknak. - Sajnlhatja a megboldogultat - mondta rszvtteljesen Szabolcs vezr, mert a rszvt ugyancsak a szoksai kz tartozott, mint nmely embernek az a szoksa, hogy az utcn kszns kzben sszecsapja a sarkt. Klnay Lszl azonban most is ellenkezett. - Elhiszem, hogy a megboldogultat gy borotvlta a borbly, ahogyan az asszonysg parancsolta, az orrnl fogva v a g y a f l d n , n g y k z l b n y z v a , m i n t a s e r t s t s z o k t k , a m i k o r a z k i a d t a l e l k t , m e r t a z b u d a i a s s z o n y o k a z t h i s z i k , h o g y n e k i k m i n d e n b e v a n b e l e s z l s u k , a f r f i a k l e g p r i v t a b b d o l g a i b a i s . S e h o l o l y a n n Qi z s a r n o k s g o t n e m t a p a s z t a l t a m , m i n t b u d n . - U g y a n m i r e a l a p t j a t a p a s z t a l a t t , L a c i b c s i ? - k r d e z t e m e g l e h e t Qs l e s s g g e l a f u r c s a k i s k a l a p , b r a z o l y a n e g y n i s g n y o m t v i s e l t e m a g n , m i n t a k i n e k a t b b i k a l a p t u l a j d o n o s o k h o z k z e n i n c s . D e m o s t m g i s a t b b i a s s z o n y v d e l m r e l t s z o t t k e l n i . . . - M i b Ql k v e t k e z t e t i , h o g y i t t n Qi z s a r n o k s g v o l n a ? - i s m t e l t e a s t r u c c t o l l , a m e l y b i z o n y o s a n a m u f f s k a t u l y b a n v a g y m s h a s o n l d o b o z b a n l a k i k o l y a n k o r , a m i k o r n e m j r k i r n d u l s r a . - A r r l k v e t k e z t e t e k , h o g y c s a k n e m a n n y i a s s z o n y v a n a v e n d g l Qb e n , m i n t f r f i , h o l o t t t u d v a l v Q, h o g y a v e n d g l Qb e n t u l a j d o n k p p e n c s a k e g y a s s z o n y n a k v a n d o l g a : a v e n d g l Qs n n e k , a k i n e k o l y a n n a k k e l l l e n n i , h o g y h e l y e t t e s t e n i t u d j o n m i n d e n a s s z o n y t , a k i t v o l v a n , v a g y t o n j r , v a g y b e t e g g y b a n f e k s z i k o t t h o n h a s f j s s a l v a g y m s n Qi e s t e r m s z e t q b a j j a l . - E z a z r t v a n g y , m e r t a v e n d g l Qs z v e g y e m b e r . N e m l t j a r a j t a , h o g y z v e g y e m b e r ? - A z t l t o m , h o g y n a g y o n i s n y u g o d t a n , m i n d e n f e l i n d u l s n l k l , m i n t e g y b r n y l a s a j t k o c s m j a k e l l Qs k z e p n , a m g a r a j t a k v l i t t t a r t z k o d f r f i a k f o l y t o n o s n Qi s z e k a t r k n a k v a n n a k k i t v e . A z a s s z o n y o k m i a t t s e n k i s e t e h e t i a z t a v e n d g l Qb e n , a m i h e z p p e n k e d v e v o l n a . C s a k e g y e d l a v e n d g l Qs l h e t n y u g o d t a n a m a g a h e l y n , n e k i n e m p a r a n c s o l s e n k i - m o n d K l n a y L s z l m e g l e h e t Qs f o l y k o n y a n , m i n t h a b r s g e l Qt t v d e n a m a g a i g a z t . - V a n i t t t b b f r f i i s , a k i v e l n e m t r Qd n e k a z a s s z o n y o k , a k i k e g y e d l l n e k a z a s z t a l o k n l , d e g y i s n z n e k k i ! - m o n d m o s t B o r y n m l y m e g v e t s s e l , k t v e n d g r e c l o z v a , a k i k k i s a s z t a l o k n l , a h o l r a j t u k k v l a m g y s e f r n e e l s e n k i , m i n t a k r h o l m i m a c s k a a s z t a l o k n l : v a l b a n e g y e d l l t e k . K l n a y L s z l c s p t e t Q s z e m v e g n , m i n t v a l a m i l t c s v n t , v l e t l e n l e l Qb b a z e g y i k m a g n o s f r f i t v e t t e s z e m g y r e . . . V l e t l e n v o l t - e , h o g y K l n a y L s z l a b o l d o g t a l a n a b b i k v e n d g e t k e z d t e n z n i ? N e m v l e t l e n , m e r t a s z e r e n c s t l e n , e l z l l t t , s o r s l d z t e e m b e r e k m i n d i g e l Qb b f e l t qn t e k K l n a y n a k , m i n t a z g y n e v e z e t t n o r m l i s e m b e r e k . A h o g y a n a k o l d u s t s z r e l e h e t v e n n i , h a e g y m a g b a n j n b e v a l a m i b o l d o g helyre: ilyen volt Flrin a sarokban. Szerencstlensgre lnkpiros orra volt, amelyet mindennap j festkkel ltszott befesteni, hogy legyen valami rajta, amit az emberek nyomban szrevegyenek. Egy snta lbat vagy egy lyukas nadrgot ideig-rig el lehet r e j t e n i a z e m b e r e k t e k i n t e t e e l Ql , d e n e m l e h e t u g y a n e z t e g y p i r o s o r r a l i s m e g c s e l e k e d n i . A z m i n d i g j e l t a d m a g r l , m i n t v a l a m e l y c g r , a m e l y a l e g k o m o l y a b b i d Qk b e n i s v i d m a n l e n g e d e z i k , m i n t h a s o h a t u d o m s t n e m v e n n e a z l e t h a l l a t l a n k o m o l y s g r l . F l rinnak emberemlkezet ta ilyen piros orra volt, s ez volt vgzete. Nem foghatott semmibe a vilgon, hogy az orra rulkodni ne kezdjen nyomban. - Az orra miatt mindig kocsmban kellett neki lni, akr akart, akr nem, mint a zld sznak mindig bort kell inni - mondta Klnay Lszl. No de gy is lt Flrin! E l n y j t o t t , h o s s z l b s z r a k k a l , a m e l y c s o n t o k o n s e n k i s e t a l l t v o l n a F l r i n o n k v l s e m m i l t n i v a l t . N y a k k e n d Qj e b o g l y a s , s z e m e z a v a r o s , h a j z a t a , m i n t a m a d r i j e s z t Q , s b o l o n d , e l k e s e r e d e t t r s z e g s g e g s z m e g j e l e n s b e n . M i n d i g g y l t , h o g y m i n d j r t t a l p r a u g r i k , s v a l a m i r d n g s t n c o t j r e l a v e n d g l Q k z e p n , a m e l y t n c o t c s a k r s z e g s g k b e n t u d n a k a z e m b e r e k . E g y s z d a v i z e s v e g l l o t t e l Qt t e , s a b b l n h a a p o h a r b a f r c c s e n t e t t , m i n t v a l a m i v n k o r h e l y , a k i n e k m r n e m a d n a k b o r t k z b i z t o n s g i s z e m p o n t b l s e m , c s a k s z d a v i z e t , h o g y i g y e k e z z e n k i j z a n o d n i . H a a z t k e l l e t t v o l n a l e r a j z o l n i a z i s k o l b a n , h o g y m i l y e n k v e t k e z m n y e i v a n n a k a b o r i v s n a k : F l r i n t l e h e t e t t v o l n a p l d n a k v e n n i . P v o l t m o d e l l j e a z r k i s z k o s s g n a k . S z e r e n c s e , h o g y a z e m b e r e k s o h a s e m i j e d n e k m e g a z i l y e n p l d t l , m e r t u g y a n m i b Ql l n n e k a k k o r a v e n d g l Qs k ? A s z e m k z t i s a r o k b a n : F l r i n n a l s z e m b e n e g y f e k e t e b a j u s z , t o k s , r v i d r e n y r t h a j e m b e r , a k i n e k o l y a n h a s a v o l t , m i n t e g y v i d k i p l b n o s n a k , s m i n d e n b e n a r e n d e t , m e g e l g e d e t t s g e t , n r z e t e t j e l e n t e t t e . I g e n f e s z e s m e l l n y e v o l t , m i n t o l y a n e m b e r n e k , a k i n e m a k a r k v r n e k l t s z a n i , m e r t m g v Ql e g n y n e k i s s z e r e t n e n h a f e l t qn n i e z e n a v i l g o n , a h o l a z e m b e r e k m a g u k v l a s z t j k m e g m a g u k n a k a k l n b z Q l e t p l y k a t . K o n r d n a k h v t k . K o m o l y a n , v i s s z a v o n h a t a t l a n u l K o n r d n a k , a m i l y e n n n e p l y e s s g g e l , k o m o l y s g g a l e z t a n e v e t c s a k k i l e h e t e j t e n i e z e n a v i l g o n . K o n r d v o l t a z a z e m b e r , a k i m i n d i g t e k i n t l y t t u d o t t t a r t a n i p o l g r t r s a i e l Qt t , m e r t a r c a g y v olt alkotva, hogy sohase mozduljon meg, brmi trtnjen krltte. Valamely vghetetlen komolysg, az letnek szinte a legnneplyesebb pillanata, a frfias nrzetnek, a megrendthetetlen nyugalomnak pldja rajzoldott erre az arcra. Igazi Konrdsg. K o n r d r l l e g a l b b i s k t s z z l p s n y i r Ql l t s z o t t , h o g y o l y a n e m b e r , a k i v e l n e m l e h e t t r f l n i , m i n t v a l a m e l y l e n g e d e z Q, n e v e t g l Q, k t y o n f i t t y c i m b o r v a l , a k i a m a g a v i s e l e t v e l , a f e l l e t e s s g v e l , a k o m o l y t a l a n s g v a l s z i n t e m a g a h v j a f e l a z e m b e r e k e t a r r a , h o g y v e l e j v a g y r o s s z t r f k a t e l k v e s s e n e k . A k i k m i n d h a l l i g a z l e t s a r o k k v e i m a r a d n a k , a k r m e l y i k k e r l e t b e i s k l t z z e n e k b u d r l , a h r k u t n u k m e g y , t i s z t e l e t r e s e h o l s e t e h e t n e k s z e r t h u z a m o s a b b i d Qr e . ( M i n t p l d u l F l r i n . ) K o n r d m i n d e n k e r l e t b e n , m i n d e n v e n d g l Qb e n r e s p e k t u s t k e l t e t t v o l n a , a n l k l h o g y m e g e r Ql t e t n m a g t . M r c s a k a z r t i s , m e r t i g e n a l a p o s e m b e r v o l t . M i n d i g m e g v i z s g l t a a s z k e t , a m e l y r e l e l t , s a s z k e l l e n e l Qr e m e g m o n d t a a k i f o g s a i t . - N e m h i n n m , h o g y e z a s z k m h o z e g y e s z t e n d Qr e i s s z k l e s z - m o n d t a . M e g n z t e a z a b l a k o t , a m e l y e n t b b n y i r e l g h u z a m o t f e d e z e t t f e l . M a j d p a n a s z k o d o t t r e u m j r a , a m e l y m i n d e n h o v v e l e j n , a m e l y s o h a s e m a r a d h a t e l m e l l Ql e , m g i t t , a v e n d g l Qb e n s e m . - M i t t u d j k a z t a z e m b e r e k , h o g y m i a r e u m a ? - m o n d t a , m i k o r h e l y e t f o g l a l t v a l a h o l , m i n t h a a v i l g o n e g y e d l c s a k n e k i l e t t v o l n a r e u m j a . K o m o l y k i f o g s a v o l t a b o r e l l e n . K l n s e n n e m t e t s z e t t n e k i , h a a z n a g y o n f n y l e t t . N e m - m o n d t a m e g g o n d o l v a - , e z m s b o r v o l t a t e r m e l Qn l , m i e l Qt t v e n d g l Qs k z b e k e r l t v o l n a . S z e r e t t e r e n d b e r a k n i m a g a k r l a z a s z t a l i a p r t r g y a k a t . g y a s t a r t t ( a m e l y s o h a s e v o l t a k e l l Q h e l y e n ) , g y u f a t a r t t ( a m e l y m i n d i g o l y a n e m b e r s z m r a v o l t a z a s z t a l r a h e l y e z v e , a k i n e k m g a z r e g a p j a s e p i p z o t t l e t b e n ) , p o h a r t , m i e l Qt t a z t e l Qs z r m e g t l t t t e v o l n a : o l y a n e l g o n d o l k o z s s a l v e t t e s z e m g y r e , k e z b e , m i n t h a n e m v o l n a n y o m b a n t i s z t b a n a n n a k p o h r i m i n Qs g e f e l Ql . M o n d j a , b a r t o m , a z t h i s z i , h o g y e z a z n p o h a r a m ? - k r d e z t e a m r e m l t e t t k o p a s z p i n c r t Ql , s m i u t n a z b i z t o s t o t t a K o n r d u r a t , h o g y e z a p o h a r a , a m e l y b Ql n a p o n t a i n n i s z o k o t t : a z a g g o d a l m a s k o d v e n d g b i z o n y o s f e j c s v l s s a l t l t t t e m e g p o h a r t . s s z t l a n u l , d e m i n d i g g o n d o l k o z a r c c a l , n n e p l y e s e n , m i n t h a v a l a m e l y l e t h i v a t s t t e l j e s t e n e , i v o t t K o n r d r . K i s z m t o t t a n n t t t b o r b l , m i n d i g u g y a n a n n y i m e n n y i s g e t , m i n t h a v a l a m e l y t i t o k z a t o s o r v o s i p a r a n c s o t h a j t a n a v g r e . s m i n d i g m e g n z t e a b o r t , m i e l Qt t e l b c s z o t t v o l n a t Ql e , m i n t h a t i t o k b a n b i z o n y o s u t a s t s o k a t a d n a a b o r n a k a r r a n z v e , h o g y m i l e s z a t e e n d Qj e , h a e l i n d u l t h o s s z , s t t v n d o r t j r a , l e f e l a t o r k n , m i n t v a l a m i a l v i l g i a l a g t o n , a h o l m a j d l e l k e k k e l , s z e l l e m e k k e l , k s r t e t e k k e l , r d g k k e l f o g t a l l k o z n i , a k i k m i n d K o n r d r b e l s e j b e n ( v a l s z n ql e g t e r j e d e l m e s h a s b a n ) l a k n a k . A g a r a t n l t a l l k o z i k a b o r t j b a n a F o j t o g a t S z e l l e m m e l , a m e l y K o n r d r t o r k t s z o r o n g a t n i s z o k t a . A t d Qn l a K h g s K s r t e t v e l , a k i j s z a k n k n t n y u g t a l a n k o d i k , s z a v a r j a a v i l g o t . A g y o m o r b a n t a l l k o z i k a G r c s s g s n e v q r d g k k e l . . . K o n r d r b i z o n y r a m e g m o n d t a a b o r n a k , m i k o r a z t g a l l r j b a n t t t e , h o g y k l n - k l n m i t m o n d j o n e z e k n e k a b e n n e l a k k s r t e t e k n e k , h o g y a z o k d a r a b i d e i g b k b e n h a g y j k . g y t e l t e l i d e j e , a m e l y e t a b o r m e l l e t t t l t t t , s o h a s e t r Qd t t m s s a l , m i n t a b o r o z s s a l , d e a z z a l a z t n a l e g n a g y o b b a p r l k o s s g i g . - A m s o d i k l i t e r b e f o g o t t ! - m o n d t k a v e n d g e k , s e g y h a n g t i s z t e l e t t e l n z t e k K o n r d r r a , m g u g y a n a k k o r k o r h o l p i l l a n t s o k a t v e t e t t e k a z Q k o n t r j r a , F l r i n r a , a k i z a j o s a n , t n t e t Ql e g f e c s k e n d e z e t t s z d a v i z v e l , s m i n d e n f e c s k e n d e z s v e l f e l t qn s t k e l t e t t , m i n t a f f l e k o r h e l y e m b e r h e z i l l i k , a k i a k o c s m b a n f k t e l e n k e d i k . - H t i l y e n e k a z o k a z e m b e r e k , a k i k n Qt r s a s g n l k l , e g y e d l , a m a g u k k e d v r e j r n a k a v e n d g l Qb e , h o g y i t t g y n e v e z e t t b f e l e j t s s e l t l t s k a z i d e j k e t - m o n d z v e g y B o r y n , a m i k o r a k t k o r h e l y e m b e r t S z a b o l c s v e z r n e k s K l n a y L s z l n a k m e g m u t a t t a , m i n t a p l d k a t , a k i k n e m r z i k j l m a g u k a t a n Qi t r s a s g b a n . - H t e z e k n e k b i z o n y n e m n a g y o n r d e m e s A t t i l a k i n c s t m e g t a l l n i , m e r t g y s e v e n n k s e m m i h a s z n t - m o n d S z a b o l c s v e z r . T I Z E N H A T O D I K F E J E Z E T A z a s s z o n y , a k i k r t y b l l - H a m r b e l e n z t n k K o n r d r h a s b a , n z z n k b e l e a t b b i j e l e n l v Q b e i s - m o n d K l n a y L s z l , a k i k e d v e t k a p o t t a n z d e l Qd s h e z , m i n t a k r D a n t n a k a z a h Qs e , a k i t e z a k l t Q v a l a h a a z a l v i l g b a k l d t t . - I g a z , b u d a a z a h e l y , a h o l j f o r m n m i n d e n r d e m l e g e s d o l o g a v e n d g l Qb e n t r t n i k , m e r t a z e m b e r e k n e k n i n c s m e g a k e l l Q o t t h o n u k , h o g y o d a h a z a i s t r t n h e s s e n v e l k v a l a m i . S z qk k i s o d v a k b a n , u d v a r i k o n y h k b a n , f l h o m l y o s s z o b k b a n , r o s s z s z a g k a m a r k b a n t l t i k a z o t t h o n i l e t k e t . I t t n i n c s k e r t , n i n c s k a s t l y , n i n c s s z a l o n , m i n t a r e g n y e k b e n , a h o l a r e g n y e k t r t n n e k - m o n d B o r y n , h o g y Q s e m a r a d j o n h t r b b a k a l a p j v a l . - A z r t s e h o l o l y s z k s g n i n c s a v e n d g l Qk r e , m i n t b u d n . E g y c s a p s r a m e g v l t o z n a m i n d e n e b b e n a v r o s b a n , h a i t t A t t i l a k i n c s t m e g t a l l n k , s a l a k o s s g m e g f e l e l Q j m d h o z j u t n a . S z a b o l c s v e z r c s a k a f e j t i n g a t t a , m i n t l t a l b a n a z u t b b i i d Qb e n m i n d i g , a m i k o r a k i n c s e t e l Q k e l l e t t v o l n a a d n i . D e B o r y n n e m h a g y t a : - P e d i g n e m h i s z e m , h o g y a z b u d a i a k b e l e e g y e z n n e k a b b a , h o g y a k i n c s e t c s a k g y , m i n d e n f l e o s z t o z k o d s n l k l e l v i h e s s k t Ql k . M e g g r h e t e m , h o g y n y i t v a l e s z a s z e m n k . N e m e n g e d j k , h o g y m s o k k a p a r i n t s k e l e l Ql n k a v a g y o n t . T i s z t b a n v a n i t t m i n d e n k i a z r k s g i p r k k e l , m e r t f l b u d a a b b l l , h o g y r k s g e k r t p r s k d i k . A r g i b u d a i a k r k s g e i r t , a k i k m g v a l b a n g a z d a g e m b e r e k v o l t a k - m o n d m o s t B o r y n, aki asszony ltre gy elrulta magt. s Klnay Lszl nyomban felkapta a szt, mint a kakas a magot. - Hallottam magam is, hogy itt az a szoks, hogy a mdosabb regembereknek szeget vernek htul a fejk bbjba, ha maguktl nem akarnnak beleegyezni a b b a , h o g y a t e m e t s k n m s o k k e d v k r e k i s r j k m a g u k a t . . . - k e z d t e K l n a y , s c s p t e t Qj e a l l g y a n a k o d v a n z e t t B o r y n r a , m i n t h a e r r Ql a z e s e t r Ql f e l t t l e n l k e l l e n e t u d n i a z a s s z o n y s g n a k . - - f e l e l t B o r y n - , n i n c s e n a n n y i s z e g a v i l g o n , a m e l y e l e g e n d Q v o l n a a r o s s z f r f i a k e l p u s z t t s r a , d e b u d n m g s o h a s e m s z e g e z t e k m e g s e n k i t , a h o g y m e g r d e m e l t e v o l n a . P e d i g m i n d e n t t u d n a k a f r f i a k g a z e m b e r s g e i r Ql , a k i k m g l e g r e g e b b k o r u k b a n s e m j a v u l h a t n a k m e g , m e r t g y s z l e t t e k . - C s a k v i g y z z u n k , h o g y ssze ne fusson a tej! - folytatta Klnay. - Ne legyen egyetlen asszonynak gondja az egsz frfinemre. Sokkal jobb az, ha egy frfival foglalkozik tbb asszony, mert gy volt mr a vilg teremtse ta. Egy frfinak tbb asszony kell, mint ahny virg nylik az reg budai ablakokban! - Mirt, mirt? - vijjogott Boryn. - Nem inkbb egy asszony rdemeln meg, hogy kt, hrom vagy ngy frfi is a szolglatra legyen? - Ezt nem vezetjk be! - mondta ki a hatrozatot Szabolcs vezr, aki eddig hallgatott. - Nem v e z e t j k b e , m r c s a k a z r t s e , m e r t e d d i g i s t b b v o l t m e g e n g e d v e a z a s s z o n y o k n a k , m i n t a m i m e g i l l e t n Qk e t j o g s z e r i n t . O l y a n h a t r o z a t v o l t e z , a m i l y e n c s a k e g y b u d a i v e n d g l Qb e n h a n g o z h a t i k e l , a h o l m i n d i g a z o n r g i s z o k s j o g o k a l a p j n k e z e l i k a z a s s z o n y o k a t , m i n t Qs e i n k : v i t b a s z l l n a k v e l k , h o l o t t v i t a t k o z s s a l m g s e m m i t n e m l e h e t e t t e l r n i e z e n a v i l g o n . - M a r a d j u n k c s a k a z r k s g e k n l - k i l t o t t f e l K l n a y L s z l , a k i t u d v a l e v Ql e g g y v d i s v o l t , s n h a n a p j n e s z b e j u t o t t a f o g l a l k o z s a . - M i t a k a r n a k r k l n i a z b u d a i a k ? B o r y n a z e l Qb b i c s a t t l f e l h e v l t e n e g y d a r a b i g g y a n a k o d v a n z e t t K l n a y r a , m i n t h a m e g i n t v a l a m e l y c s e l s z v n y t s e j t e n e . . . D e a s s z o n y v o l t , n e m t u d o t t h a l l g a t n i a r r l , a m i r Ql k l n b e n i s s z e r e t e t t b e s z l n i : a z r k s g e k r Ql . - B i z o n y o s k o r b a n m e g k e l l h a l n i m i n d e n k i n e k , s s e n k i s e m m i t n e m v i h e t a m s v i l g r a - k e z d t e g y a n a k o d v a . - D e v a n n a k v g r e n d e l k e z s e k ! - s z l t k z b e f i g y e l m e z t e t Ql e g K l n a y L s z l . - N e f e l e d k e z z n k m e g a v g r e n d e l k e z s e k r Ql , a m e l y e k m g i s c s a k s z m t a n a k v a l a m i t , h a o k o s e m b e r e k o k o s a n m e g c s i n l j k . - U g y a n k i e l g o k o s h a l l a e l Qt t ? - f e l e l t B o r y n a j k b i g g y e s z t v e . - I t t v a n m i n d j r t a P e n d e l i n e s e t e . . . P a z o l d a l g i r o k o n . N e m m u t a t h a t n e k i o l y a n h z a t b u d n , a m e l y n e k Q n e v o l n a o l d a l g i r o k o n a . P e n delin minden vgrendeletben benne van, amit budn a hallos gyn csinl valaki. gy vagy gy: Pendelin nem hinyozhatik. Fogadom, hogy Attila kirly vgrendeletben is benne van, ha nagyon utnanznk. Boryn szavaira Szabolcs vezr felnyitotta szeld s z e m t , h o g y l s s o n v a l a m i t a b b l a h r e s P e n d e l i n b Ql . . . H a t a l m a s a s s z o n y s g l t a s z o m s z d o s a s z t a l o k e g y i k n l , s p p e n k r t y z o t t , m i k z b e n k o m o l y a n p o f o n o k a t g r t a z o k n a k a z r i e m b e r e k n e k , a k i k k e l k r t y z o t t . A b b a n a z l e t k o r b a n v o l t , a m i k o r v e s z e d e l m e s e k n e k m o n d j k a z a s s z o n y o k a t . E z a z l e t k o r a z a s s z o n y o k n l a z t j e l e n t i , h o g y k r l b e l l m i n d e n t t u d n a k a v i l g b l , a m i t e g y a s s z o n y t u d h a t . O l y a n , m i n t a b o l o g n a i k Q, a m e l y n a p p a l a n a p f n y m i n d e n s z n t m a g b a s z v j a , h o g y j j e l v i l g t s o n - m o n d t k b u d n P e n d e l i n r Ql a f r f i a k , a m i r t h e t Qe n b n t o t t a a t b b i a s s z o n y t , m e r t n i n c s e n o l y a n a s s z o n y , a k i a m s i k n a k k l n b s g t e l i s m e r n . A b o l o g n a i k Q a z r i e m b e r e k n e k n h a a k e z t i s m e g c s a p k o d t a k r t y i v a l , s o l y a n h a n g o s a k a t k i l t o t t , m i n t h a e g y e d l l e t t v o l n a a v e n d g l Qb e n . A s z j n , a m i a s z v n , m o n d t k P e n d e l i n r e p p e n a z o k a f r f i a k , a k i k e t a z z a l g y a n s t o t t , h o g y h a m i s a n k r t y z n a k v e l e . D e o l y a n k t g f r f i m g n e m j r t b u d n , a k i a z n e s z e m e n t l j r j o n ! - t e t t e m i n d j r t m o n d k j h o z P e n d e l i n . E m b e r e k v a g y u n k m i n d n y j a n - f e l e l t e r r e d a l o l v a e g y f l s z e m q, s r g a m e l l n y e s , b a b o s n y a k k e n d Qs r i e m b e r a k r t y z k k z l , a k i n y i l v n a t b b i e k n e v b e n b e s z l t . M a j d j n e g y v e r k l i s , a k i a m a g a n t j t i s e l v e r k l i z i , i t t , b u d n , n a g y s g o s a s s z o n y . M i r e P e n d e l i n n e v e t e t t , h o g y m i n d a h a r m i n c f o g a f n y l e t t a z e g s z s g t Ql , a z r m t Ql , a z o k o s s g t l . A z t a v e r k l i s t m a g u n k i s s z e r e t n n k l t n i , m i , P e n d e l i ? - k i l t o t t a z a s s z o n y s g e g y m e l l e t t e l Q, k i s t e r m e t q f r f i r a , a k i a g y a g s z n q, s r t s b a j s z v a l , n r z e t e s h a j f r i z u r j v a l s v a s r n a p i k a b t j b a n c s a k a b b l a c l b l l t s z o t t a v i l g o n l e n n i , h o g y P e n d e l i n n e k m i n d e n t h e l y e s e l j e n . H e l y e s e l t m o s t i s , m i r e a z a s s z o n y s g n y o m b a n r s z l t a k z e l b e n l e n g e d e z Q k o p a s z p i n c r r e : - H , e g y r v i d s z i v a r t a k o r m n y z r n a k ! D e P e n d e l i h e z f l h a n g o s a n o d a s z l t n y o m b a n : - A z r t n e m k e l l m i n d j r t r g y j t a n i . R r s z v e l e v a c s o r a u t n i s . - T e r m s z e t e s e n , s z v e m - f e l e l t P e n d e l i . A p i n c r e l Qj t t s z i v a r o s l d i k j v a l , a m e l y f e l e t t P e n d e l i n f l s z e m m e l s z e m l t t a r t o t t , s f i g y e l e m m e l k s r t e P e n d e l i v l a s z t s t a s z i v a r o k k z l . M i u t n a z b i z o n y t a l a n u l b a b r l t , u t a s t s t a d o t t a z a s s z o n y . - A z t a b a r n t ! A m i l y e n t v Ql e g n y k o r o d b a n s z i v a r o z t l , m e r t n e m a k a r o m , h o g y h z a s l e t e d a l a t t e g y j o t t n y i v a l i s r o s s z a b b u l r e z z e d m a g a d , m i n t b o l d o g j e g y b e n j r s u n k a l a t t . - I t t a v Ql e g n y s z i v a r ! - s z l t k o m o l y h a n g o n a k o p a s z p i n c r , a k i e z z e l a m o n d s v a l e l r u l t a , h o g y l l e k b e n h v e P e n d e l i n e k . P e n d e l i a z s e b h e z n y l t , k n y e l m e s e n , k i n y j t o t t l b s z r r a l , a k a t o n a t i s z t n a d r g j a z s e b b e , d e a p i n c r s z l o t t , h o g y r r a s z i v a r r v a l , m a j d a n a g y s g o s a s s z o n y e l i n t z i a d o l g o t . - C s a k m i n d e n t f e l j e g y e z n i , J z s i , a m i a z a s z t a l h o z j n - s z l t k r t y i m e l l Ql a z a s s z o n y s g , m i n t h a v a l a m e l y n a g y t r a k t a m e n t u m k z e p b Ql intzkedne, pedig Pendeli szivarjn kvl mst mg nem fogyasztott az asztalnl, mert a krtyajtk budai szoks szerint ppen azrt folyt, hogy ki fizesse majd az asztalra kerlt boroknak s vizeknek az rt. - Pendelin most is megnyeri a maga s az ura szmra val bort. De bizonyosan a szivart is, amelyre majd Pendeli rgyjt. V a l b a n h a l l a t s z o t t i s r v i d i d Q m l v a , h o g y a f l s z e m q, s r g a m e l l n y e s r i e m b e r k i l t o t t : - E g y e m e g a f e n e a D u n a g Qz h a j z s i T r s a s g o t , v a n e l g p n z e . I d e a b o r o k k a l , J z s i . P e n d e l i p e d i g r g y j t o t t s z i v a r j r a . - K o r m n y z m , n i s k r e k a f s t j b Ql ! - s z l t i g e n n y j a s a n P e n d e l i n , s a r c t a b Q s z i v a r f s t f e l f o r d t o t t a . - E z m r a z t n a s s z o n y ! - k i l t o t t f e l K l n a y L s z l , a k i s qr q s z a k l l - s b a j u s z p e d e r g e t s k z b e n f i g y e l m e s e n v g i g n z t e a j e l e n e t e t . - V a l a m i t t u d , a m i t n e m m i n d e n a s s z o n y t u d - v l e k e d e t t S z a b o l c s v e z r i s . - I l y e n e k v a g y t o k t i , t e r e m t s u r a i ! E g y i l y e n n Q t e t s z i k n e k t e k - k i l t o t t f e l B o r y n , m i u t n a h a r m a d i k p o h r b o r n l t e g e z n i s z o k t a a k r l t t e l v Qk e t . - E n n e k a n Qn e k i s a z r t b o c s t a n a k m e g m i n d e n t a f r f i a k , m e r t v a s r n a p onknt a plbniai templom karzatn zld ruhban nekelni szokott az orgona mellett. Azrt az egy-kt templomi dalrt aztn egsz hten t kedvre vtkezhet frjvel, Pendelivel egytt. Krtyn kinyeri mindennapi bort, frje szivarjt, ha ugyan megelgszik majd egy szivarral ez a szemtelen Pendeli! - E z a z t n a j f e l e s g ! - k i l t o t t f e l e l i s m e r Ql e g K l n a y L s z l , s v g i g m u s t r l t a a z a g y a g s z n q b a j u s z P e n d e l i t , a k i i l y e n r e n d k v l i f e l e s g r e t u d o t t s z e r t t e n n i . - O l y a n , m i n t e g y k m n y s e p r Q! - m o n d t a S z a b o l c s v e z r , a k i k e v s b l e l k e s e d e t t a s z i v a r o z P e n d e l i r t . - E g y c i v i l b e l t z t t k m n y s e p r Q. s h o g y m i l y e n i g a z a v o l t S z a b o l c s v e z r n e k : a z c s a k h a m a r k i d e r l t , a m i k o r P e n d e l i a t r s a s g m u l a t t a t s r a m a c s k a n y v o g s t k e z d e t t u t n o z n i , m i n t e g y k m n y s e p r Q, a k i n e k v a l b a n s o k d o l g a v a n a h z t e t Qk n j r m a c s k k k z t t . A n y v o g s r a s a k a n d r p f g s r e , b a j u s z k p k d s r e s m a c s k a v e s z e k e d s r e m a g n o s a s z t a l n l m l t s g t e l j e s e n f e l f i g y e l t a z o n m r e m l t e t t , m l t s g t e l j e s K o n r d r , s k o m o l y a n h e l y e s e l t s p r i c c e r e s p o h a r a m e l l Ql . - E g y f r c c s t a z n s z m l m r a ! - i n t e t t a k o p a s z p i n c r n e k , a k i P e n d e l i e l b e t e t t e a f r c c s t , o l y a n n n e p l y e s s g g e l , m i n t h a v a l a m i r i t k a r e n d j e l e t n y j t a n a t a k i s t e r m e t q h a n g i m i t t o r n a k . ( K o n r d r m i n d i g k z n l v o l t , h a v a l a m e l y m u t a t v n y t k e l l e t t m e g j u t a l m a z n i . ) - S z d a v i z e t n e k i a g a l l r j b a ! - j e l e n t e t t e k i u g y a n e k k o r a p i r o s o r r , z a v a r o s t e k i n t e t q F l r i n , b i z o n y r a r s z e g s g b e n , m i k o r P e n d e l i a f r c c s l t t r a k a n d r d o r o m b o l s t h a l l a t o t t . - N o , m a j d m e g l t j u k , h o g y o t t h o n i s i l y e n n a g y l e g n y v a g y ! - s z l o t t f r i v o l a n P e n d e l i n , a m i r e a t r s a s g v i l l o n g v a n e v e t e t t , m i n t l t a l b a n e n n e k a r s z e g e s a s s z o n y n a k a l e g t b b m o n d s n . - M i n d i n k b b k i b r n d u l o k a z e m b e r e k b Ql - m o n d m o s t c s e n d b e n S z a b o l c s v e z r , a k i l t h a t l a g k n y e l m e t l e n l l t h e l y n a j e l e n e t a l a t t . N em vltoztatott felfogsn az semmit, hogy az emltett Pendeli igen mrtkletesen itta bort, mintha egsz estre akarn azt beosztani, s igen flnken s ritkn, takarkosan s aprn szippantott szivarjbl, hogy az minl tovbb tartson. TIZENHETEDIK FEJEZETMi trtnt, mikor a llekharang megszlalt? A s n t a r d g , a k i t u d v a l e v Ql e g l e g t b b e t a k o c s m k s v e n d g l Qk k r l s e t t e n k e d i k , m o s t i s m e g t e t t e a m a g t , m i k o r o l y a n s z p e n e g y t t v o l t a t r s a s g a B a r n a l b - h o z c m z e t t b u d a i b o r m r Qb e n . E l Qs z r a z n n e p l y e s K o n r d o n k e z d t e j t k t a s n t a r d g . A k i t a r t a n i v r i e m b e r u g y a n i s d a r a b i d Q t a e l n m u l t , m i n t h a h a n g j t v e s z t e t t e v o l n a . M e g v e t Q t e k i n t e t e , a m e l l y e l a v e l e s z e m k z t l Q, i s z k o s h r b e n l l F l r i n u r a t m i n d e z i d e i g n z e g e t t e : m e g a l u d t , m i n t a v z b e c s e p p e n t e t t k a r c s o n y i l o m . A k e z e , a m e l l y e l n y o l c s z g l e t q p o h a r t s z j h o z e m e l g e t t e , m i n t n a g y o b b s t c i k a t t a r t o t t a l e v e g Qb e n , m i n t h a n e m t a l l n r g i s v u n g j t , a m e l l y e l a p o h a r a t a s z j h o z s z l l t o t t a . F e j t m i n d n a g y o b b m e g e r Ql t e t s s e l t a r t o t t a a z a s z t a l f e l e t t . A z t n e g y s z e r r e , m i k o r a s n t a r d g e l Qs z r m e n t v g i g a z u t c n , v a l a m i s z l m e g l i b b e n t e t t e a s z j a k t o l d a l n s o d o r t f e k e t e b a j u s z t , s e z a s z l l e s o d o r t a K o n r d u r a t t e l j e s t e s t i n a g y s g b a n a s z k r Ql . M g e g y s z e r f e l e m e l t e a f e j t a p a d l r l , m i n t h a a z t a k a r t a v o l na mondani, hogy me igaza volt, a szk, amelyre lelt: nem bizonyult kitartnak. De ezt mr csak a fldn mondhatta el, ahol a bor hatsa alatt elnylott. A Barnalb-ban mr szokva lehettek Konrd r eme mutatvnyhoz, mert senki sem csodlkozott a bekvetkezett esemnyen. Klnben is Konrd r gy esett, hogy a sarokban foglalt helyet, hol senkinek se lehetett tjban. - Requiescat in pace! - mondta a piros orr Flrin, aki mg mindig szdavizvel bajldott. Aztn Konrd r talpra lltsra sietett, s a k i d Ql t k u g l i t m o s t i s , m i n t a n n y i s z o r , h a z a v e z e t t e . ( H a n e m e z a l a t i n m o n d a t n e m s o k h a t s s a l v o l t . G y a k r a n e l h a n g z o t t , s K o n r d r m s n a p j u l t e r Qv e l j e l e n t m e g a B a r n a l b - b a n , m i n t h a n e m i s Q l e t t v o l n a a z , a k i v e l a k l n s e s e m n y t r t n t . E g y t e k i n t l y e s e m b e r n e k n e m s o k a t r t h a t a z i l y e n p i l l a n a t n y i m e g f e l e d k e z s . ) E z a l a t t P e n d e l i i s e l s z v t a s z i v a r j t , a k r m i l y e n t a k a r k o s a n b n t i s e m r s k e l t e n g Q d o h n y r u d a c s k v a l . A k r h o g y a n i s i g y e k e z e t t a s r g a m e l l n y e s e m b e r t Ql k l c s n k r t p a p r s z i p k v a l m e g h o s s z a b b t a n i a s z i v a r l e t t . A s z i v a r b l h a m u l e t t , m i n t m r a n n y i m s s z i v a r b l a f l d n . s s z i v a r j a n l k l P e n d e l i m e g i n t a r g i , j e l e n t k t e l e n , s e n k i l t a l s e s z r e v e t t k o c s m a i v e n d g l e t t , a k i a z e l Qt t v o l t . M g f e l e s g e s e t r Qd t t t b b vele, miutn nem volt fstje, amelyben az asszonysg rmt lelte volna. Pendeli ugyan tett mg egy-kt ksrletet a macskahangok utnzsval, de az llathangokra olyan klnsen nztek r asztaltrsai, mintha megbolondult volna. Mintha valamely rgi divatot akarna feljtani. - M i n d e n t a m a g a i d e j b e n - m o n d t a m g P e n d e l i n i s , a k i t l e h a n g o l t u r a ( a k o r m n y z ) m e l l Qz t e t s e . M i n d e n r o n e m b e r t s z e r e t e t t v o l n a c s i n l n i e b b Ql a j e l e n t k t e l e n s g b Ql P e n d e l i n , d e n h a b e l t t a Q i s , h o g y e z n e m f o g n e k i s i k e r l n i . - L e g j o b b l e s z eltenni magunkat holnapra! - szlt vgl shajtva az asszony. - gy, gy, boszorkny! - vlekedett Boryn a szomszd asztalnl, mikor szrevette, hogy Pendelin elhagyni kszl a csatateret. De ekkor valami olyan trtnt, ami a flig alv Barnalb-ban felnyitotta a szemeket s fleket. A plbniatemplom tornyban ugyanis megszlalt a llekharang, amelyet olyankor hz meg a harangoz, ha valaki haldoklik budn, s a llekharang megkondtsra nzve intzkedst tesz. A kocsmrosoknak mindent kell tudni a v i l g k e z d e t e t a , m e r t h i s z e n e z h o z z t a r t o z i k a f o g l a l k o z s u k h o z . A B a r n a l b m r e m l t e t t k v r v e n d g l Qs e , a n l k l h o g y m e g m o z d u l t v o l n a h e l y r Ql , g y s z l t : - A z r e g B e r c s n y i g r f r u g d o s s a a z u t o l s k a t ! E z r t s z l a l l e k h a r a n g . M i r e m i n d e n k i ( s u d v a r i a s s g b l S z a b o l c s v e z r i s ) t a l p r a l l o t t a B a r n a l b - b a n , h o g y m e g h a l l g a s s a a l l e k h a r a n g u t o l s k o n d u l s a i t , a m e l y n e m t a r t o t t h o s s z a b b i d e i g a n n l , a m e l y i d Q a l a t t e g y n o r m l i s e m b e r m e g h a l n i s z o k o t t . A h a r a n g o z k u g y a n i s a z e g s z v i l g o n b i z o n y o s i d Qr e s z a b j k k i m i n d e n k i n e k a h a l d o k l s t , a m g a l l e k h a r a n g o t s z l a l t a t j k . N e m t a r t h a t e z t o v b b s z z h a r a n g k o n d u l s n l , a m e l y i d Q a l a t t a l l e k n e k e l k e l l v l n i a t e s t t Ql , h o g y a h a r a n g s z s z r n y n a m a g a s b a e m e l k e d j e n , m i n t e g y l g h a j . - M e n j n k a z r e g B e r c s n y i h e z - m o n d t a m o s t h i r t e l e n P e n d e l i n a z u r n a k , m i n t h a m o s t j u t o t t v o l n a e s z b e a z o l d a l g i r o k o n s g , a m e l y B e r c s n y i v e l s s z e k t i : - M e g y m r a z r k s ! - v i j j a n t f e l B o r y n k i s k a l a p j b a n , m i n t h a t e t t e n r t e v o l n a P e n d e l i n t , a k i r Ql t u d v a v o l t , h o g y m i n d e n v g r e n d e l e t b e b e l e k t b u d n . - M e n j n k m i i s , h t h a s z k s g l e s z o t t g y v d r e s t a n k r a . s B o r y n o l y h a t r o z o t t a n i s m t e l t e k v n s g t S z a b o l c s v e z r s K l n a y L s z l e l Qt t , h o g y a z e m l t e t t f r f i a k m r c s a k a z r t s e m t r h e t t e k k i a z a s s z o n y s g k v n s g a e l Ql , n e h o g y a n y a g i l a g v a l a m e l y r k s g e l v e s z t s e f o l y t n m e g r v i d t s k . r k s k v o l t a k m a g u k i s , A t t i l a k i r l y r k s e i , s a z r t j l t u d t k , h o g y m e n n y i g g y e l - b a j j a l j r a z r k s g i e l j r s . ( B o r y n e z e n k v l m e g s i m o g a t t a m a c s k a h z e l k e d s s e l K l n a y L s z l s z a k l l t i s , m i n t h a v a l a m i c s a l k o n y g r e t e t t e t t v o l n a a g y n g e j e l l e m q f r f i n a k . ) - K i a z a B e r c s n y i g r f ? - k r d e z t e v a t o s s g b l S z a b o l c s v e z r , m e r t t u l a j d o n a i k z t a r t o z o t t a s z k s g e s v a t o s s g i s a z l e t b e n . - E g y v n k i n c s s ! A k i a k i n c s e t m e g t a l l t a , s m o s t a m s v i l g r a a k a r j a v i n n i - f e l e l t s r t Ql e g B o r y n , m i n t h a m i n d e n k i n e k i s m e r n i k e l l e n e B e r c s n y i g r f o t e r r Ql a z o l d a l r l . K l n a y L s z l , a k i r Ql a z t m o n d t a a k z v l e m n y , h o g y k r l b e l l m i n d e n t t u d a v i l g o n : a s z a k l l t p e d e r g e t t e ( a s z a k l l a h e g y t , m i n t m i n d i g , m i k o r g o n d o l k o z o t t ) . D e e g y e l Qr e s z t l a n u l k v e t t e a z e l l h a l a d B o r y n t a k e s k e n y b u d a i u t c k o n , a m e l y e k o l y a n f o r m k v o l t a k , m i n t a j e r u z s l e m i u t c k K r i s z t u s s z l e t s e i d e j b e n . A h z a k s s z e h a j o l t a k , v a g y f l i g a f l d b e b j t a k , m i n t h a m i n d e g y i k e g y n a g y t i t k o t r e j t e g e t n e . d o n s g b u n d a s z a g a s n Qi e s f o d o r m e n t a i l l a t v l t a k o z v a s z l l d o s o t t a z u d v a r o k b l , a m e l y e k b Ql c s a k t b b n y i r e a k t k e r e k l y u k k a l e l l t o t t h z i k k a t l e h e t e t t l t n i , m e r t b u d n d r g a a z a b l a k , a z o n k v l a z i t t e n i g y a k o r i s z e l e s i d Qj r s a m g y i s e l b n i k a z v e g a b l a k o k k a l , m g a k e r e k l y u k a k o n t s z a b a d o n d u d o r s z h a t a s z l . M i k o r a h a r m a d i k u t c b a r t e k a z e g z u g o s k a l a u z v e z e t s v e l , a k i t a s z l v i t t l o b o g s z o k n y i b a n t i t r s a i n k e l Qt t , m i n t v a l a m i m s v i l g i l n y t : K l n a y L s z l m e g u n t a a z u d v a r o k b a v a l b e t e k i n g e t s t , m i n t h a e k k o r i g a m g y i s t i s z t b a j t t v o l n a a l a k o s s g g a l . - C s u p a m e l l k p l e t e k b Ql l l e g s z b u d a ! - m o n d t a k i a m e g l l a p t s t . - A k r h o v n z e k , m i n d e n t t m o s k o n y h t , f s k a m r t , t y k l t m e g h a s o n l m e l l k p l e t e k e t l t o k . - T v e d - v l a s z o l t B o r y n , s e g y m g k e s k e n y e b b u t c b a v e z e t t e h Qs e i n k e t , a m e l y b e n c s u p a b e d e s z k z o t t a b l a k , b e s z e g e z e t t k a p u , e g y m s n a k h t a t f o r d t h z s o r a k o z o t t , a m e l y e k s e m m i t s e m a k a r t a k t u d n i a k l v i l g r l . E g s z e n m a g u k n a k v a l l e t e t l t e k . S a z u t c c s k b a n b o k i g r Q s z e m t v o l t , m i n t e g y k e l e t i v r o s b a n . E z v o l t b u d a l e g r g i b b r s z e , i t t t a l n o l y a n e m b e r e k i s l t e k , a k i k a t r k h d o l t s g b l m a r a d t a k m e g . H o g y n e l h e t e t t v o l n a i t t e g y B e r c s n y i g r f , a k i m i n d s s z e k t s z z , k t s z z t v e n e s z t e n d Qs l e h e t n e ? - M o s t m r e m l k s z e m a h i s t r i b l , v a l b a n l t e k g r f B e r c s n y i e k b u d n - c s i h o l t k i h i r t e l e n K l n a y , a k i n e k o l y a n v o l t a m e m r i j a , m i n t a t a p l , t z e t k e l l e t t n e k i f o g n i , hogy hasznlhat legyen. - Vajon azok kzl a Bercsnyiek kzl val volna az riember, akihez most megynk, miutn llekharangjt hallottuk? - Klnc ember volt egsz letben, rdgkkel, boszorknyokkal, kincsskkal bartkozott, miutn mindig csak jszaka jrklt. Bes t t e d s u t n l p e t t k i a k a p u n , s v i r r a d a t e l Qt t v o n u l t v i s s z a h z b a . D e a h a l l r t a l l t - m o n d B o r y n , a k i a f r f i a k t r s a s g b a n o l y a n b t o r n a k r e z t e m a g t , m i n t s o h a s e m l e t b e n . M i n d e z i d e i g , a m g e l r k e z e t t a h h o z a b i z o n y o s h z h o z , a h o l a z e m l t e t t B e r c s n y i l a k o t t : B o r y n i t t n y o m b a n h t r a v o n u l t , m i n t e g y s z e m r m e s a s s z o n y h o z i l l i k , s a f r f i a k a t e n g e d t e e l Qr e . B e r c s n y i h z a n e m v o l t a l e g r e g e b b , d e a l e g f i a t a l a b b s e m b u d n . A m o l y a n k z p k o r h z v o l t , i t t , a z d o n s g o k v r o s b a n , a m i n e k l e h e t e t t l e t k o r a s z z - s z z h s z e s z t e n d Q. L t s z o t t r a j t a , h o g y p t Qj e j a v a l e t e k o r b a n f o g o t t h o z z p t s h e z : a b b a n a f r f i k o r b a n , m i k o r l t a l b a n h a j l k o t s z o k s p t e n i . F r f i n e m e n l v Q k s r t e t n e k a h z a v o l t , m e r t m i n d j r t a z e l s Q p i l l a n a t r a s z r e l e h e t e t t v e n n i , h o g y m o h o s b a j u s z a s s z a k l l a v a n . A k a p u k t o l d a l n a p i n c e v a s r c s o s s z e l e l Ql y u k a , m i n t v a l a m i f l d a l a t t i b r t n , a h o n n a n r g i e m b e r e k h qv s l e h e l e t e s z l l o t t k i . V a g y l e g a l b b i s o l y a n r g i p o r t k k s z a g a , a m i l y e n p o r t k k k a l m a n a p s g m r n e m k e r e s k e d n e k . K l n a y L s z l n a k h r o m s z Qr s z l v o l t a z o r r a n y e r g n . E z z e l a h r o m s z Qr s z l l a l a z t i s m e g r e z t e , a m i t n e m l t o t t : - T l g y f a g u b i c s v a n a p i n c b e n , a m i b Ql a t i n t t f Qz i k . A k a p u k s z b d o n g o t t , m i n t h a v a l a m i s r r e g l e n n e a k s z b a l a tt, ahonnan most szktt meg a halott. A szrnyas, zld kapu mgtt bolthajts, amely visszhangzott, mintha egy csom lthatatlan hang krdezn egyszerre, hogy ki az, aki a kapun belpett. s a fal mell, mint valami mzeumban: a rgi rmaiak korbl val kvek, srfeliratok, mrfldkvek, emlkkvek voltak tmasztva, mintha erre jrtak volna a czrok lgii. - A t t i l t r z e m - s z l a l t m e g d a r a b i d Q u t n e l Qs z r S z a b o l c s v e z r , a m i k o r a f a r a g o t t k v e k e t m e g p i l l a n t o t t a . D e b e l j e b b a z u d v a r o n , a s r b o l t u t n , h i r t e l e n f a l u s i a s , p i r o s t e n g e r i c s v e k n e v e t t e k r a b e l p Qk r e , m i n t r o s s z l o m u t n a z b r e d s . A z i l y e n , e r e s z a l a t t f g g Q p i r o s c s v e k n e k a z a t u l a j d o n s g u k , h o g y f e l v i d m t j k a z e m b e r t , f a l u s i i l l a t o t r e z . M a l a c o k a t l t , a m e l y e k e t t e n g e r i v e l c s a l o g a t n a k . s a h z b a n , e g y t l g y f a g e r e n d s n a g y s z o b b a n v a l b a n p i r o s n a d r g b a n l t a s z o b a k z e p b e n a h a l d o kl, akinek a llekharang szlott: - Unatkoztam, meghzattam teht a llekharangot, egy forintba kerl mindssze a mulatsg - mondta a hzigazda, amikor szemgyre vette Borynt, s rgi bizalmassggal kacsintott r, amikor kt lovaggal ltta belpdelni. Bercsnyi grf m e g f e l e l t n e v n e k , n e m i s l e h e t e t t Qt m s k p p e n e l k p z e l n i b u d n , m i n t g y : b o r p i r o s a r c c a l , a m e l y e n o l y a n f e k e t e v o l t k i p d r t t b a j u s z a , m i n t a z o k o n a k p e k e n , a m e l y e k e t g y e r m e k e k f e s t e n e k P a p r i k a J a n c s i r l . H a n e m s z l a l t v o l n a m e g : f b l k i f a r a g o t t e m b e r n e k l e h e t e t t v o l n a h i n n i , m e r t t e s t e a p i r o s n a d r g b a n s u g y a n c s a k p i r o s a t i l l b a n o l y a n m o z d u l a t l a n v o l t , m i n t e g y p a n o r m a b e l i b b u . g y i s a z t l e h e t e t t g o n d o l n i , h o g y v a l a m i m e c h a n i k a i s z e r k e z e t b e s z l b e l Ql e , s B e r c s n y i m a g a f e s t e t t f b l v a n . A B o r y n r a v e t e t t i s m e r Qs k a c s i n t s u t n u g y a n i s t b b n e m m o z d t o t t a s e s z e m t , s e a r c t . A z t l e h e t e t t v o l n a h i n n i , h o g y m i n d k t s z e m e v e g b Ql v a n , a b a j u s z a k c b l , a z a r c a c s e r p b Ql , a k t k e z e l b e v a n c s a k h e l y e z v e , a m e l y e t a z e m b e r s z t b o n t s a u t n k l n a k a s z t a n a k f e l e g y r u h a f o g a s r a . S m i n d e n n e k a z v o l t a t i t k a , h o g y B e r c s n y i k o n z e r v l t a m a g t . M i n t h a m r l e t b e n e g y b o r s z e s z e s p a l a c k b a k l t z t t , v a g y m m i v v l t v o l n a . S e m i a t t l e h e t e t t s z z t v e n e s z t e n d Qs , a k i t e g y r g i s r b a n , r g i r u h b a n , r g i f e s t k k e l a r c n m e g t a l l t a k , s a s z k r e l t e t t e k . B o r y n v e t t e t a s z t a f b l f a r a g o t t e m b e r e l Qt t . - E z e k a z u r a k r g i i s m e r Qs e i m , a b b a a f a l u b a v a l k , a h o v a n v a l v a g y o k , s A t t i l a k i r l y k i n c s e i t k e r e s i k b u d n . A p i r o s m a g y a r r u h s b l v n y e g y e t l e n s z v a l s e m f e l e l t . S z e m e d e r m e d t v e g e s s g b Ql n e m v l t o z t a t o t t , o l y m o z d u l a t l a n m a r a d t , m i n t e g y k p . - M i n t e g y f a s z e n t ! - m o n d t a K l n a y L s z l . T a l n i g a z a v o l t a l l e k h a r a n g n a k , m e g h a l t a z i l l e t Q, s m i e g y h o l t e m b e r e l Qt t t i s z t e l k e d n k - g o n d o l t a S z a b o l c s v e z r , m e r t l t a l b a n j v l e m n n y e l v o l t a z e m b e r e k r Ql s a z o k t i s z t e s s g t u d s r l . D e h a i s m e r t e v o l n a B e r c s n y i t , t u d h a t t a v o l n a , h o g y a p i r o s n a d r g o s e m b e r e g s z l e t b e n i l y e n h a l l g a t a g , k o n o k , m e g t a l k o d o t t v o l t , a k i l e g f s v n y e b b e n b n t a s z a v a i v a l . N h a , m i n d e n k l n s e b b f o g a d a l o m n l k l : e g y e s z t e n d e i g s e s z l t e g y r v a s z t s e m . B e c s u k t a a s z j t , s h a r a p f o g v a l s e l e h e t e t t b e l Ql e k i h z n i e g y i g e n t v a g y e g y n e m e t . C s a k a z b u d a i h a r m o n i k s t u d t a m e g s z l a l t a t n i i d Qn k n t n m a s g b l . s a l l e k h a r a n g h v s r a j t t i s m r a h a r m o n i k s , m e r t b u d a i s z l e t s q e m b e r v o l t , a k i n e m m u l a s z t o t t a e l m e g k r d e z n i , h o g y k i n e k c s e n d t e n e k u t o l s t , a m i k o r a l l e k h a r a n g o t h a l l o t t a . s a h r v t e l r e Q i s e l i n d u l t B e r c s n y i h z a f e l , mint msok. Tomasek klsejben olyan furcsa ember volt, amilyennek egy harmoniksnak kell lennie. Szrke, macskafarkbajusza trfsan llt szja felett, amint a harmoniks bajusznak jelenteni kell gazdja vidm mestersgt. Spanyol szakllkjrt az Egsz s g r e ! a s z t a l t r s a s g m r p n z t i s g r t , d e T o m a s e k n e m a d t a s z a k l l t . s m s i r n y b a n i s o l y a n v o l t T o m a s e k , m i n t a n t a b e l i e m b e r . A z l e t e g y v i d m , n f e l e d t p i l l a n a t b a n j t t a v i l g r a , m i n t e g y n t a , s v a l s z n ql e g u g y a n g y m l i k e l a v i l g b l , m i n t e l h a n g z i k e g y n t a . - M i a b a j ? - k r d e z t e , m i n t h a r v r t a k v o l n a . B o r y n f o n t o s k o d o t t s r e n d e z k e d e t t , m i n t h a a B e r c s n y i m s v i l g i d v s s g e r v o l n a b z v a . - M i n d e n k i l t h a t j a , h o g y Q n e m s o k r a m e g f o g h a l n i , h a u g y a n e d d i g m e g n e m h a l t . . . C s a k r k e l l n z n i , h o g y m i n d e n k i t i s z t b a j j j n a d o l o g g a l , h o g y e l j t t n e k i i s a z u t o l s p e r c e . E z t s e n k i s e k e r l h e t i e l . P s e m k e r l h e t i e l , a k r m i t g o n d o l i s m a g b a n . - r t e m - f e l e l t a h a r m o n i k s , m i n t h a v a l b a n r t e t t e v o l n a a d o l g o t . E k z b e n m e g t e l t a s zoba vendgekkel. A srga mellnyes ember maga hrom ember helyt foglalta el. Pendeli valami szvnival utn nzett krl a szobban, mert szenvedlyes dohnyos volt. Kihzott egy fikot, s hangosan bejelentette: - Lopok kt cigarettt. s valban lopott kt cigarettt, amelyet a fikban tallt. P e n d e l i n e g y l Qh e l y e t t a l l t m a g n a k a h a l d o k l k z e l b e n , s o d a o l y a n f o r m n t e l e p e d e t t l e , m i n t a z , a k i n e k f e l t e t t s z n d k a , h o g y n e m m o z d u l a d d i g , a m g v a l a m i n e m t r t n i k . B o r y n s r g t t - f o r g o t t , m i n t h a v a l a m i h z i a s s z o n y t h e l y e t t e s t e n e . V i s e l k e d s n l t s z o t t , h o g y e g y e d l n e k i v a n g y a k o r l a t a a h a l d o k l k k r l i e l j r s o k b a n , a m i n t h o g y n m e l y a s s z o n y m i n d e n t t u d a v i l g o n , a t l t t t k p o s z t a k s z t s t Ql k e z d v e a k i s b a b a s z l e t s e k o r v g z e n d Q t e e n d Qk i g . B o r y n l e l k e s e n j r t - k e l t a h z b a n , i t t e g y b t o r t t o l t f l r e , a m o t t e g y r e s s z k e t t o l t S z a b o l c s v e z r a l , m a j d e g y c s o m r g i k n y v e t t e t t a h e l y r Ql e g y m s i k h e l y r e . K z b e n a h a r m o n i k s t i s b i z t a t t a , t n c o l t a t t a , m i n t Q m a g t k i f e j e z t e : - N z z e , T o m a s e k , m a g n a k t u d n i k e l l v a l a m i t , m e r t p p e n e l e g e t b i t a n g o l t j s z a k n k n t a m e g b o l d o g u l t t a l k o c s m r l k o c s m r a , l n y o k h o z s m e n y e c s k k h e z . T u d n i k e l l v a l a m i t a m e g b o l d o g u l t v g r e n d e l e t r Ql . H o v d u g t a a v g r e n d e l e t e t ? T o m a s e k r z t a a f e j t . - N e m v o l t r l a s z - m o n d t a . - M i n d i g m s r l v o l t s z . - M i r Ql v o l t s z , h a n e m a v g r e n d e l e t r Ql ? - f i r t a t t a B o r y n , a k i g y t e t t , m i n t h a n e m r t e n , h o g y v g r e n d e l k e z s e n k v l m s d o l g o k r l i s l e h e t k o m o l y a n b e s z l n i . - n a z t m e g n e m m o n d h a t o m , h o g y m i r Ql v o l t s z k z t n k , m e r t a z a s s z o n y s g k i v j n m i n d a k t s z e m e m . - T r Qd m i s n a m a g a s z e m v e l . n n e k e m m a g a s o h a s e h a r m o n i k z o t t . N e i s a k a r j a e l h i t e t n i s e n k i v e l , h o g y n e k e m h a r m o n i k z o t t , m e r t n e m h i s z i e l s e n k i . N z z e m e g a z e m b e r , m g h r e m e t k l t e n . A h a r m o n i k s m e g t r l t e a b a j s z t , s e l h a t r o z t a , h o g y alkalmilag visszaadja a klcsnt Borynnak. Pendelin, akinek vizsgld szeme (mint a csk) a vitatkozs alatt hol Borynn, hol a harmonikson jrt, most idejt ltta annak, hogy a zensszel szvetsgre lpjen, ugyanezrt ilyenformn szlalt meg: - Nem m i n d e n k i r d e m e l t e m e g , h o g y h o z z n e k e l t e k . I d Qv e l r d e m t e l e n n e k m u t a t k o z t a k . - L e n t t t k a z a b l a k b l - t d t o t t a a z e n s z , m i n t h a v a l a m i n a g y i g a z s g t a l a n s g j u t o t t v o l n a e s z b e . - B e r c s n y i u r a t i s l e n t t t k . - N e m k e l l s z g y e l l n i ! - s z l a l t m e g m o s t a h a l d o k l , m i n t h a a k r l t t e f o l y b e s z l g e t s b Ql c s u p n e z a h i s t r i a r d e k e l t e v o l n a . A h a l d o k l v k o n y , m s v i l g i a s h a n g o n s z l o t t , a m i s e h o g y s e m i l l e t t m e g t e r m e t t s g h e z . M i n t h a e g y s z e p e g Q g y e r m e k b e s z l t v o l n a a p i r o s h u s z r r u h b l . K l n a y L s zl kzelebb lpett, mintha nem jl rtette volna a haldokl szavait. De azonkvl a tbbiek is elhallgattak, mert a haldoklk szavaira gy figyelnek, mint a legjobb sznokokra. - Itt az ideje, hogy magba szlljon, uram! - mond most Szabolcs vezr is, aki az nneplyes pillanatban nneplyesen szlalt meg, mint ez mr szoksa az olyan embernek, aki nem szokott doblzni a szavakkal. P e n d e l i n t n e m r t k v r a t l a n u l S z a b o l c s v e z r k e l l Q i d Qb e n e l m o n d o t t s z a v a i , n y o m b a n t u d t a , h o g y m i t k e l l c s e l e k e d n i e . H a n g o s a n s r v a f a k a d t . A s r s b a n k v e t t e Qt f r j e , s Qt a m i n d e n h j j a l m e g k e n t h a r m o n i k s s e m a k a r t e l m a r a d n i , m e r t h t h a e z e n a r v e n v a l a m e l y e l Qn y h z j u t . A f e l h a n g z s r s a r r a s z t k l t e S z a b o l c s v e z r t , h o g y a g y l e k e z e t n e v b e n m e g i s m t e l j e a h a l l r a t l t e l Qt t : - I t t a z i d e j e , u r a m , h o g y m a g b a s z l l j o n . A m s v i l g m e z s g y j n k n n y t e n i e k e l l m a g n , m i n t m r a c i g n y i s m o n d o t t a , a m i k o r a k a s z t a n i v i t t k . A P e n d e l i n v e z r l e t e a l a t t m qk d Q s r k m e g i n t s r t a k e g y e t , m i n t e g y s z v e t s g . B o r y n v i l l m l s z e m m e l n z t e , h o g y e l l e n f e l e i h o g y a n n y o m u l t a k a z e l Qt r b e . T u d n i i l l i k g y t n t e t t k f e l a d o l g o t , m i n t h a a g y l e k e z e t b e n Qk v o l n n a k a t r v n y e s r k s k , a k i k n e k a h a l d o k l t m e g s i r a t n i n e m c s a k j o g u k , d e k t e l e s s g k . M i n t h a m r n l u k v o l n n a k a k u l c s o k ! - m o n d t a k s Qb b B o r y n , a m i k o r a j e l e n e t r e v i s s z a g o n d o l t . A s r s e l h a n g z o t t , a g y s z o l k k i f j t k a z o r r u k a t , s f e s z l t e n v r a k o z t a k a t o v b b i t r t n e n d Qk r e . S e n k i s e a k a r t e l m u l a s z t a n i e g y s z t s e m B e r c s n y i g r f v l a s z b l , a m e l y e t S z a b o l c s v e z r n e k a d n i f o g . U g y a n e z r t a s r g a m e l l n y e s r i e m b e r i s e l Qr e t o l a k o d o t t , s r z v r s o r r t , a r c t a k z p o n t b a h e l y e z t e . T I Z E N N Y O L C A D I K F E J E Z E T A z b u d a i k i n c s s t r t n e t e - A n y a i n a g y b t y m a c i g n y o k v a j d j a v o l t - k e z d t e g r f B e r c s n y i , a m i k o r m e g f o g a d t a a v e z r j a k a r a t t a n c s t , s m a g b a s z l l o t t . - P m g a v a l d i c i g n y o k s z a b a d l e t t l t e , a k i m e g l l s n l k l v n d o r o l t e gsz letben a Duna-vlgyben vagy Erdly brcei kztt. Mulatsgbl elment a nagy orosz sksgokig, a szibriai hatrig, s onnan lova fejt egyenesen Spanyolorszgnak fordtotta, s hrom hnap mlva mr Andalziban volt, hogy az ottani atyafiakat megltogassa. B l c s e m b e r h r b e n l l o t t n a g y b t y m , u g y a n e z r t h a b o z s n l k l m e g f o g a d t a m t a n c s t , a m e l y a b b l l l o t t , h o g y t e l e p e d j e k m e g b u d n , Q m a j d k s Qb b m e g m o n d j a , h o g y m i l y e n c l b l . A d d i g i s t a d o t t e g y z a c s k a r a n y a t , h o g y m e g l h e s s e k , a m g t o v b b i s o r s o m r l i n t z k e d i k . P m e g a c i g n y a i v a l p p e n N m e t o r s z g b a v o l t t b a , a h o l e g y r g i k o l o s t o r k i n c s t k e l l e t t m e g t a l l n i , m e r t n a g y b t y m c i g n y a i a h h o z a t r z s h z t a r t o z t a k , a m e l y t r z s n e k a z v o l t a t e e n d Qj e , h o g y a f l d a l a t t i , e l r e j t e t t k i n c s e k e t n a p v i l g r a h o z z a , s a z t a r e n d e l t e t s i h e l y r e j u t t a s s a . s t a k k i n c s e t a z o r o s z c r n a k , a s p a n y o l k i r l y n a k , a n m e t f e j e d e l m e k n e k . L e g j o b b m e g b z j u k a k r a k k i r s e k , a k i a r g i k n y v e k b Ql k i k e r e s t e a z e l s o t t k i n c s e k e t , m e g j e l l t e a k i n c s e k n e k a h e l y t , s n a g y b t y m a t c i g n y a i v a l a k r m i l y e n m e s s z e f l d r e i s e l k l d t e a k i n c s e k e l h o z a t a l r a . U g y a n e z r t n a g y b t y m n a k a n e v e K i n c s e s v o l t . K i n c s e s v a j d a ! g y i s m e r t k Qt a v i l g o n . M i k o r m r m e g t e l e p e d t e m b u d n , s f e l v t e t t e m m a g a m a l a k a t o s o k k z , e g y c i g n y j t t h o z z m , a k i e l h o z t a K i n c s e s v a j d a k l n y i m e n t e g o m b j a i t , a m e l y e k s z n e z s t b Ql v o l t a k . E b b Ql a k l d e m n y b Ql m i n d j r t l t t a m , h o g y n a g y b t y m t b b n i n c s a z l Qk s o r b a n , a m i t a c i g n y i s m e g e r Qs t e t t , e l m o n d v n , h o g y e g y b e o m l o t t f a l m a g a a l t e m e t t e K i n c s e s vajdt. Mikor a romok all kihztk, a vajdnak tbb nem kellett sem ennival, sem innival. ppen csak az volt a kvnsga, hogy az ezstgombokat adjk t nekem, valamint azt az zenett is, hogy maradjak budn, mert ott vagyok a legjobb helyen. Tudtam, hogy nagybtym nemhiba kldtt ilyen tartalm zenetet a msvilgrl, azrt ellenllottam a ksrtsnek, amely vndorolni vitt volna a vilgba, mert n is olyan ember voltam, aki vndorolva szerette volna eltlteni lett. N i n c s a n n l d i c s Qb b d o l o g , m i n t e g y i k v r o s b l a m s i k b a m e n n i , m i n d i g j e m b e r e k e t l t n i , m i n d i g j r a m e g j r a m e g p r b l n i a z t , h o g y m e n n y i v e l v a g y o k o k o s a b b , k l n b a z o k n l a z e m b e r e k n l , a k i k k e l t k z b e n t a l l k o z o m . A z r t v a n a v n d o r l s a v i l g o n , h o g y az ember mindennap megprblja, hogyan lhetne meg munka nlkl, csak ppen abbl, hogy utazik. Mindig irigyeltem azokat, akiknek sohasem volt dolguk tovbb egy vrosban, mint csupn annyi ideig, hogy ott a viszonyokat megismerjk s hasznukra fordtsk, a n l k l h o g y t Ql k k r n n e k v a l a m i t . D e m g j o b b a n i r i g y k e d t e m a z u t n a v n d o r l k r a , a k i k m i n d e n t t c s a k a s z p e t m e g a j t i s m e r i k m e g , a g o n o s z t s o h a s e m , m e r t a r o s s z v i s z o n y o k e l Ql n y o m b a n t o v b b m e n n e k , m i u t n v k a z e g s z v i l g . D e a n a g y b t y m m s v i lgrl kldtt akaratnak engedelmeskedtem, mert tudtam, hogy valami van a htterben ennek az zenetnek. Aminthogy egy v mlva ki is derlt, miutn ugyanaz a cigny visszajtt hozzm, s kzlte velem, hogy a kincss trzs is vele jtt, de cignyszoks szerint nem mutatkozik a vrosban, hanem a hatrban telepedett meg, az budai s csobnkai t mentn tttk fel straikat, mert a hagyomny szerint e b b e n a z e s z t e n d Qb e n b u d a k r n y k n k u t a t n a k a f l d a l a t t i k i n c s e k u t n . - A z r t k e l l e t t , h o g y i t t m a r a d j a v r o s b a n . L e g y e n i t t e g y i s m e r Qs n k , a k i a r b z o t t d o l g o t e l v g z i . - g y s z l t a c i g n y , s r l t , a m i k o r m e g m u t a t t a m n e k i h z a m a t , a m e l y n e k n e m v o l t u t c r a n y l a b l a k a , a k a p u j a m i n d i g z r v a v o l t , a z u d v a r r a p e d i g n e m l e s k e l Qd h e t e t t b e s e n k i , m e r t m i n d e n f e l Ql m a g a s f a l a k v e t t k k r l . L n c o s k u t y a v i g y z o t t e z e n k v l , h o g y i d e g e n b e n e n y o m a k o d h a s s o n . - E z g y j l v a n - m o n d t a a c i g n y - , d e g o n d o skodni kell egy titkos ajtrl is, amelyen t lthatatlanul jjjnk s menjnk, hozzunk s vigynk, ha az ss eredmnnyel jr, mert most olyan kincset keresnk, amelynek elrakshoz hely kell. Pinct kell pteni a hzba. - Ez a legkevesebb - feleltem. - budn minden hz alatt van pince, csak az a klnbsg kzttk, hogy az egyiket befalaztk, mert nem akartak tbb a fld alatti emberekkel cimborskodni, a msikat meg nyitva hagytk ugyan, de nem hasznljk. Bizonyosan az n hzam alatt is hzdik egy a s o k b u d a i p i n c e k z l , c s a k n e m r t e m r e d d i g u t n a n z n i . A c i g n y m e g h a g y t a , h o g y a p i n c n e k m i n l g y o r s a b b a n n z z e k u t n a . S Qt a l e g k z e l e b b i z i v a t a r o s j s z a k n , a m i k o r a m g y s e m e r t s e n k i k i m o z d u l n i a h z b l , t b b e d m a g v a l t r t v i s s z a a c i g n y , s f e l s t a a h z a t . E g y - k t j s z a k a i s s u t n e z e k a s z a k r t Q f l d s k m e g i s t a l l t k a h z a m a l a t t e l h z d p i n c t , a m e l y r Ql k i t qn t , h o g y m i n d e n b u d a i p i n c v e l s s z e k t t e t s b e n v a n , a b e l Ql e k i g a z f o l y o s k r v n . C s a k i t t - o t t k e l l e t t k i b o n t a n i a f l d a l a t t i f a l a t , h o g y m r a s z o m s z d p i n c j b e n t a l l j u k m a g u n k a t . I t t - o t t k e l l e t t f e l t r n i e g y f l d a l a t t i a j t t , h o g y a z o n t t o v b b j u t h a s s u n k a k r a h a r m a d i k u t c b a i s . G o n d o s k o d t a k a r r l m g a s o k s z z v e l Qt t i e m b e r e k , h o g y g y j r h a s s a n a k - k e l h e s s e n e k a f ld alatt, mint akr a fld feletti utckon. Csak ppen a szoks ment ki a divatbl, az emberek ellustultak a fld alatt jrklni, amikor ppen gy mehettek, jhettek a fld felett. De nem gy tettek m az n cignyaim, Kincses vajda maradk trzse, amely jszaknknt lassanknt bekltztt a vrosba - a vros al az n pincmen t, s odalent tborozott a fld alatt, anlkl hogy valaki sejtette volna, hogy legalbbis annyi ember lakik a fld alatt, mint a fld felett. Rejtekutakon szereztek maguknak lelmet, legfeljebb a vroson kvl lttak nha csavarg cignyokat, de ht az mindig volt a hatrban, aki vndorlsban darab ideig megpihent. Taln mg mai napig se tudna senki buda fld alatti lakossgrl, ha nincs Eszmerlda, a szp cignyleny, aki valamely lehetetlensggel hatros ton meg nem szerelmesedik egy fld feletti emberbe, akinek a kedvrt elhagyta fld alatti palotjt, amelynl szebbet elgondolni se lehetett. Ez volt a legtgasabb pince budn, amelyet a cignyok Eszmerldnak, a trzs legszeb b l e n y n a k b e r e n d e z t e k , m i n t v a l a m i k i r l y i p a l o t t , m e r t m o n d a n o m s e k e l l , a z n c i g n y r o k o n a i m n a g y o n g a z d a g e m b e r e k v o l t a k , a k i k p p e n a z r t r e j t Qz k d t e k a f l d a l , h o g y a k i n c s e i k e t e l r e j t s k a z i r i g y v i l g e l Ql . s u g y a n g y r e j t e g e t t k E s z m e r l d t , a m g a z v a l a m e l y t o n - m d o n a z b u d a i k n t o r r a l m e g i s m e r k e d e t t , s e g y t t j r t a k a h e g y e k k z n e k e l n i , a h o l s e n k i s e h a l l o t t a Qk e t . A k n t o r n e k e l t a h e g y e k k z t t , s a z n e k s z r a a f l d a l l , v a l a m e l y l t h a t a t l a n t o n e l Qj t t E s z m e r l d a , a s z p c i g n y l e n y , h o g y a k n t o r n e k t h a l l g a s s a . A l e g s z e b b r u h j t v e t t e m a g r a , a r a n y t a l l r o k a t a k a s z t o t t a n y a k b a , d r g a k v e k e t b j t a t o t t a h a j a s qr qj b e , a r a n y p a p u c s b a n s t l t a h e g y e n . A k n t o r n e k e l t , m e r t e z v o l t a m e s t e r s g e , s a z o n k v l i s t i s z t a l e t q e m b e r v o l t , a k i t a z a n g y a l o k r o k o n n a k m o n d a n a k . S z Qk e , k k s z e m q, k e s k e n y v l l f i a t a l e m b e r v o l t , a k i t c s a k a n Qk s z e r e t t e k , a f r f i a k k i n e m l l h a t t k . L e g i n k b b a h o s s z h a j t s z e r e t t k v o l n a l e n y r n i , h a e g y s z e r a m g y e g y s t t u t c b a n m e g c s p n k . D e E s z m e r l d n a k t e t s z e t t a k n t o r , m i n d i g e l Qj t t a f l d a l l b qv l Q n e k r e , s n e k i a d t a v o l n a a r a n y t a l l r j a i t , g y m n t j a i t , h a a k n t o r k r t e v o l n a . D e a k n t o r n e m k r t t Ql e s e m m i t , m e r t m s t s z e r e t e t t . M i k o r E s z m e r l d a r e s z m l t , h o g y k i r l y n Qi r u h j b a n n e m t u d j a m e g h d t a n i a s z e n t l e t q b u d a i k n t o r t : v l t o z t a t o t t a d o l g o k o n , s a k n t o r n e k r e e g y e t l e n s z l i n g b e n , l e e r e s z t e t t h a j j a l s m e z t l b j t t e l Q a f l d a l l , h a n e k e l n i h a l l o t t a s z e r e l m e s t . l e l s r e t r t a k i k t k a r j t , s z e m b e n c s b t s s g y n y r i g z e t , a h a n g j b a n p e d i g a m e g k v n t a t s c s e l s z v n y e d u d o r s z o t t , a m i k o r m e g s z l t o t t a a z n e k e s t , s l a s s a n l e t e l e p e d e t t m e l l a h e g y e k k z t t a z l d f qb e , h o g y e g y e t l e n h a n g o t s e m u l a s s z o n e l a z n e k b Ql . D e a k n t o r c s a k v l t o z a t l a n u l a h h o z a t v o l l v Qh z , a l t h a t a t l a n , i s m e r e t l e n n Qh z i n t z t e n e k t , s g y e t s e m v e t e t t a l b a i h o z k s z s z p c i g n y l n y r a , a k i t a l n m g a z l e t t i s o d a a d t a v o l n a k n t o r r t , m e r t n i n c s n a g y o b b s z e n v e d s a v i s s z a u t a s t o t t s z e r e l e m n l . N i n c s e n e l l e n e s e m m i r , m g a m i n d e n t u d c i g n y o k t u d o m n y b a n s e m . B e t e g s g , a m e l y e t n e m l e h e t m e g g y g y t a n i . H a l l , a m e l y e l l e n n i n c s o r v o s s g . K i k l d t e r m e z t k o t ? - t qn Qd t t E s z m e r l d a , a c i g n y o k k i r l y n Qj e , a m i n t Qs a n y j a , C l e o p a t r a , a z e g y i p t o m i k i r l y n Q t qn Qd t t , a m i k o r a r m a i c s s z r b a s z e r e l m e s v o l t . M r t n e m s z e r e t e n g e m a k n t o r , h o l o t t m i n d e n k i s z e r e t n , h a c s a k a k r m m f e k e t j t n y j t a n m f e l ? A m i k o r a z e g s z v i l g a z t m o n d j a , h o g y n v a g y o k a l e g s z e b b , a l e g j o b b , a l e g g a z d a g a b b a f l d i n Qk k z t t ? K i a z , a k i e l f o r d t j a t Ql e m a k n t o r s z v t ? T u d n i k e l l u g y a n i s , h o g y E s z m e r l d a p o g n y v a l l s b a n n v e k e d e t t f e l , s g y n e m v o l t t u d o m s a a r r l , h o g y v a n e g y g i a s s z o n y , a m i S z qz M r i n k , a k i m i n d e n f l d i n Qn l h a t a l m a s a b b e z e n a v i l g o n . S z qz M r i b a v o l t s z e r e l m e s a s z e n t l e t q k n t o r . E z r t n e m f o g o t t r a j t a a s z e n v e d l y , a m i t a s z p c i g n y l e n y a k a r t f e l b r e s z t e n i b e n n e . E g y n a p o n a z u t n , a m i k o r m r s z e n v e d l y v e l , k n z s z e r e l m v e l t b b n e m b r t a c i g n y o k k i r l y n Qj e , s f l d a l a t t i p a l o t j b a n b s u l v a t l t t t e n a p j a i t , r e g g e l t Ql e s t i g s r v a j r t e g y i k h e l y r Ql a m s i k r a , e r Qs z a k o s c s e l e k e d e t r e h a t r o z t a e l m a g t , o l y a n i g a z s g t a l a n s g r a , a m i l y e n r e c s a k e g y s z e r e l m e s l e n y k p e s . P a r a n c s o t a d o t t a f l d a l a t t s s a m e g g r t k i n c s u t n k u t a t c i g n y o k n a k , h o g y a h e g y e k k z t t n e k e l g e t Q k n t o r t e l f o g j k , s f l d a l a t t i p a l o t j b a h u r c o l j k . A c i g n y o k e n g e d e l m e s k e d t e k a k i r l y n Qj k p a r a n c s n a k , s a k n t o r t a h e g y e k k z t t m e g l e p t k , s a l b n l f o g v a l e h z t k m a g u k h o z a f l d a l , m i n t h a a z r d g k v i n n k a p o k o l b a . H i b a o r d t o t t a k n t o r t o r k a s z a k a d t b l a f l d a l l j v Q h a t a l o m e l l e n , n e m v d t e m e g Qt s e n k i . C s a k a r r a t r t m a g h o z , h o g y o d a l e n t v a n a f l d m l y b e n , E s z m e r l d a p a l o t j b a n , a m e l y b e n t r n u s n l t a k i r l y n Q a r a n y r u h b a n s e z s t s z o k n y b a n , m e r t a k i n c s s c i g n y o k g a z d a g s g u k b a n s z e b b e n l t z t e t t k k i r l y n Qj k e t a f l d i k i r l y n Qk n l . A r a n y b a f o g l a l t k m g a l p s t i s . - M o s t m r f o g l y o m v a g y , t b b i n n e n n e m s z a b a d u l h a t s z , m e r t e l e v e n e m b e r n e k i n n e n v i s s z a t r n i a f l d r e n e m l e h e t . N e h o g y e l r u l j a t i t k u n k a t ! - m o n d t a E s z m e r l d a , s a k n t o r m o s t m r b e l t t a , h o g y a c s o d a n e m s e g t h e t r a j t a , a f l d a l l t b b v i s s z a n e m t r h e t . M i n d a z o n l t a l n e m f e l e j t e t t e e l m e n n y e i S z e r e l m t , S z qz M r i t , s h a c s a k t e h e t t e : h o z z b u z g n i m d k o z o t t , m e r t a z a r a n y r u h b a n , a m e l y b e E s z m e r l d a l t z t e t t e , n e m v o l t m s v i g a s z t a l s a a z i m d s g o n k v l . M e d d i g v o l t a p o k o l b a n a z b u d a i k n t o r ? A f l d a l a t t m s a z i d Qs z m t s , m i n t a f l d f e l e t t , o t t n h a e g y p e r c i s h o s s z a b b n a k t qn i k f e l a z e s z t e n d Qn l . N h a p e d i g a z e s z t e n d Q m u t a t k o z i k e g y p e r c n e k , h a a z e m b e r p l d u l a s z e r e t Qj e m e l l e t t t l t h e t n i d e j t a f l d a l a t t . A k n t o r a z t h i t t e , h o g y m r t z e s z t e n d Qn l i s h o s s z a b b i d Qt t l t t t E s z m e r l d a p o k l b a n , a m i k o r a k i n c s s k j e l e n t e t t k , h o g y m e g t a l l t k a k i n c s e t , a m e lyet kerestek. A hajak megfehredtek, az arcok megrncosodtak, az emberek megkisebbedtek termetkben, az sk, kapk kicsorbultak, az ujjakrl lekoptak a krmk, de a kincs megvolt, gy, amint Attila kirly elrejtette budn, felette a Duna folyt, holt h u n v i t z e k Qr i z t k a k i n c s e t , a z a r a n y l o v a k o n a r a n y b a l t z t t c s o n t k a t o n k t a r t o t t k k i v o n t k a r d j a i k a t , a r a n y t r n u s o k v r t k , h o g y v a l a k i b e l j k l j n , s a r a n y t e k n Qk r i n g a t z t a k , h o g y b e n n k a r a n y l i s z t b Ql a r a n y k e n y e r e t d a g a s s z a n a k . M g a s t Qk e m e n c e i s vert aranybl volt. Ez volt a hun kirly kincse, amelyet a cignyok a fld mlyben megtalltak, s verejtkkkel illettk az aranygyakat, amelyekben megpihenni lefekdtek. Eszmerlda ekkor kzen fogta az budai kntort, s elvezette a kincsek kzepbe, a kincshalom tetejre, s krlmutatott a drgasgokon. - Ez mind a tied lesz, imdott rajkm, csak egyetlen szavadba kerl. Csak azt az egy szt mondd ki, hogy ezentl engem szeretsz, nem pedig az gi anyt. E b b Ql a z t n m e g r t e t t e a k n t o r , h o g y b o s z o r k n n y a l v a n d o l g a , a k i t i r t z v a t a s z t o t t e l m a g t l , s h a n g o s a n h v t a s e g t s g l S z qz M r i t . A l i g h o g y e l k i l t o t t a a k n t o r S z qz M r i a n e v t , a f e k e t e k i r l y n o l y a n f e h r l e t t , m i n t a f s t , s e l t qn t , a k i n c s s c i g n y o k p e d i g m i n d m e g a n n y i h a m u r a k s s v l t o z t a k , a m e l y e k e t t o n j r k i s h a g y h a t t a k m a g u k u t n e m l k b e n a z o r s z g t o n , a r e n g e t e g a r a n y k i n c s p e d i g e g y e t l e n l n g g l e t t , m i n t h a a z i s t e n n y i l a c s a p o t t v o l n a b e l e a k i n c s h e g y e k b e , f e k e t e k Qd a r a b o k k g t e k e g y s z e m p i l l a n t s a l a t t E t e l k i r l y p o g n y k i n c s e i . V a l a m i f l d a l a t t i e r Q m e g f o r g a t t a a k n t o r t , m i n t a f o r g s z l , s a h e g y o l d a l i k p o l n a m e l l e t t , a m e l y M r i a t i s z t e l e t r e v o l t p t v e : l e t e t t e a f l d r e , a k s z b r e . C s a k p p e n m e g g e t t a k n t o r , f e k e t e l e t t l e t e v g i g a z a r c a , h o g y f l d i n Q t b b e t m e g n e k s r t h e s s e , e l n e c s b t h a s s a , h a n e m l h e s s e a m a g a s z e n t l e t t . - E z v o l t a z n t r t n e t e m ! - f e j e z t e b e g r f B e r c s n y i s z a v a i t , a m e l y e k e t v i s s z a f o j t o t t l l e g z e t t e l h a l l g a t o t t a z e g s z t r s a s g , n Qk s frfiak, akik a kincss hrben ll Bercsnyi kincsre voltak kvncsiak, nem pedig erre a kegyes trtnetre. - Hogy az istennyila, csapjon bele ebbe a bolondba! - kiltott fel Szabolcs vezr, akinek mg ilyen sz nem hagyta el soha letben a szjt, ugyanezrt meghallgatsra tallt a ritka kvnsg. A h a l d o k l e g y e t - k e t t Qt m o r d u l t , m i n t a z a g y o n c s a p o t t b k a . A z t n e l n y l t , m i n t a k i d o l g t b e v g e z t e , t b b e g y e t l e n s z t s e m h a l l o t t t Ql e l Q e m b e r . - N e m c s o d a , h o g y e l t qn t a k i n c s , a m i k o r m e g t a l l s a t v e d s b Ql i l y e n e m b e r r e b z a t o t t - m o n d S z a b o l c s v e z r , m i e l Qt t a h o l t h z t e l h a g y t a v o l n a a t r s a s g v a l . G r f B e r c s n y i t a z o n b a n m r a l l e k h a r a n g s e r h e t t e u t o l , a m e l y i s m t m e g s z l a l t . T I Z E N K I L E N C E D I K F E J E Z E T A k i n c s s e l t qn s e - V g r e m e g k e l l t u d n i a z i g a z s g o t e b b e n a z g y b e n , b r m i l y k i b r n d t l e n n e a z i g a z s g - m o n d S z a b o l c s v e z r s h a d a i p r t f o g j a , S z e m e r e M i k l s , a m i k o r a z b u d a i h i b a v a l k u t a t s o k r l b e s z m o l t a k n e k i . - E z e r e s z t e n d e j e k e r e s i k A t t i l a k i n c s t , s k i n c s e k h e l y e t t m i n d i g c s a k m e s e m o n d k a t t a l l u n k - e r Qs t e t t e K l n a y L s z l , a k i b l c s e m b e r l v n m i n d i g h a j l a m o s a b b v o l t a l e m o n d s r a , m i n t a z j a b b s h i b a v a l e r Qf e s z t s e k r e . C s a k S z a b o l c s v e z r h a l l g a t o t t a z A r a n y S a s - b a n , a h o v a z b u d a i k i r n d u l s b l v i s s z a t r t e k , s e l f o g l a l t k m e g i n t h e l y k e t a P e s t m e g y e i e k a s z t a l n l . U t v g r e Q n e m v a l l h a t j a b e c s a l d s t , h a k t f e l f qr s z e l i k i s , v l e k e d e t t S z e m e r e M i k l s , a m i k o r S z a b o l c s v e z r m i n d m l y e b b e l m e r l s t l t t a , m i n t h a n e m i s h a l l a n , a m i k r l t t e t r t n i k . V a l a m i t v o l e s Q p o n t r a , c s a k l t a l a l t h a t c s i l l a g r a f g g e s z t e t t e l l a n d a n a t e k i n t e t t , s g y e t s e m v e t e t t a k r l t t e t r t n Q d o l g o k r a . N e m s z o m o r k o d o t t a s z o m o r k o d k k a l , n e m v i d u l t a m u l a t k k a l , c s a k l t , m i n t e g y r n y k a z A r a n y S a s b o l t v e i a l a t t . - E z t r t n t D o n K i h t v a l i s - m o n d t a G u l l n e r G yula, a Pest megyei alispn, amikor szemgyre vette a vltozst, amely Szabolcs vezrrel trtnt. - Azt tancsolom, hogy minl hamarabb haza kell kldeni a falujba. Tizedesek, Ktaj, Buj, Geszterd, akik ismertk a nyri koponykat, vdelmeztk vezrket. - Nem kell flni. Kemnyebb ez a koponya, mint valaha. L n y i , a z o r o s i j e g y z Q a z a s z t a l a l a t t l k d s t e S z a b o l c s v e z r l b t , m i n t h a g y a k a r n a m e g g y Qz Qd n i , h o g y a v e z r n e m v e s z t e t t e e l a j z a n e s z t . - N a g y o n d i v a t b a n v a n a m e g b o l o n d u l s . O r s z g u n k n e v e z e t e s s g e i e g y m s u t n a d j k b e a k u l c s o t . M o n d d , v e z r , n e m r z e d , h o g y e g y k i c s i t m e g b o l o n d u l t l ? - k r d e z t e a z o r o s i j e g y z Q, a m i k o r S z a b o l c s a z a s z t a l a l a t t i j e l a d s o k r a n e m r e a g l t . S z a b o l c s v e z r , m i n t h a a m s v i l g r l n z n e v i s s z a a j e l e n v i l g r a , c s a k s h a j t o t t e g y e t , s o l y a n s z e m r e h n y s s a l n z e t t L n y i A n t i r a , h o g y a n n a k e l m e n t a k e d v e a t o v b b i k r d e z Qs k d s t Ql . - M i n d e n f e l t a l l v a l t r t n i k v a l a m i h i b a v g l , m e r t a m a g y a r a g y v e l Q n e m b r j a k i a n a g y m e g e r Ql t e t s e k e t . A m a g y a r o k t u l a j d o n k p p e n c s a k v i t z s g r e , h a r c r a , v e r e k e d s r e s z l e t t e k , n e m p e d ig a tallmnyossgra. Ahhoz legalbbis szkelynek kell lenni, amely nem a tiszta magyar fajta, hanem mg rgibb a magyaroknl - sznokolt a gesztelyi falb pap, aki minden alkalommal szeretett alaposan a trgyhoz szlni. Csak Szemere Mikls nzte mg mindig remnykedve Szabolcs vezrt. Utvgre befektetse volt a dologban, nem olyan ember volt, aki egyknnyen belenyugodott volna a vesztesgbe. - z s i a i s z o k s , h o g y a z e m b e r e l v e s z t i d a r a b i d Qr e a z e s z t , h o g y a z t n j r a m e g t a l l j a ! - v l e k e d e t t S z e m e r e , s k l n s d o l g o k r a h a t r o z t a e l m a g t . - N Qi k z r e k e l l b z n i S z a b o l c s v e z r t . N e k e m v a n e g y i s m e r Qs m , e g y n a g y o n t i s z t e l e t r e m l t h l g y , a k i m g a k Q k z s z o r u l t e z e r v e s b k t i s g a l v a n i z l j a a s z a v v a l . N e m g o n d o l j a , h o g y g a l v a n i z l n i k e l l e n e S z a b o l c s v e z r t , m i e l Qt t l e v e n n n k r l a a k e z n k e t ? - k r d e z t e K l n a y L s z l t , a k i v e l b i z a l m a s t a n c s k o z s r a e l v o n u l t . - H m . H a f i a t a l n Q a g a l v a n i z t o r , a k k o r n e m l e h e t r t a l m a s a d o l o g - v l e k e d e t t a z g y v d . - F i a t a l s n a g y o n t e h e t s g e s - f e l e l t S z e m e r e M i k l s . - M r s o k k a l t b b r i e m b e r t m e g g y n t a t o t t , m i n t Qs z e n t s g e , X I I I . L e p p a . - H m - i s m t e l t e K l n a y L s z l . - N e m i s l e h e t a l e g r o s s z a b b d o l o g e g y n Qn e k g y n n i , a k i m l t n y o l j a e z t a z l d o z a t o t . H a b r m a g a m k l v i n i s t a v a g y o k . - N e m a v a l l s t e s z i - n y u g t a t t a m e g S z e m e r e M i k l s a z r k k t e l k e d Qt . s e b d u t n , a m i k o r c s e n d e s e d e t t a z A r a n y S a s - b a n a z r g s , k a r o n f o g t a S z a b o l c s v e z r t , h o g y g y n t a t n i v i g y e . N e m r t n h n y s z v a l b e m u t a t n i a g y n t a t p a p o t , m i e l Qt t t o v b b m e n n n k t r t n e t n k b e n . * P i l i s y ( S c h u m a y e r ) R z a o l y a n a s s z o n y v o l t , a k i n e k s o h a s e m v o l t t r v n y e s f r j e , m g i s k o r a i f j s g t l , c s a k n e m a t t l a z i d Qt Ql k e z d v e , m i t a a S z e r v i t a t r i v i r g r u s l n y i s z o l g l a t t r a j t a k v l e s Q o k b l e l h a g y t a : M a d a m e - n a k ( A s s z o n y o m n a k ) s z l t o t t k P e s t e n . A k o r s z a k u d v a r i a s s g i c e r e m n i j h o z t a r t o z o t t , h o g y b i z o n y o s r n Qk e t a f r a n c i a n y e l v q m e g s z l t s s a l t n t e t t e k k i . M a d m o z e l l l e h e t e t t e g y k a l a p v a r r n Q v a g y e g y g u v e r n n t , a k r l e t e v g i g , d e e g y s z p h l g y , a k i g y a k r a n m u t a t k o z i k l o v a g o k t r s a s g b a n , e l Qb b - u t b b M a d a m e l e s z a p e s t i s z j r s b a n . g y t r t n t P i l i s y R z v a l i s , a m i k o r a l a k j a v g l e g e l t qn t a r r l a M a r g i t t a y T i h a m r - f l e o l a j nyomatrl, amelyet az egsz vilgon Tessk ibolyt venni! cm alatt rultak minden tavaszkor, a szp virgruslenyt brzolta, aki a kikeletet s a szerelmet hozta kzikosrkjban, s helyette egy cilinderkalapos, uszlyos, nagyon j tarts, ftyolos hlgy ugratott ki az Esterhzy utcai Nemzeti Lovardbl, ahol htaslovt tartotta, s a nyeregben tjt a Sugr ti Krndnek vette, ahol mr a Vrosliget hres lovasai, mint Batthyny Elemr, Podmaniczky Frigyes, Szapry Jzsi grf, Szapry Jancsi grf s m s o k v r a k o z t a k r l h t o n , h o g y s z o k s o s n a p i l o v a g l s t j u k a t e l v g e z z k a n e m r g m e g n y l t S t e f n i a t o n . A l o v a s n Qt s o k a n E r z s b e t k i r l y n h o z h a s o n l t o t t k , m s o k a n e m r g e n v i s s z a v o n u l t n Qi e n f a n t t e r r i b l e - h e z , S z a p r y E l i z g r f n Qh z , d e m i n d a n n y i a n m e g e g y e z t e k a b b a n , h o g y r i t k a m qv s z e t t e l l i l o v t . A k i k a S t e f n i n k z e l e b b r Ql i s s z e m g y r e v e h e t t k a l o b o g f t y o l l o v a r n Qt , m e g e s k d t e k v o l n a r , h o g y a z i f j B l a h n t l t t k l h t o n , m e r t u g y a n o l y a n m o s o l y m e r e n g e t t a l o v a s n Q a j k n , m i n t a k r a n e m z e t c s a l o g n y n a k h r e s m o s o l y a , h a s z o m o r k s d a l o k a t n e k e l t a N p s z n h z b a n , s a p h o l y b a n l Q F e r e n c J z s e f t Ql k r t k e g y e l m e t a G a l c i b a n h a l l r a t l t m a g y a r h u s z r o k n a k . M g a c i r k u s z m qv s z e t r t r a j o n g k a z a k k o r i d i v a t b a n l v Q R e n z O c e n i v a l , a v r o s l i g e t i c i r k u s z i g a z g a t j n a k l e n y v a l m r t k s s z e l o v a s m qv s z e t t . K i v o l t a t i t o k z a t o s n Q, a k i t r e g m g n s o k , m i n t a c i g n y o s k l s e j q N k g r f , S z g y n - M a r i c h , d e m g a f l k a r P e j a c s e v i c h t b o r n o k i s g a r d r o z t a k , h a a D r t s z i g e t r e , n p i e s k i r n d u l s r a v o l t k e d v e i n d u l n i , v a g y R e d o u t - b e l i l a r c o s b l r a m e n n i , a h o l a z i f j a r i s z t o k r c i a a z z a l t l t t t e n h a a z i d Qt , h o g y b i r o k r a m e n t b r k o c s i s l e g n y e k k e l ? D e n e m m l h a t o t t e l m u l a t s g a N e m z e t i K a s z i n S z p u t c a i f r o n t j r a n z Q k l n s z o b k b a n s e m , h o g y a p e z s g Q k e d v q, d e m i n d i g j z a n d m a f e l n e f o r r a l j a a k k v r qe k l a p p a d l e t k e d v t . A z o l v a s b l ( a z e m e l e t r Ql ) j t t e k l e r e g k a s z i n t a g o k , a k i k m r c s a k k l f l d i s p o r t l a p o k , a T h e F i e l d v a g y a D e r J o c k e y c m q l a p o k o l v a s g a t s v a l e l g t e t t k k i s p o r t s z e n v e d l y k e t e l m l t i f j s g u k m i a t t , h a a d i v a t h l g y m e l a n k o l i k u s , m l y h e g e d q h a n g j t a p a l o t b a n m e g h a l l o t t k . A z i f j A n d r s s y G y u l a , a k i n Qn e k s o h a s e m u d v a r o l t , j f l i g i s a K a s z i n b a n m a r a d t k e d v r t . I g a z , h o g y s z e l l e m d s m e g j e g y z s e k n l e g y e b e t n e m h a l l h a t o t t t Ql e . M g a K k m a c s k a - s a F l r a - t e r m e k a k k o r i h l g y e i b c s i d i s z n s g o k r a s v a s t a g a n e k d o t k r a t a n t o t t k a g o n d j a i k r a b z o t t p e s t i a r i s z t o k r c i a s v l v n y e i t , a z j c s i l l a g P e s t m e g y e i t b l a b r - a d o m k a t m o n d o g a t o t t e l e i n t e m u l a t t a t s a i b a n , a m e l y a d o m k o t t s z l e t t e k a b u c k b a n , a h o g y a n P e s t m e g y t n e v e z i k . ( K s Qb b e n p e r s z e t a n u l k o n y a b b l e t t a z j D i v a t , s a f r a n c i s , p r i z s i a s e s p r i t s a m p n y e r j a p e z s g e t t e m o n d a n i v a l i t , m i n t a f e h r r u h t a r z s a s z n q a l s s z o k n y a . ) S u g y a n a k k o r j e l e n n e k m e g C l a r i s s e r s a i a V n u s z c m q h e t i l a p b a n , m a j d G e n t r y a s s z o n y i r a t a i a M a g y a r F i g a r b a n , a m e l y e k n e k i g a z i s z e r z Qj k s e n k i m s , m i n t a z j c s i l l a g . r n Q v o l t t e h t , a k i a m a g y a r a r i s z t o k r c i t m e g i g z t e . E l Qb b v i r g r u s l e n y , a z t n r n Q. . . A v i r g r u s b o l t b a n S c h u m a y e r R o z l i a v o l t m g a n e v e , o d a k n n a n a g y v i l g b a n s a z i r o d a l o m b a n P i l i s y R z a . O t t h o n b a n , a h o l , m i n t r e j t e t t f s z e k b e n l t e n a p j a i t , e g y s z e r qe n c s a k M a d a m e R z a v o l t a n e v e . . . . M r l t t u k Qt a S t e f n i n s a R e d o u t - b l o n , a S z p u t c a i L i l a s z o b b a n s a V n u s z h e t i l a p h a s b j a i n , d e m g m i n d i g n e m i s m e r j k o t t h o n t a h l g y n e k , a k i P e s t r d e k l Qd s t f e l k l t t t e , h o g y e l s Q l t s r a s z e r e l m e s l e t t b e l m i n d e n k i , m i n t J e a n n e d A r c b a h a j d a n a f r a n c i a k a t o n k . A m a i S e m m e l w e i s u t c b a n , a z a k k o r i j v i l g u t c b a n v o l t a r e j t e t t f s z e k , a h o l P i l i s y R z a h e g y e s l b r a s z t a l k n l , f e h r r u h b a n s t r d i g r Q, k i b o n t o t t f e k e t e h a j j a l , h o l l t o l l v a l s z e r e l m e s v e r s e i t r t a . A k l t s z e t h e z m i l i Q k e l l e t t , v a l a m i n t m e g f e l e l Q h e l y z e t , a m e l y b e n mindig lthassa nmagt, mint valamely tkrben. Mert hiszen mindig nmagrl rt, s ezrt is volt rdekes, amit rt. A rejtett fszekkel szemkzt az akkori Arany Sas fogad, ahol jformn jjel-nappal muzsikltattk magukat a Pest megyei urak, akiknek itt lland kvrtlyuk volt. Ezt gy kell gondolni, hogy a fogadnak mind a negyven szobja llandan le volt foglalva valamely Pest megyei csald rszre, a szoba tulajdonhoz, mint valami birtokhoz csak rksg rvn lehetett hozzjutni. A Pest megyei u r a k f a l u j u k b l a f Qv r o s b a h a j t a t v a g y k o c s i z t a k b e a z A r a n y S a s i s t l l s , t g a s u d v a r b a , m i n t h a e g y m s i k f a l u j u k b a r k e z t e k v o l n a . A r g i u d v a r h z b l e g y m s i k k r i b a . C m e r e s n v j e g y e k v o l t a k a f o g a d i s z o b k a j t i r a s z e g e z v e , a k r o t t h o n t a r t z k o d o t t a s z o b a t u l a j d o n o s a , a k r n e m . M i n d e n v e n d g n e k m e g v o l t a s a j t e v Qe s z k z e , a k l n p i n c j e , i s t l l j a , s z o l g a l e g n y e . H a f a r s a n g o l n i a h l g y v i l g i s m e g r k e z e t t P e s t r e , a z o t t h o n i n Qc s e l d e i k e t h o z t k m a g u k k a l . A K o m m e r h z a s p r , a k i a z A r a n y S a s - t b r e l t e , i n k b b c s a k v e z e t Qj e v o l t a f o g a d n a k , m i n t t u l a j d o n o s a . A k r c s a k a m e g y e h z n a v r n a g y , a k i t a k z g y ql s v l a s z t o t t . N m e l y u r a k n e m i s s z l t o t t k m s k p p e n K o m m e r n t , m i n t v r n a g y n a s s z o n y n a k , a m i k o r i n t z k e d s t t e t t e k e b d j k v a g y v a c s o r j u k f e l Ql . N a g y b e f o l y s n a k k e l l e t t r v n y e s l n i , h o g y a f o g a d v a l s z e m k z t l a k P i l i s y R z a a z A r a n y S a s k o n y h j r l h o r d a t h a s s a k o s z t j t . L e g a l b b i s G u l l n e r G y u l n a k , a P e s t m e g y e i a l i s p n n a k b e l e e g y e z s r e v o l t s z k s g , h o g y a z A r a n y S a s - b a n f Qz z e n e k o l y a n r s z r e , a k i s z o r o s a n v v e n e m t a r t o z o t t a t r s a s g h o z . A z a l i s p n m e g e n g e d t e , h o g y R z a i n n e n v i t e t h e s s e a l e v e s t , e z p e d i g a z t j e l e n t e t t e , h o g y a z r n Q r t k z b e n j r t a k . - V i g y z n u n k k e l l , h o g y k i n e k a d u n k e n n i , m e r t m e g r j k , h o g y m a h o l n a p e g s z P e s t i d e j r k o s z t o l n i ! - e m l t e t t e a z a l i s p n , a m i k o r K o m m e r n n e k a z e n g e d l y t m e g a d t a , h o g y a z j v i l g u t c a i k e t t Q s z m f l d s z i n t j n l a k h l g y n e k e b d e t s v a c s o r t k l d h e s s e n . l e l e m m e l t e h t b Qs g e s e n e l v o l t l t v a P i l i s y R z a , a m i k o r o t t h o n b a r v e l e v e t e t t e a t u r n r t , a m e l y l s z Qr r e l t m t t p r n c s k a v o l t d e r k o n m e g k t v e , l e t e t t e a m i d e r t , a m e l y n l k l n e m v o l t e l k p z e l h e t Q j t r s a s g b e l i h l g y , s m f r a v e r t e l o v a g l c s i z m i t , m i n t a k r h s z p r c i p Qj t , h i d e g v z b e n m e g f r d t t , s t e t Qt Ql t a l p i g t l t z k d t t , m i e l Qt t r n i k e z d e t t v o l n a . A z r i i h l e t j t t n h a r z s a u j j h a j n a l o n , a m i k o r a g a v a l l r o k c i g n y b a n d v a l k s r t k h a z i g a k z e l i N e m z e t i K a s z i n b l , d e j t t a z i h l e t a k r a s z n h z i p h o l y b a n i s , a m i k o r a s z n p a d r l a m qv s z n Qk i r i g y k e d Q, a m qv s z e k p e d i g h e s p i l l a n t s o k a t v e t e t t e k a z i n k o g n i t p h o l y b a n f r a k k o s g r f j a i k z t t h e l y e t f o g l a l , v i r u l P e s t r z s j r a . s R z a m i n d e n n l e l Qb b r e v a l n a k t a r t o t t a a z i h l e t p e r c t , m e r t n y o m b a n e l b c s z o t t l o v a g j a i t l , v a l a m i e s z b e j u t o t t , m o n d t a b o c s n a t k r Q m o s o l l y a l , t a l n p p e n a b b a n a p i l l a n a t b a n , a m i k o r v a l a m e l y l o v a g a r g e n t a r t o g a t o t t s m e g f o n t o l t s z e r e l m i v a l l o m s t k e z d t e v o l n a . A z j v i l g u t c a i r e j t e t t f s z e k a b l a k f g g n y e i t l e b o c s t o t t a , s e z z e l j e l t a d o t t a k l v i l g n a k , hogy senkinek nincs otthon, amint ez termszetes is az alkots riban. A ltogatk amgy sem szvesen ltottak voltak a rejtett fszek-ben, mert Rza vigyzott hrnevre, egy-egy percnl tovbb sohasem engedett maga mellett senkit, s a korszak szoksos ki t r Q f e l e l e t v e l b c s z o t t : - A t b b i t m a j d m e g b e s z l j k a l v e r s e n y t r e n v a g y a s z n h z b a n v a g y a R e d o u t - b a n , a h o l o k v e t l e n l t a l l k o z u n k ! C s a k e g y e t l e n r i e m b e r m o n d h a t t a v o l n a e l m a g r l ( h a u g y a n n y i l a t k o z o t t v o l n a e r r Ql a z l e t b e n ) , h o g y r s z r e R z a a s s z o n y m i n d i g o t t h o n v o l t . I g a z , h o g y e z a f r f i m r f i a t a l k o r b a n i g e n b l c s s m r t k l e t e s f r f i v o l t , a k i i d e j t i n k b b t e m p l o m b a n , k n y v t r b a n , a k z l e t z l d p o s z t s a s z t a l n l s z e r e t t e t l t e n i , m i n t n Qi b u d o r o k b a n . A z e g y e t l e n n Qn e m q o t t h o n a P i l i s y R z v o l t , a h o v n h a n a p j n b e l p e t t , a h o l a z e l k n y e z t e t e t t s n n e p e l t P e s t r z s j a f e h r r u h j b a n t r d r e b o r u l v a f o g a d t a Qt m i n t i s t e n t . - N e t e g y e e z t v e l e m , R o z l i a , m e r t m e g h a r a g s z o m - m o n d t a a s z e n t g r f , d e h i b a b e s z l t , m e r t o l y a n g a l a m b l e l k q s t i s z t a s z v q f r f i v o l t , a k i a m g y s e t u d o t t v o l n a h a r a g u d n i . G y n g d e n f e l e m e l t e l e b o m l s b l R z t , m i r e a z e z t r e b e g t e : - K s z n m , h o g y l e h a j o l t r t e m , A l b e r t . - n r m m i n d i g s z m t h a t - f e l e l t e a s z e n t l e t q g r f , a k i v a l a m e l y , k e r e s z t e s l o v a g o k h o z h a s o n l f o g a d a l o m ( j s g , s z n a l o m v a g y s z e r e t e t ) k v e t k e z t b e n a k k o r e m e l t e f e l S c h u m a y e r R z t e l Qs z r , a m i k o r a z m g v i r g o t r u l t a S z e r v i t a t r i b o l t b a n . F e l e m e l t e , s t b b e t e l n e m h a g y t a . P v o l t a z a j t k o n y k z , a k i R z r l g o n d o s k o d o t t , a n l k l h o g y a v i l g n a k t u d o m s a l e t t v o l n a r l a . * - S z l t s o n a n y j n a k , m i u t n a z e g s z v i l g R z j n a k v a g y P e s t r z s j n a k n e v e z ! - t a n c s o l t a P i l i s y R z a a z o k n a k a f i a t a l r k n a k , a k i k s z a l o n j b a n m e g f o r d u l t a k , s b i z o n y o s e l Qn y k b e n r s z e s l t e k . - S z l t s o n a n y j n a k , m i n t I I . L a j o s , a z Qr l t b a j o r k i r l y M r i a A l e x a n d r o v n t , a z o r o s z c r n t . S z e r e l m e s e b b l e v e l e k e t m g n e m r t u r a l k o d , m i n t a b a j o r k i r l y . s h a n g j u k m g i s c s u p a t i s z t e l e t . T i s z t e l j e n , f i a m , B i m i , C h e r u b i n , Z s l , G a s t o n , s z k , B u l n z s , a m i n t a k o r s z a k d i v a t j a s z e r i n t a l e g j a b b r a m l a t o k k a l e g y t t s z d m a a k r l t t e l v Q f i a t a l r k a t e l n e v e z t e , m i n d e g y i k n e k p p e n g y o s z t o g a t v a e g y m e g f e l e l Q n e v e t ( S p i t z n m t ) , m i n t a N e m z e t i K a s z i n - b l i g r f j a i n a k , h e r c e g e i n e k . Brdy Sndort Bulnzsnak, Salamon dnt szk-nek, Szemere Miklst Traktrovicsnak, Dgenfeld Imre grfot Dugnak, chtritz Zsigmondot Okos Zsignak, a velszi herceget Bertinek, Batthynyt Elemrnk-nek, Ivanovics Jzsef hrlaprt Pasicsnak nevezte. Senkit sem szltott az igazi nevn, mert szp asszony volt, aki a szvvel gondolkozott, s ugyanezrt a szve szerint el is nevezte azokat, akiket kedvelt. - Szltson nnjnek, mint Mikes Kelemen a maga tarka rokolys kalotaszegi menyecskj t , c s a k S z p a s s z o n y c s i l l a g n a k n e m o n d j o n , m e r t e z t m r a z l m o s k n y v e k b Ql t u d o m - b u z d t o t t a B i m i t , Z s l t , F e r e n c e t , a k i k r k v o l t a k , s g y b e t v e t u d t k a t r k o r s z g i l e v e l e k e t . - N e v e z z e n K l a p k j n a k , c s a k M a d a m e - n a k n e c s f o l j o n ! - b i z t a t t a T r r I s t v n t b o r n o k o t , a m i k o r a z P e s t e n j r t , s n a g y v i l g i s z o k s s z e r i n t G a r i b a l d i - s z a k l l t s h o s s z b a j s z t f r a n c i a l t o g a t j e g y v e l e g y t t b e m u t a t t a a v e z e t Q h z a k n l . - M o n d j a t o k R z a B a r t n Qn k n e k , c s a k N a g y a s s z o n y n a k n e s z l t s a t o k , m e r t S z qz M r i n k v l k t z v e g y a s s z o n y t , B a t t h y n y n t s D a m j a n i c h n t i l l e t i m e g e z a n v M a g y a r o r s z g o n - m o n d t a a b u d a i k l t Qk n e k , a z e m i g r n s o k - n a k n e v e z e t t h a z a f i a s p o t k n a k , a k i k e t a p i p a c s k p q E r d l y i G y u l a m u t a t o t t b e a z o k k a l a b u d a i a k k a l e g y e t e m b e n , a k i k a H e n t z i - s z o b o r e l l e n m e r n y l e t e t e l k v e t t e k . E r d l y i t t e j f e h r h a j r t , a n a g y m a m a k e n d Qj b Ql k s z l t k p e n y e g r t , b o h m e s e n v i s e l t s z e g n y s g r t n e v e z t e S z i l v e s z t e r n e k . K o m j a v o l t , a m e l y r o k o n s g o t v e k i g f e n n t a r t o t t a , m g a z u t n i s , h o g y k e r e s z t l e n y a , a b o l d o g t a l a n E r d l y i P i r o s k a a f s k a m r b a n f e l z s i n e g e l t e m a g t . - N e v e z z M z s d n a k ! - m o n d P i l i s y R z a a l e g n a g y o b b m e g h a t o t t s g h a n g j n a n n a k a m a g y a r r n a k , a k i r Ql a b b a n a z i d Qb e n m i n t z t k a k s z l Q A r a n y J n o s - s z o b o r T o l d i M i k l s t . - S z ltson Ildikjnak, kegyelmes Attila kirlyom - mond Rza Szabolcs vezrnek, amikor kivallats cljbl Szemere Miklstl tvette a nevezetes frfit, s helyt a szalonjban kijellte. Egy Makkart-csokor alatt foglalt helyet a vezr, s innen nzegette a szalonban jv Q- m e n Qk e t , m i n t e g y v i a s z f i g u r a . A s z e m e s e r e b b e n t m e g , a m i n t R z a s o r b a n s s o r o n k v l v g z e t t l t o g a t i v a l . S e n e m b l i n t o t t , s e n e m t a g a d o t t . A t r s a l g s b a n e m a v a t k o z o t t . l t , m i n t h a o d a f e s t e t t k v o l n a . - M i n d e n e s e t r e n a g y o n j , h o g y i t t v a n - m o n d R z a a s s z o n y S z e m e r e M i k l s n a k , a m i k o r a z e s t e f e l e l l t o g a t o t t , h o g y v a l a m e l y e r e d m n y t t u d j o n m e g a z g y e k e l Qh a l a d s r l . - R g e n s z k s g e m v o l t m r h z a m n l i l y e n t e k i n t l y e s , s z t l a n r e g r r a , a k i n e m a k a r f o l y t o n a s z o k n y i m b a k a p a s z k o d n i , n e m a k a r h allos prbajt vvni a gavallrokkal, akik kszbmet tlpik, s nem akar felpofozni, ha megkozmsodott a leves. ppen nekem val Szabolcs vezr! - tdtotta az okos Rza asszony, s msnapra is meghvta a vezrt, hogy szalonjban ugyanarra a helyre telepedjen. gy mlt egyik nap a msik utn. A g a v a l l r o k m e g s z o k t k a s e n k i n e k s e v t Q v e z r t , b a r t s g o s a n k s z n t t t k , m i n t R z a a s s z o n y v a l a m e l y j i n d u l a t r o k o n t , a k i t u l a j d o n k p p e n f e l g y e l i t t , m i n t e g y k o m o l y f r f i , h o g y s e m m i s k a n d a l u m n e t r t n h e s s k . S Qt e g y i k - m s i k g a v a l l r ( a m g R z a a s s z o n y a s z o m s z d s z o b b a n v o l t e l f o g l a l v a ) S z a b o l c s v e z r r e l k z l t e r z e l m e i t , a m e l y e k e t a h z a s s z o n y a i r n t t p l l . s a z t h i t t k , h o g y S z a b o l c s v e z r i l y e n k o r j i n d u l a t t a l , s Qt b i z t a t l a g n z d e l a t e k i n t e t v e l , m i n t h a m a g a i s h e l y e s e l n a b e v a l l o t t r z e l m e k e t . - A z t k e l l h i n n e m , R z a , h o g y a z r e g v e z r u g y a n c s a k b e l e e s e t t a s z e r e l e m v e r m b e , n e m t u d o t t e l l e n l l n i a m a g a v a r z s n a k , s p p e n g y e l k a p t a a s z e r e l e m b r n y h i m l Qj t , m i n t m i n d e n k i , a k i m a g a k r l m e g f o r d u l - v l e k e d e t t S z e m e r e M i k l s , a m i kor nhny nap mlva jra eljtt tancskozni Rza asszonyhoz. Rza mindig elpirult, ha bizonyos varzslatot tulajdontottak neki a frfiak, s most is tiltakozott azon feltevs ellen, hogy megbabonzta volna Szabolcs vezrt. - Megfelel neki a trsasg, az r t s z e r e t h z a m b a n i d Qz n i . M g e g y e t l e n e g y s z e r s e v e t t e e l Q a l b s z j a t , h o g y m e g b n t e s s e n . S Qt g y v e s z e m s z r e , h o g y k r o m k o d n i i s c s a k t i t o k b a n s z o k o t t , a m i k o r k i m e g y a z u d v a r r a , s k r l j r j a a z e c e t f t . N e m s z e r e l m e s e z a z e m b e r . - A l a m u s z i m a c s k a n a g yot ugrik - vlekedett Szemere Mikls, amikor Szabolcs vezr megint csak sszeszedte magt ebd utn az Arany Sas-ban, s indult Rza megltogatsra, mint valami hivatalba. Megint eltelt nhny nap, amikor nem trtnt klnsebb dolog, csak ppen annyi, h o g y R z a a s s z o n y k e z t t b b e n m e g k r t k S z a b o l c s v e z r t Ql , m i n t a h z r e g r o k o n t l . S z a b o l c s v e z r n a g y f i g y e l e m m e l h a l l g a t t a m e g a k r Qk e l Qt e r j e s z t s e i t . S Qt a z e g y i k t Ql , e g y f a l u s i n t r i u s t l , a k i l e v e l e z s t j n i s m e r k e d e t t m e g R z a a s s z o n n y a l , m e g k r d e z t e , h o g y m i l y e n a l a p o n p l y z i k R z a k e z r e ? - M e r t s z e r e t e m - f e l e l t a n t r i u s . - N o s , s n , j e g y z Q r , a z t h i s z i , h o g y e z e l g i n d o k l s e g y t l e t k i h i r d e t s h e z ? - k r d e z t e S z a b o l c s v e z r . A k r Qk k z t t h r e t e r j e d t , h o g y S z a b o l c s v e z r r e n d e l k e z i k R z a k e z e f l t t , u g y a n e z r t m i n d e n k i , a k i s z e r e n c s j t m e g p r b l n i a k a r t a : e l Qb b S z a b o l c s v e z r t v e t t e m u n k b a . E l h a l m o z t k u d v a r l s o k k a l , b k o l s o k k a l , s Qt k z c s k o k k a l a z u d v a r l k , m i n t v a l a m i s z i g o r n a g y b c s i t , a k i n y i l v n R z a a s s z o n y h o z o m n y t i s Qr z i . L a s s a n k n t S z a b o l c s v e z r l e t t a l e g t e k i n t l y e s e b b f r f i a z j v i l g u t c b a n , a k i t e b d u t n , a m i k o r a z u t c a e g y i k o l d a l r l , a z A r a n y S a s o l d a l r l R z a l a k s r a t s t l t , R z a s z e r e l m e s l o v a g j a i v r t a k , s u t n a v i t t k h z i s a p k j t , d o h n y s z i t j t s h o s s z s z r j t . N m e l y e k a r r a i s v l l a l k o z t a k v o l n a , h o g y S z a b o l c s v e z r c s i z m j t l e h z z k , a m i k o r e l f o g l a l t a h e l y t a k a r o s s z k b e n . A P e s t k r n y k i f a l u s i j e g y z Qk , a k i k e g y i d Qb e n m i n d P i l i s y R z t a k a r t k f e l e s g l v e n n i , s z qz d o h n n y a l , k i s s t n f Qt t s z i l v r i u m m a l s m s h a z a i c s e m e g k k e l k e d v e s k e d t e k a s z i g o r n a g y b c s i n a k , a k i a k u l c s o t Qr z i R z a s z v h e z s h o z o m n y h o z . - N y i l v n v a l v a l a m i t v e d s l e s z a d o l o g b a n - m o n d t a S z a b o l c s v e z r , a m i k o r a d a b a s i j e g y z Q e g y s z r n i v a l r t n y t s e g y h o r d b o r t r a k o t t l e a z A r a n y S a s u d v a r n s z e k e r r Ql S z a b o l c s v e z r r s z r e . D e a s z e r e l m e s j e g y z Q n e m e n g e d e t t , t u d t a Q, m i v e l t a r t o z i k j v e n d Qb e l i a p s n a k . - M a j d m e g t r l a h z r a A t t i l a k i r l y u n k k i n c s b Ql , h a e g y s z e r a z r e g r e l Qa d j a - d r m g t e a d a b a s i j e g y z Q, a k i h a l l o t t v a l a m i t h a r a n g o z n i , h a e g s z b i z o n y o s s g o t n e m t u d o t t i s . N e m i s i l l e t h e t m e g m s t a k i n c s , m i n t P i l i s y R z t , h a a z r e g r n a k e g y s z e r k e d v e k e r e k e d i k R z t f r j h e z a d n i . I g a z , h o g y s o k l d t o l l a t e l r g a p i p a s z r b a n o d i g S z a b o l c s v e z r ! - g o n d o l t k a t b b i k r Qk i s . C s a k S z a b o l c s v e z r n e m s z l t . B e l e e g y e z e t t , m i u t n e g y b d o l g a n e m v o l t , h o g y P e s t l e g s z e b b a s s z o n y a f o g a d o t t a p j n a k t e k i n t s k , s g y i s b n j a n a k v e l e . - M a g y a r o r s z g o n v a g y u n k . M i n d e n k i n e k a d v a l a m i h i v a t a l t a z r i s t e n ! - m o n d t a S z e m e r e M i k l s i s , a m i n t s z r e v e t t e , h o g y S z a b o l c s v e z r l e t k e d v e k e z d v i s s z a t r n i , s Qt m r n h a n a p j n o d i g m e g j n a k e d v e , h o g y h a m i s s z e m h u n y o r t s o k k a l b i z t a t j a a k r Qk e t a z j a b b k s r l e t e k r e . C s a k a z a l k a l m a s p e r c e k e t k e l l e l t a l l n i , m i n d e n a s s z o n y h a j l a n d s e s e n d Q! - m o n d o g a t t a e g y i k - m s i k t r e l m e t l e n k e d Q k r Qn e k , a k i b i z o n y o s t e r m i n u s h o z k t t t e m e g h z a s o d s t . N e m t a r t j u k m a n a p s g g y a v a l l s t , h o g y f a r s a n g b a n k e l l e s k d n i ! - e m l e g e t t e . C s a k R z a a s s z o n y k e z d e t t c s e n d e s e n f t y r s z n i m a g b a n , a m i k o r S z a b o l c s v e z r v g l e g e s e l h e l y e z k e d s t a h z b a n s z r e v e t t e . - M g i s c s a k e l Qv e s z i e g y n a p o n a l b s z j a t a m a j s z t e r u r a m - s g t a S z e m e r e M i k l s n a k . - J v o l n a m g i s c s a k h a z a v i n n i a f a l u j b a , m i e l Qt t v a l a m i e r Qs z a k o s s g r a vetemedne. Mert mr kezdek magam is attl tartani, hogy szerelmes a vn kincss. - Ugyan, ugyan - csendestette az asszonysgot az urasg. - Mr megint a szvvel gondolkozik, Rza, holott tudhatn, hogy az nem egszsges dolog. - Tudok n, amit tudok - felelt Pilisy Rza. - Nha gy nz rm, mint a baziliszkusz, hogy a hideg borzongatja a htamat. Szemere Mikls mg remnykedett: - T a l n a k i n c s e t a k a r j a e l Qa d n i . - V a n e s z b e n ! E l v i s z i m a g v a l a m s v i l g r a . n m a j d c s a k r e g n y t r h a t o k a k i n c s r Ql . - H t p p e n e z a z - k i l t o t t f e l S z e m e r e M i k l s , a k i n h a n a g y o n p r a k t i k u s a n g o n d o l k o z o t t . - M o s t m r m a g a i s r s z v n y e s e l e t t E t e l k i r l y , k i n c s n e k . T u d n i i l l i k , m a j d n e m a n n y i b e f e k t e t s e v a n e b b e n a z g y b e n , m i n t a k r n e k e m . N e m l e h e t a z r e g e t g y k n n y qs z e r r e l h a z a b o c s t a n i . V a l a m i t v a l l a n i k e l l n e k i a k i n c s r Ql a z e d d i g i g y e r m e k m e s k h e l y e t t ; v a l a m i k o n k r t u m o t g o n d o l o k , R z a . - T e h t m e n j e k f e l e s g l e g y v n k i n c s s h o z . - E z t a n n l k e v s b t e h e t i , R z a , m e r t m r v a n f e l e s g e a v n k i n c s s n a k . - T e h t l e g y e k t n a s z e r e t Qj e , a l b a k a p c j a , a g a z d a s s z o n y a , a k i t m i n d e n n a p m e g r a k h a t , h a m a j d a v n s g b e t e g s g e i n y o m o r g a t n i k e z d i k ? - krdezte Rza asszony, s bnatos nfelldozssal nzett Szemere rra. - Nem hinnm, hogy ilyen messzire kell mennnk az gyek lebonyoltsnl - felelt Szemere r, szakllt simogatva. - De abba nem nyugodhatom meg semmi krlmnyek kztt, hogy titkt magval vigye a vn kincss. Vallani kell neki, Rozlia. A z r h l g y j l t u d t a , h o g y a k k o r , m i d Qn S z e m e r e r R o z l i n a k n e v e z i Qt : a h e l y z e t k o m o l y r a f o r d u l t , a t r f l k o z s v g e t r t , a z l e t a r r l a z o l d a l r l m u t a t k o z i k m e g , a m e l y e t a v i g a l o m h o z s z o k o t t a k n e m s z e r e t n e k l t n i . S z e m e r e r m e g p r d t e t t e g y V i k t r i a a n g o l a r a n y a t a z u j j a i k z t t . - N o s ? - k r d e z t e . - F e j v a g y r s ? - r s . H i s z e n r n Q v a g y o k - f e l e l t R z a . A z a r a n y t a l l r v a l b a n r s t m u t a t o t t . * S z a b o l c s r , a m i n t R z a a s s z o n y e n a p t l k e z d v e n e v e z n i k e z d t e v e n d g t , o l y p o n t o s a n t u d o t t m i n d e n t a k r l t t e t r t n Q e s e m n y e k r Ql , m i n t h a a s a j t f l v e l h a l l o t t a v o l n a , m i k n t d n t e n e k s o r s a f e l Ql . T u d t a , h o g y i d e j e l e j r b a n v a n , u g y a n e z r t l e h e t Ql e g m i n d i g u t a z s h o z k s z l Qd t t , h o g y a z n e l e g y e n s z m r a m e g l e p e t s . C s i z m j a m i n d i g k i v o l t k e f l v e , i n g e a t e s t n , k a l a p j a a f e j n , b a j s z a k i p d r v e , m i n t o l y a n e m b e r , a k i m i n d i g k s z e n v a n a r r a , h o g y k n n y q s z v v e l e l u t a z z o n a v r o s b l , a h o l k l n b e n s e m v o l t k e d v r e a z i v v z , a l e v e g Q, a z u t c a s a t r s a s g . M i n d e n c s a k t m e n e t , g o n d o l t a m a g b a n , amg az utca egyik oldalrl tment a msik oldalra. Az lett volna csodlatos, ha elveszti magt a vrosban, ahol klnben se volt nagy kedve lakni. Arrl persze sz sem lehetett, hogy a szvt-lelkt angazsrozta volna brmely esemnynl, amely krl t t e t r t n t . M i n d i g g y k e l l e t t v o l n a l n e m , v g i g a h o s s z l e t e n . S e h o l s e e l z l o g o s t a n i a g o n d o l a t a i m a t , v l e k e d e t t a v e z r , m i k z b e n b l c s e m b e r m d j r a e l u t a z s h o z k s z l Qd t t . s m a g b a n n a g y o k a t n e v e t e t t a z o k o n a k o m b i n c i k o n , a m e l y e k e t n m e l y e k h o s s z a d a l m a s f Qv r o s i t a r t z k o d s h o z f qz t e k . V i d k i e m b e r m d j r a k i i z z a d t a t e s t i s l e l k i f j d a l m a i t , a m e l y e k n a p k z b e n b e n n e e l r e j t Qz t e k , a z z a l a s z n d k k a l t a n y t v e r t e k , h o g y m s n a p s h a r m a d n a p i s s z e r e p e t j t s z a n a k a z e m l k e z e t b e n , a m i n t h o g y a z esemnyek szemtelen legyek mdjra tolakodni szoktak az emberek letben. Szabolcs vezr minden lefekvskor izzasztt vett maghoz, mert vlemnye s tapasztalata szerint ez a teakeverk volt a legalkalmasabb arra nzve, hogy kiadja magbl organizmusa mindazokat a benyomsokat, amelyeket napkzben sszeszedett. - Ilyen emberrel akarnak elbnni Pesten? - mond reggelenknt, amikor a szllodai szoba tkrben megnzegette magt, orrt kifjta, hajt a f l e m e l l e t t e l Qr e f s l t e , m i n t r g i k p e k e n , m e r t h a j v i s e l e t b e n i s k l n b z n i a k a r t a d i v a t o s p e s t i e k t Ql . N y a k k e n d Qj t c s o m r a k t t t e , n y a k i g r Q m e l l n y t v g i g b e g o m b o l t a , m i n t h a e g y e t l e n r s t s e m a k a r n a e n g e d n i a b e n y o m s o k n a k , a m e l y e k m e g z a v a r j k az let nyugalmt. - Szabolcs r - mond Rza asszony egy napon, amikor abbahagyta az rst, s a praktikus lettel is foglalkozni kezdett a regnyek kltse utn. - Falusi jszgomat megtekintjk, s a maga blcs tancsai figyelembevtelvel berendezzk. S z a b o l c s v e z r , h a r g e b b e n i s m e r t e v o l n a R z a a s s z o n y t : e b b Ql a z i n d t v n y b l t u d h a t n , h o g y R z a a s s z o n y e l k v e t k e z e t t n e k l t t a a z i d Qt , h o g y S z a b o l c s v e z r t v g k p p e n m e g h d t s a . F a l u r a n e m r n d u l t o k n l k l a z a s s z o n y s g . ( A r g i l e t n e k v o l t a k m i n d e n f l e c e r e m n i i , a m e l y e k o l y a n s z e n t e k l e t t e k , m i n t v a l a m i t r t n e l m i h a g y o m n y . R z a a s s z o n y n a k e l s Q s z e r e l m e f a l u n k e z d Qd t t , t i z e n h a t e s z t e n d Qs k o r b a n . A z t a f a l u r a , f a l u j b a , P i l i s r e h o r d t a m i n d a z o k a t a g a v a l l r o k a t , a k i k k e l t i s z t b a a k a r t j n n i . ) S z a b o l c s v e z r r e z t e , h o g y d n t Q e l h a t r o z s e l Qt t l l . M a g b a s z l l o t t , s e l b c s z o t t h v e i t Ql , K l n a y L s z l t l s a t i z e d e s e k t Ql . - N e m k e l l f l n i , e m b e r e k . H a b r n e m l e s z k n n y q e n n e k a r a v a s z , m i n d e n t u d o m n n y a l m e g k e n t , o k o s s g g a l s r a v a s z s g g a l b l e l t a s s z o n y s g n a k e l l e n l l n i , a z t h i s z e m , m e g b i r k z o m a f e l a d a t t a l . E t e l k i r l y k i n c s e t o v b b r a i s r e j t v e m a r a d a p e s t i e k e l Qt t , b r m i t p r b l n a k i s v e l e m . - A h u n o k I s t e n e s e g t s e n a g y j u r u n k a t a m e g p r b l t a t s b a n - f e l e l t k n n e p l y e s e n a h v e k . - C s a k s z e g n y L i n d a n n i r e k e l l m i n d i g g o n d o l n i , a k i o t t h o n , a N y r b e n , m i n t v i h a r b a n a p r j a n l k l m a r a d t m a d r k a v r j a v i s s z a p r j t - i n t e t t e K l n a y L s z l . - M a j d m e g e r Qs t e m s z v e m e t a r e v a l g o n d o l k o z s s a l - m o n d S z a b o l c s v e z r . - N i n c s e n o l y a n a s s z o n y a v i l g o n , a k i m i a t t e l f e l e j t e n m L i n d a n n i t . - N o , c s a k h o g y e s z b e j u t o t t k e g y e l m e d n e k a z r e g k i r l y n Q a f i a t a l k i r l y n Q b qv k r b e n ! - k i l t o t t f e l K l n a y L s z l , m i u t n m e g s z o r t o t t a a k e z t S z a b o l c s v e z r n e k . - A m i f a j t a b l i v i d k i m a g y a r f r f i a k , b r m i l y k a l a n d o s n h a a k e d v n k , a l e g m e s s z i b b o r s z g o k b l i s m i n d i g c s a k h a z a t r n k a z o t t h o n m a r a d o t t a k h o z . g y t e t t e k m r a z E u r p t v g i g h a r c o l h u n o k i s . . . A k r m i l y e n m e s s z i r e v e z e t t e Qk e t a z l d h a d i l o b o g a v i l g b a , a k r R m a k a p u i e l , e g y n a p o n c s a k r g o n d o l t a k a z o t t h o n m a r a d o t t a k r a , s a b b a h a g y t k a h d t s o k a t . M e g f o r d u l t a k s h a z a m e n t e k , m e r t m g i s c s a k o t t h o n v o l t a l e g j o b b . - M e g h a l n i h a z a m e n t A t t i l a k i r l y i s ! - d r m g t e S z a b o l c s v e z r . M i u t n h v e i t Ql e l b c s z o t t a v e z r : e l i n d u l t u t o l s t j r a , R z a a s s z o n y f a l u j b a . A f a l u s i h i n t b Qr e r n y Qj v e l , n g y l o v v a l , f a l u r l j t t c s e l d e i v e l m r o t t v r a k o z o t t a z A r a n y S a s e l Qt t . S o k a n l t t k e k k o r , h o g y R z a a s s z o n y k i n y j t o t t a k t k e z t a v r v a v r t f r f i e l , a m i k o r a z t , m i n t v a l a m i e l n y e r t z s k m n y t : m a g a m e l l l t e t t e a h i n t b a . N a g y o n h e l y n k e l l l e n n i a s z v n e k , h o g y e n n e k a s z p b o s z o r k n y n a k , f r f i a k s o r o s z l n o k m e g s z e l d t Qj n e k e l l e n l l h a s s o n . * P i l i s y R z a , b r j g a z d a s s z o n y n a k , e s z e s s z a l o n d m n a k , n a g y v i l g i d e m i m o n d e - n a k l t s z o t t : k r l b e l l h a t v a n e s z t e n d Qs k o r i g o l y a n r a b n Qj e v o l t a s z e r e l e m n e k , m i n t e g y m i n d e n n a p i a s s z o n y . T a l n m g i n k b b s z e n v e d e t t a s z e r e l e m t Ql , m i n t t r s n Qi , v a l e n y a i , m e r t R z a n t u d a t o s s b s z k e l n y m d j r a t u d t a , h o g y m e g r d e m l i a s z e r e l m e t . J o g a v o l t a s z e r e l e m h e z , m e r t h i s z a z r t l d o z t a e g s z l e t t . H a s z e r e t e t t : m e g g o n d o l s n l k l , e g s z s z v b Ql , m i n t k z n a p i n y e l v e n m o n d a n k : l e t r e - h a l l r a s z e r e t e t t . U g y a n e z t v r t a a t t l a f r f i t l , a k i t s z e r e l m v e l k i t n t e t e t t , s e z r t k i s e b b - n a g y o b b c s a l d s o k k a l v o l t t e l e a z l e t e . C s a k e g y e t l e n f r f i b i z o n y u l t m l t n a k s z e r e l m r e . A z n v n b o l o n d r e g e m ! - m o n d t a R z a e r r Ql a b i z o n y o s f r f i r l , a k i h a r m i n c e s z t e n d Qn t m i n d e n n a p l e v e l e t r t M a d a m e d e R o s a l i e S c h u m a y e r n e k L i n z b Ql B u d a p e s t r e , s a k inek a nevezett hlgy mindennap vlaszolt, mert az let minden krlmnye kztt, gy: szerelmi csaldsokban, szerelmi rmkben, j ismeretsgek ktsnl, rgi ismeretsgek fjdalmas s gyengd lebonyoltsnl (amelynek Rza mestere volt), vendgfogad s o k n l s h z t a r t s i g o n d o k k z e p e t t e a k a d t e g y f l r j a , h o g y L i n z b e l e v e l e t r j o n a n y u g a l m a z o t t c s . k i r . Qr n a g y n a k , a k i t l e g e l s Qn e k i s m e r t m e g a f r f i a k k z l , m g h a d n a g y k o r b a n , m i k o r a z P i l i s r Ql , a n a g y a p a i h z b l e l s z k t e t t e , s a s z k t e t s u t n e l h a g y t a . R z a a s s z o n y n e m e s s z v qs g t b i z o n y t j a , h o g y m g e z t i s j a v r a r t a a z Qr n a g y n a k . - M i l y e n v n k a s z r n y a c s e l d l e h e t n k m o s t L i n z b e n , h a a z n v n b o l o n d r e g e m i d e j b e n e l n e m h a g y ! N e k i k s z n h e t e m , h o g y m e g i s m e r k e d t e m a z l e t t e l - m o n d t a . A b b l a s z z e z e r l e v l b Ql , a m e l y e t P i l i s y R z a l e t e f o l y a m n r t ( e g y i k e t s e a d t a a l b b n g y o l d a l n l ) , a t b b s g a l i n z i c s . s k i r . Qr n a g y c m r e m e n t , b r a z Qr n a g y o t h a d n a g y k o r t l f o g v a n e m l t t a , s m e g t i l t o t t a n e k i , h o g y v a l a h a i s e s z b e j u s s o n Qt f e l k e r e s n i . R z a j e l l e m z Q f r a n c i a s n m e t s z a v a k a t , k z m o n d s o k a t , a f o r i z m k a t , v e r s s o r o k a t , s t a m m b u c h b e l i r p p e n t y qk e t k e v e r t l e v l s t l u s b a , h o g y a z Qr n a g y n a k m i n d e n t p o n t o s a n m e g m a g y a r z h a s s o n . A z e g y - k t s o r o s a f o r i z m k a k k o r l t k v i r g k o r u k a t , m i k o r R z a l t , s l e v e l e i h e m z s e g t e k a t a l l a f o r i z m k t l . E n n e k a z i r o d a l m i m qf a j n a k R z a m e s t e r e v o l t , s a z Qr n a g y h o z r o t t l e v e l e i b e n l t e k i i r o d a l m i s z e n v e d l y t , a m i k o r t b b n e m r t a n y i l v n o s s g s z m r a , m i u t n h r o m k n y v t , P i t y p a l a t y , R z J n o s s A h r o m k a d t c m q r e g n y e k e t k i a d t a . A z Qr n a g y k a t o n s a n , s z a b l y o s a n k l d t e j e l e n t s e i t a l e v e l e k m e g r k e z s r Ql , m e g r t a a m a g a l e t e f o l y s t , a l i n z i e s e m n y e k e t , m i n t h a m g m i n d i g n e m v o l n n a k j s g o k a v i l g o n ; s o h a s e m l e h e t e t t m e g t u d n i v l a s z a i b l , h o g y m e g r t e t t e - e a z Qr n a g y R z a a s s z o n y k i v t e l e s s z e l l e m e s s g t , j e l l e m z Q m o n d a t a i t s l e v e l e i n e k b j t . M e r t a z Qr n a g y n e m t r t k i a l e v e l e k m l t a t s r a . P v o l t a k p p e n c s a k a l i n z i e s e m n y e k k e l t r Qd t t . - S z k s g e m v a n e g y m e g b z h a t , l l a n d c m r e , a h o v m i n d e n t m e g r h a s s a k , a m i v e l e m t r t n i k , m i u t n m e g k e z d e t t n a p l i m a t m r t b b s z r e l l o p t k t Ql e m , s a b b l s z e m e l v n y e k e t k z l t a C i n k l i p e s t i j s g - m o n d t a e g y s z e r R z a a s s z o n y , a m i k o r s z n e t n l k l i l e v e l e z s e i r n t r d e k l Qd t t n l a v a l a k i . A z Qr n a g y h o z r o t t l e v e l e k e g y i k b e n e g y s z e r e z t r t a R z a a s s z o n y : R e n d k v l i v e n d g e m v o l t n h n y n a p i g l e g u t b b i f a l u s i t a r t z k o d s o m i d e j n . E z a f r f i m g a k i r l y o k , f e j e d e l m e k , h e r c e g e k s c s o d a b o g a r a k k z t t i s k i t qn n e m e g j e l e n s v e l , h a n e m v o l n a e g y b k n t b i z o n y o s l e g e n d a k r l t t e . A z a l e g e n d a v e s z i k r l , h o g y n e k i b i z t o s t u d o m s a v a n a r r l a k i n c s r Ql , a m e l y e t A t t i l a k i r l y u n k e l r e j t e t t a b b l a c l b l , h o g y k s Q m a r a d k a i t , a m a g y a r o k a t m e g s e g t s e a m s v i l g i k i n c c s e l , h a m a j d i g e n n a g y b a j b a j u t n n a k a m a g y a r o k . S o k a n a z t m o n d j k , h o g y A t t i l a k i r l y k i n c s n e k e l Qa d s a a m o s t a n i i d Qk b e n k v e t k e z e t t b e , m i u t n m r n e m g y Qz i k a z a d k a t f i z e t n i a s z e g n y m a g y a r o k , s k l n b e n i s v g r e h a j t k s a d s o k o r s z g a l e t t M a g y a r o r s z g . N e m c s o d a , h o g y e b b e n a z e l s z e g n y e d e t t i d Qb e n n a g y n n e p l y e s s g g e l f o g a d t k a f Qv r o s b a n a z t a f r f i t , a k i t u d a k i n c s h o l l t r Ql , a m e l y k i n c c s e l e g y s z e r k i l e h e t n e f i z e t n i m i n d e n k i a d s s g a i t a z o r s z g b a n . M i u t n b i z o n y o s a d s s g o k e n g e m i s n y o m n a k , k l n s e n , a m e l l y e l a P e s t m e g y e i t a k a r k p n z t r n a k t a r t o z o m f a l u s i b i r t o k o m t e r h e k n t : c l s z e r qn e k l t t a m , h o g y a k i n c s t i t k n a k b i r t o k b a n l v Q f r f i t t r s a s g o m b a v o n j a m . S i k e r l t i s v e l e m e g i s m e r k e d n e m , s m i k o r m r a z t h i t t e m , h o g y b i z a l m t b r o m , s Qt t b b j e l b Ql s z r e v e t t e m , h o g y j i n d u l a t p r t f o g s t m e g n y e r t e m : m e g h v t a m t a v a s z i t a r t z k o d s r a P i l i s r e . n t u d j a , Qr n a g y o m , h o g y m i l y e n a t a v a s z n l u n k , h i s z e n f i a t a l k o r b a n v a r z s t n i s m e g p r b l t a . n t u d j a , Qr n a g y o m , h o g y m i l y e n g a z d a s s z o n y v a g y o k f a l u m b a n , m i l y g o n d o s a n s k r l t e k i n t Qe n s z o k t a m g o n d o s k o d n i v e n d g e i m r Ql , a k i k h z a m a t m e g t i s z t e l i k . n t u d j a , h o g y a p i l i s i s z p n a p o k r a m i n d e n k o r g y s z o k t u n k v i s s z a e m l k e z n i , m i n t a z a r a n j u e z i s z p n a p o k r a . V e n d g e m , a k i t b i z o n y o s o k b l V e z r n e k h v n a k , a m e l y r a n g m e g e l Qz t e a h e r c e g e k r a n g j t a z Qs m a g y a r t r v n y e k b e n , v a l b a n n e m p a n a s z k o d o t t a v e n d g l t s m i a t t , s Qt j t a n c s o k a t a d o t t a m h s z e t s b o r s z a t t e r n , a m e l y d o l g o k h o z a s s z o n y l t e m r e n e m r t e k g y , m i n t a k i s k a k a s o k m e g k a p p a n o z s h o z , a k a m r a r e n d b e n t a r t s h o z , a s z o b k r e n d b e n t a r t s h o z . T a n c s a i t m e g k s z n v e , g r e t e t t e t t e m , h o g y i g y e k s z e m m i n d e n b e n k v e t n i t m u t a t s t , k r t e m , h o g y n e h a g y j o n e l a n y a g i d o l g a i m r e n d b e h o z s n l s e m t a n c s a d s v a l . n t u d j a , Qr n a g y o m , h o g y m i l y e n e k a h o l d a s e s t k P i l i s e n , a m i k o r m g a b k k k u r u t t y o l s t i s h t a t t a l l e h e t h a l l g a t n i . T e r m s z e t a n y n k m a i s p s z t o r n Qk k , k e r t s z n Qk k v a r z s o l h a t n t h l g y e i n k e t , m i n t a N a g y f r a n c i a d m k a t a n n a k i d e j n . s n y j t Qr i z n a h e r c e g , h a P i l i s r e j n n e a z u n a l m a s , e g y h a n g s z a l o n l e t u t n . B e k e l l v a l l a n o m , h o g y e m b e r e m b e n n e m c s a l a t k o z t a m . N y o m b a n f a l u s i e m b e r r v e d l e t t m r a z e l s Q n a p o k b a n , m g k t n y t i s k t t t m a g a e l , a m i k o r v i n c e l l r e s k e d s c l j b l a p i n c b e l e s z l l o t t , k a s t t e t t f e j r e , a m i k o r a v a d m h e k e t k e z e l s b e v e t t e , b e v e z e t v n Qk e t a z e r d Qb Ql a m h e s b e . A k u t y i m n a k j , t a l l b b n e v e k e t a d o t t , a m e l y e k e t a z o k j o b b a n m e g r t e t t e k , m i n t r g i n e v e i k e t . S Qt j s z o k s o k a t i n d t v n y o z o t t r e g c s e l d e i m n e k , a m e l y e k e t a z o k r m m e l k v e t t e k . R k e l l e t t j n n m , h o g y n e m m i n d e n n a p i f r f i v a l v a n d o l g o m , s a z o n v e t t e m s z r e m a g a m , h o g y a s z v e m e t s a f e j e m e t k e z d e m e l v e s z t e n i , h o l o t t p p e n e l l e n k e z Q c l z a t t a l r e n d e z t e m a f a l u s i k i r n d u l s t . M i n t o l y a n n Q, a k i n e k t e r m s z e t e s s g t , n y l t s g t , s z t n s z e r q i g a z m o n d s t , s z v n e k k z v e t l e n s g t n , Qr n a g y o m , p p e n g y m e g t a n u l t a i s m e r n i , m i n t m i n d a z o k a f r f i a k , a k i k l e t k v g i g s z e r e n c s s e k n e k m o n d j k m a g u k a t , h o g y v e l e m m e g i s m e r k e d h e t t e k : m i n t o l y a n n Q, a k i n e k a n y e l v n a z v a n , a m i s z v b e n , n e m s o k i g t i t k o l t a m a v l t o z s t a r e g n y h Qs m m e l Ql p t e t e t t k i n c s s e l Qt t . M i r e Q s z o m o r a n r m n z e t t a z o n a h o l d a s e s t n , a m i k o r a b e k v e t k e z e t t v l t o z s r l b e s z l g e t t e m . - N e m g y g o n d o l t a m ! - f e l e l t e . M e g n y u g t a t t a m , h o g y n s e g y g o n d o l t a m . n c s a k a z s k o t a k a r t a m t a r t a n i o t t , a m i k o r S z a b o l c s v e z r a k i n c s e t s s a , e g y b c l o m n e m v o l t i d i g a m e g i s m e r s v e l . S a j n o s , h o g y a z i s m e r e t s g b Ql s z e r e l e m f e j l Qd t t , a m e l y r Ql k n y t e l e n v a g y o k b e s z l n i . M i r e Q m e g i n t c s a k a z t i s m t e l t e : - N e m g y g o n d o l t a m . A z n s z v e m n e m s z a b a d . K t h e l y e n v a n a z m e g k t v e . A z e g y i k f e l e f e l e s g e m , a m s i k f e l e A t t i l a k i r l y o m . n , a z o k o s n Q e r r e m g a z t i s m e g c s e l e k e d t e m , h o g y a z A t t i l a k i r l y n a k e s Q s z v r s z t k r t e m a m a g a m s z m r a , h o l o t t s o h a s e e g y e z t e m v o l n a b e l e f l s z v q f r f i a k b a . E l m o n d t a m n e k i , h o g y a k i r l y a m g y i s m e g h a l t , n e m s z e g i m e g t e h t a h qs g t , h a n e k e m a d j a a s z v t . - p p e n a h a l l u t n i h qs g a l e g f o n t o s a b b ! - m o n d t a Q. - K n n y q a z l Qk h z h qs g g e l l e n n i , d e a h qs g p r b j a i g a z b a n a h a l l u t n d e r l k i . G o n d o l t a m , t a l n j o b b b e l t s r a b r o m , h a a b b a h a g y o m a t r s a l g s t , s s r t Qd t t s g e t m u t a t v a , h l s z o b m b a v o n u l t a m . S o h a s e v o l t o l y a n n e h z a z n s o k a t s z e n v e d e t t , b e t e g s z v e m , m i n t e z e n a z j s z a k n . H l a a l t a t p o r a i m n a k : b r t a m c s a k a z l o m n l k l i l m o t m e g i d z n i , m i r e t e r m s z e t e s e n o l y a n r z k t e l e n l b r e d t e m , m i n t e g y k Qd a r a b . T a l n p p e n e z a z r z k e t l e n s g m e n t e t t m e g a z l e t n e k , m e r t e k k o r r a v e n d g e m b c s n l k l e l t qn t a h z t l . H a j n a l b a n , p a r a s z t s z e k r e n e l u t a z o t t , a n l k l h o g y b Qv e b b e n n y i l a t k o z o t t v o l n a b r k i n e k . M o n d j a , , m o n d j a , e g y e t l e n b a r t o m , m i t t e g y e k e b b e n a s o h a s e m p r b l t h e l y z e t b e n ? N e m c s a k a z t a f r f i t v e s z t e t t e m e l , a k i t s z e r e t n i k e z d t e m , d e m g E t e l k i r l y k i n c s t i s , a m e l y n e k t i t k t a v l a s z t o t t f r f i m a g v a l v i t t e . A l i n z i Qr n a g y r e n d s z e r e t Q k a t o n a e m b e r m d j r a n y o m b a n v l a s z o l t , m e r t h i s z e n p p e n e z v o l t a b a r t s g e g y i k f Q f e l t t e l e , a h a t r o z o t t p o n t o s s g . V e t t e m n a g y b e c s q s o r a i t , s a z o k a t k s z n e t t e l n y u g t z o m . A z n k t s g b e e s s v e l s z e m k z t h a t r o z o t t s z e r e n c s n e k n e v e z h e t e m a k i n c s s e l t qn s t , m e r t a z i l y e n e m b e r e k b e t e g s g h o r d o z k , a k i k j r v n y t h o r d a n a k m a g u k k a l , a m e l l y e l m e g f e r t Qz n e k m i n d e n k i t , a k i n e k a k z e l b e j u t n a k . E z e k a z e m b e r e k a b o l o n d s g b a c i l u s a i t h o r d j k m a g u k k a l , s s z r e v t l e n l b e o l t j k m i n d a z o k b a , a k i k k e l s z t v l t a n a k a m a g u k Qr l t s g r Ql . E l Qb b - u t b b t o v b b a d j k a r a g l y t , m i n t a p e s t i s t v a g y b l h u r u t o t . E g s z f a l v a k a t t u d n a k m e g f e r t Qz n i , s v d e k e z n i a l i g l e h e t s g e s e l Ql k , n s z e r e n c s s n e k m o n d h a t j a m a g t , h o g y a k i n c s s t l m e g s z a b a d u l t , a m i t t b b p e s t i b a r t a i n k n a k i s k v n o k . I t t h qv s i d Q v a n , m i n d i g e s i k , s a b a r o m t e r a l i g m u t a t v a l a m i j a v u l s t . ( 1 9 3 1 ) P u r g a t r i u m v a g y H o g y a n k z d a z e m b e r a z l e t r t E L S P F E J E Z E T A z e s t k - A k k o r i b a n n a g y o n b e t e g v o l t a m , s e g y e l m e o r v o s s a l v o l t a l e g t b b b a j o m , v a l a m i n t a l e g y e k k e l - k e z d t e S z i n d b d , l e t t r t n e t n e k e g y i k r s z l e t t m e s l g e t v e , m e g l e h e t Qs e n s z r a z o n , m i n t e g y s t a t i s z t i k a i j e l e n t s t : n y u g o d t a n , f s u l t a n s m e g c s e n d e s e d v e , m i n t s z e n t A n t a l , a k i n a k s r t s e k t b b n e m f o g n a k . A z e l m e o r v o s l a k h e l y t a s z o b m f l h e l y e z t e , a h o n n a n k l n b z Q, m e n n y e z e t b e f r t l y u k a k o n t k i h a l l g a t t a m o n d a n i v a l i m a t , a m e l y e k e t m a g n y o s s z o b m b a n o l y a n h a n g o s a n r e c i t l t a m , h o g y c s a k n e m b e l e r e p e d t a d o b h r t y m . E l b e s z l t e m m l t a m a t , e m l k e i m e t , t r t n e t e i m e t - d e f Ql e g a z o k a t a d o l g o k a t , a m e l y e k s o h a s e t r t n t e k m e g , m e r t c s a k t e r v b e v e t t e m Qk e t , a k i v i t e l r e s o h a s e k e r l t s o r . A z e l m e o r v o s , e g y k l n b e n s e m s z i m p a t i k u s k l s e j q, a p o l g r i a r c v o n s a i t h h r k p qv m a s z k r o z o t t e l m e o r v o s , a f a l b a f r t l y u k a k o n t h a l l g a t t a f o l y a m a t o s i g a z m o n d s a i m a t , d e f Ql e g h a z u g s g a i m a t . M i k o r s z r e v e t t e m t e t s z s t h a z u g s g a i m f l t t , t e r m s z e t e s e n l l a n d a n h a z u d o z n i k e z d t e m , h o g y e l l e n s g e m e t i l y e n f o r m n l e f e g y v e r e z z e m . E z t a z e l m e o r v o s t v l e t l e n l C i p s z n e k h v t k . . . T e r m s z e t e s e n m e g j t s z o t t a m a jtkot az orvos nevvel... - Cipsz az egy j versenyl volt a maga idejben. De emberi formjban a Cipsz maradjon a maga mestersgnl. Ez volt pldul az igazmondsom, amelyrt az elmeorvos r mltn megorrolhatott. S gy nem csodlkoztam, amikor mindenfle csendzavar instrumentumokat szlaltatott meg a fejem fltt, hogy az klmmel kezdtem verni a falat, de a szerkezetek ellen ez nem segtett. K e d v e s s z e r k e z e t e i k z t a r t o z o t t a z n e k l Q g r a m o f o n s a z n e k l Q r d i , m g p e d i g e g y s z e r r e - a m i t g y k p z e l t e m e l , h o g y a f Qo r v o s r e g y i k f l r e a r d i k a g y l j t h e l y e z i , a m s i k f l t a g r a m o f o n t l c s r b e h a j t j a - s g y m i n d a k t f l b e k l n b z Q n t k a t m u z s i k l t a t v a m a g n a k : b o r t i s z i k s z o l y v a i v z z e l , h o g y a z i n t z e t b e n l a k b e t e g e k e t e g y e m e g a f e n e . E z e n k v l v o l t a k b r e s z t Q r i , m a d r f t t y s s p j a i , k l n b z Q h a n g c s e n g Qi - s r z m o z s a r a i i s , a m e l y e k e t n a g y p a s s z i v a l m e g s z l a l t a t o t t , m i k z b e n f e t r e n g t e m k n o m b a n . N e k e m s e m m i h a n g s z e r e m , m g e g y r v a h a r m o n i k m s e v o l t , h o g y a f Qo r v o s r n a k m e g f e l e l Q v l a s z t a d h a s s a k . A z a v l a s z a d s , h o g y n h a a s z o l g l a t o m r a r e n d e l t k l i n i k a i e d n y e k k e l b e z z t a m a z a b l a k o t - n e m b i z o n y u l t e l g h a t k o n y n a k a z e m e l e t e n l a k f Qo r v o s e l l e n . - M a j d m e g f z i k ! - k i l t o t t l e v a l a m e l y i k a g y a f r t l y u k o n , a m e n n y e z e t e n t , m i n t a p r o p e l l e r k a p i t n y o k k i l t o z n a k l e g p s z e i k n e k a m l y b e . U g y a n a k k o r , h o g y a m u l a t s g t k l e t e s e b b l e g y e n : a p i n c b Ql k a r d o k c s a t t o g t a t s a h a l l a t s z o t t . C s a k a z a n g y a l o k s r d g k h a r c n a k v l h e t t e m a p i n c b Ql h a n g z k a r d c s a t t o g t a t s t - a k i k a z n l e l k e m r t k z d e n e k e g y m s s a l . T b b n y i r e a z r d g k g y Qz t e k , m e r t l e t b e n m a r a d t a m . C s a k k s Qb b d e r l t k i , h o g y a b e t e g p o l i n t z e t , a h o l n a p j a i m a t t l t t t e m a h h r k p q f Qo r v o s f e l g y e l e t e a l a t t , p i n c e h e l y i s g e i t v a l a m e l y c s a t r o z k l u b c s a t r o z t a g j a i n a k a d t a b r l e t b e , a k i k a p i n c b e n e s t n k n t a k a r d v v l e c k i k e t t a r t o t t k . V a l b a n k e d v e m r e v a l m u l a t s g v o l t e s t n k n t a z i f j k e r e s k e d Qj e l l t e k s m s s p o r t b a r t o k k a r d c s a t t o g t a t s a i t h a l l g a t n i , s t a l l g a t n i , v a j o n a z a n g y a l o k ( a k i k g b e v i s z n e k ) v a g y a z r d g k ( a k i k a p o k o l b a n v g y n a k ) g y Qz n e k a v i a s k o d s b a n ? R e n d s z e r i n t h h r o m , d o k t o r C i p s z g y Qz t t , m e r t e s t n k n t k i a d t a r e n d e l k e z s t : - T e k i n t e t t e l a b e t e g n y u g t a l a n s g r a , k t p o k r c b a k e l l t e n n i j s z a k r a , s k t p o l l e g y e n m e l l e t t e . ( g y i s m e g f i z e t i k a k l t s g e t a h o z z t a r t o z k . ) M S O D I K F E J E Z E T A p o k r c A p o k r c a l e g d u r v b b s z v e t b Ql v o l t , k e z e l Qj e p e d i g e g y t a g b a s z a k a d t , r v i d r e v g o t t h a j , b e r e t v l t a r c , v r s e s e m b e r , m i n t l t a l b a n a m qb i r k z k . - n e g y e t l e n k l c s a p s t m r e k a s z v r e , a k k o r n y o m b a n m e g h a l - v i g a s z t a l t F e r e n c , a k i m a s s z Qr , m u m u s s l t a l b a n f e h r k a b t b a n j r m i n d e n e s v o l t a h z n l . M e r t t e r m s z e t e s e n s z e m b e s z l l t a m F e r e n c c e l , m i k o r p o k r c a i v a l m e g j e l e n t ! . . . C s a k e g y s z e g n y , e r e j t , e g s z s g t , j z a n s g t v e s z t e t t b e t e g e m b e r l e h e t o l y b v a , h o g y e g y d r o m e d r r a l s s z e m r j e e r e j t , a k i a z r t v a n a v i l g o n , h o g y g y n g b b e m b e r e k e t m a g a a l g y qr j n ! D e m i n t m o n d m , d o k t o r C i p s z k n v a l l a t m d s z e r e a l a t t l l o t t a m , s t n m a g a m s e m v o l t a m e l g j z a n , a m i k o r m i n d e n p o k r c o z s e l Qt t b i r o k r a k e l t e m F e r e n c c e l , a k i e l g j i n d u l a t t a l b n t e l c s o n t i g l e s o v n y o d o t t t e s t e m m e l . E g y e t l e n b o r d m a t , s e k e z e m e t , s e l b a m a t , s e n y a k a m a t n e m t r t e e l a p o k r c b a v a l b u r k o l s m qv e l e t e k z b e n , p e d i g t n g a z d j n a k , a m e g s r t e t t C i p s z n e k g y s z v e s s g e t t e h e t e t t v o l n a . A m i n d e n n a p i v e r e s g g e l v g z Qd t t b i r k z s u t n a z g y r a t e r e m t e t t , s a p o k r c b a ( k e t t Qb e ) j l b e g n g y l g e t e t t . M a j d mg egy hevederrel is tkttt, amilyen hevedert btorszllt munksok szoktak hasznlni, amikor zongort vagy egyb nehezebb trgyat visznek egyik laksbl a msikba. - Mirt nem ttt agyon? - krdeztem pokrcaim kzl a flhevlt Ferencet. - Mert mg nem adtak r parancsot - felelt Ferenc a baksan nyrt, de a kzdelemben felborzolt hajval. (Nagyon avas brillantinszaga volt a kezemnek minden csata utn.) g y a z t n a p o k r c b a n m a r a d t a m a n y u g t a l a n s g o k e l Ql . . . M o n d h a t o m , h o g y k n y e l m e s e b b h e l y z e t e k b e n i s v o l t a m l e t e m b e n n h n y s z o r , m i n t F e r e n c p o k r c a i b a n . H o g y n e i s b e s z l j e k a z r n Qk m e n n y e z e t e s g y n k v l ( a h o l s z e r e l m i m e g g y g y u l s r g y e a l a t t t a r t z k o d t a m ) a m a g a m k a n a p j r l , a h o l e l m e r e n g v e a v i l g o s t o b a s g n , e l g o n d o l k o z v a a z l e t v l t o z a t o s s g a i n - m o s o l y o g v a , s Qt n h a n a g y o t n e v e t v e e g y - e g y v r a t l a n s g o n - t l t t t e m n a p j a i m a t . D e k n y e l m e s e b b h e l y z e t b e n v o l t a m a p o k r c o k n l a k r u t a z s a i m b a n , s z e k e r e n b b i s k o l v a v a g y a v a s t i k o c s i h t n a k d Ql v e , a t l i s z n k n , l b z s k b a s b u n d b a b u r k o l z v a a K r p t o k k z t t , v a g y a h a j n , h o l d v i l g o s , n y r i j s z a k n e g y s z k e n e l n y j t z k o d v a s a f e h r h u l l m o s , z u h a t a g o s a n m o r a j l D u n n u t a z v a a V a s k a p u n l . M g s o k k a l t b b k n y e l m e s e b b h e l y e t t u d t a m v o l n a , a h o l l e t e m b e n m r b i z o n y o s p i h e n Qk e t t a r t o t t a m , m i n t C i p s z d o k t o r p o k r c a i k z t t , d e n i n c s s o k i d Q a v i s s z a e m l k e z s e k r e , m e r t a c s a t a v e s z t s u t n a p o k r c o k b a n , m i n t e g y m m i a , m l y l o m b a m e r l t e m , s a z t l m o d t a m , h o g y m e g i n t e g s z s g e s , s z a b a d e m b e r v a g y o k , a k i n e k n e m p a r a n c s o l C i p s z d o k t o r b r e n c e i v e l - a v r h a b o s a n s z g u l d a z e r e i m b e n , s z v e m k i h a g y s o k n l k l d a l o l j a a m a g a n t i t , a z o k a t a b o l d o g m e g k n n y t Q s z e r e l m i v a l l o m s o k a t , r d e k l Qd v e f i g y e l Q h l g y e k n e k , v i s s z a m o s o l y g m a r h a - , d i s z n - s r p e c s e n y k n e k , f e l e j t h e t e t l e n z q k e n y e r e k n e k , s z Ql Qk n e k , a l m k n a k , a s s z o n y o s a n m e g r e t t k r t v k n e k , a s z qz i h a m v a s s g s z i l v k n a k ; a z Qs z s a t l l m o d o z l e k v r a i n a k ; a c s r g Q m z n e k s a h i d e g t e j f l n e k - t o j s s a l h a b a r t m j g o m b c o s h s l e v e s n e k ; a f o r r s z e r e l e m m e l s z n t v a l l b a r a c k l e k v r o s p a l a c s i n t n a k , a p i r o s p o z s g s c s s z r z s e m l y n e k ; d e m g a k z l e g n y i s o r b a n l e v Q s z e m e s p a s z u l y n a k i s , a m e l y m e g a d a n o m l i k e l a f o g a k k z t t , m i n t h a f e l l d o z n m a g t e g y l d s o s c l r t ; - a j s z e r e n c s v e l r o k o n s g b a n l e v Q e c e t t e l s p e c s e n y e z s r r a l m e g b a r t k o z t a t o t t l e n c s n e k s b o r s n a k s k r u m p l i l e v e s n e k . . . D a l o l a s z v n t k a t a p e t r e z s e l y e m n e k s a z e g s z s g e s e n t e l i n Qi b o k n a k ; a k a l a r b n a k s a n Qi c s p Qn e k , a m e l y a k a l a r b g m b l y qs g v e l k e d v e s k e d i k ; a p i r o s r p n a k , a m e l y h e z t l i d Qb e n a v r s z e g n y n Qk o r r t h a s o n l t j k ; a m k n a k , a m e l y g y c s r g i l y e n k o r a m k f e j b e n , m i n t a k r a n Qk g o n d o l a t a i c s r g n e k f e j e c s k i k b e n . A m m i a a l u d t a p o k r c a i b a n , s szpeket lmodott. HARMADIK FEJEZETA hallvgy - Minden lmokon azonban tltett egy msik lom, amely a hallesetet jelkpezte - mondta Szindbd, kiss letomptva a hangjt. - Ez az lom a hallt jelentette. A pokrcok kz prselt, kbtszerekkel e l a l t a t o t t , a k i m o n d h a t a t l a n t e s t i s l e l k i g y t r e l m e k t Ql m e g k n z o t t e m b e r r s z r e a h a l l t , m e l y g y j e l e n t m e g a p o k r c b a n , m i n t a k i v g e r e d m n y e s e n r e n d e t f o g c s i n l n i a z s s z e s z qr z a v a r o s r z s e k k z t t . r k n y u g o d a l m a t b i z t o s t d o k t o r C i p s z h a l l g a t l y u k a c s k i , a v e k k e r r k s t r s a i e l l e n . A z a j h a l l , a m e l y k i j t s s z a a z r d g k n e k a z a n g y a l o k k a l v a l c s a t r o z s a i t , s e l v i s z i a z a r r a m e g r e t t e t e g y m s i k v i l g b a , a h o v c s a k t t o t t s z j j a l n z h e t n e k a z o r v o s o k , p o l k , i n j e k c i s t qk s c s o n t t f a g y o t t t e s t r s z e k , k i m e n Qt l v e z Q g y o m r o k s b e l e k , r e n d e t l e n k e d Q s z v e k , m e g k e r g l t a g y v e l Qk s a z l e t t Ql m e g i s z o n y o d o t t r z s e k . - M e g h a l n i ! M e g h a l h a t n i ! E z v o l t a l e g g y n y r qb b r z s e m m i n d a z o k k z t t , a m e l y e k e t a p o k r c o k b a n v a l b e b u r k o l s o m a l a t t r e z t e m . - A h a l l n a k n i n c s k p e , s e m r n y k a , s e m f n y e , d e m g m e g t a p i n t h a t a l a k j a s e m - e l l e n b e n v a n v a l a m i c s e p p n y i r o z m a r i n g s z a g a , a m e l y e t k l v r o s i v a g y v i d k i t e m p l o m o k b a n t r t n Q e s k v Qk n r e z h e t n i a m e n y a s s z o n y s k s r e t e t r s a s g b a n , m i k o r a z e m b e r e l h i s z i , h o g y v a l b a n r t a t l a n h a j a d o n l p a z o l t r e l a m i r t u s z k o s z o r v a l a f e j n , n e m p e d i g v a l a m e l y o l y a n a s s z o n y s z e m l y , a k i m r l e t b e n t b b s z r r k h qs g e t s e n g e d e l m e s s g e t e s k d t t f r f i a k n a k . - A h a l l n a k t e h t s z qz i e s i l l a t a v a n , m i n t e g y j l e t n e k , a m e l y a k k o r k e z d Qd i k , a m i k o r m e g h z z k a t o r o n y b a n a l l e k h a r a n g o t . V g r e . . . v g r e . . . m e g s z a b a d u l t u n k e g y k o r h a d t , a l a p o s a n l e r o m l o t t c s i z m t l , e g y j l k i l y u k a d t z s r o s k a l a p t l , e g y k o p o t t n a d r g t l , e l n y qt t m e l l n y t Ql s r a j t a a n i k l i r a l n c t l , a m e l y e n k i s c s e n g Qk e t , c s e c s e b e c s k e t v i s e l t n k a z s e b t o l v a j o k b o l o n d t s r a , d e e g y i k n e k s e v o l t k e d v e a r o s s z r a l n c f e l k i n y j t a n i k e z t . E g y s z e r r e m e g s z a b a d u l u n k a f l d i l e t s s z e s k e l l k e i t Ql , a k s z n t g e t s e k t Ql , a h a z u g s z a v a k t l , a z u d v a r i a s k o d s o k t l s a h z a l k j k v n s g a i t l . S e n k i s e m o n d j a , h o g y s z e r e n c s s u t a z s t k v n o k , m i n t a p l y a u d v a r o k k r l l z e n g Q b a j u s z k e f e r u s o k s z o k t a k ; s e n k i s e m l o b o g t a t j a a z s e b k e n d Qt , h o g y a z u t a z n a k k i m a r j u l a c s i g o l y j a a v i s s z a k s z n t g e t s e k b e n ; s e n k i s e t a r t j a a m a r k t , h o g y m g u t o l j r a e g y e t l e n p e n g Qj t e l c s a l j a a z u t a z n a k . . . A h a l l v g e t v e t a h i t e l e z Qk c s m p s t m a d s a i n a k , a z o k n a k a m r g e s l r m k n a k , a m e l y e t a p n z b e s z e d Qk , g y v d e k , m e g b z o t t a i k , e z e k a z i n k a s s z l s r a k i k l d t t e m b e r e k s z o k t a k v g e z n i , t e r m s z e t e s e n a l e g k m l e t l e n e b b l , h o g y e l j r s u k k a l g u s z t u s t c s i n l j a n a k a z a d s n a k a f i z e t s h e z . E g y h a l o t t f l t t h i b a c s i k o r g a t j a h a m i s f o g s o r a i t G r s z m a n , a k i t k r a j c r r t v e t t h i t e l e z Qi k v e t e l s t . U g y a n c s a k h i b a t k o z d i k Z o m b o r i , a k i k z g a z d a s g i t e v k e n y s g t g y k e z d i a z o r s z g b a n , h o g y c i p s z e k s f r f i s z a b k k v e t e l s e i t v s r o l j a m e g a l e h e t Q l e g o l c s b b r o n , s o l y a n r o h a m m a l t r b e a h z b a a v g r e h a j t k s r e t b e n , m i n t h a l e g a l b b i s k i v g z s h e z , a k a s z t s h o z r k e z e t t v o l n a . E z e k a h z s r a h a j l a m o s , s z i m a t o l a n n a g y o r r f i c k k , a k i k e l s z n t a n r o h a n n a k a l e h e t e t l e n s g b e ( m e r t v a l a h o l m e g f o g a d t k , h o g y e z e n t l a z a d s o k b l l n e k m e g ) , h i b a t r o m b i t l j k a h a l o t t f e l e t t s z o k s o s b e c s l e t s r t Q s z n o k l a t a i k k a l . ( n u g y a n f e l f o g a dtam magamban, hogy bambuszbottal megyek neki Grszmannak vagy Zomborinak, ha spektkulumot rendez mg egyszer a laksomon, ahol nincs semmi lefoglalhat portka, de halott koromban nyilvn enyhbb leszek, s csak a htamat fordtom sznpadias megjelensk fel.) . . . A p o k r c b a n m i n d i g g y n e v e z e t t k e l l e m e s h a l l v g y a t r e z t e m , m i n t a k i e g y - e g y z qr z a v a r o s v i l g b l , a z r d n g s e k o r d t s a i b l , a t b o l y o d o t t p n z - s e m b e r v r s z o m j a s o k k z l : e g y g Q h z b l m e n e k e d n k k i , a m i k o r n e m j v k k i t b b e t a p o k r c o k b l , h a n e m s z k e v n y m d j r a e l t qn k m i n d e n f l e l d z t e t s e l Ql , a z a z m e g h a l o k . S Qt a j F e r e n c g y e s s g b Ql ( a k i n e k e z t a m s v i l g r l m e g h l l n i k s z l t e m ) m i n d i g v o l t a n n y i h e l y e m , h o g y a k t k e z e m e t s s z e t e h e t t e m a p o k r c o k k z t t i s a m e l l e m e n . S z a b l y s z e r qe n , m i n t s o k s z o r l t t a m a h o l t a k n l . N E G Y E D I K F E J E Z E T T a l n t i t o k b a n Qr l t ? M s v i l g i p o k r c a i m k z t t r e n d s z e r i n t k t r t t l t t t e m d o k t o r C i p s z r e n d e l k e z s b Ql , F e r e n c a h e v e d e r n l f o g v a f l e m e l t , k i b o n t o t t s v i s s z a a d o t t a z l e t n e k , a m e l y n e k n e m m o n d h a t n m , h o g y n a g y o n r l t e m v o l n a . ( M i u t n a z i l l e t Q b e l e n y u g s z i k a b b a , h o g y m e g f o g h a l n i , s a l e g k z e l e b b i t a l l k o z s a i t m a j d c s a k a m s v i l g o n b o n y o l t j a l e a z o t t a n t a l l h a t e s e t l e g e s l e t t e l : n e h z v i s s z a t r n i j r a e r r e a v i l g r a , a m i n d e n n a p i m u n k b a , m e r t a n a g y b e t e g n e k , a m i l y e n n i s v o l t a m , r e t t e n e t e s e n f r a s z t t e e n d Qi v a n n a k , r s z b e n n m a g v a l , r s z b e n a k r n y e z e t v e l . E m b e r f e l e t t i t e e n d Qk , a m e l y e k e t e g y e g s z s g e s e m b e r e l s e t u d n a t a l n v g e z n i . ) N z z k p l d u l , m i k v o l t a k a z n t e e n d Qi m , a m i k o r a z e l g b o l d o g n a k m o n d o t t f l h a l o t t s g b l v i s s z a t r t e m m e g i n t a f l d r e , a b e t e g s z o b b a , a k k o r i e s z m l e t e m h e z , a m e l y m i n d e n n e k v o l t m o n d h a t , c s a k r e n d e s n e k n e m ! A m i k o r m g a z e g y s z e r q d o l g o k o n v a l g o n d o l k o z s - p l d u l u j j a i m m e g n v e k e d e t t k r m e i f l t t v a l g o n d o l k o z s i s o l y a n s z i s z i f u s z i t e e n d Qn e k l t s z o t t , h o g y v i s s z a r e t t e n t e m t Ql e . ( A b b a n a f u r c s a b e t e g s g b e n v o l t a m , a m i k o r f i z i k a i f j d a l m a t o k o z a g o n d o l k o z s . ) H t e l Qs z r i s f i g y e l n e m k e l l e t t a v e l e m f o g l a l k o z o r v o s o k a t , a k i k a n a p b i z o n y o s r i b a n f e h r k a b t o s a n j t t e k b e a s z o b b a , s h e l y e t f o g l a l t a k e l g t v o l t Ql e m , h o g y j l m e g f i g y e l h e s s e n e k . K r l b e l l g y t a r t o t t k b e v o n u l s u k a t , m i n t e g y b r s g , a m e l y a z l e t s h a l l k r d s e f e l e t t d n t . E l g r d e k e s v d l o t t v a g y o k ! - g o n d o l t a m m a g a m b a n , a m i k o r a s z k e n e l h e l y e z k e d t e k a z o r v o s o k , s j l s z e m g y r e v e t t e k . I t t l t a s z a n a t r i u m i f Qo r v o s , e g y i g e n j i n d u l a t , z m k , k a t o n s k o d s t s h b o r t v g z e t t r i e m b e r , a k i t Ql n e m l e h e t e t t f l n i , m e r t l e g i n k b b a n e k d o t k a t m o n d o t t e l b e t e g e i n e k . M g a neve is olyan j bkehangzs volt, hogy csak jindulatot lehetett rla flttelezni a betegeivel szemben. Azt hiszem, hogy fanyar orvossgok helyett leginkbb tlttt kposztt szeretett volna rendelni a receptjein. J emsztsre, a gyomor rmeire tan t o t t a l e g i n k b b a k e z e a l k e r l t p c i e n s e k e t . N m e l y i k n l s i k e r l t i s e l j r s a , m e r t i d Qk f o l y a m n j k o r a c s a c s i h a s s a l t v o z o t t a z i n t z e t b Ql . H o r k a y n a k h v t k , m i n t e g y r g i r e g n y b e l i u r a t . A z n g y o m r o m a z o n b a n n e m h t o z o t t s e a b f t k k , s e a h a l p e c s e n y k u t n - h a l o t t v o l t Qk e l m e : l e g f e l j e b b n m i l e v e s k e v a g y h a s o n l t u d o t t b e n n e d a r a b i d Qr e h e l y e t k a p n i - H o r k a y r e m e k t a n c s a i a p o m p s e l e d e l e k t Ql t e h t h a t s t a l a n u l h a n g z o t t a k e l . A m s i k o r v o s f i a t a l e m b e r v o l t . T e e n d Qj e a z i n j e k c i s t q a l k a l m a z s a k r l f o g l a l k o z t a t t a . A l e g l n g o l b b r o h a m o k b a n i s m i n d i g t a l l t e g y h e l y e t a t e s t e m e n , a h o v t qj t b e s z r h a t t a . N e m v o l t r o s s z e m b e r n e k m o n d h a t . C s a k e g y r o s s z s z o k s a v o l t : k i s a c l k a l a p c s o t h o r d o t t a f e h r k a b t j a z s e b b e n , a m e l l y e l a s z a n a t r i u m p o r c e l n f a l a i t m e g k o p o g t a t t a , m i e l Qt t a b e t e g k e d v e s z e r i n t m e g h a l t v o l n a . , h n y s z o r t k o z t a m e z t a k a l a p c s o t , a m e l y m e g s z l a l t , m i n t h a s z e g e t k s z l n e v e r n i z a v a r o s a g y v e l Qm b e ! A h a r m a d i k o r v o s : a s s z o n y i t e r e m t s v o l t . N e v e t Qs s z e m q, k v r s l r m s l e n y a s s z o n y , d e m g i s s z o m o r k s , m i n t a p a l a c k j b a n f e l e j t e t t s n y i t o t t p e z s g Q. L e n y a s s z o n y l t r e v o l t g n y o s s b r n d o s , e l m e r e n g t e t Q s o r d i n r . F l b e m a r a d t n Q, m i n t a z o r v o s k i s a s s z o n y o k t b b n y i r e , a k i k i s m e r i k a h a l l t s a b e t e g s g e t , d e a z l e t e t s a n n a k r m e i t n e m i s m e r h e t t k m e g a m a g u k k t e l e s s g t e l j e s t Q n a p i r e n d j b e n . j j e l i n s p e k c i z n i b e t e g e k r o s s z l m a , n y a v a l y g s a i , r m l t s a i f l t t - r e g g e l k o r n k e l n i , h o g y i d e j k l e g y e n a l p c s Qk , m e l l k h e l y i s g e k , k o n y h a s b e t e g e k b e j r s h o z . S z e r e t t e a s z p k n y v e k e t , a m e l y e k e t m s o d i k e m e l e t i s z o b c s k j b a n o l v a s o t t , s h o z z r t Q b e t e g e i v e l t a r t a l m u k a t m e g b e s z l t e . S r i n a k h v t k a s z e n t e m e t . N a g y o n s z v e s e n l d o z o t t v o l n a b Qs g e s v r b Ql , h o g y e g y i k - m s i k b e t e g t m e g m e n t s e . V i s s z a g o n d o l v a r , i n k b b t a n t n Qn e k l t o m , m i n t o r v o s n Qn e k , a k i l e g i n k b b a z i l l e d e l e m s z a b l y a i h o z s z o k t a t t a a n a g y b e t e g e k e t . N e m s z a b a d z a j o s a n s z e n v e d n i . . . N e m s z a b a d o r d t o z n i , m g a l e g n a g y o b b f j d a l o m e s e t n s e m . . . F Ql e g n e m s z a b a d a z e m e l e t i a b l a k o k b l f e j e s t u g r a n i a z u t c r a . S z e r e t t e m Qt , m e r t n e m t a r t o t t a m v a l s z n qn e k , h o g y m r g e t k e v e r j e n a z t e l e m b e . K r t e , h o g y e g y s z e r qe n S r i n a k n e v e z z e m , a m e l y u d v a r i a t l a n s g a k k o r i b a n n a g y o n m e g k n n y t e t t e m i n d e n n a p i t e n n i v a l i m a t , m e r t c s a k h o s s z t p e l Qd s u t n t a l l t a m e l l t o g a t i m n e v t , r a n g j t s a r a n g j u k h o z i l l Q m e g s z l t s t . D o k t o r C i p s z t , a k i a z o r v o s o k l t o g a t s a a l a t t r e n d s z e r i n t a h t a m m g k e r l t , s o n n a n i n t e g e t e t t a v i z s g l a t t a r t a m a a l a t t - l l a n d a n c s a k f Qo r v o s r n a k t i t u l l t a m , h o l o t t t u d n o m k e l l e t t v o l n a , h o g y m r m e g s z e r e z t e a z e g y e t e m i m a g n t a n r i m l t s g o t , s g y l e g a l b b i s t a n r r n a k k e l l e t t v o l n a s z l t a n o m . m h a r a g b a n v o l t a m v e l e , n a g y o n k e f l t a r c v a l , f e l t qn Q k z m o z d u l a t a i v a l , n y u g t a l a n t m a g a v i s e l e t v e l , a m e l y e t n e m t a r t o t t a m m e g b z h a t n a k e g y o r v o s r s z r Ql , a k i l e t s h a l l f l t t r e n d e l k e z i k . . . E l m e o r v o s v o l t . H t h a u t o l r t e Qt i s a z e l m e o r v o s o k g y a k o r i b e t e g s g e - g o n d o l t a m m a g a m b a n . - T a l n t i t o k b a n Qr l t ? T D I K F E J E Z E T A v e r e s m e g j e l e n s e D e a z o r v o s d o k t o r o k t r s a s g b a n o t t l t A v e r e s i s . E z A v e r e s a b e t e g s g e m k e z d e t n v a l a h o l k l f l d n j r k l t , i d e g e n k r h z a k a t , k l f l d i o r v o s o k a t s m s , t u d o m n y a t o v b b f e j l e s z t s h e z v a l d o l g o k a t n z e g e t e t t : c s a k a r r a a z i d Qr e k e r l t e l Q m e s s z i u t a z s a i b l , a m i k o r m g j a v b a n h u z i g l t a k a f l d n a z p o l k s p o l n k , n h a a h e v e d e r n l , n h a a h o s s z r a n Qt t h a j a m n l f o g v a . A v e r e s m e g b z h a t , k v r e m b e r v o l t , m r a k l s e j n l f o g v a i s . A r g i s z z a d o k b a n l e h e t t e k i l y e n m e g n y u g t a t k l s e j q o r v o s o k , a k i k p o n t o s a n t u d t k a z l e t n e k s h a l l n a k t i t k a i t , d e n e m t a l l t a k a r r a v a l e m b e r t , a k i r e r b z h a t t k v o l n a t u d o m n y u k a t , s e z r t j f o r m n n v t e l e n l m l o t t a k e l . . . h o l o t t l e g i n k b b Qk v o l t a k a z o k , a k i k b e l e n z t e k a z l e t s h a l l r e g n y e i b e . - N o , m o s t m i n d e n r e n d b e n v a n , h a A v e r es is megrkezett letem elmlshoz, mert neki van a legjobb tenyere a vilgon, amelyet a beteg szvre elhelyez! - gondoltam magamban, amikor A verest orvosaim kztt megpillantottam. Civil ruhban, mint egy fensg ldglt ott, mintha csak vletlenl k e r l t v o l n a a b e t e g s z o b b a , m i n t v a l a m e l y r d e k l Qd Q, a k i e g y r d e k e s o r v o s i e s e t e t a k a r l t n i . A s z e m e m a z o n b a n f e l f o g t a A v e r e s r m v e t e t t t e k i n t e t t a z e l s Q m s o d p e r c b e n - t e t Qt Ql t a l p i g v a l a m e l y g o n d o l a t n a k s e m o n d h a t s e j t e l e m f u t a m o d o t t t a g j a i m o n k e r e s z t l , t e t Qt Ql t a l p i g v a g y m g t o v b b i s , a h o v c s a k a r e s z k e t Q r z s e k r n e k e g y b e t e g e m b e r p r n i k z l , m i n t a k r a l z e s z m l e t l e n s g , a s e b z e t t g a l a m b k n t l e b u k l o m v a g y a m e g f e s z t e t t t p e l Qd s r z e t e i . - I t t A v e r e s : m e g v a g y m e n t v e ! A v e r e s n e k k k s z e m e v o l t , s a z m i n d i g n e v e t e t t , m i n t a n a g y o n o k o s e m b e r e k , a k i k t n m i n d e n t t u d n a k a v i l g o n , g y a f l d i , m i n t a m s i k v i l g o t , m e r t A v e r e s r Ql f l l e h e t e t t t t e l e z n i , h o g y a z o r v o s i t u d o m n y k i m l y t s e s z e m p o n t j b l m r e g y s z e r - k t s z e r m e g i s h a l t , h o g y a m a g a s z e m l y n , g y a l e g n a g y o b b m e g b z h a t s g g a l : k i p r b l j a a h a l l t i t o k t e l j e s p i l l a n a t a i t , l e l k i s t e s t i r z e t e i t - d e m i n d i g g o n d o s k o d o t t a r r l , h o g y v i s s z a i s j h e s s e n a f l d r e , m i e l Qt t v a l b a n a m s v i l g r a m e n n e . C s a k p p e n az utat akarta jl kiismerni odig, hogy mindent tudjon azoknak a megmentsre, akiket komolyan szeretett betegei kzl. Mondom, civil ruhban, ahogyan az utcrl jtt be: - a fehr kabtos szanatriumi orvosok kztt egy napon megjelent A veres is (r g i i s m e r Qs m ) , j d a r a b i d e i g n m n n z e g e t e t t , a n l k l h o g y k z e l e b b j t t v o l n a g y a m h o z e z a s z z k i l s , c i r k u s z i b i r k z h o z h a s o n l , k o p a s z s m g k o p a s z a b b r a n y r o t t f e j q, a z o p u l e n s t p l l k o z s t l k i s s h z o t t n a k l t s z , d e r o p p a n t e r l y e s s m g i s n e v e t Qs k l s e j q r i e m b e r . . . - S z l l j o n k i a z g y b l ! - i n d t v n y o z t a H o r k a y d o k t o r , a k i v e l m e g l e h e t Qs e n b i z a l m a s v i s z o n y b a n v o l t a m . H o s s z h l i n g e m b e n , c s o n t i g l e s o v n y o d o t t t a g j a i m m a l , m g m i n d i g r i a d o z , h e l y k n a l i g m e g n y u g v g o n d o l a t a i m m a l ( h a b r A v e r e s j e l e n l t e s o k t e k i n t e t b e n m e g n y u g t a t o t t ) , k i l p t e m a z g y b l , s e g y s z k r e l t e m , h t t a l a z a b l a k n a k , a t i s z t e s g y l e k e z e t t e l s z e m b e n . g y l t a v d l o t t a t z e k t a n c s a v a g y a z i n k v i z c i e l n k s g e e l Qt t , a k i k b qn e i t k e r e s t k . E z a t a n c s t e s t e m b qn e i t k e r e s g l t e , m e r t b qn t u d a t o m r v n i g e n i s r j t t e m , h o g y t e s t i l e g s o k a t v t k e z t e m a f e n n l l e r k l c s i t r v n y e k , d e m g a b n t e t Q t r v n y k n y v p a r a g r a f u s a i e l l e n i s , a m e l y s z a b l y o k p p e n a n Qk s f r f i a k e g y m s k z t t i r i n t k e z s t s z a b l y o z z k . ( S o k s z o r b e c s u k h a t t a k v o l n a e g y - e g y n Qi f l j e l e n t s r e . ) E n g e d e l m e s e n k i m s z t a m t e h t a z g y b l , s l e s t t t s z e m m e l h e l y e t f o g l a l t a m a k a r n l k l i s z k e n . M e g a n n y i n y l k n t f r d o t t r m m i n d e n o r v o s i s z e m a s z o b b a n . L e g f i g y e l m e s e b b e n n z e t t r m A v e r e s , a k i t e t Qt Ql t a l p i g v g i g n z e g e t e t t , m i n t h a s o h a s e l t o t t v o l n a ( p e d i g p p e n e l e g e t l t o t t r g e b b i g y g y t s a i a l a t t ) . N e m i s n a g y o n c s o d l k o z t a m , a m i k o r d o k t o r C i p s z h a n g j t a h t a m m g l h a l l o t t a m : - M o s t f o g j a m e g a k t k e z v e l a s z k e t - m e r t e r Qs z a k o t n e m a k a r o k a l k a l m a z n i - , e g y k i s o p e r c i j n , m e l y m e g s z a b a d t j a a k n j a i t l . - A k r a f e j e m e t i s l e v g h a t j a - f e l e l t e m a h t a m m g t t l e n g e d e z Q f e h r k a b t o s n a k , m e r t a m g y i s t u d t a m , h o g y A v e r e s j e l e n l t b e n n e m t r t n h e t i k v e l e m s e m m i b a j . O t t l t a z o r vosok kztt a maga mzss alakjval, emberfeletti erejvel minden gyilkossgi ksrletet megakadlyoz. Valban A veres hipnotizl tekintete alatt, a kk szemek biztat sugrzsa kzben gyet sem vetettem a szrsra, amely nyakszirtemen rt... Azt gondo l t a m m a g a m b a n , h o g y d o k t o r C i p s z n y i l v n a z a g y v e l Qm r e , v r e m r e k v n c s i , a m e l y e t m a j d v e g y v i z s g l a t c l j b l m e g v i z s g l l a b o r a t r i u m b a n . ( K s Qb b a z t m o n d t k , h o g y a z i l y e n s z r s h o z r e n d k v l i k z g y e s s g s z k s g e l t e t i k , m e r t h i b a e s e t n a h e l y s z n e n m a r a d h a t a p c i e n s . M e g k e l l a d n i d o k t o r C i p s z n e k , h i b a n l k l d f t t m qs z e r v e l - a z o r v o s i g y l e k e z e t m e g v o l t e l g e d v e m qk d s v e l , a m g n g y e t s e m v e t e t t e m r . ) n c s a k A v e r e s m o s o l y g a r c t n z t e m , a k i o l y a n j k e d v qn e k l t s z o t t , m i n t h a n e v e n a p j a , Lajos napja volna!... Mintha egy kedvre val beteg kerlt volna elbe, akit passzival lehet majd gygytani!... Mintha tudsi llapotnak legkedvesebb idejhez rkezett volna, amikor hallos csontvzamat, megzavarodott magaviseletemet, lettelensgemet szemgyre vette! - N o - m o n d t a , m i k o r f e l l l o t t , m i n t h a g y r k Qz n i k e z d e n e a v i a d a l h o z , a m e l y e t a z g y a m f e j n l l Q H a l l l a l a k a r n a m e g v v n i . ( A z l m o s k n y v s z e r i n t a h a l l a k k o r e l k e r l h e t e t l e n , h a a l b n l l l m e g a b e t e g n e k . A m g a f e j n l l l , a d d i g c s a k m e g l e h e t v e l e k z d e n i v a l a h o g y . ) O d a l p e t t a z g y a m h o z , s o l y a n k z m o z d u l a t t a l , a m e l y e t c s a k Q t u d o t t : n a g y , f e h r k e z t , p r n s , k i m o n d h a t a t l a n u l j l e s Q t e n y e r t a s z v e m r e h e l y e z t e . K z b e n a s z e m e m b e n z e t t , k o m o l y a n , t qn Qd v e , e l g o n d o l k o z v a . . . O r v o s , a k i l l a b e t e g f l t t , s g o n d o l k o z i k . V a j o n m e g m e n t h e t Q, v a j o n r d e m e s m e g m e n t e n i m g e r r e a z l e t r e ? r e z t e m , h o g y e z a z a p i l l a n a t , a m i k o r m e g k e l l s z l a l n o m : - L e h e t ? - k r d e z t e m s u t t o g v a . - L e h e t ! - f e l e l t d a r a b i d Q m l v a . I g e n c s e n d e s e n , m i n d e n f l e o r v o s i f o n t o s k o d s n l k l , m i n t h a c s a k e g s z e n e g y s z e r qe n m e g e n g e d e t t v o l n a v a l a m i t . N e m n a g y d o l g o t . . . C s a k p p e n a n n y i t , h o g y t o v b b l h e s s e k . A k e z e m g m i n d i g b o l o n d , h b o r g , n y a r g a l , b u k d c s o l , k o r o n k n t m e g t b o l y o d s z v e m e n p i h e n t , h o g y a n n a k m i n d e n m e g m o z d u l s t m e g f i g y e l j e : - S o m l a i m a j d c s i n l f o t o g r f i t a s z v r Ql . A z t n m a j d m e g l t j u k , h o g y h o g y a n f o g u n k a d o l o g n a k . - F l e k , h o g y a d d i g m e g h a l o k - f e l e l t e m r e b e g v e . - A h a l l t l n e m k e l l f l n i , m i n d e n b i z o n n y a l n i s m e g h a l o k - m o n d t a e g y s z e r qe n A v e r e s , s s z e m e g y r a g y o g o t t , m i n t a l e g t a v a s z i a s a b b g b o l t o z a t , a l e g r e m n y t e l j e s e b b t a v a s z , a m e l y v a l a h a a f l d n j r t . - M g n i s , f Qo r v o s r ? - k r d e z t e m h i t e t l e n l . - n i s , b a r t o m , d e e r r Ql m o s t n e v i t a t k o z z u n k . H A T O D I K F E J E Z E T K l n s b e t e g p o l k - H o g y a n v i s e l k e d j e m l t o g a t k k a l s z e m b e n ? - k r d e z t e m A v e r e s t , m i u t n n m i r e m n y s g m g i s c s a k t m a d t s z v e m b e n , h o g y n h n y e m b e r r e l b e s z l n i f o g o k , m i e l Qt t b e a d n m a k u l c s o t . A v e r e s e l k o m o l y o d o t t . . . L t s z o t t , h o g y n i n c s n y r e , h o g y e n n y i r e m o h v a g y o k a z l e t f o l y t a t s r a . - A m a g a m r s z r Ql a z t s z e r e t n m , h o g y n e n a g y o n f r a s s z a m a g t l t o g a t k k a l , a k i k k l n b e n s e m l e s z n e k t e k i n t e t t e l a z l l a p o t r a . M g e g y d a r a b u t a t k e l l m e g t e n n i e e g s z e n m a g n y o s a n . N e m r u h z h a t j a t s z e n v e d s e i t s e n k i r e , m i n t a h o g y t i t k o n s z e r e t n . S e n k i s e l e s z b o l o n d m a g a h e l y e t t m e g h a l n i v a g y s z e n v e d n i , a z i l y e s m i a z e m b e r e g y n i t e e n d Qj e . ( V a l b a n , t i t k o n a z t g o n d o l t a m , h o g y a m e g h a l s e s e t r e v a l a k i t f l k r e k , h o g y h e l y e t t e m m e g t e g y e . V l l a l j a e z t a z l d o z a t o t i s , m i n t m s e g y e b e t i s a z l e t b e n . S t i t k o n n h n y h o z z m k z e l l l s z e l l e m a l a k j a s u h a n t e l e l Qt t e m . D e e r r Ql m a j d k s Qb b b e s z l n k . ) A v e r e s g y f o l y t a t t a : - E l l e n b e n r e n d e l e k m a g a m e l l p o l k a t - n e m a z n k e d v r e v a l k v r a s s z o n y t , a k i a d v n y o n n y j t z k o d o t t e d d i g , a m g m a g a a s z o b b a n j r t j s z a k a , v a g y a g a n g o n k e r e s t e a z t a h e l y e t , a h o l k i u g o r h a t n a a m s o d i k e m e l e t r Ql . n n e m s z e r e t e m a k v r p o l n Qk e t , m e r t a z o k m i a t t a k r a z g y b l i s k i e s h e t i k a b e t e g . M e g n y u g o d h a t i k b e n n e , h o g y r e n d e s p o l k l e s z n e k , m g h a n e m i s n y e r i k m e g n y o m b a n t e t s z s t . - S z v a l b r t n Qr k e t , f Qo r v o s r ? - O l y a n o k a t , a k i k v i g y z n a k n a g y b e c s q e g s z s g i l l a p o t r a . E z z e l e l m e n t A v e r e s . K i c s i t m e g r e n d l t e m k o m o l y s g t l , s j r a m r l e g e l n i k e z d t e m a h e l y z e t e m e t . M g i s c s a k a z a sejtelmem, hogy csinlhattam valamit azokban a napokban, amelyeknek trtnetre sehogy se tudok visszaemlkezni, amely napok oly titokzatos homlyba vesztek emlkezetemben, hogy bennk minden megtrtnhetett - mg egy gyilkossg is, amelyet valaki ellen elkvettem. Igen, nagyon knnyen lehet, hogy ezekben az eszmletlen napokban legyilkoltam valakit, a k i u t a m b a k e r l t a z o k k z l , a k i k r e a b e t e g s g e m e l Qt t i i d Qb e n v a l a m i r t m e g h a r a g u d t a m . T a l n a m o t o r b i c i k l i s t t f o j t o t t a m m e g , a k i m i n d i g m e g s z l a l t a t t a g p e s s z e s h a n g s z e r e i t a z a b l a k o m a l a t t . . . T a l n e g y v e n d g l Qi p i n c r t , a k i n e m s z o l g l t k i m e g e l g e d s e m r e ? V a g y e g y j r k e l Qt , a k i t i s z t e l e t l e n l n z e t t r m , h o l o t t , b e t e g e m b e r l v n f Ql e g t i s z t e l e t b e n a k a r t a m l e g e l s Qs o r b a n r s z e s l n i . . . ? V a l a m i t t e h e t t e m , a m i t r v n y b e t k z i k , m e r t k l n b e n n e m v o l n a k u r z s i j u k v e l e m s z e m b e n i l y e n e l j r s t t a n s t a n i , m i n t e g y f e g y e n c c e l , a k i h a t a l m u k b a n v a n . V a l a m i s z r n y qs g e t k v e t t e m e l , a m e l y m i a t t a r e n d Qr s g k e r e s . . . M i n t h a d e t e k t v j r t v o l n a a s z o b m b a n n h n y n a p e l Qt t , s o l y a n k r d s e k e t t e t t f l , a m e l y e k r e n e m t u d t a m v l a s z o l n i . R o k o n a i m , k l n s e n f r f i r o k o n a i m h a n g j t i s t b b s z r h a l l o t t a m a z a j t e l Qt t , m i n t a z e l Qt t . K l n s e n S r i v a l , a z o r v o s n Qv e l v i t a t k o z t a k , a k i u g y a n n e m v o l t k i m o n d o t t e l l e n s g e m , m i n t a t b b i d o k t o r o k , d e b a r t o m s e m e r t l e n n i . H a l l o t t a m p l d u l t e k i n t l y e s n a g y b t y m k i s s p a l c o s z q b e s z d t , a m i n t a r r l v i t a t k o z i k S r i v a l , h o g y m i r t b u r k o l t a k p o k r c b a , h a n y u g t a l a n v a g y o k . N a g y b t y m g y b e s z l t , m i n t e g y g y s z , d e S r i s e h a g y t a m a g t . - B r m r t u d n m v g r e , h o g y m i t c s i n l t a m e s z r n y q n a p o k b a n ! - m o r o g t a m m a g a m b a n o l y a n f o g c s i k o r g a t v a , h o g y a f o g a i m m e g f j d u l t a k , s Qt a z l l k a p c s o m i s . - K i a f e n t l t e m m e g , h o g y e n n y i t k e l l s z e n v e d n i ? - j a j g a t t a m , m i k o r e s t e l e d n i k e z d e t t . E k k o r l p e t t b e a s z o b b a P i s t a b c s i , a k i e g y i k p o l m l e s z . Z m k , s z l e s v l l , v r h e n y e s b a j s z , n m i l e g h i m l Qh e l y e s f r f i v o l t , a k i k l v r o s i m i c i s a p k t v i s e l t a k o b a k j n , n e m s o k j b i z t a t o t t a s z e m b Ql , a m i k o r a z g y o n v g i g n z e t t . - n v a g y o k a P i s t a b c s i , m a g a p e d i g a b e t e g , a k i n e k e m e n g e d e l m e s s g g e l t a r t o z i k . F Ql e g o r d t a n i n e m s z a b a d . g y s z l t f l n y e s h a n g o n , m i r e n y o m b a n a f e j h e z v g t a m a z g y m e l l e t t l l v i l l a m o s l m p t . - n b e t e g v a g y o k , t Ql e d t i s z t e l e t e t k v e t e l e k , t e b u g r i s p a r a s z t ! - v o l t a s z b e l i f e l e l e t e m . S m a g a m i s e l c s o d l k o z t a m h Qs t e t t e m e n . - M a g a e g y k t n i v a l g a z e m b e r - felelt ugyancsak Pista bcsi a villanykrte darabjait sszeszedegetve. - Majd lesz gondom magra, innen lve ki nem szabadul. - Maga az n emberem, Pista bcsi, gyse akarok mst, mint meghalni - szltam, s a fal fel fordultam, hadd ssn htulrl agyon az pol, csak jt tesz velem, megszabadt elviselhetetlen knjaimtl. m gy l t s z i k , P i s t a b c s i e g y e d l n e m m e r t e v g r e h a j t a n i a g y i l k o s s g o t , b e v r t a a z e s t t , a m g a m e l l r e n d e l t p o l n Q i s m e g r k e z i k , h o g y m a j d k e t t e n e l b n n a k v e l e m . E z a z p o l n Q a f Qv r o s t k r n y e z Q f a l v a k e g y i k b e n l a k o t t , s k l s e j r e n z v e v a l b a n o l y a n f l i g v r o s i , f l i g f a l u s i v o l t . I g e n c s k a r u h a s z a g o t h o z o t t m a g v a l , m i n t h a a z r e g a n y j a r u h j b a n j t t v o l n a b e a s z a n a t r i u m i s z o b b a , a k i ( a z r e g a n y j a ) b i z o n y o s a n m a g a i s p o l n Q v o l t , s m r Q t a n u l t a m e g , h o g y a n k e l l a b e t e g e t h a l l r a k n o z n i . D e a kkor riadtam csak meg igazn, amikor a hangjt meghallottam. Mintha a holl szlalt volna a holttetemem fltt! (Mert mg mindig a fal fel fordulva fekdtem, alvst szimulltam, hogy gy kiismerhessem azokat az embereket, akikkel hallomig egy szobban kell lnem.) A z Qs z i t j f l t t , a l o m b t a l a n b o k o r a l a t t d i d e r g Q b e t y r f l t t k r o g n a k g y a v a r j a k , m i n t Z l d n m e g s z l a l t f l t t e m , a z g y l b h o z l l v a : - E z v o l n a h t a z a d i s z n b e t e g ? - E z , a g a z e m b e r ! - f e l e l t P i s t a b c s i , a k i v e l ( h a t n n e m i s m e r t k v o l n a e g y m s t ) n y o m b a n s s z e b a r t k o z o t t a r n c o s k p q, c s o n t o s , b o s z o r k n y k l s e j q Z l d n . l l t a k e g y m s m e l l e t t , s n z t k a l v s o m a t . r e z t e m , h o g y o l y a n v a d e m b e r e k , a k i k k e l e g y e t l e n k z s s z a v a m , k z s g o n d o l a t o m v a g y k z s r z s e m s e l e h e t . A c i v i l i z c i l e g a l s f o k r l v a l e m b e r e k , a k i k a b e t e g e k k r l i p i s z k o s t e n n i v a l k a t e l v g z i k u g y a n , d e e z z e l s z e m b e n g y ql l i k a r j u k b z o t t b e t e g e t , a k i t c s u p n a z r t n e m t n e k a g y o n , m e r t h e t i p n z t k a p n a k u t n a . E z u t n m e g b e s z l t k , h o g y h o g y a n h e l y e z k e d n e k e l k r l t t e m j s z a k r a , h o g y k z n l l e g y e n e k . P i s t a b c s i a d v n y o n a l s z i k , m i u t n Q n a p k z b e n i s s z o l g l a t b a n v a n . - B i z o n y k i f r a d a z e m b e r a z i l y e n a k a s z t f r a v a l m e l l e t t - m o n d t a b i z a l m a s a n Z l d n n e k . ( H o l o t t e g s z i d Q a l a t t , m i t a m e l l e t t e m v o l t , n e m t e t t e g y e b e t , m i n t a f o l y o s r a j r t p i p z n i e g y r e t t e n e t e s s z u t y k o s k i s f a p i p b l , a m e l y e t k n n y e n z s e b r e l e h e t d u g n i a z o r v o s o k e l Ql . ) - N e k e m i s s o k h z i t e e n d Qm v a n o t t h o n , m i t a a l n y o m f r j h e z m e n t . M o s t m r n e m c s a k Qr k e l l d o l g o z n i , h a n e m a v Qm r e i s . N e m t u d l l s t k a p n i a s z e r e n c s t l e n . - M i a f o g l a l k o z s a a v e j n e k ? - k r d i P i s t a b c s i . - U t a z k e r e s k e d Qs e g d , a k i j i d Qb e n a r u h s o k k a l , b a z r o s o k k a l , s Qt a p a n o r m s o k k a l i s e g y t t j r t a a v i d k i v s r o k a t . D e e n n e k m o s t v g e . A g a z d k m a g u k r u l n a k - m o n d Z l d n . - N e m l e h e t a p a r a s z t n a k e g y n a d r g o t s e m e l a d n i . P i s t a b c s i u g y a n r s z v t t e l h m m g t t , d e m g s e m o n d o t t l e a d v n y r l , m i u t n a z p o l k k z t t e z g y v o l t s z o k s b a n . - K t n a g y s z k e t , e z e k b Ql a b l e l t e k b Ql , t e s z n k m a j d i d e , s z e m b e e g y m s s a l , m aga ott is pihenhet, Zldn, legalbb kzelebb van a beteghez, ha az jjel nyugtalankodik. Zldn mltatlankodva krdezte: - A fekete fene egye meg, azt is szokta?... - Szokott ez az alval mindent! - felelt Pista bcsi. ...Magamban nha azt gondoltam, ho g y e z a m e g b e c s t e l e n t Q b n s m d u g y a n c s a k d o k t o r C i p s z t a l l m n y a i k z t a r t o z o t t , m i n t e g y b k n z s z e r k e z e t , s i l y e n f o r m n a k a r t a a z a l u s z k o n y s g r a , t e s t i s l e l k i l e m o n d s r a h a j l a m o s b e t e g e t b r e n t a r t a n i , h a t r o m b i t i n e m s z l t a k . H E T E D I K F E J E Z E T A s z e r e l e m e l j n a s z r n y e t e g e k k z i s A z e l Qa d o t t a k b l k r l b e l l a z t l e h e t n e k v e t k e z t e t n i , h o g y a d v n y o n h o r k o l P i s t a b c s i ( m i n d i g a n a g y l b u j j a i t m u t a t t a ) , v a l a m i n t a z g y m e l l e t t r o s s z s z a g a n f e k v Q s f e l t r e k v Q g y o m o r s a v a i t h a l l h a t k o r t y o k b a n n y e l e g e t Q r e g Z l d n t r s a s g b a n a m i n d e n h a t S z e r e l e m a m g y i s e l h a g y t a v o l n a a h a l n i v g y B e t e g e m b e r t . . . E l l e n b e n e z n e m t r t n t m e g , a b b a n a z i d Qb e n s e m , a m i k o r g y u t l t a m m a g a m a t t e s t i r o m l o t t s g o m r t , l e l k i k a t a s z t r f m r t , t k l e t e s m e g n y o m o r o d s o m r t , h o g y m i n d e n r o n s z a b a d u l n i a k a r t a m n m a g a m t l . A t e l j e s m e g s e m m i s l s , a l e g f o r r b b h a l l v g y , a z l e t b Ql v a l t k l e t e s e l s z a b a d u l s i d e j b e n , a m i k o r P i s t a b c s i f e n y e g e t Ql e g f e l - f e l h o r k a n t o t t d v n y r l , m i n t e g y v a d e m b e r a z s k m n y b a j u t o t t f e h r e m b e r r e - a m i k o r Z l d n b o r z a s z t c s o n t o s , s z i n t e m r a k l i n i k a i s p i r i t u s z o s v e g e k e t i s m e g t a p a s z t a l t l b v a l a z a r c o m f e l r g o t t ( m i u t n s z e m k z t f e k d t v e l e m a z g y m e l l e t t ) , m g e b b e n a k r i t i k u s i d Qb e n i s m e g j e l e n t a S z e r e l e m a h a l o t t i s z o b b a n , a h o l a h a l d o k l m r c s u p n a b b l a s z e m p o n t b l t e n g e t t e - l e n g e t t e l e t t , h o g y m e g t u d h a s s a , h o g y m i t k v e t e t t e l e s z m l e t l e n n a p j a i b a n , m i v e l i s v d o l j a Qt a z g y s z s g ? . . . M e r t e g y i d Q t a i n k b b f o g h z - v a g y f e g y h z b n t e t s n e k t e t t v o l n a s z v e s e b b e n e l eget, mint itt, a szanatriumi fehr szobban az polk s orvosok trsasgban lni... (Esetleg valami olyant is tett, amirt a brsg elrendeli azonnali felakasztst. Ez lett volna a legkedvesebb a beteg rszre.) s a Szerelem mgis eljtt. Meg kell a d n i , h o g y z a v a r o s i d Q v o l t a b e t e g l e t b e n . A n a p n a k h u s z o n n g y r j b l h s z a t r e n d s z e r i n t a m s i k v i l g o n t l t t t d r . B i h a r i i n j e k c i i n a k s e g t s g e i r v n , e g y r t c s a t z o t t d o k t o r C i p s s z e l , e g y r t a s a j t k n z i v a l , P i s t a b c s i v a l s Z l d n v e l , e g y r t h o z z t a r t o z i v a l , a k i k k e g y e t l e n l m e g l t o g a t t k , s k e g y e t l e n h r e k e t h o z t a k a v i l g b l - a h t r a m a r a d t r t a S z e r e l e m n e k s z e n t e l t e . . . A m l t i d Qb Ql j t t a S z e r e l e m t z - t i z e n k t n Q a l a k j b a n , a k i k e t B e t e g e m b e r v l e m n y e s z e r i n t : m i n d s z e r e n c s t l e n n t e t t , m e r t s o k k a l e l Qb b e l h a g y t a Qk e t , m i e l Qt t s z r e v e t t k v o l n a m a g u k a t . A B e t e g e m b e r a z z a l k n o z t a m a g t , h o g y t u l a j d o n k p p e n e z e k n e k a n Qk n e k s s z e f o g o t t , e g y e s t e t t , a z e g e t k o m p r i m l t a n o s t r o m l t k o z d s a v o l t m e g i n d t j a a b e t e g s g n e k . H a e n n y i n Q t k o z d i k , s r , d h n g , a l k a l m a t l a n k o d i k e g y s z e r r e e g y e t l e n e m b e r r t , a k k o r l e h e t e t l e n s g , h o g y k i n e n y l j o n e l Qt t e a b r t n k a p u j a , a h o l m a j d v a l a m i c m e n f e l a k a s z t j k . ( A t r v n y k n y v t e l v e v a n p a r a g r a f u s o k k a l s b n t e t s e k k e l , v a l a m e l y i k m a j d a l k a l m a z h a t l e s z B e t e g e m b e r r e , a k i s s z e t r t s g b e n , m e g k n z o t t s g b a n , t e h e t e t l e n s g b e n v a l b a n s k o m o l y a n b qn s n e k r e z t e m a g t - m i n t m a j d a z a l b b i a k b a n p o n t o s a n k i d e r l . ) P e r s z e a n Qk n e m s o r s z m s z e r i n t j t t e k , m i n t a d i v a t l a p o k s a k i r a k a t o k m o d e l l j e i , m i n t e g y Z i c h y M i h l y - f l e r a j z b a n , a h o l n e m t u d j a a z e m b e r , m i k o r k e z d Qd i k a z Qr l e t . M i n d e n r e n d s z e r n l k l - m i n t e g y f o s z l n y a z l e t t r t n e t b Ql - ; n a g y m a z u r t t n c o l t e g y s z e r G y n g y i v e l , e g y l e l k e s e n h e r v a t a g , t b b e t p r b l t s a z l e t r m e i t m r u g y a n c s a k m e g b e c s l Q k i s a s s z o n n y a l , a k i h l s v o l t m i n d e n s z e r e l m i v a l l o m s r t , m e r t t a p a s z t a l a t b l t u d t a , h o g y r e g g e l r e e l f e l e j t i k . V a l a m i k m f o r s z a g o r v o s s g o t h a s z n l G y n g y i , e g y S z a t m r m e g y e i o r v o s s z k s b e n l e v Q f e l e s g e . E z a k m f o r s z a g m e g z a v arta a Betegembert az jonnan kezdett cskoldzsaiban. Idegbeteg vagy gyomorbeteg asszony volt Gyngyi, de roppant hajlamos a szp szavakra, amelyeket akkoriban, eddigi szomor lete krptlsul intztek hozz. - , mr el is felejtettem, hogy kk az gboltozat. n juttatta megint eszembe - mond Gyngyi a csaldott, de mgis szerelemre termett asszonyok szentimentalizmusval. G y n g y i , m i n t f i n o m l e l k q n Q, h a m a r s z r e v e t t e a h e l y z e t e t , s e l t qn t a B e t e g e m b e r l e t b Ql , b i z o n y r a s o k s r s s a l e g y b e k t v e , m e r t a z o k k z t a r t o z o t t , a k i k s r d o g l n a k m a g u k b a n . m e , a k n n y e k r t , a z e g y f o g a t k o c s i b a n h a z u g s z e r e l m i s z a v a k r t , a z t t e r e m b e n b i z t a t p i l l a n t s o k r t , a z e r d e i s t r t s a z u t n a k v e t k e z Q l m n y e k r t m o s t f i z e t n i k e l l a B e t e g e m b e r n e k , m i n t v a l a m i k n n y e l m q a d s n a k , a k i a z t h i t t e , h o g y a d s s g a i t e l f e l e j t e t t k . J s d e r k n Q v o l t - s z e n v e d n i r t e n e m i s v o l t f j d a l m a s . A z a j k i g r Q f t y o l k j a v o l t , a m e l y e t e l l e p t e k a h p i l l k , s k k s z e m e v g t e l e n b i z a l o m m a l s u g r z o t t a f t y o l k a c i r d i a l l , m i n t h a e g s z l e t t r b z t a v o l n a B e t e g e m b e r r e . - B o c s s s o n m e g , G y n g y i , h o g y n e m v o l t a m r d e m e s a b i z a l m r a ! - o r d t o t t a b e t e g knjban az elsuhan ltomny megjelensre, mire Pista bcsi egyet, mrgeset horkantott a dvnyon. - Ez az akasztfra val mg jszaka se hagy nyugodni? - krdezte megfordulva fektben. Zldn, aki ugyancsak felbredt: a lbt, a talpt igyekezett a beteg nyitott szjba nyomni. gy elmlt Gyngyi a vilgbl... - Csak mg egyszer tallkozhatnk jsgossgval, engedelmessgvel - sgtam a fal fel fordulva, mert hla istennek, gy fekdt az gyam, hogy nem kellett a szvemre fekdni, mikor a fal fel akar t a m f o r d u l n i . N Y O L C A D I K F E J E Z E T F i s c h e r i n , d u K l e i n e . . . r d e k e s , h o g y p p e n G y n g y i , a h u s z o n n g y r i g s e m t a r t i s m e r e t s g ( s s z e r e l m i v i h a r ) j t t e l Q a m l t i d Qb Ql e l s Qn e k a s o k s z e n v e d l y e s , h o s s z a d a l m a s s v a l b a n l e l k e t s g o n d o l a t o t k n z s z e r e l m e k k z l . . . ( T a l n p p e n a z r t , m e r t j v o l t , m i n t e g y h s v t i b r n y , e g y e t l e n s z e r s e m e s k e t e t t m e g , h o g y r k k f o g o m s z e r e t n i , m i n t a l e g t b b a s s z o n y s g , a k i l e t r e - h a l l r a v e t t e a d o l g o k a t , s m i n d e n d l u t n m e g k e l l e t t e s k d n i e g y i k - m s i k e l Qt t . - , n gazember - gondoltam magamban, s a hallomat kvntam, mint ami mindent jv tesz.) Fischerin, du Kleine egy olyan jszakn jtt, amikor Zldn mltatlankodva ordtozott jfltjban gyam fltt, hogy a gyomrba rgtam fektben, s ezzel nagy fjdalmat okoztam neki. - N o - m o n d t a m e l g v i l g o s s s z e l - , a z r t a z l d o z a t r t , m e r t E r z s b e t f a l v r l v a g y K i s p e s t r Ql i d e j r e s t n k n t a l u d n i a z g y a m m e l l , n e m i s r d e m e l t b b e t , m i n t e g y h a s b a r g s t ! ( H o l o t t s o h a l e t e m b e n n e m r g t a m m e g s e n k i t , m g e g y k u t y t s e . ) D e n e m g y Z l d n s k s Qb b P i s t a b c s i , a k i t t a l p r a l l t o t t b Q m a g y a r g a t y j b a n a k a n a p r l , a h o l h o r k o l n i s z o k o t t . . . T r v n y s z k i t r g y a l s t t a r t o t t f l t t e m a z p o l s a z p o l n Q, m i k z b e n a h a j a m n l f o g v a n h n y s z o r v g i g h z o g a t t a k a s z a n a t r i u m i s z o b n , m ajd a trgyals vgn Pista bcsi kijelentette, hogy az ilyen gazember, aki polit nem hagyja aludni, nem rdemel egyebet, mint azt, hogy hossz szeget verjenek a feje bbjba, a haja al, ahonnan nem ltszik a szeg feje. De Pista bcsi mg be sem fejezt e a k i s p e s t i s e r z s b e t f a l v i p o l k s p o l n Qk n e v b e n m o n d o t t s z n o k l a t t - m i k z b e n e g y n e h z v a s d a r a b o t t e t t a l b a m r a , h o g y a z t t b b n e m m o z d t h a t t a m - , m i d Qn m r f l l o m b a n , k n j a i m s m e g a l z t a t s a i m k z e p e t t e m e g j e l e n t F i s c h e r i n , d u K l e i n e . . . , o l y a n k z e l r Ql , h o g y c s a k n e m e l r h e t t e m . M o s t i s v r s s z Qk e , k k s z e m q s h a l l a t l a n u l b r n d o s , m i n d i g b r n d o k k e l l Qs k z e p n s z d m a v o l t , m i n t m i n d i g a z l e t b e n . K i s t e r m e t q v o l t , s a l i l a s z n e k e t k e d v e l t e k a l a p b a n , r u h z k o d s b a n , c i p Qb e n s t i n t b a n , a m e l y b e t o l l a t m r t v a n h a l e v e l e t r t . T a l n a l e g f i n o m a b b n Q v o l t , a k i t v a l a h a i s m e r t e m , s o h a e g y k z n a p i , m s o k v a l i s m e g e g y e z Q g o n d o l a t a . E g y t e s t m o z d u l a t a s e m v o l t h a s o n l e g y b h l g y e k h e z , a k i k m g i s c s a k l e t z qe k , l e t s z a g a k , l e t v e r e j t k e s e k v o l t a k n h a - n h a a s z e r e l e m r i b a n . . . F i s c h e r i n , d u K l e i n e m i n d i g o l y a n v o l t , m i n t e g y k o t t a j e g y a h a n g v e r s e n y n e k e s n Q f z e t b e n . Z e n d l t , m i n t a c s i g a , a m e l y e t a s z a l o n a s z t a l r l b r m i k o r f l v e s z n k , s f l n k h z t a r t u n k . Z e n e v o l t a v r e l k t e t s b e n s a z u t c a i l p s e i b e n i s . T e h t e z a n a g y o n f i n o m , s z a l o n j b a n i s z o n g o r j a m e l l e t t , j s r g i z e n e d a r a b j a i k z t t l Q n e k e s n Q j t t e l m e g v i g a s z t a l n i a t e s t i l e g s l e l k i l e g m e g a l z j e l e n e t u t n . . . M i k o r v e l e v o l t a m i s m e r e t s g b e n , t e t Qt Ql t a l p i g s e l y e m b e n j r t a m . N e m c s a k a f r a k k o m a t , m e l l n y e m e t b l e l t e t t e m a l e g f i n o m a b b s e l y e m m e l , h a n e m m g n a d r g s z r a i m a t i s , a m i r Ql b e s z l n i u g y a n i l l e t l e n , d e m e g k e l l m a g y a r z n i , k i v o l t F i s c h e r i n , d u K l e i n e , a k i a n e h e z e n e l v i s e l h e t Q, b e c s t e l e n p e r c e k b e n e l m b e l p e t t a f a l b l . - A c s e l d s g n e m s z m t , m a j d k i r g j u k ! - m o n d m i n d e n h o s s z a d a l m a s a b b v i g a s z t a l s h e l y e t t a b e t e g s z o b a f a l b l , a h o l t i t k o n v a l a m e l y k i s l y u k a t f r t , h o g y v e l e m t r s a l o g h a s s o n ( m i n t a k r d o k t o r C i p s z a m e n n y e z e t b e , h o g y f l t t e m l e v Q s z o b j b l s z e m m e l t a r t h a s s o n ) . - H o g y k e r l t i d e ? - k r d e z t e m k n j a i m k z t t . - N a g y o n e g y s z e r qe n . M a g a u g y a n m r v e k t a n e m t r Qd t t v e l e m , m i n t a k r a k e r e s z t e s l o v a g e l f e l e j t i a m r n Qt , a k i v e l h a j d a n b a n d o l g a v o l t . A k i t a l n a z l e t t m e n t e t t e m e g a l o v a g n a k . . . ( I g e n - s u t t o g t a m - , e g y s z e r . . . ) K n n y e l m qs g e i m m i a t t k n o s z a v a r b a n v o l t a m , s a z n e k e s n Q a b b a h a g y t a a n a g y o p e r k r i i n a k n e k l s t , s a z k s z e r e i t t e t t e r t e m z l o g b a . . . K l n s i d Qs z a k v o l t , a m e l y v a l b a n c s a k e g y l e t r e - h a l l r a e l s z n t l o v a g l e t b e n f o r d u l h a t e l Q - h o g y a f e n e e g y e n m e g r t e . - H o g y k e r l t i d e ? - i s m t e l t e m e l l g y u l v a . - K i b r e l t e m a z n v e l s z o m s z d o s s z o b t a s z a n a t r i u m b a n , s m o s t m r m i n d i g m a g n l l e s z e k , h a s z e n v e d . g y f e l e l t a h a n g a t r a g i k u s n a k i n d u l t j s z a k n . M i e l Qt t a s z o k s o s m l y l m o m b a ( e s z m l e t l e n s g e m b e ) m e r l t e m v o l n a , t e l j e s p o n t o s s g g a l h a l l o t t a m a F i s c h e r i n , d u K l e i n e c m q n m e t d a l z e n j t , a m e l y e t h a l l h a t a t l a n c i m b a l o m h r o k k a l e l l t o t t h a n g s z e r e n j t s z o t t a k v o l n a r v i d u j j , k i s k e z e k ( a m i l y e n F ischerin, du Klein- volt), s nekelt hozz egy szoprn hang, mint a hajnal bredse (amilyen hangja ugyancsak Fischerin, du Klein-nek volt). Ht eljtt a legzavarodottabb, a legfurcsbb, a legrthetetlenebb azok kzl, akiket ismerni szerencsm volt . C s a k g y e r m e k e i r e v a l l l a n d h i v a t k o z s s a l l e h e t e t t Qt v i s s z a t a r t a n i a t t l j d a r a b i d e i g ( e g y v a g y k t v i g ) , h o g y m e g n e l j n e n g e m s m a g t , m e r t a t e l j e s e g y e s l s t c s a k g y t u d t a e l k p z e l n i . F i s c h e r i n k o p o g o t t a f a l b l , s h a l k a n d a l o l t e g s z j s z a k n , m e r t m s k p p e n n e m t u d t a a z l e t e m e t m e g m e n t e n i . K I L E N C E D I K F E J E Z E T A v e r e s n e k n e m t e t s z e n e k a d o l g o k A v e r e s n a p o n t a - n h a k t s z e r i s , d l e l Qt t s d l u t n - m e g l t o g a t o t t , m e r t a m b c i j t , o r v o s i h r n e v t t e t t e f l a r r a a t t e l r e , h o g y a m e n t h e t e t l e n n e k l t s z b e t e g e t m e g g y g y t j a . ( E g y p r s z o r m r , m i n t a r e g k m o n d t k : m s b e t e g e k g y a m e l l e t t i s b i r o k r a k e l t a c s o n t e m b e r r e l a h a l d o k l r d e k b e n , s g y o d a t e r e m t e t t e a c s o n t e m b e r t , h o g y a z m g a t j k o n s e m e r t e s z t e n d Qk i g m u t a t k o z n i . I g a z , h o g y i z m a i i s v o l t a k a b i r k z s h o z . ) N e k e m c s a k a z n e m t e t s z e t t , h o g y m i n d i g a s z o k s o s , f e h r k a b t o s , n a g y , o r v o s i k s r e t t e l j t t . N e m t u d t a m v e l e b i z a l m a s a n b e s z l g e t n i a m s v i l g i e s e m n y e k r Ql , a m e l y e k b Ql m r k s t o l b a k a p t a m e g y - e g y j e l e n e t e t . A v e r e s m g c s a k k z e l s e j t t a z g y a m h o z , c s a k m e s s z i r Ql f i g y e l t , m i n t e g y v i z s g l b r , p e r s z e m i n d i g c i v i l b e l t z v e a f e h r k a b t o s s z a n a t r i u m i o r v o s o k k z t t , m i n t h a n e m a k a d t v o l n a a h z b a n a z Q t e r m s z e t f l t t i t e r m e t h e z a l k a l m a s k p e n y e g . V a g y v i d o r m o s o l l y a l , v a g y u n o t t a n n z t e a v e l e m v a l e s e m n y e k e t . A z g y n e v e z e t t l z t b l k a t s m s p o l i j e l e n t s e k e t t a r t a l m a z h r a d s o k a t n e m i s i g e n n z t e , c s a k l t t b b n y i r e a h t t r b e n , n h a o l y a n e g y k e d v qe n - m o n d o m - , m i n t a k i v l e t l e n l v e t Qd t t v o l n a a s z a n a t r i u m b a , a b e t e g s z o b b a , a k i t a l a p j b a n v v e n e m i s n a g y o n r d e k e l a z e g s z e s e t - v a g y o l y a n v i d o r t e k i n t e t t e l , m i n t v a l a m i c i r k u s z b a n , a h o l k e d v r e v a l e l Qa d s o k a t r e n d e z n e k p o l k , p o l n Qk , o r v o s o k s h o z z t a r t o z i k . A v e r e s , m i k o r h r t v e t t e a n Qi l t o g a t s o k n a k , k i c s i n y t e l f i n t o r t o t t a h s o s , n a g y o r r t : - A n Qk k z l c s a k a z p o l n Qt s z e r e t e m a b e t e g k r l - m o n d e l g m e g r o v h a n g o n ( h l i s t e n n e k , n e m v o l t j e l e n a z j p e s t i v a g y r k o s l i g e t i v a s o r r b b a , h o g y A v e r e s m e g j e g y z s t h a l l o t t a v o l n a - o d a k i n t v o l t a p e r i f r i k o n , a h o l b i z o n y o s a n k o r a s z l t t g y e r m e k e k e t s o t t e l a s z e m t d o m b a l , m i n t l t a l b a n g o n d o l t a m e r r Ql a h l g y r Ql , a k i j d a r a b i d e i g m e g k e s e r t e t t e a z l e t e m e t ) . - A z p o l n Qj v e l a z t n l e v i z s g z o t t , t i s z t e l t f Qp r o f e s s z o r r - s z l t a m a z g y b l o l y a n e l s z n t a n , m i n t a k i n e k m r m i n d e n m i n d e g y . - H a a l o n d o n i s s v j c i k r h z a k b a n , a h o v t a n u l n i j r , i l y e n p o l n Qk e t a d n a k a b e t e g e k m e l l , a k k o r s e m a n g o l , s e s v j c i l l a m p o l g r n e m s z e r e t n k l e n n i . M e g m a r a d o k i n k b b a l f l d i b e t y r n a k . A v e r e s t n d k l Q k k t e k i n t e t v e l r m n z e t t , m i n t h a n a g y o n t e t s z e t t v o l n a n e k i m e g j e g y z s e m . A k r l t t e l d g l Q s z a n a t r i u m i , a z a z h e l y b e l i o r v o s o k h o z f o r d u l t k o m o l y a n , m i n t v a l a m i t a n c s a d s s a l . - S z e r e t n m , h a a z a b i z o n y o s p o l n Q v a l a m i v e l k o r b b a n j n n e b e e s t n k n t . s s z i g o r b b a n g y e l n e a r r a , h o g y a z e l Q r t s z a b l y o k p o n t o s a n b e t a r t a s s a n a k a b e t e g k r l , m e r t a s z a b l y o k m e g t a r t s a n l k l a m i k z r e m qk d s n k h i b a v a l . N a g y o b b r e n d e t s s z i g o r t j a v a s l o k b e t e g n k k e l s z e m b e n . S z i n t e f e l o r d t o t t a m k n o m b a n , a m i k o r b a r t o m , p r t f o g m , m i n d e n r e m n y s g e m n e k s z a v a i t m e g h a l l o t t a m : - T e h t f Qo r v o s r k e v e s l i e d d i g i s z e n v e d s e i m e t ? - k r d e z t e m k t s g b e e s e t t h a n g o n . - A s z e n v e d s e k n e k c s a k a z e l e j n v a g y u n k . K t k z z e l k e l l t a r t a n u n k n t , t i s z t e l t b a r t o m . R e m l j k , h o g y a k k o r s i k e r k o r o n z z a m u n k n k a t - f e l e l t A v e r e s , s t b b e t n e m v l a s z o l t h o z z i n t z e t t s z a v a i m r a . S z o k s a s z e r i n t e r Qs s z i v a r r a g y j t o t t , s v i d m a n p f k e l v e m e n t k i a z a j t n . T I Z E D I K F E J E Z E T A h z v t e l r Ql l t a l b a n E z e k b e n a z i s t e n t Ql , e m b e r t Ql e l h a g y o t t n a p o k b a n , a m i k o r i g a z b a n o l y a n e g y e d l r e z t e m m a g a m , m i n t e g y h a l o t t r e z h e t i m a g t e g y i d e g e n t e m e t Qb e n - m l y k b u l t s g a i m b a n , a f a l f e l f o r d u l t v a g y p o k r c o k k z t t t l t t t l l a p o t a i m b a n , m i n t e g y f e h r k s r t e t a r e n g e t e g b e n : t v o n u l t n h a e g y n Qi a l a k , a k i n h a v a l b a n s z l o t t i s h o z z m e m b e r i n y e l v e n , a k i n e k a k e z t m e g f o g h a t t a m s m e g s i m o g a t h a t t a m . B a r c s a i n v o l t a n e v e a b a r n a s z e m q, k r e o l a r c a s s z o n y s g n a k , v a l a m i k u l c s r n Qi v a g y h a s o n l m i n Qs g b e n m qk dtt doktor Cipsz szanatriumban, hol ltalban Madm-nak hvtk. Estnknt, amg Pista bcsi a pipjt szvta a folyosn, a Madm fehr kpenyeges alakja megjelent a szobmban a borzaszt Zldn mellett, s megszlalt kellemes hangjn. Mindig hzvt e l e k r Ql , t e l e k v s r l s r l b e s z l t Z l d n v e l , a k i n y i l v n m i n d e n m e g m o z d t h a t t e l k e t i s m e r t a f Qv r o s k r n y k n , a h z i k k n a k m g a r g i t u l a j d o n o s a i r a i s e m l k e z e t t . B i z o n y o s a n s o k e r z s b e t f a l v i , j p e s t i , b u d a i h z i k t k z v e t t e t t l e t b e n , a m i n t b e s z d b Ql k i v e t t e m . g y t u d t a d i c s r n i a s z e n t l Qr i n c i h z a k a t , m i n t h a o t t v o l n n a k a l e g s z e b b h z a k k e r e k e v i l g o n . A z t h i s z e m , a l e g j o b b b a r t s g b a k e v e r e d h e t t n k v o l n a , h a m a g a m i s h z v t e l t t e r v e z e k C i n k o t n . A M a d m k o m o l y a n h z a t a k a r t v e n n i , s e r r Ql e s tnknt hosszan brndozott, szinte fldntli hangulatban elbeszlgetett Zldnvel. Mintha a mennyorszgrl tudakozdott volna a Madm olyantl, aki mr megjrta a mennyeknek orszgt... ltek egyms mellett, s rkig beszlgettek egy erzsbetfalvi hzikrl, amely alkalmas volna rban s helyzetben a Madm-nak. - A s a r o k r a b o l t o t l e h e t n e t r e t n i , m e r t e z n a g y o b b j v e d e l m e t h o z , m i n t a m o s t a n i l a k s . F qs z e r e s n e k i g e n a l k a l m a s v o l n a a b o l t , m e r t a k r n y k e n n i n c s f qs z e r e s . A z u d v a r o n e g y k o c s i s z n t l e h e t n e p t e n i , a h o l a f qs z e r e s t a r t a n k o c s i j t . H t u l v a n a h z b a n e g y r a k t r n a k v a l p l e t , a h o l a f qs z e r e s p o r t k j t e l z r h a t n , h a b r e z e k n e k a k i s e b b f qs z e r e s e k n e k n e m i g e n s z o k o t t r a k t r r a s z k s g k l e n n i , h e t e n k n t v s r o l n a k a f Qv r o s i n a g y k e r e s k e d Qt Ql . A z a n g y a l i M a d m m l y e n , s z e r e l m e s e n s h a j t o t t : - n m s z r o s n a k s z e r e t n m b r l e t b e a d n i a b o l t o t , m e r t a m s z r o s m e g b z h a t b b e m b e r r e n d s z e r i n t , m i n t a f qs z e r e s . s n a g y k n y e l e m , h a a m s z r o s o t t v a n a h z b a n . - A f qs z e r e s i s n a g y k n y e l e m - f e l e l t Z l d n . . . . R e n d s z e r i n t i l y e n s h a s o n l s z a v a k h a n g z o t t a k a k a n a p r l , a h o l a k t a s s z o n y e g y m s m e l l e t t a l e g n a g y o b b b i z a l m a s s g g a l l d g l t . F qs z e r e s s m s z r o s , a z a d s a b r l e t , f i z e t s i m d o z a t s v a l a m i K e r s n c r d e k e l t e Qk e t , a k i n e k a d s v t e l i i r o d j a v o l t C i n k o t n v a g y E r z s b e t f a l v n . H l i s t e n n e k , v e l e m i l y e n k o r n e m t r Qd t e k , h a g y t a k n y u g o d t a n f e k d n i , l e g b a m b b b v a g y l e g k i r l y i b b g o n d o l a t a i m , a l i g e l v i s e l h e t Q t e s t i s l e l k i f j d a l m a i m v a g y a k z e l g Q h a l l r m e i v e l f o g l a l k o z g o n d o l a t a i m k z e p e t t e a z g y o n , a f a l f e l f o r d u l v a , m i n t h a n e m i s v o l n k a v i l g o n . I l y e n k o r m g k e z e m e t i s k i n y j t o t t a m v a l a m e l y f a l i r n y k , r e n d s z e r i n t a r m l e s k e l Qd Q s z r n y e t e g u t n , a m e l y m a j d j j e l m e g f o j t , v a g y a p u s k s r e n d Qr k f e l , a k i k o d a k i n t a h z e r e s z e n l d g l t e k , s a z t v r t k , h o g y m i k o r t a r t z t a t n a k l e . N e m t tt a kezemre Zldn, mert lete boldogsgairl, a klvrosi kis hzikrl beszlhetett, ahol tulajdonosknt lni egyetlen boldogsg. A Madm fuvolzva shajtott, amikor arrl hallott, hogy mg egy ktszemlyes mellkpletecske is tartozik a hz vghez. - A z e g y i k k u l c s o t t a d n m a b r l Qn e k , a m s i k a t m a g a m n a k t a r t a n m - m o n d t a a k i s p l e t f e l Ql . - E z g y s z o k o t t l e n n i m i n d e n t t , a h o l b r l Q i s v a n a h z b a n . A h z t u l a j d o n o s n a k k l n h e l y d u k l , n e m j r h a t e g y t t m i n d e n f l e p i s z k o s b r l Qv e l - k o n t r z o t t Z l d n . P t u l a j d o n o s n Q v o l t . T I Z E N E G Y E D I K F E J E Z E T E g y f u r c s a s z e r e l e m k e l e t k e z s e E z e k a z e s t i m l t a l b a n a l e g e l v i s e l h e t Qb b e k v o l t a k , a m i k o r Z l d n e l m l y e d t a m t y s f l d i h z i k k d i c s r e t b e , a k t i v i t s t m s f e l r t k e s t e t t e , m i n t s z e g n y s z e m l y e m e n . D e valahol a folyosn az ramutat fradhatatlanul haladt, Pista bcsinak fogyatkn volt a dohnya s stozva (ahogy csak az polk tudnak stni a beteg krl) be-benyitott a szobba. A Madm, ez a fehr, drgaltos tndr, aki hzvteli szndkval kegyes-kedvesen eltrtette rlam Zldn figyelmt, indulban volt. Jaj, gondoltam, mint egy elkrhozott... (Valban, egy jszakn Zldn egy ki nem elglt beszlgets utn a fogaimat akarta kinyomni az ujjaival, mert Pista bcsinak korbban elfogyott a doh n y a . . . K i t e h e s s e n e r r Ql m s , m i n t a n y o m o r u l t b e t e g ? ) D e a h f e h r M a d m - n a k s z e r e l m e s e n s h a j t h a n g j a ( i g a z , h o g y t v o l i k i s h z i k k r l b e s z l t l l a n d a n ) m g j i d e i g o t t l e n g e d e z e t t a l e v e g Qb e n . . . V a n n a k b i z o n y o s h a n g o k , a m e l y e k a b e t e g i d e g e k r e j o b b a n h a t n a k m i n d e n f l e n a r k o t i k u m n l . T u d j k e z t a z o k , a k i k l e t k b e n v a l a h a s l y o s b e t e g s g e n e s t e k t : t u d j k e z t a j o r v o s o k i s , a k i k s z v b l i g o n d o l a t t a l f o g l a l k o z n a k a b e t e g g e l . . . - T a l n p p e n A v e r e s r e n d e l e t b Ql , k z b e n j r s r a j n b e e s t n k n t a s z o b m b a a t n e m n y e s M a d m ? - j u t o t t e g y n a p o n h i r t e l e n a z e s z e m b e - m i n d e n t m e n e t n l k l , v a l a m e l y t i t k o s t o n , a m e l y e t s o h a s e l e h e t t u d n i . . . A v e r e s c s a k a r e n o m j a m i a t t a d j a a r o s s z e m b e r t t b b i o r v o s t r s a i e l Qt t , d e v o l t a k p p e n m g i s c s a k s z e r e t s v a l a h o g y a n g y i s m e g a k a r m e n t e n i , a m i k o r a j s g o s M a d m - o t e s t n k n t a s z o b m b a k l d i . . . A M a d m a z Q k m j e , b i z a l m a s a , m e g f i g y e l Qj e , h o g y Z l d n m g s e l j e n v i s s z a a l t s z l a g o s a n b e l j e h e l y e z e t t b i z a l o m m a l - g o n d o l t a m v r a t l a n u l e g y n a p o n , a m i k o r k i z k k e n t e m a g y g y u l s t j r l , s i s m t n e m t u d t a m m s b a n b i z a k o d n i , m i n t A v e r e s e m b e r f e l e t t i t u d o m n y b a n s j s g b a n , a m e l y u t b b i n a k s e m m i t a n j e l t n y l t a n n e m a d t a . D e h i t e m s m e g g y Qz Qd s e m v o l t , h o g y e g y i l y e n n a g y t u d s , n a g y o n o k o s ember nem lehet ms, mint j, aki titokban jt tesz azokkal is, akiket szemmel lthatan knozna. Ha ez a kifejezs, hogy vakbizalom az orvosomban, vagy az, hogy egy ktsgbeesett utols remnye fedn azt az rzst, amely a Madm tulajdonkppeni hivatsrl bennem keletkezett; meg lehetnk elgedve az eddigiekkel, amelyet a Madm-ra magamban gondoltam. De a Betegember fantzija kiszmthatatlan... Egy napon az is eszembe jutott, hogy a Madm tulajdonkppen azrt jr estnknt szobmba, mert a Madm szerelmes belm... Most mr beltom, hogy nagyfok elbizakodottsg kellett az utbbi megllaptshoz, de megint csak nem vdekezhetek mssal, mint a betegek msvilgias llapotval, akik ppen gy hisznek a j s rossz orvosokban, mint gygyszerekbe n s m i n d a z o k b a n a b a b o n k b a n , p o l n Qk c s o d a t t e l b e n , a k r l t t k e l j r h a n g o k r e n d k v l i s g b e n , a j o b b u l s t i t o k z a t o s t j b a n v a g y a r o s s z a b b o d s t j e l e n t Q l m a t l a n j s z a k k b a n , m i n t p l d u l a h z Qr z Q k u t y a v o n t s b a n v a g y a k u v i k m a d r m e g s z l a l t a t s b a n , a m e l y k z e l i h a l l u k a t j e l e n t e n . E z e k n e k a b a b o n k n a k a l e g m l y r Ql j t t a z a k l n s r z s , a m e l y n a p r l n a p r a e r Qs d t t b e n n e m , h o g y a M a d m h o s s z a d a l m a s e s t i b e s z l g e t s e i c s a k Z l d n f l r e v e z e t s r e s z o l g l n a k , a M a d m s z e r e t , s a k r i t i k u s p e r c b e n a b r u t l i s Z l d n e l l e n i s m e g v d e l m e z n e . . . A h z v t e l s a t b b i d o l g o k c s a k r g y e s b e s z l g e t s e k a r r a n z v e , h o g y a k z e l e m b e n m a r a d h a s s o n . ( V a l s z n ql e g v a l a m e l y r e g n y k n y v b e n o l v a s t a m v a g y m g r e g n y e s e b b v r b e l i l e t t r t n e t b e n h a l l o t t a m a z p o l n Q s b e t e g e k z t t k i f e j l Qd Q l e t k a p c s o l d s r l . H a m r e n n y i t s z e n v e d t e m , n e m a k a r t a m k i s e b b l e n n i e g y r e g n y h Qs n l . A s z e r e l m e s M a d m a z o n b a n f r a d h a t a t l a n u l b e s z l t e s t n k n t Z l d n v e l a k l v r o s i h z a k t e h e r m e n t e s s g r Ql , a b e l j k f e k t e t e t t t Qk e g y m l c s z s r Ql s a j s r o s s z b r l Qk r Ql . A m g a p i p i k i s z v s a u t n P i s t a b c s i b e s t o t t a z a j t n , m i n t a k r l t t n k l e v Q v a l s g o s l e t , a k i n e m t r Qd i k r e g n y e s s g e k k e l . ) T I Z E N K E T T E D I K F E J E Z E T A l e v g s r a t l t l b t r t n e t e s e g y e s t e , e g y Qs z i e s t e , a m i k o r a h o l d v i l g o t c s a k s e j t e n i l e h e t e t t , m e r t e l b j t a t t k e l Ql e m , a M a d m v a l b a n j t m v a l j t t Z l d n l t o g a t s r a , m i n t e z t m r v r t a m . E . b u d a p e s t i o r v o s r l v o l t s z , a k i t a n a p o k b a n h o z t a k b e a s z a n a t r i u m b a o l y a n b e t e g s g g e l , a m e l y n e k r d e k b e n f l k e l l e t t v o l n a l d o z n i a z e g y i k l b t . E . o r v o s e z t t u d t a , s h Qs i e s e n v i s e l t e m a g t b e t e g s z o b j b a n . . . R s z t v e t t a z o r v o s i k o n z l i u m b a n , a m e l y e t b e t e g l b a f l t t t a r t o t t a k a s z a n a t r i u m i o r v o s o k ( a m i k o r a M a d m - r a i s s z k s g v o l t a s z o b b a n , m i n t h o g y a z o r v o s i t u d o m n y m a i l l s a t b b s z a b a d s g o t e n g e d l y e z a n Qk n e k . ) A M a d m e s t i e l Qa d s a s z e r i n t Q m a g a j e l l t e v o l n a m e g a z t a h e l y e t a l b s z r n , a t r d e f l t t , a h o l a z a m p u t c i t j a v a s o l t a . - I t t k e l l e l v g n i - m u t a t t a a f Qo r v o s r ! S z l t a f e h r l e p k e k l s e j q M a d m , s m o s t v r a t l a n u l g y a m h o z l p e t t , f l e m e l t e a b a r n a t e v e s z Qr t a k a r t , a z a l a t t a l e v Q l e p e d Qt , a m e l y n e k m l y n h t a t o s s z v v e l h a l l g a t t a m a M a d m m i n d i g k e l l e m e t e s , f o l y a m a t o s e l Qa d s t , s k t v g t e l e n b e n y j t o t t , s o k a t p r b l t , s o k a t s z e n v e d e t t , c s o n t i g l e s o v n y o d o t t m e z t e l e n l b s z r a i m e g y i k n m u t a t t a m e g a z t a h e l y e t , a h o l E . f Qo r v o s l b t h o l n a p d l e l Qt t a z o r v o s o k l e v g j k . M e g m u t a t t a m g p e d i g Z l d n n e k , a k i e l Qt t n e m v o l t a k i s m e r e t l e n e k e z e k a s r g v h e r v a d t l b s z r a k , m e r t l l t s a s z e r i n t : l m b a n s o k s z o r f e l j e r g t a k . I s t e n e m , m e n n y i v e l f i n o m a b b , f e h r e b b , g y n g d e b b k e z e i v o l t a k a M a d m - n a k , m i n t e d d i g i i s m e r e t s g e i m n e k , m i d Qn l b a m m a l f o g l a l k o z o t t ! - I t t k e l l l e v g n i , j a v a s o l t a a f Qo r v o s r - i s m t e l t e a M a d m , s g y e n g d t i t o k z a t o s s g g a l , a l i g s z r e v e h e t Ql e g , m i n t e z m r a j p o l n Qk s z o k s a ; m e g s i m o g a t t a l b a m a t . - A m a g a k e d v r t , a s s z o n y o m , m g e b b e i s b e l e e g y e z n k - m o n d t a m o l y a n h a n g o n , a m e l y e t m a g a m i s a l i g h a l l o t t a m . Z l d n f e l f i g y e l t a k a n a p r l : - M i t b e s z l m r m e g i n t a z Qr l t ? - S e m m i t , a l s z i k - f e l e l t a M a d m , s v i s s z a t e l e p e d e t t Z l d n m e l l , h o g y a k e d v r e v a l t m a k r r Ql , a P e s t k r n y k i h z a k r l t r g y a l j o n . . . b r n d o z z o n . C s a k a b e s z l g e t s v g n ( P i s t a b c s i j t t r e ) t r t v i s s z a E . f Qo r v o s p r o b l m j r a : - N e m t u d o m e l k p z e l n i , h o g y a n t e s z e l e g e t h i v a t s n a k a z a f r f i , a k i n e k f l l b t l e v g j k . . . - H a m u s z j , m e g k e l l t r t n n i - f e l e l t e g y k e d v qe n Z l d n . M g e g y j s z a k a i g o n d o l a t o k r a v a l s z t v e t e t t o d a a z a n g y a l i M a d m : - N a g y on sajnlom szegnyt, oly trelmesen fekszik gyban, mint egy j gyermek. Ezen aztn elgondolkozhattam egsz jszaka... Vajon nem nekem szlt ez a megjegyzs? Andalt gondolat volt azt hihetni, hogy nekem szlt, s Zldn hiba knozott ez jszakn, trelmes voltam, mint E. doktor a maga szobjban. Msnap persze alig vrtam az angyali Madm m e g r k e z s n e k i d e j t , h o g y h r t h a l l h a s s a k a l b t o v b b i t r t n e t r Ql . Z l d n m r g e s e b b e n n z e t t r m , m i n t m s k o r , m i n t h a m e g s e j t e t t e v o l n a e z a v a s o r r b b a , h o g y m r n e m c s a k a f a n t o m o k k a l , a t b o l y j e l e n s g e i v e l f o g l a l k o z o m m a g a m b a n , h a n e m r d e k e l n i k e z d a v a l s g o s l e t i s . M i n t h a k i s z k n i p r b l n k b o r z a s z t , c s o n t o s m a r k a i b l . . . D e v g r e m e g j t t M a d m , s t e r s z a g o t h o z o t t a b e t e g s z o b b a . E l m o n d t a , h o g y a z o p e r c i m e g t r t n t , E . d o k t o r l b t l e v g t k , m g p e d i g v a l b a n a z o n a h e l y e n , a m e l y e t Q e l Qr e m e g j e l l t . - N e m e n g e d t e m a g t e l a l t a t n i - m o n d t a e m e l t e b b h a n g o n ( m i n t h a v a l b a n n e k e m m e s l n p l d a a d s c l j b l a h Qs l e l k q o r v o s t r t n e t t ) . - C s a k p p e n a z t a h e l y e t r z k t e l e n t e t t k , a h o l a m qt Qo r v o s d o l g o z o t t . P m a g a i n t z k e d e t t a z u t o l s p e r c i g , k r t e o r v o s t r s a i t , h o g y n e s a j n l j k Qt , a m i n e k m e g k e l l t r t n n i e , a z g y i s e l k e r l h e t e t l e n . M g b c s z o t t i s a l b t l . I g a z , h o g y e k k o r m r r e s z k e t e t t e g y k i c s i t a h a n g j a , d e n e m s r t , n e m j a j v e s z k e l t , h a n e m i g a z i f r f i m d j r a v i s e l k e d e t t . A z i g a z i frfit nagyon meghangslyozta a j Madm. A tbbi mondanivaljt mr csendesebben folytatta: - Igaz, hogy eljult az operci alatt, s mg mindig eszmletlenl fekszik szobjban. Zldn szrazon hallgatta a trtnetet, egyetlen megjegyzse sem volt, m i n t h a l e g a l b b i s a z t v r t a v o l n a t i t k o n , h o g y m a j d v a l a m i t r a g i k u s f o r d u l a t t a l v g z Qd i k a z g y . S m i u t n e z n e m k v e t k e z e t t b e : m e g c s a l a t k o z o t t . - L e g y e n o l y a n s z v e s , B a r c s a i n , n z z e m e g h o l n a p a z t a z e r z s b e t f a l v i h z a t , a m e l y r Ql b e s z l t n k , m e r t k o m o l y v e v Q v a n a l t h a t r o n . E n g e m m a d l u t n f l k e r e s e t t a h z t u l a j d o n o s , s k i j e l e n t e t t e , h o g y t o v b b n e m v r . g y s z l t Z l d n s z r a z o n , m i n t h a m r i s e l v e s z e t t v o l n a a z z l e t , a m e l y n e k l t r e j t t n f r a d o z o t t . - C s a k v a s r n a p m e h e t e k , m e r t a k k o r v a g y o k s z a b a d - f e l e l t z a v a r t a n a M a d m . - J . M a j d m e g p r b l o k a h z t u l a j d o n o s s a l b e s z l n i , h o g y v r j o n m g e g y d a r a b i g . g y Z l d n , s e z e n a z e s t n k e v s b v o l t b r n d o s h a n g u l a t b a n , m i n t m s k o r . N e m s z e r e t t e , h a a z Q t u d t a ( k z v e t t s e ) n l k l a d t a k e l k l v r o s i h z a k a t . E z r t n e m r d e k e l t e a z o r v o s l b n a k h i s t r i j a . S Qt , e z e n a z e s t n a M a d m t v o z s a u t n m g a l e h e v e r e d Q P i s t a b c s i e l Qt t i s s z v t e t t e r e m n y s g n e k f o s z l a d o z s t . - A z t h i t t e m m r , h o g y m i n d e n r e n d b e n v a n . D e g y n z e m , h o g y B a r c s a i n v gl mgsem akarja kivenni a pnzt a bankbl. (gy reztem, hogy itt valami nincs rendben. Ebben az gyletben Barcsain lesz az ldozat.) TIZENHARMADIK FEJEZETJnos nni megjelensei Naprl napra kezdtem tbbet gondolkodni, nemcsak a megvlt hallon, hane m a z o n a l e h e t Qs g e n i s , h o g y i n n e n m e g s z k h e s s e k , s a k l v i l g b l v e g y e m f e l a h a r c o t i t t e n i e l l e n s g e i m m e l . D o k t o r C i p s s z e l s t r s a i v a l . N e m t u d o m , b e s z l t e m - e m r e m l k e i m b e n a v a s e m b e r e s h z r l s R e t y e z t i r l , a k i t Ql s a v a s e m b e r e s h z l a k j t l t u l a j d o n k p p e n i m e g m e n t s e m e t v r t a m ? H a n e m b e s z l t e m v o l n a : n a g y h i n y o s s g o t k v e t t e m e l , m e r t t u l a j d o n k p p e n Qk v o l t a k a z o k , a k i k h o s s z - h o s s z , s o h a m e g v i r r a d j s z a k k o n t v o l i r e m n y s g e t t a r t o t t a k b e n n e m , h o g y i n n e n v a l a h a m e g s z a b a d u l o k . E z p e d i g g y t r t n t : V a l a m i k o r s qr qn m e g f o r d u l t a m e g y h z b a n , a m e l y n e k k a p u b e j r a t a f l t t e g y k a l a p c s o s v a s e m b e r l l o t t . K o v c s m qh e l y v a g y i l y e s m i l e h e t e t t a h z u d v a r b a n , e z t j e l k p e z t e a v a s e m b e r . ( D e m o s t a z n l m a i m b a n , m i n t a z e r Q s z i m b l u m a j e l e n t k e z e t t . ) A h z b a n t u d n i i l l i k e g y n Qi s m e r Qs m l a k o t t , b i z o n y o s J n o s n n i , a h o g y a n t r f s a n n e v e z t k . J n o s n n i n a g y h a t a l m n Q v o l t . M e g j e l e n s e h a s o n l a t o s v a l a m e l y k i r l y n Qh z - m i n d i g t e l i t a l p p a l , e m e l t f Qv e l s a r c n m e g v e t Q b s z k e s g g e l l p d e l t a z l e t t j a i n, mert a frfiakat gy ismerte, mint a tenyert. Fikeresek s hercegek rajongtak rte hajdann, mg a rgi Pest rzsanylsban volt; a sajt munksai (akik mindenhov szeretik betni az orrukat), valamint a Nemzeti Kaszin grfjai hirdettk Jnos nni m o n d s a i t . A l e g s z e b b r u h k a t v a r r a t t a P e s t e n - d e o t t h o n b a n s l a f r o k b a n j r t - k e l t , m i k o r e g y - e g y k e d v e s l t o g a t j n a k s a j t k e z v e l k s z t e t t r n t o t t t ( a h o g y c s a k Q t u d t a : p a r a d i c s o m m a l s k e v s h a g y m v a l , m e l l h z i k e n y r r e l s v a l d i t o k a j i b o r r a l ) . M i n t m r e z e k b Ql i s l t h a t : J n o s n n i j s z v q n Q v o l t , a k i g o n d o l k o z b a e s e t t a z l e t p r o b l m i n . r v a l e n y o k n a k , a k i k e l t v e d t e k , e l s z d l t e k s e l b u j d o s t a k , a z l e t b e n p r t f o g j a v o l t . M i n d i g l a k o t t n l a , m i n t v a l a m i m e n h e l y e n : h r o m - n g y m e g z a v a r o d o t t l e l k q k i s a s s z o n y , a k i k m i n t u d v a r h l g y e k s z e r e p e l t e k J n o s n n i k r l . K l n s n Q v o l t . B i z o n y o s k r d s e k b e n - t b b n y i r e p r a k t i k u s k r d s e k b e n - o l y a n o k o s , m i n t a n a p ( a h o g y a n a b b a n a z i d Qb e n m o n d t k ) , m g b r n d o s , i d e a l i s z t i k u s , m o n d j u k : s z v b l i d o l g o k b a n o l y a n n a i v , m i n t e g y g y e r m e k . g y p l d u l a s z e r e l m e t i s k o m o l y a n , s Qt l e t r e - h a l l r a f o g t a f e l g o n d o l a t a i b a n . B i z o n y r a g y m o n d t a m a g b a n : - S z e r e l e m . A v a s e m b e r e s h z l a k j a k r l b e l l t z e s z t e n d e i g a S z e r e l e m n e v b e n r a g a s z k o d o t t n y o m o r u l t s z e m l y e m h e z . N e m t u d n m m e g m o n d a n i , h o g y a n s m i r t , m e r t m e g l e h e t Qs k i c s a p o n g l e t m d o t f o l y t a t t a m , a m e l y r Ql j o b b n e m b e s z l n i . A v i n k t l k e z d v e a f r a n c i a p e z s g Qi g l e r s z e g e d t e m j s z a k n k n t . A k o n y h a s z o l g l t l a h e r c e g n Qk i g f u t k o s t a m m i n d i g e l r h e t e t l e n n e k l t s z n Qk u t n . B a r t a i m v o l t a k h o r d r o k s c s s z r i s k i r l y i k a m a r s o k . A N e m z e t i K a s z i n b a n p p e n g y m e g f o r d u l t a m , m i n t a h a j n a l i l e b u j o k b a n . P l a t i n a h a m i s t k k z t t h a l l g a t t a m a t r s a l g s m e n e t t ( v e t t e m a l a p o t , m i n t a b b a n a z i d Qb e n m o n d t k ) , v a l a m i n t a f Qr e n d i h z e z s t f e j q t a g j a i t t a n t g a t t a m M a g y a r o r s z g k z j o g r a . S z v a l i l y e n b i z o n y t a l a n f o g l a l k o z s e m b e r v o l t a m , m i k z b e n h r l a p i c i k k e k e t i s r t a m , t b b n y i r e e r k l c s s c i k k e k e t , a m e l y e k b e n o s t o r o z t a m a v i l g m o s t a n i l l a p o t t . D e h t m i t v o l t m i t t e n n i , a m i k o r J n o s n n i e g y h k u p a c o n , j j e l , a S z e r e c s e n u t c b a n , a h o v j j e l i s t a a l k a l m v a l d a r a b i d Qr e l e l t n k : b e l m s z e r e t e t t , s e t t Ql k e z d v e k r l b e l l t z v i g i r n y t a n i a k a r t a a z l e t e m e t . I g e n , a h a v o n l t n k , m i n t a g y e r m e k e k , m e r t a k k o r m g e g s z s g e s v o l t a m , e g y e t l e n e g y s z e r s e m c s s z t a m e l k i m e r l t s g t Ql , b e t e g s g t Ql , s z d l s t Ql , v r s z e g n y s g t Ql ; n y o m o r s g t l , a m i t Ql f e l b u k n i s z o k t a k a z e m b e r e k . T r f l t a m J n o s n n i v e l , s e h o g y s e t u d t a m k o m o l y a n v e n n i i r n t a m t p l l t v o n z a l m t , h o l o t t J n o s n n i m i n d e n t k o m o l y a n t e t t a z l e t b e n . H a c s a k e b d d e l k n l t : a z t i s o l y a n k o m o l y a n t e t t e , m i n t h a a t t l a z e g y e t l e n e b d t Ql f g g t t v o l n a l t e m v a g y n e m l t e m . H a t a l l k o z o t t v e l e m , o l y a n a p r l k o s a n k i k r d e z e t t , h o g y m g a z t i s m e g kellett vallani neki, hogy ekkor meg ekkor valamely helyzetben: mit gondoltam magamban. Ha pedig bcsznl azt mondta: Isten vele. - ezt aztn a leghallosabb komolysggal hitte, hogy majd velem lesz az Isten tjaimban. (Pedig, lm, elhagyott! - srtam bele a prnimba.) T e h t a l e g z a v a r o s a b b n a p j a i m b a n J n o s n n i g y m u t a t k o z o t t e l Qt t e m , m i n t v a l a m i m e n t Q a n g y a l . C s a k Q s e g t h e t r a j t a m , m i k o r c s u p a e l l e n s g e k k e l v a g y o k k r l v v e , a k i k A v e r e s k i v t e l v e l m i n d l e t e m r e t r n e k . ( M i n t h a a z o l y s o k a t r n e n e k i k ! ) A s e g t s g e t p e d i g g y g o n d o l t a m , h o g y J n o s n n i v e l f l b r e l t e t e k e r Qs f i k e r e s e k e t s h o r d r o k a t , a k i k e g y b i z o n y o s p e r c b e n m e g r o h a n j k a h z a t , m r t u d n i i l l i k a s z a n a t r i u m o t , e l b n n a k a z i d e v a l s z o l g k k a l , m g a z e r Qs F e r e n c c e l i s , a k i a p o k r c o k b a s z o k o t t b u r k o l n i , P i s t a b c s i v a l m e g Z l d n v e l p l n e e l b n n a k , m e r t k v e t e l n i f o g o m , h o g y s s k l e Qk e t . A z t n f e l k a p n a k s m a g u k k a l v i s z n e k i n n e n , a g y t r e l e m t a n y r l . A k r h o v , a k r m e r r e , J n o s n n i t m u t a t s a n y o m n . C s a k e g y b e t e g l e h e t o l y a n n a i v s r a v a s z , a h o g y a n t e r v e m k i v i t e l b e f o g t a m . P i s t a b c s i t , v r s b a j s z , g o n o s z p o l m a t , a k i n a p k z b e n k i j r t a s z a n a t r i u m b l , s z e m e l t e m k i s e g t Qt r s a m u l , m g p e d i g o l y a n f o r m n , h o g y v e l e j u t t a t o m e l a l e v e l e t J n o s n n i h e z . D e z i l l t g o n d o l a t a i m k z e p e t t e n e m t u d o t t eszembe jutni az utca neve, ahol a vasemberes hz llott, de mg a hz szma se, mint olyan hz, ahol az ember anlkl is gyakran megfordul, s nem tartja rdemesnek a hzszmot megjegyezni, csak annyit tudtam, hogy a hz valahol az Operahz mgtt fekszik... - g y i s m e g i s m e r i a k a l a p c s o s v a s e m b e r r Ql , a m e l y k a p u j a f l t t l l . H s z f o r i n t o t k a p a z e m l t e t t h e l y e n , h a a l e v e l e t t a d j a - b i z t a t t a m a z p o l t , a k i r Ql f e l t e h e t Q v o l t , h o g y h s z f o r i n t r t a k r a z e g s z s z a n a t r i u m o t e l r u l j a . A v r h e n y e s P i s t a b c s i g o n o s z s z e m v e l h u n y o r g a t v a h a l l g a t o t t , t v e t t e a l e v e l e t . S o h a s e d e r l t k i , h o g y m e g p r b l t a - e a k z b e s t s t . C s a k e g y s z e r m o n d t a m l t a t l a n k o d v a , h o g y v a s e m b e r e s h z n i n c s a z O p e r a k r n y k n . ( A m i n t h o g y k s Qb b k i i s d e r l t , m e r t a k o v c s a h z b l k i k l t z t t , s m a g v a l v i t t e j e l v n y t , a k a l a p c s o s e m b e r t a k a p u f l l . ) P e r s z e a l e v e l e t P i s t a b c s i t a d t a d o k t o r C i p s z n e k , a k i n e k k r r v e n d Q k a c a g s t s o k i g h a l l a n i v l t e m a f e j e m f l t t a z e m e l e t e n . - F i k e r e n a k a r t m e g s z k n i - v i s s z h a n g o z t k a f a l b a n l e v Q l y u k a c s k k , a m e l y t Ql o l y b o r z a s z t a n r e t t e g t e m b o r z a s z t b e t e g s g e m a l a t t . - F i k e r e n a k a r t m e g s z k n i ! H a h a h a ! - v i s s z h a n g o z t k a f o l y o s r l , a m i k o r o t t S r i , a z o r v o s n Q v a g y e g y m s i k o r v o s v g i g m e n t . C s a k A v e r e s n z e t t r m k o m o l y a n , d e n e m r u l t a e l e g y s z v a l s e m , h o g y t u d a l e v l r Ql . E l l e n b e n B a r c s a i n , a k e d v e s M a d m s z e m b e n m r f l f e d e z n i v l t e m b i z o n y o s d v a j s g o t , m i n t h a a z t m o n d t a v o l n a m a g b a n Q i s : - F i k e r e n a k a r t m e g s z k n i ! T I Z E N N E G Y E D I K F E J E Z E T R e t y e z t i B r J n o s n n i v e l m e g j r t a m , m g s e h a g y t a m a b b a t e r v e z g e t s e i m e t k i s z a b a d u l s o m r t . A h o s s z Qs z i j s z a k k o n , m i k o r n y o m o r s g o m b a n b t o r i s m e r Qs e i m r e g o n d o l t a m , a k i k n e m a d n k f e l a c s a t t h e l y e m b e n , h a n e m u t o l s h a r a p s i g k z d e n n e k : e s z e m b e j u t o t t R e t y e z t i , e g y k l n s e m b e r , a k i e m b e r e m l k e z e t t a o l y a n s z e g n y v o l t , h o g y c s a k a z l e t a p r r m e i n e k t u d o t t r v e n d e z n i . g y r l t , m i k o r a f e l e s g e m e g s z k t t t Ql e , s m s s a l l t e v i l g t : - V g r e - v a l a h r a e g y e d l l e t t e m ! - s h a j t o t t e g y b o l d o g a t R e t y e z t i . D e u g y a n g y t u d o t t r l n i t l i h a j n a l o n e g y c s e p p n y i t qz p a r z s n a k , a m e l y k i p i r o s l o t t v a s k l y h j b l , e g y d a r a b b a r n a k e n y r n e k , a m e l y e t s z a l o n n v a l s v e r e s h a g y m v a l , s a j t b i c s k j v a l g y f o g y a s z t o t t e l r e g g e l e n k n t , h o g y a k i r l y s e k l n b e n . - K a t a n n i n e k m a j o b b k e d v e v o l t , m i n t m s k o r ! - m o n d o g a t t a , m i k o r b e v s r l s a i v g e t t a p i a c o n t n f e r g e t t , s a k o f a n a g y o b b s z e l e t k e n y e r e t v g o t t n e k i . T u d t a , h o l l e h e t a p r , z l d , i g e n e r Qs p a p r i k t v e n n i , a m e l y u g y a n c s a k k o r n r e g g e l j a f r i s s k e n y r h e z , s u g y a n c s a k t u d t a a h e l y e t , h o l m r i k a v a l d i s e p r Qp l i n k t , m e r t r e g g e l a z t s z e r e t t e . K t - h r o m k u p i c v a l i s b e v g o t t , m g r e n d b e j t t m a g v a l , h o g y k e l l Q d e r qv e l n z z e n a v i l g b a : - M o s t m r n e m t r t n h e t i k v e l e m s e m m i b a j a n a p f o l y a m n ! - m o n d t a b i c s k j t b e c s a t t i n t v a . K e d v e s e m b e r v o l t ; l a k s t s e n k i s e m t u d t a , t n n e m i s v o l t n e k i , m e r t t b b n y i r e a t a b n i k o c s m k b a n a l u d t , m g s e f l t a z l e t t Ql , h a j l m e g r e g g e l i z e t t . - A r e g g e l i a f o n t o s , a t b b i , a m i u t n a j n , m r m e l l k e s - m o n d o g a t t a , s n v a l b a n c s o d l k o z t a m e z e n a z i g nytelen emberen, aki reggelinek merte nevezni, amit elfogyasztott, hagymt s kenyeret esetleg egy faladk szalonnt, amely utbbit egy egsz leten t nem lehet megunni. No, meg a kenyeret. Ht erre a bartomra gondoltam legtbbet valamennyi bartom kzl, mert gy tltem, hogyha ez a fejbe venn, hogy kiszabadt, meg is tenn azt, mg tbbi civilizlt bartaim, a civilizcival jr hervadtsgok miatt, nem is fognnak a lehetetlensgbe. De Retyezti a htn vinne t a kertsen, ha megtudn, hogy szkni akarok. Mindig tbbet s tbbet gondoltam Retyeztira. Lerajzoltam magamban magyaros csizmjt, amelyben tlen-nyron jrt, tollas, fcn- s tzoktollas vadszkalapjt, amelyet szembe hzva viselt, bekecst, botjt, alattomos jkedvt s az emberek irnt rzett megvetst. De nagy erejt is, amellyel knnyedn emelt fel hihetetlen slyokat. Ismt csak naiv s ravasz beteg lettem, s Pista bcsihoz, gonosz polmhoz fordultam. Elmondtam neki, hogy Retyezti az az ember, akire rbznm letem nagy titkt, hol stam el bizonyos pnzsszeget. Mert n nemsokra amgy is meghalok. Pista bcsi, mint minden pol, babons volt a betegekkel val foglalkozs mellett. Egyik beteg meghalt, a msik letben maradt. Ezen is lehet eleget gondolkodni... De ha mg hozzvesszk, hogy Pista bcsi falusi ember volt, aki ugyan a pesti szanatriumban szolglt, de onnan alig mozdult ki, megmaradt teht falusinak, akkor knnyen megrthetjk, hogy m i r t h i t t e e l P i s t a b c s i a z e l s o t t k i n c s m e s j t e l s Q h a l l s r a . - H t h o l v a n a z a R e t y e z t i ? - k r d e z t e Q m a g a , a m i k o r l l a p o t o m m i n d r o s s z a b b r a f o r d u l t . ( K r v o l n a , h a a b e t e g a s r b a v i n n m a g v a l a z e l s o t t p n z t i t k t . ) g y a z t n m e g m a g y a r z t a m n e k i , h o g y m i f l e t a b n i k o c s m b a n t a l l h a t j a m e g R e t y e z t i t , h o l t i s s z e r v e n d e z v e a b o k j t e g y s z p e n f e j l Qd t t f o k h a g y m n a k ( m e r t a z t i s s z e r e t t e ) v a g y e g y a j n d k b a k a p o t t c i g a r e t t n a k , h o l v i d u l f e l a t t l , h o g y m s o k b o r t i s z n a k , m g Q a r e g g e l i s e p r Qp l i n k r a g o n d o l , a m e l y e t o r v o s s g , t p l l k , l e t e r Q s z e m p o n t j b l v e t t m a g h o z . P i s t a b c s i k i j e l e n t e t t e , h o g y a l e g k z e l e b b i v a s r n a p o n i g n y b e v e s z i r g e n n e m l v e z e t t k i m e n Qj t , a v a s r n a p d l u t n t , s e l l t o g a t a T a b n b a , h o g y R e t y e z t i t m e g t a l l j a . M a g h o z v a l s z e g n y e m b e r n e k n z t e Qt a z e l Qa d s o m b l , a k i v e l e s e t l e g s z v e t s g e t l e h e t n e k t n i a m e g s z e r z e n d Q k i n c s r e n z v e . . . . H o g y P i s t a b c s i , e z a r a v a s z , m i n d e n h j j a l m e g k e n t p a r a s z t p o l v a l b a n j r t a T a b n b a n s b e s z l t R e t y e z t i v a l , e r r e n z v e a k v e t k e z Q b i z o n y t k a i m v a n n a k : E g y e s t e - m r n e m t u d o m , m i l y e n e s t e , m e r t e g s z s g e s k o r o m b a n s e m s z o k t a m f i g y e l n i a z e g y m s b a f o l y e s t k r e - b e l l t o t t R e t y e z t i a f l h o m l y b a d e r m e d t b e t e g s z o b b a , a h o l t e l j e s e l h a g y a t o t t s g b a n f e k d t e m a z a l k o n y a t t a l , m i n t o l y a n b e t e g , a k i v e l m r g y s e m r d e m e s t r Qd n i , m e r t c s a k r i v a n n a k h t r a . A j v e v n y n e k c s i z m j a v a n , f e j n v a d s z k a l a p , b a r n a b e k e c s a d e r e k n , n a g y b o t a k e z b e n , a z e l s Q p i l l a n a t b a n v a l b a n k i n y j t o t t a m k t k a r o m f e l j e , m i n t m e g m e n t Qm u t n . De a jvevny nem szlott, csak llt az ajtnl, s vrakozni ltszott megszlalsomra. (Taln mindjrt a kincs helyt jellm meg!) - Pista! - mondtam neki, mert Retyeztit csakugyan Istvnnak hvtk. Hanem a jvevnyre varzshatssal volt ez a sz. Megf o r d u l t , m i n t h a p u s k b l l Qt t k v o l n a k i , a z a j t n k i u g r o t t . M i k o r h t a k z e p t l t t a m : n y o m b a n f l i s m e r t e m , h o g y e z n e m v o l t m s , m i n t m a g a P i s t a b c s i , k i v l p o l m , a k i e b b e n a z l l t z e t b e n a k a r t a t i t o k b i r t o k b a j u t n i . H a k e d v e m l e t t v o l n a a k k o r i b a n a nevetshez, bizonyra nevetni kellett volna ezen a dolgon. De miutn a komor, komoly, hol nneplyes, hol bolond halllal vvtam mindennapi prbajomat, csak mg jobban elszomorodtam. Teht mg a Retyeztival val tervem se sikerlt. Ugyan ki fog vgre megmenteni a pokoltl? TIZENTDIK FEJEZETA macska mernylete Sri, a mr emltett doktorkisasszony lelkes, tzes, szenvedlyes lny volt, valdi asszonyem b e r a t a l p n , a k i m i n d e n f l e n a g y k p qs g n l k l a k r j j e l - n a p p a l i s d o l g o z o t t v o l n a b e t e g e i k z t t . I g a z , h o g y h a n g o s a k a t k i l t o t t , o r d i n r k a t k a c a g o t t , h a e g y j , g y n e v e z e t t s z a f t o s v i c c e t h a l l o t t , f e l v i s t o t t : - J a j , m i n d j r t l e e s i k a s z o k n y m ! - d e r z Q, j s z v q, m e g r t Q e m b e r v o l t a z a k v r l e n y . E z a S r i a f e j b e v e t t e , h o g y n e m h a g y e l p u s z t u l n i m i n d m l y s g e s e b b v l l e t a r g i m b a n , a m e l l y e l a v i l g d o l g a i i r n t v i s e l k e d t e m , a b b a n a k i m o n d h a t a t l a n b b n a t b a n , a m e l y r m l o m h u l t , h o g y n e m r d e k e l t e k m s d o l g o k , m i n t b o r z a l m a s v z i i m . S z i n t e m i s z t e m m i n d e n n a p a b o r z a l m a s g o n d o l a t o k k a l , a z e l k p z e l t b qn k k e l , a m e l y e k e t e l k v e t t e m ; k n l d l e l k i i s m e r e t e m m e l , a m e l y v i s s z a t k r z t e a z e l k p z e l t b qn k n e k h a t s t , a f u r d a l s o k a t , l m a t l a n s g o k a t , f e t r e n g s e k e t . N e m , n e m l e h e t e t t e l h i n n i j z a n s s z e l , h o g y v a l a m i n a g y b qn t n e k v e t t e m v o l n a e l , a m e l y r t m o s t s z e n v e d e k . D e S r i n e m h i t t s e m m i f l e b qn k b e n , m e r t e g s z s g e s , k i c s i t f e l l e t e s , j t v g y e m b e r v o l t , a k i m e g m u t a t t a m i n d a h a r m i n c k t f o g t , a m i k o r a r r l b e s z l t e m n e k i , h o g y m i l y e n b qn s e m b e r v a g y o k . - E l Qt t e m n e h e n c e g j e n , S z i n d b d r , h a n e m m e n j e n l e a k e r t b e , a h o l s z p Qs z i i d Q v a n , a m i l y e n t z e s z t e n d Qb e n s e f o r d u l e l Q. - , n a g y s g o s k i s a s s z o n y , n e m v a g y o k n v a l a z o k k z a z e m b e r e k k z , a k i k a s z a n a t r i u m s z p p a r k j b a n , b i z o n y o s a n c s o d a s z p p a r k j b a n m u l a t o z v a t l t i k l e t k e t , b g y a d t , k i s , k p z e l t s d d e l g e t e t t b e t e g s g e i k k e l g a r n r o z o t t l e t k e t . A h o l a b r n Q l m a i t f e j t e g e t i a l l e k t a n i p r o f e s s z o r , t a l n p p e n m a g a d o k t o r C i p s z , f r e u d i s t a a l a p o n . . . - H a l l j a , n e b n t s a m i n d i g a f Qo r v o s o m a t . M o s t m r l e f o g m e n n i a k e r t b e , a k r a k a r , a k r n e m . A k e r t v g b e n , a h o l a p a v i l o n l l , e g y m a g n o s h e v e r Qp a d r l g o n d o s k o d t a m a r s z r e , o t t s e n k i s e h b o r g a t j a , l h e t g o n d o l a t a i n a k . s s z e t e t t e m a k e z e m , s g y k n y r g t e m S r i n a k , h o g y n e v i g y e n e m b e r e k k z , m e r t p p e n e l Ql k m e n e k l t e m e l e b b e a s z r n y e t e g h z b a , a p o k o l b a . S r i m e g m u t a t t a m i n d a h a r m i n c k t f o g t , a b e t e g b o s s z a n t s r a m g Q, a d e r k i s n e v e t e t t : - T u d j a , o t t h t u l a p a r k b a n R e t y e z t i k n n y e b b e n t e m e l h e t i a f a l o n - m o n d t a a d o k t o r k i s a s s z o n y , l e l e p l e z v n l e g t i t k o s a b b t e r v e i m e t . S n y o m b a n k t p o l t k l d t t , a k i k a k e r t b e s z l l t s t v g r e h a j t s k . I l y e n m a k a c s o k a d o k t o r n Qk , h a v a l a m i t a f e j k b e v e s z n e k . S z e g n y k e , n e m a k a r t a b e l t n i , h o g y a n n y i r a n e m k v n o m a f r i s s l e v e g Qt , m i n t a h i d e g l e l s t . A z p o l k f e l l t e t t e k a r r a a s z g y e n l e t e s , h o r d o z h a t s z k r e , a m e l y e n v l e m n y e m s z e r i n t m i n d e n e m b e r n e k s z g y e l l e n i e k e l l m a g t , a k i n e m r m a i p p a , s h i v a t a l n l f o g v a a h o r d s z k m e g i l l e t i . N a g y d i a d a l l a l v i t t e k , m i n t a k i t v g l m e g c s p t e k , s m u t o g a t n i v i s z n e k , m i n t v a l a m i m a j m o t , a m e l y e d d i g b Qg s v e l z a v a r t a c s a k a s z a n a t r i u m r e n d j t . T a l n m g s z e m v e g k e t i s f l t e s z i k a r v i d l t b r n Qk , h o g y a s l t b o l o n d o t m e g b m u l j k . A g y v a f r f i a k , a k i k e d d i g r e m e g t e k S z i n d b d k a r j t l , k a r d j t l , s z b e l i f l n y e s s g t Ql , m e g m a g y a r z h a t a t l a n e r k l c s e i t Ql , k i t a p a s z t a l h a t a t l a n r a v a s z s g t l : a g y v a f r f i a k , a k i k i t t d i t s k o s z t o t e s z n e k , a b e l e i k e t g y g y t j k , v a g y r o n g y o s r e u m j u k a t k e z e l t e t i k , e g y r o n g y o s h a s r g s t l m e g i j e d n e k , v a g y e g y t d Qg y u l l a d s t l , a m i e l l e n m g i s c s a k a l e g j o b b a p i c a , n e m p e d i g a d o k t o r , a g y v a f r f i a k m o s t k r r v e n d v e m o s o l y o g n a k , m i k o r t n k r e m e n t k z l k a l e g k l n b , n y o m o r u l t , l e h e t e t l e n c s o n t v z . A l i g l Q e m b e r r o n c s , a h a j t r t t n l i s n y o m o r u l t a b b l e t t S z i n d b d , m e r t a l e g d r g b b a t , a t i s z t a e s z t v e s z t e t t e e l . E z e k e t v a g y i l y e n f l k e t g o n d o l t a m m a g a m b a n , a m i k o r l e h u n y t s z e m m e l v i t t e k l e f e l a l p c s Qk n , a b o r z a s z t h o r d s z k b e n , e l l a z l e t t e l j e s d o k t o rkisasszony haladt a menetben, mgttem a micisapks Pista bcsi, mg tvolabbrl a mr tbbszr emltett klvrosi hzra alkudoz Madm, mintha valamely hzi, szanatriumi nneplyt tartannak, amikor minden kvnsgval meghalni vgy betegket a szp k e r t b e v i t t k , h o g y r e m l h e t Ql e g u t o l j r a m e g m u t a t h a s s k n e k i e z t a v i l g o t . A k e r t b e n v a l b a n a r r a a h e l y r e t e t t e k l e , e g y s z a l m a f o n a t p a d r a ( a m e l y e n h o s s z , a n g o l s z r k e k a b t o m b a n , l e h u n y t s z e m m e l n y o m b a n v g i g n y l t a m , h o g y n e l s s a m e l l e n s g e i m e t , a z e m b e r e k e t . ) I t t f e k d t e m a f r i s s l e v e g Qt Ql r v i d e s e n f l l o m b a m e r l v e , d e a h a n g o k a t a k e r t m a g a s k Qf a l a i k z t t m e g e r Qs d v e h a l l g a t v a m a g a m k r l . s n h a s z e m p i l l i m s v n y n t k i l e s v e a v i l g b a , a k a v i c s o s p a r k b a , a p i r o s - f e h r k e r t i s z k e k e n l d g l Qk r e , a z e b d j k r e v r a k o z , h a s f j s u r a k r a , a k t m i g r n r o h a m j u k k z t t k e r t i t e r m s z e t e t l v e z Q h l g y e k r e , m i n d a z o k r a a k n n y e d f i r m k r a , a k i k n e k a z i l y e n d i v a t o s s z a n a t r i u m b a n a k e r t e t , a p a r k o t a m qk e r t s z e k b e r e n d e z n i s z o k t k k s Q Qs z r e n v n y e k k e l , a m e l y e k n e k n i n c s i l l a t u k , c s a k r i k t s z n k , m i n t h a f e s t v e v o l n n a k , a z o k r a a z e m b e r e k r e , a k i k m i n d e n n a p m e g m r i k a v r n y o m s u k a t , a h Qm r s k l e t k e t , a p u l z u s u k a t , a t e s t s l y u k a t , a k i k s z e r e t n e k o r v o s i r e n d e l e t s z e r i n t ( m i n t e g y e l h r t v a m a g u k t l a f e l e l Qs s g e t ) l n i , k e l n i , f e k d n i , e m s z t e n i . - A d o k t o r e z t m o n d t a ! - i s m t l i k m a g u k b a n a n a p m i n d e n r j b a n t b b s z r , s b i z o n y r a r g e n m e g h a l t a k v o l n a a z n h e l y e m b e n , m g n e k e m t o v b b k e l l k z d e n i m e g u t l t , m e g v e t e t t , g y ql l t l e t e m r t . I l y e n f o r m a b a r t s g o s g o n d o l a t o k k z t t f e k d t e m a z g y n e v e z e t t c s o d a s z p p a r k b a n a k s Q Qs z i g b o l t o z a t a l a t t , k i t v e m e s s z i r e n y j t o t t f l c i p Qm b e n s b a r n a h a r i s n y m b a n ( a m e l y e t p p e n g y u t l t a m , m i n t a f e g y e n c a r u h j t ) k a n d i , k r r v e n d Q, g n y o s , l e n z Q, g y ql l k d Q p i l l a n t s o k n a k , m e r t a z e m b e r e k n e m s z e r e t i k m a g u k k z t t a n a g y b e t e g e k e t . M i n t h a j r v n y t h o r d a n n a k m a g u k k a l , k z k r h z b a n , i s p o t l y b a n , t e m e t Qb e n v a n a h e l y k . E g y s z e r a z t n a n e v e m e t h a l l o t t a m a l i g r t h e t Qe n a b b l a c s o p o r t b l , a m e l y a l e g e l Qk e l Qb b e n , a k e r t k z e p n , a z g y n e v e z e t t c e n t r u m b a n f o g l a l t h e l y e t , m g p e d i g a h z b l p o l i k , s z o b a l e n y a i k l t a l h o z o t t g y k n y s z k e k e n , s o l y e l Qk e l Q b e t e g e k v o l t a k , h o g y s e n k i v e l s e m b e s z l g e t t e k , c s a k e g y m s k z t t , m g p e d i g m i n d i g u g y a n a r r l a z e g y t m r l : h o v k e l l e n e u t a z n i i n n e n , h a e g y n a p o n a z Qs z i i d Qj r s m g i s c s a k b e k v e t k e z i k . A h o g y a m a g a m e s z e s z e r i n t g o n d o l t a m : e z e k a z o k a b e t e g e k , a k i k m i n d i g e g y c s o p o r t b a n k e r e s i k f e l a k l n b z Q s z a n a t r i u m o k a t ( a z l e l m e s e b b e k t n k e r e s n e k i s a c s o p o r t o s u t a z s o n , s p e r c e n t e t v e s z n e k ) . T u r g e n y e v r e g n y e i b e n v o l t a k ( a m l t s z z a d b a n ) i l y e n e l Qk e l Q o r o s z t r s a s g o k , a m e l y e k f r d Qh e l y r Ql f r d Qh e l y r e u t a z g a t t a k , m i n d i g a G r a n d H o t e l b e n l a k t a k , s a z O r o s z o k f j n l v a g y a f o r r s n l t a l l k o z t a k . I l y e n e k l e h e t t e k a z n i s m e r e t l e n j e i m , h o s s z o r r , r e g h l g y e k , a k i k m g o l y s z e m t e l e n l k t t t e k h a r i s n y t , m i n t h a v a l b a n e g s z l e t k b e n e z t c s i n l t k v o l n a , p e d i g t n t e j k e r e s k e d Qn Qk v a g y u z s o r s o k v o l t a k , s f i a t a l h l g y e k , a k i k n e k k e z b e n m i n d i g v o l t e g y a n g o l r e g n y , br egyetlen szt sem tudtak angolul. Unatkoztak, s egy fekete ppaszemes, borotvlt arc ember, aki leginkbb valamely jjeli karmesterhez hasonltott, aki vratlanul, taln rksg rvn, amely a hziasszony utn maradt, pnzhez jutvn: eszbe jutott r g i s z e m b a j t g y g y t t a t n i - e g y f e k e t e p p a s z e m e s , k a p p a n h j e m b e r v o l t a m u l a t t a t j a a z e l Qk e l Q t r s a s g n a k , m e r t a z e l Qk e l Qe k t v e d n e k a l e g n a g y o b b a t , a m i k o r i s m e r e t s g i k r k e t k i t e r j e s z t i k . - S z i n d b d ? - m o n d t a f i t y m l v a . - R g e n h u r o k r a k e l l e t t v o l n a k e r l n i e . I s m e r t e m P o z s o n y b a n , a h o l e g y j c s a l d b l v a l e l Qk e l Q l e n y k t a k a r t z r d b l m e g s z k t e t n i , d e a h z i s z o l g k m e g a k a d l y o z t k . g y s z l t a z e g y k o r i k a r m e s t e r , s h a n g j t f i g y e l v e : m o s t m r m a g a m i s e m l k e z t e m r m i n t k a r m e s t e r r e e g y n e m e g s z e n j h r q h z b l , a h o l m i n d e n f l e l e d r n t k a t g a j d o l t z o n g o r a s z m e l l e t t , s e z s t p n z t v e t e t t e m a t l c j r a e l m e n Qb e n . D e m i t c s i n l h a t t a m v o l n a h e l y e m b e n ? A m e g r k n y d t t e l Qk e l Q h l g y e k a f e k e t e p p a s z e m e s n e k h i t t e k , Q c s a k v a k v o l t , d e n b o l o n d v o l t a m . S u g y a n e z r t k i k e l l e t t l l n o m a m e g v e t Q, f e l h b o r o d o t t p i l l a n t s o k a t s z r k e k a b t o m b a n , l e g y qr t k a r i m j , z l d k a l a p o m b a n , a m e l y e k m g a r g i j i d Qk b Ql m a r a d t a k m e g . K i i s l l o t t a m a z e g s z f e l h b o r o d s t , a l v s t s z n l e l v e . D e u g y a n e k k o r e g y i d e t v e d t n a g y , f e k e t e k a n d r m a c s k a a s z a n a t r i u m p a r k j b a n k e r g e t n i k e z d e t t e g y c s n y a , g i r h e s , s o v n y , s z r k e m a c s k t , a m e l y o l y a n k o p o t t v o l t , m i n t h a b Qr b e t e g s g b e n s z e n v e d e t t v o l n a . A c s n y a m a c s k a v g i g f u t a m o d o t t a s z a n a t r i u m i p a r k j l p o l t t j n , s e g y e n e s e n f e l u g r o t t a f e j e m r e , a z a r c o m b a , h o g y c s a k k a r m o z d u l a t t a l t u d t a m l e r z n i . A z r d g k m g m i n d i g l d z n e k - g o n d o l t a m m a g a m b a n , s f l e m e l k e d v n n a g y n e h e z e n f e k t e m b Ql , a s o k k r r v e n d Q, g n y o s , k a j n a r c k z t t , a k i k l t h a t l a g n a g y o n m u l a t t a k a z e s e m n y e n , j e l t a d t a m a n e m m e s s z i r e p i p z P i s t a b c s i n a k , h o g y v e z e s s e n e l a c s o d a s z p p a r k b l , a z e l Qk e l Q d m k s u r a k k z l , a k i k e t m g s e v o l t a m h a j l a n d t o v b b m u l a t t a t n i m e g j e l e n s e m m e l s b a l s o r s o m m a l . P i s t a b c s i a k z n s g e l Qt t k a r j t n y j t o t t a , m i n t e g y j s g o s p o l , a k i l e t r e - h a l l r a v i g y z a b e t e g r e , d e a f o l y o s r a r v e , z p f o g a i k z l e z t m o r o g t a a f l e m b e : - M g e g y r i g k e l l e t t v o l n a l e v e g Qn l e n n n k , a m g a z e b d i d e j e e l r k e z i k . M o s t a z t n m i t c s i n l j a k m a g v a l a b b a n a b d s s z o b b a n ? F a l u s i e m b e r v o l t , s z e r e t t e a f r i s s l e v e g Qt . - K t t e s s e n p o k r c b a , P i s t a b c s i , m e r t n a g y o n r o s s z u l r z e m m a g a m a t a z e m b e r e k k e l v a l t a l l k o z s o m u t n . G y e r t e k , b o l o n d v z i k , n e m l e h e t t e k b o l o n d a b b a k a z l e t n l . . . E l f e l e j t e t t e m m o n d a n i , h o g y a m a c s k a u g r s k z b e n , a k i l e g j o b b a n m u l a t o t t a d o l o g f l t t : e g y k z i s m e r t p e s t i h a m i s k r t y s s l v e r s e n y j t k o s l t h o z z m a l e g k z e l e b b , a k i a k r t y a n y e r e s g b Ql m e g e n g e d h e t t e m a g n a k a z t a l u x u s t , h o g y f o g y k r t h a s z n l j o n . M i l y g y n y r qe n k a c a g o t t ! T I Z E N H A T O D I K F E J E Z E T A k u t y k m e r n y l e t e F a l u h e l y e n n a g y o n s z e r e t t e m v a l a h a a k u t y k a t , e z e k e t a m e g b z h a t , h q b a r t o k a t , a m e l y e k j j e l s n a p p a l t a l p o n v o l t a k a h z k r l , s z k s g s z e r ql e g , t a l n a s a j t s g a z d i k u n a l m a e l l e n : j e l e z t e k m i n d e n h z k r l j r t , e l m e n Q v a g y j v Q s z e k e r e t , v n d o r l t v a g y k o l d u s t , m e r t a f a l u s i l e t t b b n y i r e a l u s z k o n y s g r a v a n b e r e n d e z v e , l e g y e n e k b e r e k l e g a l b b a k u t y k . S z e r e t t e m Qk e t , a m i k o r r v i d v i z i t j e i k u t n k i v g y a k o z t a k a k o n y h b l v a g y a s z o b b l a s z a b a d l e v e g Qr e , j s z a k n k i n t a h b a n a l u d t a k k a r i k a a l a k b a n , m e g l t o g a t t a k c s qr t , v e r m e t , k e r t e t , k a p u b e j r a t o t , m i n t v a l d i c s e n d Qr k , t l i d Qb e n m e g n Qt t a b u n d j u k , a k r a f a r k a s o k n a k , Qs z i i d Qb e n a v s r r a m e n Q g a z d a k o c s i j a u t n s z a l a d t a k , s m e g l l n l a k o c s i a l b j t a k , h o g y e l n e t v e d j e n e k i d e g e n h e l y e n . N e m h a g y t k e l a s z e k e r e t , m i n t a k r l e t k e t s e , a v r o s i d e g e n h e l y n , m e r t t i s z t b a n v o l t a k a z e l t v e d s v e s z e d e l m e i v e l . E l l e n b e n a n n l i n k b b g y ql l m a k u t y t a v r o s b a n , a h o l n z e t e m s z e r i n t s e m m i k e r e s n i v a l j a n i n c s , m i n t v a d l l a t n a k . A s z a n a t r i u m b a n , e z e n a z r d g i h e l y e n a z e g y i k b r n Q f o x t e r r i e r k u t y t t a r t o t t . E g y i r t z a t o s , f l h a s o g a t h a n g , e l k n y e z t e t e t t k i s v a d l l a t o t , a m e l y e t k l n s e n v s r n a p o n k n t , a m a g a m u l a t t a t s r a , u g a t t a t n i s z o k o t t . B i z o n y o s a n v a l a m i r e j t e t t s z e n v e d l y t , t i t k o s v g y t , f r e u d i s t a s z t n t ( m i n t a z o r v o s o k m o n d t k ) e l g t e t t e k i a b r n Q. - A z a n y d ! - m o n d t a m , m i k o r a v k o n y , l y u k a k k a l t e l i f a l a k o n k s k n t t v g o t t a f o x - t e r r i e r e l v i s e l h e t e t l e n u g a t s a . T a l n e z t i s a b b l a s z e mpontbl tartjk a hzban, hogy letargimbl felbresszenek, amely szempontbl Bihari doktor kis aclkalapccsal megkopogtatni szokta a folyos porceln falait, mintha a trdemre tgetett volna. - nnek mint rgi vilgbeli riembernek llatbart hre van a szanatriumban, Szindb d r - m o n d S r i , a d o k t o r k i s a s s z o n y , a k i r Ql m o s t m r n e m t u d t a m , h o g y j a k a r a t t a l v a n - e i r n y o m b a n , v a g y d h s , k o n o k , k a j n g y ql l e t t e l , a m i t a h a s o n l k v r n Qk r s z r Ql e g y f o r m n t a p a s z t a l t a m a z l e t b e n . - I g e n , l l a t b a r t v a g y o k , m e r t s a j n l o m a v e r e b e k e t , g a l a m b o k a t , a m e l y e k a z e n n i v a l s f a l u s i l e t h e l y e t t e z z e l a k i e t l e n v r o s i l e t t e l c s e r l t k f l l e t m d j u k a t . s s a j n l o m a s z e g n y k u t y t , a m e l y i k e g y h i s z t r i s r e g b r n Q m e l l e t t k n y t e l e n l e t t t l t e n i . E n n y i b e n l l a t b a r t v a g y o k , d e a d v n y a l k o r b c s o l n m a k u t y t , h a a m a g a v a g y g a z d j a m u l a t t a t s r a u g a t n i k e z d e n e . g y f e l e l t e m , m e r t a f l t p Q f o x i u g a t s n a k , e n n e k a t qz o l t s p n a k k v e t k e z m n y e i i s v o l t a k . A V r o s l i g e t t j k n , a h o l e z a p o k o l i h z l l o t t : t b b n y i r e k u t y s e m b e r e k l a k t a k . H z m e s t e r e k , a k i k k u t y t t a r t o t t a k s e g t s g l n e h z f o g l a l k o z s u k b a n , v a g y n a g y v i l l a t u l a j d o n o s o k , a k i k u g y a n c s a k k u t y t t a r t o t t a k , a m e l l y e l v a s r n a p d l e l Qt t n k n t , m i n t v a l a m i p o l g r i t e n n i v a l k n t , s t l n i j r t a k a V r o s l i g e t b e . D e n a g y s b Qs z h a n g k u t y j a v o l t a s z o m s z d o s v i r g k e r e s k e d Qn e k , m g m a s e m s i k e r l t k i d e r t e n i , h o g y m e l y s z e m p o n t v e z r e l h e t e g y j m b o r , r e g v i r g k e r e s k e d Qt , a h o l a s z a n a t r i u m l t o g a t i a b e t e g e k n e k s z n t v i r g a d o m n y o k a t v s r o l t k , a r r a n z v e , h o g y b o r j n a g y s g f a r k a s k u t y t t a r t s o n , a m e l y a f o x - t e r r i e r b i z t o s h e l y r Ql h a n g z , i d e g t p Q u g a t s r a u t c a i s k a n d a l u m o t r e n d e z z e n ? A f a r k a s k u t y a v a s r n a p d l e l Qt t n k n t a m a g a b m b l Q h a n g j n u g y a n c s a k u g a t n i k e z d e t t , m i n t h a t z e t r e z n e , s c s a t l a k o z t a k h o z z a k r n y k s t l vagy otthonmaradott kutyi is, mint valami karnagy jeladshoz. Nha flrig is eltartott ez a hangzavar, amelyet lthatlag nem lvezett ms, mint az n szernysgem, akinek hallsa a hossz, rejtelmes betegsg alatt meglesedett. (Ha egy pk mszott volna vgig a falon, tn azt is meghallottam volna. De valamikppen pk nem volt doktor Cipsz szanatriumban, taln azrt, nehogy a betegek elbzzk magukat a szerencss jel lttra.) Termszetes, hogy akkori lelkillapotomban a kutyk magaviselett ugyanc s a k e l l e n e m i r n y u l m e r n y l e t n e k v l t e m , a k u t y k t , a k i k e t f e l b i z t a t n a k a z e m b e r e k , h o g y a n l e h e t b o s s z t l l n i e g y e m b e r e n , a k i n e k a n n y i b qn n y o m j a a l e l k i i s m e r e t t . D e a k u t y k k e g y e l m e s e b b e k v o l t a k a z e m b e r e k n l , l e g f e l j e b b f l r a a l a t t s z t v e r t k Qk e t a s z a n a t r i u m k r n y k r Ql , a z r e g b r n Q f o x - t e r r i e r j b e a l a t t o m o s a n b e l e r g o t t v a l a m e l y k o r m o s f qt Q, a k i u g y a n c s a k n e m r a j o n g o t t a z i l y e n e l k n y e z t e t e t t e b e k r t , m e r t m a g a i s f a l u r l s z r m a z o t t , a h o l a k u t y k o k n l k l , p l n e v n a s s z o n y i n t z k e d s r e n e m u g a t n a k , h a n e m i n k b b l e h z z k a s n t i k l v n b o s z o r k n y o k a t . - A s o r s k z b e l p e t t - m o n d t a m m a g a m b a n a z l e t a p r r m e i t l v e z v e , a m i k o r a f e r t e l m e s k u t y a u g a t s m e g s z qn t a k r n y k e n . K o r b c s o t v a g y l b e l t e t s t k a p t a k a v a s r n a p i c s a t j u k r t . A m a g a m r s z r Ql l e g i n k b b b o t t a l v e r t e m v o l n a Qk e t . A v r o s i k u t y n a k n i n c s j o g a u g a t n i . T I Z E N H E T E D I K F E J E Z E T A m e g c s a l t e m b e r m e r n y l e t e M i t , m i t n e m g o n d o l t m a g b a n S r i , a d o k t o r k i s a s s z o n y , g y g y t s o m r a v o n a t k o z l a g , a r r l c s a k e g y j e l l e m z Q p l d t m o n d o k e l a k u t y a - s m a c s k a - h e c c u t n . L a k o t t i t t a b e t e g h z b a n e g y e m b e r , b i z o n y o s K a r v a l y i r , a k i n e k a j t a j r a m i n d i g k i v o l t f g g e s z t v e a h a l d o k l s t v a g y a n e h z b e t e g s g e t j e l e n t Q t b l a : A b e t e g l t o g a t s a t i l o s . G o n d o l o m , a z n a j t m o n i s i l y e n t b l a v o l t , d e h t n k o m o l y a n b e t e g v o l t a m , m g K a r v a l y i r p o s z t p a p u c s a i b a n , p r m e s k a f t n j b a n , m o z d u l a t l a n , f e h r s t b b n y i r e b o r o t v l a t l a n a r c v a l n a p k z b e n t b b s z r i s v g i g t o t y o g o t t a f o l y o s n , i g a z , h o g y n y o m b a n e l r e j t Qz t t , a m i n t a l e g k i s e b b z a j t h a l l o t t a , b e m e n e k l t i s m e r e t l e n s z o b k b a , m e l l k h e l y i s g e k b e , m o s k o n y h k b a , h a t v o l a b b v o l t s z o b j t l , m i n t s e m a z t a r v i d i d Q a l a t t e l r h e t t e v o l n a . E z a K a r v a l y i r a f e l e s g e e l Ql b u j k l t a m a g a s z o b j b a n , m e r t , n e m i s e g s z e n a l a p t a l a n u l , a z v o l t a m e g g y Qz Qd s e , h o g y a f e l e s g e f o g j a m e g l n i . K a r v a l y i r r a l a l p c s Qh z e g y s a r k b a n i s m e r k e d t e m m e g , a m e l y h e l y r e a k e r t i l t o g a t s u t n k i k n y r g t e m m a g a m S r i d o k t o r k i s a s s z o n y t l , a k i e l l e n s g e v o l t a z r k s g y b a n f e k v s n e k , l m o d o z s n a k , m e g a d s n a k , l e t a r g i n a k . ( P e d i g n e z t s z e r e t t e m . ) S r i d o k t o r k i s a s s z o n y a m a g a m z s n y i t e s t m r t k h e z s z a b o t t f e h r k a b t j b a n l d g l t m e l l e t t e m a s a r o k b a n , k u p e c v i c c e k e t , s z a f t o s v i c c e k e t v a g y o r v o s i v i c c e k e t m o n d o g a t o t t , a m e l y e k e n e l s Qs o r b a n Q n e v e t e t t j z qe n , m g a b e t e g p o k o l b a k v n t a a z e g s z v i c c k a l e n d r i u m o t , a m i t a s z a n a t r i u m i o r v o s o k h o r d a n a k a f e j k b e n , s m i n d e n b e t e g n e k e l m o n d a n a k . m d e a b e t e g e k r a v a s z s g v a l f i g y e l m e s e n h a l l g a t z t a m , m g n e v e t s t i s h a m i s t o t t a m , n e h o g y S r i Qn a g y s g n a k e s z b e j u s s o n a z p o l k k a l m e g i n t a b o r z a l m a s a n s z p p a r k b a l e v i t e t n i , a h o l a s z a n a t r i u m i b e t e g e k g y v i s e l k e d n e k , m i n t h a a m qk e r t s z l t e t t e v o l n a Qk e t a n v n y e i v e l e g y t t . I n k b b i t t s z e n v e d t e m , a k e v s s l t o g a t o t t , m s o d i k e m e l e t i l p c s Q h z b a n , a h o l u g y a n j r k l t a k m i n d e n f l e e m b e r e k , m g m a g a a n a g y s z a k l l p e s t i f Qk a p i t n y i s , a k i e g y d l b e n e l j t t m e g f i g y e l s e m r e , s n e g y e d r i g n y u g t a t t a r a j t a m a s z e m t . ( A m i n t e z t e g y s z a k l l a s r r l g o n d o l t a m , a k i r Ql k s Qb b k i d e r l t , h o g y m a t r a c o k a t j t t e l a d n i a s z a n a t r i u m b a . ) D e m g i s l t a l b a n n y u g a l o m v o l t , a l i f t e s t b b n y i r e a z e l s Q e m e l e t e n l l t m e g a m a g a z r g Q m a s i n j v a l , v a g y a h a r m a d i k e m e l e t r e p l y z o t t a k i v i l g t o t t b r h i n t v a l , s z r n y q u t a s o k k a l , a k i k a h a r m a d i k e m e l e t r e k v n k o z t a k . E k k o r j t t a m a K a r v a l y i r a s z o k s o s l a p p a d t , p a p u c s o s l p s e i v e l , a m e l y e k e t a f a l a k o n t l r l m r i s m e r t e m , s n e m t a r t o t t a m e l l e n s g e s n e k . r e g m k u s n a k g o n d o l t a m Qt l p s e i h a n g j b l , a k i j r k l e s t e f e l a b e t e g h z f o l y o s j n , h t h a t r t n i k v e l e v a l a m i , d e s e m m i e g y b , m i n t a z a l k a l m a z o t t a k , o r v o s o k t i s z t e l e t t e l k s z n t i k , m i n t a f i z e t Q v e n d g e t s z o k s . A z t n c s i n l h a t K a r v a l y i r , a m i t a k a r . M g s a j t o t s v e g e s s r t i s h o z a t h a t f l a s z o b j b a , m e r t a z a j t a j r a k i f g g e s z t e t t t b l a e l l e n r e n e m v o l t o l y a n n a g y b e t e g , m i n t h i t t k v o l n a . L e l k i b e t e g v o l t , a f e l e s g e e l Ql b u j d o s o t t . E z a f e l e s g e g y f e l t qn Qe n r v i d r e n y r o t t h a j , k i f e s t e t t , t e r j e d e l m e s , d e f i a t a l a s s z o n y s g , a k i n e k m e g l e h e t Qs e n p r g t t a n y e l v e f r j e k o c s m a j r s a m i a t t ( m s h i b t n e m t u d o t t f e l h o z n i ) , a k i n y i l v n a s z a n a t r i u m o t i s k o c s m n a k n z t e a f l d s z i n t e n t e r t e t t , b e j r , g y o m o r b e t e g v e n d g e k t t e r m e i m i a t t , e z a f e l e s g e g y k o r o n s e g y s z e r qe n m e g s z k t t K a r v a l y i r t l , d e a n Qk g y a k o r i s z e m r m e t l e n s g v e l a z a n y a g i s s z e k t t e t s t t o v b b r a i s f e n n a k a r t a t a r t a n i K a r v a l y i r r a l , a k i e m i a t t k n y t e l e n v o l t e l m e n e k l n i o t t h o n b l , s e g y b e t e g h z l a k i k z f l v t e t n i m a g t . - E z a b o l d o g t a l a n r a m a g a p a r t n e r e ! - m o n d t a S r i , a m i k o r a z v a t o s K a r v a l y i u r a t m e g p i l l a n t o t t a , s a z i s m e r e t s g e t a n Qk g y a k o r l o t t sgval sszehozta. - Hallom, hogy ugyancsak beteg embernek mltztatik lenni - kezdtem valamely olyan hangon, amelyet nem ismertem fl magamnak, mert mr rgen beszlgettem emberekkel, az igenen s a nemen kvl ms szavakkal. - Hja - felelt igaz fjdalo m m a l K a r v a l y i r , m e l l m t e l e p e d v n , s e g y s z e r r e t t t k t k e z v e l a t r d r e , m i n t m i n d e n l e l s k o r , m i n t h a n m a g t e l l e n Qr i z n a p a r a l z i s e l Ql . - V a j o n m e g t u d n n a k m a g u k v d e l m e z n i , h a v a l a k i k i u g r a n a a l i f t b Ql , s b o t t a l n e k e m j n n e ? - k r d e z t e i g e n h a l k h a n g o n , m i u t n a k i v i l g t o t t l i f t p p e n a k k o r s u h a n t e l a m a g a k m n y b e n , s e z K a r v a l y i u r a t l t h a t l a g n y u g t a l a n t o t t a . ( D e u g y a n i l y e n n y u g t a l a n l e t t , a m i k o r l p s e k e t h a l l o t t a l p c s Q f e l Ql - v e l e m e g y t t . n k r r v e n d Q, g o n o s z e m b e r a r c o k t l f l t e m , m g K a r v a l y i r a f e l e s g e n y j a s t e k i n t e t t Ql , a k i t Ql e m e g s z k t t e g y f i a t a l , d e l l s n l k l i i n z s e n Qr - r e l , d e k o s z t p n z r t s h a s o n l k r t m g m i n d i g e l h a g y o t t f r j e n y a k r a j r t . ) - I t t n e m s z a b a d v e r e k e d n i - m o n d t a S r i d o k t o r k i s a s s z o n y , a m a g a v i d m t e r j e d e l m e s s g v e l , m i n t a k i k o m o l y a n h i s z i , a m i t b e s z l . - A z i l l e t Q n e m n a g y o n k r d i , h o g y m i t s z a b a d , m i t n e m s z a b a d - m r a z u t c n i s m e g t m a d o t t z s e b p n z e v g e t t . M i t c s i n l t a m v o l n a ? R e n d Qr h z k e l l e t t v o l n a f o r d u l n o m , o l y a n e r Qs z a k o s v o l t . I n k b b h t o d a a d t a m n e k i t r c m t a r t a l m t , s n a z n a p n e m e b d e l t e m - m o n d t a K a r v a l y i r a z o n a c s o d l k o z h a n g o n , a m e l y a z i d e a l i s t k a t j e l l e m z i , a k i k m i n d i g v a l a m e l y f l d n t l i s g o t t u l a j d o n t a n a k a n Qk n e k , n e m t u d j k l e s z l l t a n i Qk e t a m a g u k r t k r e . M a j d k s Qb b g y f o l y t a t t a : - V l e m n y e m s z e r i n t a z i l l e t Q n e m i s t u d j a , h o g y m o r a l i t e r m i t c s e l e k s z i k , u g y a n e z r t k o m o l y a n n e m i s l e h e t r h a r a g u d n i . E g y e l b o l o n d t o t t n Q, a m i l y e n e z e r s z m r a s z a l a d g l a v i l g o n a m a g a f i x a i d e - j n a k l v e , k e r e s z t l g z o l v a r g i t r v n y e k e n , s z o k s o k o n , b e c s l e t e k e n , h r n e v e k e n . g y v e s z t e t t e e l a t a l a j t a l b a a l l n Qm i s t i z e n t v i h z a s l e t u t n , m i u t n a k a d t e g y b a r t n Qj e , b i z o n y o s c i g n y s z s i d s z r m a z s H o r v t k i s a s s z o n y , a k i e g y b n Qk m d j r a f r f i a k z s e b t o l v a j l s b l , f l r e v e z e t s b Ql , h a m i s k r t y a j t k b l s e g y b i l y e n n Qi e s f o g l a l k o z s o k b l l d e g l t b u d n e g y h z b a n , a m e l y e t e g y r e g e m b e r t Ql r k l t , b i z o n y o s h a m i s t o t t v g r e n d e l e t r v n . E z a z r h a t n m k i s a s s z o n y b e f r k Qz t t o t t h o n o m b a , s r v i d e s e n f l b o r t o t t a a z t s z a m r f l q f e l e s g e m s e g t s g v e l . A z e m b e r s o h a s e t u d h a t j a , h o g y m i t g o n d o l n a k , m i t c s e l e k s z e n e k a t Ql e m e s s z e e s Q p l u s o k o n , p l d u l e g y p e s t i l a k o s s a l b u d n . O t t l n e k e s t e v a l a m e l y k l y h a k r l , a c i g n y z s i d s z r m a z s H o r v t k i s a s s z o n y k r t y t v e t , s z p s z e r e n c s k e t s j v e n d Qk e t j e l e n t , h a b i z o n y o s k r t y a s z e r i n t i g a z o d i k a s z a m r f l q n a g y s g o s a s s z o n y . A s z a m r f l q n a g y s g o s a s s z o n y , m r m i n t n a g y r a b e c s l t n Qm : v a l b a n a k r t y a s z e r i n t i g a z o d o t t , a k e r t Qn Q r v n m e g i s m e r k e d e t t a z l l s n l k l i i n z s e n Qr - r e l , m i r e e l k e z d Qd t t f o s z t o g a t s o m . S z o m s z d o s u t c b a k l t z t e k , h o g y k z e l b e n l e g y e n e k a n n a k a h z n a k , a m e l y e t k i f o s z t a n i s z n d k o z t a k . l t e k k e t t e s b e n - m r m i n t a f o g l a l k o z s n l k l i i n z s e n Qr s m e g b o l d o g u l t n Qm - h o g y a n l e h e t n e k s z p n z r e s z e r t t e n n i K a r v a l y i r a d o m n y b l . g y n e m e g y s z e r s i k e r l t a n a p i k o s z t p n z t b i r t o k b a k e r t e n i Qn a g y s g n a k a z i s m e r Qs c s e l d t Ql a m a g a h z i a s s z o n y o s f e l l p s v e l , a m i k o r u g y a n c s a k e b d n l k l m a r a d t u n k . Pn a g y s g a i z g a l m a s a n s z a l a d t e l a h z b l, konyhbl a kicsalt kosztpnzzel. Nem volt ebdre ksa, slt kolbsszal, mint azt kiterveztk. - Taln nem kellett volna olyan engedkenynek lenni! - vlekedtem a magam szerencstlensgben. - Hejnye - gy mondta Karvalyi r: hejnye -, prblt volna n e m e n g e d k e n y n e k l e n n i u r a s g o d . A f Qv r o s i t qz o l t s g v o n u l t v o l n a k i b e c s e s o t t h o n b a , m e r t Pn a g y s g a f e l g y j t o t t a v o l n a a z t . B e l t t a m , h o g y K a r v a l y i r n a k , e n n e k a z e l g y t r t s c s k s o k p i a c r a k e r l t i d e a l i s t n a k i g a z a v o l t , m i k o r e g y h a l l o s e l l e n s g g v l o t t s m s b a m e g s z e r e l m e s e d e t t f e l e s g t m a d s a i t , k s z p n z u t n v a l r o h a m a i t n e m a k a r t a v i s s z a v e r n i m s k n t , m i n t a s o r s b a v e t e t t b i z a l o m m a l , a z r k i g a z s g t r v n y e i v e l , a m e l y e k p p e n g y k e d v e z n e k a g y e n g k n e k , m i n t a z e r Qs e k n e k . K i n e k v a n k e d v e o d a l l n i e g y h a j d a n n s z p , m o s t m o c s o k k a l t e l i n Qi s z j e l , m i u t n a s z e r e l e m e l p r o l g o t t , s a n Qb Ql k i j n i g a z i l n y e ? N l u n k , a m a g y a r s g c s a l d i k r b e n m r e g y f e l t qn Qe n h o s s z b a j u s z , M a d c h n e v q r i e m b e r f o g l a l k o z o t t a n Qi p r o b l m k k a l . M i n t h a l l o t t a m , a k l f l d n m s t u d o m n y o s r k i s , a k i k n e k n e v t s z e r e n c s t l e n s g e m b e n e l f e l e j t e t t e m . D e v a j o n m i k z m v a n n e k e m K a r v a l y i n h o z v a g y K a r v a l y i r h o z a m a g u k h z a s s g i k o m d i j b a n ? S r i , a d o k t o r k i s a s s z o n y v o l t a b qn s , a k i m i n d e n r o n f l a k a r t b r e s z t e n i l e t a r g i m b l , m g i l y e n e r Qs z a k o s e s z k z k r n i s , m i n t a K a r v a l y i r r a l v a l i s m e r e t s g , a k i v a l a m i b e s t i a e l Ql k e r e s e t t m e n e d k e t a b e t e g h z b a n . - A z t h i s z e m , a f o g l a l k o z s n l k l i i n z s e n Qr - n e k l e s z i g a z a a z e g s z t r t n e t b e n - m o n d t a m , a m i k o r K a r v a l y i r j l m e g g y t r t s a j t c s a l d i t r t n e t n e k e l Qa d s v a l , a m e l y e t v g e r e d m n y b e n p p e n o l y a n s z e m r m e t l e n l m o n d o t t e l , m i n t a h o g y a z a s s z o n y k a t e t t e k b e n v g h e z v i t t e . ) T I Z E N N Y O L C A D I K F E J E Z E T A l o v a s r e n d Qr s g m e r n y l e t e A d r g a d o k t o r k i s a s s z o n y g y g y t s i k s r l e t e i n e k k v e t k e z m n y e t e r m s z e t e s e n a z v o l t , h o g y m a g n o s r i m b a n m a g a m i s r e s z k e t n i k e z d t e m a z e l h z o t t K a r v a l y i n t l , a k i t l i d Qb e n b i z o n y o s a n d r t o k r a f e s z t e t t f t y o l k a l a p o t ( p i r o s b l ) h o r d o t t , m g n y r i d Qb e n v a l a m e l y k i a d s b r s o n y k a l a p o t , t a l n p r m e t i s , m i n t a n Qk n e k e z s z o k s a . - P n z t i d e ! - h a l l o t t a m e g y g y a n s a n k i f e s t e t t , m a n i k qr z t t k r m q n Q e l v e t e m e d e t t h a n g j t b e t e g s g e m b e n , b r p n z e m t u d v a l e v Ql e g e g y f i l l r s e v o l t , m e r t j e m b e r e k g o n d o s k o d t a k a r r l , h o g y a p n z t m i n t a z l e t l e h e t Qs g t e l v e g y k t Ql e m . - P n z t i d e ! - k i l t o t t a K a r v a l y i n a z a j t e l Qt t , s a h i d e g r z o t t k i , h o g y e z a n Q m g b e t r h e t a z n s z o b m b a i s , h o g y k e d v e s t e l t a r t s a , m i u t n f r j t a z u t o l s f i t y i n g i g k i f o s z t o t t a . I s m e r t e m e z e k e t a P n z t i d e ! k i l t s s a l j r h l g y e k e t . T b b n y i r e n a g y t k qe k v o l t a k , r e n d s z e r i n t a k i r n t o t t b o r j h s t t m k d t k m a g u k b a , d e h a j l a m o s a k v o l t a k a k l n b z Q d e s t s z t k h o z i s , a m e l y e k e t e l g o n d o l k o z v a n y e l e g e t t e k . L e v e s t f o g y k r a s z e m p o n t j b l n e m f o g y a s z t o t t a k , s k t s g b e e j t e t t k a v e l k l Q f r f i a k a t l l a t i n z s k k e l . - , m i l y e n b o l d o g l e h e t K a r v a l y i r , h o g y t l a d o t t a z i l y e n f a j t a n Qn - g o n d o l t a m m a g a m b a n v i l g o s p e r c e i m b e n . D e a z t n f e l h a n g z o t t a p n z t i d e ! k i l t s a z a j t m e l Qt t , s n k t s g b e e s v e k u t a t t a m p r n i m a l a t t , p e d i g t u d t a m , h o g y e g y e t l e n f i l l r e m s i n c s . U g y a n e z e k a n Qk d e s p l i n k k a t , p e z s g Qk e t s m s h a s o n l i t a l o k a t k e d v e l t e k a g r a m o f o n z e n e m e l l e t t , e l b j v a , m i n t b o l d o g t a l a n r e g n y h Qs n Qk , m i n d e n f l e d v n y p r n k m g , a m e l y e k s z e r e l m i k a l a n d j a i k b l i s m e r e t e s e k v o l t a k , s f r j k e t a l e h e t Q l e g n a g y o b b m e g v e t s s e l k e z e l t k , m i u t n a z f l l i t e r b o r t e n g e d l y e z e t t m a g n a k v a l a m e l y b o r m r Q h e l y e n , a h o l f e l v l t v a h a l l g a t t a a b e t v e d Q t l i f u v a r o s o k m e n d e m o n d i t a m r Qa s z t a l k r l , v a g y p e d i g a t rvnyszki irodai tisztek fontoskodst trzsasztaluknl. - Hitvny, kocsmajr gazember! - vltttek ezek az des plinks hlgyek Karvalyi rnak s ms uraknak, akik nem akartak mindenben engedelmeskedni nekik. - Pnzt ide! Tn csak nem hagytad az utols garasodat is a kocsmban? M o n d h a t o m , h o g y b e t e g s g e m b e n n e m v o l t a k k e l l e m e s l t o g a t k e z e k a K a r v a l y i r l t a l f l i d z e t t , m l t b e l i h l g y e k , d e s z e r e n c s r e j t t j a b b k e l l e m e t l e n s g , a m e l y a r o s s z i n d u l a t h l g y e k r Ql e l t e r e l t e a f i g y e l m e m e t k n t l n e d v e s b e t e g g y a m b a n , a h o v h i b a c s a l o g a t t a m a m e g v l t h a l l t . E g y n a p o n - j j e l v a g y n a p p a l , m e r t a z i d Qk m e g i n t s s z e f o l y t a k k r l t t e m , a k e d v e s K a r v a l y i r j v o l t b l , a k i j v e s z e d e l m e k e t g r t a z e d d i g i e k t e t e j r e - v a l a m i b o r z a s z t d o l o g r a r i a d t a m f e l . M i n t m o n d m , a m g y i s f o l y t o n r e n d Qr k r e , g y s z e k r e , t r v n y s z k i b r k r a g o n d o l t a m , a k i k m a j d v a l a m i r t f e l e l Qs s g r e f o g n a k v o n n i - g o n d o l t a m p p e n - , d e s e m m i f l e s z b o n t s z e r e l m e k , s z n p a d i v a g y k l t e m n y e s k n y v b e l i j e l e n e t b e n e m m e g y e k b e l e - v l e k e d t e m m a g a m b a n , m g m i n d i g K a r v a l y i r h a t s a a l a t t l l v n , a m i k o r t b o l y t j e l e n s g m u t a t k o z o t t s a b l o n s z e r q i d e g g y t r e l m e i m b e n , m i n t h a t qz o l t k r o h a n t k v o l n a m e g a k r h z a t , a h o l n y i l v n o s a n , k r r v e n d Q t e k i n t e t e k e l Qt t s z e n v e d t e m . F e k d t e m a f e k e t e p p a s z e m e s e m b e r t e k i n t e t e e l Qt t , m a c s k v a l h a r c o l v a ; f e k d t e m a v i r g k e r e s k e d Q k u t y j a e l Qt t , a k i t Ql f o h s z k o d v a k r t e m , h o g y h a g y n a b b a b m b l s t ; f e k d t e m K a r v a l y i r e l Qt t , h o g y m e n t s e n m e g c s a l d i l e t n e k t i t k a i t l . . . A m i k o r p e s t i l o v a s r e n d Qr k k e z d t e k r o h a m o z n i a k i k v e z e t t A r n a t o n , a m e l y f e l a b l a k a i m n y l t a k . N o , m o s t a l o v a s r e n d Qr k e l k e l l f e k d n m , h o g y m e g k e g y e l m e z z e n e k . A l o v a s r e n d Qr k l e - s f e l v g t a t t a k , h o l c s a k e g y e n l e t e s e n t r a p p o l v a , d e k s Qb b r o h a m o z v a , m i n t h a m o s t a k a r n k v g r e b e v e n n i a s z a n a t r i u m o t , h o g y a z i t t e n e l b j t b qn s e m b e r t f e l e l Qs s g r e v o n j k . K p z e l e t b e n l t t a m k i f e s z t e t t k a r d j a i k a t , c s i l l o g r z s i s a k j a i k a t , r e t t e n t Q v r e s s a r k a n t y i k a t , h a l l o t t a m h a r c i k i l t s u k a t , r e z t e m l o v a i k f o r r l e h e l e t t , m e l l e m e n a c l p a t i k a t , l o b o g s r n y k e t . N o , m o s t m i n d j r t m e g h a l o k , a m i n t a z e l s Q l o v a s r e n d Qr b e u g r a t a z a j t n , s s z t t a p o s s a f e j e m e t . A p r n a a l m e n e k l t e m , d e o d i g i s e l h a l l a t s z o t t a v a d r o h a m o z s , a m e l y l a s s a n t v o l o d o t t . M i n t k s Qb b k i d e r l t , a t e j e s k o c s i s o k s z t r j k o l t a k P e s t e n , s a s z a n a t r i u m k r l v e r t k s z t Qk e t a l o v a s r e n d Qr k . T e h t n e m h a l l u c i n c i v o l t a z e g s z e s e m n y , a m i r e k s Qb b b s z k e i s v o l t a m , f Ql e g S r i k i s a s s z o n y e l Qt t , a k i m i n d e n p a n a s z o m r a c s a k l e g y i n t e t t , s h a r m i n c k t f o g t m u t o g a t t a : - E l f o g m l n i a z e g s z d o l o g , c s a k t relmesen viselje magt. No, trelmesebb mr nem lehetett beteg, mint amilyen n voltam a magam idejben. TIZENKILENCEDIK FEJEZETApr trgyak mernylete No, de elkeserts, bosszants, bnts, ingerkeds szempontjbl megbntim nem sok frt adhattak az apr t r g y a k n a k , a m e l y e k k e l l e m e t l e n k e d s s z e m p o n t j b l k r l v e t t e k . I g a z n c s a k a z a p r t r g y a k , e z e k a z r k s e l l e n s g e k t u d j k o l y a n m r e g b e h o z n i a z e m b e r t , h o g y m g a b e t e g s g r Ql i s m e g f e l e d k e z i k n h a m i a t t u k . M g a z e g s z s g e s e m b e r t i s m e g v i s e l i k a z a p r kis trgyak szekatri, de milyen ksz prdjuk nekik az amgy is trelmetlen, beteg emberek, akik az let s a hall mezsgyjn haladnak, s hol erre, hol arra, hol az let, hol a hall fel nylnak bizonytalansgaikban. Mi volna jobb: tovbb lni, esetl e g n y o m o r k o n , v a g y m i n d r k r e k i t r n i a z l e t k z d e l m e i e l Ql ? E k k o r j n e g y n a d r g g o m b , r e n d s z e r i n t a n a d r g h t s r s z r Ql , a m e l y n l k l n e m l e h e t h a s z n l n i a n a d r g t a r t t , a n a d r g o t , m i k o r m r n a g y n e h e z e n f l k e l t a z e m b e r a z g y b l , m i u t n P i s t a b c s i h s s z o r - h a r m i n c s z o r k i m e n t a s z o b b l , b e j t t a s z o b b a , s o h a s e m t i s z t t o t t a k i s e n k i s e a r u h k a t , s e a c i p Qk e t , s e a k a l a p o k a t , m e r t a s z a n a t r i u m o k e r r e n i n c s e n e k b e r e n d e z k e d v e . A b e t e g e k i n n e n g y s e a z u t c r a m e n n e k , h o g y t i s z t a r u h r a l e g y e n s z k s g k , h a n e m a m s v i l g r a v a g y t o v b b i , e n y h b b b e t e g s z o b b a , a h o l m g e g y d a r a b i g e l s z s z m l i k i d e j k e t . R i t k n m e g y v a l a k i a s z a n a t r i u m b l a z r a s z t a l h o z v a g y a b o l t j b a . D e h t m a r a d j u n k a n a d r g g o m b n l , a m e l y l e s z a k a d t h e l y r Ql , a n a d r g a m g y s e m l l m e g a l e s o v n y o d o t t e m b e r e n , t e h t k r b a v e s z e t t m i n d e n m o s a k o d s , f s l k d s s e g y b i z g a l m a s e l Qk s z l e t a h h o z , h o g y a z e m b e r d o k t o r i r b e s z l s r e f l k e l j e n a z g y b l . K l n b e n i s o l y a n b e t e g n l , m i n t a m i l y e n n v o l t a m , m i n d e n n e k k v l r Ql k e l l e t t t r t n n i , h o g y v a l a m i m o z g s , l p s , e l h a t r o z s , c s e l e k e d e t l t r e j j j n . L e t a r g i m b a n e l l t e m v o l n a a p o k o l t o r n c n i s , g o n d o l a t l a n u l , m e g a d s s a l v r v n a z t a p e r c e t , a m g a z r d g k v d e l m e m r Ql g o n d o s k o d n a k , v a g y v a l a m e r r e e l m e n e k l j e k . D e a n a d r g g o m b d o l g a f e l b Qs z t e t t , m e r t n e m t a l l t a m m e g , m i u t n l e s z a k a d t , p e d i g h a l l o t t a m g u r u l n i a s z o b b a n . H t m o s t i t t v a g y o k , m i u t n f l s l e g e s e n m e g m o s a k o d t a m ( a l e l k i b e t e g e l s Qs o r b a n a t i s z t l k o d s t t a r t j a f l s l e g e s n e k ) , h i b a v a l b o l o n d m d j r a m e g f s l k d t e m , t i s z t a i n g b e b j t a m , a c i p Qt Qr l t k n o k k z t t f e l h z t a m b a r n a h a r i s n y r a , a k t n a d r g s z r b a o l y a n f o r m n b j t a m b e l e , h o g y m a j d n e m a z o r r o m r a b u k t a m a s z o b a k z e p n , a m i f j d a l m a s s g a m e l l e t t n a g y o n n e v e t s g e s s t e t t v o l n a a h z b a n , a h o l k l n b e n i s m i n d e n a l k a l m a t m e g r a g a d t a k , h o g y r a j t a m m u l a s s a n a k . A z t a z o n b a n n e h i g g y e s e n k i , h o g y e l m e n t e m v o l n a a n a d r g g o m b o t k e r e s n i , t a l n g y a l , d v n y s s z e k r n y a l b e n z e g e t n i . N e m m o z d u l t a m n e g y e t l e n l p s t s e m a s z k t Ql , a h o v a g o m b s z a k a d s u t n l e t e l e p e d t e m , c s a k o n n a n m r g e l Qd t e m m a g a m b a n . E z a g o m b i s b i z o n y r a a z e l l e n s g e i m k z t a r t o z i k , p e d i g n e m v t e t t e m n e k i s e m m i t . M i n t a h o g y a z o k n a k a z e m b e r e k n e k s e v t e t t e m , a k i k m o s t g y ql l n e k , k r r v e n d Qe n n e v e t n e k , v e s z t e m e t k v n j k , a n l k l h o g y m a g u k i s t u d n k , m i r t . V g r e j t t P i s t a b c s i , s u g y a n c s a k d h s e n n z e t t r m v r s e s s z e m e i v e l . - A z t h i t t e m , m r a f o l y o s r a m e n t , h o g y i t t t a k a r t h a s s a k . G y ql l t e a t a k a r t s t , n e m t a l l t a f r f i a s , m a g h o z i l l Q m u n k n a k , m i n t a c s e l d i m u n k k k z t t i s m i n d i g a k a d n a k v l o g a t s a k , a k i k p l d u l s e p r Qt n e m s z v e s e n v e n n n e k a k e z k b e , d e a t r g y t k i h o r d j k a s z n t f l d r e . g y v o l t P i s t a b c s i a t a k a r t s s a l . F l k e l s t a a z o n d h n g t t , h o g y m a j d t a k a r t a n i k e l l . R v i d e n e l m o n d t a m n e k i , h o g y a l e s z a k a d t g o m b m i a t t n e m t u d t a m t o v b b l t z k d n i . - E g y r o n g y o s g o m b m i a t t i l y e n n a g y f e n e k e t k e r t e n i . V r a t l a n u l e g s z d e r l t e n h a n g z o t t a k P i s t a b c s i s z a v a i . A z s e b k s v e l l e v g o t t e g y g o m b o t a m e l l n y e m r Ql , s f l v a r r t a a l e s z a k a d t n a d r g g o m b h e l y r e . - A k a b t o t m a j d b e g o m b o l j a , a k k o r s e n k i s e m l t j a , h o g y h i n y z i k a m e l l n y g o m b . A g o m b P i s t a b c s i l t s e i n y o m n t a l n m g m a i s a n a d r g o n v a n , g y o d a v a r r t a , h a u g y a n a n a d r g m e g v a n v a l a h o l . ( B a r n a k o c k s n a d r g v o l t , m r m a g a s e n o r m l i s , m i n t a z e g y s z n q p o s z t b l v a r r o t t n a d r g o k . ) . . . M s k o r a s z e k r n y a j t v a l s a z j j e l i s z e k r n y m r v n y l a p j v a l v o l t b a j o m , m i n d a k e t t Q f e j e m p s g t v e s z l y e z t e t t e . A k r h n y s z o r k z e l e d t e m a s z e k r n y h e z , v a l a m i e l l e n s g e s k e d s t v e t t e m n y o m b a n s z r e a s z e k r n y r s z r Ql , m e r t i t t t a r t o t t a Z l d n j j e l i h o l m i j a i t , s z o k n y i t , m e g t u d o m i s n , m i f l e v n a s s z o n y r o n g y a i t . U g y a n c s a k i d e l o p k o d t a a b o r o s - s p l i n k s v e g e k e t , a m e l y e k b Ql a d o k t o r o k m e g k n l g a t t a k , h o g y h a t s u k a t k i p r b l j k , d e n g y u t l t a m a z i t a l t , h o g y c s a k b e h u n y t s z e m m e l , m i n t v a l a m i k e s e r q o r v o s s g o t , t u d t a m b e v e n n i e g y e t l e n k o r t y o t i s . D e Z l d n , e z a g o n o s z s g b a n k v e t k e z e t e s v n b a n y a , n e m h i t t n e k e m , p p e n g y r e j t e g e t t e e l Qt t e m a z i t a l t , m i n t v a l a m i r s z e g e s e m b e r e l Qt t , m e r t Q m r c s a k n e m h i t t a f r f i a k n a k . T e h t a s z e k r n y i n k b b Z l d n s z e k r n y e v o l t , m i n t a z e n y m , u g y a n e z r t t a p a s z t a l t a m a r e n d k v l i e l l e n s g e s k e d s t a t k r s , p o l i t r o s t u c a t s z e k r n y r s z r Ql . I g a z , h o g y n m a g a m s e m t u d o m , m i k e r e s n i v a l m v o l t m i n d i g a s z e k r n y b e n , a m i k o r h o l m i j a i m t b b n y i r e s z t v o l t a k d o b l v a a s z o b b a n , k n y v e t n e m o l v a s t a m , a h Qm r Qn k v l ( a m e l y e t t b b s z r l e a k a r t a m n y e l n i s l y o s a b b n a p j a i m b a n ) a m o s d n l e v Q s z a p p a n , f o g k e f e , f o g p o r , P i s t a b c s i n b o r o t v a - k s z l k e v o l t a m u l a t t a t m . M g i s a s z e k r n y h e z m e n t e m , k i n y i t o t t a m a j t a j t , s a z a j t l e s s z l e r e n d s z e r i n t h o m l o k o n t t t , m i u t n e g y e n e s e n l l n i n e m v o l t e r Qm . T b b s z r m e g p r b l t a m e z t a b i r k z s t a s z e k r n y a j t s k z t e m , d e c s a k v e k m l v a j t t e m r , h o g y m i n d e z a z r t t r t n t , m e r t n e m l l t a m s z i l r d a n , i n k b b m i n d e n t a g o m b a n r e m e g v e a z a j t k i n y i t s a k o r . I g a z b i z a z , h o g y a l k o n y a t t a l , a m i k o r Z l d n k o r b b a n t e r m e t t e l Q, t v e t t e p a r a n c s n o k s g t b e t e g t e s t e m s l e l k e m f e l e t t ; f e l g y j t o t t a a v i l l a m o s l m p t a z a d d i g Qs z i d l u t n f l h o m l y b a n , a z e l m l s t , a l e m o n d s t , a z l e t t Ql v a l m e g s z a b a d u l s f l h o m l y t j e l e n t Q m e r e n g s b e n s o k s z o r h i t t e m , h o g y Z l d n n e m i s a z a j t n j t t b e , h a n e m a k m n y e n t , v a g y a s z e k r n y b Ql l p e t t k i , a m e l y n e k v o l t b i z o n y r a s s z e k t t e t s e a s z o m s z d o s s z o b v a l , a h o n n a n Z l d n n h a n a p k z b e n k i l e s t e , m i l e s z j s z a k r a a f e l a d a t a , h o g y j l m e g k n o z h a s s o n n a p p a l i t e e n d Qi m r t . ( D e e r r Ql m a j d k s Qb b , m e r t m g b e t e g k o r o m b a n i s k v e t t e m e l b qn k e t , a m i t e r m s z e t e s n e k l t s z i k e g y j z a n u l g o n d o l k o z e m b e r e l Qt t , d e a n n l f e r t e l m e s e b b e n a z o l y a n b e t e g e l Qt t , a k i r g i b qn e i r t a m g y i s h a r a g b a n v a n l e l k i i s m e r e t v e l , s j a b b b qn k e t h a l m o z a r g i e k m e l l . ) T e h t r k e l l e t t j n n m , a k r a k a r t a m , a k r n e m , h o g y a Z l d n p e n d e l y e i v e l t e l i s z e k r n y a z e m l t e t t a s s z o n y s g c i n k o s t r s a . B r n e h e z e m r e e s e t t a k n o k u t n i v g g y a l , a f e j b e v g s o k a t k v n l e l k i l l a p o t t a l s z e m b e s z l l n i , m i n d r i t k b b a n n y i t o t t a m k i a s z e k r n y t . . . . M r n e m n y i t o g a t j a ! - h a l l o t t a m e g y s z e r a s z o m s z d s z o b b l e g y h a n g o t , a h o n n a n v a l s z n ql e g p p e n g y m e g f i g y e l t e k , m i n t a z e m eleti szobbl, a mr emltett lyukakon t. ...Az jjeliszekrny mrvnylapjval pedig ms kalandom volt, de amely ugyancsak fejem psgt veszlyeztette. Sokszor hallottam llekharangot, ltalban harangokat, amelyek valami kzeli templombl hallatszottak idig. A h a r a n g o z k r e n d s z e r i n t g y c s i n l j k , h o g y h r o m v e r s r e o s z t j k f e l h a r a n g o z s a i k a t . A z e l s Q r s z a l e g r v i d e b b . S z i n t e c s a l a t k o z v a l t o d , h o g y m r i s v g e v a n a z e s t i , h t r a i h a r a n g s z n a k . . . D e h o g y i s , e k k o r j n a k z e p e , a m e l y m r v a l a m i v e l k i a d s a b b , m a j d a v g e , a m e l y o l y a n h o s s z a n t t e r j e d a z e g s z v i l g f l t t , h o g y a z e m b e r a k r e l a l h a t i k a k z p s Q h a r a n g k o n d u l s a i k z e p e t t e . ( P r a b a t u m e s t . ) D e a l l e k h a r a n g , e z a s i k o l t o z , c s e n d e t , n y u g a l m a t , s z u n d i k l s t f e l r i a s z t h a r a n g , a m e l y m i n t v a l a m i v s z j e l s z l a l m e g , a m i k o r v a l a k i h a l d o k l i k , s m e g h a l s r a n z v e m r m e g t r t n t e k a z s s z e s i n t z k e d s e k , t a l n p p e n e g y r o k o n l l a t o r o n y a l a t t , a k i a k i p i l l a n t h a r a n g o z n a k z s e b k e n d Qj v m a j d j e l t a d : m i k o r v o l t e l g a h a r a n g o z s b l , m i k o r r a a v e s z e n d Q l l e k m r m e g t a l l t a a k i v e z e t Q u t a t a t e s t b Ql , a h z b l , a f l d r Ql i s t a l n ( h a n e m k e l l i t t m a r a d n i a k s r t e t n e k ) , a l l e k h a r a n g n e m h a g y j a m a g t k n n y e n , h a s z a b a d j r a h a g y j k , j l k i t o m b o l j a m a g t , h o g y o l y a n e m l k e z e t e s s t u d t e n n i e g y h a l l e s e t e t , h o g y a z e m b e r e k m g v e k m l v a i s e m l k e z n e k r . A l l e k h a r a n g o t r e n d s z e r i n t n e m a h i v a t s o s h a r a n g o z s z l a l t a t j a m e g , a n n a k p p e n e l g d o l g a v a n a m a g a t r v n y e s h a r a n g o z s a i v a l , a s z a b l y s z e r q, r v i d , e g y s z e r i t r a i v a l ( a h a j n a l i v a l ) , a h t r a i v a l , a f l k i l e n c e s s e l , a t i z e n e g y r s s a l , a d l i v e l , a h r o m r s s a l s a k l n b z Q t e m e t s i h a r a n g s z a v a k k a l , m i k o r v a l a m e n n y i h a r a g n a k m e g k e l l s z l a l n i a , h o g y a t o r o n y c s a k g y d Ql j o b b r a - b a l r a . A l l e k h a r a n g o t r e n d s z e r i n t a m a t Qr k s z l a l t a t t k m e g , n h a m a g a e g y - e g y j r o k o n v a g y r k s , f e l f o g a d o t t f i v a g y a h a r a n g o z a l h a r a n g o z j a , m e r t a z i g a z i h a r a n g o z n a k k r b e n k e l l j r n i a k l n b z Q k o c s m k b a n , s e l m o n d a n i , h o g y k i h a l t m e g , m i k n t , m i t a v o l t b e t e g , l e h e t Ql e g m i v o l t a z u t o l s s z a v a , b e t e g s g e , m e g g y n t , m e g l d o z o t t , f l v e t t e a z u t o l s k e n e t e t . . . A h a r a n g o z a v i s t , s i k o l t o z l l e k h a r a n g k t s g b e e j t Q m e g s z l a l s i i d e j n s z v e s e n l t o t t v e n d g m i n d e n t t , m e r t h i b a , m g i s c s a k e g y h z i e m b e r , a k i b r r s z e g e s f r t e r , v a l a m i t t a l n c s a k t u d a h a l l e l l e n , h i s z a n n y i s z o r v a n v e l e n e k i d o l g a . J , h a e g y i l y e n v r s o r r z m m g v e , d e f l n y e s e n n a g y k p q f o n t o s k o d s s a l b e s z l g e t Q h a r a n g o z , a k i p p e n f o n t o s k o d s v a l a d b e c s l e t e t s e k r e s t y s i s h a r a n g o z i h i v a t a l n a k : j , h a a l l e k h a r a n g h o s s z r a n y l v e r s s o r a i a l a t t a h z b a n v a n , s f o r r a l t b o r t s e g t i n n i , m i k z b e n f Qb l i n t s s a l v a g y f Qr z s s a l k s r i a t o r o n y b e l i h a r a n g o z s t , m i n t a z e n e s z e r z Qk , a m i k o r m qv e i k e t m s o k a d j k e l Q. A l l e k h a r a n g n l a h a r m a d i k v e r s t a r t l e g t o v b b , n h a f l r i g i s , a m g a m a k a c s k o d l l e k v a l b a n e l r e p l , h o g y a j m b o r h a l l g a t e g y m s i k f l r i g m g k p z e l e t b e n h a l l j a a l l e k h a r a n g v i s t s t , p e d i g a z m r r g e n e l h a l l g a t o t t . E l g o n d o l k o z t a m n h a , h o g y n e k e m h z z k a l l e k h a r a n g o t , k k , Qs z i d l u t n o k o n , h r o m r a u t n , a m i k o r a r r a j l m e g r e t t e m b e r e k m e g h a l n i s z o k t a k , a k r a b Qr d v n y r a l e h e v e r e d v e , m e l l n y k e t k i g o m b o l v a , s z v k r e h e l y e z v e t e n y e r k e t , a k r a z g y b a n , a h o l e b d u t n , m i u t n k e d v e n c t e l e i k e t f Qz e t t k , u t o l j r a e t t e k s z i l v s g o m b c o t v a g y s z e g n y s o r s b a n a s z o m s z d a s s z o n y h s l e v e s b Ql , a m i t g y i s l i t e r s z m r a f Qz n e k , c s a k a z a s s z o n y o k j s z v qs g e d n t i e l , h o g y k i s m e n n y i t k a p a l e v e s b Ql . . . . m d e a k r h o g y v o l t a z e s e t , a k r m i n t f i g u r z t a m k i a k k o r i l e l k i l l a p o t o m s z e r i n t a l l e k h a r a n g ( s m s h a r a n g o k ) m e g s z l a l s t - a l l e k h a r a n g h a r m a d i k , h o s s z r a n y l v e r s n l , a m i k o r a z a l k a l m i h a r a n g o z m i n d e n p e r c b e n k i p i l l o g a t o r o n y a b l a k o n , h o g y a t z e t s z n t e s s n e v q z s e b k e n d Qp a r a n c s o t v r j a - , a h a r m a d i k v e r s n l m i n d i g n k n t e l e n l s s z e t e t t k z z e l , m i n t e g y m e g z a v a r o d o t t , f l e m e l k e d t e m g y a m b l , s i l y e n k o r a k r n a p p a l , a k r j j e l : a z j j e l i s z e k r n y m r v n y l a p j n a k v g t a m a h o m l o k o m a t . N y i l v n c s e r l n i a k a r t a m a l l e k h a r a n g s z r n y n e l s z k Q l l e k k e l , h a d d m e n j e k n e g y c s i z m a d i a , a s z t a l o s v a g y l a k a t o s l e l k b e n a t l v i l g r a , s Q m a r a d j o n i t t a z i r i g y e l t s z a n a t r i u m b a n , a m e l y n e k l e v l p a p i r o s a i r a f r a n c i u l s a n g o l u l i s f l v o l t a k r v a a t u d n i v a l k , s r g n y c m e k , t e l e f o n s z m o k . F l e m e l k e d t e m i m r a k u l c s o l t k z z e l g y a m b l , m i k o r m r h o s s z r a n y l o t t a h a r a n g o z s : h a d d m e n j e k n h e l y e t t e d , K o v c s , T t h v a g y K i s e m b e r t r s a m , f i a t a l v a g y r e g b a r t o m , m a r a d j t e i t t h e l y e m b e n a s z a n a t r i u m b a n , a h o l v a l b a n a n m e t k m i a i g y r a k b l v a l g y g y s z e r e k k e l g y g y t a n a k , a j r v n y o s , f e r t Qz Q b e t e g e k e t s r g a v s z o n b a b u r k o l j k , l t o g a t s i i d Qb e n s e n k i n e k s e m s z a b a d d o h n y o z n i , d e a z o r v o s o k s p o l k e l v i s e l h e t e t l e n e k a z n r s z e m r Ql , e z r t t a l n p r b l d m e g t e , f l d i a t m o s z f r b l e l r e p l n i k s z l Q l l e k , m i u t n n e k e d m r g y i s m i n d e g y . g y a k a r t a m f o h s z k o d n i a k z p k o r i a s a n c s e n g Q llekharang harmadik versnek hallatra, de a fejem mindig beletttem a mrvnylap szlbe, a cinkostrsba, aki mint szanatriumi btor ugyancsak ellenem szvetkezett. Igaz, hogy vallsunk szerint imdkozhattam volna akr fekve is, nem flemelkedve, mer t h i s z e n a m i v a l l s u n k b a n a l e l k i b qn b n a t t b b r t k r p t o l , m i n t a f l f e s z t s . m d e a s z e r z e t e s e k , a k i k a k l n b z Q r e j t l y e s k o l o s t o r o k b a n v a l a h a a z l e t r e e l Qk s z t g e t t e k m i n d i g a z t a j n l o t t k , h a i s t e n t h v o m , l e h e t Ql e g e m e l j e m f l a f e j e m . F l e m e l t e m a f e j e m , d e a m r v n y h o m l o k o n v g o t t . A f a l f e l f o r d u l t a m , v a l a m i s t t k t j s z a k t k p z e l t e m m a g a m k r l , a m e l y b e n c s e n d e s e n r e p l e g y k i s f n y s u g r , a f l d r Ql i m n t e l t v o z o t t l l e k . L e h e t n k n i s a h e l y b e n . H U S Z A D I K F E J E Z E T G o n d o l a t o k e g y m e g v l t s r l A z e m b e r b n a t a i b a n , b e t e g s g e i b e n , s z e n v e d s e i b e n s o h a s e m t u d h a t j a , h o g y m e r r Ql k a p j a a m e g v l t s t , m e r t k i s z m t a n i a z t n e m l e h e t a l e g f e j t r Qb b m u n k v a l s e m . M i k o r m r a z o n a s z a k a d k o n l l a n a g y b e t e g e m b e r , h o g y k t k a r r a l v r n a h a l l t , a m e l y s z e n v e d s e i t Ql m e g s z a b a d t j a ( k l n s e n v o n a t k o z i k e z a l e l k i s z e n v e d s e k r e ) , a k k o r t r t n i k v a l a m i v r a t l a n s g , a m e l y h i r t e l e n m e g l l t j a a m e r e d l y r Ql v a l l e f e l s z d l t b e n - a z u t c n e g y j i n d u l a t i d e g e n , a k i n e m e n g e d i f l d r e z u h a n n i a m e g t n t o r o d o t t a t , a h a l l o s g y o n e g y h a n g , a m e l y v i s s z a s z l t j a a z l Qk s o r b a . C s a k p p e n a b a r t s g o s i d e g e n t v a g y a h a n g o t k e l l m e g t a l l n i . . . E z r t m o n d j k a h o z z r t Qk , h o g y a z e m b e r e k k z n y l v a : m i n d i g a m e g f e l e l Qt k e l l m e g t a l l n u n k c l j a i n k r a , s v e l e s s z e k t t e t s b e l p n i , m e r t a z g y n k n e k a k k o r s i k e r e l e s z . g y t a l l t a m n m e g h a l l o s g y a m o n T . l e l k s z u r a t , a k i s z v e s v o l t s e g t s g e m r e j n n i , a m i k o r e r Qm s a z e m b e r e k , d e m g a z l e t t e l e n t r g y a k i s e l h a g y t a k a b b a n a n a g y l e l k i b e t e g s g b e n , a m e l y n e k m a g y a r z a t t m g m a s e m t u d o m . T e h t e b b e n a n a g y z qr z a v a r b a n , a m e l y m i n d e n f e l Ql k r l v e t t : e g y d l u t n a m a g a m b o m l o t t v i l g n j r t a t v n r z e l m e i m e t ( m e r t g o n d o l a t a i m m r r g e n e l s z k t e k , m i n t k a l i t k j u k b l a k i s z k t t m a d a r a k ) , s z t n s z e r ql e g T . r m a i k a t o l i k u s k p l n n e v e j u t o t t e s z e m b e , a k i r Ql v a l a h a h a l l o t t a m , h o g y i t t t e l j e s t s z o l g l a t o t v a l a m e l y i k k z e l i p l b n i n , k i n t , a V r o s l i g e t b e n , a h o l l e v e g Qs e b b e k , v i l g o s a b b a k , t i s z t b b a k a t e m p l o m o k , m i n t a d i v a t o s B e l v r o s b a n , a h o l a n Qk p a r f Qm j e i , s z o k n y a s u h o g s a i , f u r f a n g o s b qn k k e l t e l t r i e m b e r e k h a z u g i m d s g a i f e r t Qz i k m e g a t e m p l o m o k l e h e l e t t . T . e g y s z n s z n e k s e g y s z n s z n Qn e k v o l t a f i a , a k i n y i l v n a z r t m e n t a p a p i p l y r a , m e r t f i a t a l s g b a n e l e g e t l t o t t a v i l g i l e t b Ql , n y i l v n a s z n s z e k n l s z o k s o s , s z a b a d a b b e r k l c s k b Ql , a s r s v e g e k b Ql , a m e l y e k e t a t y j a f j d a l m a k a t o k o z k o r h e l y e s k e d s e i u t n m r k o r n r e g g e l a z g y b a n e l f o g y a s z t o t t , a c s a l d i b a j o k b l , a m e l y e k a z i l y e n s z n s z h z a s p r t k s r n i s z o k t k v g i g a z l e t e n t , v a l a m i n t a h a j - s a r c f e s t k e k b Ql , a l y u k a s h a r i s n y k b l , a g y ql l k d s e k b Ql s i r i g y s g e k b Ql , a m e l y e k a n y j a , a s z n s z n Q l e t t i g a z g a t t k , m i n t a k r a t b b i s z n s z n Q t . S a j t s g o s , d e g y v a n , h o g y p p e n a k n n y qv r q s z l Qk g y e r m e k e i b Ql l e s z n e k a l e g r e n d e s e b b e m b erek, mintha szleik vtkeit akarnk jvtenni. Ilyen volt T. rmai katolikus kpln a vrosligeti plbnin, akihez egyszer elkldtem Pista bcsit, a kzismert gazembert egy levlkvel. Pista bcsi nyilvn azt hitte, hogy a papnak fogom meggynni, bevallani, hogy ho v l e t t a z e l s o t t k i n c s - a m e l y n e k f l e m l t s e t a h a t r o z o t t v l t o z s l l t b e a z p o l l e t b e n , b n s m d j b a n , m a g a t a r t s b a n , m i n t h a v d e l m e z t e v o l n a l e t e m e t m g Z l d n e l Ql i s , a m g a z e s e t l e g e s k i n c s r e j t e k h e l y r Ql v a l a m i k p p e n t u d o m s t n e m s z e r e z h e t . P i s t a b c s i i s m e r t e a s z a n a t r i u m i s z o b a b e r e n d e z s t , a h o n n a n a b e t e g e k e t k m l e l n i , m e g f i g y e l n i , k i h a l l g a t n i s z o k t k , m e r t h i s z e n d o k t o r C i p s z v a l s z n ql e g t b b s z r i g n y b e v e t t e P i s t a b c s i t s f r j t a k l n b z Q l e s Ql y u k a k m e g s z e r k e s z t s n l . P i s t a b c s i e l m e n t T . k p l n r r t , a k i n e k b o l d o g t a l a n s g o m b a n a z t r t a m , h o g y l e l k i v i g a s z t a l s t k r e k t Ql e , m i u t n a z t t b b s e m m a g a m b a n , s e m a k z h a s z n l a t b a n l v Q i m a k n y v e k b e n n e m t a l l h a t o m m e g . E s e t l e g t r e d e l m e s g y n s o m m e g h a l l g a t s t , f e l o l d o z s o m a t , m e g l d o z t a t s o m a t s a z u t o l s k e n e t e t i s r e m l t e m T . r . k . k p l n r t l , m e r t m e g i n t o l y a n c u d a r n a p j a v o l t l e t e m n e k , r e j t l y e s n a p j a , a m i k o r a h a l l f l e l m e k v a d l l a t o k m d j r a r o h a n t a k m e g , a m i k o r e m b e r i g y ql l e t , k r r m , g o n o s z s g e n g e m k e r e s e t t a v i l g o n , m i n t a l e g r z k e n y e b b e m b e r i l e l k e t , a m i k o r a l e g e r Qs e b b s z v i z g a t s z e r e k ( d i g i f o l i n o k , c h i n i d i n u m o k , i n j e k c i k ) s e t u d t a k l e t e t v e r n i a h a l d o k l s z e r v e z e t b e . C s a k a h a l l t ! J j j n a p a p , h o g y m e l l e t t e m l e g y e n u t o l s u t a m n l ! g y k e r l t T . k p l n r e g y d l u t n a s z a n a t r i u m f o l y o s j r a , a h o n n a n e g y h z i o r n t u s b a n , f e h r b e n s p i r o s b a n l p e t t b e a z a j t n , m i n t a m e g v l t s . H U S Z O N E G Y E D I K F E J E Z E T E g y n e m s i k e r l t h i t v i t a , d e a v g e n e m r o s s z M i n t m r a z l e t t e l e n t r g y a k r l , c s e l d e k r Ql , p o l k r l e l b e s z l t e m , h o g y s i e t n e k a b a j b a n l e v Q t i s z t e s s g e s e m b e r n e k e l l e n s g v s z e g Qd n i - a f s qr Ql , a m e l y n e k f o g a k i t r i k , a r u h a k e f r Ql , a m e l y e l v s z , a f o g k e f r Ql , a m e l y n e k s z l a i k i h u l l n a k a h o s s z b e t e g s g a l a t t - , u g y a n e z a z e l l e n s g e s k e d s n e m m o n d h a t e l v r a t l a n u l s z p e m b e r e k r Ql , a k i k m e g r k e z n e k l e t n k b e . I l y e n v r a t l a n u l s z p e m b e r v o l t T . k p l n r , a k i a z a j t n b e l p e t t . T . t i s z t e l e n d Q r - m i n t k s Qb b k i d e r l t - m g a z e g y h z j o g n a k i s d o k t o r a v o l t , a k i i s m e r t e a l e g m o d e r n e b b t u d o m n y o k a t , d e a h a j d a n i r d g qz s e k e t , k z p k o r i s z o k s o k a t i s ( a m e l y e k b Ql v o l t a k p p e n m i t s e m v o n t a k v i s s z a a p p k , a z i n k v i z c i n e v q e l j r s t a k r m e l y n a p e l l e h e t n e k e z d e n i , h a a k a d n n a k h o z z m e g f e l e l Q b qn s k , d e g y l t s z i k , a z e g s z v i l g m e g j a v u l t , c s a k m a g a m v a g y o k g a z e m b e r ) . s e m e l l e t t b j o s , r o m a n t i k u s , s z Qk s b a r n a , v i l g o s s z e m q f i a t a l e m b e r v o l t , a k i m g p a p i o r n t u s b a n s e m t u d t a e l f e l e j t e t n i , h o g y s z l e i s z n s z e k v o l t a k ; l e g a l b b i s e l Qt t e m n e m , a k i h a j d a n b a n a t y j v a l a l e g k l n b z Qb b ( s e f e l j e g y z s e k h e z n e m m l t ) h e l y i s g e k b e n t a l l k o z t a m . A n y j t c s a k a s z n e n l t t a m p r g n i k u r t a s z o k n y j b a n . D e p p e n e l e g e n d Q v o l t e n n y i i s , h o g y a z i f j p a p b a n f e l f e d e z z e m a r o m a n t i k t , a m s v i l g i a s s g o t , h t k z n a p i a s s g o k t l v i s s z a t a r t z k o d l e l k e t , e g y m a g a s a b b g o n d o l a t o t , a m e l y e s e t l e g a z g b e v i s z . A b qn s l e t b Ql - a m a g a m l e t b Ql - k i m e n e k e d e t t , k i v i r g z o t t , m r l e t b e n s z e n t t v l t i f j n a k n z t e m a h a l o v n y a r c p a p o t , a m i n t k e r e s z t t e l a k e z b e n , f e h r i n g b e n s s t l v a l f e l m k z e l e d e t t , m i n t e g y v a l s g g l e t t v z i - a j v z i k k z l . - A t y m - m o n d t a m k e z e m s s z e k u l c s o l v a - , n r e a k a r o m b z n i v e s z e n d Q l e l k e m e t , t a l n a p o k o l h e l y e t t a t i s z t t t qz r e j u t h a t n k , m e r t n e m v a g y o k e l g g e l v e t e m e d e t t , s m r a f l d n i s s z e n v e d t e m e l e g e t . V a l s z n ql e g g y k e z d t e m , v a g y h a s o n l a n : a m e g i n d u l s i g f o k o z d o t t l e l k i l l a p o t b a n , a m i k o r a t v o l l v Q b a r t o k s a k z e l b e n l v Q e l l e n s g e k k p z e l t t r s u l a t i k r b e n a z i f j s z e n t e t ( l e h e t , h o g y I m r e v a g y g o s t o n v o l t a k e r e s z t n e v e ) d v z l t e m . - I s t e n k l d e t s b Ql j v k e r r e a h e l y r e , a h o l g a z d a g s h i t e t l e n e m b e r e k s z o k t a k m e g h a l n i , a n l k l h o g y t e s t i s z e n v e d s k m e l l e t t e s z k b e j u t n a n e k i k a t l v i l g - f e l e l t a z i f j a r k a n g y a l , a k i n e k j v e t e l r e , f e h r i n g n e k , s t l j n a k m e g r k e z t r e s z i n t e v i l g o s s g l e t t a k s Q a l k o n y a t b a b o r u l t s z o b b a n . - s a z n l e g a l z a t o s a b b k r e l m e m r e , f Qt i s z t e l e n d Q a t y m , h o g y k e z e i b e h e l y e z h e s s e m l e l k e m e t , a m e l y t Ql m e g v l n i s z n d k o z o m , - v l a s z o l t a m , a m i n t c s a k f l i g n t u d a t l a n l l a p o t o m b a n t u d t a m . - H a n g y i l k o s s g i v a g y h a s o n l t e r v e k e t forgatna a fejben, ahhoz gysem volna j az n segtsgem, mert egyhzunk mindig ellene volt az ngyilkossgnak, mint azt az egyhzatyk irataiban ezt olvashatta volna, ha erre rrt volna, Szindbd r! gy szlt a vrva vrt prfta, rm szgezve szemeit, mintha n e m t a r t a n l l a p o t o m a t e l g g k t s g b e e j t Qn e k , h o g y t a l n m e g b o c s t b b a n , m e g r t Qb b e n , a z a n y a s z e n t e g y h z h a n g j n s z l j o n h o z z m . F i a t a l e m b e r , n e m i s m e r i a z l e t e t - g o n d o l t a m m a g a m b a n a b e t e g e k r a v a s z s g v a l , a k i k m i n d e n f l e e l Qn y k r e a k a r n a k s z e r t t e n n i , a n l k l h o g y m a g u k s z n s z i s z e r e p b Ql e n g e d n n e k , m e g a k a r n a k t o v b b r a i s m a r a d n i k m l e t e t r d e m l Q b e t e g n e k . U g y a n e z r t m e g l e h e t Qs i n d u l a t o s s g g a l v a g y t n c s a k t m a d s z n a l o m k e l t s s e l v l a s z o l t a m a k p l n s z a v a i r a : - F Qt i s z t e l e n d Q a t y m , n t a l n nem tudja, hogy letemnek ifjsgt egy rgi kolostorban tltttem a Krpt-hegysgben? Pduai Szent Antaltl kezdve, aki most annyira divatban van Pesten, hogy mr neknk (igaz katolikus embereknek kellene tiltakozni a torzt Szent Antal-kultusz ellen), i s m t l e m , a p d u a i t l k e z d v e a z e s z t e n d Qt z r S z i l v e s z t e r p p a l e t t r t n e t i g - l t a l a X a v r i a k o n , a s z a l z i a k o n , a s s z i s z i a k o n , s z e n t F e r e n c e k e n , L o y o l a I g n c o k o n , a z s s z e s r t e l m e s s a g y v e l Qh z s z l s z e n t a t y k o n t a s z v r z e l m e i h e z s z l s z e n t e k i g, mint Szent Terz, Szent Pter s Szent Pl iratig, ttanulmnyoztam aquini Tams, Patrik pspk, Oktavin vrtan, Julin vrtan, Pl remete, Antal remete trtneteit - s a testi kivlsg szentjeit, mint Szent Gyrgyt, Andrst a kereszttel, Mrtont, Flrint megjegyeztem magamnak. A z e g y k o r i s z n s z p r f i a ( d e m a g a m i s ) e l c s o d l k o z o t t a b Qb e s z d qs g e m e n , a m i l y e n c s a k e g y b e t e g e m b e r l e h e t , a k i m i n d e n r o n m e g a k a r j a m e n t e n i a z l e t t ( v a g y l e g a l b b i s a h a l l o s p e r c t a f j d a l m a k i d e j n , m i k o r a l l e k k a t a s z t r o f l i s a n v l i k e l a t e s t t Ql ) . D e a k p l n h a m a r o s a n v i s s z a n y e r t e f l n y t ( m e r t m i n t k s Qb b k i d e r l t , a z o k k z a f i a t a l h i t v a l l k k z t a r t o z o t t , a k i k e c c l e s i a m i l i t a n s n v e n v d e l m e z t k a r m a i e g y h z a t ) . - A k i a k z h a s z n l a t b a n l e v Q k a l e n d r i u m o t v g i g o l v a s s a ; a z i s m e g t a l l j a a z o k a t a k i v l n e v e k e t , a m e l y e k e t f e l s o r o l t . Ps z i n t n m e g v a l l o m , S z i n d b d r , m i s o k k a l t b b e t t u d u n k n r Ql , a m a g n l e t r Ql , a z e d d i g i c s e l e k e d e t e i r Ql , m i n t s e m e l h i h e t n n k , h o g y b r m e l y e v a n g l i s t n a k , g y a k r L u k c s n a k v a g y a p r f t a D n i e l n e k b r m e l y k n y v t i s m e r n . F e l e l h e t t e m v o l n a u g y a n a z t i s T . k p l n r n a k , h o g y h a n e m h i s z a s z a v a i m n a k , a k r k i i s k r d e z h e t a s z e n t k n y v e k k r l v a l i s m e r e t e i m r Ql - m e r t v a l b a n k o l o s t o r i n v e n d k , o k o s j e z s u i t k s j s g o s p i a r i s t a a t y k n y j b a n i s v o l t a m v a l a h a , s t Ql k o l y a n d o l g o k a t t a n u l t a m , a m e l y e k e t l e t e v g i g n e m f e l e j t e l a z e m b e r . . . D e m o s t , b e t e g s g e m b e n , m i k o r m e g m e n e k l s e m r Ql v o l t s z , a k e d v e s T . k p l n n a k a z a m s i k m e g j e g y z s e v e r t k e t a g o n d o l a t a i m b a ( a m e l y e k s z e r e t t e k v o l n a e l c s a p o n g a n i a r g e n o l v a s o t t s z e n t k n y v e k i g ) . - V a j o n m i t t u d n a k r l a m , s z e g n y s z e r e n c s t l e n r Ql , h o g y r d e m t e l e n n v l o k m g a s z e n t a t y k n e v n e k k i m o n d s r a i s ? - k r d e z t e m . T . k p l n r , a k i c s a k n a g y m e s s z e s g b Ql , a k p z e l e t b Ql l t s z o t t o l y a n r o m a n t i k u s l n y n e k , a k i r e n g y e n g e s g e m b e n s z m t o t t a m : m o s t m e g s z l a l t , h o g y e z z e l v a l l o m s t t e g y e n , h o g y Q s e m t a r t o z i k t b b b a r t a i m k z , m i n t a h o g y r e m l n i m e r s z e l t e m : - A k z i s m e r t d o l g o k r l m o s t n e m a k a r o k b e s z l n i , a m e l y e k e t n r Ql a v e r e b e k i s c s i r i p e l n e k , h o g y m i l y e n k o r h e l y , k j e n c , h a s z o n t a l a n , i s t e n t a g a d l e t e t l t , m i k e t p r d i k l t a f i a t a l e m b e r e k n e k a n e m l t e z Q e r k l c s k r Ql , a s z e r e l m i t i t k o k r l , a h z a s s g t r s e k r Ql , s z e n t P l l e v e l e i n e k m e g h a m i s t s r l . . . E z e k a d o l g o k s z o k s o s a k a m i n d e n n a p i l e t b e n , m i u t n a h b o r t a l e r o m l o t t a k a z e r k l c s k , f e l b r e d t e k a b e s t i k a z e m b e r e k b e n . A z l t a l n o s R o s s z e l l e n , a z r d g e l h a t a l m a s o d s a e l l e n a z E g y h z m a j d m e g t e s z i m a g a a m e g f e l e l Q i n t z k e d s e k e t . - A l v e t e m m a g a m m i n d e n p e n i t e n c i n a k , b c s j r s n a k , s Qt n y i l v n o s v e z e k l s n e k i s , c s a k a n n y i e r Qt a d j o n h o z z a z e g y h z , h o g y a k r a h a l l r a t l t : m e g n y u g o d o t t s z v v e l a b i t f i g e l m e h e s s e k - f e l e l t e m m o h n . - E z m e g i n t m s k r d s , a z i g a z i t r e d e l e m k r d s e , a m e l y n e k m g s e m m i j e l t n e m a d t a , c s a k a z e g y h z a t y k n e v v e l d o b l z o t t h i v a l k o d v a - f e l e l t a l e l k i a t y a , a k i m l t n l e h e t e t t e l g e d e t l e n e l Qb b i v i s e l k e d s e m m e l , m i k o r m g a s z e n t e r e k l y e t r g y a k a t , a m e l y e k e t v a l a h a m e g r i n t e t t e m t a p i n t a t o s a n f r f i k o r o m b a n , t r d r e b o r u l v a f i a t a l s g o m b a n v d e l m e m r e a k a r t a m f e l h o z n i . V a l b a n n e m g y k e z d Qd i k a z i g a z i t r e d e l e m . . . N e m l e h e t c s a k s z e n t A n d r s r a t m a s z k o d n i , a k i n e k a m g y i s e l g n e h z t e r h e v a n a v l l n l e v Q k e r e s z t f a - g e r e n d v a l . D e m i t k e l l t e n n i , m i t t e g y e k n , s z e r e n c s t l e n , h o g y m o s t a n i l e l k i l l a p o t o m b l k i m e n e k l h e s s e k ? A z i f j l e l k i a t y a s z r a z s z e m m e l n z t e v e r g Qd s e m e t , a m e l y e t m r b i z o n y r a e l e g e t l t h a t o t t a b qn s e m b e r e k r s z r Ql e d d i g i p l y a f u t s n i s , s t e k i n t e t b e n , k k , h a m u k k , n y u g o d t t e k i n t e t b e n e k k o r k l n s f n y t f e d e z t e m f e l . N e m m e r t e m n y o m b a n h i n n i s z e m e m n e k , m e r t a f n y , a m e l y a l l e k d o k t o r s z e m b Ql v l e t l e n l r m s u g r z o t t : e g y m s i k , m o s t m r m i n d r i t k b b a n l t o t t s z e m p r f n y v e l v o l t e g y e n l Q. M g p e d i g A v e r e s d o k t o r v a l , t e s t i o r v o s o m v a l , a k i r Ql m r o l v a s h a t t u n k e l a p o k o n . E g y m s o d p e r c n y i v o l t e z a b i z a l m i k i s u g r z s a h a r c o s e g y h z i a k h o z t a r t o z i f j p a p s z e m b Ql , d e e l e g e n d Q v o l t a h h o z , h o g y f e l k i l t s a k : - T e h t m g v o l n a i s t e n i i r g a l o m a s z m o m r a ? - I s t e n i r g a l m a s - f e l e l t a k o r a i f j s g b a n m r e g y h z a t y n y i v e m e l k e d e t t l e l k i p s z t o r . - M o s t e l m e g y e k , d e h o l n a p j r a e l j v k . A d d i g g o n d o l j o n a r r a , h o g y i m d k o z o m n r t , h o g y k e l l Q b qn b n a t r a t e g y e n s z e r t . M o n d j a u t n a m a M i a t y n k o t , m e r t b i z o n y o s a n e l f e l e j t e t t e . g y m o n d t u k e l h r o m s z o r a M i a t y n k o t , a v i l g f e n n l l s a t a f o g a n t legszebb kltemnyt. Az ifj pap a kezvel intett, nem tudom, ldst vagy intelmet, mert mr rgen nem volt egyhziakkal dolgom... - Pax vobisz! Pax vobiszkum! - rebegte. S elment. HUSZONKETTEDIK FEJEZETZldn s a szentek Ht persze hogy nem adjk olyan knn y e n a b qn b o c s n a t o t , m i n t a z t n m e l y e k h i n n k , a k i k k i c s i , m i n d e n n a p i i s k o l s b qn k k e l b b e l Qd n e k , a m e l y e k e t h e t e n k n t e g y s z e r ( a k i r l y o k s m s k i v l a s z t o t t a k m i n d e n n a p ) m e g g y n n a k a t e m p l o m s t t h t t e r b e n , l e l k i g y a k o r l a t o t t a r t a n a k , e l m o n d j k a k i s z a b o t t i m d s g o k a t , s a b qn b n a t v i r g a i o l y p o m p z a t o s a n l e p i k e l l e l k k k e r t j t , m i n t t a v a s z i v i r g o k a f l d e t . D e k n n y t i a t r e d e l m e t a k k l Q, m e s s z i - m e s s z i r e m n y s g , h o g y v a l a h a v a l b a n m g l e l k i m e g n y u g v s t , b qn b o c s n a t o t n y e r h e t n k n a g y b qn e i n k b e n i s : h a a z t a k k s g e t m e g p i l l a n t h a t j u k l e l k i a t y n k s z e m b e n , m i n t a h o g y n m e g p i l l a n t o t t a m e g y v i l l a n s n y i i d Qr e . A z j s z a k t t e h t t i t k o n v i r r a s z t v a t l t t t e m , m i n t v a l b a n r g i k n y v e k b e n o l v a s t a m a m e g b o l d o g u l t p p k r l , m i e l Qt t m e g k o r o n z t k v o l n a Qk e t , a z e l h u n y t p s p k k r Ql : f e l a v a t s u k e l Qt t , a m r t r o k r l s h i t v a l l k r l - a c s o d a t e v Qk r Ql s a z e g y s z e r q s z e r z e t e s i f o g a d a l m a t t e v Qk r Ql i s l e t k n a g y n a p j a e l Qt t , a k i k a z j t n e m a s z o k s o s l m o d o z s o k k a l , t e l i h a s s a l v a l f o r g o l d s o k k a l , s Qt n Qk r Ql v a l b r n d o z s o k k a l t l t t t k , h a n e m i g e n i s b j t l s s e l , k e g y e s g o n d o l a t o k k a l , i m d k o z s o k k a l . . . A z e r d e i r e m e t k n h a s e g l y n y j t s s a l , a p u s z t a i r e m e t k n e k s z v a l t a r t o t t k m a g u k a t b r e n a k a k a s k u k o r k o l s i g , a m i k o r t u d v a l e v Ql e g e l m l n a k a z j b o r z a l m a i , f Ql e g a z j f l i k s r t s e k , a m i k o r J d s m e g c s k o l t a J z u s t a g e t s h e m n i a i k e r t b e n , a m i k o r K r i s z t u s P i l t u s e l Qt t l l o t t ; j f l k o r , a m i k o r a z r d g , k s r t e t e k , r o s s z s z e l l e m e k , n y u g t a l a n l i d r c e k s g o n o s z , m t g o n d o l a t o k m a n a p s g i s a f l d n j r n a k . A b j t l s m e g k e z d s t k n n y q v o l t k e r e s z t l v i n n e m , m e r t a s o k a t s z e r e p l Q P i s t a b c s i m i n d e n g o n d o l k o z s n l k l t v e t t e v a c s o r m a t , v a l a m e l y s z a n a t r i u m i r i z s k s t , a m e l y r e p e r s z e e g y e t l e n p i l l a n t s t s e v e t e t t e m . D e m r a v i r r a s z t s t n e h e z e b b v o l t k e r e s z t l v i n n i a j s g o s M a d m ( B a r c s a i n ) e s t n k n t b e a d o t t a l t a t s z e r e i e z e k a v z z e l n y e l h e t Q p o r o k - S r i d o k t o r k i s a s s z o n y e s t i l t o g a t s a - v a l a m i n t a m i n d t qr h e t e t l e n e b b v l Z l d n m i a t t , a k i v e l k l c s n s e n g y m e g u t l t u k e g y m s t , m i n t e g y m a g r a u n t , c s a l d o t t h z a s p r , a h o l e g y h a r m a d i k i s k e v e r e d e t t m r a j t k b a . ( A h a r m a d i k n a k l e h e t n e n e v e z n i P i s t a b c s i t , a k i a d v n y o n b f g t t a r i z s k s a u t n . ) Z l d n t n e m l e h e t e t t o l y a n k n n y qs z e r r e l k i j t s z a n i s z i m u l n s a l v s o m m a l ( s t i t k o n v i r r a s z t s o m m a l ) , m i n t h i t t e m v o l n a , m e r t g o n o s z s z e m e k k e l v i g y z o t t a r r a , h o g y e l e g e t t e g y e k a s z a n a t r i u m i b e t e g k t e l e z e t t s g e i n e k , s h a j t o z s n a k , p a n a s z n a k , n y a f o g s n a k , i d Qn k n t i r o s s z u l l t n e k , a v l a d k o k k n o s e l m u l a s z t s n a k , a m e l y h e z s z e r e t e t t s z e m l y e s e n s e g d k e z n i , h o g y a z o r r o m p i r u l t b e l e . E g y a s s z o n y s e g t s g v e l v g e z n i b i z o n y o s f e l a d v n y o k a t , a m e l y e k e t m i n d e n z s k h o r d t u d a k r a f a l a l a t t , a k r e g y m a g n o s k e r t s n l ? ( Z l d n e z e k r e a d o l g o k r a v o l t p a l i , h o g y a z a k k o r i p e s t i n y e l v e n j e l l e m e z z e m Qt . ) K s Qb b b e l t t a m , h o g y a b e t e g p o l s i t e e n d Qk k z l l e g i n k b b e r r e v o l t h a j l a n d . S z e g n y k i s r e g f e j v e l n e m t u d o t t g o n d o l k o z n i a c s o d a t v Q s z e n t e k e n s m s k i v l s g o k o n , a k i k a m e s s z i s g b Ql , a c s i l l a g o k b l , a z e m b e r i k p z e l e m b Ql , a s z e n t r s o k b l , a b i b l i b l e l Qj h e t n e k , h o g y e g y s z e r e n c s t l e n e m b e r t r s u k a t m e g s e g t s k , a k i c s a k a z r t n e m v l t s z e n t t m a g a i s , m e r t a z l e t k r l m n y e d o k t o r C i p s z s z a n a t r i u m b a s o d o r t k . Z l d n g y e l t a s z e n t e k r e , a k i k a t r t n e l e m n a g y m e s s z e s g b Ql e l Qj t t e k , h o g y v a l a k i n s e g t s e n e k . T a l n i l l e t k t e l e n b e a v a t k o z s u k a t n e h e z m n y e z t e a z p o l s b a , g y g y t s b a , m e r t m i k o r p l d u l a l a t t o m b a n l e g e r Qs e b b e n g o n d o l t a m s z e n t F e r e n c r e , a f r a n c i s k n u s o k m e g a l a p t j r a s j t t e m n y e i r e : h i r t e l e n m e g c s i k l a n d o z t a a t a l p a m . - A z t h i s z e m , h o g y e z a z e g y n n e m a l s z i k - m o n d Z l d n , a k i d a r a b i d Q t a - k l n s e n c l b a t a l l t r g s a i m t a - l e s z o k o t t a r r l , h o g y l l a n d a n g a z e m b e r n e k n e v e z z e n a l v s o m b a n . M o s t m r e g y n - n e k n e v e z e t t , a m i n a g y s i k e r e g y b e t e g p o l n t l , a k i n e g y v e n e s z t e n d e i g s e g t e t t e t a m s v i l g r a a n a g y s g o s s m l t s g o s u r a k a t s a s s z o n y o k a t , f l s z e d t e r t k a z p o l s i d j a k a t , s Qt m g r k l t i s e g y e t - m s t , r u h a n e m qt , k s z e r t v a g y k s z p n z e c s k t a b e t e g e k u t n , a k i k u t o l s r j u k b a n c s a k Z l d n r e g o n d o l t a k . n s o h a s e m g o n d o l t a m k o m o l y a n Z l d n r e , n e m h a g y o m n y o z t a m n e k i s e m m i t l e g r o s s z a b b p i l l a n a t a i m b a n s e m ; n e m e s k e t t e m m e g , h o g y a t e m e t s e m e n r s z t v e s z ; t a l n e z r t i s f e j l Qd t t k i k z t t n k e z a s o k f l r e r t s r e o k o t a d v i s z o n y l a t , a m e l y a s z e n t e k j s z a k j n i s b e k v e t k e z e t t . Z l d n n e m v o l t j b a r t s g b a n s z e n t M r t o n n a l , m e r t m i k o r a z Q e l t p e t t k p e n y e g t e m l e g e t t e m m a g a m b a n , Z l d n m e g i s m t e l t e s z a v a i t : - M o n d o m , e z a z e g y n n e m a l s z i k ! - s z l t v o l n a P i s t a b c s i h o z , a k i a z o n b a n m r a f a l f e l f o r d u l t . Pedig ppen azrt gondoltam Mrtonra (a betegek ravaszsgval), hogy effle katona s vitz emberrel val foglalkozsom megnyeri mg tn Zldn tetszst is. De Zldn szoks szerint felm rgott, hogy elcsendestsen, nem imponlt neki Mrton, akit egy darabig magam mellett gondoltam. j a b b s z e n t e t k e l l e t t t e h t e l Qv e n n e m , a k i s e g t s e n a z j t a t o s v i r r a s z t s b a n , a Z l d n v e l v a l r i n t k e z s b e n , l t a l b a n a k z e l g Q j f l i r k b a n . g y j u t o t t e s z e m b e s z e n t F l r i n . . . U g y a n c s a k b a r n a e m b e r ( m e r t e z e k a l e g m e g b z h a t b b j j e l i v i r r a s z t k ) , p n clban, karddal oldaln s sisakkal a fejn lttam egsz letemben, meddig visszaemlkezni tudok. Btorsgra, frfiassgra s egyben szent letre tantott, ami kevs szentnek az ernyessge, ha fiatal korban a rmai lgikban szolglt... - budn! - szlt kzbe Zldn. - Taln a rgi Aquincumban? - krdeztem magamban, miutn hirtelen nem voltam bizonyos szent Flrin szolglati veivel. - N e m t u d o m - f e l e l t Z l d n - , m e r t n m g a k k o r l a k t a m b u d n , m o s t a n i h z i k m m e g s z e r z s e e l Qt t , a m i k o r r d e m e s v o l t a k i s b u d a i h z a k k a l k e r e s k e d n i . A z e m b e r n e m i s h i t t e v o l n a , h o g y m e n n y i t i s l e h e t k a p n i e g y d l e d e z Q, k o r m o s , c s r g Q t e t e j q, d e m l y u d v a r o s , e g y i k u t c r l a m s i k r a t n y l , k t k a p u s h z f l r t , a m e l y b e n c s u p a k i s l a k s v o l t . E g y s z o b a , e g y k o n y h a ! E z v o l t a l e g j o b b a z b u d a i h z a k k z l . S z e r e n c s m v o l t , h o g y Z l d n s z e n t F l r i n n a l k a p c s o l a t b a n m e g t a l l t a a z t a z i d Qp o n t o t l e t b Ql , a m e l y r e k e l l e m e s e n e m l k e z e t t v i s s z a . M e n t a h z v t e l s a h z e l a d s ! T i z e n t - h s z v e e n n e k . . . Z l d n k e g y e s e n e m l k e z e t t m e g s z e n t F l r i n r l . - B c s v o l t b u d n a t i s z t e l e t r e . M i n d i g m i n t a v r o s p r t f o g j t e m l e g e t t k Qt , a F l r i n - s z o b o r k r l l l d o g l h z a k t b b e t r t e k , m i n t a t v o l a b b e s Qk . A z j j e l i e l b e s z l s a l a t t , a m e l y e t Z l d n r s z r e k i t a l l t a m : k i t qn t , h o g y b u d n v o l t m g e g y k l n b h z g y n k i s F l r i n n l , e z p e d i g n e m v o l t m s , m i n t L a k i c s r , e g y k a r i k a l b , a g y a g s z n q b a j s z , d e m e g t e r m ett riember, aki egy pesti kvhzbl intzte az budai hzak eladst s vtelt. Zldn voltakppen Lakics rnak volt a jobb keze, mert akkor mg nem nllstotta magt. Lakics r tallmnya volt az, hogy szent Flrin gipszszobrt fellltgatta az ela d h z a k u d v a r a i n , m i n t h a o t t l a k o t t v o l n a v a l a m i k o r a s z e n t . M i n d e n v e v Qn e k t e t s z e t t a z o l y a n u d v a r , a h o l F l r i n s z o b o r v o l t . K r , h o g y e z a L a k i c s v a g y B a k i c s n i n c s b e n n e a s z e n t e k t r t n e t b e n - g o n d o l t a m m a g a m b a n Z l d n e l Qa d s a a l a t t . - M e r t a z i l y e n furfangos szent, aki ilyen ravaszul bnt el Flrinnal: taln mr engem is meg tudna segteni. Hogy megszktetne Zldn karmai kzl! HUSZONHARMADIK FEJEZETMg egyszer az rdg karmai kztt De ez volt taln az utols jszakm, amikor Zldnvel komolya n t r Qd t e m , s z a v a i t f i g y e l e m b e v e t t e m s l t a l b a n f o g l a l k o z t a m k i l l h a t a t l a n l n y v e l . A z e m b e r n e k e l s Qs o r b a n a z p o l i b e h a t s a l l k e l l m e g s z a b a d u l n i , h a k o m o l y a n m e g a k a r g y g y u l n i . A r o s s z p o l s m r s o k e m b e r t s e g t e t t t a m s v i l g r a . N e m l e h e t b e t e g e n , r z k e n y e n , h a l l r a f r a d t a n b e l e c s e p p e n n i m i n d e n f l e , s o h a s e l t o t t e m b e r e k m a r k a i b a , a k i k a l e g j o b b e s e t b e n s e m c s e l e k s z e n e k v e l e t b b e t , m i n t a z p o l i s z a b l y o k e l Q r j k . T a l n m i n d e n e z e r p o l k z t t l e h e t e g y j s z a n i t c v a g y i r g a l m a s n Qv r , a k ivel harmonizlni lehet, aki komolyan fogja fl hivatst. m Lakics rdekelt, mert rjttem, hogy ezt a kvr, oldalszakllas, igen mulatsgos riembert magam is ismertem valaha a pesti kvhzakbl, amikor mg valban budai hzat vagy telket, termetemhe z s z a b o t t d s z m a g y a r r u h t , t r a f i k j o g o t v a g y h a s o n l t a k a r t e l a d n i a l e g m u l a t s g o s a b b f o r m k k z t t . S Qt p o l i t i k a i s t r s a d a l m i s s z e k t t e t s e k e t i s r u l t , n e m b e s z l v e b r s g r l , v a l a m i n t a g a z d a g p a r t i k r l . K z b e n f o r i n t o s k l c s n k b Ql , g y e s e n e l z l o g o s t o t t h o l m i k b l , p i n c r e k k l c s n e i b Ql , k a l a n d j a i v a l m e g n e v e t t e t e t t k v h z i e m b e r e k a j n d k a i b l s k l n b z Q r e n d j e l e k k i j r s n a k g r g e t s b Ql l t . ( E g y K e r e p e s i t i s z a b n a k u d v a r i s z l l t i r a n g o t g r t , a k v s n a k l u m p g r f o k a t , a k i k e t m a j d e l h o z a k v h z b a , a k a s z r n Qk n e k g a z d a g u d v a r l k a t . ) I g e n , i l y e n k a r i k a l b , m i n d i g j k e d v q, a z l e t t e l r k k t n c m e s t e r k e d Q b a r t k e l l e n e n e k e m , a k i i n n e n m e g s z k t e t n e , k i s z a b a d t a n a , m e r t m o n d a n o m s e m k e l l , h o g y a s z a b a d u l s v g y a m e g i n t f l b r e d t b e n n e m , a m i n t a s z e n t e k s a r j u k v a l g o n d o l s r v n k i s s m a g a m h o z t r t e m . I l y e n g y a r l a z e m b e r ! N e m t u d t a m m e g m a r a d n i a z i g a z t o n , a t r e d e l e m , a l e l k i b qn b n a t t j n , h a n e m m e g i n t a t r v n y t e l e n s g , a h u n c u t s g k a c s k a r i n g s s v n y r e g o n d o l t a m , a m i k o r e g y m e g f e l e l Q s z l h m o s t , t e r v e i m h e z v a l t r s a t p i l l a n t o t t a m m e g a s z e m h a t r o n . A z t h i t t e m , h o g y L a k i c s b a n j o b b a n m e g b z h a t o m , m i n t a s z e n t e k b e n v a g y a k e d v e s T . k p l n b a n ! , m i l y e n b o t o r s g ! D e m o n d j u k e l , h o g y a n t r t n t e k a d o l g o k . M i n d e n e k e l Qt t Z l d n h e z szltam oda: - Mondja, asszonyom, nem volnnak mg budn elad hzak, mert ha meggygyulok, szeretnk budai lakos lenni. Zldnben nyomban felbredt igazi szenvedlye, a hz- s ingatlankzvetts (mintha erre kln szletni kellene), s gy felelt: - Ink b b m s f e l , a P e s t k r n y k i f a l v a k , k z s g e k f e l t e r j e d m o s t a k z r d e k l Qd s . S o k a n v a n n a k m r , a k i k n e m l a k n n a k m s h o l , m i n t f a l u h e l y e n . g y p l d u l n s e t u d n k t b b v r o s b a n l a k n i . b u d a p e d i g , a k r h o g y v e s s z k , v r o s n a k s z m t . T e s s k t a l n a z o n a hzon gondolkozni, amelyet a Madm-nak kellett volna megvenni, ha egy cspp esze van! n gy folytattam: - Arrl a Lakicsrl hallottam magam is, mikor hzat akartam venni, de aztn elfelejtettem, beteg lettem, ide kerltem... Taln meggygyulok azonban, s szksgem volna mg hzra. Ilyen nevezetes ember, hres hzelad ismeretsge nem rtana. Zldn gondolkozott, vajon megoszthatja-e a hasznot mssal, miutn az utbbi vekben megszokta, hogy nllan dolgozzon. Nem is felelt mindjrt, mintha megbnta voln a , h o g y e l Qb b b u d t s z b a h o z t a . n i s j o b b n a k l t t a m a h a l l g a t s t , m e r t r a v a s z b e t e g m d j r a n e m a k a r t a m g y a n t k e l t e n i m a g a m i r n t . I n k b b a l v s t t e t t e t t e m , d e m o s t m r n e m a j s g o s s z e n t e k r e g o n d o l t a m , h a n e m L a k i c s r a , a k i e g y h z e l a d s i z l e t r t n y i l v n h a j l a n d v o l n a a s z a n a t r i u m b l m e g s z k t e t n i . ( L t t a m i s k p z e l e t b e n a s z e n t e k e l t o r z u l t a r c t . L t t a m p d u a i A n t a l t , a k i e d d i g a g y e r m e k k e l k a r j n t n a f o l y o s n s t l t , h o g y j m a g a v i s e l e t e m r t e s e t l e g s e g t s g e m r e l e g y e n . D e m o s t e l m e n t Q i s , a l e g j o b b , m i u t n L a k i c s o t h v t a m s e g t s g l , n e m a k a r t v e l e k o n k u r r l n i ) . F l l o m b a n h a l l o t t a m , h o g y Z l d n a z t k r d e z i a k r k o g v a b r e d e z Q P i s t a b c s i t l : - M o n d j a , P i s t a b c s i , l e h e t s g e s , h o g y e n n e k a z e g y n n e k h z v t e l r e v a l p n z e l e g y e n ? - B e s z l t v a l a m i e l s o t t p n z r Ql , d e n e m m i n d i g l e h e t a z i l y e n s l t b o l o n d s z a v r a a d n i - f e l e l t m o g o r v n P i s t a b c s i , m e r t n e m t e t s z e t t n e k i , h o g y Z l d n i s a z e l s o t t p n z r e k e z d g o n d o l n i . s a z n a p h i b a v r t a m T . t i s z t e l e n d Q u r a t . A j p a p n a k b i z o n y r a m e g s g t a v a l a m i , h o g y r o s s z b a n t r m a f e j e m ( v a g y t n k e z d e t t Ql f o g v a n e m i g e n h i t t m e g t r s e m b e n ) . - B i z o n y o s a n t e m e t s e v a n ! - m o n d P i s t a b c s i , m i k o r s z v t e t t e m e l Qt t e a d o l g o t . H U S Z O N N E G Y E D I K F E J E Z E T A g y g y u l s e l s Q n a p j a E z a l a t t Z l d n g o n d o l k o z o t t . A z t h i t t e b i z o n y r a , h o g y h a t a l m b a n v a g y o k , n e m s r g Qs n e k i a z z l e t , m i n l t o v b b v r , a n n l b Qv e b b e n f o g k e r e s n i . C s a k h o g y o r v o s o k i s v a n n a k a v i l g o n . A v e r e s , a k i m e g v i z s g l t e g y s z e r , s g y e l n e v e t t e m a g t , h o g y s z i n t e m e g r z k d o t t a d e r e k a : - N i n c s m a g n a k s e m m i b a j a , k e d v e s r , c s a k a z a b a j a , h o g y m g m i n d i g n e m a k a r v i s s z a t r n i a z l e t b e , a n n y i r a b e l e j t t a b e t e g e s k e d s b e . M a r s k i a L i g e t b e ! S z p Qs z i i d Q v a n . - K i m e h e t e k a h z b l ? - k r d e z t e m e l m u l v a . - S Qt m e g p a r a n c s o l o m ! - k i l t o t t a m g v i d m a b b a n A v e r e s . - n n e m v e s z e m s z r e , h o g y m e g g y g y u l t a m v o l n a - m o n d t a b e n n e m a f l n k s g . - T e s s k m i n d e n d l e l Qt t a L i g e t b e n s t l n i . P e r s z e , n e m e g y e d l , h a n e m P i s t v a l - i s m t e l t e e r l y e s e n A v e r e s . - g y b a n c s a k a n n y i t f e k s z i k e z u t n , a m e n n y i a z a l v s h o z s z k s g e s . A v e r e s a z t n k e z e t f o g o t t v e l e m s e l m e n t . n p e d i g o t t m a r a d t a m l v e a z g y s z l n , m i n t a k i t f Qb e k l i n t o t t a k . M i t j e l e n t a z , a m i v e l e m t r t n t ? T e g n a p , t e g n a p e l Qt t m g t e l j e s z qr z a v a r , h o l a z a n g y a l o k u s z l y b a k a p a s z k o d v a , h o l a z r d g k o r m o s k e z e u t n k a p k o d v a ! C s a l s o k o n s b qn b n a t o k o n , g a z s g o k o n s j s g o n t r v e a f e j e m e t , T . f Qt i s z t e l e n d Q r o n v a g y L a k i c s o n , a h z g y n k n . M i t r t n t i t t , h o g y a b r t n m a j t a j a e g y s z e r r e f e l n y l o t t e l Qt t e m ? . . . M e g v a l l o m , e l Qs z r n y o m b a n n e m r v e n d e ztem a dolognak, mintha valami kellemetlensg rt volna. Taln kszbn ll kzeli hallom. Amikor az orvosok tbb nem bznak felplsemben? - Hrom teljes hnapig knldtunk vele - mondja pldul A veres, akit legokosabbnak s legcinikusabbnak ismertem a z o r v o s o k t r s a s g b a n . - H r o m h n a p i g n e m t u d t l m e g j a v u l n i , h r o m h n a p i n f e l l d o z p o l s u t n i s m g m i n d i g s z k s e k e n t r d a f e j e d , a m e l y e k e t h o l a s z e n t e k , h o l m e g L a k i c s t j n a k a r t l v g r e h a j t a n i . M o s t m r m e g u n t u k v e s z e n d Q l e t e d r e v i g y z n i , m e n j a f e n b e , m i u t n g y g y t h a t a t l a n n a k b i z o n y u l t l ! - g o n d o l t a m m a g a m b a n a z e l s Q p e r c e k b e n , k i m e r e s z t e t t s z e m m e l l d g l v e a z g y s z l n , s a v e r e j t k c s e p e g e t t r l a m . A z t i s m e g m o n d o m , h o n n a n v e t t e m e z t a g o n d o l a t o t . M g e g s z s g e s s p e m b e r k o r o m b a n , a m i k o r A v e r e s e l Qs z r f i g y e l m e z t e t e t t s z e r v e z e t e m r o m l s r a , a r e n d e t l e n t p l l k o z s , a m r t k t e l e n d o h n y z s , b f e l e j t Q b Qs g e s i v s s f Ql e g s z e r e l m i r e n d e t l e n s g e k , k i c s a p o n g s o k , t e l h e t e t l e n s g e k m i a t t : a k k o r i b a n k l n b z Q r e n d s z a b l y o k a t l l t o t t f e l a d o l g o k m r s k l s r e . T b b e k k z t t j s z a k z s a i m e l l e n i s m e g v o l t a k k i f o g s a i . - n u g y a n n e m s z o k t a m l e h e t Ql e g s e m m i t s e e l t i l t a n i a b e t e g n e k , m e r t b o l o n d s g v o l n a e g y m e g r g z t t v t k e z Qt m e g j a v t a n i , d e a m i a z t n m r s o k : o t t n i s f l e m e l e m a s zavam. Addig rljn, amg eltiltok valamit. gy szlt A veres. gy trtnt ez valaha, s most kiszabadulsom, felnyl brtnajtm kszbn eszembe jutottak ezek a szavak. A hideg borszott vgig a htamon... A veres tbb nem tiltja el a klvilgot , n e m t i l t j a e l a s z a b a d b a n v a l j r s t - k e l s t , s Qt t n a s z k s t s e m . . . T e h t m e n t h e t e t l e n v a g y o k . A z r t b o c s t s z a b a d o n , m e r t n e m a k a r j a a s z a n a t r i u m h r n e v n e k r d e k b e n , h o g y i t t f e j e z z e m b e l e t e m e t . I n k b b e g y v r o s l i g e t i p a d o n . . . , m e n n y i r e t v e d n ek azok, akik a lbadoz betegnek rmujjongsaiban hisznek! Az igazi, komoly nagybeteg, aki naponknt eljegyezte magt a halllal: az igazban nem akar meggygyulni, mert fl a gygyuls fjdalmaitl, amelyek mg tn slyosabbak, mint a betegsg. gy trtnt velem is. Rettenetes fradtsgot reztem minden tagomban, lelkemben, szvemben, amikor lltlag nem kell (vagy nem rdemes) a szabadsgrt, a gygyulsrt, a megvltozsrt kzdeni, hanem az bekvetkezett magtl is. - Menjnk teht a szabadba, Szin d b d n a g y s g o s r ! - m o n d t a m e l l e t t e m e g y s z o k a t l a n u l a l z a t o s h a n g . F e l p i l l a n t o t t a m . P i s t a b c s i , a l e g r e t t e n e t e s e b b P i s t a b c s i v o l t a m e g s z l a l . N o - g o n d o l t a m m a g a m b a n - , m o s t m r c s a k u g y a n a v g s Q r i m a t l e m , a m i k o r e z a z e l v e t e m e d e t t e m b e r i s i l y e n n y j a s a l z a t o s s g g a l s z l h o z z m . g y m e g i j e d t e m P i s t a b c s i n y j a s s g t l , m i n t a k r a z r d g t Ql . - M a j d h o l n a p , h o l n a p - f e l e l t e m . - K i t u d j a , l e s z - e h o l n a p i l y e n s t r a a l k a l m a s s z p i d Qn k ! - n y j a s k o d o t t P i s t a b c s i . ( T e h t , t n h o l n a p i g s e l e k ! - g o n d o l t a m n y o m b a n . ) - M a m g n a g y o n f r a d t v a g y o k - m o n d t a m h a n g o s a n . - A f Qo r v o s r e l r e n d e l t e , Q a z t n a z e g y e t l e n , a k i i g a z n t u d j a , h o g y m i t r t n i k a n a g y s g o s r r d e k b e n , h a m r m e g g y g y u l t u n k - k e d v e s k e d e t t P i s t a b c s i , s a p i p t e g y e t l e n s z e r s e m v e t t e k i a z s e b b Ql , s Qt o l y a n f o r m a m a g a t a r t s t t a n s t o t t , m i n t e g y h qs g e s t i s z t i s z o l g a , a k i a l e g n a g y o b b o d a a d s s a l p o l t a g a z d j t h o s s z b e t e g s g e a l a t t , s m o s t s z v b Ql r l a f l p l s h e z . ( g y l t s z i k , a j d o k t o r o k e l Qb b a z p o l k a t g y g y t j k m e g ! - g o n d o l t a m m a g a m b a n , s e n g e d t e m , h o g y a m e g a l z k o d o t t P i s t a b c s i a c i p Qm e t f e l h z z a . ) - M a j d m e g i s b o r o t v l k o z u n k a l e g k z e l e b b i z l e t b e n , h a a z u t c r a r n k ! - c s i l l o g t a t t a a r e m n y s g e t P i s t a b c s i . - T e s s k e l h i n n i n e k e m , h o g y s o k k a l j o b b e g y t i s z t a , j s z a g b o r b l y z l e t b e n b o r o t v l k o z n i , m i n t e z e k n l a r o s s z i n d u l a t , h a l o t t e m b e r e k b o r o t v l s h o z s z o k o t t s z a n a t r i u m i b o r b l y o k n l . M r c s a k a k l n i v z m i a t t i s . H U S Z O N T D I K F E J E Z E T K a l a n d a v r s s z e m q e m b e r r e l M s k o r i s t a p a s z t a l h a t t a m , h o g y a z g y n e v e z e t t h a l n i v g y k , l e t r t e k , f e l f o r d u l t a k , k o l d u s t e s t q, k o l d u s l e l k q e m b e r e k r s z r e c s a k a p a p i r o s o n s z e r e p e l a z a b i z o n y o s r s z v t , m e g r t s , g y e n g d s g , a m i t Qk a k l v i l g r s z r Ql a m a g u k b e t e g s g b e n m e g k v e t e l n n e k . - R s z v t n i n c s , u r a i m - m o n d S z i n d b d , m i d Qn t r t n e t e b e f e j e z s h e z k z e l g e t t . - A k i m e g a k a r h a l n i , a z h a l j o n m e g , m o n d j a a m i n d e n n a p i e m b e r i r z e l e m , v i s s z a t a r t a n i s e n k i t s e m l e h e t a h a l l t l , a n n l t b b m a r a d a z l Qk n e k a l e v e g Qb Ql , e s e t l e g a r g i r u h k b l v a g y e g y b f l d i j a v a k b l , m i n t p l d u l a z e l s o t t k i n c s e k b Ql , a m e l y e k e t a v r s b a j u s z P i s t a b c s i m g m i n d i g n e m f e l e j t e t t , m e r t n y j a s s g b l t u l a j d o n k p p e n a z l t s z o t t , h o g y a z s s t , m i n t a f f l e l e g y e n g l t e m b e r : m a j d a z Q t r s a s g b a n v g z e m . ( R f i z e t n i n e m l e h e t a z i l y e n m u n k r a . ) E l l e n b e n s o k s z o r s z r e v e t t e m , h o g y a z e r Qs e k , b t r a k , e l s z n t a k , n a g y k o c k z t a t k , a z l e t e t n e m t l s g o s a n r t k e l Qk m i l y e n s i k e r e k e t t u d n a k a r a t n i - h o g y f o r d u l f e l j k a z r d e k l Qd s , a m e l y k r l b e l l e g y e n l Q a s z e r e t e t t e l , m e r t a z e m b e r e k m e l e g e b b e n s z e r e t n i n e m t u d n a k . I g e n , m r a z r d e k l Qd s i s j e l e n t Qs v a l a m i a z e m b e r e k r s z r Ql , a m i t m a g a m o n t a p a s z t a l t a m , a m i k o r P i s t a b c s i t r s a s g b a n v a l b a n k i s t l t a m e g y o k t b e r i n a p o n , m i n t v a l a m i s z l e t s n a p o n , a b e t e g h z b l a s z a b a d b a . A h o s s z Qs z n e k i d e j e v o l t , h o g y m i n d e n f l e s z n v l t o z s t m e g p r b l j o n , a l e g p i r o s a b b t l a l e g f a k b b i g . A L i g e t b e n v o l t e g y b o k o r , a m e l y n e k o l y a n g y n g y e i v o l t a k ( p i r o s b l ) , h o g y a z e m b e r m e g l l o t t m e s s z i r e , a f k s r g u l s a , h a l o v n y u l s a p e d i g s z i n t e t e r m s z e t f l t t i v o l t . M s k o r t n n e m i s v o l t m g i l y e n Qs z . A n a p s t t t , s a f k m g i s h e r v a d t a k , a l e v e l e k h u l l o t t a k a S t e f n i a t m e n t n , a m e l l k s v n y e n , a h o l e l Qs z r m e r t e m m e g t e l e p e d n i P i s t a b c s i v a l , m i n t b v h e l y e n , a h o n n a n a S t e f n i a g y r k z n s g t g y s z e m g y r e v e h e t t e m , h o g y n e l e g y e k t j b a n s e n k i n e k . K z m b s a s s z o n y o k s e p e r g e t t k a f a l e v e l e k e t a k r n y k e n , n h a e l m e n t e g y f o g a t v a g y a u t , v a g y t e j e s k o c s i , s z v a l o l y a n d o l g o k , a m e l y e k n e m z a v a r t a k m e g m g a k k o r n a g y o n i s r z k e n y , a z e m b e r e k t Ql r e t t e g Q l e l k i l l a p o t o m b a n . P i s t a b c s i n y j a s a n s z v t a a p i p j t a s z o m s z d p a d o n , m e r t p a r a n c s a g y s z l t , h o g y e g y e d l h a g y j o n , h a d d k e z d j e k m a g a m t l m e g i s m e r k e d n i a v i l g g a l . O t t l d g l t e m e g y m a g a m b a n a p a d o n , m g a s z e g n y a s s z o n y o k t e l e s p r t k k o s a r a i k a t a f a l e v e l e k k e l , Qs z i d l b e n . . . V a j o n k i h e z h a s o n l t o t t a m , h a v a l a k i s z e m g y r e v e t t a t v o l i s t n y t r l ? - k r d e z t e m m a g a m b a n , m e r t b e l t t a m , h o g y A v e r e s i n t z k e d s e f o l y t n n e m l e h e t e k t b b s e l e r o m l o t t , z l l t t h a l o t t , m i n t e g y d u n a i h u l l a , m i n t a h o g y n h a s z e r e t t e m v o l n a ; d e n e m l e h e t e k f l b o l o n d s z k e v n y s e , a k i e l h a g y v n a s z a n a t r i u m o t a m e g e n g e d e t t i d Q e l Qt t , k z - s n v e s z l y e s s v l i k . M e g k e l l t e h t m a r a d n o m v a l a m i k p p e n v a l a m i e m b e r f o r m j e m b e r n e k , a k i t e s e t l e g a s t n y r l s z e m g y r e vesznek az erre jr s nem felttlenl jindulat emberek. Kihez hasonltottam teht a magnos padon? Trsaitl elmaradt, fogsgba esett darumadrhoz, akinek szrnyait megnyrtk, hogy ne replhessen - gondoltam magamban egy cseppnyi jindulattal. Mg job b i n d u l a t t a l a z t g o n d o l t a m m a g a m b a n , h o g y t n e g y n a g y r a t r e k v Q, d e e l b u k o t t r e g n y h Qs h z i s h a s o n l t o k k o p o t t , s z r k e k p n y e g e m b e n , t k o z o t t b a r n a h a r i s n y i m b a n , k i t g u l t g o m b o s c i p Qm b e n , c s k a s z r k e k a l a p o m b a n ( m e r t n e m i g e n t r Qd t t s e n k i a z l t z k d s e m m e l , m g m a g a m s e , m i u t n n a g y , h a l l o s b e t e g s g e m a l a t t a z e l Qb b e m l t e t t o k b l s e m m i f l e r d e k l Qd s n e m v o l t i r n t a m ) . R e g n y h Qs h z h a s o n l t o k i t t a m e l l k t o n , a h o n n a n v a t o s a n g u s z t l o m a z e m b e r e k e t , a t r t r e m n y e k , n e m s i k e r l t k a l a n d o k , a n a g y b u k s u t n k n y t e l e n s g b Ql i s m t k z j k k e l l k e v e r e d n i ? N e m h a s o n l t o k r e g n y h Qs h z - m o n d t a b e n n e m v a l a m i r g i h a n g , a m e l y e t h o s s z i d Q t a i t t , a m e l l k t o n h a l l o t t a m j r a ( t n a k i b r n d u l t s g v a g y a j z a n s g m e g v e t Q h a n g j a , a m i n d e n f l e b o m l a d r o z s o k e l l e n v a l h a n g ) . A r e g n y h Qs k m g a z u t n i s , m i u t n f e l a d v n y u k a t e l v g e z t k : d a l i k m a r a d n a k , r e g d a l i k , l e h e t Ql e g s z p e n Qs z l Q f r t k k e l , s z a b l y o s a r c c a l , t i s z t a t e k i n t e t t e l , a z l e t f l n y e s s g v e l m a g a v i s e l e t k b e n , h o g y h i n n i l e h e s s e n m l t j u k b a n. De ht akkor kihez hasonltok, ha valaki erre megy, megnz, s fogalmat akar alkotni magban a ltvnyrl, melyet nyjtottam? Kihez? - szlalt meg bennem az brndtalan hang. - Megmondom mindjrt, hogy kihez. Egy leleplezett svindlerhez, egy tetten rt hamiskrtyshoz, egy vn, talajt vesztett szlhmoshoz, aki a betegsgvel, de a halllal is huncutkodni akart, de az orvosok s a papok s valdi szlhmosok ( la Lakics) okosabbak voltak nla, s nem engedtk s lelepleztk, visszakergettk a mindennap i l e t b e , m i u t n n e m v o l t r d e m e s v e l e t b b f o g l a l k o z n i s e m i n t b e t e g g e l , s e m i n t h a l d o k l v a l . - N e m o l y a n k n n y q a h a m i s k r t y z s ! - m o n d t a m e l l e t t e m m o s t e g y k o r h e l y e s , r e c s e g Q, a n e k d o t s k n y v b Ql v a l h a n g , m i n t h a g o n d o l a t a i m a t a m a g a f u r f a n g o s s g v a l k i h a l l g a t t a v o l n a . V r s s z e m e v o l t a v e n d g n e k , a k i m e l l m a p a d r a t e l e p e d e t t . ( E z e k b e n a z i d Qk b e n t b b n y i r e a z e m b e r e k s z e m t f i g y e l t e m , m i n t h a b e n n k k e r e s n m s o r s o m a t ) . r m n y o s , t o l v a j o s , d e n e v e t Qs s e g y b e n b a r t s g o s s z e m e , m i n t a k i m e g s z o k t a a v i l g o s t o b a s g a i f l t t m o s o l y o g n i , n h a m g a s a j t r o v s r a i s , d e f Qk n t o l y a n k o r , a m i k o r a z o s t o b a s g o k b l v a l a m i h a s z n a v o l t . D e m g a z a r c j t k a k o r m u t a t k o z r a g y a m a r a d v n y o k , a h s o s , n a g y o r r , a t e r m s z e t t Ql k u n k o r g s , f o d r o s , h e r v a d t v r s b a j u s z , a z Qs z l Q, o r o s z l n o s p o f a s z a k l l , a t e r j e d e l m e s t o k a , a n a g y , n e v e t Qs s z j a z a p r , v r s s z e m e k k e l e g y t t a z t b i z o n y t o t t k , h o g y a z l e t n e m m i n d e n n a p i l o v a g j v a l k e r l t e m s s z e . - N e m o l y a n k n n y q a s v i n d l e r e z s , h o g y a z t m i n d e n k i m e g c s i n l h a t n , m e r t akkor svindler volna szz ember kzl kilencven. Micsoda rtkk volna az igazi svindlereknek? - folytatta a mellm telepedett riember, akinek valban olyan terjedelme volt, mint az igazi j svindlereknek. (Mert sovny svindlerek hamar kzre kerlnek.) Bfgtt nha a hangja, mintha akkor ebdelt volna rampsteaket, antrekt, bftkt vagy ms vesepecsenyt, amilyent a j tvgy svindlerek szoktak (akik azrt csalnak, hogy jl lhessenek, valamint benne lehetett legalbb egy msfl liter sr, amelyet a p o h r f l n , k i s u j j a k i n y j t s v a l n t t t t o k j b a ) . L e g a l b b i s n e g y v e n n y o l c a s g a l l r j a v o l t a k k h a b o s , f e h r c s o k o r r a k t t t n y a k k e n d Q f l t t . P e r s z e a s z a l a g r a k t t t m o n o k l i i s o t t l g o t t a k a b t j n . ( M i l y e n r d e k e s l e h e t , a m i k o r e z t f e l t e s z i s z e m r e , s e z e n t o l v a s s a a z g y i r a t o k a t , a m e l y e k m e l l e t t e a k z i t s k b a n v r a k o z t a k m i n d e n a l k a l o m m a l ! ) S z r k e k e m n y k a l a p f d t e n a g y f e j t , f e h r m e l l n y e v o l t s z r k e z s a k e t t j e a l a t t s k a m s n i a l b n : a c i p Q f n y e , m i n t t k r , n y i l v n a f o l y t o n o s t i s z t t s m i a t t . - N e m o l y a n k n n y q h u n c u t n a k l e n n i , m i n t a z t e g y n m e l y e k h i s z i k ( m i n t a z t S z i n d b d r , a k i t e g y b k n t t i s z t e l e k s n a g y r a b e c s l k : a m a g a p l d j n i s t a p a s z t a l h a t t a ) . E l Qs z r i s e g y i g a z i h a m i s e m b e r n e k n e m s z a b a d s o h a b e t e g n e k l e n n i e , m e r t a k k o r m r e l v e s z e t t , k i h a j t h a t a p l y r l , m e h e t a p k h e z - a h o g y a n P e s t e n m o n d j k . M i k o r e z e k e t a s z a v a k a t h a l l o t t a m , v g r e t i s z t b a j t t e m a z r i e m b e r r e l , a k i m e l l m a p a d r a l e t e l e p e d e t t s k e d v e s k e d e t t . S e n k i m s n e m v o l t Q, m i n t L a k i c s r , a k i t e s z t e n d Qk t a n e m l t t a m , d e a k i r e a z u t b b i i d Qb e n g o n d o l t a m , a k i m i n d e n e s z t e n d Qb e n v l t o z t a t t a k l s e j t . M o s t a n i c s s z r s z a k l l v a l s e g y b p o m p i b a n b z v s t a n v j e g y r n y o m t a t h a t t a v o l n a : L a k i c s B e r t a l a n ( B e r c i ) k z - s v l t s v i n d l e r , o l y s i k e r l t e n v l a s z t o t t a m e g k l s e j t . V a g y c s a k a z n e m b e r l t s t l e l s z o k o t t s z e m e m l t t a g y ? N e v e t Qs , b f g Qs k o r t e s h a n g j n g y f o l y t a t t a : - D e h t m a n a p s g m r k i m e n t a d i v a t b l a s v i n d l e r s z , i n k b b l e t m qv s z e k n e k m o n d j k a z o k a t , a k i k s s z e l s k e d l l y e l , b e t e g s g s g y v a s g n l k l l i k t l e t k e t , m e r t t u d j k , h o g y e g y s z e r a l e g h o s s z a b b l e t n e k i s v g e s z a k a d , a d d i g t e h t n e v e t n i k e l l a k z b e e s Q d o l g o k o n . A v i l g h a l a d , j t a l l m n y o k j n n e k d i v a t b a , a m e g n e h e z e d e t t l e t m d n a k j m e s t e r e i j t t e k , b e n z i n e r Qv e l j r a m a a r g i l e r Q h e l y e t t , k p z e l j e e l , h o g y m i l y n e h z n e k e m i s a h e l y z e t e m , a k i m r a z l e t m qv s z e k k z l i s k i m a r a d t a m , m i l y e n n e h z a z n h e l y z e t e m , a k i m e g m a r a d r g i v i l g b e l i s v i n d l e r n e k , s b u d a i h z a k k a l , t e l k e k k e l k e r e s k e d i k ! - T e h t Z l d n m g i s rtestette? - gondoltam magamban. - Nem rtestett engem senki se - mondta Lakics r -, csak vletlenl hallottam Szindbd r llapotrl, s miutn azt hiszem magamban, hogy mg mindig a rgi svindlerek fajtjhoz tartozik, mint jmagam is: nem rtana, ha nehz napjaiban felkeresnm. Voltam n mr brtnbe jutott kortrsainknl is ltogatban, mert t u d o m , h o g y i l y e s m i j l e s i k . N e m t e h e t e k r l a : j s z v e m v a n , n h a e g y z l e t i l e h e t Qs g e t i s e l m u l a s z t o k , h o g y e g y b a j b a j u t o t t , k o r o m b e l i e m b e r t m e g l t o g a s s a k . A z e m b e r n e k v i g y z n i k e l l a m a g a k o r r a , a m a g a m l t j r a , g y n y r q l e t r e , m i n t v a l a m i e r e k l y r e , d e k o r t r s a i r a i s , m e r t u g y a n k i b e c s l n m e g e z e k e t a d o l g o k a t , h a n e m m i m a g u n k ? M a n a p s g c s a k a s e k r e s t y s e k n e k s m s h i v a t a l i e m b e r e k n e k v a n j d o l g u k , a z o k e s z n e k d i s z n k r m t p a s z u l y b a n , i s z n a k b o r t d l e l Qt t , d l u t n . N e k n k , r g i f e l t a l l k n a k befellegzett. gy beszlt Lakics a vrosligeti padon, folyton nevetve kis, vrs szemeivel, mintha a legmulatsgosabb dolgokat beszln el. Szemtelen volt valban, mint egy rgi pesti svindler, aki rgtn a zsebbe vagy a fejre akarna lni annak, akivel a sors sszehozta. Mr azzal is mrgestett, hogy nem hitte el, hogy komolyan beteg voltam... Hasonlv akart ledegradlni nmaghoz, flvett a svindlerek nvjegyzkbe. H o s s z i d Q u t n e l Qs z r t e t t e m k o m o l y e r Qf e s z t s t a z e m b e r i t m a d s o k v i s s z a v e r s r e . M i k o r p p e n l e g j o b b a n b f g t t , k r k o g o t t v o l n a L a k i c s - m e r t h i s z e n n y i l v n n e k i o k o z t a k e l s Qs o r b a n l v e z e t e t a b e s z d e i - , h a t r o z o t t a n r s z l t a m : - A k r k i k l d t e i d e , m o s t m r e l g v o l t m a g b l , t a k a r o d j o n i n n e n ! L a k i c s m g m i n d i g n e v e t e t t , m i n t a k i t r f r a v e s z i a d o l g o t . E g y i l y e n n y o m o r u l t , b e t e g e m b e r m e r n e v e l e , a m e g t e r m e t t , k i c s a t t a n e g s z s g qv e l g y g o r o m b s k o d n i ! E g y e m b e r , a k i b e m g m o s t i s h l n i j r a l l e k ! De n nagy nehezen, a pad karjba kapaszkodva fellltam, ugyanekkor flemelkedett Pista bcsi is a msik padon, s pipjt nyomban zsebre dugta, amint katons llsban vrakozott, nyilvn imponlt neki erlyes magatartsom. - Tessk parancsolni, nagysgos r, dl mr elmlott! - mondta, s ktlpsnyire jtt a htam mgtt. M i k o r a f o r d u l n l v i s s z a n z t e m , a z t v e t t e m s z r e , h o g y L a k i c s v r s s z e m e i m i n d a p r b b a k l e s z n e k , s Qt t e r e b l y e s s g e i s k i s e b b e d e t t . M s n a p k o m o l y l e v l b e l i a j n l a t o t , z l e t i h a n g o n r t l e v e l e t k a p t a m t Ql e e g y b u d a i h z m e g v t e l r e v o n a t k o z l a g . D e m r k e z d t e m m a g a m h o z t r n i , s f l r e d o b t a m a l e v e l t . H U S Z O N H A T O D I K F E J E Z E T E g y k a c s i n t s e r e d m n y e D e n a g y o t n z e t t Z l d n i s , a m i k o r n e m s o k r a e z u t n , e g y n a p o n m e g k r d e z t e m t Ql e , h o g y v a j o n n e m Q v o l t - e a h r e s G r n a u P o l d i f i a t a l k o r b a n , a k i h r e s t n c o s n Q s n e k e s n Q v o l t P e s t e n a z e l m l t v t i z e d e k b e n , m e r t j r s a , h a n g j a m a i s e g y r g i p r i m a d o n n r a e m l k e z t e t n e k . - N e m - f e l e l t m g a r g i g y ql l k d s s e l . - H a g y l e t t v o l n a , s e k e l l e n e s z g y e l l e n i e , m e r t G r n a u P o l d i h r e s e g y n v o l t P e s t e n - f o l y t a t t a m a n l k l , h o g y a h l e d e z Q Z l d n r e e g y e t l e n p i l l a n t s t v e t e t t e m v o l n a . B a r c s a i n t , a k e d v e s M a d m o t v i s z o n t a z z a l l e p t e m m e g , h o g y f e l e m l t e t t e m n e k i a z e r z s b e t f a l v i h z a t ( Z l d n m a j d h a n y a t t e s e t t ) , a m e l y e t v a l b a n r d e m e s v o l n a m e g v e n n i o l y a n m a g n o s a s s z o n y n a k , m i n t Q. - A v i l g v a l b a n a f a l u s i , e g y s z e r q, o l c s b b l e t m d f e l o r i e n t l d i k - m o n d t a m s z s z e r i n t . - M i n d n y j u n k n a k k e l l g o n d o s k o d n i r e g s g n k r e e g y k i s f s z e k r Ql , a h o l l e h a j t s u k a f e j n k e t . M a g a m i s f a l u s i l a k o s l e s z e k a f Qv r o s i l e t u t n , h a t e l j e s e n r e n d b e j v k a z e g s z s g e m m e l . - E r z s b e t f a l v i - k o t t y a n t o t t a e l m a g t Z l d n , h o l o t t e d d i g n e m s o k a t t r Qd t t b e s z l g e t s e i m m e l . D e a k n n y e b b t e r m s z e t q h l g y e k e n k v l , a k i k k e l m r a m a g a m m d j a s z e r i n t e l b a r t k o z t a m , t a l l k o z s o m v o l t d o k t o r C i p s s z e l i s : - M o s t m r l a s s a c s k n e l m e g y e k i n n e n , s e s z e m b e j u t a z a s o k k e l l e m e t l e n s g , a m i t e j h r n e v q h z n a k j e l e n l t e m m e l o k o z t a m . H a m g e g y s z e r g y f o r d u l n a a z l e t s o r o m : b i z o n y m s k p p v o l n a ! - U g y a n - f e l e l t g y a n a k o d v a d o k t o r C i p s z . - n j a v t h a t a t l a n e m b e r , h a t Ql e m f g g n e , m i n d i g z r t i n t z e t b e n t a r t a n m . - N o , b i z o n y m e g j r n v e l e m . H o g y a n k s z l n e e l a k k o r e g y e t e m i t a n r i v i z s g j v a l , h a m i n d i g i l y e n k i l l h a t a t l a n b e t e g e k k e l f o g l a l k o z n a , m i n t a m i l y e n c s e k l y s g e m i s ? D o k t o r C i p s z v i s s z a v o n u l t a n e m v r t s z a v a k r a . N o , m o s t m g S r i d o k t o r k i s a s s z o n y v o l t h t r a , a k i n e k t e r m s z e t e s e n m i n d e n e k e l Qt t h z a s s g i a j n l a t o t t e t t e m , m a j d m i u t n e z e n n a g y o t n e v e t e t t ( p e d i g t a l n n e m l e t t v o l n a r o s s z a z n s z e m p o n t o m b l ) , m e g k r d e z t e m i l l Q k o m o l y s g g a l , h o g y a n t a r t h a t n m m e g e m l k e z e t b e n m a g a m a t ? - H a n e m j n i d e t b b e t s o h a v i s s z a ! M e r t n e m s z e r e t n m m g e g y s z e r o l y a n l l a p o t b a n l t n i , m i n t a m i l y e n b e n v o l t - f e l e l t i g a z n r z e l m e s n Q m d j r a , s n a g y o n f n y l e t t e k a s z e m e i , m g a z n t e k i n t e t e m e t k n n y e k h o m l y o s t o t t k e l . . . . E k z b e n s z o r g a l m a s a n s t l g a t t u n k P i s t a b c s i v a l a z Qs z i L i g e t b e n , m e r t h i s z e n m r c s a k n a p o k v o l t a k h t r a a z Qs z b Ql s a z n i t t e n i t a r t z k o d s o m b l i s . P i s t a b c s i n a k m i n d i g d o h n y t v e t t e m a s a r k i t r a f i k b a n , e g y d l o l a s z t e k i n t e t q h l g y n l , a k i m i n d e n a l k a l o m m a l g y k s z n t v i s s z a , m i n t h a u t o l j r a l t n a : - T u d j u k , h o g y a b e t e g r e l m e n Qb e n v a n ! - s z l t , m i n t h a k e z d e t t Ql f o g v a r d e k l Qd t t v o l n a s o r s o m i r n t . P i s t a b c s i b e v a l l o t t a , h o g y a z r z k e n y o l a s z s z p s g n h a r d e k l Qd t t a s z a n a t r i u m i l l a p o t o k i r n t , a m i k o r o d a g y u f r t v a g y p i p a s z u r k l r t b e t r t . K l n s - g o n d o l t a m a k i s t r a f i k r a v i s s z a n z v e . - A n Qi n e m r d e k l Qd t t , s n e z t n e m t u d t a m . M o s t m r n e m c s a k a m e l l k s t n y o k o n , n e m a t e l h a g y o t t r s z e i n t e l e p e d t e m m e g s t a k z b e n , h a n e m a N v t e l e n J e g y z Q s z o b r a e l g f o r g a l m a s k r n y k n i s . I t t c s p e t t m e g B u n k c z i , a k i f e l p l s e m h r r e t e r m s z e t e s e n f e l k e r e s e t t a m l t i d Qb Ql . B u n k c z i t i g a z b a n B i a n k n a k h v t k , d e o l y a n m a g a t a r t s a v o l t , a k i m i n d i g h d t a n i , f e j b e v e r n i , l e i g z n i a k a r t a a k r l t t e l e v Q f r f i a k a t , g y t b b e k k z t t e n g e m i s . M o s t i s r a g y o g v a , a l e g u t o l s d i v a t s z e r i n t l t z v e j e l e n t m e g a p r o m e n d o n , s o l y b i z a l m a s r e p l s s e l k z e l e d e t t f e l m , m i n t h a e g s z b e t e g s g e m i d e j b e n l e g a l b b i s l e v e l e z t n k v o l n a . ( E g y b r d e k l Q d s r Ql g y s e l e h e t e t t s z . ) - , S z i n d b d k m - m o n d t a a m a g a m a d r h a n g j n , m i n t h a a z l e t b e n a l e g k e l l e m e s e b b m e g l e p e t s r t e v o l n a . - M a g a m g m i n d i g a r g i ; r a n d e v k r a j r a L i g e t b e . - V a l b a n - f e l e l t e m u g y a n c s a k k n n y e d n . - p o l m a t , P i s t a b c s i t v r o m , h o g y s e g t s e n h a z a m e n n i . . . . M o s t m g A v e r e s t Ql k e l l e t t e l b c s z n i . D e Q k z l e g y i n t s s e l f e l e l t : - M g l t j u k e g y m s t a z l e t b e n , m e r t v a l s z n ql e g l e s z m g b e t e g . . . m i n t m a g a m i s s z o k t a m n h a , s i l y e n k o r h z i o r v o s o m a t f e l k e r e s e m . C s a k j j j n n y u g o d t a n h o z z m . M a j d a z a j t n l , a m e d d i g k s r t , k o m o l y h a n g o n g y s z l t h o z z m : - H a n e m a z t a p a p o t , a k i m a g n l v o l t , s e m u l a s s z a e l f l k e r e s n i . A z l l a p t o t t a m e g e l s Qn e k , h o g y l e t e r e j e v i s s z a t r t , m r k a c s i n g a t a m e n n y o r s z g f e l . H a z u d i k , m i n t m i n d e n l Q e m b e r . ( 1 9 3 3 ) * d e r W e c h s e l - v l t B F X \ F H * U g P r Z 4 b - B a w & \ l & F p ( N > j B p , R ~ 6mH j U56 5CJ 55CJ, 5CJ 5CJ$ X D F X Z \ H v V R \ 6 $ $$ D F X Z \ H v V R \ 6 . b ! ( B n ( r * @ r T ? l , . $ ( 8 d ." 4# *$ $% % ' J) * + r, &- - . / / J0 2 3 T7 H8 Z . b ( B n ( r * @ r T ? l $ ' > P k , X p p . 6 ^ z D F Xa pa H * R d N ` r$ $ $ $ ) ) - 2- Й K ۲ l `1 2 D2 b2 ; N< H I e f #! ^ l X $Z L( X( l( CJ 6@0J @ CJ CJ j U6 Z . $ ( 8 d ." 4# *$ $% % ' J) r, &- - . / J0 2 3 T7 H8 : $ $ $ H8 : ; > ? dB rC tC xC C D E F G H K M M N jO P Q 0U V X xZ [ `[ [ V] ^ _ ` a b .c hf h Vi